передплатний індекс - 33597

Ðîçêàæ³òüÐîçêàæ³òü îîíóêóíóêóC³÷åíü 2014C³÷åíü 2014

²ÒÀªÌÎ ÏÅÐÅÌÎÆÖß!

Школа вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³

Po a i ÎíóêóÑâÿòêóºìî 200-ð³÷÷ÿ â³ä äíÿ íàðîäæåííÿ Êîáçàðÿ

Ñ.Ì. ×îðíà, ó÷èòåëü-ìåòîäèñò, ².Á. Êóëèê, âèõîâàòåëü-ìåòîäèñò, ì. Ïðèëóêè, ×åðí³ã³âñüêà îáë.

Âñòóïíå ñëîâî â÷èòåëÿ. Ñüîãîäí³ ó âàøîìó øê³ëüíîìó æèòò³ – çóñòð³÷ ç ïîå糺þ Ò. Øåâ÷åíêà. Ìè ïðîâîäèìî óðî÷èñòèé óðîê-êîíêóðñ ÷èò-ö³â Òàðàñîâî¿ ïîå糿. Ñüîãîäí³ áóäå ëóíàòè äîáðå ³ ùèðå Øåâ÷åíêîâå ñëîâî.

Ó÷åíèöÿ.Òèõî íàäâîð³. ͳ â³òðó, í³ õìàð.Àí³ øåëåñíå âåðáà âèñî÷åíüêà.Íàøà Îëåíêà â³äêðèëà «Êîáçàð»,Âãîëîñ ÷èòຠÒàðàñà Øåâ÷åíêà.Ãåí çà ð³êîþ ñèí³º ãîðà, íåá³ âåñåëêà ðîçêâ³òëà êàçêîâî,ͳæíî âïë³òàºòüñÿ â ãîì³í Äí³ïðàÄîáðå ³ ùèðå Øåâ÷åíêîâå ñëîâî.

Â÷èòåëü. Ñüîãîäí³ ìè ç³áðàëèñÿ, ùîá âøàíóâàòè ïàì’ÿòü Âåëèêîãî Êîáçàðÿ. Òàðàñ Øåâ÷åíêî íàðî-äèâñÿ íà óêðà¿íñüê³é çåìë³, ï³ä óêðà¿íñüêèì íåáîì, ïðîòå â³í íàëåæèòü äî òèõ ëþäåé-ñâ³òî÷³â, ùî ñòà-þòü äîðîãèìè äëÿ âñüîãî ëþäñòâà, é ó ïîøàí³ âñüî-ãî ëþäñòâà çíàõîäÿòü áåçñìåðòÿ. Íàøå ñâÿòî íàçè-âàºòüñÿ «Ó äåíü íàðîäæåííÿ Òàðàñà ðîçãîðíó éîãî «Êîáçàð».

Ó÷åíü.Ùîâåñíè, êîëè òàíóòü ñí³ãè² íà ðÿñò³ ïðîñÿº âåñåëêà,Ïîâí³ ñèë ³ æèâî¿ ñíàãè,Ìè âøàíîâóºì ïàì’ÿòü Øåâ÷åíêà.

Â÷èòåëü. Âåñíà-âåñíÿíî÷êà. Öå âîíà, ïðèâ³òíà ³ ùèðà, ïîäàðóâàëà Óêðà¿í³ â³ðíîãî ñèíà. ²ì’ÿ äàëà õëîï÷èêîâ³ ìàòè – Òàðàñ, ùî îçíà÷ຠ«áóíòàð».

Ó÷åíü.Ó ñòàð³é õàòèí³â êð³ïàêà êîëèñüâ òèõèé äåíü âåñíÿíèéõëîï÷èê íàðîäèâñü.Íå íà øîâêîâèõ ïåëþøêàõ,íå ó âèøíåâîìó ïàëàö³ – â õàòèí³ á³äí³é â³í ðîäèâñüñåðåä íåâîë³, òüìè ³ ïðàö³. ïîõèë³é õàò³ êðàé ñåëà,íàä ñòàâîì ÷èñòèì ³ ïðîçîðèì,æèòòÿ Òàðàñèêó äàëàêð³ïà÷êà-ìàòè, âáèòà ãîðåì.Íåùàñíà ìàòè ñïîâèëà

éîãî ìàëîãî é çàæóðèëàñü.² ö³ëó í³÷åíüêó âîíàçà ñèíà-êð³ïàêà ìîëèëàñü.

Â÷èòåëü. Íàðîäèâñÿ ïîåò ó ñåë³ Ìîðèíöÿõ â ñ³ì’¿ ñåëÿíèíà-êð³ïàêà. ×åðåç äâà ðîêè ðîäèíà ïåðå¿õà-ëà äî ñåëà Êèðèë³âêà. Ó 9 ðîê³â ìàëèé Òàðàñ çàëè-øèâñÿ áåç ìàòåð³, â 11 ðîê³â ñòàâ êðóãëèì ñèðîòîþ.

Ó÷åíü. Òàì ìàò³ð äîáðóþ ìîþÙå ìîëîäóþ ó ìîãèëóÍóæäà òà ïðàöÿ ïîëîæèëà.

Â÷èòåëü. ϳñëÿ áàòüêîâî¿ ñìåðò³ ïî÷àëèñÿ ïîíå-â³ðÿííÿ õëîïöÿ ïî ÷óæèõ ëþäÿõ.

Ó÷åíü.Òàì áàòüêî, ïëà÷ó÷è ç ä³òüìè,à ìè ìàë³ áóëè ³ ãîë³,íå âèòåðï³â ëèõî¿ äîë³ – óìåð íà ïàíùèí³. À ìè ðîçë³çëèñü ìåæè ëþäè,ìîâ ìèøåíÿòà…

Ó÷åíèöÿ.Âìåðëè òàòî é ìàìà,Ñèðîòà â äÿêà.Òóò áóëà â õëîï’ÿòèÃðàìîòà ã³ðêà.

Â÷èòåëü. Ïåðø³ ñêóï³ çíàííÿ îòðèìàâ Òàðàñ ³ç ðåë³ã³éíèõ êíèã ó øêîë³ ñ³ëüñüêîãî äÿêà, à ðàçîì ç òèì ³ ñóâîð³ çíóùàííÿ â÷èòåëÿ.

Ó÷åíèöÿ.Òÿæêî, âàæêî â ñâ³ò³ æèòèñèðîò³ áåç ðîäó:íåìà êóäè ïðèõèëèòèñÿ – õî÷ ç ãîðè òà â âîäó… òîãî äîëÿ õîäèòü ïîëåì,êîëîñêè çáèðàº,à ìîÿ äåñü, ëåäàùèöÿ,çà ìîðåì áëóêàº.

Ó÷åíü.Äàâíî òå ä³ÿëîñü. Ùå â øêîë³,òàêè â ó÷èòåëÿ-äÿêà,ãàðíåíüêî âêðàäó ï’ÿòàêà – áî ÿ áóëî òðîõè íå ãîëå,òàêå óáîãå – òà êóïëÿþïàïåðó àðêóø. ² çðîáëþ

Візьму у руки яВізьму у руки я

««КобзарКобзар»»

Po a i ÎíóêóШкола вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

ìàëåíüêó êíèæå÷êó. Õðåñòàìè³ â³çåðóíêàìè ç êâ³òêàìèêðóãîì ëèñòî÷êè îáâåäóòà é ñïèñóþ Ñêîâîðîäó.

Ó÷åíü.Òÿæêî-âàæêî â ñâ³ò³ æèòèñèðîò³ áåç ðîäó:íåìà êóäè ïðèõèëèòèñÿ, – õî÷ ç ãîðè òà â âîäó.

Ó÷åíèöÿ (òðèìຠó ðóêàõ «Êîáçàð»). Òàðàñ áóâ çà-ëþáëåíèé ó ð³äíå ñëîâî, â íàðîäíó ï³ñíþ. Òàðàñ Ãðèãîðîâè÷ íàïèñàâ áàãàòî òâîð³â, ÿê³ óâ³éøëè äî â³äîìî¿ â óñüîìó ñâ³ò³ êíèãè «Êîáçàð».

Â÷èòåëü. Òàðàñ çðîñòàâ â Óêðà¿í³ ñåðåä ìàëüîâ-íè÷î¿ ïðèðîäè. ³í çàõîïëþâàâñÿ íåþ. Éîãî òâîðè ñïîâíåí³ ëþáîâ³ äî ð³äíîãî êðàþ.

(Ó÷í³ ÷èòàþòü â³ðø³ òà óðèâêè ç òâîð³â Ò. Øåâ÷åí-êà «Ñåëî! ² ñåðöå îäïî÷èíå», «Òå÷å âîäà ³ç-çà ãàþ», «Ïî ä³áðîâ³ â³òåð â躻, «Ñàäîê âèøíåâèé êîëî õàòè», «Òå÷å âîäà ç-ï³ä ÿâîðà», «Äèâëþñÿ – àæ ñâ³òົ, «Íàä Äí³-ïðîâîþ ñàãîþ»).

Â÷èòåëü. Áàãàòî â³ðø³â Ò. Øåâ÷åíêà ïîêëàäåíî íà ìóçèêó. Íàâ³òü âàø³ ðîâåñíèêè ñï³âàþòü ¿õ.

(ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Ðåâå òà ñòîãíå Äí³ïð øè-ðîêèé»).

Â÷èòåëü. Çìàëêó â îáäàðîâàí³é äèòèí³ ïðîêè-íóâñÿ òàëàíò õóäîæíèêà. Âóã³ëëÿì, êðåéäîþ ÷è îë³âöåì â³í ìàëþâàâ ñêð³çü, äå ò³ëüêè ì³ã: íà ñò³-íàõ, íà äâåðÿõ, íà ïàïåð³. Áóâ íàéìèòîì, à ïîò³ì ñëóãîþ ïàíà Ï. Åíãåëüãàðäòà, éîãî êîçà÷êîì.

Äðóç³ Øåâ÷åíêà, â³äîì³ õóäîæíèêè, âèêóïèëè õëîïöÿ ³ç êð³ïàöòâà çà 2500 êàðáîâàíö³â, ðîç³ãðàâ-øè â ëîòåðåþ ïîðòðåò Â. Æóêîâñüêîãî, íàïèñàíèé Ê. Áðþëëîâèì. Òàðàñ Ãðèãîðîâè÷ çäîáóâ îñâ³òó â Ïåòåðáóðçüê³é Àêàäå쳿 ìèñòåöòâ ³ ñòàâ â³äîìèì õóäîæíèêîì.

Ó êâ³òí³ 1847 ðîêó çà âîëüíîäóìí³ â³ðø³, çà ëþáîâ äî Óêðà¿íè Ò. Øåâ÷åíêà çàñëàíî ðÿäîâèì ñîëäàòîì

ó äàëåê³ îðåíáóðçüê³ ñòåïè ³ç çàáîðîíîþ ïèñàòè é ìàëþâàòè. Àëå äóìàòè õòî ìîæå çàáîðîíèòè?

Îñü òàê³ â³ðø³ ñêëàâ Øåâ÷åíêî ó çàñëàíí³.

Ó÷åíèöÿ.Ñîíöå çàõîäèòü, ãîðè ÷îðí³þòü,Ïòàøå÷êà òèõíå, ïîëå í³ì³º.Ðàä³þòü ëþäè, ùî îäïî÷èíóòü,À ÿ äèâëþñÿ... ³ ñåðöåì ëèíó òåìíèé ñàäî÷îê íà Óêðà¿íó.

Ó÷åíèöÿ.² äîñ³ ñíèòüñÿ – ï³ä ãîðîþì³æ âåðáàìè, ïîíàä âîäîþ,á³ëåíüêà õàòî÷êà. Ñèäèòüíåíà÷å é äîñ³ ñèâèé ä³äêîëî õàòèíî÷êè ³ áàâèòüõîðîøåº òà êó÷åðÿâåñâîº ìàëåíüêåº âíó÷à.² äîñ³ ñíèòüñÿ, âèéøëà ç õàòèâåñåëàÿ, ñì³þ÷èñü, ìàòè,ö³ëóº ä³äà ³ äèòÿ,àæ òðè÷³ âåñåëî ö³ëóº,ïðèéìà íà ðóêè, ³ ãîäóº,³ ñïàòü íåñå. À ä³ä ñèäèòü³ óñì³õàºòüñÿ, ³ ñòèõàïðîìîâèòü íèøêîì: – Äå æ òå ëèõî?Ïå÷àë³ ò³¿, âîðîãè?² íèùå÷êîì ñòàðèé ÷èòàº,ïåðåõðåñòèâøèñü, «Îò÷å íàø».Êð³çü âåðáè ñîíå÷êî ñ³ÿº³ òèõî ãàñíå. Äåíü ïîãàñ,³ âñå ïî÷èëî. Ñèâèé â õàòóé ñîá³ ï³øîâ îïî÷èâàòè.

Ó÷åíü.Íå ã𳺠ñîíöå íà ÷óæèí³,à äîìà íàäòî âæå ïåêëî.Ìåí³ íåâåñåëî áóëîé íà íàø³é ñëàâí³é Óêðà¿í³.ͳõòî ëþáèâ ìåíå, â³òàâ,³ ÿ õèëèâñÿ í³ äî êîãî,áëóêàâ ñîá³, ìîëèâñÿ Áîãóòà ëþòå ïàíñòâî ïðîêëèíàâ.

Â÷èòåëü. Çàñëàíèé öàðåì Ìèêîëîþ ² äî áåçâîä-íîãî ñòåïó, Òàðàñ Ãðèãîðîâè÷ ñ³ì ðîê³â òðóäèâñÿ íàä òèì, ùîá ñåðåä ï³ñê³â çàöâ³â ñàä ³ íàãàäóâàâ éîìó ð³äíó Óêðà¿íó. Òàðàñ Øåâ÷åíêî âèäàâ çà æèò-òÿ «Áóêâàð äëÿ ä³òåé». Îáñÿã éîãî – 24 ñòîð³íêè.

Øåâ÷åíêî-õóäîæíèê é Øåâ÷åíêî-ïîåò éøëè ïî-ðó÷ òåðíèñòèìè ñòåæêàìè æèòòÿ.

Ó÷åíèöÿ.Ïîðòðåò Òàðàñà Øåâ÷åíêà

Äî ìåíå ñüîãîäí³ âñì³õíóâñÿ Øåâ÷åíêîç êàðòèíè, ùî òàì, íà ñò³í³.×èòຠï³ñí³ éîãî çàëþáêè íåíüêà,ðîçêàçóâàâ áàòüêî ìåí³:ÿê â³âö³ â³í ïàñ – ùå ìàëèé áóâ õëîï÷èíà,à âèð³ñ – âåëèêèé äàâ äàð;äëÿ âñ³õ ïîêîë³íü, äëÿ âñ³º¿ Âêðà¿íè,öþ êíèãó, ùî çâåòüñÿ «Êîáçàð».

Ëåñÿ Õðàïëèâà

Школа вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

Po a i Îíóêó

Ó÷åíü.ßê êíèãó ñâÿòó áåðåãëè ìè çàâçÿòî,ç ñîáîþ çàáðàëè ó ñâ³ò.ßê ñëîâî Òàðàñà çàâæäè çáåð³ãàëè – âåëèêèé óñ³ì çàïîâ³ò.Áóäó é ÿ ëþáèòè êðà¿íó ð³äíåíüêó,òî, ìîæå, é ìåí³ ùå íå ðàçç êàðòèíè ëàñêàâî âñì³õíåòüñÿ Øåâ÷åíêî,íàø áàòüêî, âåëèêèé Òàðàñ.

Â÷èòåëü.Çà æèòòÿ Òàðàñ ñêëàâ ñâ³é «Çàïîâ³ò».

ßê óìðó, òî ïîõîâàéòåÌåíå íà ìîãèë³,Ñåðåä ñòåïó øèðîêîãî,Íà Âêðà¿í³ ìèë³é.

10 áåðåçíÿ 1861 ðîêó ïîåòà íå ñòàëî. Ïîõîâàëè éîãî â Ñàíêò-Ïåòåðáóðç³. Ó òðàâí³ òîãî æ ðîêó ïðàõ Øåâ÷åíêà ïåðåâåçåíî â Óêðà¿íó é ïîõîâàíî íà ×åðíå÷³é ãîð³ á³ëÿ Êàíåâà.

²ç 47 ïðîæèòèõ ðîê³â – 24 ðîêè â³í áóâ êð³ïà-êîì, 10 ðîê³â – ó íåâîë³, 3,5 ðîêè – ï³ä íàãëÿäîì ïîë³ö³¿. ² ò³ëüêè 9 ðîê³â – â³ëüíîþ ëþäèíîþ.

Ó÷åíèöÿ.²äå âåñíà, ÿñíà âåñíà, ìîâ êâ³òêà, ðîçâèëàñÿ,³ ñïîãàä íàì íåñå âîíà ïðî â³÷íîãî Òàðàñà.Ùî á³ëüøå ñîòí³ òîìó ë³ò óìåð â ÷óæ³é êðà¿í³,à ñëàâíèé â³í íà ö³ëèé ñâ³ò, éîãî âñ³ çíàþòü íèí³.Áàãàòî çëà ïåðåòåðï³â, íàçíàâ ëèõî¿ äîë³,ìàëèé îñòàâñÿ áåç áàòüê³â ³ â³âö³ ïàñ ó ïîë³.ijäóñü ðîçêàçóâàâ íå ðàç ïðî êîçàê³â çàâçÿòòÿ,³ ñëóõàâ çàëþáêè Òàðàñ, áëèùàëè î÷åíÿòà.

Ó÷åíü.Áî â â³ðøàõ òèõ ðîçïîâ³äàâ, ÿê äîáðå â³ëüíèì áóòè,ÿêà íåâîëüíèêàì á³äà, ÿê ãíîáèòü âîðîã ëþòèé.ßê³ ñòåïè, ÿêèé Äí³ïðî ³ óêðà¿íñüê³ ëþäè.ßê ïåðåìîæå ùå äîáðî, ³ âåñåëî âñ³ì áóäå.Çëÿêàâñü, ùî ï³ñíÿ ãîëîñíà,ìîñêîâñüêèé öàð ïîãàíèé.Òàðàñà â ÷óæèíó ïðîãíàâ, çàêóâ éîãî â êàéäàíè.Òà ùå é ïèñàòè çàêàçàâ ìîñêîâñüêèé öàð ëóêàâèé.À âñå æ òàêè Òàðàñ ïèñàâ, õîâàâ â³ðø³ â õàëÿâ³.² òàê â ïóñòåë³, â ÷óæèí³ ó ñàìîò³ òîìèâñÿ,ïèñàâ ïðî ð³äíèé êðàé ï³ñí³ ³ Áîãó âñå ìîëèâñÿ.

Ó÷åíèöÿ.Òà ïàí Òàðàñà â ñëóãè âçÿâ:êàðòàâ, êàðàâ ùîäíèíè.Òàðàñ æå íèøêîì ìàëþâàâ³ç ïàíñüêèõ ñò³í êàðòèíè.Çàñòàâ ïðè ìàëþâàíí³ ðàçâ ñàäó éîãî Ñîøåíêî.Ïîì³ã, ùî â³ëüíèì ñòàâ Òàðàñ,ùî â÷èòèñü ñòàâ Øåâ÷åíêî.Éîãî ï³çíàëè ìàëÿð³,õâàëèëè âäàëå ä³ëî.Àëå çëÿêàëèñÿ öàð³:â³í â³ðø³ ïèøå ñì³ëî.Áî â â³ðøàõ ïðèãàäàâ Òàðàñ,ÿê íàð³ä æèâ íà âîë³,ÿê êîçàêè â âîºííèé ÷àñïåðåìàãàëè â ïîë³.

Ó÷åíü.ßê ïðîìàéíóëî äåñÿòü ë³ò,âåðíóâñÿ â³í íà âîëþ,òà íåâåñåëèé áóâ òîé ñâ³ò,ðèäàëî ñåðöå ç áîëþ.Çàìîâêëî ñåðöå Êîáçàðÿó ÷óæèí³ õîëîäí³é,òà ñëîâî ÿñíå, ìîâ çîðÿ,íàì ñâ³òèòü äî ñüîãîäí³.

Ó÷åíèöÿ.² êîæåí ðàç â âåñíÿíèé ÷àñâñ³ óêðà¿íñüê³ ä³òèçãàäàþòü: íàñ ëþáèâ Òàðàñ!Éîìó äàðóþòü êâ³òè.Ñïîâíèòü Òàðàñà çàïîâ³ò –í³õòî ç íàñ íå çàáóäå!² õî÷ ìèíóëà ñîòíÿ ë³ò – â³í çàâæäè ç íàìè áóäå.

Â÷èòåëü. ³ðø Òàðàñà Øåâ÷åíêà «Äîëÿ» – ñâîº-ð³äíèé ï³äñóìîê æèòòÿ ïîåòà.

Òè íå ëóêàâèëà çî ìíîþ,Òè äðóãîì, áðàòîì ³ ñåñòðîþѳðîì³ ñòàëà. Òè âçÿëàÌåíå, ìàëåíüêîãî, çà ðóêó² â øêîëó õëîïöÿ îäâåëàÄî ï’ÿíîãî äÿêà â íàóêó.– Ó÷èñÿ, ñåðäåíüêî, êîëèñüÇ íàñ áóäóòü ëþäè, – òè ñêàçàëà.À ÿ é ïîñëóõàâ, ³ ó÷èâñü,² âèâ÷èâñÿ. À òè çáðåõàëà.ßê³ ç íàñ ëþäè? Òà äàðìà!Ìè íå ëóêàâèëè ç òîáîþ,Ìè ïðîñòî éøëè; ó íàñ íåìàÇåðíà íåïðàâäè çà ñîáîþ.Õîä³ìî æ, äîëåíüêî ìîÿ!̳é äðóæå âáîãèé, íåëóêàâèé!Õîä³ìî äàëüøå, äàëüøå ñëàâà,À ñëàâà – çàïîâ³äü ìîÿ.

Школа вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³

Îíóêó

Âåäó÷èé. Íàðîäèëàñÿ Ëåñÿ Óêðà¿íêà 25 ëþòîãî 1871 ðîêó â Íîâîãðàä³-Âîëèíñüêîìó â ñëàâí³é ðî-äèí³ Êîñà÷³â. dz âñ³õ ø³ñòüîõ ä³òåé, ùî áóëè â ñ³ì’¿ (äâà ñèíè ³ äî÷êè), Ëåñÿ íàéá³ëüøå âäàëàñÿ â áàòüêà: ³ âðîäîþ, ³ õàðàêòåðîì, ³ çâè÷êàìè. Îáîº âîíè áóëè ëàã³äí³ é áåçìåæíî äîáð³, âèñîêî ö³íóâàëè ëþäñüêó ã³äí³ñòü. Ò³ëüêè â îäíîìó, çäàºòüñÿ, âîíè íå áóëè ñõî-æ³ îäíå íà îäíîãî: áàòüêî ìàâ âåëèêèé õèñò äî ìà-òåìàòèêè, çàòå âàæêî çàñâîþâàâ ÷óæ³ ìîâè. Ëåñÿ æ çàëþáêè âèâ÷àëà ð³çí³ ìîâè. À ìàòåìàòèêè, ÿê âîíà ñàìà çàïåâíÿëà, çîâñ³ì íå ëþáèëà.

Ìàòè ïîåòåñè – â³äîìà óêðà¿íñüêà ïèñüìåííèöÿ Îëåíà Ï÷³ëêà. Áàòüêè õîò³ëè, ùîá ¿õí³ ä³òè íàâ÷èëè-ñÿ øàíóâàòè ñâ³é íàðîä, éîãî ð³äíó ìîâó, çâè÷à¿.

1-é ó÷åíü (â³ä ³ìåí³ Îëåí³ Ï÷³ëêè, ìàìè).Ëåñÿ âæå â ÷îòèðè ðîêè äîáðå ÷èòàëà, à â ï’ÿòü –

íàïèñàëà ëèñòà ñâîºìó äÿäüêîâ³ Ìèõàéëó Äðàãîìà-íîâó. ß íàìàãàëàñÿ çðîáèòè âñå, ùîá çàö³êàâèòè ä³-òåé ð³äíèì ñëîâîì. Äëÿ öüîãî ÷èìàëî ïåðåêëàäàëà ñàìà – íàéá³ëüøå ç ðîñ³éñüêî¿ òà ïîëüñüêî¿.

2-é ó÷åíü (â³ä ³ìåí³ áàòüêà Ëåñ³, Ïåòðà Àíòîíî-âè÷à Êîñà÷à). Ëåñÿ çîâñ³ì ìàëåíüêîþ, â 6 ðîê³â, íà-â÷èëàñÿ øèòè é âèøèâàòè, à ÿê ¿é ïîäàðóâàëè íèòêè é ãîëüíèêà, òî âîíà øàíóâàëà ¿õ á³ëüøå çà óñ³ çàáàâ-êè. ² òîä³ âæå çàäóìàëà âèøèòè ìåí³ ñîðî÷êó. Áàáó-í³, ñâî¿é õðåùåí³é ìàòåð³, ùî äóæå ¿¿ ëþáèëà òà ïåñ-òèëà, Ëåñÿ äîïîìàãàëà ïî ãîñïîäàðñòâó. ß æàðòóâàâ, ùî ñêîðî é áàáóíþ ïåðåâàæèòü, òàêà ç íå¿ õîðîøà ãîñïîäèíÿ.

3-é ó÷åíü (â³ä ³ìåí³ ñòàðøîãî áðàòà Ìèõàéëà). Ëåñÿ ìîëîäøà çà ìåíå íà ï³âòîðà ðîêè. Ìè çàâæäè áóëè íàéâ³ðí³øèìè äðóçÿìè. Äî ïî÷àòêó 13-ãî ðîêó Ëå-ñèíîãî æèòòÿ ìè áóëè ó âñüîìó íåðîçëó÷í³: ðàçîì ÷èòàëè, â÷èëèñÿ, ãðàëèñÿ. Çà òàêó íåðîçëó÷í³ñòü íàñ äâîõ æàðòîìà íàçèâàëè îäíèì ñï³ëüíèì ³ì’ÿì «Ìè-øîëîñ³º» – Ëåñþ äî ï’ÿòè ðîê³â çâàëè Ëîñåþ, à òîä³ âîíà ïåðåéìåíóâàëàñÿ íà Ëåñþ, áî ¿é íå ïîäîáàëîñÿ ³ì’ÿ Ëîñÿ.

ßê áóëî Ëåñ³ 10 ðîê³â, òî âîíà â Êèºâ³ ïî÷àëà â÷è-òèñÿ ç ó÷èòåëÿìè ðàçîì ç³ ìíîþ. Ùå ìàëîþ Ëåñÿ òÿæ-êî çàõâîð³ëà. ßêîñü â ñèëüíèé ìîðîç, ñïîñòåð³ãàþ÷è ó ì³ñò³ Ëóöüêó çà ñâÿòîì Âîäîõðåùà, ïðèìåðçëà ÷î-á³òêàìè äî ëüîäó. Ïî÷àâñÿ òóáåðêóëüîç ê³ñòîê, ÿêèé ³ç ÷àñîì ïåðåêèíóâñÿ íà ëåãåí³, ïîò³ì – íà íèðêè. ×åðåç öþ íåäóãó Ëåñÿ âæå í³êîëè á³ëüøå íå â÷èëàñÿ

ó øêîë³ ç ó÷èòåëÿìè. Îñâ³òó âîíà çäîáóâàëà çàâäÿêè ñâî¿é âåëèê³é îõîò³ äî íàóêè òà ñâî¿é íàäçâè÷àéíî ñèëüí³é ìåòê³é âäà÷³.

4-é ó÷åíü (â³ä ³ìåí³ íàéìåíøî¿ Ëåñèíî¿ ñåñòðè ²çèäîðè). Ó ðîäèí³ áóëà òðàäèö³ÿ – ñòàðø³ ä³òè íàâ÷à-ëè ìåíøèõ, îñîáëèâî âåëèêà çàñëóãà ó íàâ÷àíí³ ìî-ëîäøèõ ä³òåé íàëåæàëà Ëåñ³. Âîíà çàâæäè çíàõîäèëà ÷àñ ïðèä³ëèòè óâàãó íàì, ñâî¿ì ìîëîäøèì ñåñòðàì ³ áðàòîâ³. Ó ìåíå, íàïðèêëàä, ïåðøîþ â÷èòåëüêîþ ìó-çèêè, à òàêîæ ôðàíöóçüêî¿ ìîâè, áóëà Ëåñÿ.

