Embed Size (px)
Citation preview
Mehmet Hakkı Bilgitekin
İzmit MYO, Öğretim Görevlisi
[email protected], [email protected]
0.532.2458393
TATBiKATLAR
IÇERIK
Türler
NEDEN TATBIKAT YAPILIR?
RPKY
ol ve sorumlulukların öğrenilmesi
lan ve prosedürlerin değerlendirilmesi
urumsal ilişkilerin geliştirilmesi
asal zorunluluklar
Kaynakların daha etkin kullanılması
NEDEN TATBIKAT YAPILIR?
Esneklik Tutarlılık
bilgi oluşturmak
güven sağlamak
planı denemek
irtibat kurmak
İyi Karar
Etkin acil durum veya afet yönetimi, tatbikatlar yoluyla geliştirilirken esneklik
ve tutarlılık arasındaki dengenin sağlanması ile mümkün olur.¹
¹ Readiness and Emergency Management for Schools Final Grantee Meeting ~ Chicago, Ill. ~ August 20–21, 2008
zaman
Tatbikat HiyerarSisi
Oryantasyon/YönlendirmeKatılımcılara, rol ve sorumluluklar, planlar, prosedürler
veya kaynaklar ile ilgili aşinalık sağlamak için tanıtıcı,
bilgi verici tatbikatlardır
MasabaşıTatbikat yürütücüsü kontrollü bir senaryo ve ortamda bir durumu analiz eder.
Nispeten stressiz ortamda genellikle daha karmaşık tatbikatlara hazırlık için kullanılır.
Egsersiz / Alıştırma (Saha)Koordineli, gözetimli, tek bir fonksiyonu test etmek için kullanılır.
Pratik yapmak, uygulamak, uzmanlaşmak için belirlenen aktivitedir.
İşlevselMüdahale kapasitesini test etmek için kullanılan simülasyonlu,
interaktif bir tatbikatdır. Kaynaklar harekete geçirilmez.
Komuta Kademesi tatbikatları olarak da bilinir.
Gerçeğe yakın / Gerçek boyuttaOlaylar gerçeğe en yakın şekilde simüle edilir.
Malzeme, personel, kaynakların harekete geçirilir. Kullanılır.
Tatbikat HiyerarSisi
Oryantasyon
Egsersiz
Masabaşı
İşlevsel
Gerçeğe yakın
1 - 2 saate kadar biter
1 - 2 güne kadar planlanır
½ - 2 saate kadar biter
3 güne kadar planlanır
1 - 4 saate kadar biter
1 - 3 aya kadar planlanır
sekiz saate kadar biter
üç aya kadar planlanır
birkaç güne kadar biter
6 - 12 aya kadar planlanır
Tatbikat HAZIRLIKLARIİlk planlama
toplantısı düzenlemek.
Kaynakları ayarlayarak
tatbikat alanının
güvenliğini almak.
Tatbikat Genel
Talimatlarını hazırlamak.
Tatbikat Kontrol
Talimatlarını hazırlamak.
Oyuncu kitabını
hazırlamak.
Tatbikat alanını teftiş
etmek.
Son planlama
toplantısını düzenlemek.
Prova yapmak.
Tatbikatı icra
etmek.
Tatbikat Sonu
Gözden Geçirme
Planı gözden geçir
İhtiyaçları değerlendir
Yeteneklere bak
Amacı yaz
Zaman çizelgesi yap
Yönerge hazırla
Tasarım ekibini kur
Değerlendirme ekibini kur
Amaçları kontrol et
Öyküyü yaz
Ana olayları listele
Detayları listele
Beklenen eylemleri sapta
Mesajları yaz
Tatbikat sonrası toplantı
Raporları hazırla
Takip edecek faaliyetler
Kaynak: Egsersiz ve Tatbikat Tasarımı, İTÜ-Afet yönetim Merkezi,2005
Tatbikat HAZIRLIKLARIÖ
n P
lan
lam
a / H
azır
lık • Tehlike-Risk analizi
• Amaç, Hedef tespiti
• Medyaya duyuru
• Oryantasyon toplantıları
• Zaman-Süre takvimi
• Katılımcıların belirlenmesi
• Eğitimler
• Tek bir kurum egsersizleri Ta
tbik
at /
İcra • Tatbikat yürütücüsünün
tespiti
• Tatbikat komitesinin tespiti
• Öykü ve senaryo yazımı
• Zaman ve Süre tespiti
• Tatbikat alanının hazırlığı
• Lojistik ihtiyacın temini
• Sunum hazırlığı
• Malzeme ve yedeklerin temini
• İmza ve taahhütler
• Tatbikatın icrası
De
ğe
rle
nd
irm
e • Geribildirim
• Katılımcıların değerlendirmeleri
• Ayrıntılı raporlar
• Tatbikat sonrası toplantılar
• Diğer adımlar
• Alınan dersler
• Revizyonlar
• Eğitim
• Uyarlama ve düzeltmeler
Tatbikat Amacı
Amaç açıkça ifade
edilmeli.
