GörselGörsel İletişimİletişim12.Aralık.200612.Aralık.2006

GESTALT PRENSİPLERİGESTALT PRENSİPLERİAlgılama TanımıAlgılama Tanımı

Tüketicinin tüketimle ilgili sorunları algılananTüketicinin tüketimle ilgili sorunları algılanan

sorunlardır. Aynı uyarıcıya karşı tüketiciler, sorunlardır. Aynı uyarıcıya karşı tüketiciler, seçmeyi, organize etmeyi ve yorumlamayıseçmeyi, organize etmeyi ve yorumlamayı

kişisel durumlarına göre gerçekleştirir. Bir kişisel durumlarına göre gerçekleştirir. Bir ürünün fiyatı, tüketiciler arasında farklı farklı ürünün fiyatı, tüketiciler arasında farklı farklı

algılanabilir. algılanabilir.

-.--.-

Yukarıdaki şekil algılama ve değerleme farklılığını daha iyi anlamamızı sağlamak üzere verilmiştir. Burada aynı zamanda hem bir genç kız ve hem de bir cadıyı canlandıran bir resim verilmiştir. Yapılan araştırmalara göre aynı anda her ikisini de görebilen hemen hiç kimse çıkmamaktadır. Buna mukabil bazıları bu resmi genç kız olarak algılarken, bazıları da yaşlı kadın olarak görmek ve algılamaktadır. Diğer bir deyimle, insan gördüğü her şeyi algılayamamaktadır.

Kişilerin mesleki farklılıklarına dayalı Kişilerin mesleki farklılıklarına dayalı algılamaalgılama

Algılama, kişinin anlamlı bir dünya görüntüsü yaratmak için Algılama, kişinin anlamlı bir dünya görüntüsü yaratmak için bilgi girdilerini seçme, organize etme ve yorumlama bilgi girdilerini seçme, organize etme ve yorumlama sürecidir. Algılamada tarafsızlıktan çok, yanlı bir yapı sürecidir. Algılamada tarafsızlıktan çok, yanlı bir yapı vardır. vardır.

Şöyle bir örnek verelim:Şöyle bir örnek verelim: Beş yıldızlı bir otelin yüzme havuzunun kenarında bir iş Beş yıldızlı bir otelin yüzme havuzunun kenarında bir iş

adamı, bir fizikçi, bir mimar güneşlenmektedir. adamı, bir fizikçi, bir mimar güneşlenmektedir. İş adamı büyük olasılıkla havuzdan sağlanan gelir, verilen İş adamı büyük olasılıkla havuzdan sağlanan gelir, verilen

hizmetin kalitesi, işletmecilik hataları gibi olaylarla hizmetin kalitesi, işletmecilik hataları gibi olaylarla ilgilenecektir. ilgilenecektir.

Fizikçi havuzdaki su miktarı gibi konulara ilgi duyacaktır. Fizikçi havuzdaki su miktarı gibi konulara ilgi duyacaktır. Mimar otelin yapısı, çevre düzenlemesi türündeki konulara Mimar otelin yapısı, çevre düzenlemesi türündeki konulara ağırlık verecektir. Yani bu üç insanın duyu organları aynı ağırlık verecektir. Yani bu üç insanın duyu organları aynı zamanda çalışacak, fakat değişik konular veya olaylar zamanda çalışacak, fakat değişik konular veya olaylar dikkatlerini çekecektir.dikkatlerini çekecektir.

GESTALT KURAMIGESTALT KURAMI

Farklı algılama olgusu Gestalt (bütün, tüm görüntü, Farklı algılama olgusu Gestalt (bütün, tüm görüntü, küme) kuramıyla açıklanmaktadır. Bu kurama göre, küme) kuramıyla açıklanmaktadır. Bu kurama göre, herkes aynı uyarıcıyı veya nesneyi beş duyusundan herkes aynı uyarıcıyı veya nesneyi beş duyusundan gelen iletişim ile kendine özgü olarak, diğerlerinden farklı gelen iletişim ile kendine özgü olarak, diğerlerinden farklı biçimde yorumlar. İnsanların beş duyusuna hitap etmek biçimde yorumlar. İnsanların beş duyusuna hitap etmek şeklindeki Gestalt fikrinden yola çıkan firmalar, rekabet şeklindeki Gestalt fikrinden yola çıkan firmalar, rekabet ortamında daha çok algılanmak ve kabul görmek ve ortamında daha çok algılanmak ve kabul görmek ve algılamalarını pekiştirmek amacıyla, özellikle gıda algılamalarını pekiştirmek amacıyla, özellikle gıda maddeleri lansmanlarında ücretsiz, indirimli veya bedava maddeleri lansmanlarında ücretsiz, indirimli veya bedava tattırma testleri, eşantiyon dağıtımı gibi yollara giderler.tattırma testleri, eşantiyon dağıtımı gibi yollara giderler.

Örneğin; Kallog Cornflakas, Sugar Chex, Viva Örneğin; Kallog Cornflakas, Sugar Chex, Viva Cornflakas, Linera, Yayla vb., Tansaş vb. mağazalarda Cornflakas, Linera, Yayla vb., Tansaş vb. mağazalarda tattırma testleri, fiyatları düşürüp, özel indirimli paketler tattırma testleri, fiyatları düşürüp, özel indirimli paketler yöntemlerini uygulamışlardır.yöntemlerini uygulamışlardır.

-.--.- Algılama yalnız uyarana değil, o uyaranı Algılama yalnız uyarana değil, o uyaranı

sarmalayan çevreye (Gestalt) ve kişinin o andaki sarmalayan çevreye (Gestalt) ve kişinin o andaki koşullarına bağlıdır. Bu nedenle sosyo-psikolojik koşullarına bağlıdır. Bu nedenle sosyo-psikolojik modelin devamı gibidir.modelin devamı gibidir.

