28
1 ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ TH EΛΛΑΔΟ ΣΟ ΝΣΤΕΛΝΣΟΡΥ ΓΡΑΥΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΤΠΟΘΕΕΩΝ Εξέλιξη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων ποτών προς Γερμανία & Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία, έτος 2014 Περιοδική έρευνα Γρ. ΟΕΤ Ντύσσελντορφ με την ευκαιρία της ΑNUGA 2015. Μαρία Βασιλάκη Ιάκωβος Κολλάρος

Ελληνικές Εξαγωγές Τροφίμων-Ποτών προς Γερμανία 2014-2015

Embed Size (px)

Citation preview

1

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ TH EΛΛΑΔΟ ΣΟ ΝΣΤΕΛΝΣΟΡΥ

ΓΡΑΥΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΤΠΟΘΕΕΩΝ

Εξέλιξη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων ποτών προς Γερμανία &

Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία, έτος 2014

Περιοδική έρευνα Γρ. ΟΕΤ Ντύσσελντορφ

με την ευκαιρία της ΑNUGA 2015.

Μαρία Βασιλάκη

Ιάκωβος Κολλάρος

2

Περιεχόμενα Α. Εξζλιξθ ελλθνικϊν εξαγωγϊν τροφίμων ποτϊν προσ Γερμανία το 2014 ............................ 3

Β. φνκεςθ ελλθνικϊν εξαγωγϊν τροφίμων προσ Γερμανία το 2014 ...................................... 4

1. Παραςκευάςματα φροφτων και λαχανικϊν ............................................................. 5

2. Γαλακτοκομικά Προϊόντα .......................................................................................... 5

3. Φυςικό Μζλι .............................................................................................................. 7

4. Ιχκυθρά ...................................................................................................................... 8

5. Ελαιόλαδο ............................................................................................................... 10

5.α Παρκζνο ελαιόλαδο .................................................................................................. 11

6. Παραςκευάςματα δθμθτριακϊν ............................................................................. 12

7. Εξαγωγζσ Λαχανικϊν .............................................................................................. 13

8. Εξαγωγεσ Φροφτων ................................................................................................. 14

9. Ποτά ......................................................................................................................... 14

9.α Εξαγωγζσ οφηου ςε δοχεία μικρότερα των 2 λίτρων ................................................ 15

9.β Κραςί ......................................................................................................................... 15

Γ. Εξαγωγζσ Σροφίμων Ποτϊν ςτο κρατίδιο τθσ Βόρειασ Ρθνανίασ Βεςτφαλίασ ................... 18

Δ. φνκεςθ ελλθνικϊν εξαγωγϊν τροφίμων προσ ΒΡΒ 2014 ................................................. 19

1. Παραςκευάςματα φροφτων και λαχανικϊν ........................................................... 21

2. Φροφτα .................................................................................................................... 21

3. Λαχανικά ................................................................................................................. 22

4. Φρζςκα λαχανικά .................................................................................................... 22

5. Λίπθ και λάδια ηωικά ι φυτικά ............................................................................... 23

6. Ποτά ......................................................................................................................... 24

7. Γάλα και προϊόντα γαλακτοκομίασ ......................................................................... 24

7.α Συρί ............................................................................................................................ 25

8. Ιχκυθρά .................................................................................................................... 25

Ε. υμπεράςματα .................................................................................................................... 26

3

Α. Εξέλιξη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων & ποτών προσ

Γερμανία έτουσ 2014

Οι ελλθνικζσ εξαγωγζσ τροφίμων και ποτϊν προσ τθ Γερμανία το 2014

κυμάνκθκαν ςτα ίδια επίπεδα με το ζτοσ 2013, παρουςιάηοντασ ανεπαίςκθτθ

μείωςθ -0,2% και ανιλκαν ςε 644 εκ € ςφμφωνα με ςτατιςτικά ςτοιχεία τθσ

Ομοςπονδιακισ τατιςτικισ Τπθρεςίασ τθσ Γερμανίασ. Σο 2014 ςθμειϊκθκε επίςθσ

ελαφρά μείωςθ του ςυνόλου των ελλθνικϊν εξαγωγϊν μασ -3,1% ζναντι του 2013

και οι εξαγωγζσ τθσ Ελλάδοσ ανιλκαν ςτα 1,7 δισ €.

Σο μερίδιο τροφίμων–ποτϊν επί του ςυνόλου των εξαγωγϊν αυξικθκε

κατά μία ποςοςτιαία μονάδα, ανερχόμενο ςε 37,3% από 36,1% το 2013. Ζτςι το

2014 ποςοςτό μεγαλφτερο από το 1/3 τθσ αξίασ των εξαγωγϊν μασ προσ τθ

Γερμανία αφοροφςε τρόφιμα–ποτά. θμειϊνεται για λόγουσ ςφγκριςθσ ότι και το

2013 ςθμειϊκθκε ελαφρά μείωςθ των ελλθνικϊν προϊόντων ςτθν Γερμανικι αγορά

τθσ τάξθσ του -2,8%.

Εξζλιξθ Ελλθνικϊν Εξαγωγϊν κλάδου Τροφίμων/ποτϊν προσ Γερμανία 2010-2014

2010 2011 2012 2013 2014

Μεταβολι

2012/2013

Σφνολο ςε

1000 €

1.911.731

1.942.325 1.813.607 1.786.331 1.730.353 -3,1%

Τρόφιμα-

ποτά 624.098 604.548 611.882 645.694 644.176 -0,2%

Μερίδιο

τροφίμων

ποτϊν (%)

