1

Endüstriyel Tasarımla Kazanın!

2

Tasarımcılar Listesi08 Konsept Ürün Tasarımı- Tamer Nakışçı09 Ürün Ambalajı Tasarımı- Orhan Irmak 10 Ev Ürünleri ve Kişisel Ürün Tasarımı- Kunter Şekercioğlu11 Elektrikli Ev Aletleri Tasarımı- Ümit Altun, Emre Ergene12 Aydınlatma Ürünleri Tasarımı- Sevin Coşkun, Mustafa Emre Olur13 Engelli ve Yaşlı Ürünleri Tasarımı- Orhan Daybelge 14 Tıbbi Cihaz Tasarımı- Ömer Aydınkal, Ahmet Arslan 15 Grafik Kullanıcı Arayüzü Tasarımı- Maral Kinran16 Araç tasarımı- Üstteki resim: Hakan Telışık, Zeliha Uyurca, Okay Gökel, Sevilay Turgut, Mustafa Hilmi Gökçe, Müslüm Ersoy, Abdullah Çömek Alttaki resim: Erkan Şahin, Serhan Güzelderen17 Mobilya Tasarımı-Ece Selamoğlu Yalım, M. Oğuz Yalım, Feride Toprak18 Elektronik Ürün Tasarımı- Pilotfish Design Group19 Satış Noktası Donanımı Tasarımı: Onur Uzgör20 Hizmet Tasarımı: Murat Armağan21 Yapı Ürünleri Tasarımı: Ross Lovegroove22 Yönlendirme Ürünleri Tasarımı- Mete Mordağ23 Yiyecek tasarımı- Gamze Güven24 Ayakkabı ve Aksesuar Tasarımı- Ayşenaz Toker25 Takı Tasarımı- Seçil Şatır26 Cam ve Seramik Ürün Tasarımı- Oya Akman27 Spor, Hobi ve Oyun Ürünleri Tasarımı- Burak Aydoğan

Ön kapak: Van der Veer Designers Arka kapak: Smool Designstudio

1. Baskı © Aralık 2011 ETMKwww.etmk.org.tr

Bu el kitabı, endüstriyel tasarım alanını henüz tanımayan kişilere, konu hakkında pratik ve genel bilgiler vermek üzere hazırlanmıştır. Konu başlıklarını temsil edebilecek, ulaşılabilen, en uygun tasarım örnekleri derlenerek oluşturulmuştur. Bir sonraki baskıda kullanılmasını önerdiğiniz tasarımları, konu başlıklarını veya içerik iyileştirmelerini genelmerkez@etmk.org.tr adresine “Tasarımı Tanıtım Kitapcığı” başlığı ile gönderebilirsiniz.

ETMK, her yeni baskıda kullanılacak yazılı ve görsel içerikte değişiklik yapma hakkını saklı tutar.

3

Konsept ürün tasarımıÜrün Ambalajı tasarımı Endüstriyel Tasarım, endüstride üretilen, nihai kullanıcıya yönelik ürünlerin, işlevsellik, hedef kitlenin beğenisi ve kullanıcının ihtiyaçları gibi ölçütler gözetilerek fikren geliştirilmesi ve üretime uygun yeni bir ürün olarak projelendirilmesi ile sonuçlanan profesyonel hizmettir.

Tasarımcı, ürünün insanla ilişkisini kurgular. Konforlu, sağlıklı, güvenli ve kullanması zevk veren bir tasarımla müşteriye iyi bir deneyim yaşatmayı amaçlar. Bu yüzden bir ürünün tasarlanmasında kullanıcıların ihtiyaç ve arzuları tasarımcının ana ilgi alanıdır. Bu şekilde kullanıcı odaklı ilerleyen bir çok tasarım süreci, çok iyi satan, arkasındaki markaları sürükleyen ürünler üretilmesine firsat sağlamıştır. Sony, Philips, Apple, Tupperware, Ikea gibi firmalar, bu süreclerin çok iyi yönetildiği, tasarım ile sürekli bir adım önde kalmayı sağlayan ürün geliştirme kültürüne sahiplerdir.

Tasarımcı, kullanıcının ihtiyaçlarına cevap verirken aynı zamanda kendisini istihdam eden, tasarladığı ürünü üretip pazarlayacak olan girişimciye de rekabet avantajı sağlayacak bir farklılık yaratma amacındadır.