Gestalt “bütünün bileşimi” anlamına gelen Gestalt “bütünün bileşimi” anlamına gelen psikolojik bir terimdir. 1920’li yıllarda psikolojik bir terimdir. 1920’li yıllarda

Alman psikologlar tarafından geliştirilmiştir ve Alman psikologlar tarafından geliştirilmiştir ve görsel algı teorilerine dayanır. Bu teoriler görsel algı teorilerine dayanır. Bu teoriler insanların görsel elemanları nasıl gruplara insanların görsel elemanları nasıl gruplara ayırdığını ya da bütünün birleşimini belirli ayırdığını ya da bütünün birleşimini belirli ilkelerle nasıl düzenlediğini anlatır. Bu ilkeler ilkelerle nasıl düzenlediğini anlatır. Bu ilkeler şunlardır:şunlardır:

Benzerlik, Benzeyiş, Benzeşlik Benzerlik, Benzeyiş, Benzeşlik (similarity)(similarity)

Benzerlik, nesneler birbirlerine yakın Benzerlik, nesneler birbirlerine yakın (benzer) göründüğünde meydana gelir. (benzer) göründüğünde meydana gelir. İnsanlar genelde bir grup ya da doku İnsanlar genelde bir grup ya da doku şeklinde algılarlar. şeklinde algılarlar.

Yukarıdaki örnek (11 farklı objeyi içerir) tek bir üniteymiş gibi görünür çünkü bütün şekillerin benzerliği vardır.

Bütünlüğün görünmesinin sebebiBütünlüğün görünmesinin sebebi

Üçgen biçimindeki şekillerin kartal sembolünün Üçgen biçimindeki şekillerin kartal sembolünün çevresinde güneş ışınları formunu almasıdır. çevresinde güneş ışınları formunu almasıdır.

Benzerlik oluştuğunda, nesnenin diğerlerine göre farklı Benzerlik oluştuğunda, nesnenin diğerlerine göre farklı oluşunun önemi ortaya çıkar. Bu “kuraldışı” diye oluşunun önemi ortaya çıkar. Bu “kuraldışı” diye adlandırılır.adlandırılır.

Sağda uzakta olan nesne odak noktası haline dönüşür Sağda uzakta olan nesne odak noktası haline dönüşür çünkü diğer şekillere göre farklılık gösterir.çünkü diğer şekillere göre farklılık gösterir.

Devam, Devam Etme, Sürme (continuity)Devam, Devam Etme, Sürme (continuity)

Devamlılık, göz, bir nesneden diğer Devamlılık, göz, bir nesneden diğer nesneye devam ettiğinde ortaya çıkar. nesneye devam ettiğinde ortaya çıkar.

Devamlılık yukarıdaki örnekte mevcuttur Devamlılık yukarıdaki örnekte mevcuttur çünkü, şekile bakanın gözü doğal olarak çünkü, şekile bakanın gözü doğal olarak bir çizgiyi ya da kavisi takip eder. bir çizgiyi ya da kavisi takip eder. Pürüzsüz akan sürgü H’nin üstünden akar Pürüzsüz akan sürgü H’nin üstünden akar ve doğrudan çınar yaprağına gider.ve doğrudan çınar yaprağına gider.

  

  ClosureClosure

Closure ya nesne tamamlanmadığında ya Closure ya nesne tamamlanmadığında ya da boşluk tamamen çevrelenmediğinde da boşluk tamamen çevrelenmediğinde oluşur. Eğer şekil yeterliliği hakkında delil oluşur. Eğer şekil yeterliliği hakkında delil teşkil ediyorsa, insanlar şeklin tamamını teşkil ediyorsa, insanlar şeklin tamamını

olmayan bilgiyi doldurarak algılar.   olmayan bilgiyi doldurarak algılar.   

Yukarıdaki panda da tamamlanmadığı halde, mevcut olan görüntü, şekli tamamlamak için yeterli.İzleyicinin algısı şekli tamamladığında, closure meydana gelir.

Örnek:Örnek:

  Yakınlık (Proximity)Yakınlık (Proximity)

Yakınlık, elemanlar birbirlerine yakın yer Yakınlık, elemanlar birbirlerine yakın yer aldıkları zaman meydana gelir. Birlikte aldıkları zaman meydana gelir. Birlikte olduklarında bir grup olarak algılanırlar. olduklarında bir grup olarak algılanırlar.

Yukarıdaki yedi şekil yakınlık olmadan Yukarıdaki yedi şekil yakınlık olmadan yerleştirilmişlerdir. yerleştirilmişlerdir. Ayrı şekillerAyrı şekiller olarak olarak algılanırlar. Aşağıdaki şekil ise yakın algılanırlar. Aşağıdaki şekil ise yakın sıralanmış ve bir grup oluşturmuştur.sıralanmış ve bir grup oluşturmuştur.

Şekillerin yakınlık derecesi arttırıldığında, Şekillerin yakınlık derecesi arttırıldığında, bütünlük meydana gelir. Ayrı şekiller bütünlük meydana gelir. Ayrı şekiller olarak bakıldıklarında da, bir olarak bakıldıklarında da, bir bütün bütün (grup)(grup) olarak algılanırlar.  olarak algılanırlar. 

Yukarıdaki onbeş eleman birleşmiş bütün Yukarıdaki onbeş eleman birleşmiş bütün (ağaç şekli) olarak algılanmaktadır. Sebebi (ağaç şekli) olarak algılanmaktadır. Sebebi yakınlıklarıdır.yakınlıklarıdır.

Algılama İlkeleriAlgılama İlkeleri

Algılama boyutunda araştırmalar sonunda Algılama boyutunda araştırmalar sonunda çıkan belirli ilkeler ve sistemler vardır. çıkan belirli ilkeler ve sistemler vardır. Gestalt ilkeleri diye bilinen bu temel Gestalt ilkeleri diye bilinen bu temel ilkelerden önemli olanları:ilkelerden önemli olanları:

Figür-Arkaplan İlişkisi İlkesiFigür-Arkaplan İlişkisi İlkesi Denge ilkesiDenge ilkesi Eşbiçimli Uygunluk İlkesiEşbiçimli Uygunluk İlkesi Algısal GruplamaAlgısal Gruplama Benzeşme-Ayrışma İlkesi’dir.Benzeşme-Ayrışma İlkesi’dir.

Figür- Arka plan İlişkisiFigür- Arka plan İlişkisi

Göz, imgenin biçimini çevresindeki alana Göz, imgenin biçimini çevresindeki alana göre ayırt eder. Biçim, siluet, ya da şekil göre ayırt eder. Biçim, siluet, ya da şekil doğal olarak doğal olarak figür (obje)figür (obje) gibi algılanır, gibi algılanır, çevredeki alan ise çevredeki alan ise arka planarka plan olarak olarak algılanır. algılanır.