32,6% 31,1% 33,7% 36,1% 37,3% -

Πηγή: Statistisches Bundesamt

4

Εξζλιξθ Ελλθνικϊν Εξαγωγϊν κλάδου Τροφίμων/ποτϊν προσ Γερμανία 2010-2014

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Ο κλάδοσ τροφίμων και αγροτικϊν προϊόντων ανζκακεν ιταν από τουσ ςθμαντικότερουσ εξαγωγικοφσ κλάδουσ τθσ Ελλάδασ με ιδιαίτερα ιςχυρι παρουςία ςτισ Ευρωπαϊκζσ αγορζσ τροφίμων και με ςτακερι παρουςία ςτθν Γερμανικι. Οι δυνατότθτεσ παραμζνουν μεγάλεσ, ιδιαίτερα ςτον κλάδο τροφίμων. Η γερμανικι αγορά ςυνεχίηει να ειςάγει μεγάλεσ ποςότθτεσ προϊόντων νωπϊν και τυποποιθμζνων από τθν Ελλάδα. Η μεςογειακι διατροφι είναι ιδιαίτερα αγαπθτι ςτουσ Γερμανοφσ. θ Γερμανία χαρακτθρίηεται ανταγωνιςτικι ωσ αγορά. ε οριςμζνουσ κλάδουσ, όπωσ αυτόσ των τροφίμων, καταγράφει μικρότερα περικϊρια κζρδουσ ςε ςφγκριςθ με άλλεσ εκνικζσ αγορζσ, κακότι οι επιχειριςεισ διανομισ (ςοφπερ μάρκετ) δίνουν ςυχνά μάχθ για τθν εξαςφάλιςθ χαμθλϊν τιμϊν λιανικισ.

Β. Σφνκεςθ ελλθνικϊν εξαγωγϊν τροφίμων προσ Γερμανία το 2014

Πηγή: Statistisches Bundesamt

5

1. Παραςκευάςματα φρούτων και λαχανικών

Η ςθμαντικότερθ εξαγωγικι κατθγορία τροφίμων, τα παραςκευάςματα φροφτων και λαχανικϊν ςυνζχιςε το 2014 τθν ανοδικι πορεία τθσ, αγγίηοντασ ςε αξία τα 166 εκ. €, ςθμειϊνοντασ αφξθςθ 1,7% από τα 164 εκ € το 2013. Κυριότερα προϊόντα τθσ κατθγορίασ αυτισ είναι μεταξφ άλλων τα διάφορα μείγματα λαχανικϊν και φροφτων.

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Έηορ 2010 2011 2012 2013 2014 Μεηαβολή

Αξία ζε €

152.082 158.242 161.730 163.857 166.675 +1,7%

Πηγή: Statistisches Bundesamt

2. Γαλακτοκομικά Προΰόντα

Σα γαλακτοκομικά προϊόντα ξεπζραςαν το 2014 τα 117 εκ €, αξία εξαγωγϊν, ςθμειϊνοντασ άνοδο ζναντι τθσ προθγοφμενθσ χρονιάσ και διατθρϊντασ ςτακερι τθν ανοδικι πορεία των τελευταίων ετϊν. Η πορεία των εξαγωγϊν τθσ κατθγορίασ αυτισ εμφανίηεται κετικι ςτθν πενταετία 2010-2014.

Γαλακτοκομικά Προϊόντα (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

6

Γαλακηοκομικά Πποϊόνηα Ποζόηηηερ ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 20.035,8 88.106

2011 19.652,0 91.563

2012 24.164,9 105.562

2013 25.517,5 116.499

2014 26.056,5 117.654

Πηγή: Statistisches Bundesamt

2.α Φζτα

Κυριότερο προϊόν ςτθν κατθγορία αυτι είναι θ φζτα , οι εξαγωγζσ τθσ οποίασ πλθςίαςαν το 2014 τα 90 εκ.€ ςθμειϊνοντασ αφξθςθ κατά 1,5% περίπου ςε ςχζςθ με το 2013 ςε όρουσ αξίασ.

Εξαγωγζσ Φζτασ (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Φέηα Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 12.075,90 66.167 2011 13.574,90 73.549 2012 14.817,50 80.363 2013 16.166,80 88.963 2014 16.237,90 90.304

Πηγή: Statistisches Bundesamt

2.β Φυςικό γιαοφρτι με λιπαρά άνω του 6%

Για το φυςικό γιαοφρτι με λιπαρά άνω του 6% το 2014 καταγράφθκε αφξθςθ των εξαγωγϊν κατά 8,7% με τθν αξία του να ανζρχεται ςε 3,7 εκ. €.

7

Εξαγωγζσ φυςικοφ γιαουρτιοφ με λιπαρά άνω του 6% (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Φςζικό γιαούπηι με λιπαπά άνω

ηος 6%

Δξαγωγέρ Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ

Δξαγωγέρ: Αξία ζε σιλ €

2010 1.255,20 3.002

2011 1.250,30 2.779

2012 1.398,20 2.857

2013 1.550,80 3.431

2014 1.728,40 3.728

Πηγή: Statistisches Bundesamt

3. Φυςικό Μέλι

Η πορεία των εξαγωγϊν μασ τθν πενταετία 2010- 2014 βαίνει φκίνουςα μετά τθν

απότομθ αφξθςθ που ςθμειϊκθκε το 2012, με το 2014 να επανζρχεται ςχεδόν ςτα

χαμθλά επίπεδα του 2011 και να παρουςιάηει ιςχυρι πτϊςθ -55,6% τόςο ςε όρουσ

αξίασ 11 εκ. €, όςο και ςε όρουσ ποςότθτασ -64,7% .

Ελλθνικζσ Εξαγωγζσ Δαςμ Κλάςθ 04090 –Φυςικό Μζλι 2010-2014 ςε 1000 €

Πηγή: Statistisches Bundesamt

8

Γαζ. Καη.

040900

Φςζικό

Μέλι

2010 2011 2012 2013 2014 %

Διζαγωγέρ

Γεπμανίαρ 1407 866 2649 2491 1107 -55,6%

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Ελλθνικζσ Εξαγωγζσ Δαςμ Κλάςθ 04090 –Φυςικό Μζλι 2010-2014 ςε ποςότθτα

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Γαζμολογική

καηηγοπία

Φςζικό Μέλι

040900

2010 2011 2012 2013 2014 %

Διζαγωγέρ

Γεπμανίαρ 259,9 165,6 578,3 510,9 180,3

-

64,7

%

Πηγή: Statistisches Bundesamt

4. Ιχθυηρά

Σα ιχκυθρά ςθμείωςαν επίςθσ κάμψθ τθσ τάξθσ του -10,9% ζναντι του 2013, με ςυνολικζσ πωλιςεισ ανερχόμενεσ ςτα 20,9 εκ. € από 23,5 εκ € το 2013.

