Technology Selection

TechnologieS)انتخاب فناوری Selection)

دانشکده مدیریت

چرا انتخاب هدف از انتخاب

مناسب کدام است

چطور انتخاب کنیم

ه نکات زیر تکنولوژی ها را با توجه بمزیت رقابتی بیشترهر سازمان برای تولید

:انتخاب می کند

ظرفیت ها

تمایالت

ارزشهای حاکم

هدف و مطلوبیت مورد نظر

دردسترستکنولوژی ازمیان گزینه هایبهترین و مناسبترین انتخاب

ها جستجوی آنبودن در برتر شرکت برای شناسایی و انتخاب تکنولوژی های جدیدی که

Dussauge(1997).میباشد

. یدا کنندارتقا پبرگزیدن تکنولوژی هایی که باید در داخل سازمان حمایت شوند و

Gregory (1995)

، سازمانی کیهای تکنولوژیانتخاب تکنولوژیی که مناسب ترین تکنولوژی برای محیط

و تجاری در یک شرکت میباشد

طالقافرایندیبه"تکنولوژیانتخاب"

گزینهمیانازآنطیکهشودمی

ژیتکنولویککسببرایموجودهای

.شودمیانتخابگزینهبهترین

(1997)گریگوریوالمب

هایگزینهمورددرمختلفمنابعازاطالعاتآوریجمع"

ازایهمجموعبهنسبتیاوهمبهنسبتآنهاارزیابیوموجود

"معیارها

اثربخشی و انتخاب مناسبترین فناوری بسیار اهمیت دارد تا بتواند حداکثر

رابر کارایی را با توجه به معیارهای موجود در سازمان به کار گیرنده، در ب

تهدیدهای نوین داشته باشد

اهدافکردنمشخص

ارزیابیروشانتخاب

ارزیابیمعیارانتخاب

هادادهآوریجمع

یگیرنتیجهوتحلیل

توان بنگاه در تكنولوژي

گاهي بن

راي ب

ژش تكنولو

زرا

اهرم : ناحیه سوم

های شکننده

(انتخاب)بهبود

اسب : ناحیه اول

های جنگی

/ حفظ موقعیت

توسعه

سربار: ناحیه چهارم

چشم پوشی

نیرو : ناحیه دوم

های قدیمی

فروش/ جایگزینی

.داردبستگیبنگاهاستراتژیکهدف هایبهبهینهتکنولوژی

ناسبمدسترس،درمنابعومحیطباارتباطدرمدتبلندهدف هایتحلیل

.می کندمشخصراتکنولوژیبودن

وباشدهمسومدت،بلندهدف هایبابایدشدهانتخابتکنولوژی

.باشدهدف هاحمایت کننده ی

.ی شودممواجهمتعدیمحدودیت هایباتکنولوژیبه کارگیریواستقرار

درتکنولوژی هاقابلیت هایبایداجرایی،محدودیت هایکاهشبرای

.گرددتحلیلهدف ها،بهدستیابی

وکانمخویش،پیدایشزمانباتکنولوژیهر»:شریفنواز

آنخاطربهکههدفیباوشدهزاییدهآندرکهمحیطی

«.می باشدمناسباست،گشتهپدیدار

با توجه به محیط اطراف

هدف اصلی(جعفرنژاد-مدیریت فناوری مدرن)

