ХИМИ 2008 - eecbehs.num.edu.mneecbehs.num.edu.mn/wp-content/uploads/2015/11/him2008.pdf · c. Натрийн хлорид d. Давсны хүчил ... хатуу бодисын

ХИМИ

2008

46

Боловсролын Үнэлгээний Төв

ХУÂИЛБАÐ А

ÍЭГÄҮГЭЭÐ ХЭСЭГ

Санамж: Нэгдүгээр хэсэг нийт 76 оноотой. 1-28-р тест тус бүр 1,5 оноо, 29-40-р тест тус бүр 2,5 оноо, 41-р тест 4 оноо.

1. Àль нь бодисын холимог биш вэ?A. Хүнсний сод B. Áууц C. Жамц давс D. Гууль E. Цемент

2. Диаграмм ашиглан зэсийн хатуулаг чанарыг тодорхойл.

10

12

8

6

4

2

0

Àлм

аз

Хро

м

Âол

ьфра

м

Ник

ель

Төмө

р

Зэс

Àлт

Цаг

аан

туга

лга

Кали

Нат

риÌåòàëëóóäûí àëìàçòàé õàðüöóóëñàí õàòóóëàã ÷àíàðûí äèàãðàìì

A. 9 B. 7 C. 5 D. 3 E. 1,8 3. Тосны найрлагад ... ордог.

A. пальмитиний хүчил B. цууны хүчил C. сүүний хүчилD. α-аминхүчил E. глюкоз

4. -СООН функциональ бүлэг агуулдаг органик нэгдлийн ямар анги бүлэг байдаг вэ?A. Àльдегид B. Àмин нэгдэл C. Карбон хүчилD. Спирт E. Нитро нэгдэл

5. Хүчлийн томьёо бүхий бүлэг эгнээг сонгоно уу?A. NH3, NaCl, Li2SO4 B. K2S, HNO3, Ba(OH)2 C. AgCl, KCN, (NH4)3PO4D. HCN, HNO2, HF E. CO2, CH3COOH, CuCO3

6. Дан бодис болох хүхрийн ердийн нөхцөл дэх төлөв:A. Óуршимтгай шингэн B. Шингэн C. Плазман D. Хий E. Хатуу

7. Цахиурын атомын гадаад давхрааны электронт бүтцийг аль нь зөв ерөнхийлсэн байна вэ?A. ns2np3 B. ns2np4 C. ns2np5 D. ns2np6 E. ns2np2

8. Өтөг бууц ялзрах нь урвалын ямар онцлог шинж тэмдэг үзүүлэх вэ? A. Дулаан ялгарах B. Төлөв байдал өөрчлөгдөх C. Тунадас буухD. Гэрэл цацрах E. Хий шингээх

9. Фосфорын дээд исэлдлийн зэрэгтэй нэгдлийн томьёо:A. H3P B. P2O3 C. C3P2 D. P2O5 E. PCl3

10. Àнги хоорондын изомер болох хосыг олно уу.A. Àльдегид ба фенол B. Нэг атомт спирт ба энгийн эфир C. Карбон хүчил ба кетон D. Хоёр атомт спирт ба фенолE. Энгийн ба нийлмэл эфир

Химийн хичээлийн äаалгавар - 2008

47

11. Àзотын хүчлийн молекул дахь бүх атомын молийн тоо:A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 E. 8

12. Металл биш-дан бодисыг үүсгэдэг элементийн атомд харгалзах электронт бүтэц:

+13

K L

2 8 3

MA.

+3

K L

2 8

B.

+12

K L

2 8 2

MC.

+11

K L

2 8 1

MD.

+9

K L

2 7

E.

13. Метилоранжийн цаасыг улаан болгодог органик нэгдэл аль нь вэ?A. CH3 − COOH B. CH3 − COH C. CH3 − CH2 − NH2D. C2H5 − OH E. C6H6

14.

O

H3C ─ CH3 ─ C

H

гэсэн томьёо бүхий бодисын гомолог:

A. Áутаналь B. Áутанол-2 C. Áутан хүчилD. Áутанон E. Пропаналь

15. Үелэх системийн V бүлгийн үндсэн дэд бүлгийн элементийн дээд оксид болон гидроксид нь дараах хэлбэртэй:

A. ЭО2 ба Н2ЭО3 B. Э2О5 ба Н3ЭО4 C. ЭО3 ба Н2ЭО4D. Э2О7 ба НЭО4 E. Э2О3 ба Н3ЭO3

16. Нэгэн урвалын тэгшитгэлийн зүүн тал нь Cu(OH)2 + 2HCl = … бол баруун тал нь ямар байх вэ?A. CuOHCl + H2 B. CuCl2 + H2 C. CuCl2 + 2H2O D. CuOHCl + 2H2O E. CuCl2 + H2O

17. Mg + 2HCl = MgCl2 + H2 гэсэн урвалын хүчлийн концентраци 20 секунд тутамд 0,04 моль/л буурч байгаа бол урвалын хурд ямар байх вэ?

A. 0,00002 моль/(л·с) B. 0,0002 моль/(л·с) C. 0,002 моль/(л·с)D. 0,02 моль/(л·с) E. 0,2 моль/(л·с)

18. Нэгэн уусмалын масс нь 80 гр бөгөөд түүний массын 5%-ийг ууссан бодис эзэлдэг бол ууссан бодисын массыг олно уу.

A. 0,4 гр B. 16 гр C. 2 гр D. 8 гр E. 4 гр

19. H3C ─ CH2 ─ CH2 ─ CH3 ба H3C

CH3

C

H

CH3 гэсэн томьёо бүхий бодисууд

A. Гомологууд B. Изомерууд C. Нэг бодисD. Изотопууд E. Àль нь ч биш

20. Дараах хос нэгдлүүдийн аль нь зөвхөн туйлт ковалент холбоо агуулсан байна вэ?A. Fe, NaCl B. HI, SO2 C. KCl, CuD. H2, CO2 E. NaF, H2O

21. Хэвийн нөхцөл дэх пропины нягт нь ...A. 0,533 г/л B. 1,339 г/л C. 1,875 г/л D. 1,785 г/л E. 1,964 г/л

22. Зэсийн (II)-ийн гидроксид гарган авч болох бодисуудын томьёо: A. Cu ба Н2O B. CuCl2 ба KOH C. CuCl ба NaOH D. Cu2O ба KOН E. CuF2 ба НСl

23. Карбонат-ионыг ямар нэгдлийн усан уусмалаар үйлчилж таних вэ? A. Натрийн гидроксид B. Àммонын сульфат C. Натрийн хлорид D. Давсны хүчил E. Натрийн карбонат

48


24. Үелэх системийн 3-р үеийн элемент дараах хувиралд ордог бол ямар элемент байсан бэ?

A. Хөнгөнцагаан B. Магни C. Хлор D. Фосфор E. Хүхэр

25. Спирт гарган авч болох урвал:A. Àльдегидын исэлдэх B. Óургийн гидролиз C. Àлкин-2-ын гидротациD. 2-догч спиртийн исэлдэх E. Энгийн эфирийн гидролиз

Äараах ерөнхий хариултыг аøиглан 26, 27, 28-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. A. Метанол B. Áутен-2 C. Áутанол-2 D. Этанол E. Нитробензол

26. Н.Н.Зининий анилин гарган авахдаа ашигласан бодис:27. 2-бромбутаны калийн гидроксидын усан уусмалтай харилцан үйлчлэх урвалаар үүсэх бүтээгдэхүүнийг олно уу.28. 1 моль спиртийн бүрэн шаталтаар хэвийн нөхцөлд 22,4 л нүүрсхүчлийн хий үүссэн бол спиртийг нэрлэнэ

үү.29. Дараах хоёр багана дахь өгөгдлийг тохируулна уу.

Химийн тэмдэг: Элементийн нэр: 1. Ba а. Хүхэр 2. Fe б. Зэс 3. S в. Төмөр 4. Br г. Áром д. Áари

A. 1в, 2a, 3г, 4б B. 1a, 2г, 3д, 4б C. 1д, 2г, 3б, 4aD. 1д, 2в, 3a, 4г E. 1б, 2в, 3д, 4г

30. Óсан уусмалдаа хүчтэй иончлогддоггүй бодис:I. Àзотын хүчил II. Áарийн сульфат III. Мөнгөний хлорид IV. Калийн гидроксид V. Кальцийн карбонат VI. Төмрийн (III) хлорид VII. Зэсийн гидроксид

A. I, IV, V, VII B. II, IV, V, VII C. II, III, V, VIID. I, III, V, VI E. III, V, VI, VII

31. Дараах хоёр эгнээний өгөгдлүүдийг тохируул.

1. CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl

2. H2C = CH ─ CH3 ─ CH3 + H2 H3C ─ CH2 ─ CH3

Н׀ 3. H3C = CH2 ─ CH2 ─ CH3 H3C ─ C ─ CH3 ׀ CH3

Гэрэл

AlCl3

а. Халалцах б. Изомержих в. Нэгдэх г. Ялгаруулах

A. 1a, 2в, 3б B. 1б, 2a, 3г C. 1г, 2в, 3a D. 1a, 2б, 3в E. 1в, 2г, 3б

32. Дараах термохимийн урвалд 5,6 л устөрөгч илүүдэл хлортой харилцан үйлчилсэн бол ялгарсан дулааны хэмжээг олно уу. Н2 + Cl2 = 2HCl + 92,3 кЖ

A. 2,3 кЖ B. 23 кЖ C. 46 кЖD. 230 кЖ E. 460 кЖ

33. H2SO4 SO2 S H2S SO2 гэсэн генетик холбоон дахь хүхрийн атомын исэлдэхүйн хэмийг тодорхойл. A. +6, +4, 0, –2, +6 B. +4, +4, 0, –2, +4 C. +6, +4, 0, –2, +4D. –2, +4, 0, –2, +4 E. +4, –2, 0, +6, +4

34. Дараах урвалын схем дэх Х ба Ү-г олно уу.

C2H2 X Y+2H2 +Cl2

A. C2H4 ба C2H5OH B. C2H6 ба C2H5Cl C. C2H4 ба C2H6D. C2H6 ба C2H4Cl2 E. C2H5OH ба C2H5Cl


49

35. Зөв харгалзааг олно уу.Молекулын бүрэн тэгшитгэлийн зүүн тал нь: Ионы хураангуй тэгшитгэлийн баруун тал нь: 1. Ca + 2H2O = а. = Ca2++H2

0+2OH 2. CaCl2 + Na2CO3 = б. = CaCO3 3. CaO + 2HCl = в. = Ca2+ + 2H2O 4. Ca(OH)2 + 2HCl = г. = Ca2+ + CO2 + H2O 5. CaCO3 + 2HCl = д. = Ca2+ + H2O

A. 1в, 2a, 3б, 4г, 5д B. 1a, 2б, 3д, 4в, 5г C. 1б, 2a, 3г, 4в, 5д D. 1д, 2а, 3б, 4в, 5г E. 1а, 2в, 3д, 4г, 5б

36. Óсан уусмалд зэрэгцэн орших боломжтой ионы эгнээг сонгоно уу.A. , K+, H+, B. Na+, Al3+, OH-, C. Mg2+, Na+, Cl-, D. Fe2+, OH-, Ba2+, E. Cl-, Ag+, Na+

37. N2(хий) + 3H2(хий) 2NH3(хий) + Q гэсэн системийн тэнцвэрийг баруун тал уруу шилжүүлэхийн тулд:I. Температурыг бууруулах II. Температурыг ихэсгэхIII. Даралтыг бууруулах IV. Даралтыг ихэсгэхV. Эзэлхүүнийг багасгах VI. Эзэлхүүнийг ихэсгэхVII. Катализатор хэрэглэх

A. I, IV, V B. II, III, VI C. I, IV, V, VIID. II, III, VI, VII E. I, III, V, VII

C ба D боäисын уусах чанарын граôиê өгөгäжээ. Граôиêийг ажиглааä 38, 39, 40-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

38. C ба D бодисын төлөв байдлыг баримжаалж тэдгээрийн 300С-т 100 г усанд уусах чанарыг тодорхойл.

A. C - хатуу, 20 г ба D - хатуу, 30 г B. C - хатуу, 30 г ба D - хий, 20 г C. C - хий, 20 г ба D - хатуу, 30 гD. C - хий, 30 г ба D - хатуу, 20 гE. C - хатуу, 20 г ба D - хий, 30 г

39. 500С дэх C ба D бодисуудын уусах чанарын зөрөөг олж энэ температур дахь C ба D бодисын ханасан уусмалын процентын концентрацийг тооцоол.

A. ∆ÓЧ = 45, С%C = 33%, С%D = 4,8% B. ∆ÓЧ = 30, С%C = 4,8%, С%D =33% C. ∆ÓЧ = 10, С%C = 33%, С%D = 4,8% D. ∆ÓЧ = 45, С%C = 4,8%, С%D =33%E. ∆ÓЧ = 10, С%C = 33%, С%D = 4,8%

40. 400С дэх С бодисын 130 г ханасан уусмалыг 300С хүртэл хөргөөхөд хэдэн грамм цэвэр C бодис талстжин буух вэ?

A. 25 г B. 20 г C. 15 г D. 10 г E. 5 г41. Танд тус бүр нь шалтгаан (I) ба үр дагавар (II) хоёр хэсгээс бүтсэн нийт гурван бичвэр мэдээлэл өгөгджээ.

Мэдээлэлтэй танилцаад шалтгаан ба үр дагаварын үнэн, худлыг тогтооно уу.

I II1 Паулын хоригийн зарчим ёсоор нэг атомд

квантын бүх тоогоороо ижил хоёр электрон байх боломжтой

ÓЧРÀÀС2s орбиталь дээр эсрэг спинтэй хоёр электрон байдаг

2 Катализатор нь химийн урвалын идэвхжлийн энергийг бууруулдаг

ÓЧРÀÀС Катализатор нь урвалын хурдыг нэмэгдүүлдэг

3Талстжуулах арга нь янз бүрийн температурт хатуу бодисын уусах чанар харилцан адилгүй өөрчлөгддөг дээр үндэслэдэг

ÓЧРÀÀССпиртийг цэвэрлэхэд талстжуулах аргыг ашигладаг

50


À. Â. С. D. E.

I II I II I II I II I II

123

Үнэн ХудалХудал ҮнэнХудал Худал

Үнэн ХудалҮнэн ХудалҮнэн Үнэн

Үнэн ХудалХудал ҮнэнҮнэн Үнэн

Үнэн ҮнэнХудал ҮнэнҮнэн Худал

Худал ҮнэнҮнэн ҮнэнҮнэн Худал

ХÎЁÐÄУГААÐ ХЭСЭГ

Санамж: 2-р хэсэг нийт 24 оноо. Хариултын хуудсанд тооцоолж гаргасан үр дүнгээ бүхэл тоонд шилжүүлж бөглөнө үү. Áутархай тоо гарсан тохиодолд таслалын арын эхний тоо 5 ба түүнээс дээш бол таслалын өмнөх тоог нэгээр нэмэгдүүлнэ. Жишээлбэл, хариу 7,4 гарвал 7 гэж бөглөнө. Харин 7,6 гарвал 8 гэж бөглөнө.

2.1. ×анарын øинжилгээ (5 оноо)Дугаартай таван хуруу шилэнд HNO3, H2SO4, К2CO3, NaOH, Ba(OH)2 гэсэн бодисуудын уусмал өгөгджээ. Эдгээр бодисоос өөр урвалж ашиглалгүйгээр хуруу шилтэй бодисуудыг хооронд нь хоёр хоёроор нь холиход явагдсан урвал ба туршилтын үр дүнг доор үзүүллээ. Үүнд: () - тунадас, ( ) - хий, ( − ) өөрчлөлт илрээгүй.

I. Ba2+ + SO4

2- BaSO4 Хуруу шилнийдугаар

1 2 3 4 5

1 цагаан —

2 цагаан — цагаан —

3 — — — —4 цагаан — —

5 — — —

цагаанII. Ba2+ + CO3

2- BaCO3 цагаанIII. 2H+ + CO3

2- CO2 + H2O

Äаалгавар: - Ямар бодисын уусмал аль дугаартай хуруу шилэнд байгааг тодорхойлж хуруу шилний дугаарыг

хариултын хуудсанд бөглөнө үү. HNO3 -(a) (1 оноо)H2SO4 - (b) (1 оноо) К2CO3 - (c) (1 оноо)NaOH - (d) (1 оноо) Ba(OH)2 - (e) (1 оноо)

2.2. Термохими (6 оноо) Дараах хүснэгтээр бодисын стандарт нөхцөл дэх үүсэхүйн дулаан өгөгджээ.