Figür ve arka planın dengelenmesi Figür ve arka planın dengelenmesi algılanan imgeyi daha belirgin kılar. algılanan imgeyi daha belirgin kılar. Alışılmışın dışında kalan figür / arka plan Alışılmışın dışında kalan figür / arka plan ilişkisi ilgiyi arttırabilir.ilişkisi ilgiyi arttırabilir.

-.--.-

Yukarıdaki “figür” kelimesi bir figür olarak Yukarıdaki “figür” kelimesi bir figür olarak açıkça algılanabilir, açıkça algılanabilir, veve arkasını beyaz arkasını beyaz alan kaplamıştır. alan kaplamıştır.

    

Bu imgede figür ve arka plan ilişkisi gözün Bu imgede figür ve arka plan ilişkisi gözün algılamasına göre değişir. Bir abajur’un algılamasına göre değişir. Bir abajur’un şekli ya da bir yüzün silueti.şekli ya da bir yüzün silueti.

    

Bu imajda karmaşık figür/ arka plan ilişkisikullanmıştır ve bu durum algı ayırımlarını su ve ağaç gövdesi olarak değiştirir.

DengeDenge

İnsan, doğası gereği simetri ile ortaya İnsan, doğası gereği simetri ile ortaya çıkan bir denge arayışı içindedir. Doğada, çıkan bir denge arayışı içindedir. Doğada, insan anatomisinde, yeryüzü şekillerinde insan anatomisinde, yeryüzü şekillerinde denge unsurunu gözlemleyebiliriz. denge unsurunu gözlemleyebiliriz.

Örneğin ağırlığını taşıyamayan bir su Örneğin ağırlığını taşıyamayan bir su damlası, simetrik ve dengeli bir biçimde damlası, simetrik ve dengeli bir biçimde yere düşer, vücudumuzun her iki yere düşer, vücudumuzun her iki yanlarındaki kollarımız hem görsel hem de yanlarındaki kollarımız hem görsel hem de fiziksel bir unsurdur. fiziksel bir unsurdur.

Gerektiğinde ellerimizi iki yana açarak Gerektiğinde ellerimizi iki yana açarak denge sağlarız. Denge unsuru her zaman denge sağlarız. Denge unsuru her zaman mutlak simetri ile birlikte bulunmak mutlak simetri ile birlikte bulunmak zorunda değildir. zorunda değildir.

Özgün ve yaratıcı çalışmalar oluşturmak Özgün ve yaratıcı çalışmalar oluşturmak için pek çok grafik tasarımcı simetrik için pek çok grafik tasarımcı simetrik denge yaratma kolaycılığından uzak denge yaratma kolaycılığından uzak durmaya çalışır.durmaya çalışır.

Eşbiçimli UygunlukEşbiçimli Uygunluk

İmajların yapısal karakterlerinin İmajların yapısal karakterlerinin simgeledikleri biçimlerle olan ilişkileri ve simgeledikleri biçimlerle olan ilişkileri ve anlamlarının uyumlu ilkesidir.anlamlarının uyumlu ilkesidir.

Bir bıçak veya testere, kesme olayını, Bir bıçak veya testere, kesme olayını, kanlı bir bıçak bir cinayeti, ağzını açmış bir kanlı bir bıçak bir cinayeti, ağzını açmış bir çıngıraklı yılan korkuyu, elinde pankart çıngıraklı yılan korkuyu, elinde pankart tutan birileri başkaldırıyı imler.tutan birileri başkaldırıyı imler.

Eşbiçimli uygunluk ilkesi genelde simge Eşbiçimli uygunluk ilkesi genelde simge oluşturma sistemleri içinde, doğrudan oluşturma sistemleri içinde, doğrudan benzeterek ilişkilendirme yöntemiyle benzeterek ilişkilendirme yöntemiyle kullanılır.kullanılır.

Simgenin arkasında bir öykü, olaydan çok Simgenin arkasında bir öykü, olaydan çok benzeşme vardır.benzeşme vardır.

Algısal GruplamaAlgısal Gruplama

Birbirine yakın gruplama, birbirine yakın Birbirine yakın gruplama, birbirine yakın grupların,uzak olanlara nazaran belirli grupların,uzak olanlara nazaran belirli gruplar halinde algılanması ilkesidir. gruplar halinde algılanması ilkesidir. Örneğin gölde yüzen ördekleri Örneğin gölde yüzen ördekleri gördüğümüzde gözümüz birbirine yakın gördüğümüzde gözümüz birbirine yakın olanları gruplayarak algılar. olanları gruplayarak algılar.

Bu ilke sayesinde iletiş problemlerini daha Bu ilke sayesinde iletiş problemlerini daha iyi çözebiliriz. Yukarıdaki resme ilk iyi çözebiliriz. Yukarıdaki resme ilk baktığımızda önce kaç kareyi sayabiliriz? baktığımızda önce kaç kareyi sayabiliriz? Altı gölgelendirilmiş kareleri önce görürüz. Altı gölgelendirilmiş kareleri önce görürüz. Sonra diğerlerini de.Sonra diğerlerini de.

Reklamlardaki algısal gruplama kolaylığıReklamlardaki algısal gruplama kolaylığı

Her gün çevremizde pek çok yazı, duyuru, ilan, Her gün çevremizde pek çok yazı, duyuru, ilan, reklam panosu, tabela görürüz. Aslında bunların reklam panosu, tabela görürüz. Aslında bunların çoğu bir olay veya etkinliği haber vermek için çoğu bir olay veya etkinliği haber vermek için hazırlanmıştır. Basit bir duyuruda bile şu hazırlanmıştır. Basit bir duyuruda bile şu soruların cevabı verilir: soruların cevabı verilir:

KİM?KİM? NEREDE?NEREDE? NE ZAMAN?NE ZAMAN? NASIL?NASIL? Bu bilgilerin iyi şekilde organize Bu bilgilerin iyi şekilde organize

edilmesi, mesajın hızlı, kolay ve akıcı şekilde edilmesi, mesajın hızlı, kolay ve akıcı şekilde hedef kitlesine ulaşmasına yardımcı olur.hedef kitlesine ulaşmasına yardımcı olur.