Tasarımcı, çok sayıda üretilecek endüstriyel ürünleri, üretim yöntemleri, malzeme, işlem sayısı ve işçilik gibi faktörleri göz önünde bulundurarak tasarlamak için mühendisler ve pazarlamacılar ile proje boyunca iletişim halinde olur.

Tasarımcılar eskizler, teknik çizimler ve modeller aracılığıyla net tasarım önerileri geliştirmek ve sunmak üzere uzmanlaşmışlardır.

Endüstriyel Tasarımcı Kimdir ?

4

Konsept ürün tasarımı Ürün Ambalajı tasarımı

• Firma, hizmet almak istediği tasarımcı için mümkün olduğunca net, yazılı bir iş tarifi hazırlamalıdır.

• Endüstriyel tasarımcı ilk görüşmelerden sonra bir fiyat teklifi hazırlar. Bu teklifte yapacağı işin aşamalarını, bu aşamaların bedellerini belirtir. Firmadan beklediği işbirliğinin çerçevesini, işin hangi koşullar yerine geldiği zaman bitmiş sayılacağını, tasarım haklarının hangi koşullarda, hangi tarafta kalacağını da yazılı olarak bildirir.

• İki taraf arasında bir sözleşme kaleme alınır ve imzalanır.• Endüstriyel tasarımcılar, firmalar ile projenin başında ilk tasarım taslağını hazırlamadan önce

belli bir yüzde avans ödeme almak üzere anlaşırlar. Bu yüzde 20-50 arası değişiklik gösterebilir.

Nasıl Tasarım Hizmeti Alırım ?

5

Nasıl Tasarım Hizmeti Alırım ?

Tasarımcıya kalemin nasıl bir kullanıcı tarafindan, hangi amaçla, hangi zeminde kullanılacağı, nasıl bir pazarı hedeflediği, satış fiyatı ve proje süresi gibi temel bilgiler işveren tarafından verilir.

Tasarımcı potansiyel kullanıcılar ile görüşerek ihtiyaçları, zevkleri, hassasiyetleri anlamayı hedefler.Tasarımcı görüşmelerden sonra oluşan çeşitli fikirleri iki ve üç boyutlu olarak eskizler ile görselleştirir. Ardından kullanıcılar ile tekrar bir araya gelerek fikirlerin eksik, zayıf ve kuvvetli yanlarını, iyileştirme olanaklarını değerlendirir. Bundan sonra geliştirme mühendisleri ile ve üreticiler ile üretilebilirliği ve mevcut sınırlamaları tartışır; tasarım alternatiflerini son hallerine getirir. Bu süreç boyunca, belirlenen aralıklar ile firma yönetimini bilgilendirir ve fikir alışverişinde bulunur. Endüstriyel tasarım süreci, potansiyel kullanıcıların memnun edildiği ve firma yetkililerinin alternatiflerden birinin başarılı olacağına kani olduğu noktada tamamlanır. Ürün geliştirme sürecine devam edilir.

Bir Kalemin Geliştirme Sürecinde Endüstriyel Tasarımcının Rolü

Örnek Proje

6

Mühendisler bu aşamadan sonra endüstriyel tasarımı oluşturan parçaların detaylı tasarımını yaparlar. Kalemin belirlenen ömrüne göre tek tek parçaların malzeme ve kalınlık seçimlerinin yapılması, birleşim detaylarının çözülmesi, endüstriyel tasarımın firmanın elindeki üretim yöntemine adapte edilmesi, 3 boyutlu çizimlerinin yapılması, prototipler üzerinde gereken doğrulama testleri gibi konular mühendisliğin alanındaki konulardır. Bir kalem örneğinde süreç bu şekilde işlerken daha karmaşık, teknolojik inovasyon gerektiren, elektronik donanım, yazılım ve mekanik öğeler içeren, tıbbi cihaz veya dizüstü bilgisayar gibi bir ürünün geliştirilme sürecinde, endüstriyel tasarımcılar ve mühendislerin projenin başından en sonuna kadar ekip halinde çalışması, tasarım sürecinden daha yüksek verim alınmasını sağlar.

Bir Kalemin Geliştirme Sürecinde Mühendislerin Rolü

Örnek Proje

7

Aşağıdaki hedeflerden en az birini amaçlayan bir firmanın, ekibine mutlaka katması veya dışarıdan danışmanlık alması gereken uzman, endüstriyel tasarımcıdır.

