Zygzak, strzałka, czy koło? Wahadłowa oscylacja między

przeciwieństwami w pierwotnym odczuciu czasu

Celina Strzelecka

Uniwersytet Wrocławski

Two Esseys concerning the Symbolic

Representation of Time, in: Rethinking

Anthropology, University of London

1961, The Athlone Press, s. 124-136.

Edmund Leach

1. Cronus and Chronos

2. Time and False Noses

JĘZYK ANGIELSKI JĘZYK KACHIN

The time by the clock is a long time

Ahkying

A short time Na

The present time Taung

Spring time Ten

The time has come Ta

In the time of Queen Victoria

Hkra

At any time of life Asak

Dwa sposoby doświadczania czasu

POWTÓRZENIA“Firstly, there is the notion of repetition. Whenever we think about measuring time we concern ourselves with some kind of metronome; it may be the ticking of a clock or pulse beat or the recurrence of days or moons or annual season, but always there is something which repeats.”

(Leach 1961: 125)

STARZENIE SIĘ“Secondly, there is the notion of non-repetition. We are aware that all living things are born, grow old and die, and that this is an irreversible process.”

(Leach 1961: 125)

“It seems to me that if it were not for religion we should not attempt to embrace two aspects of time under one category at all. Repetitive and non-repetitive events are not, after all, logically the same. We treat them both as aspects of ‘one thing’, time, not because it is rational to do so, but because of religious prejudice. The idea of Time, like the idea of God, is one of those categories we find necessary because we are social animals rather than because of anything empirical in our objective experience of the world.”

(Leach, 1961: 125)

“If we do not refer to time as if it were a coordinate

straight line stretching from an infinite past to an infinite

future, we describe it as an circle or cycle or cycle. These

are purely geometrical metaphors, yet there is nothing

intrinsically geometrical about time as we actually

experience it.”

(Leach, 1961: 126)

EMPIRIA

Gaja (Ziemia) Chronos (Czas)Uranos (Niebo); BÓSTWA STWÓRCZE

HEKARONCHEJROWIE

CYKLOPI

ERYNIE

NIMFY

GIGANCI

TYTANI I TYTANIDYKronos Reja

Zeus, Posejdon, Hades, Hestia, Hera, Demeter

BOGOWIE OLIMPIJSCY

Fragment greckiej teogonii

day

night

life

death

summer

winter

TIME

now

past

OPPOSITES

“Past has no ‘depth’ to it, all past is equally past, it is simply the opposite to now.”

(Leach, 1961: 126)

“Bóg, chociaz jest jeden, posiada wiele imion. Nazywany jest

bowiem od wszystkich zjawisk, które sam nieustannie

odnawia. Nazywamy go zatem Zen i Dia, uzywajac tych

imion w takim samym znaczeniu, jak gdybyśmy powiedzieli

‘ten, przez którego zyjemy’. Zwany jest takze synem Kronosa,

to jest czasu, poniewaz trwa bez konca, poprzez wiecznośc.”

Arystoteles, O świecie, rozdz. 7

Zygzak

“(…) u wszystkich zobaczymy, czy nie w ten sposób

powstaje wszystko; nie inna droga, tylko przeciwienstwa z

przeciwienstw, o ile coś w ogóle ma przeciwienstwo, jak na

przykład: piękno jest przeciwienstwem brzydoty (…) Jeśli

coś posiada pewne przeciwienstwo, to czy moze powstawać

skadkolwiekinad, jak ze swego przeciwienstwa?”

Platon, Fedon

Wahadło

(E. Leach, 1961:134)

Dziękuję za uwagę!