5-é ó÷åíü (â³ä ³ìåí³ Ëåñèíî¿ ñåñòðè Îëüãè). Øèðî-êèé ñâ³ò çàõîïëåíü ìàëà Ëåñÿ. Ñåðåä íèõ ÷³ëüíå ì³ñöå ïîñ³äàëà ìóçèêà. Ëåñÿ ìîãëà á ñòàòè íå ò³ëüêè ïåð-øîêëàñíîþ ï³àí³ñòêîþ, à é êîìïîçèòîðîì, áî â ìó-çèö³ âèëèâàëà âñþ ñâîþ äóøó. Ùå îäíå çàõîïëåííÿ Ëåñ³ – íàðîäíà ï³ñíÿ.

6-é ó÷åíü. Ëåñÿ çìàëêó ìàëà «çîëîò³ ðóêè» – ãàð-íî âèøèâàëà, ìåðåæèëà äëÿ áðàò³â ³ ñåñòåð, ðîäè÷³â ³ çíàéîìèõ ñîðî÷å÷êè ³ ðóøíèêè. Êîæíà äèòèíà â ðîäèí³ ìàëà ñâîãî ãîðîä÷èêà, êâ³òíè÷êà, äîãëÿäà-ëà ïîñàäæåíå äåðåâöå. Ïëåêàííÿì êâ³ò³â íàéá³ëü-øå ëþáèëà çàéìàòèñÿ Îëüãà. Ìèõàéëî äîïîìàãàâ áàòüêàì ó âåäåíí³ ãîñïîäàðñòâà, ÿê ³ ãîäèòüñÿ íàé-ñòàðøîìó â ðîäèí³. Ó Ìèêîëè áóëà ïðèñòðàñòü äî êîíåé. Óæå â äåñÿòü ðîê³â âïðàâíî ¿çäèâ âåðõè. ßê ò³ëüêè áà÷èâ ãàðíó òðàâó, òî îáîâ’ÿçêîâî ðîçãíóçäó-âàâ êîíÿ, ïàñ éîãî, à òîä³ ¿õàâ äàë³. À Ëåñ³, ÿê ñòàð-ø³é ñåñòð³, íå ðàç äîâîäèëîñÿ ëèøàòèñÿ íà ãîñïî-äàðñòâ³ çàì³ñòü ìàìè.

7-é ó÷åíü (â³ä ³ìåíè ïîäðóãè Îëåíè Ï÷³ëêè). Áóâ ó ðî-äèí³ çâè÷àé â³òàòè íà äåíü íàðîäæåííÿ ñâî¿õ ð³äíèõ ïîäàðóíêàìè, çðîáëåíèìè âëàñíîðó÷íî. Îñîáëèâî çäàòíîþ äî öüîãî áóëà Ëåñÿ. Âîíà âì³ëà ÿê í³õòî ç í³÷îãî çðîáèòè ùîñü äóæå ö³êàâå. Íàïðèêëàä, ç êâ³ò-êè ìàêó àáî ³ç ñóõî¿ ìàê³âêè, êîëüîðîâèõ ïàï³ðö³â òà êëàïòèê³â øîâêîâî¿ òêàíèíè Ëåñÿ ðîáèëà äëÿ ìîëîä-øèõ ñåñòåð ÷óäîâ³ ëÿëüêè.

Âåäó÷à. Ïðîæèëà Ëåñÿ Óêðà¿íêà 42 ðîêè. 33 ç íèõ ïðàöþâàëà íà ë³òåðàòóðí³é íèâ³. Ïîõîâàíà â Êèºâ³ íà Áàéêîâîìó êëàäîâèù³ ì³æ ìîãèëàìè áðàòà ³ áàòüêà.

Ïàì’ÿòíèêè Ëåñ³ Óêðà¿íö³ ïîñòàâëåíî ó Íîâî-ãðàä³-Âîëèíñüêîìó, ó Êèºâ³, ó Ëóöüêó, ó Êîâå-ë³, ó Ëüâîâ³. ²ìåíåì Ëåñ³ Óêðà¿íêè íàçâàíî øêîëè, óí³âåðñèòåòè, âóëèö³. Ïàì’ÿòü ïðî Ëåñþ æèâå ó ñåðöÿõ íàøîãî íàðîäó.

Òàëàíò ³ ìóæí³ñòü Òàëàíò ³ ìóæí³ñòü

Ëåñ ³ Óêðà¿íêèËåñ ³ Óêðà¿íêè

ÎíóêóШкола вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

ijâ÷èíêà ç Ïîë³ññÿijâ÷èíêà ç Ïîë³ññÿ(Íà ñöåí³ íà ñò³ëüö³ ñèäèòü

Ëåñÿ, âèøèâຠ³ ñï³âຠï³ñíþ íà ñëîâà Ò.Ã. Øåâ÷åíêà).

Ëåñÿ.Çîðå ìîÿ âå÷³ðíÿÿ,dzéäè íàä ãîðîþ.Ïîãîâîðèì òèõåñåíüêî íåâîë³ ç òîáîþ.Ðîçêàæè, ÿê çà ãîðîþÑîíå÷êî ñ³äàº,ßê ó Äí³ïðà âåñåëîíüêàÂîäó ïîçè÷àº.ßê øèðîêà ñîêîðèíà³òè ðîçïóñòèëà,À íàä ñàìîþ âîäîþÂåðáà ïîõèëèëàñü.

(Äî Ëåñ³ ï³äõîäèòü áðàò Ìèõàéëèê).

– Ëåñþ, ùî òè âèøèâàºø?– Âèøèâàþ, Ìèõàéëèêó, ðóøíè÷îê íà Âåëèêäåíü.– ßêèé ãàðíèé áóäå!– Òàê, ÿ õî÷ó, ùîá â³í áóâ ùå êðàùèé, í³æ ñîðî÷êà,

ùî ÿ òàòêîâ³ âèøèâàëà.– Ëåñÿ, ìàòóñÿ êàæóòü, ùî òè äóæå ñõîæà íà òàòà: ³

ççîâí³, ³ âäà÷åþ.– Ìåí³ á õîò³ëîñÿ áóòè ñõîæîþ íà òàòà, áî â³í

ñèëüíèé, ñïðàâåäëèâèé ³ ëàã³äíèé.– Ëåñþ, õîä³ìî òð³øêè ïîãðàºìîñÿ ç ä³òüìè.– Õîä³ìî. Ò³ëüêè òðåáà ìàìó ïîïåðåäèòè. (Éäóòü. Íà ãàëÿâèí³, ïðèñ³âøè, ïëåòóòü â³íî÷êè ä³-

â÷àòà ³ ñï³âàþòü ï³ñíþ «Ùåáåòàëà ïòàøå÷êà». ijâ-÷àòêà ïîáà÷èëè Ëåñþ, ÿêà éäå ç êâ³òàìè â ðóêàõ, òà ¿¿ áðàòà Ìèõàéëèêà, çðàä³ëè).

ijâ÷àòà. Ëåñþ, éäè äî íàñ â³íî÷êè ïëåñòè. Ó òåáå çàâæäè òàê³ ãàðí³ â³íî÷êè âèõîäÿòü.

Ëåñÿ. Ìåíå ìîÿ óëþáëåíà ò³òî÷êà ªëÿ íàâ÷èëà â³íêè ïëåñòè. À òåïåð âîíà òàê äàëåêî!

ijâ÷àòà. À ÷îìó òâîþ ò³òîíüêó äî Ñèá³ðó çàñëàëè?Ëåñÿ. Áî âîíà ïîíàä óñå íà ñâ³ò³ ëþáèëà íàøó ïðå-

êðàñíó ìîâó, íàøó ð³äíó Óêðà¿íó. Ìèõàéëèê. À ïîñëóõàéòå-íî, ÿêîãî â³ðøà Ëåñÿ íà-

ïèñàëà ò³òö³ ªë³.Íàä³ÿ

ͳ äîë³, í³ âîë³ ó ìåíå íåìà.Çîñòàëàñÿ ò³ëüêè íàä³ÿ îäíà:Íàä³ÿ âåðíóòèñü ùå ðàç íà Âêðà¿íó,Ïîãëÿíóòè ùå ðàç íà ð³äíó êðà¿íó.Ïîãëÿíóòè ùå ðàç íà ð³äíèé Äí³ïðî –

Òàì æèòè, ÷è âìåðòè – ìåí³ âñå îäíî,Ïîãëÿíóòè ùå ðàç íà ñòåï, ìîãèëêè,

Âîñòàííº çãàäàòè ïàë곿 ãàäêè…ͳ äîë³, í³ âîë³ ó ìåíå íåìà,Çîñòàëàñÿ ò³ëüêè íàä³ÿ îäíà!ijâ÷èíêà. À ñêàæè, Ëåñþ, ÿê âîíè ïè-

øóòüñÿ – â³ðø³?Ëåñÿ. ß é ñàìà íå çíàþ, Ìàð³éêî. Ìà-

òóñÿ êàæóòü, ùî öå Áîã äîïîìàãàº.(ijâ÷àòà îäÿãàþòü â³íî÷êè. Äî íèõ íà-

áëèæàþòüñÿ õëîïö³).Õëîïö³. Îé, ä³â÷àòà, ÿê³ âè ãàðí³!

Ñïðàâæí³ êðàñóí³!(ijòè áåðóòüñÿ çà ðóêè ³ ñòàþòü ó

õîðîâîä).Õîðîâîä «Âåñíà éäå»

Âåñíà óæå, âåñíà ³äå, âåñíó â³òàéòå, ä³òè!Âîíà ï³ñí³ íàì ïðèíåñå, â³íêè ÷óäîâ³, êâ³òè.Âñòàâàéòå õóòêî ïàðàìè, âåñå볿 ìàëÿòà,Òà ï³äåìî ìè ðàä³ñíî âåñíó çóñòð³÷àòè.

(ijòè ñòàþòü ïàðàìè ³ ãðàþòü ó «Ñòðóìî÷îê»).Õëîïåöü. Ëåñþ, òè òàêà ãàðíà, ÿê ìàâêà ë³ñîâà.Ëåñÿ. À õ³áà òè áà÷èâ ìàâêó?Õëîïåöü. ͳ, ÿ íå áà÷èâ, àëå áàáóñÿ êàæóòü, ùî

âîíè äóæå ãàðí³.ijâ÷èíêà. Ëåñþ, à ÷è ïðàâäà, ùî òè îäíîãî ðàçó á³-

ãàëà âíî÷³ äî ë³ñó, ùîá ïîáà÷èòè ìàâêó?Ëåñÿ. Ïðàâäà. Ìåí³ òàê õîò³ëîñÿ ¿¿ ïîáà÷èòè!Õëîïåöü. ² òè íå áîÿëàñÿ?Ëåñÿ. À ÷îãî ¿¿ áîÿòèñÿ. Ìåí³ äÿäüêî Ëåâêî ðîçïî-

â³äàâ, ùî ìàâêè ãàðí³ òà äîáð³. Âîíè ë³ñ îõîðîíÿþòü.Õëîïåöü. À ìåí³ ìàòóñÿ ðîçïîâ³äàëà, ùî îäíà ìàâ-

êà çóñòð³ëà â ë³ñ³ õëîïöÿ ³ çàêîõàëàñÿ â íüîãî. À òîé õëîïåöü ¿¿ ïîëþáèâ, àëå îäðóæèâñÿ íà ³íø³é æ³íö³. À íåùàñíó ìàâêó çàáðàâ òîé, õòî ó ñêåë³ ñèäèòü.

Ëåñÿ. Øêîäà. Á³äíà ìàâêà!Õëîïåöü. À äàâàéòå êðàùå ï³äåìî äî ñòàðî¿ õàòè ³

Ëåñÿ íàì ïî÷èòຠïðî ãàéäàìàê³â, ùî Òàðàñ Øåâ÷åí-êî íàïèñàâ.

Õëîïåöü. ×è ïî÷èòàºø, Ëåñþ?Ëåñÿ. ×îìó á í³? Õîä³ìî!(ijòè éäóòü, ñï³âàþ÷è ï³ñíþ «Ùåáåòàëà ïòàøå÷êà»).Â÷èòåëü. Ùå ìàëîþ Ëåñÿ òÿæêî çàõâîð³ëà. Ïî÷àâ-

ñÿ òóáåðêóëüîç ê³ñòîê. ×åðåç õâîðîáó âîíà íàâ÷àëà-ñÿ âäîìà, à ïîò³ì ñàìîñò³éíî çäîáóâàëà îñâ³òó. Ëåñÿ âîëîä³ëà òðèíàäöÿòüìà ìîâàìè, à ôðàíöóçüêîþ, í³-ìåöüêîþ, ³òàë³éñüêîþ âîíà ìîãëà ïèñàòè â³ðø³.

Ó÷åíü. Ëåñÿ Óêðà¿íêà ÷åðïàëà íàòõíåííÿ, îòðèìó-âàëà òâîð÷ó íàñíàãó ç óêðà¿íñüêî¿ ïðèðîäè, ç ëåãåíä òà îïîâ³äàíü, ç óêðà¿íñüêèõ êàçîê, ìåëî䳿 ÿêèõ çâó-÷àëè â í³é äî îñòàíí³õ õâèëèí æèòòÿ.

Школа вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

Îíóêó

Çíàâö³ òâîð÷îñò³ ïîåòåñè Çíàâö³ òâîð÷îñò³ ïîåòåñè þòü äóìêè ïðî ã³ðêå æèòòÿ ëþäåé. Ìàòè äóæå ëþ-áèòü ñâîº äèòÿ ³ õî÷å, ùîá âîíî çíàëî ïðàâäó ïðî òå, ùî â æèòò³ áóâàþòü ñòðàæäàííÿ, ãîðå. Âîíà ñïîä³âàºòü-ñÿ, ùî ¿¿ ñèí âèðîñòå ñèëüíèì, ÷åñíèì, ìóæí³ì, çó쳺 ïðîòèñòîÿòè âñ³ì çëèãîäíÿì. À äëÿ öüîãî â³í ïîâèíåí ãàðòóâàòèñÿ çìàëå÷êó, íàáèðàòèñÿ ñèëè. Ïðî öå ìàòè ³ ñï³âຠñèíîâ³)

Ïðèãàäàéòå ïåñòëèâ³ ñëîâà ç â³ðøà «Íà çåëåíîìó ãîðáî÷êó». Çàïèø³òü ¿õ.

I âàð³àíò II âàð³àíò…-î÷êó …-èíêàãîðáî÷êó õàòèíêàñàäî÷êó äèòèíêà

Ìîâíî-ëîã³÷íå çàâäàííÿ. Ðîáîòà â ïàðàõ.Äîáåð³òü äî ñë³â 1-ãî ñòîâï÷èêà ñëîâà ç 2-ãî ñòîâï÷èêà.

Âåñíà Çåëåíèé Ëåò³ëà ³òåðØóì Á³ëåñåíüêèé Ïðèëèíóâ Ëèñòÿ÷êîÊâ³òêè Ñï³âó÷³¿ Çàìèãîò³ëà ÕóòêîÏòàøêè Âåñåëà Ïîñèïàëèñü Êâ³òè

ijáðàòè ðèìó. (Ó ä³òåé ðîçäàí³ â³ðø³).Íà çåëåíîìó ãîðáî÷êó, Ñòèõà âèéøëà âèãëÿäàòè,Ó âèøíåâîìó _______ ×è íå âèéäå ¿¿ __________.Ïðèòóëèëàñÿ õàòèíêà, ² äî á³ëî¿ õàòèíêè,Ìîâ ìàëåíüêàÿ _____. Íåìîâ ìàòè äî __________ Âèéøëî ñîíöå, çàñâ³òèëî ² õàòèíêó ____________.

³êòîðèíà «Ç ÿêîãî â³ðøà ö³ ðÿäêè?»1. «Òà íåäîâãî âò³øàëàñü êîíâàë³ÿ á³ëà – ¿é ðóêà ÷î-

ëîâ³÷à â³êó âêîðîòèëà». («Êîíâàë³ÿ»)2. «Í³ äîë³, í³ âîë³ ó ìåíå íåìà, çàëèøèëàñü ò³ëüêè

íàä³ÿ îäíà». («Íàä³ÿ»)3. «Ïîáëèñêóþòü ÷åðåøåíüêè â ëèñò³ çåëåíåíüê³ì».

(«Âèøåíüêè»)4. «Ìàìî, ÷è êîæíà ïòàøèíà,  âèð³é íà çèìó ë³òàº?». («Ìàìî, ³äå âæå çèìà»)5. «Íà çåëåíîìó ãîðáî÷êó ñïåðøó â³í ëþäåé ïðè-

éìàâ, ïîò³ì ñ³â ó õîëîäî÷êó, çâ³äòè ãîëîñ ïîäàâàâ». («Êàçêà ïðî Îõà-÷àðîä³ÿ»)

Ãðà «Ïðîäîâæ â³ðø»Òà íå äîâãî âò³øàëàñüÊîíâàë³ÿ á³ëà.² ¿é ðóêà ÷îëîâ³÷à… (â³êó âêîðîòèëà). («Êîíâàë³ÿ»)Âèáëèñêóþòü ÷åðåøåíüêè ëóç³ çåëåíåíüêèì,×åðåøåíüêè âàáëÿòü î÷³… (ä³òî÷êàì ìàëåíüêèì). («Âèøåíüêè»)Ïîãëÿíóòè ùå ðàçÍà ñèí³é Äí³ïðî,Òàì æèòè ÷è âìåðòè… (ìåí³ âñå îäíî).

(«Íàä³ÿ»)

˳òåðàòóðíó ä³ÿëüí³ñòü Ëåñÿ ïî÷àëà ðàíî. Ó 9-ð³÷-íîìó â³ö³ íàïèñàëà ñâ³é ïåðøèé â³ðø.

(1-é ó÷åíü ÷èòຠâ³ðø «Âå÷³ðíÿ ãîäèíà»).Â÷èòåëü. Êîìó ïðèñâÿòèëà ñâ³é â³ðø Ëåñÿ Óêðà¿í-

êà? (Ñâî¿é ìàòåð³ – Îëåí³ Ï÷³ëö³) – ×èì ìèëóºòüñÿ ïîåòåñà? (гäíèì êðàºì. Âîíà

ïèøå, ùî í³äå íåìà òèõ ãàðíèõ ñàäî÷ê³â, á³ëåíüêèõ õàò, ÿê íà Âîëèí³, ³ í³äå ñîëîâåéêî íå ñï³âຠòàê ãàðíî. Ìè â³ä÷óâàºìî ëþáîâ ïîåòåñè äî ð³äíî¿ çåìë³)

(2-é ó÷åíü ÷èòຠâ³ðø «Äàâíÿ âåñíà»).Â÷èòåëü. ßê çì³íþºòüñÿ íàñòð³é ä³â÷èíè ³ ÷îìó?

(Ñïî÷àòêó íàñòð³é äóæå ñóìíèé, áî ³äå âåñíà, à ä³â÷è-íà õâîðà ³ ñàìîòíÿ. ¯é çäàºòüñÿ, ùî ïðî íå¿ âñ³ çàáóëè, íàâ³òü âåñíà. Àëå ðàïòîì ó â³êíî «çàãëÿíóëè â³ä ÿáëóí³ ã³ëêè», ³ ä³â÷èíà çðîçóì³ëà, ùî ïðî íå¿ ïàì’ÿòàþòü, ùî âîíà ïîòð³áíà ³ âåñí³, ³ ëþäÿì, âîíà çðàä³ëà, ïðîêèíóëà-ñÿ äî òâîð÷î¿ ïðàö³)

(Ó÷íÿì ïðîïîíóþòüñÿ äâà ìàëþíêè: íà ïåðøîìó çî-áðàæåíî òåíä³òíó ä³â÷èíó, äî ÿêî¿ âåñíà ïðîñòÿãíóëà ÿáëóíåâ³ ã³ëêè; íà äðóãîìó – ìîëîäà ä³â÷èíà, ñïîâíåíà ñèë ³ çäîðîâ’ÿ, ç îáåðåìêîì ïøåíèö³ â ðóêàõ. Ó íåá³ çãðà¿ ïòàõ³â ïîñï³øàþòü ó âèð³é).

– ßê âè ââàæàºòå, ÿêèé ìàëþíîê á³ëüøå â³äïîâ³-äຠçì³ñòó â³ðøà? ×îìó?

(3-é ó÷åíü ÷èòຠâ³ðø «Ïåðåìîãà»).Â÷èòåëü. ×îìó òàê íàçâàíî â³ðø? (³í ñïîâíåíèé

ðîçäóì³â ïîåòåñè íàä âëàñíîþ äîëåþ, ³ çäàºòüñÿ, ùî â ÿêóñü ìèòü ïåðåìîæå æóðáà, àëå ïåðåìàãຠëþáîâ äî ð³äíî¿ çåìë³, ÿêà äຠñèëè, íàòõíåííÿ, äîïîìàãຠçíîâó ñòàòè äî òâîð÷î¿ ïðàö³).

– Ùî ïåðåìîãëà ïîåòåñà? Ùî º ñâ³ä÷åííÿì ö³º¿ ïåðåìîãè? (Ïîåòåñà ïåðåìî-

ãëà ñâ³é â³ä÷àé, ³ ñâ³ä÷åííÿì ö³º¿ ïåðåìîãè º öåé â³ðø)

(4-é ó÷åíü ÷èòຠâ³ðø «Âåñíÿíêà»).Â÷èòåëü. Äëÿ êîãî Ëåñÿ Óêðà-

¿íêà íàïèñàëà öåé â³ðø ³ äî ÷îãî âîíà çàêëèêຠâ íüîìó? (Ïðèñâÿ-òèëà ñâî¿é ð³äí³é ñåñòð³. Âîíà çà-êëèêຠñåñòðó íå ñóìóâàòè, ïîêè íå ìèíóëè ë³òà ìîëî䳿, ðàä³òè ñîíöþ, òåïëó, ï³ñíÿì)

– Íàâåä³òü ïðèêëàä â³ðøà Ëåñ³ Óêðà¿íêè, íàïèñàíîãî ó ôîðì³ ä³àëîãó. («Ìàìî, ³äå âæå çèìà»)

– Ó ÿê³é ôîðì³ Ëåñÿ Óêðà-¿íêà íàïèñàëà «Êîëèñêîâó»? (Ìè ââàæàºìî, ùî â³ðø íàïè-ñàíî ó ôîðì³ ìîíîëîãà. Ìîëîäà æ³íêà ìèëóºòüñÿ êðàñîþ ÿñíî¿ ì³ñÿ÷íî¿ íî÷³, àëå ¿¿ íå ïîêèäà-

ÎíóêóШкола вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

õèëèòèñÿ

êîðèòèñÿ

òâ³é

ç äîëåþ

áèòèñÿ

ïðèéäå

÷àñ

äîë³

ïðîïàäå

ñîðîì ñîí

– Ëåñÿ Óêðà¿íêà ïèñàëà ³ ï’ºñè. Îäí³ºþ ç íàéâ³äîì³øèõ äðàì º «Ë³ñîâà ï³ñíÿ».

(Âèõîäÿòü Ìàâêà ³ Ëóêàø).Ìàâêà. Íå ðóø! Íå ðóø! Íå ð³æ! Íå óáèâàé!Ëóêàø. Òà ùî òè, ä³â÷èíî? ×è ÿ ðîçá³éíèê?ß ò³ëüêè õò³â ñîá³ âòî÷èòè ñîêó ç áåðåçè.

Ìàâêà. Íå òî÷è! Ñå êðîâ ¿¿. Íå ïèé æå êðîâ³ ç ñåñòðîíüêè ì!

Ëóêàø. Áåðåçó òè ñåñòðîþ íà-çèâàºø? Õòî æ òè òàêà?

Ìàâêà. ß – Ìàâêà ë³ñîâà.Ëóêàø (íå òàê çäèâîâàíî, ÿê

óâàæíî, ïðèäèâëÿºòüñÿ äî íå¿). À, îò òè õòî? ß â³ä ñòàðèõ ëþäåé ïðî ìàâîê ÷óâ íå ðàç, àëå ùå çðîäó íå áà÷èâ ñàì.

Ìàâêà. À áà÷èòè õîò³â?Ëóêàø. ×îìó æ áè í³?.. Ùî æ, òè çîâñ³ì òàêà, ÿê

ä³â÷èíà… áà í³, õóò÷³é ÿê ïàííà, áî é ðóêè á³ë³, ³ ñàìà òîíåíüêà, ³ ÿêîñü òàê óáðàíà íå ïî-íàíñüêè… À ÷îì æå â òåáå î÷³ íå çåëåí³? (Ïðèäèâëÿºòüñÿ). Òà í³, òåïåð çåëåí³… à áóëè, ÿê íåáî, ñèí³… Î! Òåïåð âæå ñèâ³, ÿê òàÿ õìàðà… í³, çäàºòüñÿ, ÷îðí³ ÷è, ìîæå, êàð³… òè òàêè äèâíà!

Ìàâêà (óñì³õàþ÷èñü). ×è ãàðíà æ ÿ òîá³?Ëóêàø (ñîðîìëÿ÷èñü). Õ³áà ÿ çíàþ?Ìàâêà (ñì³þ÷èñü). À õòî æ òå çíàº?Ëóêàø (çîâñ³ì çàñîðîìëåíèé). Åò, òàêå ïèòàºø!..Ìàâêà (ùèðî äèâóþ÷èñü). ×îìó æ ñüîãî íå ìîæíà çà-

ïèòàòè? Îí áà÷èø, òàì ïèòຠäèêà ðîæà: «×è ÿ õîðî-øà?». À ÿñåí ¿é êèâຠâ âåðõîâ³òò³: «Íàéêðàùà â ñâ³ò³!».

Ëóêàø. À ÿ é íå çíàâ, ùî â íèõ òàêà ðîçìîâà. ß äó-ìàâ – äåðåâî í³ìå. Òà é ãîä³.

Ìàâêà. ͳìîãî â ë³ñ³ â íàñ íåìà í³÷îãî.Ëóêàø. ×è-òî òè âñå îòàê ñèäèø ó ë³ñ³?Ìàâêà. ß çðîäó íå âèõîäèëà ùå ç íüîãî.Ëóêàø. À òè äàâíî æèâåø íà ñâ³ò³?Ìàâêà. Ñïðàâä³, í³êîëè ÿ íå äóìàëà ïðî òå… (Çà-

äóìóºòüñÿ). Ìåí³ çäàºòüñÿ, ùî æèëà ÿ çàâæäè.Ëóêàø. ² âñå òàêà áóëà, ÿê îò òåïåð?Ìàâêà. Çäàºòüñÿ, âñå òàêà…Ëóêàø. À õòî æ òâ³é ð³ä? ×è òè éîãî çîâñ³ì íå ìàºø?

Ìàâêà. Ìàþ. ª ˳ñîâèê. ß çâó éîãî «ä³äóñþ», à â³í ìåíå – «äèòèíêî» àáî «äîíþ».

Ëóêàø. Òî õòî æ â³í – ä³ä ÷è áàòüêî?Ìàâêà. ß íå çíàþ. Õ³áà íå âñå îäíî?

Ë ³ ñ î â à ï ³ ñ í ÿË ³ ñ î â à ï ³ ñ í ÿËóêàø (ñ쳺òüñÿ). Íó òà é ÷óäí³

âè îòóò ó ë³ñ³! Õòî æ òîá³ òóò ìàòè, ÷è áàáà, ÷è âæå ÿê ó âàñ çîâóòü?

Ìàâêà. Ìåí³ çäàºòüñÿ ÷àñîì, ùî âåðáà, îòà ñòàðà, ñóõåíüêà, òî – ìàòóñÿ. Âîíà ìåíå íà çèìó ïðèéíÿëà ³ ïîðîõíîì ì’ÿêåíüêèì óñòåëèëà äëÿ ìåíå ëîæå.

Âåäó÷à. Îòàê Ëóêàø, ãîëîâíèé ïåðñîíàæ òâîðó, ïîçíàéîìèâñÿ ç ë³ñîâîþ ä³â÷èíîþ Ìàâêîþ – ñèì-âîëîì äîáðîòè ³ êðàñè.

Â÷èòåëü. ß áà÷ó, âè äîáðå çíàºòå â³ðø³ Ëåñ³ Óêðà¿íêè. À òåïåð äà-âàéòå ïîãëÿíåìî íà ìàëþíêè, ÿê³ ñòàëè ³ëþñòðàö³ÿìè äî âèâ÷åíèõ íàìè â³ðø³â âèäàòíî¿ óêðà¿íñüêî¿ ïîåòåñè.