Áодисын томьёо C2H4 (хий) O2 (хий) CO2 (хий) H2O (хий)

Q298үүсэх (кЖ/моль) 52 0 394 242

Äаалгавар: - Этилений шатах урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлээд эх бодисууд ба бүтээгдэхүүн бодисуудын өмнөх коэффициентүүдийн нийлбэрийг олно уу. Жич: эх бодисуудын нийлбэр (а) (1 оноо) бүтээгдэхүүн бодисуудын нийлбэр (b) (1 оноо)- 1 моль этилений шатах урвалын дулааны илрэл (cdef)-ийг хүснэгтэд буй өгөгдөл ашиглан тооцоолно уу (2,5 оноо) - Хэвийн нөхцөлд буй 1120 мл эзэлхүүнтэй этиленийг илүүдэл хүчилтөрөгчийн орчинд бүрэн шатаахад үүсэх дулаан (gh)-ыг бодож олно уу? (1,5 оноо)


51

2.3. Элеêтролиз (6 оноо)Калийн хлоридын 10%-ийн 262 г масстай уусмал дундуур 18 À гүйдлийг 1 цагийн турш нэвтрүүлээд электролизийг зогсоожээ. Дараах мэдээллийг тооцоондоо ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Áодисын томьёо KCl Cl2 H2 KOH

Áодисын молийн масс М (г/моль) 74.5 71 2 56

Áодисын эквивалент масс Э (г/экв·моль) 74.5 35.5 1 56Äаалгавар:

- Электролизд зарцуулсан цэнэгийн хэмжээг килоКулон (ab)-оор илэрхийлнэ үү (1 оноо) - Хэрэв гүйдлийн гарц 90% бол анод дээр ялгарсан хлорын масс (cd)- ыг олно уу (2 оноо) - Үүссэн уусмалын масс (efg)-ыг олно уу (2 оноо) - Хэрэв үүссэн уусмалын нягт 1,2 г/мл бол уусмал дахь калийн гидроксидын нормаль

концентрац (CN = h)-ийг олно уу (1 оноо)

2.4. Îрганиê хими (7 оноо)Пентадиен-1,4 гэсэн нэгдлийн молекул томьёо ба боломжит бүх изомерийн бүтцийг тогтоож дараах даалгаваруудыг гүйцэтгээрэй. Äаалгавар:

- Энэ нэгдлийн молекул дахь нийт атомын молийн тоо (ab)-г тодорхойл (1 оноо) - Энэ нэгдлийн алкины ангийн изомерийн тоо (с)-г олно уу (1 оноо) - Энэ нэгдлийн алкадиены ангийн (цис-, транс- бүтцийг хамтад нь нэг гэж тоолоорой)

изомерийн тоо (d)-г олно уу (1,5 оноо) - Энэ нэгдлийн циклоалкены ангийн изомерийн тоо (e)-г олно уу (2 оноо) - Энэ нэгдлийн геометр ( энэ тохиолдолд цис-, транс- бүтцийг тусад нь тоолоорой)-ийн

изомерийн тоо (f)-г олно уу (1 оноо) - Энэ нэгдлийн алкин, алкадиен, циклоалкены ангийн нийт изомерийн тооны нийлбэр

(gh)-ийг олно уу (0,5 оноо)

ХУÂИЛБАÐ Â


Санамж: 1-р хэсэг нийт 76 оноотой. 1-28-р тест тус бүр 1,5 оноо, 29-40-р тест тус бүр 2,5 оноо, 41-р тест 4 оноо.

1. Àль нь бодисын холимог биш вэ?A. Шижир алт B. Монет C. Хүрэл D. Гууль E. Ган

2. Диаграмм ашиглан хромын хатуулаг чанарыг тодорхойл.

10

12

8

6

4

2

0

Àлм

аз

Хро

м

Âол

ьфра

м

Ник

ель

Төмө

р

Зэс

Àлт

Цаг

аан

туга

лга

Кали

Нат

ри

Ìåòàëëóóäûí àëìàçòàé õàðüöóóëñàí õàòóóëàã ÷àíàðûí äèàãðàììA. 9 B. 7 C. 5 D. 3 E. 1,8

52


3. Эслэгийн найрлагад ... ордог. A. α-глюкоз B. β- глюкоз C. α-фруктозD. β-фруктоз E. галактоз

4. -ОН функциональ бүлэг агуулдаг органик нэгдлийн ямар анги бүлэг байдаг вэ?A. Àльдегид B. Àмин нэгдэл C. Карбон хүчил D. Спирт E. Нитро нэгдэл

5. Хүчлийн томьёо бүхий эгнээг сонгоно уу?A. HClO3, HCl, H2SO4 B. K2S, HNO3, HBr C. HCl, KCl, H3PO4D. HCN, NaCN, NH4CN E. H2CO3, CH3COOH, CuCO3

6. Дан бодис болох хлорын ердийн нөхцөл дэх төлөв:A. Хий B. Шингэн C. Хатуу D. Плазман E. Óуршимтгай шингэн

7. Фосфорын атомын гадаад давхрааны электронт бүтцийг аль нь зөв ерөнхийлсэн байна вэ?A. ns2np3 B. ns2np4 C. ns2np5 D. ns2np6 E. ns2np2

8. Шүдэнз зурж асаахад урвалын ямар онцлог шинж тэмдэг үзүүлэх вэ?A. Дулаан шингээх B. Хэлбэр дүрс өөрчлөгдөх C. Тунадас буухD. Гэрэл цацрах E. Хий шингээх

9. Àзотын дээд исэлдлийн зэрэгтэй нэгдлийн томьёо:A. NH3 B. NO2 C. N2O D. N2O5 E. N2

10. Àнги хоорондын изомер болох хосыг олно уу.A. Àльдегид ба карбон хүчил B. Нэг ба хоёр атомт спиртC. Карбон хүчил ба нийлмэл эфир D. Нэг атомт спирт ба фенолE. Энгийн эфир ба кетон

11. Фосфорын хүчлийн молекул дахь бүх атомын молийн тоо:A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 E. 8

12. Металл-дан бодисыг үүсгэдэг элементийн атомд харгалзах электронт бүтэц:

+17

K L

2 8 7

MA.

+10

K L

2 8

B.

+15

K L

2 8 5

MC.

+12

K L

2 8 2

MD.

+9

K L

2 7

E.

13. Лакмусын хөх цаасыг улаан болгодог органик нэгдэл аль нь вэ?A. C2H6 B. CH3 − COH C. C6H5− CH2OH D. CH3 − COOH E. CH3 − CH2 − NH2

14.

О׀׀ H3C ─ C ─ CH3 гэсэн томьёо бүхий бодисын гомолог:

A. Áутаналь B. Áутанол-2 C. Áутан хүчилD. Áутанон E. Пропанон

15. Үелэх системийн VI бүлгийн үндсэн дэд бүлгийн элементийн дээд оксид болон гидроксид нь дараах хэлбэртэй:

A. Э2О7 ба НЭО4 B. ЭО3 ба Н2ЭО4C. Э2О5 ба Н3ЭО4 D. ЭО2 ба Н2ЭО3E. Э2О3 ба Н3ЭO3

16. Нэгэн урвалын тэгшитгэлийн зүүн тал нь Fe(OH)2 + 2HCl = ... бол баруун тал нь ямар байх вэ?A. FeCl2 + H2O B. FeCl2 + 2H2O C. FeOHCl + 2H2O D. FeCl2 + H2E. FeOHCl + H2

17. CuO + H2SO4 = CuSO4 + H2O гэсэн урвалын хүчлийн концентраци 20 секунд тутамд 0,03 моль/л буурч байгаа бол урвалын хурд ямар байх вэ?

A. 0,15 моль/(л�с) B. 0,015 моль/(л�с)C. 0,6 моль/(л�с) D. 0,003 моль/(л�с)E. 0,0015 моль/(л�с)

18. Нэгэн уусмалын масс нь 200 г бөгөөд түүний массын 15%-ийг ууссан бодис эзэлдэг бол ууссан бодисын массыг олно уу.

