Duurzaam bewaren van 3D bestanden

./datable

Duurzaam bewaren van digitale 3D-informatie

Wim Lowet (CVAa)

Henk Vanstappen (Datable)

Workshop 3D-scanning van gebouwen en erfgoed

Leuven, 23 maart 2016

./datable

over CVAa

•  Expertisecentrum Cultureel Erfgoed voor het ontwerp van de omgeving: – Van stoel tot stad

– Adviseert over verwerving, beheer, ontsluiting en valorisatie

– Tentoonstellingen en publicaties

– Sinds 2008: Onderzoek naar digitale architectuurarchieven

./datable

over datable

•  Strategieën voor digitale collecties – Digitale strategie ontwikkelen

– Advies optimaliseren processen

– Begeleiding softwaretrajecten

– Kwaliteitscontrole & risico-analyse

•  Sectoren: – Musea, archieven, archeologie, architectuur, ..

./datable

Toepassingen van 3D-data

•  Bronnen onderzoeken

•  Erfgoed documenteren

•  Datageneratie voor restauraties / renovaties

•  Ontsluiting en presentatie van erfgoed

./datable

© KULeuven

./datable

© Moutaz Haddara (www.duraark.eu)

./datable

www.3d-coform.eu/

./datable

Waarom duurzaam?

•  Hoge kostprijs van 3D-scanning en –modeling

•  3D-scanning soms 1x mogelijk (bv. archeologie, renovaties…)

•  Renovatie/restauratie: 10-jarige juridische aansprakelijkheid

./datable

Kader

www.londoncharter.org

./datable

The London Charter

•  3D-scans en –modellen moeten: – Financieel verantwoord zijn

– Intellectueel en technisch degelijk zijn

– Correct geïnterpreteerd kunnen worden door gebruikers

–  ‘Sustainable’ zijn

./datable

Voorbeeld

Thesis Joris Mahieu en Tom Ghyselinck, 2000, Universiteit Gent

./datable

./datable

./datable

./datable

./datable

Sustainable?