ایسادهتکنولوژیمعنایبهمناسبتکنولوژی

بررمایهسیاکاربرکوچک،یابزرگمقیاسپیشرفته،

.نیستاتوماتیکیاودستیو

عفضوقوتنقاطتعاملدرکهاستتکنولوژیاجزایازمناسبیترکیب

برایپایداریرقابتیمزیتمحیطی،هایفرصتوتهدیدهاباکاروکسب

.نمایدایجادجدیدکاروکسب

کنولوژیتخودِذاتیِویژگیواستاقتضاییویژگییکبودن،مناسب

موردنآدرکهمحیطیباارتباطدرتکنولوژیبودنمناسب.نیست

.کندیمپیدامعنیدارد،کههدفیبهنسبتوگیردمیقراراستفاده

باال در مقایسه با رقباعملکرد

تمایز در کیفیت و قیمت محصول

استفاده از منابع، انرژی و دانش داخلی

انطباق با شرایط محلی

ینی نشدهانعطاف پذیری و توانایی تطبیق با تغییرات پیش ب

حداقل مشکالت حمل و نقل

امکان پذیری استقرار و اجرا

هماهنگ با سیاست های توسعه ای دولت

عوامل تکنولوژیکی

فنیعوامل

مالیعوامل

تجاریعوامل

عوامل سازمانی

محیطیعوامل زیست

عوامل تجاری

عوامل

یتکنولوژیک

تکنولوژیکی

استفاده پس از اتمام عمر تکنولوژی

بازسازی مجدّد تکنولوژی

اثر بالقوّه ی تکنولوژی بر حیات آینده ی صنعت

اثر تکنولوژی بر خوداتکایی صنعت

اثر تکنولوژی بر گسترش کارآفرینی در صنعت یا در کشور

چرخه ی عمر تکنولوژی

سهولت کپ یبرداری از تکنولوژی

میزان زمان انتقال تکنولوژی

میزان همراهی با تحوالت تکنولوژیتوانمندی سازمان در جذب تکنولوژی

میزان جذب اجزای تکنولوژی

و تکنولوژیکیعلمی فعالیتهای هدایت و هماهنگی

تکنولوژیکی سطوح پیچیدگی

حمل ونقلمشکالت در حداقل

صنعت کشورهماهنگ با راهبرد توسعه ی

پذیری تکنولوژیانعطاف

امکان حفاظت از تکنولوژی از طریق ثبت

مالکیت معنوی

فنی

تکنولوژی با نیازمند یهای عملیاتیسازگاری

سادگی عملیات و نگهداری

نرخ تبدیل مواد

نرخ مصرف منابع

(خدمات پس از فروش)پایایی

نیازمندی های تعمیراتی

آالتین قابلیت انعطاف در مقابل تغییرات محصول، فرایند و ماش

اثر تکنولوژی بر کیفیت

ظرفیت و توان تولید

میزان افزایش کارایی تولید

سادگی و ایمنی در عملکرد

زیرساخت تجهیزاتی

عملکرد مناسب با توجه به محیط

عملیاتی

قابلیت به روزآوری

مالی

زمان رسیدن به بهره برداری

متعلقات مناسب

میزان هزینه ی جذب سخ تافزار

میزان هزینه ی جذب نرم افزار

میزان هزینه ی جذب انسان افزار

میزان هزینه ی جذب سازمان افزار

هزینه های سرمایه گذاری، جهت توسعه و بوم یسازی

تکنولوژی

قیمت تکنولوژی

(نصب و را هاندازی)هزینه های عملیاتی

هزینه های تعمیر و نگهداری

هزینه های حم لو نقل

بازگشت سرمایه

ایجاد وضعیت هزین های مناسب

هزینه آموزش کاربران

تجاری

بازار تکنولوژیکشش

اریتجنتیجه بخش بودن فرآیند انتخاب، از لحاظ

افزایش رقابت جهانی

میزان دسترسی به بازار تکنولوژی

سازمانی

انسانیزیرساخت

زیرساخت سازمانی

بهبود روابط انسانی در محیط کار و ایجاد قابلیت

مشارکت کارکنان

اایجاد انگیز ههای کاری و بروز خالقی تها و نوآور یه

تناسب با ساختار سازمانی شرکت

قانونیزیرساخت

زیرساخت اطالعاتی

زیرساخت سیاست گذاری

استفاده از منابع ، دانش و انرژی داخلی

فرصت های یادگیری

سیستم سیاسی و دولتی

محیطیزیست

دفع مواد زاید

بحث انرژی و مالحظات انتشار گازهای آلوده

تکنولوژیتأثیرات خطرناک انتهای عمر

اثر تکنولوژی در کاهش آلودگی محیط

زیست

آلودگی آب و هوا

آلودگی صوتی

ذاری سرمایه گ)تکنولوژی قیمت

(اولیه

سرمایهبازگشت

صولتأثیر بر کیفیت خروجی مح

پذیری تکنولوژیانعطاف

ی عمر محصولچرخه

ی تعمیر و نگهداریهزینه

فنیدانش کسب

ی عمر تکنولوژیچرخه

و مدارک کیفیمستندات

تولیدتیراژ

مهارت و تخصص مورد نیازسطح

مالکیت محصول جهت اعمال سطح

تغییرات

زمان انتقال تکنولوژیمیزان

(استهالکزمان )عمر مفید

...(و ی عوامل سیاس)دسترسی به بازار تکنولوژی میزان

(غیر مستقیممستقیم و )نیروی انسانی تعداد

پرداخت بهای تکنولوژیروش

اثر بالقوّه ی تکنولوژی بر صنعت

عوامل کیفی یکمعوامل عوامل بحرانی

برای انتخاب تکنولوژی است SWOTمرحله ی اول، تحلیل

.دوم، امکان سنجی استقرار تکنولوژیمرحله ی

مدل استراتژیک با توجه به عوامل محیطی

(اجتماعی-فرهنگی-اقتصادی-سیاسی)

مدلهای ریاضی(جعفرنژاد-مدیریت فناوری نوین)

روش های انتخاب

دیاگرام

ریاضی/ روش های مالی

وش های امتیازیر

ریاضی/ روش های مالی

دلفی

منطق فازی

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

Data Envelopment Analysis(DEA)