Amaca nasıl ulaşılacağı hakkında
bilgi verilmez.
Sel durumunda prosedürlerimizin geçerliliğini göstermek
Tatbikat Hedefi
Beklenen performansın
tanımıdır
Senaryo için bir
çerçeve sağlar
Plan ve politikayı tanıtmak.
Karar verme sürecini incelemek.
Tatbikatın Kapsamı
Tatbikatın neyi
kapsadığını belirler.
Katılımcı sayısı ve tertibini tanımlar
Tatbikatı denenecek işlevler, tür ve süre ile
sınırlar
Yönetilebilir olmalı.
Tatbikat HAZIRLIKLARI
Senaryo
öykü bazında olayın
hikayesidir
gerçekçi, tehdit
bazlı, amaçla direkt ilgili
olmalı
gerçeğe yakın katılımcıları meşgul edecek şekilde dikkatlice tasarlanmalı
Katılımcılar Yürütücü Oyuncular
Gözetmenler
ve
Hakemler
Tatbikat Belgeleri
Genel Bilgiler
Kontrol Bilgileri
Oyuncu Kitabı
Tatbikat Sonrası Gözden Geçirme
Tatbikat HAZIRLIKLARI
Tatbikat HAZIRLIKLARI
Tatbikat Belgeleri
Tatbikat Genel Bilgileri
• Tatbikat hazırlığı, icrası için Katılımcıları bilgilendirir
• 7-30-60 gün önce yayımlanır
• Tatbikatın icrası ile ilgili niyeti gösterir
• Lojistik bilgiler süre, amaç, hedef,senaryo gibi bilgileri kapsar
Tatbikat Kontrol Talimatları
• Tatbikatın nasıl yönetileceğini belirler
• Tatbikatın kilit belgeleridir
• Kontrol, yapı, sorumluluk güvenlik haberleşme diğer kontrol hususlarını içerir
• Kısıtlı dağıtılır
Tatbikat HAZIRLIKLARITatbikat Belgeleri
Oyuncu Kitabı
• Tüm katılımcılara verilir
• Katılımcıların rol ve sorumluluklarını, tatbikattan ne bekleneceğini belirler
• Oyuncu kitabı en azından aşağıdakileri kapsar
katılımcı listesi;tatbikat hazırlıkları, amaç, hedef, icrası hakkında özet bilgi;kontrol ayarlamaları;oyuncu sorumlulukları;detaylı tatbikat zaman çizelgesi ajandası; alandaki lojistik.
Oyuncu Kitabının Kapsamı
Tatbikat HAZIRLIKLARI
Tatbikat Belgeleri
Tatbikat Sonrası Gözden Geçirme
• Katılımcılardan geri bildirim alınarak tatbikat sonucu hızlı bir de-brifing yapılmalıdır
• Tatbikat Sonrası Gözden Geçirme, Tatbikat Sonu Raporu, tatbikattan sonra aşağıdakileri gözeterek yayınlanır:
Ne doğru gitti;Ne yanlış gitti;Mevcut plan, prosedür, politikalar için gerekli gelişmeler, ilerlemeler.
Tatbikat Sonu Raporunda
olması gerekenler
Tatbikat HAZIRLIKLARI
Tatbikat Belgeleri
Tatbikatın İcrası
• Masabaşı tatbikat, başlangıç öyküsü içinde ortaya çıkan doğrusal gelişen senaryo bazlıdır.
• Ajanda, zaman çizelgesi içinde tatbikatta ifade edilen birleştirilmiş tartışma soruları ile Durum Özeti. (bu ana senaryo olay listesi kullanılır).
• Sahneleri gösteren taklit edilen medya klipleri kullanılabilinir.