(Ó÷í³ äåìîíñòðóþòü âëàñí³ ìàëþíêè).

Ñêëàäàííÿ ñåíêàíó ïðî ïîåòåñóËåñÿ ÂåñíàÂåëè÷íà, ìèëà. Âåñåëà, ùåäðà.Ñêëàäàëà, ãðàëà, âèøèâàëà. Ãðàëà, ñèïàëà, ëåò³ëà.Ëåñÿ Óêðà¿íêà – óêðà¿íñüêà Âåñíà äëÿ âñ³õ íàñòàëà. ïîåòåñà.Ïîåòåñà Êîíâàë³ÿÄîïèòëèâà, ñï³âó÷à. ×àð³âíà, êâ³òó÷à.Ïèñàëà, ñëóõàëà, òâîðèëà. Ðîñòå, ìèëóº, ëþáóº.Ëåñÿ – ñëàâíà äî÷êà Êîíâàë³ÿ – óëþáëåíà Óêðà¿íè. êâ³òêà Ëåñ³.Ƴíêà-ïèñüìåííèöÿ. Íàéêðàùà!

Ãðà «Ïîäóìàé, â³äãàäàé»– ßêùî ïðàâèëüíî ðîçøèôðóºòå çàïèñ, òî ïðî÷è-

òàºòå çàêëèê Ëåñ³ Óêðà¿íêè äî áîðîòüáè ç íåçãîäàìè æèòòÿ.

Ñîðîì õèëèòèñÿ,Äîë³ êîðèòèñÿ, ×àñ òâ³é ïðèéäåÇ äîëåþ áèòèñÿ –Ñîí ïðîïàäå.

Школа вихованняШкола вихованняÑëàâåòí³ óêðà¿íö³Ñëàâåòí³ óêðà¿íö³

Îíóêó

ÂèøåíüêèÏîáëèñêóþòü ÷åðåøåíüêè ëèñò³ çåëåíåíüê³ì,×åðåøåíüêè âàáëÿòü î÷³Ä³òî÷êàì ìàëåíüêèì.ijâ÷àòî÷êî é õëîï’ÿòî÷êîϳä äåðåâöåì ñêà÷óòü,Ïðîñòÿãàþòü ðó÷åíÿòàÒà ìàëî íå ïëà÷óòü:Ðàä³ á âèøíþ ç’¿ñòè,Òà âèñîêî ë³çòè,Îé ðàä³ á ç³ðâàòè,Òà ãîä³ ä³ñòàòè!

Îé âèøåíüêè-÷åðåøåíüêè«Îé âèøåíüêè-÷åðåøåíüêè,×åðâîí³¿, ñï³ë³,×îãî æ áî âè òàê âèñîêîÂèðîñëè íà ã³ëë³!» –«Îé òîãî ìè òàê âèñîêîÂèðîñëè íà ã³ëë³ –ßêáè çðîñëè íèçåñåíüêî,×è òî æ áè äîñï³ëè?»

Êîíâàë³ÿÐîñëà â ãàþ êîíâàë³ÿϳä äóáîì âèñîêèì,Çàõèùàëàñü â³ä íåãîäèϳä â³òòÿì øèðîêèì.Òà íå äîâãî âò³øàëàñüÊîíâàë³ÿ á³ëà –² ¿é ðóêà ÷îëîâ³÷à³êó âêîðîòèëà.

ÑòðóìîêÇ ã³ð íà äîëèíóÁ³æó, ñòðèáàþ, ðèíó!̳ñòî÷êè çáèâàþ,Âñ³ ãðåáåëüêè çðèâàþ,Âñ³õ ãàòêè, âñ³ çàïðóäè,Ùî çàãàòèëè ëþäè –Áî âåñíÿíà âîäà,ßê âîëÿ, ìîëîäà!

Ó äîá³ðö³ âèêîðèñòàíî ìàòåð³àëè: Â.². Êóð³ïòè, ì. Ïîëòàâà;Ã.Ì. Òèìîøåíêî, ì. ×åðí³ã³â; Í.Ã. ×åðíèøîâî¿, ì. Øîñòêà, Ñóìñüêà îáë.; ².Î. Ïåòðîâñüêî¿, ì. Á³ëîï³ëëÿ, Ñóìñüêà îáë.; Ì.Â. Çàõàðêî, ì. Íîâîâîëèíñüê, Âîëèíñüêà îáë.; Ã.². Ìàðöèí³â, ì. Òåðåáîâëÿ, Òåðíîï³ëüñüêà îáë.; Î.Ì. Ìàãëþê, ñìò Êîçîâà, Òåðíîï³ëüñüêà îáë.; Ò.Ï. Òêà÷óê, ì. Êàì’ÿíåöü-Ïîä³ëüñüêèé, Õìåëüíèöüêà îáë.

Ë å ñ è í ä è â î ñ â ³ òË å ñ è í ä è â î ñ â ³ òÂ÷èòåëü. Ïåðøèé äðóêîâàíèé â³ðø «Êîíâàë³ÿ»

ç’ÿâèâñÿ ó ëüâ³âñüêîìó æóðíàë³ «Çîðÿ», êîëè Ëåñ³ áóëî òðèíàäöÿòü ðîê³â. Ïåðåäáà÷ëèâà ìàìà, â³ä-ñèëàþ÷è â³ðø³ äî äðóêó, ï³äïèñàëà ¿õ ïñåâäîí³ìîì «Ëåñÿ Óêðà¿íêà»: «Ëåñÿ» – áî ä³â÷èíêà ùå áóëà ìà-ëîþ, à «Óêðà¿íêà» ïèñàëà òîìó, ùîá çíàëè – âîíà ç Óêðà¿íè. ³äòîä³ é ï³øëè ó âñüîìó ñâ³ò³ ïðåêðàñí³ ïîå糿, ï³äïèñàí³ öèì ãîðäèì, í³æíèì ³ êðàñèâèì ³ì’ÿì «Ëåñÿ Óêðà¿íêà».

Ñïèòü îçåðî, ñïèòü ë³ñ ³ î÷åðåòÑïèòü îçåðî, ñïèòü ë³ñ ³ î÷åðåò.Âåðáà ðèï³ëà âñå: «Çàñíè, çàñíè…»² ñíèëèñÿ ìåí³ âñå á³ë³ ñíè:íà ñð³áë³ ñÿÿëè ÿñí³ ñàìîöâ³òè,ñòåëèëèñÿ íåçíàí³ òðàâè, êâ³òè,áëèñêó÷³, á³ë³… Òèõ³, í³æí³ çîð³ñïàäàëè ç íåáà – á³ë³, íåïðîçîð³ –³ êëàëèñÿ â íàìåòè… Á³ëî, ÷èñòîïîï³ä íàìåòàìè. ßñíå íàìèñòîç êðèøòàëþ ãðຠ³ ðÿõòèòü óñþäè…

Òèøà ìîðñüêà ãàðÿ÷èé ÷àñ ïîëóäíåâèéÂèãëÿäàþ ó â³êîíöå:ßñíå íåáî, ÿñíå ìîðå,ßñí³ õìàðêè, ÿñíå ñîíöå.Òèøà â ìîð³… Ëåäâå-ëåäâåÊîëèõຠìîðå õâèë³;Íå êîëèøóòüñÿ îä â³òðóÍà ÷îâíàõ â³òðèëà á³ë³.Ç òèõèì ïëåñêîòîì íà áåðåãÐèíå õâèëå÷êà ïåðëèñòà;Ïðàâèòü õòîñü ìàëèì ÷îâåíöåì,Ñòèõà âåñëà ï³ä³éìàº,² çäàºòüñÿ, ùî ç âåñåëüöÿÙèðå çîëîòî ñïàäàº.

Âæå ñîíå÷êî â ìîðå ñ³äàÂæå ñîíå÷êî â ìîðå ñ³äà,Ó òèõîìó ìîð³ òåìí³º,Ïðîçîðà, ãëèáîêà âîäà,Íåìîâ îêñàìèò, çåëåí³º.Íà õâèëÿõ çåëåíèõ òðåìòÿòü×åðâîí³¿ ³ñêðè áëèñêó÷³² ÿñíèì îãíåì ìèãîòÿòü,Ìîâ áëèñêàâêà ç òåìíî¿ òó÷³.

ͳ÷Òî áóëà òèõà í³÷-÷àð³âíèöÿ,Ïîêðèâàëîì ñïîê³éíèì øèðîêèìÏðîñòåëèëàñü âîíà íàä ñåëîì.Ïðîêèäàëàñü êðàé íåáà ç³ðíèöÿ,Ìîâ íàä îçåðîì òèõèì ãëèáîêèìËåá³äü ñïëåñíóâ á³ëèì êðèëîì.

Країна дошкілля Ñâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

Âåäó÷èé.Çíîâó ñâÿòî âñ³õ íàñ â çàë ñêëèêàº,Î÷³ ðàä³ñíî ãîðÿòü.Ùî æ ñüîãîäí³ òóò íà âàñ ÷åêຠ– Õî÷åòå âè â ìåíå çàïèòàòü?Òàê, ó íàñ ñüîãîäí³ ñâÿòî!Áóäå ìóçèêà ³ ñì³õ!Äðóæíî áóäåìî â³òàòèÒàòóñ³â óëþáëåíèõ ñâî¿õ!

– Áàãàòî ãàðíèõ ñë³â íàïèñàíî ïðî íàøèõ ëþ-áèõ òàòóñ³â. Ïðî íèõ ïèøóòü â³ðø³ òà ñï³âàþòü ï³ñí³. Ìè òåæ ï³äãîòóâàëè äëÿ íèõ â³ðøèêè.

1-à äèòèíà.̳é ð³äíèé òàòóñü – ³í íàéêðàùèé ó ñâ³ò³.² ùèðî ïðèçíàþñÿ âàì,Ùî äóæå ëþáëþ é ïîâàæàþ ÿ òàòàÉ í³êîìó éîãî íå â³ääàì.

2-à äèòèíà.̳é òàòî äîáðèé ³ ëàñêàâèé,Âñì³õíåòüñÿ – ñîíöå ãð³º,³í ð³çí³ ãàðí³ ãðè ³ çàáàâèÏðèäóìàòè ó쳺.

3-ÿ äèòèíà.Íåäàðìà ââàæຠíàøà âñÿ ñ³ì’ÿ, Ùî íà ñâîãî òàòà äóæå ñõîæèé ÿ.ϳäðîñòó ùå òð³øêè, óñüîãî íàâ÷óñü,² òàêèì çàâçÿòèì ñòàíó, ÿê òàòóñü.

Âåäó÷èé. Âåëèêå â íàñ ñâÿòî, ³ ðàä³ñíèé äåíü.Òîæ áóäåì ñï³âàòè âåñåëèõ ï³ñåíü.

(ijâ÷àòêà âèêîíóþòü ï³ñíþ «ß òàòîâà äîíå÷êà»).Âåäó÷èé. Ñêàæ³òü íàì, ëþá³ ä³â÷àòêà, õòî âàñ

çðàíêó ïðèâîäèòü äî äèòñàäî÷êà? Õòî âàñ îäÿ-ãàº? Õòî çà÷³ñêó ðîáèòü? À òàòóñ³ âì³þòü ðîáèòè çà÷³ñêè ñâî¿ì äîíå÷êàì? Ìè çàðàç ïåðåâ³ðèìî! Êîíêóðñ äëÿ òàò «Çàïëåòè êîñó».

Âåäó÷èé. Ïîêè òàòóñ³ â³äïî÷èâàþòü, íåõàé ïîñëóõàþòü â³ðø³.

4-à äèòèíà.Òàòó, ð³äíèé, ìóñèø çíàòè: Òè – íàéêðàùèé â ñâ³ò³ òàòî,Äîáðèé, ñèëüíèé òà ñòðóíêèé.Õ³áà º äå ùå òàêèé?Áóäü óïåâíåíèì, ì³é òàòó,Ùî òåáå ÿ áóäó âàðòèé.Âñå ðîáèòèìó, ÿê òè,Òðåáà ò³ëüêè ï³äðîñòè!

Í.Â. Ëåòþõ, ìóçêåð³âíèê, Í.². Ãðåáåí³÷åíêî, ³íñòðóêòîð ç ô³çêóëüòóðè, ì. Á³ëà Öåðêâà, Êè¿âñüêà îáë.

М³йМ³й тато тато – найкращий– найкращий у св³т³! у св³т³!

Країна дошкілля Ñâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

5-à äèòèíà.Òàòî ñèëüíèé ³ çàâçÿòèé, Â³í – ãîñïîäàð â íàø³é õàò³.Âñå ìàéñòðóº, âñå ëàäíàº,Áî äî âñüîãî õèñò â³í ìàº.

6-à äèòèíà.Ñâîãî òàòà ïîâàæàþ,³í æå – ãîëîâà ñ³ì’¿.Âñå ó쳺 ³ âñå çíàº,Äîïîìîæå â³í ìåí³.

Âåäó÷èé. Ùîñü ìè òðîõè çàñèä³ëèñü. Ìîæå, ïî-çìàãàºìîñÿ? Òîæ çàïðîøóºìî äî ó÷àñò³ â çìàãàíí³ ïî 6 ó÷àñíèê³â ³ç êîæíî¿ êîìàíäè. ³äîìî âñ³ì, ùî òàòóñ³ äóæå ëþáëÿòü ¿çäèòè íà àâòîìîá³ëÿõ, ìîæíà ñêàçàòè, ùî öå ¿õí³ óëþáëåí³ ³ãðàøêè. Íàø³ ä³òè òåæ ëþáëÿòü ¿çäèòè, àëå íå íà àâòî, à íà ñàìîêàò³. Åñòàôåòà «Øâèäêèé ñàìîêàò».

Âåäó÷èé. Ó ÷îëîâ³ê³â áàãàòî óëþáëåíèõ ñïðàâ. ² îäíà ç íèõ – öå ðèáîëîâëÿ. Òîæ çàðàç ìè ïîáà÷è-ìî, ÿê âàø³ òàòóñ³ âì³þòü ðèáàëèòè. Êîíêóðñ äëÿ òàò «Ðèáîëîâëÿ»

Âåäó÷èé. À òåïåð ìè ïîáà÷èìî, ÿê³ â òàòà ïîì³÷-íèêè ³ ÷è ìîæíà ¿õ áðàòè ç ñîáîþ íà ðèáîëîâëþ. Åñòàôåòà «Ðèáàëêà»

Âåäó÷èé. ß äóìàþ, ùî òàêèõ âïðàâíèõ ðèáàëîê íåîäì³ííî ìîæíà áðàòè ç ñîáîþ. Ìàáóòü, âè ïîáà-÷èëè, ÿê³ âïðàâí³, ñì³ëèâ³, øâèäê³ ó âàñ ä³òè. ×è çìîæåòå âè òàê? Çàðàç öå ïåðåâ³ðèìî ï³ä ÷àñ ãðè. Ðóõëèâà ãðà äëÿ òàò «Õòî øâèäøå?»

Âåäó÷èé. Ìè âæå ïîäèâèëèñÿ, ÿê³ íàø³ òàòóñ³ âïðàâí³, øâèäê³, ñì³ëèâ³. ßê âè äóìàºòå, ä³òè, ÷è âîíè ñèëüí³? Äóæå ñèëüí³? Îò ìè çàðàç ïåðåâ³ðèìî. Êîíêóðñ äëÿ òàò «Ïåðåòÿãóâàííÿ êàíàòà»

Âåäó÷èé. Òåïåð ä³òè ïîçìàãàþòüñÿ ñèëîþ. Êîíêóðñ äëÿ ä³òåé «Ïåðåòÿãóâàííÿ êàíàòà»

Âåäó÷èé. Íó ùî æ, ÿ äóìàþ, ùî ç òàêèìè òàòàìè ³ ç òàêèìè ä³òêàìè äóæå ëåãêî ³ âåñåëî æèâåòüñÿ. Òîìó ïðîïîíóþ ðàçîì ç íàìè ïîãðàòè â ãðó. Ìóçè÷íà ãðà «ßêùî âåñåëî æèâåòüñÿ…»

Âåäó÷èé. Íà îñòàíîê ïîñëóõàéòå â³ðø. Çàâæäè â ìîãî òàòà гçíèõ ñïðàâ áàãàòî: Âðàíö³ – íà ðîáîòó, Ó ãàðàæ – â ñóáîòó,  âèõ³äí³, íà ñâÿòî –Ùîñü ðåìîíòóâàòè,Ó íåä³ëþ – äà÷à.À äèòèíà ïëà÷å...Êîëè ÿ, ÿê òàòî,ijòîê áóäó ìàòè,ß âåñü ÷àñ ³ç íèìèÁóäó ðàçîì ãðàòè.¯õ íàâ÷ó ó ð³÷ö³ Êàðàñ³â ëîâèòè,Ó ì’ÿ÷à ãàíÿòè Òà àâòî âîäèòè.Âçèìêó íà ñàí÷àòàõÁóäåìî êàòàòèñü,² ó ð³÷ö³ âë³òêó Áóäåìî êóïàòèñü.Áóäó ðàçîì ç íèìè Êàçî÷êè ÷èòàòè,Ñêàæå ìàìà: «Ñèíó, Òè ÷óäîâèé òàòî!».

Âåäó÷èé. Áàæàºìî âàì, ùîá âè çàâæäè ÷óëè â³ä ñâî¿õ ä³òåé: «Òè – ÷óäîâèé òàòî!».

Áàòüêî, òàòî, òàòóñü, òàòî÷êî, íåíüî – º áà-ãàòî í³æíèõ ñë³â, ÿêèìè çâåðòàþòüñÿ ìàëåíü-ê³ ä³òè äî ãîëîâè ðîäèíè. Çà äàâí³ìè çâè÷àÿ-ìè í³õòî ðàí³øå â³ä òàòà íå ñ³äàâ çà ñò³ë ³ íå ïî÷èíàâ ¿ñòè. Ñàìå áàòüêî ïåðøèì áðàâ ëîæ-êó äî ðóê. Ó íüîãî áóëî íàéïî÷åñí³øå ì³ñöå çà ñòîëîì. ² âèð³øàëüíå ñëîâî òàêîæ ãîâîðèâ â³í. Òîæ íå äèâíî, ùî áàòüêî çàâæäè ìàâ áóòè âç³ðöåì äëÿ ñâî¿õ ä³òåé. Ó íàðîä³ ãîâîðèëè: «ßêå äåðåâî, òàêèé òèí, ÿêèé áàòüêî, òàêèé ñèí».

Ùî ñòîñóºòüñÿ Äíÿ áàòüêà, òî öå ñâÿòî íà ÷åñòü òàòóñ³â, ÿêå â ð³çíèõ êðà¿íàõ â³äçíà÷àºòü-ñÿ ó ð³çí³ ïîðè ðîêó. Íà æàëü, â Óêðà¿í³ âîíî íå º íàñò³ëüêè ïîïóëÿðíèì, ÿê Äåíü Ìàòåð³ ÷è 8 Áåðåçíÿ. Äî ðå÷³, ïðèäóìàëà Äåíü Áàòüêà îäíà ä³â÷èíêà, ó ÿêî¿ äóæå ðàíî ïîìåðëà ìàìà. ¯¿ ðàçîì ³ç ï’ÿòüìà áðàòèêàìè òà ñåñòðè÷êà-ìè âèõîâóâàâ òàòî. ² êîëè â êðà¿í³ ñâÿòêóâàëè Äåíü Ìàòåð³, ä³â÷èíêà âèð³øèëà, ùî áóëî á ÷óäîâî ÿêîñü â³ääÿ÷èòè òàòîâ³ çà éîãî äîáðî-òó é óâàãó. ϳçí³øå ¿¿ ï³äòðèìàëè äîðîñë³. Òàê ç’ÿâèâñÿ Äåíü áàòüêà.

Ö³êàâî çíàòè

Ñ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë îÑ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë î

Ðîçêàæ³òüÎíóêó

Âåäó÷à.

Ëþäè äîáð³ òà âåñåë³,

Çàõîäüòå äî íàøî¿ îñåë³!

Ö³êàâ³ íîâèíè ðîçêàæåìî,

Ñâÿòî Ñòð³òåííÿ ïîêàæåìî,

Íå àáè ñîá³ ÿê, à íà íîâèé ëàä!

Âåäó÷èé.

Îäíîãî ðàçó íåäàðìà

Çóñòð³ëèñü ˳òî ³ Çèìà,

Òà íå ïîòîâàðèøóâàëèñÿ,

À çàñïåðå÷àëèñÿ:

Õòî ç íèõ íå ëåäàùî,

Õòî ç ñåñòåð íàéêðàùà.

(Âèõîäÿòü ˳òî ³ Çèìà).

Çèìà.

ß — á³ëà, ñí³æíà, ÷àð³âíà.

ß — êðàñóíå÷êà-Çèìà.

Ðóêàâîì ìàõàþ —

Ñð³áëîì âñå âêðèâàþ.

ß ðîçòðóøóþ ñí³ãè,

Âîäè ñêîâóþ â ëüîäè —

Âñå ðîáëþ ÿ çàëþáêè!

 äðóæá³ ç ä³òüìè ÿ âñ³ìà,

Ìåíå ëþáëÿòü. ß — Çèìà!

ß çîâñ³ì íå ëåäàùà.

ß — íàéêðàùà!

˳òî.

ß — ˳òî ùåäðå, äîáðå,

Äî âàñ ³äó íàâïðîøêè.

Ïîëÿ... Æèòà... Çà îáð³é

Ñõèëèñü êîëîñêè.

Íà ïîëÿõ ïðàöþþòü ëþäè.

Ñîíöå. Ñïåêà. Æàðêî âñþäè.

ß òåæ íå ëåäàùà.

À îò õòî íàéêðàùà —

Âèð³øóâàòè íå íàì,

À íàøèì ãîñòÿì!

Çèìà (ãóêàº, äèâëÿ÷èñü íà íåáî).

̳ñÿöü ÿñíåñåíüêèé,

Òîá³ âèäíî ãàðíåñåíüêî,

Ïðèéäè äî íàñ, ïðèéäè,

Ñïóñòèñÿ òè çãîðè!

(Çâó÷èòü ìåëîä³ÿ ï³ñí³ «Í³÷ ÿêà ì³ñÿ÷íà...».

Ïîâ³ëüíî âèõîäèòü ̳ñÿöü).

̳ñÿöü.

Áóâàþ êðóãëåíüêèé, ç ð³æêàìè áóâàþ,

Âíî÷³ ìåíå âèäíî, à âäåíü ÿ çíèêàþ.

˳òî.

Ñêàæè òè íàì, ̳ñÿ÷åíüêó,

Õòî ìèë³ø äëÿ òâîãî ñåðäåíüêà.

̳ñÿöü.

Âë³òêó ÿ í³÷ ÷åêàòè âòîìëþñÿ,

Âçèìêó ÿ æ ãàðíî òðóäæóñÿ.

Õî÷ ³ õîëîäíî ìåí³,

Òà ëþáëþ êîðîòê³ äí³.

Çèìà (âèõîäèòü íàïåðåä).

̳ñÿöü — çà ìåíå. Îñü òàê!

² ñîíöå — çà ìåíå. Áóäåø çíàòü!

˳òî (ï³äí³ìຠðóêè âãîðó, çâåðòàºòüñÿ).

Ñîíå÷êî, óñì³õíèñÿ,

Íà íåá³ ïîÿâèñÿ.

Çà êîãî òè, ñêàæè,

Íàì âñþ ïðàâäó ðîçêàæè!

(Ñîíå÷êî ñï³âຠíà ìåëîä³þ ï³ñí³ «Ë³õòàðèê»).

Î.². Êîáçàð, ó÷èòåëü, ñ. Áóëàõ³âêà, Äí³ïðîïåòðîâñüêà îáë.

2

ßßßßêêêê ËËËË ³³³³òòòòîîîî ³³³³ ÇÇÇÇèèèèììììàààà ììììèèèèððððèèèèëëëëèèèèññññÿÿÿÿ

Ðàíî-âðàíö³ çàâæäè ïðîêèäàþñü,

Ïðîì³íöÿìè çåìë³ ÿ òîðêàþñü.

À ÿ — ñîíå÷êî-ñîíöå,

Çàãëÿäàþ â â³êîíöå,

Äî ëþäåé, äî ä³òåé ïîñì³õàþñü. (Äâ³÷³)

Ïðèñï³â (äâ³÷³):

Ïðîì³íö³ âåñåëêîâ³,

Çîëîò³ é êîëüîðîâ³,

Âñ³ì äàðóþòü çäîðîâ’ÿ.

Âîíè æ — òåïë³ é ÷óäîâ³.

Ð.Ï. óíæåëü

Ñîíå÷êî (ñïî÷àòêó ï³äõîäèòü äî Çèìè, à ïîò³ì

ïîâåðòàºòüñÿ äî ˳òà).

Çèìà ìåí³ í³÷îãî íå â÷èíèëà.

Òà ˳òî ÿ äóæ÷å ïîëþáèëî!

˳òî éäå, òåïëî íåñå!

Ðà䳺 âñå, ñï³âຠâñå!

˳òó ðàä³þòü ëþäè âñ³

² ùèðî äÿêóþòü ìåí³.

˳òî. Ñîíå÷êî — çà ìåíå! Âîíî á³ëüøå, ïåðå-

ìîãëà ÿ!

Çèìà.

ͳ-í³, òè çàáóëà ùå ïðî â³òðà.

Íó òà é ñïåêà! Íó, æàðîòà!

Õî÷ áè â³òåð ïîäèõíóâ!

(Âèë³òຠ³òåð ï³ä çàïèñ çâóêó øóìó â³òðó,

êðóòèòü Çèìó ³ Ë³òî).

³òåð.

³òåð — ÿ, â³òðþãàêà, â³òðèùå,

ßê çàâèþ, ÿê çàñâèùó.

Ìåðù³é äî âàñ ïðèëåò³â,

Ñâî¿ äóìêè ðîçïîâ³ì.

Çèìà (ãð³çíî). Õòî òîá³ ìèë³øèé — ïðèçíàâàéñü

ñêîð³øå!

³òåð (ëàùèòüñÿ äî Çèìè).

Îäíà ïîðà — Çèìà — äîíèí³,

Áóëà äëÿ ìåíå ãàðíà ãîñïîäèíÿ!

ß æ òîá³ äîïîìàãàâ,

Ìîæå, äåùî ïîëàìàâ.

Àëå íà ìåíå íå ñâàðèñÿ,

Ïîëå÷ó. (Äî ˳òà). Ïîñòîðîíèñÿ!

Ó-ó-ó... (Øóì íà êàñåò³).

(Çà õâèëèíêó äî öüîãî âèõîäÿòü äóæå

òèõåíüêî Êâ³òî÷êà ³ Ìåòåëèê.

Ïðèñ³äàþòü. Êîëè ³òåð ëåòèòü, òî â³í

òîðêàºòüñÿ äî Êâ³òî÷êè. Éîìó ˳òî

íàâçäîã³í êðè÷èòü).

Îé, òè â³òåð-â³òåðåöü,

Ùå é áóéíåñåíüêèé,

Íå ëàìàé òè Êâ³òî÷êó,

Áóäü äîáðåñåíüêèé!

Êâ³òêà.

˳òî — êðàùå, çîëîòå.

Ó ñàäó óñå öâ³òå.

Ëþäè ðàä³ êâ³òó, à ÿ ðàä³þ ˳òó.

Êîëè Çèìà ïðèéäå, íå ïîáà÷èòå ìåíå.

(ϳä ìåëîä³þ ï³ñí³ «Âåñåë³ áîáðè» âèë³òຠÌåòåëèê

³ ñï³âàº).

Ìåòåëèê.

ß — Ìåòåëèê-êðàñàâåöü.

Êðèëà çøèâ ìåí³ êðàâåöü.

ß õîâàþñü â³ä äîùó

² ë³òàþ, äå õî÷ó.

Ïðèñï³â (äâ³÷³):

Òà áîþñÿ ÿ ìîðîçó

² ñóâîðî¿ çèìè.

Çàìåðçàþòü íàâ³òü ñëüîçè —

Çàìåðçàºìî ³ ìè.

(Çâó÷èòü øóì â³õîëè. ³õîëà ³ç Ñí³ãî⳺ì

êðóæëÿþòü ó ïàð³).

Ñí³ãîâ³é.