تحلیل پتنت

تحلیل خوشه ای

ک یکی از روش های کسب دانش گروهی مورد استتفاده، تکنیت

. دلفی است

یم گیتری فرایندی دارای ساختار برای پیش بینی و کمک به تصم

در طیّ راندهای پیمایشی، جمع آوری اطالعتات و در نهایتت،

.اجماع گروهی است

گرفتهنانیودلفیجزیرهدر(دلفیارباب)آپولومعبدافسانه یازدلفیتکنیکنام

.استبودهمشهورآیندهگوییپیشوبینیپیشبهکهشده

.شدتبدیلعلمیروشبهالهاموقضاوتحدس،

وطراحیارتشدفاعیپروژهدرRANDکمپانیتوسط1950سالدرباراولینبرای

.شدشناختهعلمیمهمروشیکعنوانبه1960دههنیمهازویافتتوسعه

امیگمنحفظباپرسش نامه ایراندهایازسرییکطریقازگروهیاجماعبهرسیدن

.استپانلاعضایبهنظراتفیدبکوپاسخ دهندگان

طحسدرویژهموضوعیکمورددرمستقلمتخصصینازحرفه ایقضاوت هایدرخواست

نظراتماعاجبهدستیابیزمانتاکهاستپرسش نامه هاازاستفادهباجغرافیاییبزرگ

می شودتکرارمداوم

وموضوعبودنذهنیموارددرنظراتگردآوریبرایمرحله ایچندمطالعه یروش

فهدواست،متخصصگروهیکآوردنهمگردبجاینوشتاریپاسخ هایازاستفاده

.دمی باشعددیتخمین هایباعقایدنظرتجدیدوآزادانهنظراظهارامکانبااجماع

راد دلفی تصمیم، پانلی متشکل از اف( : Decision Delphi)تصمیم گیری نوع

.در موقعیت تصمیم گیری است

Classic)کالسیکنوع Delphi):بازگویییاتکرارمتخصصین،گمنامی،

اجماعبرتمرکزوگروهپاسخ هایآماریگزارششده،کنترلبازخور

Policy)سیاسینوع Delphi):وبودهتسهیل سازیابزارسیاسیدلفی

دگانشرکت کننبودنمتخصصواجماعبهرسیدنوکالمیاینجادرداده ها

.استسیاستمناسب ترینانتخابنهاییهدفونیست،الزم

تکرار یا بازگویی

پرسش نامه

متخصصین

بازخورد کنترل شده

گمنامی شرکت کنندگان

آنالیز نتایج

اجماع

زمان

ه ی تکرار یک سری راندها به صورت فرایندی، سیستماتیک و نوشتاری به وسیل

.پرسش نامه و با هدف اجماع نظرات

.متخصصین حداقل دو بار در مورد سؤاالت مشابه نظر می دهند

متخصصین در هر راند نباید از نظرات سایرین در راندهای قبل آگاه شوند تا از

.دنفوذ شخصیت و وضعیت سایر شرکت کنندگان در پاسخ های آنها اجتناب گرد

تعداد راندها تا حد زیادی عملی یا تجربی بوده و بستگی به زمان در دسترس و

.نوع سؤال آغازین دارد

ش نامته ی دلفی یکسری از راندهای پیمایشی یا پرسش نامه ای بوده که با پرست

اولیه، پرسش نامه ی راندهای بعدی را نیز شکل می دهتد و بایتد در مرحلته ی