Düzeni bozan kutular bütün içinde farklı Düzeni bozan kutular bütün içinde farklı algılanmaya devam eder.algılanmaya devam eder.

Benzeşme-AyrışmaBenzeşme-Ayrışma

Benzer biçimlerin grup içinde birlikte Benzer biçimlerin grup içinde birlikte algılanmasına karşın, aslında birbirinden algılanmasına karşın, aslında birbirinden farklı olmaları durumudur. Aynı sıra ve farklı olmaları durumudur. Aynı sıra ve aralığı devam ettirdiğimizde düzenli aralığı devam ettirdiğimizde düzenli kareler açıları değiştirilmiş kareler ile belki kareler açıları değiştirilmiş kareler ile belki ilk seferde hemen algılanamayabilecek, ilk seferde hemen algılanamayabilecek, ancak sonra farkları ortaya çıkacaktır.ancak sonra farkları ortaya çıkacaktır.

Görsel hiyerarşiGörsel hiyerarşi

BBeennzzeeşmeşme – – AyrışAyrışmama prensibiprensibi Bir yazı bloğu içinde genel dokuyu bozmadan kimi harf Bir yazı bloğu içinde genel dokuyu bozmadan kimi harf

ya da sözcükleri ortaya çıkarmak için tipografiyi italik ya da sözcükleri ortaya çıkarmak için tipografiyi italik veya bold yaparken benzer bir ilişkiden faydalanıyoruz. veya bold yaparken benzer bir ilişkiden faydalanıyoruz.

Bu sistemi kullanmadan Bu sistemi kullanmadan harf boyutunu harf boyutunu büyüttüğümüzdebüyüttüğümüzde ise görsel öncelik düzeni ise görsel öncelik düzeni farklı bir şekle dönüşür. İstemeden benzeşme yapısını farklı bir şekle dönüşür. İstemeden benzeşme yapısını tamamen ortadan kaldırabiliriz. Bu ise genel dokuyu tamamen ortadan kaldırabiliriz. Bu ise genel dokuyu bozar ve sayfa tasarımında farklı tonda bir vurgulama bozar ve sayfa tasarımında farklı tonda bir vurgulama yapmaya çalışırken sözcükleri başlık seviyesine çıkarma yapmaya çalışırken sözcükleri başlık seviyesine çıkarma tehlikesi doğurur. tehlikesi doğurur. Bunun yanı sıra metin içinde italik Bunun yanı sıra metin içinde italik yapılmış bir sözcük,yapılmış bir sözcük, genel dokunun karakteristiğini genel dokunun karakteristiğini sürdürürken ayrışma ihtiyacına da cevap verir.sürdürürken ayrışma ihtiyacına da cevap verir.

Görsel İletişimGörsel İletişim

19. Aralık. 200619. Aralık. 2006

Bir Sembolün ÖyküsüBir Sembolün Öyküsü Dünyanın en yaygın sembollerinden biri olan barış Dünyanın en yaygın sembollerinden biri olan barış

sembolünün doğuş biçimi, her sembolün ardında bir sembolünün doğuş biçimi, her sembolün ardında bir öykü, ya da bir görsel ilişkiler zinciri barındırır.öykü, ya da bir görsel ilişkiler zinciri barındırır.

1958 yılında İngiltere’de Nükleer Savaşa Karşı Doğrudan 1958 yılında İngiltere’de Nükleer Savaşa Karşı Doğrudan Eylem Komitesi’nin yürüttüğü ”Nükleer Silahsızlanma Eylem Komitesi’nin yürüttüğü ”Nükleer Silahsızlanma Kampanyası” ile ilişkilidir. Bu komitenin bir üyesi, Kampanyası” ile ilişkilidir. Bu komitenin bir üyesi, profesyonel bir sanatçı ve tasarımcı olan Gerald Holtrom profesyonel bir sanatçı ve tasarımcı olan Gerald Holtrom tarafından İngiltere’nin nükleer silah imalatını protesto tarafından İngiltere’nin nükleer silah imalatını protesto etmek için yapılan eylemde ortaya çıkmıştır.Ölümden etmek için yapılan eylemde ortaya çıkmıştır.Ölümden hayata, kıştan bahara kavramlarını taşıyan siyah üzerine hayata, kıştan bahara kavramlarını taşıyan siyah üzerine beyaz ve yeşil üzerine beyaz renkteydi. beyaz ve yeşil üzerine beyaz renkteydi.

Semafor AlfabesiSemafor Alfabesi

Sembolün temel çıkış noktası denizcilikte Sembolün temel çıkış noktası denizcilikte kullanılan, uluslar arası bir iletişim boyutuna kullanılan, uluslar arası bir iletişim boyutuna sahip semafor alfabesinin N ve D harfleridir. sahip semafor alfabesinin N ve D harfleridir. Semafor kodlarıyla oluşturulan N ve D harfleri Semafor kodlarıyla oluşturulan N ve D harfleri kampanyanın sloganı “Nucleer Disarmement” kampanyanın sloganı “Nucleer Disarmement” (Nükleer Silahsızlanma) sözcüklerinin baş (Nükleer Silahsızlanma) sözcüklerinin baş harfleridir. Çevresindeki daire ise dünyayı harfleridir. Çevresindeki daire ise dünyayı sembolize eder. Tüm elemanlar üst üste sembolize eder. Tüm elemanlar üst üste bindirilerek Tüm Dünyada Nükleer bindirilerek Tüm Dünyada Nükleer Silahsızlanma” kavramı sembolize edilmiştir..Silahsızlanma” kavramı sembolize edilmiştir..

Barış Sembolünün Dünya TuruBarış Sembolünün Dünya Turu

Bu kullanımdan sonra barış sembolü yaygınlık Bu kullanımdan sonra barış sembolü yaygınlık kazanmış, Amerika’da Martin Luther King’in kazanmış, Amerika’da Martin Luther King’in arkadaşı olan Bayard Rustin’in insan hakları arkadaşı olan Bayard Rustin’in insan hakları kampanyasında, daha sonra Vietnam savaşı kampanyasında, daha sonra Vietnam savaşı karşıtları tarafından, 1968’de Prag’da Sovyet karşıtları tarafından, 1968’de Prag’da Sovyet Tanklarına karşı koyan guruplar tarafından, Tanklarına karşı koyan guruplar tarafından, Arjantin’de ve Doğu Timur’da cunta karşıtlarının Arjantin’de ve Doğu Timur’da cunta karşıtlarının gösterilerinde kullanılmıştır. Sembolün en büyük gösterilerinde kullanılmıştır. Sembolün en büyük özelliği tescilli olmaması, dolaylı olarak özelliği tescilli olmaması, dolaylı olarak özgürlüğü imlemesi ve tüm kullanımlarında da özgürlüğü imlemesi ve tüm kullanımlarında da özgürce kullanılabilmesidir.özgürce kullanılabilmesidir.