Êîëè ìîðîçè çàãóäóòü —

Çàâ³þ Ñí³ãî⳺ì.

Æîäíî¿ êâ³òêè ó ñàäó

ͳõòî ç âàñ íå çóñòð³íå.

ß — á³ëåíüêèé ³ áëèñêó÷èé,

Ïîêðèâàþ ãîðè-êðó÷³,

Çàñòåëÿþ çåìëþ âêðàé,

Ùîá áóâ êðàùèé óðîæàé.

(Ðàçîì ³ç ³õîëîþ).

ßê Çèìà — ìè ëåæèìî,

À ÿê ˳òî — âòå÷åìî.

Ñí³æèíêà.

ß — ëåãåíüêà, ìîâ ï³ð’¿íêà,

ß — ìàëåñåíüêà ñí³æèíêà.

Ãàðíà, ÿê Ñí³ãîâà Êîðîëåâà,

À ùå ÿê êâ³òêà êðèøòàëåâà.

Ìè æ — òàê³ ³ñêðèñò³...

Òîæ íà ÷åñòü Çèìè

Ùèðî é ãîëîñèñòî

Ãîëîñóºì ìè.

Çèìà.

Ìî¿ ðÿäè ïîïîâíþþòüñÿ.

ß ïåðåìàãàþ — öå ÿ äîáðå çíàþ!

(Çâó÷èòü âåñåëà ìóçèêà, âèë³òຠ³

òàíöþº Áäæ³ëî÷êà. Çóïèíÿºòüñÿ).

Áäæîëà.

ß — Áäæ³ëêà, Áäæîëà.

Äóæå òðóäîëþáèâàÿ.

Çà ˳òî — êðèëüìè âñ³ìà.

Íàáðèäëà çëþ÷à Çèìà.

Á³ëÿ ãàþ õàòó ìàþ,

Äåíü ó äåíü ÿ âèë³òàþ:

Æäå íà ìåíå ïðàöÿ âë³òêó —

Îãëÿäàþ êîæíó êâ³òêó,

Ëåãêî ëèíó íàä ëóæêîì,

À ÷àñòóþ âñ³õ ìåäêîì.

Â. Äîâæèê

Ñ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë îÑ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë î

Ðîçêàæ³òüÎíóêó

(Çâó÷àòü íèçüê³ çâóêè, âèõîäèòü Âåäì³äü, ïåðåâà-

ëþþ÷èñü ³ç áîêó íà á³ê).

Âåäì³äü.

ßê ÷àñòóºø, ÿ âæå çíàþ.

Óêóñ³â ÷èìàëî ìàþ.

À ïðèéäå Çèìà, òî â³äïî÷èíó.

Ðàí³øå ÿ íå ñïàâ,

Ïî ë³ñó âñå áëóêàâ.

À ï³ñëÿ îäí³º¿ ïî䳿 —

Òåïåð áàðë³ã ñîá³ ÿ ðèþ.

(Ó÷í³ âèêîíóþòü ³íñöåí³âêó ï³ñí³ «×îìó âåäì³äü

âçèìêó ñïèòü?», ñëîâà Î. Êîâàëåíêîâà, ìóçèêà

Ë. Êí³ïïåðà).

Âåäì³äü.

ß ðàäèé Çèì³.

Íå ëþáëþ ñïåêîòí³ äí³.

(Âèõîäèòü Âîäÿíèé).

Éäè, Âåäì³äü, âæå ñïàòè,

Ìèøåé õðàïîì ëÿêàòè.

(Çâó÷èòü ôîíîãðàìà ç ìóëüòô³ëüìó «ß — Âîäÿíèé»

(1-é êóïëåò ³ ïðèñï³â), Âîäÿíèé òàíöþº).

Âîäÿíèé.

Ïîñìàëèâ ÿ íîñèê,

Çàãîð³ëè ïë³÷êà.

Äóæå ÿ ëþáëþ óë³òêó

Õîëîäíåíüêó âîäè÷êó.

Æàáåíÿò ïîðàõóâàòè,

Ëþäåé ïîëÿêàòè.

Ïîñèä³òè íà áåðåæêó,

Ïîãðàòèñÿ ó ï³ñêó.

 äåïóòàòè ÿ ï³äó,

Çà ˳òî ìîâó ïîâåäó!

(Âèá³ãຠíà ì³òë³ Áàáà ßãà).

Áàáà ßãà (êðè÷èòü).

Çà ÿêå òàì ˳òî! Òüôó!

Êîìàð³ òà ìóõè. Íå ëþáëþ!

ß ëþáëþ õðóñòàëü òà ñð³áëî.

Âñå áëèñòèòü, äàëåêî âèäíî!

Êðàùå íà ñòóï³ ë³òàòè:

Ïòàøîê íåìà, í³êîìó çàâàæàòè.

(Çâó÷èòü êóïëåò ç ïðèñï³âîì ³ç ìóëüòô³ëüìó ïðî

Áàáîê Éîæîê, ÷àñò³âêè. Áàáà ßãà òàíöþº íà ì³òë³).

Áàáà ßãà.

ß — ìàìèíà êðàñóíÿ,

Áàáà Éîæêà, Äóíÿ.

Ù³÷êè ñàì³ ðóì’ÿí³þòü.

ß ìîëîä³þ, íå ñòàð³þ.

Çà Çèìó ãîëîñóþ ÿ.

ϳäïèñ: ʳñòÿíà Íîãà! (Ñòóêຠíîãîþ).

(Ñâèñò. Âèá³ãຠÐîçá³éíèöÿ ³ç êàçêè «Ñí³ãîâà

Êîðîëåâà»).

Ðîçá³éíèöÿ.

Òè ùî, æàá ïåðå¿ëà, Áàáà ßãà,

Çà êîãî ãîëîñóâàòè íàäóìàëà âîíà!?

(Ñòóêຠïî ãîëîâ³).

Çèìîþ â³òåð, ñí³ã òà õîëîä.

ͳõòî íå éäå ë³ñîì — ãîëîä.

ß íà çèìó â ì³ñòî âòåêëà —

Ãàç, òåïëî, ãàðÿ÷à âîäà.

Äóìàëà: îöå ÿ çàæèâó,

Òà áà÷ó: íåçàáàðîì íîãè ïðîñòÿãíó.

Ãàç ó êâàðòèð³ â³äêëþ÷àþòü,

Âîäó ãàðÿ÷ó íå ïóñêàþòü.

Áàáà ßãà.

Òà òè á ó ë³ñîâ³é ïå÷åð³ áóëà,

Äðîâà ðóáàëà á ³ â òåïë³ æèëà.

Ðîçá³éíèöÿ (íàñòóïຠíà Áàáó ßãó).

Íàäî¿ëî äðîâà ðóáàòè.

Õî÷ó ãðîøåé çàðîáëÿòè,

Âë³òêó âñ³ ¿çäÿòü â³äïî÷èâàòè,

ß æ ¿õ áóäó ãðàáóâàòè!

Âçèìêó âñ³ ñèäÿòü óäîìà.

Äå âçÿòü ãðîøåé? Íåâ³äîìî!

Áàáà ßãà.

²äè â áàíê îõîðîíöåì ïðàöþâàòè,

Áóäåø ñâî¿ ãðîø³ ÷åñíî çàðîáëÿòè!

(Âèõîäèòü Àñòðîíîì, âèêîíóº ï³ñíþ íà ìåëîä³þ

óêðà¿íñüêî¿ íàðîäíî¿ ï³ñí³ «Â³ä Êèºâà äî Ëóáåí»).

Àñòðîíîì.

Çíî÷³ ÿ ³ùå íå ñïàâ,

Çîð³ â íåá³ ðàõóâàâ.

×åêà ñüîãîäí³ íàñ á³äà —

Îäí³º¿ íå âèñòà÷à.

Çíîâ çàëèøóñü áåç îá³äó —

Íå äàäóòü Çèìà òà ˳òî.

Á’þòüñÿ, ñïîðÿòüñÿ, êðè÷àòü,

Çàâàæàþòü âíî÷³ ñïàòü.

ijòè.

Àñòðîíîì, òè íå øóòêóé,

dzðî÷êè ïåðåðàõóé!

Ñ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë îÑ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë î

Ðîçêàæ³òüÎíóêó

Àñòðîíîì.

Ïîìèëÿòèñü ìåí³ ãð³õ —

Ïåðåìîæå õòî ³ç íèõ?

(Ð.Ï. óíæåëü)

Äîìîâèé (âèõîäèòü).

Ùîá ó öüîìó ðîç³áðàòèñü,

Ìàáóòü, òðåáà ïîçìàãàòèñü.

Áàáà ßãà.

Îñü — êîìàíäà «Çèìà»,

Ïåðåìîæå âîíà!

Ðîçá³éíèöÿ.

À öå — êîìàíäà «Ë³òî».

Âîíà íå ëèêîì øèòà.

À âàì íîñà óòðåìî,

Áî ìè ïåðåìîæåìî!

(Ïðîâîäÿòüñÿ çìàãàííÿ ì³æ

äâîìà êîìàíäàìè «Çèìà» ³

«Ë³òî»).

1) ³äá³ð ïðèêìåò, ùî

õàðàêòåðí³ äëÿ ë³òà, çèìè.

Âèõîäÿòü ïî äâà ó÷àñíèêè ç

êîìàíä. Âèáèðàþòü ëèøå ò³, ùî

ï³äõîäÿòü.

2) ³äãàäóþòü ïî äâ³ çàãàäêè ïðî

ë³òî òà ñîíöå, ïðî çèìó òà ñí³ã (ç³

çá³ðêè çàãàäîê óïîðÿäíèêà Ã. Ñàïóí).

3) Ãðà «Ñí³æêè»: õòî á³ëüøå

çàêèíå ñí³æîê (ì’ÿ÷èê³â) ó êîøèê, òîé ïåðåì³ã.

4) Ãðà «Áóêåò»: õòî ³ç çàâ’ÿçàíèìè î÷èìà

íàéøâèäøå ñêëàäå áóêåò ³ç ïîäàíèõ êâ³ò³â.

5) ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Ëåòî» Þ. Àíòîíîâà,

«Çèìà».

6) Ó÷í³ âèêîíóþòü äâà òàíî÷êè: «Êàòîê», «Ìîðå»

íà ï³ñíþ Þ. Àíòîíîâà.

(Âèá³ãຠÄîìîâèé, çâåðòàºòüñÿ äî Áàáè Éîæêè òà

Ðîçá³éíèö³, ÿê³ á’þòüñÿ — çâóêè òàðàðàìó: ñâèñò,

øóì, êðèê).

Äîìîâèé.

Ãîä³ âàì ñâàðèòèñÿ.

ß âàñ ïîìèðþ.

Ãàðíóþ ìèðèëî÷êó

ß âàì ðîçêàæó:

Ìèð-ìèðîì, ïèðîãè ç ñèðîì,

Âàðåíè÷êè â ìàñë³,

Âè — äðóæå÷êè êðàñí³.

Ïîö³ëóéòåñÿ! (Ìèðèòü).

Ðîçá³éíèöÿ.

Òà ìè ç Áàáîþ Éîæêîþ ïîìèðèëèñÿ,

À îò Çèìà ç ˳òîì ïîñâàðèëèñÿ.

Äîìîâèé.

Âè ìåíå ïîñëóõàéòå:

Ïîìèð³òüñÿ!

²ç çëîì òà ñâàðêàìè íå âîä³òüñÿ!

Áî áóäå òàê, ÿê ìåí³,

Çàëèøèòåñÿ òîä³ âè ñàì³!

Äàâàéòå äðóæèòè

 çëàãîä³ òà ìèð³ æèòè!

ijäóñþ Ìîðîçå, éäè,

Ñâî¿õ äîíüîê ïîìèðè!

(Çâó÷èòü ÷àð³âíà ìóçèêà, âèõîäèòü ijä Ìîðîç,

ìèðèòü ñâî¿õ äîíüîê).

ijä Ìîðîç.

Òîá³ — ñí³æîê, à òîá³ — êâ³òî÷êè.

Íå ñâàð³òüñÿ, ìî¿ ä³òî÷êè!

Òîá³ — áóðóëå÷êè, à òîá³ — ãðóøå÷êè,

Íå ñâàð³òüñÿ, ìî¿ äóøå÷êè!

Çèìà.

Íå õî÷ó ñàìà æèòè,

Õî÷ó ç ñåñòðîþ äðóæèòè!

˳òî.

Õî÷ õîëîäíà òè ñåñòðà,

Òà ëþáëþ òåáå âæå ÿ!

ijä Ìîðîç.

Íåïîì³òíî ëèíå ÷àñ.

гçí³ çì³íè äèâîâèæí³

³äáóâàþòüñÿ êðóã íàñ:

Îò çèìà, âåñíà òà ë³òî,

Îñ³íü, ïîò³ì çíîâ çèìà...

Ñèâèé ÷àñ ëåòèòü íàä ñâ³òîì,

² ê³íöÿ éîìó íåìà.

(Íàòàëÿ Çàá³ëà)

Àñòðîíîì.

Ïîìèðèëèñü ˳òî ³ Çèìà.

Êîæíà íà çåìëþ â÷àñíî ñòóïà!

Ïðàöþþòü ãàðíî òà çàâçÿòî,

Äàðóíê³â ëþäÿì íåñóòü áàãàòî.

(ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Äðóæàòü ä³òè íà Çåìë³»).

(Çâó÷èòü ï³ñíÿ ç ìóëüòô³ëüìó «Áðåìåíñêèå

ìóçûêàíòû» — «Íè÷åãî íà ñâåòå ëó÷øå íåòó…».

Ñâÿòî çàê³í÷åíî).

Ñ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë îÑ â ÿò î â ã î ñò ³ ç à â ³ ò à ë î

Ðîçêàæ³òüÎíóêó

Країна дошкілля Ñâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

Ãîñïîäèíÿ. Ãàðíî â õàò³ ïðèáðàëà, ¿ñòè íàâàðèëà ² ó ãîñò³ äî ñâ³òëèö³ ä³òîê çàïðîñèëà!

(Çàõîäÿòü ä³òè).ijòè. Äîáðèé äåíü, ãîñïîäèíå! Ãîñïîäèíÿ. Äîáðèé, äîáðèé! Çàõîäüòå, ä³â÷àòêà,

ïîñèäèìî, ïîãîâîðèìî, ïîæàðòóºìî!(ijâ÷àòêà ñ³äàþòü íà ëàâó). Ãîñïîäèíÿ. Âè çíàºòå, ÿêèé ñüîãîäí³ äåíü? Íå-

çâè÷àéíèé! Ó öåé äåíü çèìà ç âåñíîþ çóñòð³÷àþòü-ñÿ. Êàæóòü, ÿêùî çèìà ïåðåìîæå, òî äîâãî ³ùå áóäå õîëîäíî, à ÿêùî âåñíà â³çüìå ãîðó, òî ïîâåðíå íà òåïëî. Êîëèñü ó äàâíèíó âàø³ áàáóñ³ òà ä³äóñ³ òåæ â³äçíà÷àëè öå ñâÿòî, ³ íàçèâàëîñü âîíî Ñòð³òåííÿì. Îé, ÷óºòå, ä³â÷àòêà, õëîïö³ ñï³âàþòü, íàïåâíî, òåæ äî íàñ ó ãîñò³ ïîñï³øàþòü!

(Çàõîäÿòü õëîïö³ ç³ ñâ³÷êàìè ó ðóêàõ). Õëîïö³. Äîáðèäåíü ö³é õàò³! Ãîñïîäèíÿ. Äîáðèäåíü! À çâ³äêè âè éäåòå? Õëîïö³. Ç öåðêâè éäåìî, ñâ³÷êè ïîñâÿòèëè! Ãîñïîäèíÿ. Çàõîäüòå äî ì õàòè. ßê äîáðå, ùî

ïàì’ÿòàºòå íàðîäíèé çâè÷àé ñâ³÷êè ñâÿòèòè íà Ñòð³òåííÿ. ¯õ íàçèâàþòü «ãðîìè÷íèìè». Çàïàëþ-þòü ö³ ñâ³÷êè ï³ä ÷àñ ãðîçè, ùîá îáåðåãòè ëþäåé â³ä ãðîìó. Òîìó öå ñâÿòî ùå íàçèâàëè «Ãðîìèöÿ».

Íà Ñòð³òåííÿ, êð³ì ñâ³÷îê, ñâÿòèëè ³ âîäó. Öÿ âîäà ââàæàëàñÿ ö³ëþùîþ. ¯¿ íàáèðàëè ó íîâèé, íå-âæèâàíèé ïîñóä ³ çáåð³ãàëè çà îáðàçàìè ïðîòÿãîì ðîêó. Äîïîìàãàëà âîíà â³ä ð³çíèõ õâîðîá. Ñòð³òåí-ñüêîþ âîäîþ áàòüêè áëàãîñëîâëÿëè ñèí³â íà â³é-ñüêîâó ñëóæáó, íà â³éíó; ÷óìàê³â ó äàëåêó äîðî-ãó, é áóäü-êîãî, õòî âèðóøàâ ó äàëåê³ ³ íåáåçïå÷í³ ìàíäðè. Ó ãîñïîäàðñòâ³ íåþ êðîïèëè õóäîáó, êîëè âïåðøå âèãàíÿëè íà ïàñîâèùå, à ïàñ³÷íèêè – âó-ëèêè ³ áäæ³ë. Îñü ³ ìè çàðàç çàïàëèìî ñòð³òåíñüêó ñâ³÷êó, ³ âè çìîæåòå ïîáàæàòè òå, ÷îãî âàì íàéá³ëü-øå õî÷åòüñÿ.

Ãîñïîäèíÿ.Çàïàëèìî ñâ³÷êó, ùîá ãîð³ëà, Ùîá âîãíåíí³ áëèñêàâö³, Ùîá ãó÷í³¿ ãðîìîâèö³ Íàøèõ îñåëü íå ñïàëèëè.

1-à äèòèíà.Îé, ãðîìíèöÿ-ñâ³÷å÷êî! Ñâÿòà âîäè÷åíüêî! ³ä á³äè îáåð³ãàé Íàø ìàéáóòí³é óðîæàé!

2-à äèòèíà.Ïîâ³øó ÿ ðóøíèêè, ùîá ðîäèëè âèøí³, Áóëè ÿáëóí³ é ãðóø³ óðîæàºì ïèøí³.

3-ÿ äèòèíà.Äàé çäîðîâ’ÿ íàì óñ³ì Òà äîñòàòêó â êîæåí ä³ì.

4-à äèòèíà.Ñâ³÷êî-ñâ³÷å÷êî, ãîðè, íà ä³òî÷îê óêàæè! ùàñò³-äîë³, ùîá æèëè² çäîðîâ’ÿ áåðåãëè!

Ãîñïîäèíÿ. Ìåí³ ìîÿ áàáóñÿ ðîçïîâ³äàëà, ùî âåñ-íîþ, êîëè ïî÷èíຠðîçïóñêàòèñÿ ðÿñò, õëîï÷èêè ³ ä³â÷àòêà áîñîí³æ òîïòàëè éîãî, ïðîìîâëÿþ÷è:

Òîï÷ó, òîï÷ó ðÿñò, ðÿñò.Áîã çäîðîâ’ÿ äàñòü, äàñòü.² ùå áóäó òîïòàòè,Ùîá íà òîé ð³ê ä³æäàòè.

Îáðÿä òîïòàòè ðÿñò îçíà÷àâ, ùî âïðîäîâæ ðîêó ëþäèíà íå áóäå õâîð³òè.

– ijòè, ïîêëè÷åìî Çèìó òà Âåñíó äî íàñ ó ãîñò³!ijòè.

Íå ìåòè, íå ìåòè, Çèìîíüêî, ñí³ãàìè,À ïðèõîäü òè äî íàñ ç òàíöÿìè é ï³ñíÿìè!

Ãîñïîäèíÿ. Çàñï³âàéìî äëÿ Çèìè.(ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Çàñíóëè ð³êè ³ ïîëÿ»).

Ë.À. Òðîõëþê, âèõîâàòåëü, Â.Â. Øíàéäåð, ìóçêåð³âíèê, ì. Áåðåçíå, гâíåíñüêà îáë.

З стріч

Країна дошкілля Ñâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

Çèìà. Àãîâ-àãîâ, ÷óþ-÷óþ!²äó-³äó, ñí³ãó íàìåòó!Ç âàìè ðàçîì ïîòàíöþþ, áî ùå ñèëó ÷óþ!Äîáðèé äåíü, ìàëÿòà, õëîï÷èêè é ä³â÷àòà!

ijòè. Äîáðèé äåíü, Çèìîíüêî!Çèìà. Ðàäà ÿ âàñ áà÷èòè, ä³òêè, áî ëþáëþ ìàëåíü-

êèõ ðîçâàæàòè, ãðàòèñÿ ç íèìè é ï³ñí³ ñï³âàòè! Ñêà-æ³òü, ÷è âåñåëî âàì áóëî ç³ ìíîþ âçèìêó?

(ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Ãàðí³ ëèæ³ òà ñàí÷àòà»). Çèìà. ßê ãàðíî âè ñï³âàºòå ïðî ìåíå! À ÷è íå áî¿-

òåñÿ ìîãî ìîðîçó-ìîðîçåíêà òà ìåòåëèö³-õóðäåëèö³? ijòè. ͳ.Çèìà. ßê ìîðîçîì ÿ ïîâ³þ òà ñí³ãàìè çàìåòó... ijòè. À â ñàäî÷êó íàì òåïëåíüêî, ëþáî, âåñåëî

ñåðäåíüêó!Çèìà. Îé íàäâîð³ ìåòåëèöÿ, êðóòèòü âåðòèòü õóð-

äåëèöÿ...ijòè. À â ñàäî÷êó ÷åïóðíåíüê³ ç³éøëèñÿ ä³òî÷êè

ìàëåíüê³!Çèìà. ³òåð ñâèùå äåñü ó ïîë³....ijòè. Ïîãðàºìî ó êîë³.Ãîñïîäèíÿ. Äîáðå, Çèìîíüêî, íàì áóëî ç òîáîþ,

âåñåëî, òà âæå Âåñíà íå çà ãîðàìè! Çèìà. Õ³áà ïðèéøîâ óæå ÷àñ ìåí³ ç Âåñíîþ çó-

ñòð³÷àòèñÿ?Ãîñïîäèíÿ. Çâ³ñíî! Íèí³ æ Ñòð³òåííÿ! Ñàìå ñüîãî-

äí³ Çèìà ç Âåñíîþ çóñòð³÷àþòüñÿ ³ ì³ðÿþòüñÿ ñèëîþ!Çèìà. Îé! ß é çàáóëà çîâñ³ì, ùî ñüîãîäí³ òàêèé

äåíü! Íó ùî æ, ïîçìàãàéìîñÿ ç Âåñíîþ, ïîäèâèìî-ñÿ, ÷èÿ â³çüìå! Òîæ êëè÷òå ñêîð³øå Âåñíó. À ÿ ïîêè ùî ñõîâàþñÿ òà ïîñïîñòåð³ãàþ çà íåþ!

ijòè.Ñêîð³ø, ëþáà Âåñíî, äî íàñ ïðèáóâàé,Ùîá çíîâó îçâàâñü ñîëîâåéêàìè ãàé.Ùîá çíîâ çåëåí³ëè øèðîê³ ëàíè,³ä ñîíå÷êà ñèë íàáèðàëèñü âîíè.Ùîá æîâò³ êóëüáàáêè öâ³ëè ó ñàäêàõ,À ìè, âñ³ ä³â÷àòêà, áóëè ó â³íêàõ.Âåñíà ³äå, âåñíà ³äå! Âåñíó â³òàéòå, ä³òè! Âîíà ï³ñí³ âàì ïðèíåñå, ³íêè, ÷óäîâ³ êâ³òè!

(Çâó÷èòü ï³ñíÿ «Âåñíÿíêà»). Âåñíà.

Íà äîáðèäåíü âàì óñ³ì: ² äîðîñëèì, ³ ìàëèì, ² ä³â÷àòêàì ìîëîäèì, ijäóñÿì ñèâîãîëîâèì, ² ïàðóáêàì ÷îðíîáðîâèì, ² æ³íêàì-òðóä³âíèöÿì,² áàáóñÿì-ðóêîä³ëüíèöÿì!

Çèìà. ßê òóò äóæå òåïëî ñòàëî!Ãîñòÿ ç’ÿâèëàñü, ÿêó ÿ íå ÷åêàëà!Íàñóïëþ ÿ áðîâè – ³ â³òåð õîëîäíèé ïî⳺,Óñå çàõîëîíå, ðÿòóíêó íåìà!ϳä ñí³ãîì çàìðå, çàí³ì³º!

Âåñíà.À ÿ çàñì³þñÿ – ³ ñîíöå ëàñêàâå çàñÿº,Ïðîêèíóòüñÿ ëóêè, ë³ñè ³ ïîëÿ,Óñå ðîçöâ³òå, çàñï³âàº!Äîáðîãî äíÿ òîá³, áàáóñþ Çèìà!

Çèìà.Äîáðîãî òîá³ çäîðîâ’ÿ, ä³â÷èíà Âåñíà!Ðàíî òè ïðèéøëà, îé ðàíî...Ùå òâîºìó öàðþâàííþ ÷àñ íå íàñòàâ.

Âåñíà. Òà ïîãëÿíü íà ñåáå, Çèìîíüêî! ßêà âæå ç òåáå öàðèöÿ ç ïîðîæíüîþ òîðáîþ? Âñå, ùî ÿ íàïðà-öþâàëà, òè ç’¿ëà é âèïèëà.

Çèìà (êðè÷èòü ðîçäðàòîâàíî). À îò ³ íå âñå! Íå âñå! (Çí³ìຠòîðáèíó, òðóñèòü íåþ, ç òîðáè âèïàäàþòü êðèõòè).

Ãîñïîäèíÿ. Çèìî, Âåñíî, íå ñïåðå÷àéòåñÿ, êðàùå ïîçìàãàéòåñÿ! À íàø³ ä³òè âàì äîïîìîæóòü.

(Çìàãàííÿ ç ïåðåòÿãóâàííÿ êàíàòó òà â³äãàäóâàííÿ çàãàäîê).

Çèìà. Áà÷ó, âè ìåíå çîâñ³ì íå áî¿òåñÿ. Ùî æ, Âåñíî, òâîÿ âçÿëà! Çáèðàòèìóñÿ ÿ ó ïóòü! Òà ÷åðåç ð³ê çíîâó äî âàñ çàâ³òàþ, ñí³ãîì çåìëþ âêðèþ, ìîðîçó íàïó-ùó! ×åêàéòå æ íà ìåíå, ãîòóéòå ëèæ³ òà ñàí÷àòà.

Äèòèíà. ²äè, Çèìîíüêî ç ï³ñíÿìè, à ïîâåðòàéñÿ ï³ñëÿ îñåí³ ç³ ñí³ãàìè!

Ïðèéìè â³ä íàñ êàëà÷ ñìà÷íèé, à íà çãàäêó – îáðó÷ çîëîòèé.

(Õëîï÷èê îäÿãຠíà ãîëîâó Çèì³ îáðó÷, à ä³â÷èíêà ï³äíîñèòü íà ðóøíèêó êàëà÷. Çèìà äÿêóº ³ âèõîäèòü).

Ãîñïîäèíÿ.  Óêðà¿í³ ç äàâí³õ-äàâåí ëþäè, ãîòóþ-÷èñü çóñòð³÷àòè âåñíó, âèï³êàëè ç ò³ñòà æàéâîðîíêè ³ ðîçäàâàëè ¿õ ä³òÿì, ùîá ò³ ðîñëè çäîðîâ³ é ùàñëèâ³.

Ââàæàëè, ùî ñàìå ïòàõè íà ñâî¿õ êðèëàõ ïðè-íîñÿòü âåñíó ç äàëåêîãî êðàþ, ïðîãàíÿ-

þòü ëþòó çèìó. Òîæ ³ ÿ õî÷ó äàòè âàì ó äàðóíîê îñü òàêèõ æàéâîðîíê³â.

Ñòàð³ ëþäè ðîçïîâ³äàþòü, ùî öÿ ïòàøêà íàðîäèëàñü ³ç ñîíÿ÷íîãî æàðó. Âîíà ïðîêèäàºòüñÿ ðàçîì ³ç ñîíå÷êîì ³ ñâî¿ì äçâ³íêèì ãîëî-ñî÷êîì ñïîâ³ùຠïðî òå, ùî âåñíà ïðèéøëà.

