ΜU

SE

UM

S

CH

OO

L E

DU

CA

TIO

NM

usEd

ΜΟ

ΥΣ

ΕΊΟ

ΣΧ

ΟΛ

ΕΊΟ

ΕΚ

ΠΑ

ΊΔΕ

ΥΣ

ΗΤΟ

ΜΟ

Σ Vo

lum

e 1

| ΤΕ

ΥΧΟ

Σ Is

sue

1/20

20

MusEdΜUSEUM SCHOOL EDUCATION

ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ / JOURNAL

ΤΕΥΧΟΣ Issue

ΤΟΜΟΣVolume 1 | 1/2020 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣJanuary

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΤΑ ΤΡΊΑ ΑΥΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΣΧΕΔΊΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΤΊΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΟΊΧΤΗΣ ΚΑΊ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ

ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΈΣ & ΑΡΘΡΩΤΙΚΈΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΉ & ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΏΝ

Περιέχει πρωτότυπη έρευνα, η οποία το καθι-

στά ΜΟΝΑΔΙΚΟ (έρευνα σε 165 μαθητές του ελληνικού σχολείου

με πραγματικά λάθη στη γραφή).

ΔΥΣΛΈΞΙΑΜΑΘΗΣΙΑΚΈΣ ΔΥΣΚΟΛΙΈΣ & Η ΑΝΤΙΜΈΤΏΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

ΤΟ ΜΟΝΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΈΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΈΝΟ ΣΤΟ

ΈΛΛΗΝΙΚΟ ΦΏΝΟΛΟΓΙΚΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ!

ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΈΣ & ΑΡΘΡΩΤΙΚΈΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣΘΕΏΡΉΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

& ΑΞΙΟΛΟΓΉΣΉ

IΠΠOKPATOYΣ 44, 106 80 AΘHNA THΛ.: 210 36.11.000, FAX: 210 36.34.389www.menandros.gr e-mail: info@menandros.gr

Παιδαγωγικο-διδακτικές προτάσεις με στόχο την καλύτερη εκπαίδευση

και κατάρτιση των παιδιών μας!3

MusEdΜUSEUM SCHOOL EDUCATION

ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ

2

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΔιευθυντήςΚωνσταντίνος Δ. Μαλαφάντης, Καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος

ΜέληΕυρυδίκη Αντζουλάτου-Ρετσίλα, Ομ. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΠελοποννήσουΕυαγγελία Γαλανάκη, Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου

ΑθηνώνΑγγελική Γιαννικοπούλου, Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου ΑθηνώνΑνδρομάχη Γκαζή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παντείου ΠανεπιστημίουΡέα Κακάμπουρα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου ΑθηνώνΚώστας Κασβίκης, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής ΜακεδονίαςΜαρία Κλαδάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΑιγαίουΔημήτρης Κολιόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου ΠατρώνΒασιλική Λαλαγιάννη, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΠελοποννήσουΜιχαήλ Γ. Μερακλής, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου ΑθηνώνΜάρλεν Μούλιου, Επίκουρη Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών Κώστας Μπίκος, Καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ΘεσσαλονίκηςΣήφης Μπουζάκης, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου ΠατρώνΑλεξάνδρα Μπούνια, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΑιγαίουΝίκη Νικονάνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΘεσσαλίαςΆγγελος Παληκίδης, Επίκουρος Καθηγητής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου ΘράκηςΓιώργος Παπαϊωάννου, Επίκουρος Καθηγητής Ιονίου ΠανεπιστημίουΕσθήρ Σολομών, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου ΙωαννίνωνΛοΐζος Σοφός, Καθηγητής Πανεπιστημίου ΑιγαίουΣαπφώ Ταμπάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

ΘεσσαλονίκηςΑναστασία Φιλιππουπολίτη, Επίκουρη Καθηγήτρια Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου

ΘράκηςΙωσήφ Φραγκούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ

3

SCIENTIFIC COMMITTEE

EditorKonstantinos D. Malafantis, Professor, National and Kapodistrian University of