•  Preservatie van 3D-data

•  Gegevens toegankelijk houden

•  Preservatie van documentatie: – rechten

– bronnen en methodologie

– wetenschappelijke verantwoording

– …

./datable

./datable

./datable

./datable

./datable

./datable

Verder onderzoek

www.texturekortrijk.be/duikenindemachine

./datable

Verder onderzoek

www.duraark.eu

./datable

Bits vs. Informatie

./datable

1. Bit level preservation

•  Bits bewaren: – duurzame dragers

– back-up strategie

– checksums

./datable

Bits vs. Informatie

./datable

./datable

./datable https://archive.org/details/msdos_Pac-Man_1983

./datable

Bit level preservation

•  Bits bewaren: – duurzame dragers

– back-up strategie

– checksums

•  Software bewaren

•  OS bewaren

•  Hardware bewaren of emuleren

./datable

2. Migratie

•  Gericht op bewaren van informatie

•  Omzetten naar archiveringsformaat – open specificatie

–  transparante structuur

–  tools beschikbaar

– bewaart essentiële eigenschappen

•  Voorbeelden: XML, ODT, TIFF

./datable

CAD en 3D bestandsformaten .123 .123C .123D .123DX .2D .3DC .3DL .A2L .ACT .ADI .ADT .AFD .AFS .ANY .ARD .ART .ASC .ASM .ASY .ATT .BBCD .BCD .BDC.BDL.BIT .BLK .BMF .BPM .BPMC .BPZ .BRD .BRD .BXL .CAD .CAM .CATDRAWING .CATPART .CATPRODUCT .CDDX .CDL .CDW .CEL .CF2 .CFF .CGR .CIB .CIRCUIT .CKD .CMP .CMP .CNC .CNC .CND .CPA .CRV .CYP .CZD .DB1 .DBQ .DC .DC1 .DC2 .DC2 .DC3 .DCD .DES .DFT .DFX .DGB .DGK .DGN .DLV .DLX .DRA .DRA .DRG .DRU .DRWDOT .DSG .DSN .DST .DST .DVG .DWFX .DWG .DWS .DWT .DXE .DXF .DXX .EASM .EDF .EDN .EDRW .ELD .EPF .EQN .EWB .EWD .EXB .EZC .EZP .FAN .FCD .FCSTD .FCW .FLX .FMZ .FNC .FPD .FPP .FZ .FZB .FZM .FZP .FZZ .G .G3D .GBX .GCD .GDS .GINSPECT_PRJ .GSM .GXC .GXD .GXH .GXM .HCP .HSC .HSF .HUS .IAM .IBA .IC3D .ICD .ICS .IDE .IDV .IDW .IF .IFCXML .IFCZIP .IGS .IPF .IPJ .IPN .IPT .ISE .ISO .ISOZ .JAM .JBC .JOB .JT .JVSG .KIT .LCF .LDR .LDT .LI3D .LIN .LIZD .LTL .LYC .LYR .MC9 .MCD .MCX .MDL .MHS .MIN .MIN .MOD .MODEL .MODFEM .MP10 .MP11 .MP7 .MP9 .MS11 .MS7 .MS9 .MSM .MVS .NC .NEU .NGC .NGD .NPL .NWC .NWD .NWF .OLB .OPJ .OPT .PAT .PC6 .PC7 .PCS .PHJ .PHO .PIPD .PIPE .PLA .PLN .PM3 .PRG .PRO .PRT .PRT .PRT .PRT .PSF .PSM .PSS .PSU .PSV .PWD .PWT .QPM .RCD .RDF .RED .RIG .RML .RRA .RS .RSG .RSM .RTD .SAB .SAT .SBP .SCAD .SCDOC .SCH .SCH .SDG .SEW .SHX .SKF .SLDASM .SLDDRW .SLDPRT .SPT .STL .SVD .SYM .T3001 .TAK .TBP .TC2 .TC3 .TCD .TCD .TCM .TCP .TCT .TCW .TCX .TOP .TOPPRJ .TOPVIW .TSC .TSF .ULD .UNT .UPF .VET .VND .VTF .VWX .WDP .X_B .X_T .XISE .XV33D .3D .3D2 .3D4 .3DA .3DC .3DC .3DF .3DL .3DM .3DMF .3DMK .3DON .3DP .3DS .3DV .3DW .3DX .3DXML .3MF .A2C .A3D .A8S .AC .ACT .ALBUM .AN8 .ANIM .ANIM .ANIM .ANIMSET .ANIMSET_INGAME .ANM .AOF .AOI .ASAT .ATF .ATL .ATM .B3D .BIO .BIP .BLEND .BR3 .BR4 .BR5 .BR6 .BR7 .BRG .BRO .BSK .BTO .BVH .C3Z .C4D .CAF .CAL .CAL .CAS .CCB .CCP .CFG .CG .CG3 .CGA .CGFX .CHR .CHR .CHRPARAMS .CM2 .CMF .CMOD .CMZ .CPY .CR2 .CRF .CRZ .CSD .CSF .CSM .CSO .D3D .DAE .DAZ .DBC .DBL .DBM .DBS .DDD .DES .DFF .DFS .DIF .DMC .DRF .DS .DSA .DSB .DSD .DSE .DSF .DSI .DSI .DSO .DSV .DUF .DWF .E57 .EGG .EXP .F3D .FACEFX .FACEFX_INGAME .FBX .FC2 .FCP .FCZ .FG .FIG .FLT .FNC .FP .FP3 .FPE .FPF .FPJ .FRY .FSH .FSQ .FUN .FX .FXA .FXL .FXM .FXS .FXT .GEO .GLF .GLM .GMF .GMMOD .GMT .GRN .HD2 .HDZ .HIP .HIPNC .HLSL .HR2 .HRZ .HXN .IFC .IGES .IGI .IGM .IGS .IK .IRR .IRRMESH .IV .IVE .J3O .JAS .KFM .KMC .KMCOBJ .KTZ .LDM .LLM .LND .LP .LPS .LT2 .LTZ .LWO .LWS .LXF .LXO .M3 .M3D .M3D .MA .MAT .MAX .MAXC .MB .MC5 .MC6 .MCZ .MD5ANIM .MD5CAMERA .MD5MESH .MDD .MDL .MDX .MEB .MESH .MESH .MGF .MIX .MNM .MOT .MP .MPJ .MQO .MRML .MS3D .MSH .MTL .MTX .MTZ .MU .MUD .MXM .MXS .N2 .N3D .NFF .NIF .NM .NSBTA .OBJ .OBP .OBZ .OCT .OFF .OGF .OL .P21 .P2Z .P3D .P3L .P3M .P3R .PAR .PAT .PHY .PIGM .PIGS .PKG .PKG .PL0 .PL1 .PL2 .PLY .PMD .PMD .PMX .PP2 .PPZ .PRC .PREFAB .PRM .PRO .PRV .PSA .PSK .PZ2 .PZ3 .PZZ .QC .RAD .RAD .RAY .RCS .RDS .RFT .RIG .S .SC4MODEL .SDB .SESSION .SGN .SH3D .SH3F .SHP .SI .SKL .SKP .SM .SMD .SRF .STC .STEP .STO .STP .T3D .T3D .TCN .TDDD .TGO .THL .TMD .TME .TMO .TPS .TRI .TRI .TRUCK .TS1 .TVM .U3D .UMS .V3D .V3O .VAC .VEG .VMD .VMO .VOB .VOX .VP .VPD .VRL .VS .VSH .VSO .VTX .VUE .VVD .W3D .WFT .WRL .WRP .WRZ .X .X3D .XAF .XAF .XMF .XMM .XOF .XPR .XRF .XSF .XSI .XV0 .YAODL .YDL .Z3D .ZT