• Ürünle markalaşmak• Ihracat yapmak• Ürün kalitesini yükseltmek• Ürünün kullanışlılığını arttırmak• Ürünün maliyetini düşürmek• Ürüne estetik bir biçim kazandırmak• Inovatif ürün geliştirmek• Ürün ailesi oluşturmak• Ürünü ergonomik açıdan iyileştirmek

Sonraki sayfalarda bir endüstriyel tasarımcının belli başlı çalışma alanları tanıtılacaktır.

Endüstriyel Tasarım Alanları

8

Konsept ürün tasarımı Ürün Ambalajı tasarımı

Bazı tasarımlar, bir firma icin teknolojik olarak bugün üretilme şansı olmadığı veya karlı gözükmediği halde yine de tasarlanır ve kamuyla paylaşılır; tıpkı bu malzemesi sayesinde biçim değiştirebilen cep telefonu gibi. Konsept tasarımlar, firmaların yenilikçi yaklaşımlarının bir göstergesidir ve firmalara prestij sağlar. Daha farklı fikirleri tetikleme konusunda ilham verir ve firmanın 5 ila 20 senelik bir gelecek planı oluşturmasına katkı sağlar.

Konsept Ürün Tasarımı

9

Ürün Ambalajı Tasarımı

Bir ambalaj geliştirilirken grafik tasarımcı, endüstriyel tasarımcı ve pazarlama temsilcisi bir arada çalışır. Endüstriyel tasarımcı ürüne uygun fikir alternatifleri oluşturur, malzeme ve üretim yöntemi kararlarını verir. Ürünün cazip bir ambalaja kavuşması, ürünün rekabetçiliğini arttırır, rafta farkedilme ve seçilme ihtimalini yükseltir.

10

Ev ve kişisel ürünler

Bir ürün kendisinden beklenen fonksiyonu karşılamasının yanı sıra, bir de bu üründe olduğu gibi esprili bir tasarıma sahipse beğeni kazanır. Özellikle ev, mutfak ve promosyon ürünlerinde bir fonksiyonun hoş bir çağrışım veya esprili bir yaklaşım ile birleşmesi, müşterilerin bu ürünü kolaylıkla rakiplerinden ayırt etmesini sağlar. Etkisi ise satışlara doğrudan yansır. Konsept ürün tasarımı Ürün Ambalajı tasarımı Ev Ürünleri ve Kişisel Ürün Tasarımı

11

Gündelik ihtiyaçları karşılamak ve hayatı kolaylaştırmak için kullanılan elektrikli ev aletlerinin pazarda başarılı olabilmesi için fonksiyonel, kaliteli ve kolay kullanılabilir olmaları gerekir. Kullanıcı gözlemleri ile ihtiyaçların tespit edilmesi, bu ihtiyaçlara yönelik yenilikçi ürün fikirlerinin oluşturulması ve marka özellikleri ile örtüşen ürün çizimlerinin gerçekleştirilmesi gibi fikirden ürüne kadar devam eden süreçteki faaliyetler endüstriyel tasarımcılar tarafından yürütülmektedir.

Elektrikli Ev Aletleri Tasarımı

12

Aydınlatma Ürünleri Tasarımı

Aydınlatma ürünleri tasarımında bilinenen malzemelerin yanında ışık da bir tasarım öğesi olarak tasarım sürecine dahil olur. Endüstriyel tasarımcı ışığın dağılma ve yansımalarını da dikkate alarak tasarım yapar. Firmalar bazen, yalnızca belirli bir malzeme veya üretim yöntemi sınırlandırması yaparak yeni ürün talebinde bulunabilirler. Aydınlatma ürünleri alanında birçok fark yaratan ürün bu şekilde doğmuştur.

13

Bugün genç bir nufusa sahip olsak da bunun % 12’si en az bir engele sahip. Diğer taraftan 2025 yılında Avrupalıların %20’sinden fazlasının 65 yaşın üzerinde olması bekleniyor ve yaşlılık, çeşitli engellerle geldiği için yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Engelliler, başkalarına ihtiyaç duymadan yaşayabilmek, için özel aletlere ihtiyaç duymaktalar, tıpkı bu ayaklarını kullanamayanlar için tasarlanmış direksiyon topuzu gibi. Engelli ve yaşlı ürünleri üreticileri, ergonomik, dayanıklı, estetik ve kullanışlı ürünler için endüstriyel tasarımcıların bilgi ve yaratıcılığına ihtiyaç uyarlar.

Ürün Ambalajı tasarımı Engelli ve Yaşlı Ürünleri Tasarımı

14

Bu oksijen konsantratörünün tasarımı gibi karmaşık projelerde elektronik, mekanik, yazılım mühendisleri ve endüstriyel tasarımcılar birlikte çalışır. Bu projelerde endüstriyel tasarımcının rolü, operatörün ürünü kolay kullanması, rahat taşımasını sağlamanın yanı sıra ürünün estetik ve firma kimliğini yansıtan bir forma sahip olmasını sağlamaktır.