Athens, President of the Hellenic Society of Greece

MembersEurydice Anjoulatou-Retsila, Emerita Professor, University of the PeloponneseEvangelia Galanaki, Professor, National and Kapodistrian University of AthensAngela Yannicopoulou, Professor, National and Kapodistrian University of AthensAndromache Gazi, Associate Professor, Panteion UniversityRea Kakampoura, Associate Professor, National and Kapodistrian University of

AthensKostas Kasvikis, Assistant Professor, University of Western MacedoniaMaria Kladaki, Assistant Professor, University of the AegeanDimitris Koliopoulos, Professor, University of PatrasVassiliki Lalagianni, Professor, University of the Peloponnese Michael G. Meraklis, Emeritus Professor, National and Kapodistrian University of

AthensMarlen Mouliou, Assistant Professor, National and Kapodistrian University of

AthensKostas Bikos, Professor, Aristotle University of ThessalonikiSifis Bouzakis, Emeritus Professor, University of PatrasAlexandra Bounia, Professor, University of the AegeanNiki Nikonanou, Associate Professor, University of ThessalyGeorge Papaioannou, Assistant Professor, Ionian University Esther Solomon, Assistant Professor, University of Ioannina Loizos Sofos, Professor, University of the AegeanSapfo Tampaki, Assistant Professor, Aristotle University of ThessalonikiAnastasia Filippoupoliti, Assistant Professor, Demokritus University, GreeceJoseph Frangoulis, Associate Professor, School of Pedagogical and Technological

Education of Athens (ASPETE)

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Μαρία Αργυροπούλου, ΕΔΙΠ Πανεπιστημίου ΠατρώνΔημήτρης Γουλής, ΕΔΙΠ Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ΘεσσαλονίκηςΣταύρος Γρόσδος, Δρ Παιδαγωγικής Σχολής Αριστοτελείου ΠανεπιστημίουΕυαγγελία Κανταρτζή, Δρ Παιδαγωγικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου,

Διευθύντρια Μουσείου Σχολικής Ζωής και ΕκπαίδευσηςΜαρία Κατσά, MSc, MEd, Εκπαιδευτικός Χριστόφορος Κωσταρής, MSc, MEd, ΕκπαιδευτικόςΓιώτα Παπαδημητρίου, PhD, ΦιλόλογοςΣοφία Παπαδημητρίου, Προϊσταμένη Τμήματος Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης

και Ψηφιακών Μέσων του ΥΠ.ΠΑΙ.Θ.Εύη Πίνη, Αρχαιολόγος, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Αρχαιολογικού

Μουσείου Πειραιά, Υπουργείο Πολιτισμού

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

Γιώτα Παπαδημητρίου, PhD, ΦιλόλογοςΜαρία Κατσά, MSc, MEd, Εκπαιδευτικός Χριστόφορος Κωσταρής, MSc, MEd, Εκπαιδευτικός

© Copyright 2020: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Κανένα τμήμα του περιοδικού αυτού δεν αναπαράγεται, δεν αποθηκεύεται σε οποιοδήποτε σύστημα ηλεκτρονικό, μηχανικό, φωτοαντιγραφικό και δεν μεταβιβάζεται σε καμία μορφή και με κανέναν τρόπο, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.

Τρημινιαία περιοδική έκδοση.Το περιοδικό αυτό εκδίδεται για λογαριασμό του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ.

Κεντρική διάθεση: Ιπποκράτους 44, 106 80 Αθήνα, τηλ.: 210 36 11 000, 210 36 37 762www.menandros.gr - info@menandros.gr

Σχεδιασμός εξωφύλλου - σελιδοποίηση: Σμαράγδη ΚουράκηΦιλολογική επιμέλεια: Αμαλία ΖώηΟργάνωση παραγωγής: Παναγιώτης Καγιαλής Συντονισμός έκδοσης: Χρήστος ΤακιδέλληςISSN: 2654-1807

4

EDITORIAL COMMITTEE

Maria Argyropoulou, Laboratory Teaching Staff, University of PatrasDimitris Goulis, Laboratory Teaching Staff, Aristotle University of ThessalonikiStavros Grosdos, PhD, Aristotle University of ThessalonikiEvangelia Kantartzi, PhD, Aristotle University of Thessaloniki, Director of the