وستاری در مورد سؤال اولیه، پی. طراحی تحقیق در مورد آن تصمیم گرفته شود

. بکار می رود( معموالً وسیع و بازپاسخ)از سؤاالت متمرکز تا وسیع

ص در مواردی که هدف، راهنمایی شرکت کنندگان نسبت به یک موضتوع ختا

.باشد، از سؤاالت متمرکز و دارای ساختار استفاده می گردد

صالحیت متخصصین

ج فراینتد دلفی باید دانش کافی در زمینه ی موضوع مورد نظر داشته باشد، در بحث ها وارد شود و بر نتتای متخصص

.تأثیر گذار باشد

.پاسخ دهنده ها باید نسبتاً بی طرف، و اطالعات کسب شده منعکس کننده ی دانش و درک آنها باشد

تعداد متخصصین

رخی هیچ قانون صریحی در مورد نحوه ی انتخاب و تعداد متخصصین وجود ندارد و تعداد آنها وابسته به ب

تحقیق در هموژن یا هتروژن بودن نمونه، وسعت مشکل، کیفیت تصمیم، توانایی تیم: فاکتورهاست از جمله

.اداره ی مطالعه، اعتبار داخلی و خارجی، زمان جمع آوری داده ها و منابع در دسترس

نمونه گیری

o (در صورت عدم شناسایی متخصصین)نمونه گیری گلوله برفی

o (در صورت شناخته شده بودن و زیاد بودن متخصصین)نمونه گیری تصادفی

نظرات بازخورد، به معنی دادن فرصتی برای بازنگری نظرات خود و ارزشیابی

.سایرین توسط متخصصین است که جزو مهم حرکت به سمت اجماع است

ند اول یا شرکت کنندگان تشویق می شوند و اجازه دارند تا قضاو ت هایشان در را

صتین راندهای قبلی را مورد بررسی قرار دهند؛ اما تبادل اطالعات بین متخص

.آزاد نیست

د درگیتر در در دلفی، اطالعات بدون تماس فیزیکی منتقل می شود و شرکت کنندگان، سایر افرا

.مطالعه را نمی شناسند و یا حداقل پاسخ های آنها گمنام است

دهد تا نظرات خود را بیان و ایده ها را بدون فشار روانی گمنامی به هر عضو پانل فرصت برابر می

اسخ های باز بوده و و شناسایی به وسیله ی سایر اعضا ارائه کند، که تسهیل کننده ی حقیقت گویی و پ

.موجب کسب بینش و دانش کافی در تحقیق می شود

ی به نظر می رسد احتمال گمنامی کامل نیست، چرا که محقق، افراد پاسخ دهنتده اصتلی را مت

.بنابراین، گاه واژه شبه گمنامی در دلفی استفاده می شود. شناسد

اختار آنالیز محتوی برای شناسایی تم های اصلی در پرسش نامه ی بدون ساولین راند، در

اساختار اولیه انجام می گیرد که نتایج آن پرسش نامه ی بدون ساختار را به پرسش نامه ای ب