θμαντικότερα προϊόντα ςτθν κατθγορία αυτι είναι θ τςιποφρα με ςυνολικζσ εξαγωγζσ ςχεδόν 5 εκ €, καταγράφοντασ πάντωσ ςθμαντικι πτϊςθ -36,4% ςε ςχζςθ με το 2013 (7,8 εκ. €) και το λαβράκι, οι εξαγωγζσ του οποίου παρουςίαςαν αιςκθτι μείωςθ από 63,9εκ. € το 2013 ςε 2,5εκ€ (-36,1%).

Εξαγωγζσ ιχκυθρά (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

9

Ιχκυθρά Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 5.114,30 22.146

2011 4.862,80 21.974

2012 5.395,40 24.175

2013 5.177,70 23.504

2014 5.016,20 20.935

Πηγή: Statistisches Bundesamt

4.α Τςιποφρα

Εξαγωγζσ τςιποφρασ (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Τςιποφρα 03028530 Goldbrassen (Sparus

aurata)

Ποςότθτα ςε τόνουσ Αξία ςε χιλ €

2012 1407,3 7339

2013 1425,1 7832

2014 859 4981 Πηγή: Statistisches Bundesamt

4.β Λαβράκι

Εξαγωγζσ λαβράκι (αξία ςε εκ €)

Πηγή: Statistisches Bundesamt

10

Λαβράκι 03028410 Europäischer Wolfsbarsch,

frisch oder gekühlt

Ποςότθτα ςε τόνουσ Αξία ςε χιλ €

2012 630,4 4.664

2013 598,9 3.882

2014 365,5 2.480

Πηγή: Statistisches Bundesamt

4.γ Φιλζτα ψαριϊν

Ιδιαίτερα ςθμαντικό είναι ότι παρατθρείται αφξθςθ μετά τθν εντυπωςιακι μείωςθ των εξαγωγϊν φιλετϊν ψαριϊν που είχε καταγραφεί το 2012. Ωσ εκ τοφτου οι εξαγωγζσ φιλετϊν ψαριϊν ςθμείωςαν ελαφρά άνοδο το 2014 9,5% ςε όρουσ αξίασ (838 χιλ. € ζναντι 765 χιλ. € τθν προθγοφμενθ χρονιά.

Εξαγωγζσ φιλζτα ψαριϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Φιλζτα ψαριϊν

0304

Ποςότθτα ςε τόνουσ Αξία ςε χιλ €

2010 185,8 1405

2011 148,6 1355

2012 101,5 943

2013 93,8 765

2014 100,8 838

Πηγή: Statistisches Bundesamt

5. Ελαιόλαδο

Σο 2014 ςθμειϊκθκε κάμψθ -15,3% ςε ότι αφορά τθν αξία εξαγωγϊν ελαιολάδου, ςυγκριτικά με το 2013 με ςφνολο εξαγωγϊν 20,9 εκ. €.

11

Εξαγωγζσ λίπθ και ζλαια

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Ελαιολαδο 1509

Ποςότθτα ςε τόνουσ Αξία ςε χιλ €

2010 5.864,40 23.519

2011 6.226 22.382

2012 5.909,70 21.856

2013 6.380,10 24.718

2014 4.879,90 20.941

Πηγή: Statistisches Bundesamt

5.α Παρθένο ελαιόλαδο

Η αξία των εξαγωγϊν παρκζνου ελαιολάδου παρουςίαςε επίςθσ κάμψθ και ζφταςε ςτα 18,2 εκ. €, ςε ςχζςθ με το 2013, με τθν ποςότθτα των εξαγωγϊν να ζχει επίςθσ μειϊκεί ςτουσ 4,2 χιλ τονουσ από 5,6 τόνουσ το 2013.

Εξαγωγζσ Παρκζνο Ελαιόλαδο

Πηγή: Statistisches Bundesamt

12

6. Παραςκευάςματα δημητριακών

Παραςκευαςμάτα δθμθτριακϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Σο 2014 ανακόπθκε θ μεγάλθ κάμψθ θ οποία ξεκίνθςε το 2011 και

ςυνεχίςτθκε και το 2013 ςτθν κατθγορία των παραςκευαςμάτων δθμθτριακϊν. υγκεκριμζνα το 2013 ςθμειϊκθκε αφξθςθ 8,2% και θ αξία των εξαγωγϊν ςτθν κατθγορία αυτι ανιλκε ςτα 29,5 εκ. € ζναντι 27,1 εκ. € το 2013.

Κυριότερο προϊόν τθσ κατθγορίασ αυτισ είναι τα μείγματα και ηυμάρια για τθν παραςκευι προϊόντων αρτοποιίασ και ηαχαροπλαςτικισ με 18 εκ. €. (ελαφρά αφξθςθ 1,3%).

Παραςκευαςματα Δθμθτριακων Δαςμ Κλ. 19

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 23.318,30 37.502

2011 25.684,90 41.868

2012 18.648,50 30.210

2013 17.478,20 27.106

2014 18.608,80 29.498

Πηγή: Statistisches Bundesamt

6.α. Μείγματα και ηυμάρια για τθν παραςκευι προϊόντων αρτοποιίασ

και ηαχαροπλαςτικισ

Πηγή: Statistisches Bundesamt

13

7. Εξαγωγέσ Λαχανικών

Πτϊςθ ςθμειϊκθκε ςτισ εξαγωγζσ λαχανικϊν μετά τθν άνοδο που ςθμείωςαν το 2013 . θμειϊνεται ότι το 2011 οι εξαγωγζσ λαχανικϊν μασ ζπεςαν ςθμαντικά εξαιτίασ και τθσ εκδιλωςθσ επιδθμίασ αιτία του βακτθρίου e.coli (Μάιοσ 2011). Σο 2014 θ αξία των εξαγωγϊν λαχανικϊν ζφκαςε τα 55,6 εκ. €, ςθμειϊνοντασ ελαφρά πτϊςθ -7,3%, ενϊ ςε όρουσ ποςότθτασ ςθμειϊκθκε ελαφρά αφξθςθ 0,2%.

Κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα τα ςπαράγγια (20 εκ. €), μείωςθ -23,6% ςε ςχζςθ με το 2013, τα αγγοφρια (12,2 εκ. €) ελαφρά μείωςθ από 13,6 εκ € το 2013.

Εξαγωγζσ Λαχανικϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Εξαγωγζσ Αγγουριϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

14

Εξαγωγζσ απαραγγιϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

8. Εξαγωγεσ Φρούτων

Πηγή: Statistisches Bundesamt

φρουτα 08 Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 165.826,10 145.424

2011 117.237,20 117.505

2012 111.024,80 109.063

2013 114.520,40 124.911

2014 107.053,90 118.716

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Πτϊςθ ςθμειϊκθκε και για τα φροφτα, με τθν αξία των εξαγωγϊν να ανζρχεται ςε 118 εκ. € (μείωςθ -5% ζναντι του 2013) και τθν ποςότθτα των εξαγωγϊν ςτισ 107 χιλ. τόννουσ (μειωςθ -6,5% ζναντι του 2013).

9. Ποτά

τθν κατθγορία των ποτϊν ςθμειϊκθκε το 2014 ελαφρά αφξθςθ των εξαγωγϊν, με αποτζλεςμα θ αξία τουσ να ανζλκει ςτα 75,5 εκ. € από 74,3 εκ € το 2013 (+1,6%).

15

Εξαγωγζσ Ποτϊν

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Ειδικά για το οφηο ςυνεχίςτθκε θ αυξθτικι τάςθ των προθγουμζνων ετϊν και

ςθμειϊκθκε αφξθςθ κατά 5,3% τθσ αξίασ, - φκάνοντασ τα 29,5 εκ. € - παρά τθ μείωςθ τθσ εξαγόμενθσ ποςότθτασ κατά -5,7% .

9.α Εξαγωγέσ ούζου ςε δοχεία μικρότερα των 2 λίτρων

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Οφηο ςε δοχεία <των 2 λιτρων 22089041

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 14531,5 24897

2011 15849,4 28156

2012 15385,8 30279

2013 16607,9 28051

2014 15659 29530

9.β Κραςί

Για το κραςί, καταγράφθκε μείωςθ των εξαγωγϊν το 2014, (21,5 εκ. €) από 25,4 εκ. € το 2013(-15,0%).

Σο μεγαλφτερο μζροσ τθσ αξίασ των εξαγωγϊν κραςιοφ αφοροφςε εμφιαλωμζνουσ οίνουσ, ςε δοχεία ζωσ 2 λίτρα, ενϊ θ αξία των εξαγωγϊν χφμα κραςιϊν (ςε δοχεία με περιεχόμενο άνω των 2 λίτρων) είναι πολφ χαμθλότερθ.

16

Εξαγωγζσ κραςιοφ

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Ειζαγωγέρ-Εξαγωγέρ Ελλάδαρ-Γεπμανίαρ 2014

Δαζμολογική κλάζη 2204: Κπαζιά από νωπά ζηαθύλια. Μούζηορ ζηαθςλιών

ε 1000 € 2012 2013 2014 Μεηαβολή

Δλληνικέρ Διζαγωγέρ

1.770 1.812 3.747 106,7%

Δλληνικέρ Δξαγωγέρ

24.657 25.390 21.560 -15%

Διζαγωγερ Ποζοηηηα

(ζε ηόνοςρ)

829,9 817 1151,1 40,8%

Δξαγωγερ Ποζόηηηα

(ζε ηόνοςρ)

14829,6 14936,2 11491,9 -23%

Πηγή: Statistisches Bundesamt, Wiesbaden 2015

Γαζμολογική κλάζη 220421 : Άλλα κπαζία ζε δοσεία με πεπιεσομενο <= 2 L (εκηορ

αθπώδοςρ οίνος) 2013 2014 Μεηαβολή

Δλληνικέρ Δξαγωγέρ ζε 1000 €

24.305 20.251 -16,6%

Πηγή: Statistisches Bundesamt Σο μεγαλύηεπο μέπορ ηων ελληνικών εξαγωγών κπαζιών αθοπά ηην εξαγωγή

κπαζιών ζε δοσεία μέσπι 2 λίηπα. Γαζμολογική κλάζη 220429 Άλλα κπαζία ζε δοσεία με πεπιεσομενο > 2 L (εκηορ

αθπώδοςρ οίνος) ζε αξία €

2013 2014 Μεηαβολή

Δλληνικέρ Δξαγωγέρ ζε 1000€

1.061 1.280

20,6%

Πηγή: Statistisches Bundesamt Σο 2014 αξιοζημείωηη είναι η αύξηζη ζε αξία ηων ελληνικών εξαγωγών κπαζιών ζε δοσεία με πεπιεσόμενο άνω ηων 2 λίηπων καηά 20%.

17

Γαζμολογική κλάζη 220410 Κπαζιά αθπώδη

Αξία ζε 1000

2012 2013 2014 Μεηαβολή 2014/2013

Διζαγωγέρ 348 420 547

30,2%

Δξαγωγέρ 29 23

28 21,7%

Πηγή: Statistisches Bundesamt

ηην καηηγοπία αςηή οι ελληνικέρ ειζαγωγέρ ςπεπκαλύπηοςν ηιρ εξαγωγέρ και ηο 2014 παποςζίαζαν αύξηζη 30,2%, αλλά και οι ελληνικέρ εξαγωγέρ ζηην καηηγοπία αςηή παποςζίαζαν αύξηζη 21,7%.