Країна дошкілляÑâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

(²ç-çà øèðìè âèõîäèòü Çàé÷èê, âåñåëåíüêî ï³äñï³âóº, ñòðèáàº).

Çàé÷èê. Ñîíå÷êî ïðèãð³âàº, ñêîðî âåñíà! Æàëü, çâè÷àéíî, ùî çèìà çàê³í÷óºòüñÿ. Íàá³ãàâñÿ ó ë³ñ³ äîñõî÷ó! À òåïåð ÷àñ äî ðîáîòè áðàòèñÿ. Îí õàòèíêó ïîòð³áíî ïðèáðàòè.

(²äå â õàòêó ³ âèíîñèòü ïðèëàääÿ äëÿ ìàëþâàííÿ øòàìïîì).

– Òüõó! Ôàðáà çàê³í÷èëàñÿ! Ùî æ ðîáèòè? ϳäó äî ñâîãî äðóãà ¯æà÷êà òà é ïîçè÷ó!

(Çàé÷èê âèá³ãຠ³ç çàëó. Õèòðåíüêî çàõîäèòü Ëèñè÷-êà, ðîçãëÿäàºòüñÿ).

Ëèñè÷êà. òåìí³ì ë³ñ³ ïðîæèâàþ,Ö³ííå õóòðî ìàþ.Äóìêó ìàþ ÿ òàêó,Ùî çäîáè÷ äîáðóþ çíàéäó!

Îé! À ÷èÿ öå õàòèíêà? Çðîçóì³ëî, öå æ Çàé÷èêîâà õàòêà. (Ñòóêàº). Âóõàñòèé, òè âäîìà? Äèâíî, òèøà! Òåïåð ó ö³é õàòö³ áóäó æèòè ÿ!

(Ëèñè÷êà ñï³âàº).Õî÷ ðóäà ÿ ³ õèòðåíüêà,Ìàþ õóòðÿ÷êî òåïëåíüêå,Ç Âîâêîì ïðèÿòåëüêà äîáðàÉ çâ³ðàì ÿ óñ³ì çíàéîìà.

(Õîâàºòüñÿ. Çàé÷èê ïîâåðòàºòüñÿ ³ çíîâó ïðèñòó-ïຠäî ðîáîòè).

Çàé÷èê. Îé! Õòî â ìî¿é õàòö³ îñåëèâñÿ? Àíó âèõîäü!Ëèñè÷êà.

Òèõøå, òèõøå, íå øóìè,Êðàùå, Çàéöþ, ãåòü ³äè!Áóëà, Çàé÷èêó, õàòêà òâîÿ, À ñòàëà ìîÿ!

(Çàé÷èê ïëà÷å).Çàé÷èê. Õ³áà æ ìåí³ ñëüîçè äîïîìîæóòü? Ñòðè-

âàé, ñòðèâàé! Õòî æ ìåí³ äîïîìàãàâ Ëèñè÷êó âèãà-íÿòè ó êàçî÷ö³? Ãóñêà, ¯æà÷îê, Áàðàí. À Ëèñè÷êó âèãíàâ ϳâíèê!

– Ëèñè÷êî, âèõîäü! À òî ïîêëè÷ó íà äîïîìîãó ϳâíèêà, ³ ä³ñòàíåòüñÿ òîá³, ÿê ìèíóëîãî ðàçó!

Ëèñè÷êà. ͳ-í³! Íå êëè÷ òîãî ϳâíÿ.(Âèõîäèòü).Óñ³ âàø³ êàçêè òàê³, ùî ñêð³çü ìåíå ïðîãàíÿþòü!

À ìîæå, ÿ òîá³ äîïîìîæó ³ áóäåìî ïðèÿòåëÿìè!Çàé÷èê. Öå, Ëèñè÷êî, ä³ëî äîáðå, áåð³ìîñÿ çà

ðîáîòó.(Âîíè ïðîäîâæóþòü ïðèêðàøàòè õàòèíêó. Äî çàëó

âá³ãຠÂåäì³äü).– Ãåé, Âåäìåäþ, êóäè òè òàê ïîñï³øàºø?Âåäì³äü. Íå ïèòàéòå! Ëåäâå âò³ê ³ç ò³º¿ ðóêàâè÷êè!

ßê çàãàâêàâ ÿêèéñü çâ³ð, òî âñ³ ìî¿ äðóç³ ïîâò³êàëè õòî êóäè!

Çàé÷èê. Âåäìåäþ, òà öå æ áóâ Áðîâêî, ñîáàêà ä³äóñÿ Þõèìà.

Âåäì³äü. À âè ÷èì òóò çàéìàºòåñÿ? À ÷óëè âè, ùî ñüîãîäí³ Çèìà ³ç Âåñíîþ çóñòð³÷àþòüñÿ?

Çàé÷èê. ͳ!Âåäì³äü. Òî õîä³ìî íà çóñòð³÷!(Âîâê ñèäèòü ³ ñï³âàº).Âîâê.

ßêùî çàõî÷åø ¿ñòè,Íà ë³ä ïðèéäåòüñÿ ñ³ñòè,Áîðîòèñÿ ³ç ãîëîäîì –Çàäà÷êà íå ïðîñòà.Ïîñëóõàþ Ëèñè÷êó,É ëîâèòèìó ÿ ðèáêó,² ùèðî áóäó â³ðèòè:Íå âòðà÷ó ÿ õâîñòà.

Ë.Ì. Âîâê, âèõîâàòåëü, ñìò Áîãîðîä÷àíè, ²âàíî-Ôðàíê³âñüêà îáë.

Засп³вала Засп³вала п³сню п³сню ВеснаВесна

Країна дошкілляÑâÿòêóºìî ðàçîìÑâÿòêóºìî ðàçîì

Çâ³ð³. Çäîðîâ áóâ, Âîâ÷å! À ùî òè òàêå ðîáèø?Âîâê. Ëîâèñÿ, ðèáêî, âåëèêà é ìàëà! Õ³áà íå áà-

÷èòå, ðèáêó ëîâëþ!Çâ³ð³. Õâîñòîì?Âîâê. Öå ìåí³ òàê Ëèñè÷êà ïîðàäèëà!Ëèñè÷êà. À õ³áà ïîæàðòóâàòè íå ìîæíà?Çâ³ð³. Âîâ÷èêó, à ìè ïîñï³øàºìî íà çóñòð³÷ Çèìè

ç Âåñíîþ, ï³äåø ³ç íàìè?Âîâê. Çàëþáêè!(²ç-çà øèðìè âèõîäèòü âèõîâàòåëü ³ ç íåþ ï’ÿòåðî

ä³òåé).Âèõîâàòåëü. Äîáðèäåíü, çâ³ðÿòà! À êóäè æ âè òàê

ïîñï³øàºòå?Çâ³ð³. Îé, à âè íå ÷óëè, ùî ñüîãîäí³ Çèìà ç Âåñ-

íîþ çóñòð³÷àþòüñÿ?!Âèõîâàòåëü. À çíàºòå, äðóç³, ìè ïîâèíí³ ÿê ñë³ä

ï³äãîòóâàòèñÿ äî ö³º¿ çóñòð³÷³. Äàâàéòå ïðèãîòóºìî ïîäàðóíêè – íàìàëþºìî äèâî-êàðòèíè.

ijòè. Äàâàéòå!(ijòè ìàëþþòü êàðòèíè íåòðàäèö³éíèìè ìåòî-

äàìè: àêâàòèï³ÿ, ñâ³÷êîþ òà äîëîíüêàìè – ï³ä çâóêè ëåãêî¿ ìåëî䳿. Âèõîäèòü Çèìà).

Çèìà.Á³ëîêîñà, á³ëîëèöÿ,Ðóêàâîì ìàõàþ,Ñð³áëîì âñå âêðèâàþ.

(Âèòÿãóº ç êèøåí³ ñð³áëÿñòèé äîùèê ³ ïîñèïàº).Ðàäà óñ³ì âàì! ßê áà÷èòå, ñèëà ìîÿ âåëèêà ³ ìî-

ãóòíÿ, à ùå ÿ õîðîøà ãîñïîäèíÿ. Ïîäáàëà, ùîá í³õ-òî íå ïîñòðàæäàâ: àí³ ïðèðîäà, àí³ ìàò³íêà-çåìëÿ. Òîæ âèõîäèòü, ùî ÿ íàéñèëüí³øà!

(ϳä ìóçèêó âèõîäèòü Âåñíà).Âåñíà.Äîçâîëü çàïåðå÷èòè òîá³, Çèìîíüêî!

ß – Âåñíà-÷àð³âíèöÿ,Íà÷å öàðèöÿ.Íàêàç ïîñèëàþ,Ùîá êðàñà âñòàëà:² ïðîë³ñêè, é òðàâêà,Âñ³ êâ³òè âåñíÿí³

Ç-ï³ä ëèñòÿ âèõîäÿòü,Ãîë³âêè ï³äâîäÿòüÎä ñíó çèìîâîãî…

² òîìó, ñêîðî ïðèéäå ÷àñ òðîí ïîñ³ñòè ìåí³!Âèõîâàòåëü. Íå ãîæå âàì ñïåðå÷àòèñÿ, ïàíÿíêè!

Êðàùå ïîì³ðÿºìîñÿ ñèëàìè.(Âñ³ ó÷àñíèêè ãðàþòü ó ãðó «Ïåðåòÿãíè êàíàò»).Çèìà. Íó ùî æ, Âåñíîíüêî, ïåðåìîãëà òè. Ñêîðî

ÿ óñòóïëþ òîá³ ñâîº ì³ñöå.Âèõîâàòåëü. Äðóç³, à ìè ï³äãîòóâàëè äëÿ âàñ

ïîäàðóíêè.– ßêà êðàñà!(ijòè ðîçïîâ³äàþòü ïðî ñâî¿ ìàëþíêè. Ãðຠìóçèêà, ³

â³äêðèâàºòüñÿ øèðìà. Íà ï³äâèùåíí³ ç’ÿâëÿºòüñÿ Àíãåë).Àíãåë.

ß Àíãåë âàø,Íàä³éíèé îõîðîíåöü.ß ëàñêà,ß ëþáîâ,ß ñâ³ò!Óñå æèòòÿ ÿ ïîðó÷,Íà÷å ñîíöå,² îõîðîíÿòèìó âàñ ïîâ³ê!

(Àíãåë îïóñêàºòüñÿ íà çåìëþ ç³ ñâ³÷êîþ ó ðóêàõ).Àíãåë.Òèõî, òèõî, òèøà.Ç íåáà ïðèëåò³â ÿ ñþäè,Ùîá âîãîíü æèòòÿ âàì äàòè² âàæëèâå ùîñü ñêàçàòè.(Ïåðåäàþ÷è ñâ³÷êó îäèí îäíîìó, ãîâîðÿòü ä³òè).– Æèòòÿ – öå êðàñà, ÿ ìèëóþñÿ íèì!– Æèòòÿ – öå ìð³ÿ, ÿ áóäó ìð³ÿòè!– Æèòòÿ – öå ï³ñíÿ, ÿ ñï³âàòèìó!– Æèòòÿ – öå ãðà, ÿ ãðàþñÿ!– Æèòòÿ – öå ëþáîâ, ÿ ëþáëþ âàñ!– Æèòòÿ – öå îáîâ’ÿçîê, ÿêèé ÿ âèêîíàþ!– Æèòòÿ – öå ïðàâî, ÿ ìàþ ïðàâî æèòè!– Öå íàøå æèòòÿ, áîðîí³ìî éîãî!Âèõîâàòåëü (çâåðòàºòüñÿ äî Çèìè). Çèìîíüêî,

ñïàñèá³ òîá³ çà òâîþ ðîáîòó, çà ðàä³ñòü ³ ùàñòÿ, ÿêå òè äàðóâàëà äîðîñëèì ³ ä³òÿì!

Çèìà. Ïðîùàâàéòå, ä³òè!Âèõîâàòåëü. À ïåðåä òîáîþ, Âåñíîíüêî, ñòî¿òü âå-

ëèêå çàâäàííÿ ³ áàãàòî ðîáîòè, ç ÿêîþ òè ïîâèííà âïîðàòèñÿ â÷àñíî.

Âåñíà. ß ãîòîâà äî ðîáîòè. Äî çóñòð³÷³!Àíãåë. ß çàâæäè âàñ îõîðîíÿòèìó!ijòè (ñêëàâøè ïåðåä ñîáîþ ðóêè). Ìè ëþáèìî òåáå,

íàø Àíãåë-õîðîíèòåëü!Âèõîâàòåëü. ijòè, íåâæå öå áóâ ñîí?– ͳ! Öå ñïðàâæíÿ êàçêîâà ôåºð³ÿ!– Ñïàñèá³, ä³òè, âàì çà òå, ùî âè ïîäàðóâàëè íàì

îñü öþ êàçêó!

Îíóêó

НАША СІМ’Я – ЦЕ 15 НАША СІМ’Я – ЦЕ 15 ««ЯЯ»»

Школа вихованняШкола вихованняÑâÿòî â ãîñò³ çàâ³òàëîÑâÿòî â ãîñò³ çàâ³òàëî

Â.². Êóæèì, ó÷èòåëü, ñìò Îï³øíÿ, Ïîëòàâñüêà îáë.

(Âèõîäÿòü ÷åòâåðî âåäó÷èõ).1-é âåäó÷èé.

Ìè ðàä³ çóñòð³÷³ ç âàìè.Ñüîãîäí³ òóò ö³êàâà ãðà.Ñåáå ïðåçåíòóâàòèìå øê³ëüíà ä³òâîðà!

2-é âåäó÷èé.Ó íàñ âåñåëèé, äðóæíèé êëàñ,Â÷èìîñÿ ìè óñ³ ÷óäîâî.² ïàì’ÿòຠêîæåí ç íàñ:Îäèí çà âñ³õ! Âñ³ çà îäíîãî!

3-é âåäó÷èé.Ìè â³ðí³ òà â³ääàí³ äðóç³,Ìè, íà÷å ìåòåëèêè â ëóç³,Âåñåë³, ìèë³, ïóñòîòëèâ³,Äîâ³ðëèâ³, ëþá’ÿçí³, ùèð³.

4-é âåäó÷èé.Ìàëþºìî, ì³ðêóºìî, àíàë³çóºìî.Ïðàâèëà ïîâåä³íêè âñ³ çíàºìî.Âèêîíóºìî ¿õ çàâæäè ³ ïàì’ÿòàºìî!

1-é âåäó÷èé.Ïðàöþºìî ñòàðàííî,Ùîá ïî÷óòè ó ê³íö³,Ùî ó íàø³ì äðóæí³ì êîë³Ä³òè ïðîñòî ìîëîäö³!

2-é âåäó÷èé. Òà íàâ³ùî òàê äîâãî ðîçïîâ³äàòè, êðàùå îäèí ðàç ïîáà÷èòè!

3-é âåäó÷èé. Çíàéîìòåñÿ! Ìè – òðåòüîêëàñíèêè!4-é âåäó÷èé.

 øêîë³ çðîñòàºì íà äèâî óñ³ì,˳ïèì, ìàëþºì, ñï³âàºì ï³ñí³. öàðñòâ³ ìèñòåöòâà âîãíèê òåïëà,Óñì³øêà ùèðà, â÷èòåëü äîáðà.

Âåäó÷³ (ðàçîì).Ìè ïîâàæàºìî – Âè.Ìè ðîçó쳺ìî – ß.Ìè – ºäèíèé êëàñ.Ìè – îäíà ñ³ì’ÿ!

Â÷èòåëü. ² òàê ñòåæèíîþ çíàíü ìè êðîêóºìî âæå òðè ðîêè!

– Äå âåñåëà ä³òâîðà? (Ó 3 êëàñ³)– Äå ùàñëèâà ä³òâîðà? (Ó 3 êëàñ³)– Äå äðóæíà ä³òâîðà? (Ó 3 êëàñ³)– 3 êëàñó – (Óðà! Óðà! Óðà!)– À ùî ìè ëþáèìî íàéá³ëüøå? (Ñï³âàòè)– Ùî íàéêðàùå íàì âäàºòüñÿ? (Òàíöþâàòè)– ×îãî ç íåòåðï³ííÿì ÷åêàºìî? (Ñâÿòà)– Ïîðèíüòå ç íàìè äî Ñâÿòîãðàþ!(Âèá³ãàþòü ðåøòà ä³òåé).

ϳñíÿ «À îñü ³ ìè…»(ï³ä ï³ñíþ ³òàñà «Àõ, Îäåññà…»)

Êîëè ó øêîë³ ùîñü òàì õîðîâîäèòüñÿ,ͳùî áåç òðåòÿ÷ê³â òóò íå îáõîäèòüñÿ.

Íåõàé çí³ìຠô³ëüìè Ãîë³âóä,À òðåò³é êëàñ äàâíî âæå òóò, ÿê òóò.Ïðî òðåò³é êëàñ óæå çí³ìàºòüñÿ ê³íî² âñ³ ä³â÷àòà òóò, íåìîâ Ìåðë³í Ìîíðî,À îñü ³ ìè, à îñü ³ ÿ,² ïåðøà â÷èòåëüêà òàêà â íàñ ìîëîäà. (2 ðàçè)

1-é ó÷åíü.Ö³ëèé òèæäåíü ïðàöþâàëè,Ïðåçåíòàö³þ ñêëàäàëè.Ëþáèì øêîëó, êëàñ, ðîäèíó,Âñ³õ ìè ëþáèì, ïîâàæàºìÒà ñåáå íå îáðàæàºì.

2-é ó÷åíü.Íàø êëàñ – öå äðóæíà ñ³ì’ÿ,Íàøà ñ³ì’ÿ – öå 15 ß!Çà ñïðàâó äðóæíî áåðåìîñÿ² æèòè â äðóæá³ âñ³ â÷èìîñÿ!

3-é ó÷åíü. Ìè õî÷åìî ïåðåäàòè îäèí îäíîìó êëóáî÷îê, ÿêèé ñòàíå «ïàâóòèíêîþ» äðóæáè.

(ijòè ñòàþòü ó êîëî, ïåðåäàþòü êëóáî÷îê ³ç íèòêàìè îäèí îäíîìó).

4-é ó÷åíü. Ìè îá³öÿºìî çàâæäè áóòè òàêèìè äðóæíèìè ³ íåðîçðèâíèìè, ÿê öÿ ïàâóòèíêà!

ÎíóêóШкола вихованняШкола вихованняÑâÿòî â ãîñò³ çàâ³òàëîÑâÿòî â ãîñò³ çàâ³òàëî

Àäæå ò³ëüêè â³ðíà äðóæáàÌຠ÷àð³âí³ ñëîâà:Äîïîìîãà, ï³äòðèìêàÇàâæäè ïîðó÷ âîíà.

(ijòè çí³ìàþòü ³ç ïàëü÷èêà íèòêè ³ êëàäóòü íà ï³ä-ëîãó).

5-é ó÷åíü.Ìè – ä³òè óêðà¿íñüêîãî íàðîäó,² ðîäó íàøîìó íåìຠïåðåâîäó.Ìè îá³öÿºìî, ùî áóäåì ã³äí³²ì’ÿ íîñèòè ãîðäå – óêðà¿íö³.Òà ãîëîâíå, ùîá âñ³ ó ùàñò³ æèëè –Óñì³õíåí³, ïðèâ³òí³, äîáð³, ùèð³!

6-é ó÷åíü. Áàòüêè ³ ä³òè – ðîäèíà îäíà,Â÷èòåëü ³ ó÷åíü – â³íî÷îê äîáðà.Óñ³ ºäíàéìîñü, ñëàâ³ìî íàø êðàé.Êâ³òíå (íàçâà ì³ñòà ÷è ñåëà), ñâ³òèñü íåáîêðàé!

Â÷èòåëü. Ìè ñüîãîäí³ íå ìîæåìî íå çãàäàòè ïðî òðàäèö³¿, çâè÷à¿, îáðÿäè. Ó íèõ æèòòÿ, õàðàêòåð ³ äóøà óêðà¿íñüêîãî íàðîäó. Çàïðîøóºìî áàòüê³â ïîâ’ÿçàòè ñòð³÷êè íà â³íî÷îê íàøî¿ øê³ëüíî¿ ðîäèíè.

Æîâòó – ÿê ñèìâîë ñîíöÿ;çåëåíó – ñèìâîë êðàñè òà ìîëîäîñò³;ñèíþ – ÿê ñèìâîë íåáà;ãîëóáó – ÿê ñèìâîë âîäè, çäîðîâ’ÿ;îðàíæåâó – ÿê ñèìâîë õë³áà;ô³îëåòîâó – ÿê ñèìâîë ìóäðîñò³ ëþäèíè;ìàëèíîâó – ÿê ñèìâîë ùèðîñò³;ðîæåâó – ÿê ñèìâîë äîñòàòêó;÷åðâîíó – ÿê ñèìâîë ëþáîâ³.

Ïîâ’ÿçàí³ ñòð³÷êè õàé áóäóòü íàøèì ðîäèííèì òàë³ñìàíîì, ÿêèé çáèðàòèìå â äðóæíº êîëî ð³äíèõ ³ íàãàäóâàòèìå ïðî íàøó çóñòð³÷. Íåõàé öå ñâÿòî ñòàíå äîáðîþ òðàäèö³ºþ – ÷àñò³øå çáèðàòèñÿ îñü òàê, ðà-çîì, âñ³ºþ ðîäèíîþ.

7-é ó÷åíü.Íàéêðàù³ äí³ äëÿ íàøèõ áàòüê³â –Öå äí³, êîëè ùàñëèâ³ ¿õí³ ä³òè.³ä íàñ çàëåæèòü, ñê³ëüêè äí³â òàêèõÌè ìîæåìî äëÿ íèõ çðîáèòè!

(ijòè âèêîíóþòü ï³ñíþ «Ìè – ùàñëèâ³ ä³òè»).

8-é ó÷åíü.Ïîâ³ð ó ñåáå, òè áàãàòî ìîæåø,Êàæ³ìî á³ëüøå í³æíèõ ñë³âÇíàéîìèì, äðóçÿì.Íåõàé êîìóñü òåïë³øå ñòàíå³ä íàøèõ äîáðèõ ïî÷óòò³â.

Â÷èòåëü. ijòè, âè âñ³ òàëàíîâèò³. À çíàºòå ÷îìó? Çà òðè ðîêè âè ñò³ëüêè çë³ïèëè, ñò³ëüêè íàìàëþâàëè, ùî õî÷ ìóçåé â³äêðèâàé! À òàëàíòè ä³òåé ìîæóòü ðîç-âèâàòè ò³ëüêè òâîð÷³ â÷èòåë³. Îñü âîíè!

(Çàõîäÿòü ó÷èòåë³).

Â÷èòåëü.Ñòàíüìî æ, äðóç³, çàñï³âàéìîÄëÿ íåíüêè ³ òàòêà.² ïî âñüîìó ñâ³òóÑòàâ ñï³â ãîìîí³òè –Òî ñêëàäàþòü øàíóÍàø³ ëþá³ ä³òè!

(ijòè âèêîíóþòü «Ï³ñíþ-ïîáàæàííÿ»).

Ëþáëþ ìàòóñþ, áàòüêà ëþáëþ,Ëþáëþ õàòèíó ð³äíó ñâîþ,² ð³äí³ øêîëó, ³ â÷èòåë³â,Ñåëî, äå âïåðøå ñîíöå çóñòð³â.

Ïðèñï³â:Ùî ÿ ëþáëþ, ùî ÿ ëþáëþ?Ëþáëþ ìàòóñþ, áàòüêà ëþáëþ.Ùî ÿ ëþáëþ, ùî ÿ ëþáëþ?Ëþáëþ õàòèíó ð³äíó ñâîþ.Ëþáëþ â êðèíèö³ áëàêèòíó ãëèá,² ëàí, ùî ðîäèòü äëÿ ìåíå õë³á,Ñàäîê, ç ÿêîãî ãðóøêè íåñó,Ãîðáîê, äå á³ë³ â³âö³ ïàñó.

Ïðèñï³â.Áî ò³ ãîðáî÷êè, ëàíè, ë³ñèÄëÿ ìåíå ïîâí³ äîáðà ³ êðàñè,Áî âñå, ùî áà÷ó íàâêîëî ÿ, –Òî ëþáà, ð³äíà ìîÿ çåìëÿ!

Ïðèñï³â.

Ùî ÿ ëþáëþÑë. Ìàð³éêè ϳäã³ðÿíêè. Ìóç. Ìèêîëè Âåäìåäåð³

Щоб навчання було цікавимЩоб навчання було цікавимÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêèÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêè

Îíóêó

ª.Â. ²âàíèøèíà, Ë.Ô. Òêà÷óê, ó÷èòåë³, ì. ×åðí³âö³

À á å ò ê à å ò è ê å ò óÀ á å ò ê à å ò è ê å ò ó

1. Âñòóï.Êàæóòü, âèõîâàíó ëþäèíó ïðèêðàøàþòü òðè

ðèñè: ïðèâ³òí³ñòü, âèõîâàí³ñòü, òàêòîâí³ñòü.×àð³âíèöÿ ìîâà! ×è çíàéîì³ âè ç íåþ? Öå òà

îñîáëèâà ìîâà, ç ÿêîþ âè çóñòð³÷àºòåñü ó â³ðøàõ, êàçêàõ, îïîâ³äàííÿõ. Ó ÷àð³âíèö³ ìîâè º áàãàòî ñâî¿õ ñåêðåò³â ³ ÷óäåñ. À ïîòð³áí³ âîíè ¿é äëÿ òîãî, ùîá êîãîñü ðîçâåñåëèòè ³ ïîðàäóâàòè, à êîãîñü çäèâóâàòè.

Ìîâà ïîòð³áíà äëÿ òîãî, ùîá ä³ëèòèñÿ ñâî¿ìè äóìêàìè ³ ïî÷óòòÿìè, çíàííÿìè ç ³íøèìè ëþäüìè. Òîìó äóæå âàæëèâî íå ëèøå òå, ïðî ùî ìè ãîâîðè-ìî, àëå é ÿê ìè öå ðîáèìî, ÿê çâåðòàºìîñü îäèí äî îäíîãî, òîáòî ÿê ñï³ëêóºìîñü.

Ó ð³çíèõ íàðîä³â ³ñíóþòü ³ñòîðè÷íî âèðîáëåí³ òðàäèö³éí³ ôîðìè ñï³ëêóâàííÿ, ÿê³ íàé÷àñò³øå çàêð³ïëåí³ ó ïåâíèõ çâè÷àÿõ ³ îáðÿäàõ. Çàëåæíî â³ä íèõ íàâ³òü â³òàòèñÿ ïðè çóñòð³÷³ ëþäè ìîæóòü ïî-ð³çíîìó: êëàíÿþ÷èñü, ö³ëóþ÷èñü, ïîòèñêóþ÷è ðóêè, ïðîìîâëÿþ÷è óñòàëåí³ ñëîâà àáî ùîñü âè-ãóêóþ÷è. Íåçíàííÿ öèõ çâè÷à¿â ìîæå çàòðóäíèòè ñï³ëêóâàííÿ.

2. Çíàéîìñòâî ç òðüîìà çîëîòèìè ïðàâèëàìè óðîêó:

• ïðàâèëî ï³äíÿòî¿ ðóêè;• ïðàâèëî òèø³;• ïðàâèëî âèñëóõîâóâàííÿ òîâàðèøà.3. ß ³ åòèêåò.Åòèêåò – íàóêà ïðî ïðàâèëà ïîâåä³íêè. Åòè-

êåò â÷èòü, ÿê ïðàâèëüíî ðîçìîâëÿòè, ñïåðå÷àòè-ñÿ, ÿê ïîâîäèòèñÿ çà ñòîëîì, ÿê äàðóâàòè ïîäà-ðóíêè ³ ò.ä.

4. Çàâäàííÿ çà òåêñòîì «Õîðîø³ çâè÷à¿».«Äîáðîãî ðàíêó!» – êàæåòå âè ìàì³ é òàòêîâ³,

ïðîêèíóâøèñü, ó÷èòåëåâ³, êîëè â³í çàõîäèòü äî êëàñó, «Äî ïîáà÷åííÿ!» – ³äó÷è ç³ øêîëè äîäîìó. «Äÿêóþ», «Ñïàñèá³» – ùèðî ïðîìîâëÿºòå çà çðîá-ëåíó âàì ïîñëóãó, ³ âñ³ì îä òèõ ñë³â ñòຠïðèºìíî ³ õîðîøå.