. تبدیل می کند که اساس راندهای بعدی را تشکیل می دهد

میانه و )ی آغاز بکارگیری روش های کمّی است که تکنیک رتبه بندی و درجه بنددومین راند،

.استفاده می شود( چارک ها

و ...( میانگین، میانه، نما و )و راندهای متعاقب، شاخص های مرکزی در سومین راند

.بکار می روند...( انحراف از معیار، محدوده ی میان چارکی و )پراکندگی

منظور از اجماع، رسیدن به اتفاق نظر در مورد یک ایده و گتاه تتالش بترای

ست، بلکته اجماع به معنی یافتن پاسخ صحیح نی. مشخص ساختن تفاوت ها است

.استصرفاً به توافق رسیدن شرکت کنندگان در یک سطح خاصی از موضوع

جماع را بر اکثریت مقاالت، جنس و نوع معیار مورد استفاده در تعریف و تعیین ا

گیتری لذا اساساً زمانی در مورد اجماع تصمیم. اساس تفسیر نمونه ها می دانند

51. )شده که درصد مشخصی از آرا درون سطح خاصی از موضوع قرار گیترد

(درصد100الی

زمان های مورد نیاز دلفی شامل زمتان هماهنتگ کتردن . اجرای دلفی زمان بر است

، فکرکتردن، نوشتتن و ارستال بته (سازمان دهی، درخواست و دریافت اطالعتات )

.متخصصین است

ی، پردازش و استفاده از تکنولوژی الکترونیک فرصتی است که با امتیازهای ذخیره ساز

ستریع از توانایی انتقال پرسرعت، حفظ گمنامی پاسخ دهندگان و پتانستیل بتازخورد

.طریق رایانه و اینترنت سریع تر و آسانتر انجام می شود

Expert Panel,100 Persons

12 Questionnaires/7000 Adressees

1. Round2400 Persons

2. Round1900 Persons

Results, Analysis,

Discussion...

Organisation of a Delphi Process

A B C D E F

چندهایمدلبهمعطوف(1970)اخیرهایدههازدرمحققینذهن

.استگردیدهپیچیدههایگیریتصمیمبرای(MCDM)معیاره

ازینگی،بهسنجشمعیاریکازاستفادهجایبههاگیریتصمیمایندر

.گرددمیاستفادهممکنسنجشمعیارچندین

(MODM )تصمیم گیری چند هدفهمدلهای

(MADM)مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه

(MODM )Multiple Objective Decision Making

(MADM)Multiple Attributive Decision Making

معیارها و اولویت های آنها مشخص MODMدر

چند آلترناتیو داریم و MADMمی باشد ولی در

. چند معیار خواهیم داشت

به دنبال طراحی جواب کارا هستیم MODMدر

بت به دنبال انتخاب جواب برتر نسMADMولی در

.به سایر گزینه ها هستیم

.استنظرمدموجودگزینه هایبینازگزینهیکانتخابمدلها،ایندر

ارزیابی،ندمان(ترجیحینوعاز)خاصیتصمیماتبهشاخصهچندتصمیم گیریکلیتعریفیکدر

(شودنجامامتضادشاخصچندبینبایدگاهکه)موجودگزینه هایبینازانتخابیاولویت گذاریوا

.می گردداطالق

گزینه ها-الف

شاخص های چندگانه-ب

واحدهای بی مقیاس-ج

وزن شاخصها-د

آنهاا باید مورد بررسی قرار گرفته و در موردمشخص های گزینهر این مسائلد.اولویت گذاری، انتخاب و یا رتبه بندی صورت گیرد

ثاال، بارای م . گزینه های مورد نظر می تواند محدود و یا خیلی زیاد باشندعداد تخاب محال یک تولید کننده اتومبیل ممکن است فقط چند گزینه محدود برای انت

جو خود را از تولید اتومبیل داشته باشد، ولی یک دانشگاه درجه یک انتخاب دانش. بین هزاران متقاضی می تواند انجام دهد