18

Β. Εξαγωγέσ Ελληνικών Σροφίμων & Ποτών ςτο

Κρατίδιο τησ Βόρειασ Ρηνανίασ Βεςτφαλίασ. (ΒΡ-Β)

Οι ελλθνικζσ εξαγωγζσ τροφίμων – ποτϊν προσ τθ ΒΡΒ όπωσ και ςτθ Γερμανία το

2014 παρουςιάςαν ανεπαίςκθτθ μείωςθ ςε ςχζςθ με το 2013 -0,1% και ανιλκαν ςε 104 εκ € ςφμφωνα με ςτατιςτικά ςτοιχεία τθσ αρμόδιασ ςτατιςτικθσ υπθρεςίασ τθσ ΒΡΒ, απορρόφθςε δε θ ΒΡΒ το 16,1% του ςυνόλου των ελλθνικϊν εξαγωγϊν τροφίμων & ποτϊν ςε όλοκλθρθ τθ Γερμανία.

ΒΡΒ Γεπμανια

Δξαγωγέρ Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ

Αξία ζε σιλ €

Εξαγωγζσ

Ποςότθτα ςε

τόνουσ

Αξία ςε χιλ €

2010 92.288 106.793 439.700,70 624.098

2011 87.154 117.006 396.968,20 604.548

2012 74.806,00 109.097 392.132,70 611.882

2013 71.590,00 104.644 393.820,20 645.694

2014 69.965 104.531 364.428,90 644.176

Πηγή: IT NRW

Eξαγωγζσ τροφίμων – ποτϊν προσ τθ ΒΡΒ

Πηγή: IT NRW

19

Δ. ύνθεςη ελληνικών εξαγωγών τροφίμων προσ ΒΡΒ 2014

Πηγή: IT NRW

Αναλυτικά :

2014 Βοπεια Ρηνανία-Βεζηθαλία-NRW

Δξαγωγέρ

Ποζόηηηα ζε

ηόνοςρ

Αξία ζε σιλ €

WA20 ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΛΑΥΑΝΗΚΧΝ, ΚΑΡΠΧΝ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΧΝ Ή ΑΛΛΧΝ ΜΔΡΧΝ ΦΤΣΧΝ

23550 33702

WA08 ΚΑΡΠΟΗ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΑ ΒΡΧΗΜΑ, ΦΛΟΤΓΔ

ΔΠΔΡΗΓΟΔΗΓΧΝ Ή ΠΔΠΟΝΗΧΝ 23163 26917

WA07 ΛΑΥΑΝΗΚΑ, ΦΤΣΑ, ΡΗΕΔ ΚΑΗ ΚΟΝΓΤΛΟΗ,

ΒΡΧΗΜΑ 9192 13160

WA15

ΛΗΠΖ ΚΑΗ ΛΑΓΗΑ ΕΧΗΚΑ Ή ΦΤΣΗΚΑ. ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΣΖ ΓΗΑΠΑΖ ΑΤΣΧΝ. ΛΗΠΖ ΒΡΧΗΜΑ

ΔΠΔΞΔΡΓΑΜΔΝΑ. ΚΔΡΗΑ ΕΧΗΚΖ Ή ΦΤΣΗΚΖ ΠΡΟΔΛΔΤΖ

2447 8927

WA22 ΠΟΣΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΤΥΑ ΤΓΡΑ ΚΑΗ ΞΗΓΗ 4222 7657

WA04

ΓΑΛΑ ΚΑΗ ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΓΑΛΑΚΣΟΚΟΜΗΑ. ΑΤΓΑ ΠΣΖΝΧΝ. ΜΔΛΗ ΦΤΗΚΟ. ΠΡΟΗΟΝΣΑ

ΒΡΧΗΜΑ ΕΧΗΚΖ ΠΡΟΔΛΔΤΖ, ΠΟΤ ΓΔΝ ΚΑΣΟΝΟΜΑΕΟΝΣΑΗ ΟΤΣΔ

ΠΔΡΗΛΑΜΒΑΝΟΝΣΑΗ ΑΛΛΟΤ

1711 5292

20

WA03 ΦΑΡΗΑ ΚΑΗ ΜΑΛΑΚΟΣΡΑΚΑ, ΜΑΛΑΚΗΑ ΚΑΗ

ΑΛΛΑ ΑΠΟΝΓΤΛΑ ΤΓΡΟΒΗΑ 840 3291

WA19

ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΜΔ ΒΑΖ ΣΑ ΓΖΜΖΣΡΗΑΚΑ, ΣΑ ΑΛΔΤΡΗΑ, ΣΑ ΑΜΤΛΑ ΚΑΘΔ

ΔΗΓΟΤ Ή ΣΟ ΓΑΛΑ. ΔΗΓΖ ΕΑΥΑΡΟΠΛΑΣΗΚΖ

1354 2255

WA10 ΓΖΜΖΣΡΗΑΚΑ 2851 1374

WA21 ΓΗΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΓΗΑΣΡΟΦΖ 217 655

WA12

ΠΔΡΜΑΣΑ ΚΑΗ ΚΑΡΠΟΗ ΔΛΑΗΧΓΔΗ. ΠΔΡΜΑΣΑ, ΠΟΡΟΗ ΚΑΗ ΓΗΑΦΟΡΟΗ ΚΑΡΠΟΗ. BIOMHXANIKA KAI ΦΑΡΜΑΚΔΤΣΗΚΑ ΦΤΣΑ.