Ürün Ambalajı tasarımı Tıbbi Cihaz Tasarımı

15

Ürün Ambalajı tasarımı

Kullanıcı arayüzü tasarımında kullanıcı ihtiyaçlarını doğru belirlemek ve kullanım senaryolarını bu doğrultuda oluşturmak proje sürelerini çok ciddi ölçülerde kısaltmakta ve kullanıcı memnuniyetini artırmaktadır. Kullanıcı ihtiyaçlarını potansiyel veya gerçek kullanıcılardan topladığı bilgilerle tespit edip, bunu kullanıcı arayüzü tasarımına, kullanıcının en kolay algılayıp kullanabileceği şekilde yansıtmak arayüz tasarımı uzmanı endüstriyel tasarımcının görevidir. Endüstriyel tasarımcı tasarım önerilerini şematik ve statik ekran görüntülerinden, etkileşimli ve gerçeğe yakın ekran prototiplerine kadar geniş bir yelpaze içinde sunabilir.

Tıbbi Cihaz Tasarımı Grafik Kullanıcı Arayüzü Tasarımı

16

Her türlü aracın iç ve dış tasarımı bu konuda uzmanlaşmış endüstriyel tasarımcılar tarafından yapılır. Hedef kullanıcıların ihtiyaçlarının ve beklentilerinin doğru tespiti başarı için büyük önem taşır. Araç geliştirme konusunda çalışan ekipler, pazarlama bölümü tarafından talep edilen fonksiyonların ve kurumsal kimlik özelliklerinin çeşitli teknik kısıtlamalara rağmen kullanışlı ve estetik bir formla birleştirilmesi görevini endüstriyel tasarımcılara emanet ederler.

Ürün Ambalajı tasarımı Araç Tasarımı

17

İhracatla kazanmak ve hem tasarım hem de fiyatla rekabetçi olabilmek isteyen mobilya firmalarınınürün geliştirmede profesyonelliğe daha fazla önem vermesi gerekmektedir. Endüstiyel tasarımcılar, mobilya firmalarına malzeme kullanım tecrübeleri, seri üretim yöntemlerine göre özgün tasarım yapma becerileri, detay geliştirme ve hızlı görselleştirme yetenekleri sayesinde ihtiyaç duydukları desteği sağlarlar.

Aydınlatma ürünleri Ürün Ambalajı tasarımı Mobilya Tasarımı

18

Belirlenen teknoloji girdilerine ve pazarlamadan gelen müşteri ihtiyaçlarına göre çeşitli fikirler eskizler, bilgisayarda oluşturulan resimler ve somut modeller ile görselleştirilir. Seçilen ürün fikri mühendisler ile birlikte detaylı olarak tasarlanır. Endüstiyel tasarımcılar genellikle prototip aşaması sonlanana kadar geliştirme ekibinin bir parçası olarak çalışırlar.

Elektronik Ürün Tasarımı

19

Günümüzde satış noktaları, ürün ve özelliklerinin tanıtımına aracı olmanın yanında ürüne değer katmaktadır. Bir ürünü piyasaya sürerken müşterinin ilgisini çekebilmek ve güçlü bir satış grafiği yakalamak için doğru tasarlanmış ürün teşhir donanımı gereklidir. Bu amaçla, pazarlama ve reklam becerileri güçlü, alternatif fikirleri hızlı şekilde görselleştirebilen grafik tasarım konusunda deneyimli, sunum yeteneği gelişkin endüstri ürünleri tasarımcılarıyla çalışılabilir.

Satış Noktası Donanımı Tasarımı

20

Bir hizmeti alırken kullanıcının yaşadığı deneyimin en başından sonuna kadar tasarlanmasıdır. Örnekte olduğu gibi otomatik olarak ücret ödeyebilmek, bankacılık hizmeti almak, cep telefonu tarifenizi değiştirmek buna örnektir. Birçok firma müşterilerine çeşitli hizmetler vermekte ancak bunların çoğunda kullanıcının yaşadığı deneyimin kalitesi ve memnuniyeti gerekli şekilde ölçülememekte ve iyileştirilememektedir. Hizmet tasarımı konusunda uzmanlaşmış tasarımcılar kullanıcı deneyiminin modelini oluşturur, kullanıcı ile birlikte aşamalı olarak geliştirir ve kullanıcı memnuniyetini artırırlar.