./datable

./datable

INTELLIGENTIE in CAD

./datable

Intelligentie in cad

./datable

Intelligentie in BIM

./datable

CASE: Het geheugen van de architect

•  Welke acties zijn nodig bij opname architectuurarchief?

•  Welke formaten gebruikt?

•  Welke zijn geschikte formaten voor migratiestrategie?

!"#$%&'"%()*&+(*,-"(*.%)%/+0*+"#$%/'#/11"+"#$%'&'(* * 23245**

******

!"#$%&'&#'(&)*&)+,#-'($#'!"#$%&'(')*+''./0&12&#'3,2'&&#'$)14,2&1233)$)14,&5'

'!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

&&#'1$6&'62378',#'."7)$142'($#'4&2'9&#2)3%':;$$%6&'<)14,2&1233)$)14,&(&#'=&#+':$#62$""&#'

>?@A'

./datable

MCD(native)

./datable

VWX > DWG

./datable

DWG (native)

./datable

DWG > STEP

./datable

./datable

./datable

./datable

MIGRATIEstrategie

•  Informatie bewaren: – gebruikerseisen bepalen

– significante eigenschappen bepalen

– bestandsformaat bepalen

– bits preserveren

./datable

Context: PREMIS DATA DICTIONARY

./datable

Informatie bewaren

•  Informatie bewaren: – gebruikerseisen bepalen

– significante eigenschappen bepalen

– bestandsformaat bepalen

– bits preserveren

•  Context en historiek bewaren

./datable

preserveringsBELEID

www.dans.knaw.nl

./datable

preserveringsbeleid

www. datasealofapporval.org

./datable

?

henk@datable.be wim.lowet@vai.be

./datable

ADVIES

archaeologydataservice.ac.uk

./datable

ADVIES

./datable

ADVIES

./datable

Self-AssesSment

www.scoremodel.org