Simülasyon Medya Klipleri
• Medya acil durumlarda büyük rol oynar ve genelde kamunun tek bilgi kaynağıdır.
• Taklit medya klipleri, gerçeklik katmak, tatbikata renk katmak için kullanılabilecek iyi efektlerdir.
• Tatbikat için tasarlanan gerçekçi medya klipleri bazı firmalar tarafından üretilmektedir.
Kocaeli Üniversitesiİzmit Meslek Yüksekokulu
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Programı Masabaşı Tatbikatı
Örnek Uygulama• Planlama Süresi
• Masabaşı tatbikatı yeterli planlama süreci gerektirir – 3 aya kadar bir varsayımsal örnek aşağıdadır:
Tatbikat Tarihi: 16 Aralık 09
01 Ekim 2009
3 Ekim 2009İlk toplantı
7 Ekim- 5 Kasım tatbikat tasarımı
7 Kasım 2009Tasarımın Bitişi
01 Kasım 2009
14 Kasım 2009Talimatları yayınlama
1 Aralık 09Kontrol talimatları yayınlama
01 Aralık 2009
7 Aralık 2009Oyuncu kitabını yayınlama
9 Aralık 2009Prova
16 Aralık 2009Tatbikat İcrası
Tatbikat UYGULAMASIACIL EYLEM
PLANI
YANGIN TAHLIYE
PROSEDURU
TATBIKAT TEBLIGATI
Genel
Şablon
Tehlike
Analizi
Tatbikat
Hazırlama
Kılavuzu
Tatbikat
Dosyası
ÖYKÜ
SENARYO
AMAÇHEDEF
FARAZIYE
KURALLAR
GÖREV - SORUMLULUKLAR
İHTİYAÇLAR
TEHLİKELER
SINANACAK İŞLEVLER
TATBIKAT YONERGESI
TATBIKAT BROŞÜRÜ
GAZETE
KROKİ KROKİ
Acil Durum Organizasyonu
BAKIM ONARIM
HAZMAT MSDS
METEOROLOJI
FORMLARİZLEYİCİ DEĞERLENDIRME
GÖZETMEN DEĞERLENDIRME
BAĞIMSIZ HAKEM DEĞERLENDIRME
P R O B L E M
LER
TATBIKAT SONU DEGERLENDIRME
FORMATI
2000 kg
8000 kg
2000 kg
İşletme 3
İşletme 2
İşletme 1
?
?
Toplantı Odası
G
Bariyer
OtoparkPersonel Firma Ziyaretçi Araçları
HAZMATATIK
DEPOSU
TRAFO
TRAFO
HAMMADDEDEPOSU
SOLVENT
Jeneratör
Su Deposu
Soğutma sistemi
yağmur suyu toplama ızgaraları
Hazmat –atık su toplama tankı
YANICI GAZ TÜPLERİ
MAZOT TANKI (3x2ton)+(8ton)
AZOT (2500 litre)
asansör ve merdivenler Kazan Dairesi
Soğutma Kulesi Bakım Onarım
Depo bakım
(acil durum yöneticisi)(sağlık)(yangın)(arama kurtarma)(güvenlik) (bakım onarım) (kimyasal dökülme ) (çevre ve isig)
?İSİG
otopark
İzleyici Değerlendirmeleri
Tatbikat Öncesi
Tatbikatla ilgili önceden bilgi verilmiştir.
Tatbikat amacı ve hedefi belirlenmiştir.
Hakem ve gözetmen belirlenmiştir.
Kullanılan belgeleri daha önce gördüm.
Hiç
Katılmam
Biraz
Katılırım Katılırım
Oldukça
Katılırım
Tamamen
Katılırım
12% 18% 33% 7% 30%
2% 11% 33% 14% 40%
7% 4% 26% 12% 51%
35% 14% 28% 9% 14%
17
Katılırım
1525
-+
İzleyici DeğerlendirmeleriHiç
Katılmam
Biraz
Katılırım Katılırım
Oldukça
Katılırım
Tamamen
KatılırımTatbikat Sırası
Problemler amaca uygundur.
Problemler hedeflere uygundur.
Planda işlemeyen yönler görülmüştür.
Prosedürde işlemeyen yönler vardır.
İyi yapılandırılmış ve organize edilmiştir.