Hizmet Tasarımı

21

Yapıların iç ve dış donatımında kullanılan gereçleri kapsar. İyi tasarlanmış bir yapı ürünü sadece görsel başarısı ile değil, kullanıcıya uygun ergonomisi, rahat temizlenebilmesi veya kolay montajı gibi kullanımı önemseyen detaylar ile rakip ürünler arasından sıyrılıp öne çıkabilmektedir.

Yapı Ürünleri Tasarımı

22

Hastane, müze veya havaalanı gibi etkileşimi yüksek mekanlarda gezerken görsel, işitsel ve dokunsal verilere ihtiyaç duyarız. Yönlendirme tasarımı önceleri yalnızca tabela sistemlerine dayanırken günümüzde bu alan gitgide, elektronik ürünler, GPS sistemleri, akıllı malzemeler gibi teknolojik gelişmeleri içine alacak şekilde genişlemektedir. Endüstriyel tasarımcılar, karmaşık verileri organize edebilme, sistem geliştirme ve kullanıcı deneyimi konusundaki uzmanlıklarıyla, metro, alışveriş merkezi vb. gibi büyük yönlendirme sistemlerinin tasarımında, grafik tasarımcılar, iç mimarlar ve peyzaj tasarımcıları ile birlikte çalışırlar.

Yönlendirme Ürünleri Tasarımı

23

Parakende yiyecek sektörü de ülkemizin ihracat potansiyeli yüksek sektörlerinden biridir. Ahşap, plastik vb. malzemeler gibi, yiyecek hammaddelerinin de tasarımcıya sunduğu imkanlar ve sınırlamalar vardır. Tasarımcılar farklı ürünleri, malzeme ve üretim imkanları dahilinde benzersiz formlara ve lezzet kombinasyonlarına sokarak geliştirirler.

Yiyecek Tasarımı

24

Ayakkabı ve Aksesuar Tasarımı

Bu sektörlerde çalışan tasarımcılar, yeni fikirlere aç ve kıyasıya rekabetin yaşandığı bir piyasada, çalıştıkları firmalar için piyasadaki boşlukları tespit eder, gelecek trendleri konusunda öngörüde bulunurlar. Belirlenen doğrultuda malzeme ve üretim yöntemleri konusunda bilgilerini de kullanarak, hedef kitlenin ihtiyaçlarına yönelik ürünler tasarlarlar. Ürünleri, üretimi gerçekleştirecek ustalarla yakın çalışarak son şekline getirirler. Ürünün kendisinin yanında ürün ambalajı ve pazarlama yöntemleri de ürün geliştirme sürecinin içinde yer alan hizmetler arasında yer alabilir.

25

Takı Tasarımı

Binlerce yıldır uzmanların elinde tasarlanagelmiş ender ürünlerden biri olan takı, geleneksel zanaatları ve yeni teknolojileri birarada kullanabilen tasarımcılar sayesinde günümüzde de kendini yenilemeyi sürdürmektedir. Bu alanda uzmanlaşmış endüstriyel tasarımcılar da özellikle estetik, form ve kullanıcı ilişkisi konusunda aldıkları eğitim sayesinde rakiplerinden farklılaşan ürünler ortaya koyabilmektedirler.

26

Cam ve Seramik Ürün Tasarımı

Bu sektörlerde çalışan tasarımcılar, yeni fikirlere aç ve kıyasıya rekabetin yaşandığı bir piyasada, çalıştıkları firmalar için piyasadaki boşlukları tespit eder, gelecek trendleri konusunda öngörüde bulunur, kullanıcılar için farklı deneyim olasılıklarını araştırırlar. Belirlenen doğrultuda malzeme ve üretim yöntemleri konusunda bilgilerini de kullanarak, hedef kitlenin ihtiyaçlarına yönelik ürün veya ürün ailesi tasarlarlar.

27

Spor alet ve gereçleri, müzik aletleri, oyunlar, oyuncaklar, bebek ürünleri, fonksiyonel ayakkabılar bu alana giren ürünler arasındadır. Endüstriyel tasarımcı, kullanıcılar ile birlikte çalışarak yeni ürün fikirleri geliştirir, hızlı modeller üreterek kullanıcılarla bu fikirleri test eder. Olgunlaşan fikir üretici firma ile birlikte detaylandırılarak üretime hazır hale getirilir.

Spor, Hobi ve Oyun Ürünleri Tasarımı

28