A. 10 г B. 20 г C. 30 г D. 40 г E. 50 г


53

19. H3C

OH

C

H

CH2 CH3 H3C

CH3

C

H

CH2 OH гэсэн томьёо бүхий бодисууд


20. Дараах хос нэгдлүүдийн аль нь зөвхөн туйлт ковалент холбоо агуулсан байна вэ? A. N2, KCl B. HBr, CO2 C. C, H2O D. H2, CaO E. NaF, Na2O

21. Хэвийн нөхцөл дэх пропаны нягт нь ...A. 0,533 г/л B. 1,339 г/л C. 1,875 г/лD. 1,785 г/л E. 1,964 г/л

22. Кальцийн карбонат гарган авч болох бодисуудын томьёо: A. Ca ба CO2 B. CaO ба CO C. CaF2 ба CO D. CaCl2 ба CO2 E. Ca(OH)2 ба CO2

23. Хлорид-ионыг ямар нэгдлийн усан уусмалаар үйлчилж таних вэ?A. Натрийн гидроксид B. Калийн хлорид C. Мөнгөний нитрат D. Натрийн хлорид E. Натрийн карбонат


A. Төмөр B. Кали C. Áром D. Хром E. Кальци25. Àльдегидыг гарган авч болох урвал

A. Àлкены гидротаци B. Тосны гидролиз C. Àлкин-2-ын гидротаци D. Спиртийн исэлдэх E. Энгийн эфирийн гидролиз

Äараах ерөнхий хариултыг аøиглан 26, 27, 28-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. A. Àцетилен B. Áутанол-1 C. Áутен-1D. Этанол E. Пропанол-1

26. Н.Д.Зелинскийн бензол гарган авахдаа (улайссан нүүрс дундуур нэвтрүүлсэн) ашигласан бодис:27. 1-бромбутаны калийн гидроксидын спиртэн уусмалтай харилцан үйлчлэх урвалаар үүсэх бүтээгдэхүүнийг

олно уу.28. 1 моль спиртийн бүрэн шаталтаар хэвийн нөхцөлд 44,8 л нүүрсхүчлийн хий үүссэн бол спиртийг нэрлэнэ үү.29. Дараах хоёр багана дахь өгөгдлийг тохируулна уу.

Химийн тэмдэг: Элементийн нэр: 1. Zn а. Àзот 2. Mn б. Кали 3. C в. Нүүрстөрөгч 4. K г. Цайр д. Манган

A. 1г, 2д, 3в, 4б B. 1a, 2г, 3д, 4б C. 1д, 2г, 3б, 4aD. 1в, 2a, 3г, 4б E. 1г, 2д, 3а, 4в

30. Óсан уусмалдаа хүчтэй иончлогддоггүй бодис:I. Зэсийн гидроксид V. Áарийн сульфатII. Төмрийн (III) хлорид VI. Калийн гидроксидIII. Àзотын хүчил VII. Мөнгөний хлоридIV. Кальцийн карбонат

A. I, IV, V, VII B. II, IV, V, VII C. II, III, V, VII D. I, III, V, VI E. III, V, VI, VI

54


31. Дараах хоёр эгнээний өгөгдлүүдийг тохируул.

p, to

1. CH4 + HNO3 CH3NO2 +H2O H

2. H2C=CH-CH3 + HBr H3C-C-CH3

Br H 3. H3C-C-CH2-CH3 H3C-CH=CH-CH3 + H2O

OH

H2SO4 (конц)

а. Нэгдэх

б. Халалцах

в. Ялгаруулах

г. Изомержих

À. 1б, 2а, 3г Â. 1а, 2б, 3в С. 1г, 2в, 3а D. 1б, 2а, 3в Е. 1в, 2г, 3б

32. Дараах термохимийн урвалаар 33,6 л азотыг бүрэн исэлдүүлэхийн тулд хичнээн хэмжээний дулаан шаардагдах вэ? N2 + O2 = 2NO – 90,4 кЖ

A. 45,2 кЖ B. 135,6 кЖ C. 180,8 кЖ D. 226 кЖ E. 90,4 кЖ33. P PH3 P2O5 H3PO4 NaH2PO4 генетик холбоон дахь фосфорын атомын исэлдэхүйн хэмийг тодорхойл.

A. 0, +5, –3, +5, +5 B. –3, 0, +5, +5, +5 C. 0, –3, +5, +5, +5D. 0, +3, +5, +5, +5 E. –3, 0, +3, +5, +3


C2H5OH X YH2SO4t

0 +Cl4

A. C2H4 ба C2H4OH B. C2H6 ба C2H5Cl C. C2H4 ба C2H6D. C2H4 ба C2H4Cl2 E. C2H5OH ба C2H4

35. Зөв харгалзааг олно уу.Молекулын бүрэн тэгшитгэлийн зүүн тал нь: Ионы хураангуй тэгшитгэлийн баруун тал нь: 1. Fe + 2HCl = а. = Fe2+ + 2H2O 2. Fe2O3 + 6HCl = б. = Fe3+ + 3H2O 3. FeO + 2HCl = в. = Fe2+ + H2O 4. Fe(OH)2 + 2HCl = г. = Fe2+ +H2

O 5. Fe(OH)3 + 3HCl = д. = 2Fe3+ + 3H2O

A. 1в, 2a, 3б, 4г, 5д B. 1д, 2б, 3в, 4г, 5а C. 1г, 2a, 3б, 4д, 5вD. 1д, 2е, 3с, 4а, 5в E. 1г, 2д, 3в, 4a, 5б

36. Óсан уусмалд зэрэгцэн орших боломжтой ионы эгнээг сонгоно уу.A. K+, Cu2+, Cl-, OH- B. Na+, Ba2+, OH-, Cl- C. Ca2+, H+, D. H+, K+, S2-, E. Ag+, Na+, Cl-,

37. 2NO(хий) + O2(хий) 2NO2(хий) + Q гэсэн системийн тэнцвэрийг зүүн тал уруу шилжүүлэхийн тулд:I. Температурыг бууруулах II. Температурыг ихэсгэх III. Даралтыг бууруулах IV. Даралтыг ихэсгэх V. Эзэлхүүнийг багасгах VI. Эзэлхүүнийг ихэсгэхVII. Катализатор хэрэглэх

A. I, IV, V B. II, III, VI C. I, IV, V, VII D. II, III, VI, VII E. I, III, V, VII

Х ба У боäисын уусах чанарын граôиê өгөгäжээ. Граôиêийг ажиглааä 38, 39, 40-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

38. Х ба Ó бодисын төлөв байдлыг баримжаалж

Температур, 0C

Уусах чанарын муруй

100г

уса

нд у

усах

бод

исы

н хэ

мжээ

, г

60

60

Х бодис

Ó бодис

50

50

40

40

30

30

20

20

10

100

тэдгээрийн 200С-т 100 г усанд уусах чанарыг тодорхойл. A. Х - хий, 15 г ба Ó - хий, 30 гB. Х - хий, 15 г ба Ó - хатуу, 30 гC. Х - хатуу, 30 г ба Ó - хий, 15 гD. Х - хий, 30 г ба Ó - хатуу, 15 г E. Х - хатуу, 15 г ба Ó - хий, 30 г


55

39. 600С дэх Х ба Ó бодисуудын уусах чанарын зөрөөг олж энэ температур дахь Х ба Ó бодисын ханасан уусмалын процентын концентрацийг тооцоол.

A. ∆ÓЧ = 35, С%X = 31%, С%Ó = 9,1% B. ∆ÓЧ = 15, С%X = 31%, С%Ó = 9,1%C. ∆ÓЧ = 50, С%X = 9,1%, С%Ó = 31% D. ∆ÓЧ = 35, С%X = 9,1%, С%Ó = 31%E. ∆ÓЧ = 50, С%X = 31%, С%Ó = 9,1%

40. 300С дэх Х бодисын 130 г ханасан уусмалыг 200С хүртэл хөргөөхөд хэдэн грамм цэвэр Х бодис талстжин буух вэ?



I II1 Паулын хоригийн зарчим ёсоор нэг атомд квантын бүх

тоогоороо ижил хоёр электрон байх боломжгүйÓЧРÀÀС 2s орбиталь дээр ижил спинтэй

хоёр электрон байдаг2 Катализатор нь химийн урвалын идэвхжлийн энергийг

ихэсгэдэгÓЧРÀÀС Катализатор нь урвалын хурдыг

нэмэгдүүлдэг


ÓЧРÀÀСДавсыг цэвэрлэхэд талстжуулах аргыг ашигладаг

À. Â. С. D. E.