ΑΥΤΡΑ ΚΑΗ ΥΟΡΣΟΝΟΜΔ

204 499

WA09 ΚΑΦΔ, ΣΑΗ, & ΜΠΑΥΑΡΗΚΑ 77 250

WA16 ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΚΡΔΑΣΧΝ, ΦΑΡΗΧΝ Ή

ΜΑΛΑΚΟΣΡΑΚΧΝ, ΜΑΛΑΚΗΧΝ ΑΛΛΧΝ ΑΠΟΝΓΤΛΧΝ ΤΓΡΟΒΗΧΝ

55 222

WA17 ΕΑΥΑΡΑ ΚΑΗ ΕΑΥΑΡΧΓΖ ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ 32 152

WA02 ΚΡΔΑΣΑ ΚΑΗ ΠΑΡΑΠΡΟΗΟΝΣΑ ΦΑΓΗΧΝ,

ΒΡΧΗΜΑ 30 107

WA18 ΚΑΚΑΟ ΚΑΗ ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΑΤΣΟΤ 19 69

WA11 ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΑΛΔΤΡΟΠΟΗΗΑ. ΒΤΝΖ. ΑΜΤΛΑ ΚΑΘΔ ΔΗΓΟΤ. INOYLINH. ΓΛΟΤΣΔΝΖ ΑΠΟ

ΗΣΑΡΗ 1 2

Πηγή: IT NRW

Η ςθμαντικότερθ κατθγορία εξαγωγϊν τροφίμων, τα παραςκευάςματα φροφτων και λαχανικϊν ςυνζχιςε τθν ανοδικι πορεία τθσ, φκάνοντασ τα 33,7 εκ. €, παρουςιάηοντασ αφξθςθ 0,9% από 33,4 εκ € το 2013 αν και ςε όρουσ ποςότθτασ ςθμειϊκθκε κάμψθ -14,4%.

21

1. Παραςκευάςματα φρούτων και λαχανικών

Πηγή: IT NRW

ΠΑΡΑΚΔΤΑΜΑΣΑ ΛΑΥΑΝΗΚΧΝ, ΚΑΡΠΧΝ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΧΝ Ή ΑΛΛΧΝ

ΜΔΡΧΝ ΦΤΣΧΝ Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Δξαγωγέρ: Αξία

t 1000 EUR

2013 27.524 33.410

2014 23.550 33.702

Πηγή: IT NRW

2. Φρούτα

Η δευτερθ ςθμαντικότερθ κατθγορία εξαγωγϊν τροφίμων ςτθ ΒΡΒ είναι

τα φροφτα τα οποία εντοφτοισ ςθμείωςαν μικρι κάμψθ, τόςο ςε όρουσ

αξίασ -11,4% ςε ςχζςθ με το 2013, (26,9 εκ € από 30,3 εκ€ το 2013), όςο και

ςε όρουσ ποςότθτασ -9,8%.

ΚΑΡΠΟΗ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΑ ΒΡΧΗΜΑ

Πηγή: IT NRW

22

3. Λαχανικά

Η τρίτθ ςθμαντικότερθ κατθγορία θ οποία και παρουςίαςε εκρθκτικι

άνοδο ςε ςχζςθ με το 2013 είναι τα λαχανικά, τα οποία παρουςίαςαν

κεαματικι αφξθςθ τόςο ςε αξία 72,4%, όςο και ςε ποςότθτα 118%.

Πηγή: IT NRW

ΛΑΥΑΝΗΚΑ, ΦΤΣΑ, ΡΗΕΔ ΚΑΗ ΚΟΝΓΤΛΟΗ, ΒΡΧΗΜΑ

Δξαγωγέρ Ποζόηηηα Δξαγωγέρ: Αξία

t 1000 EUR

2010 8154 11885

2011 3980 6106

2012 3852 5865

2013 4205 7632

2014 9192 13160

Πηγή: IT NRW

4. Φρέςκα λαχανικά

τθν κατθγορία αυτι οι εξαγωγζσ φρζςκων λαχανικϊν ςθμείωςαν

εκρθκτικι αφξθςθ 93,9%.

ΚΑΡΠΟΗ ΚΑΗ ΦΡΟΤΣΑ ΒΡΧΗΜΑ, ΦΛΟΤΓΔ

ΔΠΔΡΗΓΟΔΗΓΧΝ Ή ΠΔΠΟΝΗΧΝ

Δξαγωγέρ Ποζόηηηα Δξαγωγέρ: Αξία

2013 25.666 30.290

2014 23.163 26.917

23

Πηγή: IT NRW

Εξαγωγζσ φρζςκων λαχανικϊν

Φπέζκα λασανικά Δξαγωγέρ Ποζόηηηα Δξαγωγέρ: Αξία

t 1000 EURO

2014 7687 9325

2013 2764 4808

Πθγι: IT NRW

5. Λίπη και έλαια ζωικά ή φυτικά

Σθν τζταρτθ κζςθ καταλαμβάνουν τα Λίπθ και ζλαια ηωικά ι φυτικά, τα

οποία ςθμείωςαν κάμψθ τόςο ςε όρουσ αξίασ -14,7%, όςο και ςε όρουσ

ποςότθτασ -14,4%.

Πηγή: IT NRW

ΛΗΠΖ ΚΑΗ ΛΑΓΗΑ ΕΧΗΚΑ Ή ΦΤΣΗΚΑ. ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΣΖ ΓΗΑΠΑΖ ΑΤΣΧΝ. ΛΗΠΖ ΒΡΧΗΜΑ ΔΠΔΞΔΡΓΑΜΔΝΑ.

ΚΔΡΗΑ ΕΧΗΚΖ Ή ΦΤΣΗΚΖ ΠΡΟΔΛΔΤΖ

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 332 1062

2011 3368 9639

2012 2994 10315

2013 2857 10459

2014 2447 8927

24

6. Ποτά

Σθν πζμπτθ κζςθ καταλαμβάνει θ κατθγορία των ποτϊν, θ οποία

επίςθσ παρουςίαςε κάμψθ, ςε αξία και ςε ποςότθτα όπωσ φαίνεται

αναλυτικά και απο το παρακάτω διάγραμμα.

ΠΟΣΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΤΧΑ ΤΓΡΑ & ΞΤΔΙ

Πηγή: IT NRW

ΠΟΣΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΤΥΑ ΤΓΡΑ ΚΑΗ ΞΗΓΗ

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 5070 7902

2011 5654 9565

2012 5126 9349

2013 6626 10133

2014 4222 7657

Πηγή: IT NRW

7. Γάλα και προΰόντα γαλακτοκομίασ

Άνοδο ςθμείωςαν οι εξαγωγζσ γαλακτοκομικϊν προϊόντων.