0% 2% 39% 26% 33%
2% 4% 44% 23% 28%
7% 18% 32% 25% 18%
7% 25% 30% 27% 11%
7% 16% 51% 11% 15%
22
Katılırım
1124
-+
İzleyici DeğerlendirmeleriHiç
Katılmam
Biraz
Katılırım Katılırım
Oldukça
Katılırım
Tamamen
KatılırımTatbikat Sonrası
De-brifing yapılmıştır.
Değerlendirme için planlama yapılmıştır.
Tatbikat benim için faydalı olmuştur.
Bilgi&becerimi test etmek için uygundur.
4% 9% 63% 18% 7%
2% 16% 52% 23% 7%
0% 12% 26% 40% 21%
0% 16% 40% 21% 23%
26
Katılırım
823
-+
İzleyici Değerlendirmeleri
Rol alan&icra edenlerin performansı nasıldır?
Hiç Çok Az Biraz Çok
Çok
Fazla
25% 24% 29% 13% 9%
0% 7% 40% 26% 26%
2% 13% 34% 30% 21%
Tatbikatla ilgili bilgileri okudunuzmu?
Tatbikat ilginizi çektimi?
Ayrıntılar ilginizi ne kadar attırdı?
20
Biraz
1324
-+
%39
orta
%20%42
zayıfiyi
Bağımsız Hakem DeğerlendirmesiHazırlık, icra, genel başarı
Tehdit, tehlike, kabiliyet analizi
Tatbikat türünün uygunluğu
Hazırlık, provalar
Tatbikat konusu, denenecek işlevle-
rin belirlenmesi
Tatbikat öncesi tebligat ve bildirimle-
rin gönderilmesi
Zenginleştirici ayrıntılar
Değerlendirme, rapor formu
Amaç&hedef değerlendirme yöntemi
Plan, prosedürlere uyum
Masrafların izlenmesi
Amaç1:Planın test edilmesi
Amaç2:Ekiplerin çalışma yetisi
Hedef1:Ekibin olayları yönetebilmesi
Hedef2:Nasıl icra edileceği
Hedef3:P&P işlemeyen yönleri
Senaryonun ekip kapasitesini test etmesi
Senaryo+problemlerle ilgili ekip iletişimi
Takvim, planlama aşamaları
Tehdit, tehlike, kabiliyet analizi
Koordinasyon, lojistik, destek
Hazırlık, provalar
Denetim, değerlendirme ekiplerinin
oluşturulması
Amaç, hedeflerin belirlenmesi
Kaynak, kapasite, planlama yeterliliği
Herkes sorumluluklarını biliyor
Simülasyon kullanılmıştır
Emniyet&güvenlik konuları belirlenmiş
GG:Birimlerarası iletişim koordinasyon
GG:Grubun enerjisi
GG:Müdahale kararlarında kararlılık
İU:Kararların hemen verilmesi
İU:Belgeler, Alıştırmalar yeterli
İU:Deneyimlerine göre konu hakimiyeti
kötü değil
tatbikat çok iyi yapılandırılmış ve organize edilmiştir
tatbikat senaryosu inandırıcı ve gerçekçi olmuştur
tatbikat süresi uygundur
tatbikata katılımım uygun olmuştur. (deneyim ve bilgi yeterliliği)
seviye, disiplin, deneyim olarak katılımcılar doğru kişilerdir
tatbikat rol alanlar için faydalı olmuştur
tatbikat katılımcılar, izleyiciler için faydalı olmuştur
Tatbikat sonrası aşağıdaki konularda kendimi geliştirmem gerekiyor
A-prosedürler, planlar, kurallar, eğitimleri gözden geçirip aşina olmak
B-prosedürler, planlar, kurallar eğitimleri değiştirmek, zenginleştirmek
C-acil durum planlarını gözden geçirmek, aşina olmak
D-acil durum planlarını yapmak, güncellemek
E-planlama ve koordinasyonu tesisi etmek kurmak
F-diğer kurumlar arasında koordinasyonu arttırmak
G-karşılıklı yardım anlaşmaları yapmak
H-eğitim programı geliştirmek
I-alan seçimi ve konuşlanma uygundur
J-tatbikatta oyuncu kullanılmamıştır
Bağımsız Hakem Değerlendirmesi
Mehmet Hakkı Bilgitekin
İzmit MYO, Öğretim Görevlisi
[email protected], [email protected]
0.532.2458393