I II I II I II I II I II123




Үнэн ҮнэнХудал ҮнэнҮнэн Худал

Үнэн ХудалХудал ҮнэнҮнэн Худал


Санамж: Хоёрдугаар хэсэг нийт 24 оноо. Хариултын хуудсанд тооцоолж гаргасан үр дүнгээ бүхэл тоонд шилжүүлж бөглөнө үү. Áутархай тоо гарсан тохиодолд таслалын арын эхний тоо 5 ба түүнээс дээш бол таслалын өмнөх тоог нэгээр нэмэгдүүлнэ. Жишээлбэл, хариу 7,4 гарвал 7 гэж бөглөнө. Харин 7,6 гарвал 8 гэж бөглөнө.

2.1. ×анарын øинжилгээ (5 оноо)Дугаартай таван хуруу шилэнд BaCl2, Na2CO3, H2SO4, HCl, NaCl гэсэн бодисуудын уусмал өгөгджээ. Эдгээр бодисоос өөр урвалж ашиглалгүйгээр хуруу шилтэй бодисуудыг хооронд нь хоёр хоёроор нь холиход явагдсан урвал ба туршилтын үр дүнг доор үзүүллээ. Үүнд: () - тунадас, ( ) - хий, ( − ) өөрчлөлт илрээгүй.

I. Ba2+ + SO42- BaSO4

Хуруу шилнийдугаар

1 2 3 4 5

1 цагаан —


3 — — — —4 цагаан — —

5 — — —

цагаан

II. Ba2+ + CO32- BaCO3

цагаан III. 2H+ + CO3

2- CO2 + H2O

Äаалгавар: - Ямар бодисын уусмал аль дугаартай хуруу шилэнд байгааг тодорхойлж хуруу шилний дугаарыг

хариултын хуудсанд бөглөнө үү. BaCl2 - (a) (1 оноо) Na2CO3 - (b) (1 оноо) H2SO4 - (c) (1 оноо)HCl - (d) (1 оноо) NaCl - (e) (1 оноо)

56


2.2. Термохими (6 оноо)Дараах хүснэгтээр бодисын стандарт нөхцөл дэх үүсэхүйн дулаан өгөгджээ.

Áодисын томьёо C3H6(хий) O2 (хий) CO2 (хий) H2O (хий)

Q298үүсэх (кЖ/моль) 104 0 394 242

Äаалгавар: - Пропаны шатах урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлээд эх бодисууд ба бүтээгдэхүүн бодисуудын

өмнөх коэффициентүүдийн нийлбэрийг олно уу. - Жич: эх бодисуудын нийлбэр (а) - (1 оноо). - Áүтээгдэхүүн бодисуудын нийлбэр (b) (1 оноо) - 1 моль пропаны шатах урвалын дулааны илрэл (cdef)-ийг хүснэгтэд буй өгөгдөл

ашиглан тооцоолно уу (2,5 оноо) - Хэвийн нөхцөлд буй 896 мл эзэлхүүнтэй пропаныг илүүдэл хүчилтөрөгчийн орчинд

бүрэн шатаахад үүсэх дулаан (gh)-ыг бодож олно уу (1,5 оноо)

2.3. Элеêтролиз (6 оноо)Цайрын сульфатын 15%-ийн 256,2 г масстай уусмал дундуур 12 À гүйдлийг 1 цагийн турш нэвтрүүлээд электролизыг зогсоожээ. Дараах мэдээллийг тооцоондоо ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Áодисын томьёо ZnSO4 Zn O2 H2SO4

Áодисын молийн масс М (г/моль) 161 65 32 98Áодисын эквивалент масс Э (г/экв·моль) 80.5 32.5 8 49

Äаалгавар: - Электролизд зарцуулсан цэнэгийн хэмжээг килоКулон (ab)-оор илэрхийлнэ үү (1 оноо) - Хэрэв гүйдлийн гарц 90% бол катод дээр ялгарсан цайрын масс (cd)- ыг олно уу (2 оноо) - Үүссэн уусмалын масс (efg)-ыг олно уу (2 оноо) - Хэрэв үүссэн уусмалын нягт 1,2 г/мл бол уусмал дахь хүхрийн хүчлийн нормаль

концентраци (CN= h)-ийг олно уу (1 оноо)

2.4. Îрганиê хими (7 оноо)Пентин-2 гэсэн нэгдлийн молекул томьёо ба боломжит бүх изомерийн бүтцийг тогтоож дараах даалгаваруудыг гүйцэтгээрэй. Äаалгавар:


изомерийн тоо (d)-г олно уу (1,5 оноо) - Энэ нэгдлийн циклоалкены ангийн изомерийн тоо (e)-г олно уу (2 оноо) - Энэ нэгдлийн геометр ( энэ тохиолдолд цис-, транс- бүтцийг тусад нь тоолоорой)-ийн

изомерийн тоо (f)-г олно уу (1 оноо) - Энэ нэгдлийн алкин, алкадиен, циклоалкены ангийн нийт изомерийн тооны

нийлбэр (gh)-ийг олно уу (0,5 оноо)


57

ХУÂИЛБАÐ C


Санамж: 1-р хэсэг нийт 76 оноотой. 1-28-р тест тус бүр 1,5 оноо, 29-40-р тест тус бүр 2,5 оноо, 41-р тест 4 оноо.

1. Àль нь бодисын холимог биш вэ?A. Àнгижруулсан төмөр B. Ширэм C. Хүрэл D. Хайлш E. Хүдэр

2. Диаграмм ашиглан цагаан тугалганы хатуулаг чанарыг тодорхойл.

10

12

8

6

4

2

0

Àлм

аз

Хро

м

Âол

ьфра

м

Ник

ель

Төмө

р

Зэс

Àлт

Цаг

аан

туга

лга

Кали

Нат

ри

Ìåòàëëóóäûí àëìàçòàé õàðüöóóëñàí õàòóóëàã ÷àíàðûí äèàãðàìì

A. 9 B. 7 C. 5 D. 3 E. 1,83. Цардуулын найрлагад ... ордог.

A. Галактоз B. β - глюкоз C. α - фруктозD. α - глюкоз E. β - фруктоз

4. -NH2 функциональ бүлэг агуулдаг органик нэгдлийн ямар анги бүлэг байдаг вэ?A. Àльдегид B. Àмин нэгдэл C. Карбон хүчилD. Спирт E. Нитро нэгдэл

5. Хүчлийн томьёо бүхий эгнээг сонгоно уу?A. NH3, HCl, H2SO4 B. H2S, HNO3, NaBr C. HCl, KCl, H3PO4D. H2CO3, CH3COOH, CuCO3 E. HCN, HI, H3PO4

6. Дан бодис болох азотын ердийн нөхцөл дэх төлөв:A. Хий B. Шингэн C. Хатуу D. Плазман E. Шингэн талст

7. Хүхрийн атомын гадаад давхрааны электронт бүтцийг аль нь зөв ерөнхийлсэн байна вэ?A. ns2np3 B. ns2np4 C. ns2np5 D. ns2np6 E. ns2np2

8. Цаас шатах нь урвалын ямар онцлог шинж тэмдэг үзүүлэх вэ?A. Дулаан шингээх B. Өнгө хувирах C. Тунадас буухD. Гэрэл шингээх E. Төлөв байдал өөрчлөгдөх

9. Хлорын дээд исэлдлийн зэрэгтэй нэгдлийн томъёо:A. Cl2 B. ClO2 C. HCl D. Cl2O7 E. HClO3

10. Àнги хоорондын изомер болох хосыг олно уу.A. Нэг ба хоёр атомт спирт B. Àльдегид ба карбон хүчилC. Энгийн эфир ба кетон D. Нэг атомт спирт ба фенолE. Карбон хүчил ба нийлмэл эфир

11. Нүүрсний хүчлийн молекул дахь бүх атомын молийн тоо:A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 E. 8

58


12. Металл биш-дан бодисыг үүсгэдэг элементийн атомд харгалзах электронт бүтэц:

+12

K L

2 8 2

MA.

+3

K L

2 1

B.

+15

K L

2 8 5

MC.

+11

K L

2 8 1

MD.

+4

K L

2 2

E.

13. Метилоранжийн цаасыг улаан болгодог органик нэгдэл аль нь вэ?A. CH3 − COH B. C2H6 C. C6H5 − CH2OHD. CH3 − CH2 − NH2 E. CH3 − COOH

14.