25

ΓΑΛΑ ΚΑΗ ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΓΑΛΑΚΣΟΚΟΜΗΑ. ΑΤΓΑ ΠΣΖΝΧΝ. ΜΔΛΗ ΦΤΗΚΟ. ΠΡΟΗΟΝΣΑ ΒΡΧΗΜΑ ΕΧΗΚΖ ΠΡΟΔΛΔΤΖ,

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 1512 4198

2011 1758 4880

2012 3993 10600

2013 1774 5167

2014 1711 5292

Πηγή: IT NRW

7.α Συρί

τθν κατθγορία αυτι ςθμαντικι άνοδο παρουςίαςαν οι εξαγωγζσ

τυριοφ ςε αξία 12,4% και ανιλκαν ςε 3,2 εκ € από 2,8 εκ € το 2013 αλλά

και ςε ποςότθτα.

Πηγή: IT NRW

Σςπί Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2014 593 3194

2013 536 2842

Πηγή: IT NRW

8. Ιχθυηρά

Επίςθσ ςθμαντικι άνοδοσ ςθμειϊκθκε και ςτισ εξαγωγζσ ιχκυθρϊν

μασ ςε όρουσ αξίασ 22%, αλλά και ςε όρουσ ποςότθτασ 20,7%.

26

ΦΑΡΗΑ ΚΑΗ ΜΑΛΑΚΟΣΡΑΚΑ

Πηγή: IT NRW

ΦΑΡΗΑ ΚΑΗ ΜΑΛΑΚΟΣΡΑΚΑ, ΜΑΛΑΚΗΑ ΚΑΗ ΑΛΛΑ ΑΠΟΝΓΤΛΑ

ΤΓΡΟΒΗΑ

Ποζόηηηα ζε ηόνοςρ Αξία ζε σιλ €

2010 764 2535

2011 864 3426

2012 656 2627

2013 696 2697

2014 840 3291

Πηγή: IT NRW

Ε. υμπεράςματα Η Γερμανία είναι μία ανταγωνιςτικι αγορά για το διεκνζσ τρόφιμο και ποτό

δεδομζνου του πλθκυςμοφ τθσ (81 εκ. κάτοικοι) και του οικονομικοφ προφίλ τθσ (ΑΕΠ

35.χιλ €/κάτοικο). Σαυτόχρονα θ Γερμανία είναι ανταγωνιςτικι με χιλιάδεσ εταιρείεσ, οι

οποίεσ κινοφνται ςτον κλάδο τροφίμων - ποτϊν. Ο κλάδοσ τροφίμων-ποτϊν ςτθν Γερμανία

είναι ο 4οσ μεγαλφτεροσ βιομθχανικόσ κλάδοσ ςτθν χϊρα. Αναφζρεται χαρακτθριςτικά ότι

το 2014 υπιρχαν ςτθ χϊρα περ. 6.000 εταιρείεσ τροφίμων & ποτϊν, με άνω των 500.000

εργαηομζνων και ςυνολικι αξία πωλιςεων τα 175,2 δισ., εκ των οποίων περ. το 1/3 (53.4

δισ) αντιπροςωπεφουν τισ εξαγωγζσ του εν λόγω κλάδου.

Οι ειςαγωγζσ ςε τρόφιμα-ποτά αυξικθκαν το 2014 κατα 5% δθλ. (περ. 2 δισ €) ςε

ςχζςθ με το προθγοφμενο ζτοσ ςτα 47.2 δισ €. Η Γερμανία παραμζνει κατόπιν αυτϊν

ςφμφωνα με ςτοιχεΊα του ΟΟΑ 2οσ μεγαλφτεροσ ειςαγωγζασ τροφίμων και ποτϊν

παγκοςμίωσ.

Οςον αφορά το προφίλ του Γερμανοφ καταναλωτι πρόκειται για μικρά ωσ επι το

πλείςτον νοικοκυριά, μεγαλφτερων θλικιϊν – χωρισ υποχρεϊςεισ - με ςθμαντικι

αγοραςτικι δφναμθ ςτα οποία θ τιμι αγοράσ και το value for money παίηει ςθμαντικότατο

ρόλο ςτισ αποφάςεισ. Επίςθσ δεν υπάρχει εμμονι ςτα επϊνυμα προιόντα και θ ιδιωτικι

ετικζτα βρίςκεται ιδθ γερά εδραιωμζνθ ςτθν καταναλωτικι ςυνείδθςθ. Οι ιδιωτικζσ

ετικζτεσ είναι ςυνυφαςμζνεσ με προϊόντα υψθλισ ποιότθτασ και χαμθλισ τιμισ ςτθν χϊρα

27

κερδίηοντασ ςυνεχϊσ μερίδια αγοράσ. Η Γερμανία είναι ςτθν 4θ κζςθ των ευρωπαϊκϊν

χωρϊν με ποςοςτό μερίδιο ςε ιδιωτικι ετικζτα (34%) με πρϊτθ τθν Ελβετία με ποςοςτό

45,2 % και τελευταία τθν Ελλάδα με ποςοςτό 10.4%.

Σζλοσ αξίηει να αναφερκεί ότι ιδιαίτερθ προςοχι δίδεται τα τελευταία χρόνια ςε

προιόντα Δικαίου Εμπορίου(Fair Trade), οικολογικοφ χαρακτιρα γενικϊσ και πάντοτε ςτα

προιόντα convenience (ζτοιμα προσ κατανάλωςθ ι με ελάχιςτο χρόνο προετοιμαςίασ).

Επίςθσ ο κλάδοσ υγιεινισ διατροφισ αναμζνεται να δυναμϊςει με οργανικά προϊόντα,

φροφτα, λαχανικά και μθ αλκοολοφχα ποτά. Η Γερμανία είναι ο μεγαλφτερθ αγορά

οργανικϊν προϊόντων ςτθν Ευρϊπθ με ςυνολικζσ ετιςιεσ πωλιςεισ υψθλότερεσ από αυτζσ

ςτθ Γαλλία και το Ηνωμζνο Βαςίλειο μαηί. Η αυτάρκεια τθσ Γερμανίασ είναι μεταξφ 20% και

40% ςτον εν λόγω τομζα.

