Təbii Fəlakətlər

Cəlilov Nurlan

Qrup 671.1

Təbii fəlakət Yer kürəsində təbii proseslərindən qaynaqlanan qarşısıalınmaz böyük təbiət hadisələridir. Aşağıdakı kimi bir sıra növləri vardır:

Sellər Daşqınlar Zəlzələlər Vulkan püskürmələri Sunamilər Digər geoloji proseslər və digər bu tipli hadisələr

Nəticələri

Təbii fəlakətlər çoxlu insan təlafatı, iqtisadi ziyanla nəticənən təbii hadisələrdir. Sellər torpaqları yararsız hala sala bilər, qasırğalar çoxlu dağıntılara yol aça bilər, zəlzələlər isə çoxlu dağıntılarla, insan təlafatı ilə nəticələnir və sonradan sellərə, sunamilərə səbəb ola bilir.

Qar Uçqunu

Qar uçqunları dağlarda uzun müddət ərzində qalan və toplanmış qar yığınlarının müəyyən təkanverici ilə sürüşməsi nəticəsində baş verir. I Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya-İtaliya cəbhəsində qar uçqunları zamanı on minlərlə əsgər həlak olmuşdur.

Zəlzələnin Nəticələri

Zəlzələ Yer qabığında sıxışmış enerjinin yaratdığı seysmik dalğaların nəticəsidir.Seysmik dalğalar nəticəsində Yer qabığında titrəyişlər, qabığın qatları arasında yerdəyişmələr, sürüşmələr baş verə bilər. Çox böyük insan təlafatı və dağıntılara səbəb olur.

2004-cü ildə Hind Okenında baş vermiş 9.1-9.3 bal gücündə zəlzələ nəticəsində 229000 nəfər insan təlafatı baş verib.Bundan başqa 2011-ci ildə Yaponiyada, 2010-ci ildə Çilidə baş vermiş zəlzələlər də yüksək ballı, çoxlu dağıntı və təlafatla nəticələnən zəlzələlərdir.

Zəlzələnin Sxemi

Sunami

Sunamilər zəlzələlərdən sonra baş verən təbiət hadisələridir. Okeanda baş vermiş zəlzələ nəticəsində okean suyunda dalğalanma yaranır, sahildə isə bu kiçik dalğalar böyük dağıdıcı gücü olan böyük dalğalara çevrilir. Nəticədə sahildə çoxlu dağıntılara səbəb olur.

Sunaminin Baş vermə sxemi

Vulkan Püskürməsi

Vulkan – xaricə lava, vulkanik qazlar, daşlar (vulkanik bombalar) püskürdən, yer kürəsinin üst qatında yaranan geoloji strukturdur. Vulkan yerin daxilində baş verən geoloji dəyişiklik nəticəsində maqmanın xaric edilməsi ilə müaşiət olunur. Vulkanlar forma (şit və ya stratovulkanlar), aktiv (hərəkətdə olan, yatan, sönmüş), yerinə görə (yerüstü, sualtı, buzaltı) və s. olaraq təsnifləşdirilirlər.

Vulkanın Sxemi