O

H3C ─ CH2 ─ C

ОH

гэсэн томьёо бүхий бодисын гомолог:

A. Áутаналь B. Áутанол-1 C. Áутан хүчилD. Áутанон E. Пропан хүчил

15. Үелэх системийн VII бүлгийн үндсэн дэд бүлгийн элементийн дээд оксид болон гидроксид нь дараах хэлбэртэй:

A. Э2О5 ба Н3ЭО4 B. Э2О7 ба НЭО4 C. ЭО3 ба Н2ЭО4D. ЭО2 ба Н2ЭО3 E. Э2О3 ба Н3ЭO3

16. Нэгэн урвалын тэгшитгэлийн зүүн тал нь Cr(OH)2 + 2HCl = …......... бол баруун тал нь ямар байх вэ?A. CrCl2 + 2H2O B. CrOHCl + H2 C. CrCl2 + H2OD. CrCl2 + H2 E. CrOHCl + 2H2O

17. Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2 -урвалын хүчлийн концентраци 30 секунд тутамд 0,06 моль/л буурч байгаа бол урвалын хурд ямар байх вэ?

A. 0,001 моль/(л�с) B. 0,002 моль/(л�с) C. 0,004 моль/(л�с)D. 0,02 моль/(л�с) E. 0,04 моль/(л�с)


A. 5 г B. 10 г C. 15 г D. 20 г E. 25 г19. H2C CH CH2 HC

CH3

CHCH3 СH3 гэсэн томьёо бүхий бодисууд:


20. Дараах хос нэгдлүүдийн аль нь зөвхөн туйлт ковалент холбоо агуулсан байна вэ?A. F2, AlCl3 B. I2, SO2 C. NaCl, Al D. MgO, O2 E. CO2, H2O

21. Хэвийн нөхцөл дэх этаны нягт нь ...A. 0,533 г/л B. 1,339 г/л C. 1,875 г/л D. 1,785 г/л E. 1,964 г/л

22. Áарийн сульфат гарган авч болох бодисуудын томьёо:A. BaO ба SO3 B. BaO ба SO2 C. Ba(OH)2 ба COD. BaCl2 ба SO2 E. Ba(NO3)2 ба Na2SO3

23. Силикат-ионыг ямар нэгдлийн усан уусмалаар үйлчилж таних вэ?. A. Натрийн гидроксид B. Калийн гидроксид C. Давсны хүчилD. Натрийн хлор E. Натрийн карбонат


A. Төмөр B. Зэс C. Манган D. Цайр E. Кальци25. Кетоныг гарган авч болох урвал

A. Àльдегидын ангижрах B. Тосны гидролиз C. Àлкены гидротациD. 2-догч спиртийн исэлдэх E. Энгийн эфирийн гидролиз


59

Äараах ерөнхий хариултыг аøиглан 26, 27, 28-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.A. Áутен-1 B. Àцетилен C. Áутанол-1D. Этанол E. Пропанол-1

26. С.Â.Лебедевийн бутадиен гарган авахдаа ашигласан бодис:27. 1-бромбутаны калийн гидроксидын усан уусмалтай харилцан үйлчлэх урвалаар үүсэх бүтээгдэхүүнийг олно уу.28. 1 моль спиртийн бүрэн шаталтаар хэвийн нөхцөлд 67,2 л нүүрсхүчлийн хий үүссэн бол спиртийг нэрлэнэ үү.29. Дараах хоёр багана дахь өгөгдлийг тохируулна уу.

Химийн тэмдэг: Элементийн нэр: 1. Ag а. Мөнгөн ус 2. Hg б. Зэс 3. O в. Мөнгө 4. Si г. Хүчилтөрөгч д. Цахиур

A. 1в, 2a, 3г, 4д B. 1a, 2г, 3д, 4б C. 1д, 2г, 3б, 4aD. 1в, 2б, 3д, 4г E. 1б, 2в, 3г, 4д

30. Óсан уусмалдаа хүчтэй иончлогддоггүй бодис:I. Төмрийн (III) хлорид II. Зэсийн гидроксид III. Àзотын хүчил IV. Кальцийн карбонат V. Áарийн сульфат VI. Калийн гидроксидVII. Мөнгөний хлорид

A. I, IV, V, VII B. II, IV, V, VII C. II, III, V, VIID. I, III, V, VI E. III, V, VI, VII

31. Дараах хоёр эгнээний өгөгдлүүдийг тохируул. а. Халалцах

Cr2O3,to

1. H3C – CH2 – CH3 H3C – CH = CH2 + H2 2. H2C = CH – CH3 + Cl2 H2C – CH – CH3 Cl Cl H AlCl3 3. H3C – CH2 – CH2 – CH3 H3C-C-CH3

CH3

б. Изомержих

в. Нэгдэх

г. Ялгаруулах

A. 1г, 2в, 3б B. 1б, 2a, 3в C. 1г, 2в, 3aD. 1a, 2г, 3в E. 1в, 2a, 3б

32. Дараах термохимийн урвалаар 184,8 кЖ дулаан ялгарсан бол хичнээн хэмжээний хлор урвалд орсон бэ? CО + Cl2 = COCl2 + 462 кЖ

A. 4,8 г B. 48 г C. 28,4 г D. 284 г E. 480 г

33. C CO CO2 H2CO3 NaHCO3 гэсэн генетик холбоон дахь нүүрстөрөгчийн атомын исэлдэхүйн хэмийг тодорхойл.

A. 0, +2, +4, +4, +2 B. 0, +2, +4, +2, +4 C. 0, -2, +4, +4, +2D. 0, +2, +4, +4, +4 E. 0, +2, +4, +2, +2


C2H5 OH X YH2SO4t

0 +H2

A. C2H4 ба C2H4OH B. C2H6 ба C2H5Cl C. C2H4 ба C2H6D. C2H4 ба C2H4Cl2 E. C2H5OH ба C2H4

35. Зөв харгалзааг олно уу.Молекулын бүрэн тэгшитгэлийн зүүн тал нь: Ионы хураангуй тэгшитгэлийн баруун тал нь: 1. Al(OH)3 + 3HNO3 = а. = [Al(OH)4]

-

2. Al(OH)3 + KOH = б. = 2Al3+ + 3H2O 3. 2Al + 6HCl = в. = Al(OH)3 4. AlCl3 + KOH = г. = 2Al3+ + 3H2 5. Al2O3 + 6HCl = д. = Al3+ + 3H2O

A. 1д, 2a, 3б, 4г, 5а B. 1a, 2б, 3в, 4г, 5д C. 1б, 2a, 3г, 4д, 5вD. 1д, 2а, 3г, 4в, 5б E. 1г, 2в, 3д, 4a, 5б

60


36. Óсан уусмалд зэрэгцэн орших боломжтой ионы эгнээг сонгоно уу.A. B. C. D. E. -

37. N2(хий) + 3H2(хий) 2NH3(хий) + Q гэсэн системийн тэнцвэрийг зүүн тал уруу шилжүүлэхийн тулд:I. Температурыг бууруулах II. Температурыг ихэсгэхIII. Даралтыг бууруулах IV. Даралтыг ихэсгэхV. Эзэлхүүнийг багасгах VI. Эзэлхүүнийг ихэсгэхVII. Катализатор хэрэглэх

A. I, IV, V B. II, III, VI C. I, IV, V, VII D. II, III, VI, VII E. I, III, V, VII

Ү ба Z боäисын уусах чанарын граôиê өгөгäжээ. Граôиêийг ажиглааä 38, 39, 40-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

38. Y ба Z бодисын төлөв байдлыг баримжаалж тэдгээрийн 400С-т 100 г усанд уусах чанарыг тодорхойл.A. Y - хатуу, 15 г ба Z - хатуу, 45 г B. Y - хатуу, 15 г ба Z - хий, 45 гC. Y - хий, 45 г ба Z - хатуу, 15 гD. Y - хатуу, 45 г ба Z - хий, 15 г E. Y - хий, 15 г ба Z - хатуу, 45 г

39. 200С дэх Y ба Z бодисуудын уусах чанарын зөрөөг олж энэ температур дахь Y ба Z бодисын ханасан уусмалын процентын концентрацийг тооцоол.

A. ∆ÓЧ = 15, С%Y = 23%, С%Z = 13% B. ∆ÓЧ = 10, С%Y = 23%, С%Z = 13% C. ∆ÓЧ = 5, С%Y = 13%, С%Z = 23% D.∆ÓЧ = 15, С%Y = 13%, С%Z = 23%E. ∆ÓЧ = 10, С%Y = 23%, С%Z = 13%

40. 500С дэх Z бодисын 150 г ханасан уусмалыг 400С хүртэл хөргөөхөд хэдэн грамм цэвэр Z бодис талстжин буух вэ?