Σα Ελλθνικά τρόφιμα ζχουν κατακτιςει εδϊ και καιρό μια κζςθ ςτθν εν λόγω

διεκνοποιθμζνθ και ωσ εκ τουτου δφςκολθ και ανταγωνιςτικι αγορά. Οπωσ ςτθν

ςυνείδθςθ των καταναλωτϊν αντίςτοιχθ κζςθ ζχει κερδίςει και θ Ελλθνικι-μεςογειακι

διατροφι και τα επιμζρουσ ςτοιχεία που τθν αποτελοφν.(ελαιόλαδο, λαχανικά, ψάρια κλπ)

Οι διακυμάνςεισ ςτθν εξαγωγικι τουσ πορεία εξαρτϊνται απο πλικοσ παραγόντων

κάποιοι των οποίων ςυγκυριακοί (φροφτα-λαχανικά) κάποιοι διαρκρωτικοί (ελαιόλαδο) και

κάποιοι άλλοι εξαρτϊμενοι από τθν μόδα, τάςεισ κλπ (γιαοφρτι, μζλι, χυμοί κλπ)

τον τομζα των λιανικϊν πϊλθςεων θ τάςθ φαίνεται να προκρίνει τα τελευταία τα

supermarkets άνω των 1000 τμ, (hypermarkets), ενϊ πολφ ςθμαντικι κεωρείται θ ςυμβολι

των ελλινων χονδρεμπόρων ςτθν προϊκθςθ των ελλθνικϊν εξαγωγϊν και τθν ςχζςθ τουσ

με το χϊρο τθσ γαςτρονομίασ κακότι τροφοδοτοφν τα περ. 6.000 ελλθνικά εςτιατόρια τθσ

Γερμανίασ.

Οι Γερμανικζσ ειςαγωγζσ από τθν Ελλάδα παραμζνουν τισ τελευταίεσ δφο δεκαετίεσ

ςτάςιμεσ, χωρίσ να επθρεάηονται ιδιαίτερα από τθν κρίςθ, με τθν αξία τουσ να κυμαίνεται

μεταξφ 1,5 και 2,2δισ € ετθςίωσ. Χαμθλι παραγωγικότθτα, κατακερματιςμόσ τθσ αγροτικισ

γισ, μικρι εξαγωγικι διείςδυςθ και κυρίωσ θ ανϊνυμθ εξαγωγι χφδθν αγροτικϊν

προϊόντων αποτελοφν τθν αχίλλειο πτζρνα του κλάδου. Σαυτόχρονα, θ ζλλειψθ

ςτρατθγικισ ακόμθ και για προϊόντα Προςτατευόμενθσ Ονομαςίασ Προζλευςθσ.

ε δφςκολεσ οικονομικά εποχζσ θ παράκεςθ γενικόλογων προτάςεων για τθν

αφξθςθ των εξαγωγϊν τροφίμων προσ τθν Γερμανία είναι πικανότατα ανεδαφικι. Επίςθσ

προβλθματικόσ κεωρείται από τουσ υπογράφοντεσ και ο κατακερματιςμόσ αντιςτοίχων

δραςτθριοτιτων προϊκθςθσ/προβολισ από φορείσ, ινςτιτοφτα, ιδιωτικζσ ςυμβουλευτικζσ

εταιρείεσ, περιφζρειεσ, αναπτυξιακζσ εταιρείεσ κλπ. Οι εν λόγω διάςπαρτεσ

δραςτθριότθτεσ είναι ανάγκθ να ςυγκεντρωκοφν αποκτϊντασ ςτοχοκεςία και –τουλάχιςτον

– ζνα ετιςιο πρόγραμμα γνωςτό ςε όλουσ τουσ εμπλεκομζνουσ.

Η προβολι τθσ ελλθνικισ γαςτρονομίασ ϊσ όλον είναι πικανότατα το κλειδί για τθν

παγίωςθ ι και επαφξθςθ μεριδίων ελλθνικϊν τροφίμων και οίνων ςτθ γερμανικι αγορά.

(Αξίηει να αναφερκεί θ πρόςφατθ διαφθμιςτικι εκςτρατεία ιταλικϊν προιόντων ςτθν

αλυςίδα REWE: Σο τετραςζλιδο αφιζρωμα περιελάμβανε πάςτα, ςάλτςεσ, καφζ και

μθχανζσ καφζ, κριτςίνια, τοματίνι, κραςια, τα γνωςτά ιταλικά τυριά, πζςτο, τόννο,

πεπεροντςίνι ελαιόλαδο, απεριτίφ, κρζασ και γενικότερα ότι ςχετίηεται με τθν ιταλικι

γαςτρονομία και ςθματοδοτεί τον ιταλικό τρόπο ηωισ).

28

Για τθν ανάγκθ τθσ πιςτοποίθςθσ με ςιμα ποιότθτασ των ελλθνικϊν εςτιατορίων

(κατα τα ιταλικά πρότυπα του Union Camere) το Γραφείο μασ ζχει εδϊ και πολλά χρόνια

ενθμερϊςει. Οι μζχρι και ςιμερα προςπάκειεσ παραμζνουν ατελείσ. Η μεγάλθ ςυνειςφορά

των ελλθνικϊν εςτιατορίων τθσ Γερμανίασ ςτθν αφξθςθ τθσ αναγνωριςιμότθτασ των

ελλθνικϊν προϊόντων ςτο γερμανικό καταναλωτικό κοινό, δεν μπορεί να αγνοείται ι να

υποβακμίηεται μια και ο αρικμόσ τουσ είναι μεγάλοσ, ενϊ αντίςτοιχα ο Γερμανόσ

καταναλωτισ ςυνθκίηει να γευματίηει εκτόσ οικίασ περιςςότερο από κάκε άλλο ευρωπαίο.