و دابجای گزینه مترادف های آن مانند انتخاب، استراتژی، اقادام، کاندیا اهی گغیره بکار می رود

خصمشکامالًراآنهامسالهدربایدتصمیم گیرنده،کهداردشاخصچندینMADMمسالههر

.داردمسالهماهیتبهبستگیشاخصهاتعدادوکند

مختلفهایشاخصباشداتومبیلچندارزیابیبهقراراگراتومبیلخریدمسالهیکدرمثال،برای

.باشندنظرمداستممکنساختوضمانتنحوهمصرفی،سوختمیزانقیمت،

.باشندنظرمدمی توانندبیشتریاوشاخص100کارخانهطرحبرایجایابیمسالهیکدر

.استبیانقابلمعیارهایااهدافقبیلازدیگریواژگانصورتبهشاخصواژه

یاندازه گیرمقیاسدارایدیگرشاخصبهنسبتشاخصهر

طریقازنتایجومحاسباتشدندارمعناجهتلذا.استمتفاوتی

بهمی شودداده هاکردنبی مقیاسبهاقدامعلمیروشهای

.گرددحفظداده هانسبیاهمیتکهگونه ای

یت مستلزم وجود اطالعاتی هستند که بر اساس اهم MADMتمامی روشهای

.نسبی هر شاخص بدست آمده باشند

.این اطالعات معموال دارای مقیاس ترتیبی یا اصلی هستند

ه و یا به وسیله وزنهای مربوط به شاخصها می تواند مستقیما توسط تصمیم گیرند

سبی این وزنها اهمیت ن. روشهای علمی موجود به معیارها تخصیص داده شود

.هر شاخص را بیان می کنند

تعیین) گیریتصمیمهدف1

تهیه) تصمیمشاخصهایفهرست2

خالصه) تصمیمشاخصهایکردن3

شناسایی) راهکارها/گزینه ها4

تشکیل) گیریتصمیمماتریس5

تعیین) تصمیمشاخصهایاوزان6

مقایسه) متصمیشاخصهایباگزینه ها7

ارزیابی) نهاییگزینهانتخابو8

.اییمدر نظر داریم از بین سه خودرو پراید، پیکان و پژو یک خودرو را انتخاب نم( مثال

قیمت، مصرف سوخت، حد اکثر سرعت: متغیرهای کمی آن عبارتند از

راحتی، ایمنی، زیبایی: متغیرهای کیفی آن عبارتند از

:ماتریس تصمیم آن به شرح ذیل خواهد بود

000/000/7

000/000/6

000/000/12

8

15

11 8

4

6 3

7

5

5

8

3

15

15

15

پراید

پیکان

پژو

D =

قیمت مصرف سوخت راحتی ایمنی زیبایی حداکثر سرعت

(مثل راحتی، هر چه بیشتر بهتر)شاخص مثبت

انواع شاخص ها(مثل قیمت، هر چه کمتر بهتر)شاخص منفی

)+(ای شاخص های مثبتبر

(-)برای شاخص های منفی

0 1 3 5 7 9 10خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

0 1 3 5 7 9 10زیادخیلی کم متوسط خیلی زیادکم

:باید شاخص ها را بی واحد کنیم(D)برای استفاده از ماتریس تصمیم گیری

:نمودن عبارتند ازscale lessروش های بدون واحد نمودن یا

نُرم خطی: روش اول

ی در این روش اعداد ستون ها را با هم جمع می کنیم و تک تک آن را به جمع آن تقسیم م

.کنیم

pij = rij

n

j

rij1

و i=1 و 2 و …m

تعداد شاخص هاتعداد گزینه ها

rjنرم ساعتی: روش دوم

rijrij

max

rijrij

rjmin

پراید

پیکان

(-)قیمت )+(سرعت

000/000/6

000/000/7

140

180D =

برای شاخص های مثبت برای شاخص های منفی

پراید

پیکان 140