Yazı Dili OluşturabilmekYazı Dili Oluşturabilmek

Piktogramlarla başlayan yazı dilinde önceleri Piktogramlarla başlayan yazı dilinde önceleri insanı anlatmak için, simgesel ve basit bir insan insanı anlatmak için, simgesel ve basit bir insan çizimi yeterli olabiliyordu. Ancak dost, düşman, çizimi yeterli olabiliyordu. Ancak dost, düşman, akraba gibi kavramlar araya girince iş akraba gibi kavramlar araya girince iş zorlaşıyordu. Ancak sonuçta yapılan iş resimdi zorlaşıyordu. Ancak sonuçta yapılan iş resimdi ve ve belirli bir yetenek gerektiriyordu. Ayrıca ve ve belirli bir yetenek gerektiriyordu. Ayrıca okunması zorunluydu. Bu sistem nesnelerin okunması zorunluydu. Bu sistem nesnelerin belirtilmesinde kolay bir yöntem olsa dahi belirtilmesinde kolay bir yöntem olsa dahi düşüncelerin anlatımında farklı bileştirmeler düşüncelerin anlatımında farklı bileştirmeler kullanıyordu. Tekrarlanabilirliği ve akılda kullanıyordu. Tekrarlanabilirliği ve akılda kalıcılığı oldukça güçtü.kalıcılığı oldukça güçtü.

Dünya Kültürlerinde ResimYazısıDünya Kültürlerinde ResimYazısı

En büyük sorun piktogramların sese En büyük sorun piktogramların sese dönüştürülmesinde ortaya çıkıyordu. Her dönüştürülmesinde ortaya çıkıyordu. Her bir piktograma ses verilemeyeceği için, bir piktograma ses verilemeyeceği için, piktogramların ses dizelerini ifade etmesi piktogramların ses dizelerini ifade etmesi gerekiyordu.gerekiyordu.

Dünyanın pek çok bölgesinde resim yazısı Dünyanın pek çok bölgesinde resim yazısı kelimelerin sözsüz ve jestsiz bir iletişim kelimelerin sözsüz ve jestsiz bir iletişim biçimi olarak kullanılmasının ilk biçimi olarak kullanılmasının ilk denemeleridir.denemeleridir.

Resimyazıları ve ÇizimResimyazıları ve Çizim

Resimyazılarını çizimden ayıran en önemli Resimyazılarını çizimden ayıran en önemli özellik, standart hale getirilmiş resim özellik, standart hale getirilmiş resim işaretlerinden yani piktogramlardan işaretlerinden yani piktogramlardan oluşmasıdır. Bu işaretler okuyucu oluşmasıdır. Bu işaretler okuyucu tarafından kolayca algılanabilen belirli tarafından kolayca algılanabilen belirli nesneleri temsil eder. İşaretler için sesler nesneleri temsil eder. İşaretler için sesler bulunmuştur ve daha karmaşık bir yazı bulunmuştur ve daha karmaşık bir yazı oluşturmak için basit işaretler bir araya oluşturmak için basit işaretler bir araya getirilmiştir.getirilmiştir.

İlk Yazının Tarihiİlk Yazının Tarihi

Tam kesinlik kazanmamış olsa da ilk resim Tam kesinlik kazanmamış olsa da ilk resim yazı ve kavramsal yazı örneklerini yazı ve kavramsal yazı örneklerini Fenikeliler de fonogram alfabesi ile, Fenikeliler de fonogram alfabesi ile, Mezopotamya ve Anadolu’da görmekteyiz.Mezopotamya ve Anadolu’da görmekteyiz.

Fenikelilerin tüccar bir toplum olmaları ve Fenikelilerin tüccar bir toplum olmaları ve bu konuda ayrıca, denizcilikte çok gelişmiş bu konuda ayrıca, denizcilikte çok gelişmiş olmaları, buldukları bu dili, ticaret yaptıkları olmaları, buldukları bu dili, ticaret yaptıkları diğer topraklara ve deniz aşırı ülkelere diğer topraklara ve deniz aşırı ülkelere taşımalarında en büyük etken olmuştur.taşımalarında en büyük etken olmuştur.

Eski MısırEski Mısır

Eski Mısır’lılar hem sesçil, hem de kavram Eski Mısır’lılar hem sesçil, hem de kavram yazısal – ideografik bir yazı sistemi yazısal – ideografik bir yazı sistemi kullanılıyorlardı.Zamanla ideogramların bu kullanılıyorlardı.Zamanla ideogramların bu sesçil göstergelerle benzeş oldukları sesçil göstergelerle benzeş oldukları sonucunu çıkarabiliriz.sonucunu çıkarabiliriz.

Eski ÇinEski Çin

Kanji alfabesi Çin’de, kavramsal, sembolik Kanji alfabesi Çin’de, kavramsal, sembolik anlamları da bünyesinde barındıran bir anlamları da bünyesinde barındıran bir yapıda gelişti. Çinlilerin geliştirdiği bu yapıda gelişti. Çinlilerin geliştirdiği bu sistem, Sümerlerin kullandığı sistem sistem, Sümerlerin kullandığı sistem yazının da gelişmesinde ve yazının da gelişmesinde ve yaygınlaşmasında büyük rol oynadı.yaygınlaşmasında büyük rol oynadı.

MısırlılarMısırlılar

M.Ö 4000 yılında Sümerlerin kil ve toprak M.Ö 4000 yılında Sümerlerin kil ve toprak tablet üzerine kazıyarak 2000 dolayında tablet üzerine kazıyarak 2000 dolayında resimsel simgeyle kurdukları iletişimi , resimsel simgeyle kurdukları iletişimi , Mısırlılar 2000 yıl sonra 24 işaretten Mısırlılar 2000 yıl sonra 24 işaretten oluşan bir sistemi kullanmaya başladılar. oluşan bir sistemi kullanmaya başladılar.