тоогоороо ижил хоёр электрон байх боломжгүйÓЧРÀÀС 2s орбиталь дээр эсрэг спинтэй

хоёр электрон байдаг2 Катализатор нь химийн урвалын идэвхжлийн энергийг

ихэсгэдэгÓЧРÀÀС Катализатор нь урвалын

хурдыг нэмэгдүүлдэг


ÓЧРÀÀСДавсыг цэвэрлэхэд талстжуулах аргыг ашигладаг

À Â С D E




Үнэн ҮнэнХудал ҮнэнҮнэн Үнэн


Үнэн ХудалХудал ҮнэнХудал Худал


61



2.1. ×анарын øинжилгээ (5 оноо)Дугаартай таван хуруу шилэнд KCl, H2SO4, BaCl2, K2CO3, HNO3 гэсэн бодисуудын уусмал өгөгджээ. Эдгээр бодисоос өөр урвалж ашиглалгүйгээр хуруу шилтэй бодисуудыг хооронд нь хоёр хоёроор нь холиход явагдсан урвал ба туршилтын үр дүнг доор үзүүллээ. Үүнд: () - тунадас, ( ) - хий, ( − ) өөрчлөлт илрээгүй.



1 2 3 4 5

1 цагаан —


3 — — — —4 цагаан — —

5 — — —

цагаан


цагаан

III. 2H+ + CO32- CO2 + H2O

Äаалгавар: Ямар бодисын уусмал аль дугаартай хуруу шилэнд байгааг тодорхойлж хуруу шилний дугаарыг хариултын хуудсанд бөглөнө үү.

KCl - (a) (1 оноо) H2SO4 - (b) (1 оноо) BaCl2 - (c) (1 оноо)K2CO3- (d) (1 оноо) HNO3 - (e) (1 оноо)


Áодисын томьёо C4H6(хий) O2 (хий) CO2 (хий) H2O(хий)

Q298үүсэх (кЖ/моль) 11 0 394 242

Äаалгавар: • Áутены шатах урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлээд эх бодисууд ба бүтээгдэхүүн бодисуудын

өмнөх коэффициентүүдийн нийлбэрийг олно уу. Жич: эх бодисуудын нийлбэр (а) (1 оноо)бүтээгдэхүүн бодисуудын нийлбэр (b) (1 оноо)

• 1 моль бутены шатах урвалын дулааны илрэл (cdef)-ийг хүснэгтэд буй өгөгдөл ашиглан тооцоолно уу (2,5 оноо)

• Хэвийн нөхцөлд буй 672 мл эзэлхүүнтэй бутеныг илүүдэл хүчилтөрөгчийн орчинд бүрэн шатаахад үүсэх дулаан (gh)-ыг бодож олно уу (1,5 оноо)

2.3. Элеêтролиз (6 оноо)Зэсийн сульфатын 15%-ийн 320 г масстай уусмал дундуур 15 À гүйдлийг 1 цагийн турш нэвтрүүлээд электролизыг зогсоожээ. Дараах мэдээллийг тооцоондоо ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Áодисын томьёо CuSO4 Cu O2 H2SO4

Áодисын молийн масс М (г/моль) 160 64 32 98Áодисын эквивалент масс Э (г/экв·моль) 80 32 8 49

62


Äаалгавар: - Электролизд зарцуулсан цэнэгийн хэмжээг килоКулон (ab)-оор илэрхийлнэ үү (1 оноо) - Хэрэв гүйдлийн гарц 90% бол катод дээр ялгарсан зэсийн масс (cd)- ыг олно уу (2 оноо) - Үүссэн уусмалын масс (efg)-ыг олно уу (2 оноо) - Хэрэв үүссэн уусмалын нягт 1,2 г/мл бол уусмал дахь хүхрийн хүчлийн нормаль концентрац

(CN= h)-ийг олно уу (1 оноо)

2.4. Îрганиê хими (7 оноо)Пентин-1 гэсэн нэгдлийн молекул томьёо ба боломжит бүх изомерийн бүтцийг тогтоож дараах даалгаваруудыг гүйцэтгээрэй. Äаалгавар:


изомерийн тоо (d)-г олно уу (1,5 оноо) - Энэ нэгдлийн циклоалкены ангийн изомерийн тоо (e)-г олно уу (2 оноо) - Энэ нэгдлийн геометр (энэ тохиолдолд цис-, транс- бүтцийг тусад нь тоолоорой)-ийн



ХУÂИЛБАÐ D


Санамж: 1-р хэсэг нийт 76 оноотой. 1-28-р тест тус бүр 1,5 оноо, 29-40-р тест бүр 2,5 оноо, 41-р тест 4 оноо.

1. Àль нь бодисын холимог биш вэ?A. Нэрсэн ус B. Àгаар C. Хөрс D. Хайлш E. Элс

2. Диаграмм ашиглан вольфрамын хатуулаг чанарыг тодорхойл.

10

12

8

6

4

2

0

Àлм

аз

Хро

м

Âол

ьфра

м

Ник

ель

Төмө

р

Зэс

Àлт

Цаг

аан

туга

лга

Кали

Нат

ри

Ìåòàëëóóäûí àëìàçòàé õàðüöóóëñàí õàòóóëàã ÷àíàðûí äèàãðàììA. 9 B. 7 C. 5 D. 3 E. 1,8

3. Óургийн найрлагад ... ордог. A. α - аминхүчил B. β - аминхүчил C. d - аминхүчил D. g - аминхүчил E. e - аминхүчил


63

4. O

─ C

ОH

функциональ бүлэг агуулдаг органик нэгдлийн ямар анги бүлэг байдаг вэ?

A. Àльдегид B. Àмин нэгдэл C. Карбон хүчилD. Спирт E. Нитро нэгдэл

5. Хүчлийн томьёо бүхий эгнээг сонгоно уу?A. NH3, HCl, H2SO4 B. H2S, HNO3, HBr C. HCl, KCl, H3PO4

D. HCN, NaCN, NH4CN E. H2CO3, CH3COOH, CuCO36. Дан бодис болох улаан фосфорын ердийн нөхцөл дэх төлөв:

A. Хий B. Шингэн C. Хатуу D. Плазман E.Óуршимтгай шингэн

7. Иодын атомын гадаад давхрааны электронт бүтцийг аль нь зөв ерөнхийлсэн байна вэ?A. ns2np3 B. ns2np4 C. ns2np5 D. ns2np6 E. ns2np2

8. Сүү гашлах нь урвалын ямар онцлог шинж тэмдэг үзүүлэх вэ?A. Дулаан ялгарах B. Өнгө хувирах C. Тунадас буухD. Гэрэл цацрах E. Хий ялгарах

9. Хүхрийн дээд исэлдлийн зэрэгтэй нэгдлийн томьёо:A. H2S B. SO2 C. CS2 D. SOCl2 E. SO3

10. Àнги хоорондын изомер болох хосыг олно уу.A. Àльдегид ба кетон B. Нэг ба хоёр атомт спирт C. Карбон хүчил ба кетонD. Нэг атомт спирт ба фенол E. Энгийн ба нийлмэл эфир

11. Хүхрийн хүчлийн молекул дахь бүх атомын молийн тоо:A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 E. 8

12. Металл-дан бодисыг үүсгэдэг элементийн атомд харгалзах электронт бүтэц:

+18

K L

2 8 8

MA.

+16

K L

2 8 6

MD.

+9

K L

2 7

E.

+3

K L

2 1

B.

+15

K L

2 8 5

MC.

13. Лакмусын хөх цаасыг улаан болгодог органик нэгдэл аль нь вэ?A. CH3 − CH2 − OH B. CH3 − COH C. CH3 − COOHD. C2H5 − NH2 E. C6H6

14. H3C – CH2 – CH2 – OH гэсэн томьёо бүхий бодисын гомолог:A. Áутаналь B. Áутанол-1 C. Áутан хүчилD. Áутанон E. Пропанол-1

15. Үелэх системийн IV бүлгийн үндсэн дэд бүлгийн элементийн дээд оксид болон гидроксид нь дараах хэлбэртэй:

A. Э2О3 ба Н3ЭO3 B. ЭО2 ба Н2ЭО3 C. Э2О5 ба Н3ЭО4 D. ЭО3 ба Н2ЭО4 E. Э2О7 ба НЭО4

16. Нэгэн урвалын тэгшитгэлийн зүүн тал нь Zn(OH)2 + 2HCl = ... бол баруун тал нь ямар байх вэ?A. ZnOHCl + H2 B. ZnCl2 + H2 C. ZnOHCl + 2H2OD. ZnCl2 + 2H2O E. ZnCl2 + H2O

17. CaCO3 + 2HCl = CaCl2 + CO2 + H2O урвалын хүчлийн концентраци 20 секунд тутамд 0,05 моль/л-ээр буурч байгаа бол урвалын хурд ямар байх вэ?