180D =

000/000/6000/000/7

000/000/6000/000/6

180

180

:مثال

n

j rij

rijnij

1

2و i=1 و و … m

نرم اقلیدسی: روش سوم

حاضر به تبادل بین معیارها نمی باشدDMدر مدل غیر جبرانی،

می باشد( trade off)حاضر به تبادل بین معیارها DMدر مدل جبرانی،

مدل های غیر جبرانی

مدل های جبرانی

MADM

تصمیم گیری با معیارهای چندگانه

. ردرا شامل می شوند که در آنها تبادل بین شاخصها صورت می گی MADMآن دسته از مدلهای

یاا در شااخص ( در جهات عکاس )بدین معنی که تغییر در یک شاخص توسط تغییری مخاالف

. شاخصهای دیگر جبران می شود

، تخصایص TOPSIS ،ELECTREشامل روشهائی مانند میانگین وزنی ساده، روش جبرانی

.دسته بندی شده اندصفحه بعداین روشها مطابق شکل. و غیره است AHPخطی،

مدلهای جبرانی

شدندل هدد ر ها د دلد ن شدخص ش صودا دنر را شد م مدي MADMي ازيمدلها

شددددلعن مكهدددده هددددد دد ددددد شددددكو منمددددن ر عدددد شدددد ص دن دددد م دددد . گخدددد دمددددي

شن شلكد هر ش ص مدلا از عگدر ش صودامنمن ر ش ص عگر مب اص دمي

م ددددد مادددددا اعدددددن مدددددلها ددددد ي. گخددددد هددددد ي رراددددد ردددددرار مددددديملنددددد ي ارز ددددد ي گ ندددددد

. ر گخ دددددلم د م ددددلد شددددن ص ابقتدددد اد م شددددد اها دددد هددددد شدددد ر دددد ر دوددددماا

ردش غخددددد مب امدددددي شددددد م ردشدددددا كي م دندددددل ردش دددددل هك ددددداكنگرا ددددد

.ا ...ص ص دم هس ه مخص ماهه م هس رش ع شخش

مدلهای غیر جبرانی

MADMمدلهای ارزیابی برای یک

مدلهای غیر جبرانی مدلهای جبرانی

متد تسلط

لکسیکوگراف

متد حذف

ماکسی ا مین

رضایت بخش خاص

رضایت بخش شمول

متد پرموتاسیون

زیر گروهنمره گذاری

زیر گروهسازشی

زیر گروههماهنگ

(SAW)مجمع ساده وزین

ساده وزین با کنش متقابل

وزین رده ایمجمع

TOPSIS

MRS

LINMAP

MDS

تخصیص خطی

ELECTRE

درهممنفینقطهازفاصله،الایدهنقطهازAiگزینهیکفاصلهگرفتننظردربرعالوهروشایندر

بودهآلیدهاحلراهازفاصلهکمتریندارایبایدانتخابیگزینهکهمعنیبدان.شودمیگرفتهنظر

.باشدمنفیآلایدهحلراهازفاصلهدورتریندارایحالعیندرو

:استقراربدینروشاینازبنائیزیرواقعیت

بهترینصورتبدانکهباشد(کاهشییا)افزایشییکنواختطوربهبایدشاخصهرمطلوبیت-الف

مخصآنازموجودارزشبدترینوبودهآنآلایدهدهندهنشانشاخصیکازموجودارزش

.بودخواهدآنبرایمنفی-آلایدهکننده

ازمطلقرقدمجموعبصورتیاواقلیدسیفاصلهبصورتاستممکنآلایدهازگزینهیکفاصله-ب

جایگزینیوتبادلنرخبهبستگیامراینکهگردد،محاسبه(بلوکیفواصلبهمعروف)خطیفواصل

.داردهاشاخصبیندر

TOPSIS روش

ij

ij m2

iji 1

rn

r

:الگوریتم:فرمولازفادهاستبا((شدهمقیاسبی))ماتریسیکبهموجودگیریتصمیمماتریستبدیل-یکمقدم