Bu sayede resimler yerine yazımlar Bu sayede resimler yerine yazımlar sistemi geliştirip, fonetik ve tanımlanabilir sistemi geliştirip, fonetik ve tanımlanabilir bir dil haline getirdiler.bir dil haline getirdiler.

Ortak Dil Oluşturma ÇabalarıOrtak Dil Oluşturma Çabaları

Çağlar boyu yaşamsal bir işleve sahip olan Çağlar boyu yaşamsal bir işleve sahip olan dil, insanların vazgeçilmez bir iletişim aracı dil, insanların vazgeçilmez bir iletişim aracı olarak sürekli gelişimini sürdürdü.olarak sürekli gelişimini sürdürdü.

Ancak tek bir dil veya iletişim biçimiyle Ancak tek bir dil veya iletişim biçimiyle insanların iletişim kurabilmesi ve insanların iletişim kurabilmesi ve anlaşabilmesi en az diller kadar eski bir anlaşabilmesi en az diller kadar eski bir hayal olarak hep insanoğlunun aklını hayal olarak hep insanoğlunun aklını kurcaladı.kurcaladı.

İlk Yapay Dilİlk Yapay Dil 1887’de Ludwik Zamenof Uluslar arası düzeyde ikinci bir 1887’de Ludwik Zamenof Uluslar arası düzeyde ikinci bir

dil olarak kullanılmak üzere geliştirdiği yapay dil dil olarak kullanılmak üzere geliştirdiği yapay dil Esperanto’dur.Esperanto’dur.

Avrupa dillerinde özellikle de roman dillerinde yaygın Avrupa dillerinde özellikle de roman dillerinde yaygın olarak kullanılan köklerden türetilmiştir. olarak kullanılan köklerden türetilmiştir.

Esperanto’nun yazım kuralları sesçil’dir. Bütün sözcükler Esperanto’nun yazım kuralları sesçil’dir. Bütün sözcükler oldukları gibi yazılır. Dilbilgisi basit ve kurallıdır. Ad, sıfat oldukları gibi yazılır. Dilbilgisi basit ve kurallıdır. Ad, sıfat ve eylemlerin farklı bitimleri vardır.ve eylemlerin farklı bitimleri vardır.

Günümüzde Esperanto dilini konuşanların Günümüzde Esperanto dilini konuşanların 100 000’i aştığı tahmin edilmektedir. 1908’den bu yana 100 000’i aştığı tahmin edilmektedir. 1908’den bu yana

83 ülkede üyesi bulunan evrensel Esperanto derneği, 83 ülkede üyesi bulunan evrensel Esperanto derneği, ayrıca 50 ulusal derneği bulunmaktadır. Bu lisanı ayrıca 50 ulusal derneği bulunmaktadır. Bu lisanı kullanan 22 uluslararası kuruluş vardır.kullanan 22 uluslararası kuruluş vardır.

Dünya Esperanto konferansı her yıl yapılmaktadır.Dünya Esperanto konferansı her yıl yapılmaktadır. Bu konuda 100’ü aşkın dergi yayınlanmaktadır.Bu konuda 100’ü aşkın dergi yayınlanmaktadır.

Alman Felsefeci ve Matematik Alman Felsefeci ve Matematik Ustasından Evrensel Bir Dil Oluşturma Ustasından Evrensel Bir Dil Oluşturma

ÇabalarıÇabaları

Günümüzden yaklaşık 300 yıl önce Alman Günümüzden yaklaşık 300 yıl önce Alman Felsefeci ve matematikçi Baron Gottfriend Felsefeci ve matematikçi Baron Gottfriend Wilhelm Von Leibnitz sembollerden oluşan ve Wilhelm Von Leibnitz sembollerden oluşan ve çeviri yapılmadan tüm dillerde okunabilecek çeviri yapılmadan tüm dillerde okunabilecek evrensel bir dil oluşturma çabalarına başladı. Bu evrensel bir dil oluşturma çabalarına başladı. Bu çalışmaların ardından Oto Neurath ISOTYPE – çalışmaların ardından Oto Neurath ISOTYPE – “İnternational Sytem Of Typographiç Picture “İnternational Sytem Of Typographiç Picture Education” Uluslar arası Resimsel Yazı Eğitim Education” Uluslar arası Resimsel Yazı Eğitim Sistemi denilen başka bir sembol dili geliştirdi.Sistemi denilen başka bir sembol dili geliştirdi.

Neurath (1882- 1945)Neurath (1882- 1945)

İnsan duygu, davranış ve bilgilerini temel olarak İnsan duygu, davranış ve bilgilerini temel olarak hazırladığı bu sistemde, tüm insanlar tarafından hazırladığı bu sistemde, tüm insanlar tarafından anlaşılmayı hedefledi.anlaşılmayı hedefledi.

Bu sistemin temel özelliği:Bu sistemin temel özelliği:

Temelinde ana kavramların sembolik şekilleri ve Temelinde ana kavramların sembolik şekilleri ve şekillerin türetilmesidir. Bu sayede kolayca şekillerin türetilmesidir. Bu sayede kolayca kavranması veya bir iki temel sembolden sonra kavranması veya bir iki temel sembolden sonra önceden öğrenmeye gerek kalmadan mantık önceden öğrenmeye gerek kalmadan mantık yoluyla anlaşılabilmesiydi.yoluyla anlaşılabilmesiydi.

ISOTYPEISOTYPE

İlk fikir eskizleri 1925 yılında çıkmaya başladı.İlk fikir eskizleri 1925 yılında çıkmaya başladı. 1926-1927 yılları tasarımcılar ortaya çıkan 1926-1927 yılları tasarımcılar ortaya çıkan

şekillerin stilizasyonu ile uğraştılar.şekillerin stilizasyonu ile uğraştılar. 1930 yılında Neurarth ve ekibi resimsel 1930 yılında Neurarth ve ekibi resimsel

sembollerin kavramsal ve şekilsel temellerini sembollerin kavramsal ve şekilsel temellerini belerlediler.belerlediler.