– Ïîì³ðêóéòå, ÷îìó âñ³ì îä òèõ ñë³â ñòຠïðè-ºìíî ³ õîðîøå?

Ùî òàêå åòèêåò ìîâëåííÿ

– ßê âè ðîçó쳺òå ñëîâî «çâè÷à¿»? – ßê³ ³íø³ íàðîäí³ çâè÷à¿ çíàºòå? – ×è â³òàºòåñÿ âè âðàíö³ ç ìàòóñåþ, òàòóñåì? – ×è âòðó÷àºòåñÿ âè â ðîçìîâó, êîëè âåäóòü áå-

ñ³äó äîðîñë³? – Êîëè â ñåë³ â³òàþòüñÿ ç íåçíàéîìèìè, ùî öå

îçíà÷àº? (Áàæàòè ¿ì äîáðà ³ áëàãîïîëó÷÷ÿ)5. Îáãîâîðåííÿ ñèòóàö³¿. (Îäíà ó÷åíèöÿ äຠ³íø³é

çîøèò; õëîï÷èê äîïîìàãຠáàáóñ³ íåñòè â³äðî ç âîäîþ)6. ×èòàííÿ â³ðøà.

Çíàéòå âñ³Çíàéòå âñ³, ÿê äâà ïî äâà,Ùî îáðàçëèâ³ ñëîâಠíà âóëèö³, ³ âäîìàÂèáóõàþòü, íà÷å áîìáà,Á’þòü â ëèöå, øìàëê³ø³ â³òðó,Ùå é çàáðóäíþþòü ïîâ³òðÿ;Çàâàæàþòü ¿ñòè, ñïàòè…Òî íàâ³ùî æ ¿õ êàçàòè?À ñëîâà ëàñêàâ³, ùèð³Ç ïë³÷ çí³ìàþòü ñìóòêó ãèð³, Äîáð³ óñì³øêè äàðóþòü,Ïåñòÿòü, ì³öü äàþòü, ë³êóþòü,Ðîçãàíÿþòü ÷îðí³ õìàðè…¯õ âæèâàéòå – âè æ íå ñêíàðè!

Åì³ë³ÿ Ñàòàëê³íà

ÎíóêóЩоб навчання було цікавимЩоб навчання було цікавимÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêèÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêè

Ñëîâî ùèðîãî â³òàííÿ äîðîæ÷å çà ÷àñòóâàííÿ

1. Âïðàâè, ÿê³ ôîð-ìóþòü óì³ííÿ ââ³÷ëè-âî â³òàòèñÿ.

– ßê³ â³òàííÿ âè çíàºòå?

– ßê âè ïðèâ³òàº-òåñü ³ç ðîâåñíèêîì, ìàìîþ, ñóñ³äîì, ó÷è-òåëåì ïðè çóñòð³÷³?

– Ïîêàæ³òü ôîðìè ââ³÷ëèâîãî â³òàííÿ ïåðåä êëàñîì. (Ó÷í³

á³ëÿ äîøêè â³òàþòü îäèí îäíîãî çà âñ³ìà ïðàâèëàìè).– Âè çóñòð³ëè çíàéîìîãî, ÿêîãî äàâíî íå áà-

÷èëè. ßêèìè ñëîâàìè âè ñêîðèñòàºòåñü ïðè çóñòð³÷³? (³òàþ! Çäðàñòóé! Ðàäèé òåáå áà÷èòè! ² íå ÷åêàâ íà òàêó çóñòð³÷!)

2. Ðîáîòà íàä çì³ñòîì îïîâ³äàííÿ «Äîáðèé äåíü».

Äîáðèé äåíü«Äîáðèé äåíü!» Ö³ ñëîâà îäí³ ç ïåðøèõ ³ ó òåáå,

³ ó ìåíå. Òè ïî÷óâ ¿õ â³äðàçó, ÿê ïî÷àâ æèòè ³ ãîâî-ðèòè. À ïîò³ì òè ç³áðàâ òèñÿ÷³ íîâèõ ñë³â. Àëå ö³ ñëîâà – ïîñò³éíî ç ëþäüìè.

Íåìຠäíÿ, ùîá ëþäèíà íå âèìîâèëà ¿õ. Ïðîêè-íóëàñü, â³äêðèëà î÷³:

– Äîáðèé äåíü! Äîáðîãî ðàíêó!Òàê íà çåìë³ ïî÷èíàºòüñÿ äåíü.Çàéøîâ äî öåõó ðîá³òíèê:– Çäðàñòóéòå!ϳäíÿâñÿ íà êàôåäðó â÷åíèé:– Äîáðîãî äíÿ!– Äîáðîãî ðàíêó! – ãîâîðèòå âè â÷èòåëÿì ó

øêîë³. À âñå öå îçíà÷àº, ùî âñ³ – ó÷í³, â÷èòåë³ çó-ñòð³ëèñÿ âðàíö³, ùîá ðàçîì ðîáèòè îäíó ñï³ëüíó ñïðàâó.

Òè çâèê äî öüîãî. Àëå óÿâè ñîá³, ùî ç òîáîþ íå ïðèâ³òàâñÿ òâ³é äðóã. Ïðèéøîâ äî êëàñó ³ íå ïîáà-æàâ òîá³ «äîáðîãî äíÿ». «×îìó? – ãàäàºø òè. – Ùî òðàïèëîñü?».

²äå óðîê… À òè ãàäàºø: «×îìó ³òüêà íå ïðèâ³-òàâñÿ?».

Ç äçâ³íêîì á³æèø äî íüîãî ç’ÿñóâàòè ñòîñóíêè.– Òè ùî, íà ìåíå îáðàçèâñÿ, – ïèòàº, – ãí³âàºøñÿ?Òà â³í ³ íå çáèðàâñÿ îáðàæàòèñÿ. ³í ïðîñòî íå

çâåðíóâ íà öå óâàãè. Éîìó íå ñïàëî íà äóìêó, ùî ÷åðåç «äîáðîãî ðàíêó» òè ïåðåæèâàòèìåø.

Äîáðîãî ðàíêó! Äîáðîãî äíÿ! Çäàºòüñÿ, ÿê³ öå, íà ïåðøèé ïîãëÿä, ïðîñò³ ñëîâà. Òà ÿê³ æ âîíè ñîíÿ÷í³! Ñê³ëüêè ðàäîñò³, ñâ³òëà íåñóòü ó ñîá³! Âñå â íèõ: ³ òå-ïëî çóñòð³÷³, ðàä³ñòü, ïîáàæàííÿ çäîðîâ’ÿ òà óñï³õ³â.

«Äîáðèäåíü!» – ãîâîðÿòü ëþäè. Îäíå ñëîâî, à íà îáëè÷÷³ óñì³øêè. ² äîâ³ðè á³ëüøå îäíå äî îäíîãî, ³ áåñ³äà äðóæí³øà.

(Çà Î. Öâºòîâèì)Äîáåð³òü ïðàâèëüíó â³äïîâ³äü.• Õòî ïðàâèëüíî ïðèâ³òàâñÿ?

1. ²âàíêî, ïðîõîäÿ÷è ïîâç áàáóñþ, íå ïîâåðíóâøè ãîëîâè, ïðîáóðìîò³â: «Äðàñòü».

2. Ñåðã³éêî, ïîáà÷èâøè çíàéîìó áàáóñþ äàëåêî â³ä ñåáå, íà âñþ âóëèöþ çàêðè÷àâ: «Äðà-à-à-ñòóé-òå!».• ßê³ ùå ñëîâà â³òàííÿ çíàºòå?Äîáðèäåíü! Äîáðîãî äíÿ! Äîáðèé äåíü! Äîáðî-

ãî çäîðîâ’ÿ! Çäîðîâåíüê³ áóëè! Ïîìàãàé-á³! Áîã íà ïîì³÷! Ñëàâà Óêðà¿í³! Õðèñòîñ Âîñêðåñ! Ñëàâà ²ñóñó Õðèñòó!

Îáãîâîðåííÿ ñèòóàö³¿.• ×è âì³þòü âîíè â³òàòèñÿ?Ïåòðèê òà Þðêî, ïîñï³øàþ÷è äî ¿äàëüí³, ñòðèáà-

ëè ÷åðåç äâ³ ñõîäèíêè. Íàçóñòð³÷ ¿ì ï³äí³ìàëàñü ó÷è-òåëüêà Ãàííà Ñåð㳿âíà. Õëîï÷èêè ïðîëåò³ëè ïîâç íå¿, ³ äåñü ³ç ïåðøîãî ïîâåðõó äîëèíóëî: «Çäðàñò³, Ãàííî Ñåð㳿âíî!». Ùî ¿ì â³äïîâ³ëà â÷èòåëüêà, õëîï-÷èêè íå ÷óëè, âîíè ïåðøèìè çàá³ãëè äî ¿äàëüí³.

À êîëè Ãàííà Ñåð㳿âíà ÷èòàëà îïîâ³äàííÿ «×à-ð³âíå ñëîâî», òî ñêàçàëà, ùî äåÿê³ ó÷í³ â êëàñ³ ùå íå âì³þòü â³òàòèñÿ, ³ ÷îìóñü ïîãëÿíóëà òóäè, äå ñè-äÿòü Ïåòðèê òà Þðêî.

³ðø-äîáàâëÿíêà.À ùî ìè ñêàæåìî, êîëèÇàãëÿäຠó â³êîíöåͳæíå ³ ëàñêàâå (ñîíöå)?Âèá³ãàþ ÿ íà ´àíîê² êàæó âñ³ì:– (Äîáðèé ðàíîê!)Ç ë³æêà ßñî÷êà ç³ñêàêóº,Äî áàòüê³â ãóêàº:– (Äÿêóþ!)Ïîò³ì, ç’¿âøè ñâ³é ñí³äàíîê,Ïðîêàçàëà:– (Äîáðèé ðàíîê!)

²ãîð ѳ÷îâèê– ×îãî íå çíຠßñî÷êà?

Щоб навчання було цікавимЩоб навчання було цікавимÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêèÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêè

Îíóêó

ÏîçäîðîâëÿºìîÓðîê ó äðóãîìó êëàñ³. Ãàëÿ ï³äíîñèòü ðóêó.– Ùî òè õî÷åø ñêàçàòè, Ãàëþ? – ïèòຠÃàííà

Îëåêñ³¿âíà.– Ó Ìàð³éêè áðàòèê íàðîäèâñÿ, – ñïîâ³ùàº

Ãàëÿ.À Ìàð³éêà – öå ¿¿ ïîäðóãà. ijòè îãëÿäàþòüñÿ ç

ö³êàâ³ñòþ íà Ìàð³éêó. ijâ÷èíêà àæ çí³òèëàñÿ.– ßê öå äîáðå! – êàæå Ãàííà Îëåêñ³¿âíà. Âîíà

ï³äõîäèòü äî Ìàð³éêè é ö³ëóº ¿¿. – Ïîçäîðîâ-ëÿºìî Ìàð³é÷èíó ìàìó ç ñèíîì, à Ìàð³éêó – ç áðàòèêîì.

Ó êëàñ³ ñòຠòèõî-òèõî.– À ùî öå îçíà÷ຠ– ïîçäîðîâëÿºìî? – ïèòàº

Ìèêîëà.– Öå îçíà÷àº, ùî â Ìàð³é÷èíî¿ ìàìè, ó òàòêà é ó

ñàìî¿ Ìàð³éêè – âåëèêå ùàñòÿ. Íàðîäèëàñÿ ëþäè-íà – é ïðèíåñëà ùàñòÿ áàãàòüîì ëþäÿì.

Ó Ìàð³é÷èíî¿ ìàìè íàðîäèâñÿ ñèí.Ó Ìàð³é÷èíîãî òàòà íàðîäèâñÿ ñèí.Ó Ìàð³éêè íàðîäèâñÿ áðàò.Ó Ìàð³é÷èíîãî ä³äóñÿ íàðîäèâñÿ îíóê.Ó Ìàð³é÷èíîãî äÿäüêà íàðîäèâñÿ íåá³æ.Ó Ìàð³é÷èíî¿ áàáóñ³ íàðîäèâñÿ îíóê.À â íàñ ç’ÿâèâñÿ íîâèé ïðèÿòåëü.Îí ñê³ëüêè ëþäåé ñòàëî ùàñëèâ³øèìè.Îí ñê³ëüêîì ëþäÿì ïðèí³ñ Ìàð³é÷èí áðàòèê

ùàñòÿ.Îò ÷îìó ìè ïîçäîðîâëÿºìî Ìàð³é÷èíó ìàìó é

Ìàð³éêó.Ïîçäîðîâëÿºìî – öå îçíà÷àº, ðà䳺ìî ðàçîì ³ç

Ìàð³é÷èíîþ ìàìîþ é òàòîì, áàáóñåþ é ä³äóñåì, ç ¿¿ äÿäüêîì.

ijòè ðàä³ñíî çàãîìîí³ëè:– Ïîçäîðîâëÿºìî… Ïîçäîðîâëÿºìî…– Ùî çíà÷èòü «ïîçäîðîâëÿºìî»?– Êîãî âàì äîâîäèëîñÿ ïîçäîðîâëÿòè? Êîëè

³ ç ÷èì?Â. Ñóõîìëèíñüêèé

Íà ùàñòÿ, íà çäîðîâ’ÿÍà ùàñòÿ, íà çäîðîâ’ÿ,Íà Íîâèé ð³ê,Àáè âàì ðîäèëîÊðàùå, ÿê òîð³ê;Æèòî, ïøåíèöÿ,Âñÿêà ïàøíèöÿ,

Êîíîïë³ – ïî ñòåëþ,Ñîðî÷êà – ïî çåìëþ,À ëüîí – ïî êîë³íà.Àáè ó âàñ, õðåùåíèõ,Ãîëîâà íå áîë³ëà.Áóäüòå çäîðîâ³,Ç Íîâèì ðîêîì!Ç Âàñèëåì!

Õëîï’ÿ÷èé äåíüÑòðèáàþòü, ÿê ãîðîá÷èêè,ijâ÷àòà-òðåòüîêëàñíèö³:– Ñþäè íå ìîæíà õëîï÷èêàì,Òóò ò³ëüêè ìè – ó÷àñíèö³!À íà ïëàêàò³ ãàðíîìóÁàðâèñòî áóêâè ì³íÿòüñÿ,Áî óêðà¿íñüêà Àðì³ÿÑüîãîäí³ ³ìåíèííèöÿ!² ïóðõàþòü ì³æ ïàðòàìèÃîðîá÷èêè ç êîñè÷êàìè,Ùîñü ðîçêëàäàþòü ç æàðòàìè,Ç óñì³õíåíèìè ëè÷êàìè…– Òåïåð çàõîäüòå, õëîï÷èêè!Öå âàì – ëèñò³âêè ç êîíèêîì.Âè â íàñ – ìàéáóòí³ ëüîò÷èêè,Ìàéáóòí³ ïðèêîðäîííèêè!Îòîæ ìè âàñ â³òàºìî,Îòîæ ìè âàì áàæàºìî:Ñì³ëèâèìè ³ äðóæíèìè Á³éöÿìè âèðîñòàéòå!À ïîêè… – ïðîñèì äóæå ìè,ijâ÷àò íå îáðàæàéòå!

Ïîçäîðîâëåííÿ – öå ñï³ëüíà ðàä³ñòü

ÎíóêóЩоб навчання було цікавимЩоб навчання було цікавимÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêèÏðàâèëà ïîâåä³íêè ââ³÷ëèâî¿ äèòèíêè

Â÷èìîñÿ ñï³â÷óâàòè

1. Ðîáîòà íàä çì³ñòîì îïîâ³äàííÿ Â. Ñóõîìëèí-ñüêîãî «Ó êîãî ðàä³ñòü, à â êîãî ãîðå».

Ï’ÿòèêëàñíèêè ç³áðàëèñü ¿õàòè íà åêñêóðñ³þ äî Êàíåâà. ijòè ðàä³ëè: áàãàòî ïîáà÷àòü íîâîãî, ö³êà-âîãî. Ïîáóâàþòü íà ìîãèë³ Ò.Ã. Øåâ÷åíêà.

Çáèðàëàñÿ ¿õàòè ³ Ãàëÿ. Òà îñü ó íå¿ òÿæêî çàõâî-ð³ëà ìàìà. Ïðèõîäèòü Ãàëÿ äî øêîëè çàïëàêàíà.

– ×îãî öå òè òàêà ñóìíà? – ïèòàþòü òîâàðèø³.– Ìàìà äóæå õâîðà. Íå ïî¿äó ÿ íà åêñêóðñ³þ.Òÿæêî ñòàëî íà äóø³ ó ä³òåé. ßê æå ìîæíà ðàä³-

òè, âåñåëèòèñÿ, êîëè ó òîâàðèøà ãîðå?² âèð³øèëè ä³òè: ïî÷åêàºìî, ïîêè â Ãàë³ îäóæàº

ìàìà, òîä³ é ïî¿äåìî íà åêñêóðñ³þ.Ìèíóëî òðè òèæí³. Ãàëèíà ìàìà îäóæàëà – ³

âåñü êëàñ ïî¿õàâ íà åêñêóðñ³þ. Ïî¿õàëà é Ãàëÿ.Êîëè â òåáå ðàä³ñòü, ó äðóãî¿ ëþäèíè ìîæå áóòè

ãîðå. Ðîçóì³òè ÷óæå ãîðå – öå âåëèêà ëþäñüêà êðàñà.2. Ñèòóàö³¿.

• ³òÿ çàï³çíèâñÿ íà óðîê. Ó øêîë³ â÷èòåëüêà çà-ïèòàëà: …?

• ϳä ÷àñ ñí³äàíêó Îëåíêà ï³ä³éøëà äî â³êíà ³ ñòàëà äèâèòèñÿ íà ïîäâ³ð’ÿ. Íàòàëêà çâåðíóëàñÿ äî íå¿: … .3. ²íñöåí³âêà.

×îìó îáðàçèâñÿ Ï’ºðî?Ìàëüâ³íà (ïðèâ³òíî). Äîáðèé äåíü, ä³òè!Áóðàò³íî (áóð÷èòü ï³ä í³ñ). Çäðàñòå!Ìàëüâ³íà. ×îãî òè òàêèé ñóìíèé, Áóðàò³íî?Áóðàò³íî. Ñóìíèé ³ âñå! ×îãî òîá³ â³ä ìåíå òðåáà?Ìàëüâ³íà (îáðàçèâøèñü). À ÷îìó òè òàê ìåí³ â³ä-

ïîâ³äàºø? Àäæå ÿ õî÷ó äîâ³äàòèñü, ùî ç òîáîþ òðà-ïèëîñü. Ìîæå òîá³ ïîòð³áíà äîïîìîãà?

Áóðàò³íî. À ùî ÿ òîá³ òàêîãî ñêàçàâ?Ìàëüâ³íà. ͳ÷îãî îñîáëèâîãî, àëå òè òàê ç³ ìíîþ

ãîâîðèø, ùî íåïðèºìíî ñëóõàòè ³ â³äïîâ³äàòè.

Áóðàò³íî. Íó é ùî ç òîãî? Êîìó íå ïîäîáàºòüñÿ – íå-õàé íå ðîçìîâëÿº.

Ìàëüâ³íà. Áóðà-ò³íî! Ùî öå çà òîí!

Áóðàò³íî. Çâè-÷àéí³ñ³íüêèé! ×è æ ÿ ñâàðþñü íà òåáå?

Ìàëüâ³íà. ß ïî-ì³òèëà, ùî òè ÷àñòî ðîçìîâëÿºø òàêèì òîíîì íå ò³ëüêè ç äðóçÿìè, àëå é ç Òàòîì Êàðëî!

Áóðàò³íî. Ïîäóìàºø – òîí! Ìîæå, ÿ ³íîä³ ³ âè-ñëîâëþþñü äåùî ãîëîñíî òà äðàòëèâî… Òà òîâàðèø ÿ õîðîøèé, âåñåëèé, äîïîìàãàþ âñ³ì, çâåñåëÿþ.

Ò³ëüêè íå âñ³ ìî¿ æàðòè ðîçóì³þòü. Îñü, íàïðè-êëàä, â÷îðà ³äó ³ áà÷ó: Ï’ºðî ïîñëèçíóâñÿ òà ÿêáîâêíåòüñÿ íà çåìëþ. ß, çâè÷àéíî, ðîçðåãîòàâñÿ òà çàïèòàâ éîãî: «Íó, ÿê ïðèçåìëèâñÿ?». À â³í îáðà-çèâñÿ òà ï³øîâ. ² ùî ÿ éîìó ïîãàíîãî ñêàçàâ?

Ìàëüâ³íà (çâåðòàºòüñÿ äî ä³òåé). ijòè, ïîÿñ-í³òü, áóäü ëàñêà, Áóðàò³íî, ÷îìó îáðàçèâñÿ Ï’ºðî. ×îìó éîìó íåïðèºìíèé æàðò Áóðàò³íî? (Ó÷í³ âè-ñëîâëþþòü ñâî¿ äóìêè).

Áóðàò³íî. Òà æ õ³áà ÿ îäèí òàê ãîâîðþ ³ æàðòóþ? ß â÷óñü ó øêîëÿð³â. Îí ÿê âîíè ñàì³ ðîçìîâëÿþòü! ª òàê³, ùî íàâ³òü íàçèâàþòü îäèí îäíîãî áðóòàëü-íèìè ñëîâàìè, äðàæíÿòüñÿ. Äàâàé íå áóäåìî äó-ìàòè, õòî ã³ðøå âñ³õ ïîâîäèòüñÿ, à ïðîòå, áóäüìî êðàùèìè! ×è æ äîáðå ÿ ïðèäóìàâ?

Ìàëüâ³íà. Äóæå äîáðå! Ñë³ä çàâæäè ïàì’ÿòàòè, ùî â³ä äîáðîãî ñëîâà ó ëþäåé ñòຠòåïë³øå, à â³ä çëîãî – äðóæáà ìîæå çðóéíóâàòèñü. Íåäàðìà â íà-ðîä³ êàæóòü: «Ñëîâî ë³êóº, ñëîâî êàë³÷èòü».

Êîëè ÷àð³âí³ ñëîâà âòðà÷àþòü ñâîþ ñèëó

1. Âñòóïíà áåñ³äà.– Ùî òàêå åòèêåò ìîâëåííÿ?– ßê³ ñëîâà íàçèâàþòü ÷àð³âíèìè?– Êîëè ³ ÿê âèÿâëÿºòüñÿ ÷àð³âíà ñèëà öèõ ñë³â?2. Äåêëàìóâàííÿ ó÷íÿì íàïàì’ÿòü â³ðøà «×àð³âí³

ñëîâà».3. Ðîáîòà íàä çì³ñòîì îïîâ³äàííÿ «Áóäü ëàñêà».

Áóäü ëàñêàÎëåíêà ñèä³ëà â àâòîáóñ³. Âîíà âåñü ÷àñ êðóòè-

ëàñü, òåë³ïàëà íîãàìè. ¯¿ ñóñ³äêà ïîñóíóëàñü. Âîíà áîÿëàñÿ, ùî Îëåíêà çàáðóäíèòü ¿¿ ñâÿòêîâó ñóêíþ.

– ijâ÷èíêî, ñèäè ñïîê³éíî, áóäü ëàñêà. Òàê íå ìîæíà ïîâîäèòèñü, – çàóâàæèëà Îëåíö³ áàáóñÿ, ÿêà ñèä³ëà íàâïðîòè.

– À ùî ÿ çðîáèëà? – çàïåðå÷èëà Îëåíêà. – Ïî-äóìàºø! Áóäü ëàñêà, áóäó ñèä³òè ñïîê³éíî!

² âîíà, íàáóíäþ÷èâøèñü, ñòàëà äèâèòèñü ó â³êíî.

• ijâ÷èíêà ³ áàáóñÿ ïðîìîâèëè ñëîâî «áóäü ëàñêà». ×è áóëî Îëåí÷èíå ñëîâî ÷àð³âíèì? Ñïðîáóéòå ïå-ðåäàòè ãîëîñîì, ÿê âèìîâëÿëè ñëîâî «áóäü ëàñêà» áàáóñÿ ³ Îëåíêà.

Країна дошкілля Íàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñüÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñü

– ijòè, ìè îòðèìà-ëè ïîñèëêó!

Ïîäèâèìîñÿ, ùî òàì. – Öå ñêðèíüêà ³ç

çàìêàìè, çàãàäêè òà äèñê-ëèñò.

(Ïåðåãëÿä òà ïðîñëóõîâóâàííÿ äèñêà).

Äîðîã³ ä³òè ñòàðøî¿ ãðóïè!Ïèøå âàì ijä Ãðàìîò³é ç êðà¿íè ÀÁÂÃÄåéêà! ß ä³çíàâñÿ, ùî âè äóæå äîïèòëèâ³ ³ ëþáèòå ä³çíà-

âàòèñÿ ïðî ùîñü íîâå. Òîìó ÿ íàä³ñëàâ äëÿ âàñ ïî-äàðóíîê ó ñêðèíüö³. Àëå ñêðèíüêà ÷àð³âíà, ç áàãàòü-ìà çàìêàìè. Äî êîæíîãî çàìêà º ñâ³é êëþ÷. Çíàéòè êëþ÷³ íåñêëàäíî: ïîòð³áíî ëèøå âãàäàòè, äå âîíè ëå-æàòü. Ìî¿ ÷àð³âí³ ïîì³÷íèêè çàõîâàëè êëþ÷³ ó âàø³é ãðóï³. ³äãàäàéòå ìî¿ çàãàäêè ³ ä³çíàºòåñÿ, äå ¿õ øó-êàòè. Çíàéä³òü êëþ÷ â³ä êîæíîãî çàìêà, ³ ñêðèíüêà â³äêðèºòüñÿ! Ïðàâäà, º ùå îäèí ñåêðåò, àëå ïðî öå âè ä³çíàºòåñÿ ï³çí³øå. Áàæàþ óñï³õó!

– Ìàëÿòà, çíàéäåìî êëþ÷³? Âîíè çíàõîäÿòüñÿ òàì, ïðî ùî éäå ìîâà â çàãàäö³. ³äãàäàéòå!

Õòî çàâæäè ïðàâäó êàæå,ßêèé òè º, òàêèì ïîêàæå² áåç ñë³â ïðî âñå ðîçêàæå. Íà íüîãî äèâèøñÿ – à ñåáå áà÷èø.

(Äçåðêàëî)Ãðà «Âï³çíàé áóêâó»

Áóêâà: ñõîæà íà ñâ³÷êó; äðóæèòü ç³ ñëîâîì «âåñíà»; ñõîæà íà õëîï÷èêà, ùî òðèìຠðóêè íà ïîÿñ³; ñõîæà íà ä³â÷àòîê, ÿê³ òðèìàþòüñÿ çà ðóêè; ìîæå êîòèòèñÿ; ñõîæà íà áóäèíî÷îê; ñõîæà íà ïàâóòèíêó; ñõîæà íà áåãåìîòèêà ç âåëèêèì æèâîòèêîì.

(Âèêîíàâøè çàâäàííÿ, ä³òè äîáèðàþòü êëþ÷ äî çàìêà).– Ùî öå?

Äåðåâ’ÿíèé òà äîâãåíüêèé,Ìàþ íîñèê ÿ ãîñòðåíüêèé,Íà á³ëîìó ñë³ä ëèøàþ,Óñ³õ ä³òîê ïîò³øàþ. (Îë³âåöü)

Çàâäàííÿ: îë³âöÿìè ç’ºäíàòè êðàïêè ³ íàçâàòè áóêâè, àëå ò³ëüêè ò³, ùî íàïèñàí³ ïðàâèëüíî.

(ijòè äîáèðàþòü êëþ÷ äî çàìêà).

Ùî çà õàòêà-äèâèíà:Ç ñêëà ïðîçîðîãî âîíà?Òàáóíöÿìè, ÿê ó ð³÷ö³, Ðèáêè ïëåùóòüñÿ â âîäè÷ö³. (Àêâàð³óì)

– Çíàéä³òü äâ³ ïîëîâèíêè ðèáêè ç íàïèñàíèìè íà íèõ ñêëàäàìè, ùîá óòâîðèëîñÿ ñëîâî.