.الگوریتمبهورودیعنوانبهWبرداربودنمفروضباوزین((مقیاسبی))ماتریسایجاد-دومقدم:یعنی

1 2 n

11 12 1j 1n

D n*n 21 22 2 j 2n

m1 m2 mj mn

W {w ,w ,...,w }

v v v v

V N .W v v v v

v v v v

TOPSIS روش

ij ij 1 2 j nii

ij 1 2 j ni i

A {(max v | j J),(min v | j J ) | i 1,2,...,m} {v ,v ,..., v ,..., v }

A {(min vij | j J),(max v | j J ) | i 1,2,...,m} {v ,v ,..., v ,..., v }

J {j 1,2,...,n | j benefit}

J {j 1,2,...,n | j Cost}

منفی-آلایدهحلراهوآلایدهحلراهنمودنمشخص-سومقدم:کنیمتعریف(-A)منفی–الایدهو(+A)آلایدهگزینهبرای

(فاصله)جدائیاندازهمحاسبه-چهارمقدم:استقراربدیناقلیدسیروشازاستفادههاباآلباایدهامiگزینهفاصله

n2 0.5

i ij jj 1

n2 0.5

i ij jj 1

d { (v v ) } ;i 1,2,...,m

d { (v v ) } ;i 1,2,...,m

یمتعریفزیرصورتبهرانسبینزدیکیاین.آلایدهحلراهبهAiنسبینزدیکیمحاسبه-پنجمقدم:کنیم

i

i i

i i

dcl ;0 cl 1;i 1,2,...,m

(d d )

صورتیدروcli+=1:داشتخواهیموبودهdi+=0آنگاهگردد+Ai=AچنانچهکهشودمیمالحظهایدهحلراهبهAiگزینهاندازههربنابراین.شدخواهدcli+=0وبودهdi-=0آنگاهشود-Ai=Aکه.بودخواهدنزدیکترواحدبه+cliارزشباشد،نزدیکتر(+A)آل

مسالهازموجودهایگزینهتوانمی+cliنزولیترتیباساسبر.هاگزینهبندیرتبه-ششمقدم.نمودبندیرتبهرامفروض

.یک مسئله انتخاب ربات برای مثال در نظر گرفته شده است

.برنامه ریزی آرمانی صفر و یک جهت مدلسازی مناسب است

𝑥𝑗 = 1 (j=2,1,…,n).انتخاب شودjاگر فناوری

𝑥𝑗 = 0 در غیر اینصورت

Aho انحراف منفی در محدودیتhBho انحراف مثبت در محدودیتh

اهداف غیر ملموس

.عوامل غیر ملموس قابل سنجش در واحد های کمی نیستند

.روش های کمی سازی زیادی در دسترس هستند

مراحل

تجریه مسئله به سطوح سلسله مراتبی-1

مقایسه زوجی اجزای اصلی در همان سطح -2

ر آن در هر ماتریس مقایسه، عناصر اصلی هر ستون جمع شده و سپس ب-3

ین گیری عناصر نرمالیزه شده، سپس در طول ردیف ها میانگ. تقسیم می شود

.میانگین ردیف ها بردار اصلی نرمالیزه شده است. می شود

رزیابی عناصر اصلی بردار ویژه نرمالیزه شده ماتریس جفتی به نتیجه ا-4

. گزینه فناوری مرتبط است

عدم سازگاری تشخیص داده میشود Expert choiceتوسط نرم افزار

اهداف غیر ملموس عمومی

اهداف غیر ملموس فناورانه

اهداف ملموس

𝑃𝑠𝑗 =𝑇𝑠𝑗

𝛴𝑇𝑠𝑗

𝛴𝑃𝑠𝑗+ahs-bhs=C𝐹𝑆

تابع هدف

min 𝑏𝑜 + 𝑎0 , [𝛴Cidhi] , [Σ𝐵𝑘𝑑ℎ𝑘] , [Σ𝐹𝑠𝑑ℎ𝑠]

مثال عددی

اهداف غیر ملموس

اهداف غیر ملموس فناوری

تکرار پذیریهزینه