School Life and Education MuseumMaria Katsas, MSc, MEd, EducatorChristopher Kostaris, MSc, MEd, EducatorYota Papadimitriou, PhD, EducatorSofia Papadimitriou, Head of the Department of Educational Radio-television and

Digital Media, Ministry of Education and Religious AffairsEvi Pini, Archaeologist, Educational Programmes Office at the Archaelogical

Museum of Piraeus, Ministry of Culture

EDITING COMMITTEE

Yota Papadimitriou, PhD, EducatorMaria Katsas, MSc, MEd, EducatorChristopher Kostaris, MSc, MEd, Educator

All rights reserved © 2020: MENANDROS PUBLICATIONS SCHOOL LIFE AND EDUCATION MUSEUM

No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmit-ted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise without written permission publisher.

Trimonthly journal.The Journal is published on behalf of the School Life and Education Museum by MENANDROS PUBLICATIONS.

Headquarters: 44 Hippocrates St., Post Code: 106 80, Athens, Greecetel.: 210 36 11 000, 210 36 37 762www.menandros.gr - info@menandros.gr

Cover design and pagination: Smaradgi KourakiPhilological editing: Amalia ZoeProduction organisation: Panagiotis KagialisEditing issue coordination: Christos TakidellisISSN: 2654-1807

5

7

Περιεχόμενα

Σημείωμα για την έκδοση .................................................................................... 9

Α. ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ

Κ. Δ. ΜαλαφάντηςΗ Μουσειοπαιδαγωγική ως κλάδος της Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής ............. 12

Μ. Γ. ΜερακλήςΜικρή περιήγηση στον κόσμο των Μουσείων .................................................... 30

Ευ. Μουλά Ο Αρχαγγελίτης Καραγκιόζης, η Ευρώπη και το προσφυγικό: Μια καινοτόμος δράση στο πλαίσιο της θεωρίας των Πολυγραμματισμών και της κριτικής παιδαγωγικής ........................................................................... 34

Β. ΝικάκηςΗ Τέχνη στα σχολικά εγχειρίδια: το παράδειγμα του εγχειριδίου Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία .................................................... 46

Γ. ΠαπαδημητρίουΔυτικές επιδράσεις στην ελληνική εκπαίδευση του 19ου αιώνα ........................ 59

Μ. Πλουσίου Η ομογενειακή προσχολική εκπαίδευση στην Κωνσταντινούπολη: Παρελθόν, παρόν και στοχασμοί για το μέλλον ................................................. 72

Σ. ΣταυρινούδηςΗ πορεία διάδοσης του φωτός δοσμένη με την εμπειρικο-επαγωγική και την υποθετικο-παραγωγική εικόνα της επιστήμης ....................................... 87

Δ. ΒρούζοςΤα κίνητρα επιλογής του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού και η επιβεβαίωση ή η διάψευσή τους στην πράξη .......................................................................... 99

8

Αικ. ΤσέκουΑξιολόγηση του σχολικού βιβλίου των Θρησκευτικών της Γ΄ Γυμνασίου της περιόδου 2006-2016 ..................................................................................112

Μ. Κατσά & Χ. ΚωσταρήςΣυναισθηματική νοημοσύνη και αποτελεσματική λειτουργία / ηγεσία της σχολικής μονάδας: Θεωρητικές διαπιστώσεις ........................................ 125

Β. ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ

Κώστας Βαϊνάς, Όχι πλέον Bullying στα σχολεία. Παιδαγωγικό-διδακτικές προτάσεις με στόχο τη δημιουργία του Σχολείου της Χαράς .............................. 138

Σήφης Μπουζάκης & Ευαγγελία Κανταρτζή, Τα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας του Δημοτικού σχολείου (1917-2017). Η διαχείριση των εθνικών τραυμάτων, επιτευγμάτων και μύθων. ......................................................................................140

Γ. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

Οδηγίες για τους συγγραφείς ................................................................................144

Instructions for authors .........................................................................................146

Αίτηση μέλους στο Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης .............................149

Δελτίο συνδρομής στο περιοδικό ΜusEd .............................................................156