(ijòè äîáèðàþòü íàñòóïíèé êëþ÷).Äóæå ÿ ïîòð³áíà âñ³ì:² âåëèêèì, ³ ìàëèì,Âñ³õ ÿ ðîçóìó ó÷ó, À ñàìà çàâæäè ìîâ÷ó. (Êíèæêà)

– Ïîä³ëèìîñÿ íà ïàðè. Êîæíà ïàðà îòðèìóº ñþ-æåòíèé ìàëþíîê ç íàïèñàíèì á³ëÿ íüîãî ðå÷åí-íÿì. (ijòè ÷èòàþòü íàïèñàíå ³ çíàõîäÿòü â³äïîâ³ä-íèé ñþæåò íà ìàëþíêó).

(Íàñòóïíèé êëþ÷ ï³ä³áðàíî).ͳ äîùàìè, í³ ñí³ãàìèÇà ñòî ðîê³â íå ðîçìèòü.Àëå õëîïö³-õóë³ãàíèÌîæóòü ì’ÿ÷èêîì ðîçáèòü. (Ñêëî)

(Âïðàâà «Ïðî÷èòàé ñëîâî ³ çíàéäè â³äïîâ³äíó êàðòèí-êó». Âèêîíàâøè çàâäàííÿ, äîáèðàþòü êëþ÷ äî çàìêà).

Çàì³ñòü ñïðàâæíüî¿ äèòèíèª ó êîæíî¿ ä³â÷èíè.¯¿ ïåñòÿòü, îäÿãàþòü,Ñïàòè ââå÷åð³ âêëàäàþòü.² ãîäóþòü ¿¿ ñìà÷íî – Äóæå ìàì³ âîíà âäÿ÷íà! (Ëÿëüêà)

–  ³ãðàøêîâîìó êóòî÷êó â ãðóï³ ç’ÿâèâñÿ ³ãðàø-êîâèé ìàãàçèí. Ùîá ïðèäáàòè ³ãðàøêó, òðåáà ïîä³-ëèòè ñëîâî íà ñêëàäè.

(ijòè äîáèðàþòü êëþ÷ äî çàìêà).– Ïðî ùî éäå ìîâà?

Ó âîðîòà â³í ëåòèòü, ßê çó쳺ø ãîë çàáèòü.Ñêà÷å âåñåëî ïî ïîëþ,Íåçàì³ííèé ó ôóòáîë³. (Ì’ÿ÷)

– ³äãàäàéòå ðåáóñ.

’’ ñ³ì ’ ÿ ÷³ï ’’ijòè çíàõîäÿòü êëþ÷ ó ñïîðòèâíîìó êóòî÷êó,

áî ñàìå òàì ëåæèòü ì’ÿ÷. Ïîðÿä çíàõîäÿòü ñëîâî «ÌÎËÎÄÖ²!».

ϳñëÿ âèêîíàííÿ îñòàííüîãî çàâäàííÿ â³äêðèâà-þòü îñòàíí³é çàìîê ³ çíàõîäÿòü ó ñêðèíüö³ öóêåð-êè ³ç çîáðàæåííÿì êîòèê³â òà ë³òåð, ïðèäóìóþòü êëè÷êó äëÿ êîòèêà, ùî ïî÷èíàºòüñÿ ç äàíî¿ ë³òåðè.

Àíàë³ç òà ï³äñóìîê çàíÿòòÿ.

Ñ.Â. Ñàìîéëåíêî, âèõîâàòåëü, ì. Ïðèëóêè, ×åðí³ã³âñüêà îáë.

С кринька Діда Грамотіяijòÿì ñòàðøî¿ ãðóïè

â³ä ijäà Ãðàìîò³ÿ

³ç Êðà¿íè ÀÁÂÃÄåéêè

ÎíóêóКраїна дошкілля Країна дошкілля Íàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñüÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñü

Í.Â. Âàùóê, âèõîâàòåëü-ìåòîäèñò, ì. Ëþáîìëü, Âîëèíñüêà îáë.

Âèõîâàòåëü. Îäíîãî ðàçó ìåí³ íàñíèâñÿ äèâíèé ñîí: í³áè ÿ îïèíèëàñÿ íà îñü òàê³é ïëàíåò³ (ïîêàçóºòüñÿ ìîäåëü çåëåíî¿ ïëàíåòè). ϳäí³ì³òü ðóêó ò³, õòî õî÷å ä³çíàòèñÿ, ÿê âîíà íàçèâàºòüñÿ?

– Äëÿ öüîãî âàì íåîáõ³äíî ïîïðàöþâàòè â ïàðàõ. ϳä êîæíîþ ë³òåðîþ àëôàâ³òà – ìàëþíîê.  êîæíî¿

ïàðè º êàðòêè, ïðîíóìåðîâàí³ â³ä 1 äî 8. Çíàéä³òü äî êîæ-íîãî ìàëþíêà íà êàðòö³ òàêèé æå ï³ä ïåâíîþ áóêâîþ àë-ôàâ³òó.

– ßê íàçèâàºòüñÿ ïëàíåòà?– Ó íàøîìó ñëîâíèêó ç’ÿâèëîñÿ íîâå ñëîâî «äîâê³ëëÿ».

Äàâàéòå ïîâòîðèìî éîãî õîðîì. À æèâóòü íà ö³é ïëàíåò³ äîáð³, äáàéëèâ³, ùåäð³ ëþäè. ϳäí³ì³òü ðóêó ò³, õòî õî÷å ïîìàíäðóâàòè íà ïëàíåòó Äîâê³ëëÿ? Ç ÿêèì íàñòðîºì âè âèðóøèòå â ïóòü? (Ó÷àñíèêè ï³äí³ìàþòü ô³øêè ç ìàëþíêîì ñâîãî íàñòðîþ).

– Ïðàöþâàòè áóäåìî â ãðóïàõ «Äîïèòëèâ³», «Ö³êàâèí-êè», «Âñåçíàéêè», «Ï³çíàéêè». Äî íàñ íà ïðÿìèé çâ’ÿçîê âèõîäÿòü ìåøêàíö³ ïëàíåòè Äîâê³ëëÿ.

(Âìèêàºòüñÿ êîìï’þòåð, íà åêðàí³ – ãðóïà ä³òåé ç åìá-ëåìàìè «Äîâê³ëÿòêî». ijòè ñòîÿòü íàâêîëî çåëåíî¿ ïëàíå-òè).

1-à äèòèíà. Ìè, äîâê³ëÿòà, æèâåìî íà ïëàíåò³ Çåìëÿ ³ äóæå ëþáèìî ¿¿, äáàºìî ïðî ïîðÿäîê íà í³é.

2-à äèòèíà. À âè çíàºòå, ùî òàêå äîâê³ëëÿ?3-ÿ äèòèíà.

Öå ñîíöå, ³ ì³ñÿöü, ³ áëèñêàâêà, é ãð³ì.² õìàðè, ùî ç íåáà ïðèâ³òè øëþòü âñ³ì!

4-à äèòèíà.Öå â³òåð ëàñêàâèé, ùî ç òðàâàìè ãðàº,Ðàíêîâà çîðÿ, ùî ó íåá³ çàñÿº.

5-à äèòèíà.² äðóç³, ³ øêîëà, ³ âñå, ùî äîâêîëà,Ùî ëþáèø, øàíóºø, çàâæäè áåðåæåø,Ñëîâîì ºäèíèì – äîâê³ëëÿ – íàçâåø!

Âèõîâàòåëü. Îòæå, äîâê³ëëÿ – âñå òå, ùî íàñ îòî÷óº. Íà ö³é ïëàíåò³ æèâóòü íåçâè÷àéí³ ðîñëèíè. Ñüîãîäí³ ìè áóäåìî âèðîùóâàòè «äåðåâî çíàíü». Íà íüîìó ç’ÿâèòüñÿ ñò³ëüêè ëèñòî÷ê³â, ñê³ëüêè áóäå ïðàâèëüíèõ â³äïîâ³äåé.

(Êîæíà ãðóïà îòðèìóº íàá³ð ìàëþíê³â – ÷àñòèíîê äîâê³ë-ëÿ. Ñåðåä íèõ íåîáõ³äíî âèáðàòè ò³, ÿê³ íåîáõ³äí³ äëÿ ³ñíóâàííÿ ïåâíî¿ ³ñòîòè, íàïðèêëàä: ëàñò³âêè, çàéö³â, äåðåâà, áäæ³ëêè).

– ×îìó âè ñâîþ ìîäåëü ñòâîðèëè ñàìå òàêîþ? ßê³ ÷àñ-òèíè äîâê³ëëÿ ïîâòîðþâàëèñü ó êîæí³é ìîäåë³?

– Îäíîãî ðàçó íà ïëàíåò³ Äîâê³ëëÿ çíÿâñÿ òàêèé ãà-ëàñ! Öå ¿¿ ìåøêàíö³: Ñîíöå ³ Ïîâ³òðÿ, Çåìëÿ ³ Âîäà, Êâ³òè ³ Ìåòåëèêè, Äåðåâà ³ Òâàðèíè – ñïåðå÷àëèñÿ ì³æ ñîáîþ: õòî ç íèõ íàéãîëîâí³øèé. ßê áè â³äïîâ³ëè íà öå çàïèòàííÿ?

– Äî íàñ íà ïðÿìèé çâ’ÿçîê çíîâó âèõîäÿòü äîâê³ëÿòà. Ïîñëóõàéòå êàçî÷êó ç ïëàíåòè Äîâê³ëëÿ.

ijâ÷èíêà (â êîñòþì³ ñîíå÷êà). Ïðîêèíóëîñÿ Ñîíå÷êî ³ ïîñëàëî ñâî¿ ïðîì³íö³ íà Çåìëþ. Îäèí ïðîì³í÷èê çàçèð-íóâ ó ãí³çäî äî ïòàøîê, ³íøèé – ðîçáóäèâ êâ³òî÷êè, ùå ³íøèé ï³äíÿâ ä³òîê ³ç ë³æå÷îê.

– Äîáðèé äåíü, Çåìëå, – ïðèâ³òàëîñÿ Ñîíå÷êî.– Äîáðèé äåíü, Ñîíå÷êî, – â³äïîâ³ëà Çåìëÿ.Òàê ðîçïî÷àâñÿ íîâèé äåíü. ß áàæàþ, ùîá êîæåí äåíü

áóâ äëÿ âàñ ñîíÿ÷íèì ³ ðàä³ñíèì.– Òåïåð ïîãðàéìîñÿ.

Äèäàêòè÷íà ãðà «Õòî äå æèâå?»– Äîâåä³òü, ùî â äîâê³ëë³ ³ñíóº ò³ñíèé âçàºìîçâ’ÿçîê.

(Äèäàêòè÷íà ãðà «Åêîëîã³÷íà ïàâóòèíêà»).– Ùî ñòàíåòüñÿ, ÿêùî çàíåäáàòè õî÷à á îäíó ÷àñòèíêó

äîâê³ëëÿ?– Îñü ÷îìó âèíèêëà íàóêà «åêîëîã³ÿ». ßê ìè ìîæåìî

ïîêðàùèòè ñòàí íàøî¿ ïëàíåòè? (Ðîáîòà ç åêîëîã³÷íèìè çíàêàìè).

– ß ââàæàþ, ä³òè, ùî âè ã³äí³ íàçèâàòèñÿ äîâê³ëÿòàìè ³ ìåøêàòè íà çåëåí³é ïëàíåò³. Ïðèãàäàéòå, ÿêèì øëÿõîì ìè ìàíäðóâàëè çåëåíîþ ïëàíåòîþ?

Òî õòî æ â äîâê³ëë³ íàéãîëîâí³øèé?– Ïîãëÿíüòå, ÿê ðîçêâ³òëî íàøå äåðåâî çíàíü. Öå òîìó,

ùî âè âñ³ ãàðíî ïðàöþâàëè!1-à äèòèíà.

Ïîøëè íàì, Áîæå, ìàëåíüêèì ä³òÿì,Ùàñòÿ é çäîðîâ’ÿ íà ìíî㳿 ë³òà.

2-à äèòèíà.Ùîá ìè çðîñòàëè çäîðîâ³ ³ ñèëüí³,Äóøåþ ÷èñò³, ñåðöåì ÷èñò³.

3-ÿ äèòèíà.Ïîøëè íàì, Áîæå, ùàñëèâî¿ äîë³,Ùîá ìè íå çíàëè ëèõà í³êîëè.

ÕÒÎ Â ÄÎÂʲË˲ ÕÒÎ Â ÄÎÂʲË˲ ÍÀÉÃÎËÎÂͲØÈÉ?ÍÀÉÃÎËÎÂͲØÈÉ?

ÎíóêóКраїна дошкілляКраїна дошкілляÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñüÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñü

(×óòè ñòóê³ò ó äâåð³).Ñîðîêà.

 ë³ñ³ ñòàëàñÿ á³äà:Çàõâîð³ëî Âåäìåæà.Äîïîìîæå õòî â á³ä³?Äå âè, ìóäð³ ˳êàð³?

Âèõîâàòåëü. ijòè, öå, íàïåâíî, òå Âåäìåæà, ïðî ÿêå âè çíàºòå â³ðøà.

Äèòèíà.Ó âåäìåæ³é õàòö³ ãîðå: Âåäìåæàòêî çîâñ³ì õâîðå. Âåðåùèòü íà ö³ëèé ñâ³ò: – Îé, áîëèòü ìåí³ æèâ³ò!À Ñîâà, ùî ÷óéíî ñïàëà, Çàñì³ÿëàñü ³ ñêàçàëà: – Íå õâèëþéòåñü, âñå â ïîðÿäêó, ³í í³÷èì íå çàõâîð³â, Ïðîñòî âðàíö³ á³ëÿ õàòêè Àæ â³äåðöå ìåäó ç’¿â!

Âèõîâàòåëü. Äîïîìîæåìî Âåäìåäèêó. ͳæêàìè éòè äî ë³ñó äîâãî, òîæ ïî¿äåìî íà àâòîáóñ³.

(ijòè áåðóòü êâèòêè (ãåîìåòðè÷í³ ô³ãóðè) ³ çà ¿õ äî-ïîìîãîþ øóêàþòü ñâî¿ ì³ñöÿ).

– Îñü ìè ³ â ë³ñ³. Ïðèãàäàºìî ïðàâèëà ïîâîäæåííÿ â ë³ñ³.

– ßê òóò õîðîøå! ßêå ÷èñòå ïîâ³òðÿ! ×óºòå, ÿê ãàðíî ñï³âàþòü ïòàõè?

(óìíàñòèêà äëÿ äèõàííÿ. Àðîìàòåðàï³ÿ).– Äå öÿ õàòèíêà, â ÿê³é æèâå Âåäìåæàòêî? – Îñü ³ íàøå Âåäìåæàòêî.Äèòèíà.

Éäè äî ìåíå, Âåäìåæàòêî, Íå ïðó÷àéñÿ, ì³é ìàëþê. Õî÷ ñàìà ÿ ùå ìàëÿòêî, Íå ïóùó òåáå ³ç ðóê!

Âèõîâàòåëü. Íå ïëà÷, ìè òîá³ äîïîìîæåìî. Êîãî ìè ïîêëè÷åìî íà äîïîìîãó? (˳êàðÿ) Ïîêè ˳êàð ïðèéäå, ä³çíàºìîñÿ ïðî ñàìîïî÷óòòÿ Âåäìåäèêà.

(ijòè çà äîïîìîãîþ âèõîâàòåëÿ áóäóþòü ïîøèðåí³ ðå÷åííÿ ³ çâåðòàþòüñÿ äî Âåäìåäèêà).

– Âåäìåäèêó, ñêàæè, áóäü ëàñêà, ÷è áîëèòü ó òåáå ãîðëî?

– Âåäìåäèêó, ÷è ãàðÿ÷å ó òåáå ÷îëî?– Ñêàæè, Âåäìåäèêó, òè êàøëÿºø?Âèõîâàòåëü. ßê íàì âèêëèêàòè ˳êàðÿ? Ùî äëÿ

öüîãî ïîòð³áíî âçÿòè? (Òåëåôîí) ßêèé íîìåð íàáðàòè? (103)

(Ëóíຠäçâ³íîê).˳êàð. Àëëî, ˳êàð ñëóõàº.ijòè. Çàõâîð³â Âåäìåäèê! Ó íüîãî äóæå áîëèòü ãîð-

ëî, âèñîêà òåìïåðàòóðà, â³í êàøëÿº. Ïðè¿çä³òü, áóäü ëàñêà, øâèäøå!

˳êàð. Äîáðå, ÿ ¿äó, äîïîìîæó âàøîìó Âåäìåäèêó.(Çàõîäèòü ˳êàð).˳êàð. Äîáðîãî äíÿ, äîðîã³ ä³òè!Âèõîâàòåëü. ijòè, ùî öå ó ˳êàðÿ â ðóêàõ? (Àïòå÷êà)– ˳êàðþ, òè ïîêàæåø ùî ó òåáå º ó àïòå÷ö³?

Î. Íàêîøíà, âèõîâàòåëü, ì. Òàëüíå, ×åðêàñüêà îáë.

– Öå ãðàäóñíèê, íèì...– Öå ñëóõàâêà, íåþ...– Öå øïðèö, íèì...– Öå ëîæå÷êà, íåþ...

– ijòè, ùî çàðàç ïîâèíåí çðîáèòè ˳êàð? (Ïîì³ðÿ-òè Âåäìåäèêó òåìïåðàòóðó)

˳êàð. ßêà âèñîêà òåìïåðàòóðà! (˳êàð ç ä³òüìè äèâèòüñÿ ãîðëî).– Ãîðëî ÷åðâîíå.(Ïîñëóõàëè Âåäìåäèêà).– Äèõàííÿ æîðñòêå.(Çðîáèëè Âåäìåäèêó óêîë).– Òåïåð òåìïåðàòóðà ó íüîãî ñïàäå.Âèõîâàòåëü. ßê æå íàì äàë³ ë³êóâàòè Âåäìåäèêà? ˳êàð. Äóæå äîáðå ïðè çàñòóä³ ¿ñòè áàãàòî îâî÷³â,

îñîáëèâî ÷àñíèê, öèáóëþ, à òàêîæ ôðóêòè – ëèìîíè, àïåëüñèíè, áàíàíè. Âàæëèâî ïèòè áàãàòî ÷àþ ç ìà-ëèíîþ òà ìîëîêî ç ìåäîì. Îñü ÿ òóò âñå äëÿ âàøîãî Âåäìåäèêà ïðèãîòóâàâ. Âè ò³ëüêè äîïîìîæ³òü éîìó ä³çíàòèñÿ, ùî â ÿêó áàíî÷êó ÿ íàëèâ. Áóâàéòå çäîðîâ³, ìåí³ ÷àñ äî ³íøèõ õâîðèõ.

Âèõîâàòåëü. Áà÷ó, âòîìèâñÿ íàø Âåäìåäèê. Ïîêëà-äåìî éîãî ñïàòè òà çàñï³âàºìî êîëèñêîâó.

(ijòè ñï³âàþòü êîëèñêîâó).Âèõîâàòåëü. Ïîêè íàø Âåäìåäèê â³äïî÷èâàº, ïðî-

ïîíóþ çðîáèòè äëÿ íüîãî ñþðïðèç. Ñêëàñòè ç âåëèêèõ êóáèê³â êð³ñëî äëÿ â³äïî÷èíêó.

– Ñêëàäåìî ðîçð³çàíó êàðòèíêó. Çðîáèìî öå äëÿ òîãî, ùîá Âåäìåäèê íå çàáóâàâ, ùî êîðèñíî âæèâàòè â ¿æó, êîëè õâîðèé.

– Íàø Âåäìåäèê ïðîêèíóâñÿ. Ïîêàæåìî éîìó ïî-äàðóíêè.

– Ùîá í³êîëè íå õâîð³òè, ïîòð³áíî çàéìàòèñÿ ô³ç-êóëüòóðîþ. Íàâ÷èìî ³ Âåäìåäèêà.

Ô³çêóëüòõâèëèíêà1. Õîäüáà íà ì³ñö³.

Ðàç, äâà, òðè, ÷îòèðè – Ïî ê³ìíàò³ ìè õîäèëè.×è îòàê ó쳺ø òè:Éòè ³ ç ì³ñöÿ íå ç³éòè.

2. Ïîâîðîòè òóëóáà ïðàâîðó÷, ë³âîðó÷.ß õâîðîáó ïðîãàíÿþ,Øâèäêî ò³ëî ïîâåðòàþ, ïðàâèé á³ê ³ ë³âèé á³ê, Äî ã³ìíàñòèêè ÿ çâèê.

3. Ïðèñ³äàííÿ.ß õâîðîáè íå áîþñÿ! Îñü ïðèñÿäó, ï³äâåäóñÿ. Õàé ì³öí³þòü íîæåíÿòà –Ñêîðî âæå ï³äó ãóëÿòè.

4. Ëåãêèé á³ã íà ì³ñö³. ßêùî òè óæå íå õâîðèé, Ìîæåø á³ãàòü ³ íàäâîð³. À ÿê í³, òîä³ â ê³ìíàò³, Á³ãàé òàê, ÿê ìè, ìàëÿòà!

– Âåäìåäèê íàø îäóæàâ, ðîçâåñåëèâñÿ. ³í äÿêóº çà ïîäàðóíêè ³ çà òå, ùî äîïîìîãëè éîãî âèë³êóâàòè. Çà öå â³í íàì äàðóº ìåä, ÿêèé íàçáèðàëè ë³ñîâ³ áäæî-ëè. ³í êàæå, ùî ìåä äóæå êîðèñíèé ³ ñîëîäêèé.

ÂÅÄÌÅÄÈÊ ÇÀÕÂÎвÂ

Îíóêó

ÂÅÑÅËÀ ÇÀÐßÄÊÀÂÅÑÅËÀ ÇÀÐßÄÊÀ

Країна дошкілляКраїна дошкілляÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñüÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñü

Ë.Ð. Òðîíü, âèõîâàòåëü-ìåòîäèñò, ñìò Ñîô³¿âêà, Äí³ïðîïåòðîâñüêà îáë.

Âèõîâàòåëü.Ãîñò³ ç³áðàëèñü ïðè õîðîø³é äíèí³, ²ãðîâó ä³ÿëüí³ñòü ïîäèâèòèñü íèí³. íàøîìó ñàäî÷êó âåñåëî çðîñòàòè,Ëþáëÿòü äîøê³ëüíÿòà â ³ãðè ð³çí³ ãðàòè.Ç äîáðèì äíåì, ÷àð³âíèì äíåì Óñ³õ ãîñòåé â³òàºìî,² â âåñåë³ì íàø³ì êîë³ ã³ìíàñòèêó ïî÷èíàºìî.

(ijòè ï³ä ìóçèêó âèêîíóþòü êîìïëåêñ âïðàâ ðèò-ì³÷íî¿ ã³ìíàñòèêè).

1. Â. ï. – î. ñ., ðóêè íà ïîÿñ³. Ïî÷åðãîâå ï³äí³-ìàííÿ íà íîñîê ïðàâî¿ (ë³âî¿) íîãè, çãèíàþ÷è ïðè öüîìó êîë³íî.

2. Â. ï. – òàêå ñàìå. Ïðàâó ðóêó – âïåðåä, äîëî-íåþ íàçîâí³; ë³âó ðóêó – â ñòîðîíó, ë³âó íîãó – íà íîñîê, çãèíàþ÷è ïðè öüîìó êîë³íî.

3. Â. ï. – íîãè íàð³çíî, ðóêè íà ïîÿñ³. 1–2 – âè-ïàä ïðàâîþ íîãîþ âïåðåä, ðóêè âïåðåä. 3–4 – â. ï. 5–8 – òå ñàìå ç ë³âî¿ íîãè.

4. Â. ï. – ñèäÿ÷è íà ï³äëîç³. Ïåðåñóâàííÿ âïå-ðåä-íàçàä íà ñ³äíèöÿõ.

5. Â. ï. – óïîð íà ë³êò³ ðóê ñèäÿ÷è, «âåëîñèïåä» íîãàìè.

6. Â. ï. – ñèäÿ÷è íîãè íàð³çíî, ðóêè çà ãîëî-âó. 1 – íàõèë äî ïðàâî¿ íîãè, ðóêè äî ïðàâî¿ íîãè. 2 – â. ï. 3 – íàõèë äî ë³âî¿ íîãè, ðóêè äî ë³âî¿ íîãè. 4 – â. ï.

7. Â. ï. – î. ñ. 1–2 – ïðèñòàâí³ êðîêè ïðàâîðó÷. 3–4 – íàï³âïðèñ³ä, ñïëåñêóâàííÿ ó äîëîí³. 5–6 – òå ñàìå, ë³âîðó÷.

8. Â. ï. – î. ñ., ðóêè á³ëÿ ãðóäåé ó çàìîê. Ñòðèá-êè, êîë³íîì ïðàâî¿ (ë³âî¿) íîãè ïî÷åðãîâî òîðêàòè-ñÿ êèñòåé ðóê.

9. Â. ï. – î. ñ. Á³ã íà ì³ñö³ ç ð³çíèìè ìàõàìè íîãàìè.10. Õîäüáà íà ì³ñö³ ç ïîºäíàííÿì ðóõ³â ðóêàìè ³

äèõàëüíèìè âïðàâàìè.Íàø³ ä³òêè âñ³ ñòîìèëèñü, ïîãóëÿòè çàõîò³ëîñü. êîëî äðóæíî âñ³ ñòàâàéòå, â êàðóñåë³ çàêðóæëÿéòå.Ðóõëèâà ãðà «Ïàðàñîëüêà-êàðóñåëü»

Äî ñïèöü ïåðåâåðíóòî¿ ïàðàñîëüêè ïðèêð³ïëþ-þòüñÿ êîëüîðîâ³ ñòð³÷êè. ijòè, âçÿâøèñÿ çà ñòð³-÷å÷êè, ðóõàþòüñÿ ïî êîëó ³ âèìîâëÿþòü:

Çàêðóòèëèñü êàðóñåë³Âñå êðóãîì, êðóãîì, êðóãîì.À ìè ä³òî÷êè âåñåë³ –Âñå á³ãîì, á³ãîì, á³ãîì!

ϳñëÿ ñë³â «Á³ãîì, á³ãîì, á³ãîì!» ä³òè ïî÷èíàþòü á³ãòè. Êîëè âèõîâàòåëü äàñòü êîìàíäó «Êðóãîì!», âîíè íà õîäó øâèäêî áåðóòü ñòð³÷êè ³íøîþ ðóêîþ, á³æàòü ó ïðîòèëåæíèé á³ê. Ïîò³ì âèõîâàòåëü ïðî-ãîâîðþº:

Òèõøå, ä³òêè, íå ñï³ø³òü,Êàðóñåë³ çóïèí³òü!Ðàç, äâà, ðàç, äâà,Âæå çàê³í÷èëàñÿ ãðà!

Ðóõ «êàðóñåë³» ïîñòóïîâî âïîâ³ëüíþºòüñÿ, à ï³ñ-ëÿ îñòàíí³õ ñë³â ä³òè çóïèíÿþòüñÿ.

Ãðà ïîâòîðþºòüñÿ ï³ä çàïèñ ï³ñí³ «Íà êàðóñåë³».Âèõîâàòåëü.

ijòè êàòàëèñü, óñì³õàëèñü, ðîçâàæàëèñü.Öþ ïðîãóëÿíêó ìàëÿòà Áóäóòü äîâãî ïàì’ÿòàòè.

– ³äãàäàéòå çàãàäêó.Ùî çà ä³ì òàêèé âåëèêèé, Äå òâàðèí æèâå áàãàòî.Âñ³ âîíè ç êðà¿í äàëåêèõ.Çäîãàäàéòåñÿ, ìàëÿòà. (Çîîïàðê)

– Çàðàç çàïëþùóéòå î÷³ é óÿâ³ìî, ùî ìè ç âàìè éäåìî íà åêñêóðñ³þ äî çîîïàðêó.

Æèâóòü ó çîîïàðêóÆèðàôà, çåáðà, ñëîí.Ïðî íèõ óñ³ ï³êëóþòüñÿ,Íèìè âñ³ ëþáóþòüñÿ.Íà åêñêóðñ³þ éäåìî, ¯õ óñ³õ ðîçãëÿíåìî.ϳñåíüêó óñ³ çàñï³âàºìî, Ó âåñåëó ãðó ïîãðàºìî.