1936 yılında Otto Neurart tarafından ISOTYPE 1936 yılında Otto Neurart tarafından ISOTYPE kavramı dünyaya tanıtıldı.kavramı dünyaya tanıtıldı.

Bir diğer tanımı “ Viyana Metodu” dur.Bir diğer tanımı “ Viyana Metodu” dur.

İLK HEDEFİLK HEDEF

İlk hedef kavramlara ve nesnelere görsel İlk hedef kavramlara ve nesnelere görsel karşılıklar geliştirmek ve bu görsel malzemeyi karşılıklar geliştirmek ve bu görsel malzemeyi basit grafikler şeklinde kullanmaktı.basit grafikler şeklinde kullanmaktı.

Daha sonraki hedef daha da yüksekti.Daha sonraki hedef daha da yüksekti. Detaylardan arındırılmış sembol ve işaretlerden Detaylardan arındırılmış sembol ve işaretlerden

başlı başına bir dil oluşturmak, nesnelere, durum başlı başına bir dil oluşturmak, nesnelere, durum ve mekanlara açıklamalar getirmek ve bu görsel ve mekanlara açıklamalar getirmek ve bu görsel dili bir işaret dili olarak kullanmaktı.dili bir işaret dili olarak kullanmaktı.

1.Dünya Savaşı Sorası1.Dünya Savaşı Sorası Bu dönemde ortaya çıkan ISOTYPE’in amacı Bu dönemde ortaya çıkan ISOTYPE’in amacı

halkın sağlık, sosyal, ekonomi gibi karmaşık halkın sağlık, sosyal, ekonomi gibi karmaşık istatistik bilgilerine kolayca ulaşması ve bunları istatistik bilgilerine kolayca ulaşması ve bunları anlamasıydı.anlamasıydı.

Buna göre her bir figür eş sayıda nicel bilgiyi Buna göre her bir figür eş sayıda nicel bilgiyi barındırıyordu.barındırıyordu.

Bu görsel elemanlar son derece basit bir dille Bu görsel elemanlar son derece basit bir dille perspektif kullanmadan gösteriliyor, artışlar perspektif kullanmadan gösteriliyor, artışlar sadece figürlerin çoğalmasıyla belirtiliyordu.sadece figürlerin çoğalmasıyla belirtiliyordu.

Görsel tasarımları Neurarth’ın eşi Marie Görsel tasarımları Neurarth’ın eşi Marie Reidemeister tarafından hazırlanıyordu.Reidemeister tarafından hazırlanıyordu.

Dünyaya yayılımDünyaya yayılım

1945’te Neurarth’ın ölümü ile çalışmaları 1945’te Neurarth’ın ölümü ile çalışmaları eşi devam ettirdi.eşi devam ettirdi.

Birlikte çalıştığı Rudolf Modley 1930’da Birlikte çalıştığı Rudolf Modley 1930’da New York’da kurduğu şirket yardımıyla New York’da kurduğu şirket yardımıyla ISOTYPE hareketinin yayılmasına olanak ISOTYPE hareketinin yayılmasına olanak sağladı.sağladı.

ISOTYPE 1971 yılında İngiltere’de ISOTYPE 1971 yılında İngiltere’de University of Reading” koleksiyonuna University of Reading” koleksiyonuna katıldı. katıldı.

Bir Sonraki AşamaBir Sonraki Aşama

Sembolik elemanların birleştirilmesi aşamasıdır.Sembolik elemanların birleştirilmesi aşamasıdır. Örneğin bir ayakkabı sembolü ve bir fabrika sembolü birlikte Örneğin bir ayakkabı sembolü ve bir fabrika sembolü birlikte

kullanılarak ayakkabı fabrikası kavramını üretebilirler.kullanılarak ayakkabı fabrikası kavramını üretebilirler. Bundan sonra yan elemanlar ile ayakkabının el imalatı veya Bundan sonra yan elemanlar ile ayakkabının el imalatı veya

fabrikasyon olduğu hakkında bilgiler aktarılabilir.fabrikasyon olduğu hakkında bilgiler aktarılabilir. Aynı temel felsefeden hareketle işçi ve diğer iş elemanlarını Aynı temel felsefeden hareketle işçi ve diğer iş elemanlarını

bütünleştirerek farklı iş kolları da anlatılabilir.bütünleştirerek farklı iş kolları da anlatılabilir. Diğer bir hedef de okuma yazma bilmeyen kişilere de bilgi Diğer bir hedef de okuma yazma bilmeyen kişilere de bilgi

ulaştırmaktı.ulaştırmaktı. Örnekte görülen Afiş’te yer alan şekil raşitizim hastalığının tedavi Örnekte görülen Afiş’te yer alan şekil raşitizim hastalığının tedavi

olmadan ve tedavi olduktan sonraki durumunu çarpıcı şekilde olmadan ve tedavi olduktan sonraki durumunu çarpıcı şekilde sembolleştirmiştir.sembolleştirmiştir.

ISOTYPE çalışmaları asıl hedefine ulaşamasa da dil oluşturma ISOTYPE çalışmaları asıl hedefine ulaşamasa da dil oluşturma çabaları içinde önemli bir aşama kaydetti.çabaları içinde önemli bir aşama kaydetti.

Bu SistemlerBu Sistemler

Günümüz bilgisayar ikonlarının da temelidir. Günümüz bilgisayar ikonlarının da temelidir. Bilgisayar yazılımlarının görsel yapısı,gerek Bilgisayar yazılımlarının görsel yapısı,gerek kolay kullanımı, gerek kolay öğrenimi ve akılda kolay kullanımı, gerek kolay öğrenimi ve akılda kalıcılığı açısından sembollerden faydalanılarak kalıcılığı açısından sembollerden faydalanılarak tasarlanmıştır. Bu sembollerin özellikle uluslar tasarlanmıştır. Bu sembollerin özellikle uluslar arası yazılım boyutunda olması önemli bir arası yazılım boyutunda olması önemli bir iletişim imkanı sağlamıştır.iletişim imkanı sağlamıştır.

Günümüzden 11500 yıl öncesine dayanan çeşitli Günümüzden 11500 yıl öncesine dayanan çeşitli bölgelerdeki kaya ve mağra resimlerindeki işaret bölgelerdeki kaya ve mağra resimlerindeki işaret sistemi,ISOTYPE’ın çalışma prensiplerinde sistemi,ISOTYPE’ın çalışma prensiplerinde yatan, göstergebilim felsefesinin özü olan görme yatan, göstergebilim felsefesinin özü olan görme ve anlamlandırma ilişkisine bağlıdır. ve anlamlandırma ilişkisine bağlıdır.