Ðóõëèâà ãðà «Ó æèðàô³â»Ó æèðàô³â ïëÿìè, ïëÿìè, ïëÿìî÷êè óñþäè: (2 ð.)(ïëåñêàºìî ïî âñüîìó òóëóáó äîëîíÿìè)Íà ëîá³, íà âóõàõ, íà øè¿, íà ë³êòÿõ,Íà íîñàõ, íà æèâîòàõ, íà êîë³íàõ ³ íîñêàõ.(îáîìà âêàç³âíèìè ïàëüöÿìè òîðêàºìîñÿ äî â³äïî-

â³äíèõ ÷àñòèí ò³ëà)Ó ñëîí³â ñêëàäêè, ñêëàäî÷êè óñþäè: (2 ð.)(Ùèïàºìî ñåáå, í³áè çáèðàþ÷è ñêëàäêè)Íà ëîá³, íà âóõàõ, íà øè¿, íà ë³êòÿõ,Íà íîñàõ, íà æèâîòàõ, íà êîë³íàõ ³ íîñêàõ.(îáîìà âêàç³âíèìè ïàëüöÿìè òîðêàºìîñÿ äî â³äïî-

â³äíèõ ÷àñòèí ò³ëà)Ó çåáðè ñìóæêè, ñìóæêè, ñìóæêè, ñìóæå÷êè

óñþäè: (2 ð.)(ïðîâîäèìî ðåáðàìè äîëîíü ïî ò³ëó, í³áè ìàëþºìî

ñìóæêàìè)

ÎíóêóКраїна дошкілляКраїна дошкілляÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñüÍàâ÷àºìîñÿ ãðàþ÷èñü

Íà ëîá³, íà âóõàõ, íà øè¿, íà ë³êòÿõ,Íà íîñàõ, íà æèâîòàõ, íà êîë³íàõ ³ íîñêàõ.(îáîìà âêàç³âíèìè ïàëüöÿìè òîðêàºìîñÿ äî â³äïî-

â³äíèõ ÷àñòèí ò³ëà)– À öå ùî?

Âîíî ïîòð³áíå äëÿ ðîñëèí, Âîíî ïîòð³áíå äëÿ òâàðèí,Âîíî ïîòð³áíå äëÿ ëþäèíè, Áåç íüîãî íå ïðîæèòè äíèíè.

(Ñîíöå)Ðóõëèâà ãðà «Ñîíå÷êî ³ ä³òè»

Îáèðàºìî «ñîíå÷êî» ë³÷èëêîþ.Ñîíå÷êî, ñîíå÷êî, çàãëÿíü ó â³êîíå÷êî. ãîñò³ äî íàñ çàâ³òàé, íàøèõ ìàëÿò ïðèâ³òàé.Äëÿ íàñ ñüîãîäí³ ìóçèêà ëóíàº,Ìè ðàçîì ç ñîíå÷êîì ïîãðàºìî, ² òàíöþâàòè ñîíöå áóäå ç íàìè,À òàêîæ ï³ñíþ çàñï³âàºìî.

Âèõîâàòåëü âèêëàäຠïî êîëó îáðó÷³ – «áóäèíî÷-êè» äëÿ ä³òåé. Îáðàíà äèòèíà – «ñîíå÷êî» – â öåí-òð³ êîëà. ijòè çàéìàþòü ñâî¿ ì³ñöÿ â áóäèíî÷êàõ. Ïðèñ³äàþòü ³ âäàþòü, í³áè ñïëÿòü.

Òè øâèäåíüêî óñòàâàé,Íà çàðÿäêó ïîñï³øàé.Ñîíöå äèâèòüñÿ â â³êîíöå,Ãåé, íå ñïè – â³òàéñÿ ç ñîíöåì.ϳñåíüêó óñ³ çàñï³âàºìî, ö³êàâó ãðó ïîãðàºìî!

Íà ö³ ñëîâà ä³òè ïðîêèäàþòüñÿ, ïîòÿãóþòüñÿ é ïîâòîðþþòü âïðàâè, ÿê³ ¿ì ïðîïîíóº «Ñîíå÷êî» ï³ä ñï³â ï³ñí³ «Ðîáèìî çàðÿäêó».

Ðîçáóäèëî ñîíå÷êî íàñ ç òîáîþ, (õîäüáà íà ì³ñö³)Ïîâåëî íàñ ñîíå÷êî çà ñîáîþ.Õëîï÷èêè é ä³â÷àòêà, ÿ ³ òè (ìàõè ðóêàìè)

Ðîáèìî çàðÿäêóÐàç, äâà, òðè. Ðàç, äâà, òðè.Ðîáèìî çàðÿäêó.Ðàç, äâà, òðè.

Ðó÷êàìè äî ñîíå÷êà ïîòÿãíóëèñü. (ðóõè ðóêàìè ââåðõ – âíèç)Âåñåëî âñ³ ñîíå÷êó óñì³õíóëèñü.Ïëåùåìî â äîëîí³ ÿ ³ òè. (ïëåñêàííÿ â äîëîí³)Ïðîêèäàéòåñü, ñîí³.

Ðàç, äâà, òðè. Ðàç, äâà, òðè.Ïðîêèäàéòåñü, ñîí³.Ðàç, äâà, òðè.Ïîâåðíóëèñü âë³âî, ïîò³ì – âïðàâî.

(ïîâîðîòè ë³âîðó÷ – ïðàâîðó÷)Õòî ùå òàê íåñì³ëî ðîáèòü âïðàâè?Á³ëüø íå ïîç³õàºìî ÿ ³ òè.Âåñåëî ñòðèáàºìî.

(ñòðèáêè íà äâîõ íîãàõ íà ì³ñö³)

Ðàç, äâà, òðè. Ðàç, äâà, òðè.Âåñåëî ñòðèáàºìî.Ðàç, äâà, òðè.

Âèõîâàòåëü.Ñîíå÷êî ñ쳺òüñÿ ç íåáà,Âçèìêó âñ³ì ãóëÿòè òðåáà.Éäè äî íàñ íà ëóæîêÀ ç ëóæêà – ó íàø ñàäîê.

«Ñîíöå» ³ ä³òè ïåðåñòðèáóþòü ç îáðó÷à â îáðó÷. Õòî ³ç çàê³í÷åííÿì ìóçèêè çàëèøèâñÿ áåç áóäè-íî÷êà, òîé ñòຠ«Ñîíå÷êîì». Ãðà ïîâòîðþºòüñÿ.

Ñîíå÷êî âòîìèëîñü íàì óñ³ì ñâ³òèòè.Íàì éîãî øâèäåíüêî ñë³ä ðîçâåñåëèòè.

Ðóõëèâà ãðà «Ñîíå÷êî ³ äîùèê»Âñ³ ìè âèéøëè ïîãóëÿòè,

(ä³òè á³ãàþòü, ñòðèáàþòü, ïðèñ³äàþòü)Ç ñîíå÷êîì ïîãðàòèñÿ,Ìè íå áóäåì ñóìóâàòè, Ç ñîíöåì áóäåì ãðàòèñÿ.Äîùèê, äîùèê íàêðàïàº, (ä³òè õîâàþòüñÿ ï³ä ïàðàñîëüêó)Íàøèõ ä³òî÷îê ëÿêàº.

ijòè âì³þòü òàíöþâàòè, øâèäêî á³ãàòè, ñòðèáàòè,Òà íå êîæåí äîáðå â쳺 ï³ñëÿ ãðè â³äïî÷èâàòè.ª ðîçâàãà â íàñ òàêà – ³ âåñåëà, ³ ëåãêà.Õîäèìî ïîâ³ëüíî, òèõî…³äïî÷èòè – ïðîñòî âò³õà.

Âïðàâà íà çíÿòòÿ åìîö³éíî¿ íàïðóãè «Çàõ³ä ñîíå÷êà»

Ñîíå÷êî âòîìèëîñü íàì óñ³ì ñâ³òèòè² òîìó éîìó òðåáà â³äïî÷èòè. Ñîíå÷êî çàõîäèòü çà ãîðèçîíò ñïî÷èâàòè. ² íàì ÷àñ â³äïî÷èòè.– Çàêðèéòå î÷³, âäèõ–âèäèõ (2–3 ðàçè)– Ðîçñëàáòå âñ³ ì’ÿçè ðóê, í³ã, òóëóáà, îáëè÷÷ÿ.– À çàðàç íà ðàõóíîê «òðè» – ðîçïëþùóéòå î÷³.Âæå ñê³í÷èëàñÿ ðîçâàãà,ijòè â ãðóïó âñ³ ï³äóòü.À øàíîâí³ íàø³ ãîñò³Ùå íå ðàç äî íàñ ïðèéäóòü.

У світі мистецтваÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêèÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêè

Îáëàäíàííÿ. Îë³âåöü, í³æ, ïåíçëèêè, ðîëèêîâèé í³æ, ñèòî, êà÷àëêà, äåêî, ëîïàòêè, êàñòðóëÿ.

Ìàòåð³àëè. Áîðîøíî, ñ³ëü, âîäà, êðîõìàëü, êëåé äëÿ øïàëåð, ôàðáè (ãóàø, àêâàðåëü òîùî), ìàòåð³àëè äëÿ îçäîáëåííÿ âèðîáó.

Ðåöåïò âèãîòîâëåííÿ ñîëîíîãî ò³ñòà ç ïøåíè÷íîãî áîðîøíà

Áåðåìî 2 ÷àøêè áîðîøíà, 1 ÷àøêó ñîë³, 3/4 ÷àø-êè âîäè (125 ìë). Äîáðå âèì³øóºìî ò³ñòî. ßêùî òðåáà çðîáèòè òîíêó ô³ãóðêó, ñë³ä äîäàòè äî ò³ñòà 15–20 ã (ñòîëîâó ëîæêó), êëåþ ÏÂÀ, àáî ñòîëîâó ëîæêó êðîõìàëþ, àáî êëåé äëÿ øïàëåð, ÿêèé ïîïåðåäíüî ðîçì³øàòè ç íåâåëèêîþ ê³ëüê³ñòþ âîäè.

Ôàðáóâàííÿ ò³ñòà. Ùîá ïîôàðáóâàòè ãîòîâå âèì³-øàíå ñîëîíå ò³ñòî ç ïøåíè÷íîãî áîðîøíà, ñë³ä äîäà-òè ê³ëüêà êðàïåëü õàð÷îâîãî áàðâíèêà. ßêùî âèð³á áóäå îäíîòîííèì, áàðâó ìîæíà äîäàòè ï³ä ÷àñ çàì³-øóâàííÿ, à ÿêùî âèð³á ìຠáóòè ð³çíîêîëüîðîâèì, òî ãîòîâå ò³ñòî òðåáà ïîä³ëèòè çà ê³ëüê³ñòþ êîëüî-ð³â. ²ç êîæíî¿ ÷àñòèíêè ë³ïëÿòü ìàëåíüê³ êóëüêè, â ñåðåäèí³ ÿêèõ ðîáëÿòü çàãëèáëåííÿ. Ïîò³ì ó ö³ çàãëèáëåííÿ êàïàþòü áàð-âó, ï³ñëÿ öüîãî ñòàðàííî ðîçìèíàþòü äîòè, äîêè ò³ñòî íå çàáàðâèòüñÿ ð³â-íîì³ðíî.

Çâåðí³òü óâàãó!1. Áîðîøíî äëÿ ìëèíö³â (àáî ç äîáàâêàìè) âèêî-

ðèñòîâóâàòè íå ìîæíà (ô³ãóðêè ïðè âèñèõàíí³ ï³ä-í³ìóòüñÿ, ÿê ò³ñòî äëÿ ïèðîã³â, ³ ïîòð³ñêàþòüñÿ).

2. ѳëü ñïî÷àòêó ïåðåì³øóºòüñÿ ç áîðîøíîì, à ò³ëü-êè ïîò³ì ó ãîòîâó ìàñó íàëèâàþòü âîäó. Íå ìîæíà âèêîðèñòîâóâàòè éîäîâàíó ñ³ëü – ò³ñòî áóäå íå-îäíîð³äíå, â êðóïèíêó.

3. Íàéêðàùå áðàòè äóæå õîëîäíó âîäó, äîäàþ÷è ¿¿ ÷àñòèíàìè ïî 50 ìë.

4. Ñîëîíå ò³ñòî çáåð³ãàþòü ó ïîë³åòèëåíîâîìó ïà-êåò³ àáî ù³ëüíî çàêðèâàþòü ó êîíòåéíåð³. Ò³ñòî ç ïàêåòà êðàùå ä³ñòàâàòè ìàëåíüêèìè øìàòî÷-êàìè, òîìó ùî âîíî øâèäêî ïîêðèâàºòüñÿ ñêî-ðèíêîþ ³ ïðè ðîçêà÷óâàíí³ àáî ë³ïëåíí³ öå ìîæå ç³ïñóâàòè âèãëÿä âèðîáó.

5. Ñóøèòè ò³ñòî êðàùå íà â³äêðèòîìó ïîâ³òð³. Òðè-âàë³ñòü ñóø³ííÿ çàëåæèòü â³ä òîâùèíè âèðîáó.

6. Ãîòîâèé âèð³á òðåáà ðîçìàëþâàòè ôàðáàìè òà ïîêðèòè ëàêîì (íàïðèêëàä, àêðèëîâèì). Ìîæíà âèêîðèñòîâóâàòè ³ çâè÷àéíèé áóä³âåëüíèé äëÿ ïàðêåòó àáî äåðåâà.

Ãðà «Â³äãàäàé, ÿêèé âèð³á ó äðóãà»Â÷èòåëü çáèðຠâèðîáè, ÿê³ çðîáèëè ä³òè. Íà íà-

ñòóïíèé óðîê çà÷èòóº â³ðø³, äå ðîçïîâ³äàºòüñÿ ïðî ò³ ïðåäìåòè, ÿê³ âèãîòîâèëè ó÷í³. ijòè ïîâèíí³ â³ä-ãàäàòè, õòî ÿêèé âèð³á çðîáèâ.

Â.Â. Êîñòåíêî, êåð³âíèê ãóðòêà, ñ. ˳䳿âêà, Ìèêîëà¿âñüêà îáë.

Фантазії із солоного тіста

Âåñåëå ñîíå÷êîËîñêîòàëî ñîíå÷êîÏðîì³íöåì â³êîíå÷êî:«Êâàòèðêó â³ä÷èíÿéòå, ä³ì ìåíå ïóñêàéòå,Áóäó ç âàìè ãðàòèñÿ,Ãàðíî óñì³õàòèñÿ,³ðøèê âàì ñêëàäó,Äàéòå ëèø ââ³éäó»!² â³ä³ìêíóëè ñîíå÷êóÊâàòèðêó ó â³êîíå÷êó, ä³ì éîãî âïóñòèëè,Äî ñòîëó çàïðîñèëè,Ìåäîì ÷àñòóâàëè,Êîìïîòîì íàïóâàëè,Ùîá ñÿÿëî íàì ñîíå÷êîÙîäíÿ ó â³êîíå÷êî.

Âåñíÿí³ êâ³òèÙå íà äåðåâàõ ãîë³ â³òè,Õîëîäíèé â³òåð äîï³êàº. Òà çàöâ³ëè âåñíÿí³ êâ³òè,Íàä íèìè áäæ³ëîíüêà ë³òàº. À êâ³òè í³æí³ ³ òåíä³òí³,ßê äîòèê ðó÷îê íåìîâëÿòè.Á³ëåíüê³, æîâò³ ³ áëàêèòí³…Âîíè ïðèéøëè âåñíó â³òàòè.

Í. Êðàñîòê³íà

– Äå, âîðîíî-êàðêàðîíî, òè áóëà?Ùî, âîðîíî-êàðêàðîíî, ïðèíåñëà?– Ïîêðóæëÿëà ÿ âãîð³,Ãîðîáö³â ïîðîçãàíÿëà ó äâîð³.Ñòð³ëà ï³âíÿ-ðîçáèøàêó, ï³ñíÿðà – ² ÷êóðíóëà, äðåìåíóëà ³ç äâîðà.

У світі мистецтваÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêèÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêè

Îáëàäíàííÿ. Ðîã³ç (î÷åðåò), íîæèö³, íèò-êè, âàòí³ êóëüêè, îäÿã äëÿ ëÿëüêè.

– Ñêàæ³òü, ÷èì íàéá³ëüøå ëþáëÿòü çàéìàòèñÿ ä³òè? (Ãðàòèñÿ)

– À ùî ïîòð³áíî ä³òêàì äëÿ ãðè?– ²ãðàøêà – öå ð³÷, ïðèçíà÷åíà äëÿ

ãðè.  íàðîä³ ¿¿ ùå íàçèâàþòü «öÿöü-êà», «çàáàâêà», «âèãðàøêà», «öÿöÿí-êà». À ÿêà ³ãðàøêà âàøà óëþáëåíà?

– ßê âè äóìàºòå, ó âàøèõ ìàì, òàòóñ³â áóëè òàê³ ñàì³ ³ãðàøêè?

– À â áàáóñü ³ ä³äóñ³â?–  óñ³ ÷àñè ä³òè ãðàëèñÿ ³ãðàø-

êàìè. Àëå ðàí³øå ³ãðàøêîþ ì³ã áóòè áóäü-ÿêèé âèïàäêîâèé ïðåäìåò: ã³ëî÷-êà, øèøêà, ëèñòî÷îê. Îäí³ºþ ç íàéäàâí³øèõ ³ãðàøîê º ëÿëüêà. À ÿê âîíà âèíèêëà? Ïîñëóõàéòå ëåãåíäó.

Ñïåêîòíî¿ ë³òíüî¿ äíèíè ï³øëà îäíà ìîëîäà æ³íêà â ïîëå æàòè ïøåíèöþ. Âçÿëà âîíà ç ñîáîþ ìàëåíüêó äîíå÷êó, ÿêó íå ìàëà íà êîãî çàëèøèòè âäîìà. Ƴíêà ïðàöþº, ñïèíè íå ðîçãèíàº, à ä³-â÷èíêà âåðåäóº. Ñîíå÷êî ïðèï³êàº, äîíå÷ö³ äóø-íî, ñêó÷íî, âîíà íå çíàº, äå ñåáå ä³òè, ÿê ä³æäàòè âå÷îðà. Äóìàëà ìàòóñÿ, ÷èì ðîçâàæèòè ä³â÷èíêó. Àæ òóò ¿é êèíóâñÿ â î÷³ æìóò ñîëîìè, ùî íàãàäó-âàâ ô³ãóðêó ëþäèíè. Ƴíêà çðàä³ëà. Âîíà ïðèñ³ëà ³ âïðàâíî ñêðóòèëà ç ñîëîìè ëÿëå÷êó, ïåðåâ’ÿçàëà ¿¿ òðàâèíêàìè ³ äàëà äèòèí³. Ñïî÷àòêó ëÿëüêà áóëà ä³â÷èíö³ çà ïîäðóæêó, ïîò³ì –çà ìîëîäøó ñåñòðè÷êó. À ïîò³ì äîíüêà óÿâèëà ñåáå äîðîñëîþ, ìàìîþ. ² ëÿëüêà òåïåð áóëà ¿é çà äèòèíêó. Íåç÷ó-ëàñÿ ìàëà, ÿê ïðèéøîâ âå÷³ð, ³ ìàìà ïîêëèêàëà ¿¿ äîäîìó. Ç òîãî ÷àñó âñ³ ìàòóñ³ â Óêðà¿í³ ïî÷àëè ðîáèòè äëÿ ñâî¿õ ä³òîê ëÿëüêè ³ç ï³äðó÷íèõ ìà-òåð³àë³â: êóêóðóäçèííÿ, ñîëîìè, òðàâè, ðîãîçó, íèòîê, êëàïòèê³â òêàíèíè.

– Îñê³ëüêè ëÿëüêó âèíàéøîâ íàðîä, ¿¿ íàçèâà-þòü íàðîäíîþ. Íàðîäíèõ ëÿëüîê º òðè âèäè: ëÿëü-êè-îáåðåãè, îáðÿäîâ³ ëÿëüêè òà ëÿëüêè äëÿ ³ãîð.

– Ëÿëüêó-ñïàñ³âêó âèãîòîâëÿëè â ïå-ðåääåíü ñâÿòà Ñïàñà ³ ïðèêðàøàëè íåþ

ïîäâ³ð’ÿ. Âåñíÿíà ëÿëüêà Âàñèëèíêà çàêëèêàëà âåñíó íå ò³ëüêè â ä³ì, à é ó ñåðöÿ ëþäåé.

– Ëÿëüêà-äçâ³íî÷îê – ëÿëüêà äîáðèõ çâ³ñòîê. Öÿ ëÿëüêà – âåñåëà, çàïàëüíà,

ïðèíîñèòü ó ä³ì ðàä³ñòü òà âåñåëîù³. Öå îáåð³ã ãàðíîãî íàñòðîþ.

– Ëÿëüêà-áåçñîííèöÿ. Öå ìàã³÷-íà êîëèñêîâà ëÿëüêà. Áåçñîííèöþ íàáèâàëè çàñïîê³éëèâîþ òðàâîþ ³ ïðèìîâëÿëè: «Ñîííèöÿ-áåçñî-

ííèöÿ, íå ãðàéñÿ ç ìî¿ì äèòÿòêîì, à ãðàéñÿ ö³ºþ ëÿëüêîþ».

– Ëÿëüêà-ìåòåëèê. Ëÿëüêó ï³äâ³øóâàëè íàä êîëèñêîþ, íåþ ãðàëèñÿ ³ ä³â÷àòêà, ³ õëîï÷èêè. ¯¿ ìîãëè âèãîòîâèòè íàâ³òü ìàëåíüê³ ä³òè.

– Ëÿëüêà-çàé÷èê-íà-ïàëü÷èê. Ðîáèëè öþ ³ãðàøêó ä³òÿì, àáè âîíè ìàëè äðóãà, ñï³âáåñ³ä-íèêà. Çàé÷èê îäÿãàºòüñÿ íà ïàëü÷èê ³ çàâæäè ïî-ðÿä ç òîáîþ.

– Ñüîãîäí³ ìè ç âàìè âèãîòîâëÿòèìåìî îá’ºìíèé âèð³á – ëÿëüêó.

(ijòè ðîçïîâ³äàþòü ïðî òå, äëÿ êîãî âèãîòîâëÿ-òèìóòü ëÿëüêó).

À äîïîìîæå íàì ó ðî-áîò³ îñü öÿ îáðÿäîâà ëÿëüêà-äåñÿòèðó÷êà. ¯¿ âèãî-òîâëÿëè ÿê îáåð³ã, ùî äîïîìàãຠâ ðîáîò³.

– Äàâàéòå ïîãëÿíåìî, ç ÿêèõ ìàòåð³àë³â âèãî-òîâëåíà ëÿëüêà. Òàê, òóò âèêîðèñòàíî êóêóðóäçÿ-íå ëèñòÿ. Ç íüîãî âèãîòîâëåíî ëÿëü÷èí îäÿã. À îñü ñàìó ëÿëüêó ìè âèãîòîâèìî ç ³íøîãî ìàòåð³àëó. Ö³ âóçåíüê³ ³ äîâã³ ëèñòî÷êè, ãàäàþ, áà÷èëè âñ³, õòî áóâàâ á³ëÿ ñòàâêà, à íàçèâàºòüñÿ öÿ ðîñëèíà – ðîã³ç. Öþ ðîñëèíó çäàâíà âèêîðèñòîâóâàâ íàðîä.

Ë.Ì. Ðÿáà, â÷èòåëü, ñ. Ëîïàò³â, ×åðí³âåöüêà îáë.

Зібралися ляльки

за круглим столом

У світі мистецтваÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêèÒàëàíîâèò³ ïàëü÷èêè

 äàâí³ ÷àñè ðîã³ç áóâ äóæå ïîïóëÿðíèì ìàòåð³à-ëîì äëÿ ïîêðèòòÿ äàõ³â, à ùå ç íüîãî ðîáèëè îñü òàê³ ïåðåâåñëà äëÿ çâ’ÿçóâàííÿ ñíîï³â. À íà Çåëåí³ ñâÿòà íèì âñòåëÿëè ï³äëîãó â õàòàõ:

Ïåðåä Çåëåíèì ñâÿòîì Ðîã³ç ³ç ð³÷êè ðâàëà.ßê íåä³ëþ Çåëåíó ä³æäàëà,Íà ï³äëîãó òà â³êíà ïîñëàëà,Ùîá çäîðîâ’ÿ ó ä³ì ïðèáóâàëî.

– Îêð³ì ðîãîçó, íàì çíàäîáèòüñÿ íèòêà, ñòð³÷-êè, íîæèö³.

Ñâîþ ðîáîòó ìè áóäåìî âèêîíóâàòè â äåê³ëüêà åòàï³â. Áåðåìî ïó÷îê ðîãîçó, ñêëàäàºìî éîãî âäâîº. Ôîðìóºìî ãîë³âêó, ïðîñóíóâøè êëóáî÷îê âàòè ï³ä ðîã³ç, ³ ïåðåâ’ÿçóºìî íèòêîþ. Öå áóäå øèÿ ëÿëüêè.

Âèãîòîâëÿºìî ðóêè: áåðåìî ïó÷îê ðîãîçó çà-âòîâøêè, ÿê ïîïåðåäí³é ïó÷îê, àëå êîðîòøèé óäâ³÷³. Ñêð³ïëþºìî íèòêîþ ïîñåðåäèí³ ³ ïî êðàÿõ.

Âñòàâëÿºìî ðóêè êð³çü òóëóá ïðÿìî ï³ä ãîëî-âîþ. Äîâãîþ íèòêîþ îáìîòóºìî íàâõðåñò äîâêîëà ãðóäåé ëÿëüêè, à ïîò³ì äîâêîëà òà볿.

Çàêð³ïëþºìî íèòêó äåê³ëüêîìà ñò³áêàìè ³ îá-ð³çàºìî ¿¿.

Îäÿãàºìî òà îçäîáëþºìî ëÿëüêó.– Íó ùî æ, ó êîæíîãî ç âàñ ó ðóêàõ ñïðàâæíÿ

ëÿëüêà. Äàâàéòå ïîãðàºìîñü ³ç íåþ. Óÿâ³òü ñîá³, ùî âàøà ëÿëüêà ðîçïëàêàëàñü. ßê âè ¿¿ áóäåòå âò³øàòè?

(ijòè ðîçïîâ³äàþòü çàáàâëÿíêó).Ëàäêè, ëàäîíüêè, ëàäóñ³,Îé ëàäóñ³, ëàäêè.– Äå áóëè? –  áàáóñ³.– Ùî ¿ëè? – Îëàäêè.– Ç ÷èì îëàäêè?– ²ç ìåäêîìÒà ñîëîäêèì ìîëî÷êîì.

– À ÿê âêëàäàòèìåìî ëÿëþ ñïàòè, ùî ñï³âàòè-ìåìî? Òàê, êîëèñêîâó. Äàâàéòå æ çàñï³âàºìî, çà-êîëèøåìî íàøèõ ëÿëüî÷îê.

(ijòè âèêîíóþòü êîëèñêîâó).– À çàðàç ä³â÷àòêà íàì ðîçêàæóòü, ÿê âîíè ãðà-

þòüñÿ ç ëÿëüêàìè.1-à ä³â÷èíêà.

Ðîçêèäàºø, ëÿëþ, ðå÷³Ïî êóòêàõ ³ ñåðåä õàòè,À ìåí³, ÿê ïðèéäå âå÷³ð,Òðåáà âñ³õ ¿õ ïîçáèðàòè.ϳä³éìè ñàìà õóñòèíó,Îë³âö³ ñêëàäè â øóõëÿäêó.² êîëè ñâîþ äèòèíóÂæå ïðèâ÷ó ÿ äî ïîðÿäêó?

2-à ä³â÷èíêà.ß ùîðàíêó íà ñí³äàíêóͳ õâèëèíè íå ïðîãàþ,ß ùîðàíêó íà ñí³äàíêóËÿëüêó îäÿãàþ.Õàé íå õîäèòü ó ï³æàì³Äî îá³äíüî¿ ïîðè.Íå â³çüìó æ ¿¿ â ï³æàì³Ãðàòèñÿ äî ä³òâîðè!ß ¿¿ âæå çðàíêó ìóøóÎäÿãàòè, óçóâàòè.² âæå çðàíêó ÿ ¿é ìóøóÄîâã³ êîñè çàïë³òàòè.Äáàþ ÿ ïðî ëÿëþ Ëþñþ,Áî ÿ ëÿëü÷èíà ìàòóñÿ.

Â÷èòåëü.Âñå çðîáèòè ìè çóì³ëè,Íà íîâó ñõîäèíêó ñòóïèëè.

Çðàçîê âèãîòîâëåííÿ ëÿëüêè ç ðîãîçó