SEMANTOGRAFİSEMANTOGRAFİ

Aynı zamanda Blissymbolics adı ile anılan görsel Aynı zamanda Blissymbolics adı ile anılan görsel iletişim dilidir.iletişim dilidir.

Avusturyalı Karl Bliss tarafından tasarlanmıştır.Avusturyalı Karl Bliss tarafından tasarlanmıştır. Günümüzde yaygın olarak görsel iletişim amaçlı Günümüzde yaygın olarak görsel iletişim amaçlı

kullanılmasının yanı sıra, işitme engelleri kişilerin kullanılmasının yanı sıra, işitme engelleri kişilerin veya sağır ve dilsizlerin eğitimine yardımcı unsur veya sağır ve dilsizlerin eğitimine yardımcı unsur olarak kullanılmaktadır.olarak kullanılmaktadır.

Bliss’in amacı semantografi ile bir çeşit görsel Bliss’in amacı semantografi ile bir çeşit görsel Esperanto yaratmak ve bu yolla insanlık ve Esperanto yaratmak ve bu yolla insanlık ve dünya barışına katkıda bulunmaktı.dünya barışına katkıda bulunmaktı.

SistemSistem

Semantografi’nin çalışma prensibinde her Semantografi’nin çalışma prensibinde her işaret sözcüklerden çok kavramlara işaret sözcüklerden çok kavramlara karşılık vermek için karşılık vermek için oluşturulmuştur.Tanımlar ve fiiller oluşturulmuştur.Tanımlar ve fiiller arasındaki geçiş “^” eklentisi ile arasındaki geçiş “^” eklentisi ile oluşturulmuştur. Bu şekilde kalem işareti oluşturulmuştur. Bu şekilde kalem işareti küçük bir eklenti ile, kolayca yazmak fiili küçük bir eklenti ile, kolayca yazmak fiili haline dönüşebilmektedir. haline dönüşebilmektedir.

LoCoS*LoCoS* Daha önce oluşturulan Isotype ve Semantografi görsel Daha önce oluşturulan Isotype ve Semantografi görsel

iletişim sistemlerinin bileşimi olarak adlandırabileceğimiz, iletişim sistemlerinin bileşimi olarak adlandırabileceğimiz, bir görsel iletişim dilidir.bir görsel iletişim dilidir.

Japon grafik tasarımcı Yukio Ota tarafından tasarlanmış Japon grafik tasarımcı Yukio Ota tarafından tasarlanmış 1972 yılında Almanya’da tanıtılmıştır.1972 yılında Almanya’da tanıtılmıştır.

18 temel işaretten oluşmaktadır. Geometrik bir yapıya 18 temel işaretten oluşmaktadır. Geometrik bir yapıya sahiptir.sahiptir.

İşaretler birbirleri ile kombinasyonlar oluşturarak söylem İşaretler birbirleri ile kombinasyonlar oluşturarak söylem seçenekleri oluşturabilirler.seçenekleri oluşturabilirler.

Evrensel iletişim projelerinin en önemli örneklerinden Evrensel iletişim projelerinin en önemli örneklerinden biridir.biridir.

İşaretlerin çoğu daha ilk bakışta anlaşılabilir. Öğrenilmesi İşaretlerin çoğu daha ilk bakışta anlaşılabilir. Öğrenilmesi kısa sürelidir ve çok akılda kalıcı özelliğe ve sadeliğe kısa sürelidir ve çok akılda kalıcı özelliğe ve sadeliğe sahiptir.sahiptir.

LOCOS KARESİLOCOS KARESİ Sistemin en belirgin özelliği her çizginin kare içinde Sistemin en belirgin özelliği her çizginin kare içinde

anlatılır.anlatılır. Örneğin “yapmak” fiili karenin ortasında yer alan düz bir Örneğin “yapmak” fiili karenin ortasında yer alan düz bir

çizgi ile belirlenmiştir. Aynı çizgi sol tarafında bir nokta ile çizgi ile belirlenmiştir. Aynı çizgi sol tarafında bir nokta ile birleştiğinde geçmiş zaman (yaptı), sağ tarafta bir çizgi ile birleştiğinde geçmiş zaman (yaptı), sağ tarafta bir çizgi ile birleştiğinde ise gelecek zaman (yapacak) anlamına gelir. birleştiğinde ise gelecek zaman (yapacak) anlamına gelir. Bu yöntem Locos farklı bir karakteristik özelliğidir. Bu yöntem Locos farklı bir karakteristik özelliğidir. Kelimenin anlamının sembolün karedeki yerine göre Kelimenin anlamının sembolün karedeki yerine göre değişebiliyor olmasıdır. Tüm kelimeler cümle oluşturmak değişebiliyor olmasıdır. Tüm kelimeler cümle oluşturmak için yan yana sıralanmış karelerin içinde ve sıra halinde için yan yana sıralanmış karelerin içinde ve sıra halinde dizilir. Cümle bileşiminde asıl içerik orta kısımda olduğu dizilir. Cümle bileşiminde asıl içerik orta kısımda olduğu için önemli ana anlam hızlı bir şekilde algılanır.için önemli ana anlam hızlı bir şekilde algılanır.

Locos’un diğer dillerden en önemli farkı aynı zamanda Locos’un diğer dillerden en önemli farkı aynı zamanda fonetik karşılığının olması, yani okunabilirlik özelliğidir.fonetik karşılığının olması, yani okunabilirlik özelliğidir.

İlk etapta 364 locos sembolü geliştirilmiştir. Bu yöntemle İlk etapta 364 locos sembolü geliştirilmiştir. Bu yöntemle değişik kombinasyonlarla kelime sayısı katlanarak değişik kombinasyonlarla kelime sayısı katlanarak artırılabilir.artırılabilir.

finalfinal

9 ocak 20079 ocak 2007 Git 103 GGit 103 G Saat 10.00Saat 10.00

Tüm notlar, Kitabın 85.ci sayfası na kadarTüm notlar, Kitabın 85.ci sayfası na kadar Sorumlular.Sorumlular.