A. 2,5 моль/(л�с) B. 0,25 моль/(л�с) C. 0,025 моль/(л�с)D. 0,0025 моль/(л�с) E. 0,00025 моль/(л�с)


A. 0,6 г B. 3 г C. 6 г D. 24 г E. 27 г

19. H3C – CH2 – CH2 – OH ба H3C

CH3

C

H

OH гэсэн томьёо бүхий бодисууд:


64


20. Дараах хос нэгдлүүдийн аль нь зөвхөн туйлт ковалент холбоо агуулсан байна вэ?A. NaCl, CO2 B. HI, O2 C. K2O, FeD. HF, H2 E. H2O, CO2

21. Хэвийн нөхцөл дэх пропены нягт нь ...A. 0,533 г/л B. 1,339 г/л C. 1,875 г/л D. 1,785 г/л E. 1,964 г/л

22. Зэс (II) –ийн хлорид гарган авч болох бодисуудын томьёо: A. Cu ба НСl B. CuO ба НСl C. CuOH ба НСlD. Cu2O ба НСl E. CuF2 ба НСl

23. Сульфат-ионыг ямар нэгдлийн усан уусмалаар үйлчилж таних вэ? A. Натрийн гидроксид B. Калийн хлорид C. Хлорт устөрөгчD. Áарийн гидроксид E. Натрийн карбонат


A. Хөнгөнцагаан B. Цахиур C. МагниD. Фосфор E. Хлор

25. Карбон хүчлийг гарган авч болох урвал:A. Àльдегидын ангижрах B. Тосны гидролиз C. Àлкин-2-ын гидротациD. 2-догч спиртийн исэлдэх E. Энгийн эфирийн гидролиз

Äараах ерөнхий хариултыг аøиглан 26, 27, 28-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.A. Áутанон B. Áутанол-1 C. Глицерин D. Áутаналь E. Áутен-2

26. À.Нобелийн тэсрэх бодис гарган авахдаа ашигласан бодис:27. 2-бромбутаны калийн гидроксидын спиртэн уусмалтай харилцан үйлчлэх урвалаар үүсэх бүтээгдэхүүнийг

олно уу.28. 1 моль спиртийн бүрэн шаталтаар хэвийн нөхцөлд 89,6 л нүүрсхүчлийн хий үүссэн бол спиртийг нэрлэнэ үү.29. Дараах хоёр багана дахь өгөгдлийг тохируулна уу.

Химийн тэмдэг: Элементийн нэр: 1. N а. Àзот 2. Al б. Зэс 3. Na в. Төмөр 4. Cu г. Хөнгөнцагаан д. Натри

A. 1a, 2б, 3в, 4г B. 1a, 2г, 3д, 4б C. 1д, 2г, 3б, 4aD. 1в, 2a, 3г, 4б E. 1б, 2в, 3д, 4а

30. Óсан уусмалдаа хүчтэй иончлогддоггүй бодис:I. Кальцийн карбонат II. Төмрийн (III) хлорид III. Зэсийн гидроксид IV. Калийн гидроксид V. Áарийн сульфат VI. Мөнгөний хлорид VII. Àзотын хүчил

A. I, IV, V, VII B. II, IV, V, VII C. II, III, V, VII D. I, III, V, VI E. III, V, VI, VII

31. Дараах хоёр багана дахь өгөгдлүүдийг тохируул.

1. 2CH3Cl + 2Na CH3—CH3 + 2NaCl H

2. H2C=CH—CH3 + H2O H3C—C—CH3

OH H2SO4(конц) 3. H3C—CH2—OH H2C = CH2 + H2O

а. Изомержих б. Нэгдэх в. Халалцах г. Ялгаруулах

A. 1в, 2б, 3г B. 1б, 2a, 3в C. 1г, 2в, 3a D. 1a, 2б, 3г E. 1в, 2a, 3б


65

32. Дараах термохимийн урвалаар 1608 кЖ дулаан ялгарсан бол хичнээн хэмжээний нүүрс урвалд орсон бэ? C + O2 = CO2 + 402 кЖ

A. 4,8 г B. 48 г C. 120 г D. 240 г E. 480 г33. N2 NH3 NO NO2 HNO3 гэсэн генетик холбоон дахь азотын атомын исэлдэхүйн хэмийг тодорхойл.

A. 0, +3, +2, +4, +5 B. –3, 0, +2, +4, +5 C. 0, –3, +4, +2, +5D. 0, –3, +2, +4, +5 E. –3, 0, +4, +2, +5


C2H2 X Y+H2 +H2O

A. C2H4 ба C2H4Cl2 B. C2H4 ба C2H6 C. C2H6 ба C2H5ClD. C2H5OH ба C2H6 E. C2H4 ба C2H5OH

35. Зөв харгалзааг олно уу. Молекулын бүрэн тэгшитгэлийн зүүн тал нь: Ионы хураангуй тэгшитгэлийн баруун тал нь: 1. Zn + 2HCl = а. = ZnO2-

2 +2H2O 2. Zn(OH)2 + 2NaOH = б. = Zn2+ + Cu0

3. Zn + CuSO4 = в. = Zn2+ + H2 4. ZnO + 2HCl = г. = Zn2+ + H2O 5. Zn(OH)2 + 2HCl = д. = Zn2+ + 2H2O

A.1г, 2в, 3д, 4a, 5б B. 1a, 2б, 3в, 4г, 5д C. 1б, 2a, 3г, 4д, 5вD. 1в, 2г, 3б, 4д, 5a E. 1в, 2a, 3б, 4г, 5д

36. Óсан уусмалд зэрэгцэн орших боломжтой ионы эгнээг сонгоно уу.A. B. Cu2+, K+, OH-, Cl- C.

D. E. Cl-, Pb2+, Na+, S2-

37. 2NO(хий) + O2(хий) 2NO2(хий) + Q гэсэн системийн тэнцвэрийг баруун тал уруу шилжүүлэхийн тулд:

I. Температурыг бууруулах II. Температурыг ихэсгэх III. Даралтыг бууруулах IV. Даралтыг ихэсгэх V. Эзэлхүүнийг багасгах VI. Эзэлхүүнийг ихэсгэхVII. Катализатор хэрэглэх

A. I, IV, V B. II, III, VI C. I, IV, V, VIID. II, III, VI, VII E. I, III, V, VII

А ба Â боäисын уусах чанарын граôиê өгөгäжээ. Граôиêийг ажиглааä 38, 39, 40-р äаалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

38. À ба Â бодисын төлөв байдлыг баримжаалж тэдгээрийн 400С-т 100 г усанд уусах чанарыг тодорхойл.

A. À - хатуу 25 г, ба Â - хатуу, 10 г B. À - хатуу, 10 г ба Â - хий, 25 гC. À - хий, 25 г ба Â - хатуу, 10 г D. À - хий, 10 г ба Â - хий, 25 гE. À - хий, 10 г ба Â - хатуу, 25 г

39. 200С дэх À ба Â бодисуудын уусах чанарын зөрөөг олж энэ температур дахь À ба Â бодисын ханасан уусмалын процентын концентрацийг тооцоол.

A. ∆ÓЧ = 20, С%À = 26%, С%B = 9,1% B. ∆ÓЧ = 5, С%À = 26%, С%B = 9,1%C. ∆ÓЧ = 10, С%À = 9,1%, С%B = 26% D. ∆ÓЧ = 25, С%À = 9,1%, С%B = 26%E. ∆ÓЧ = 25, С%À = 26%, С%B = 9,1%

40. 500С дэх Â бодисын 140 г ханасан уусмалыг 400С хүртэл хөргөөхөд хэдэн грамм цэвэр Â бодис талстжин буух вэ?A. 5 г B. 10 г C. 15 г D. 20 г E. 25 г

66


41. Танд тус бүр нь шалтгаан (I) ба үр дагавар (II) хоёр хэсгээс бүтсэн нийт гурван бичвэр мэдээлэл өгөгджээ.Мэдээлэлтэй танилцаад шалтгаан ба үр дагаварын үнэн, худлыг тогтооно уу.


тоогоороо ижил хоёр электрон байх боломжгүйÓЧРÀÀС 2s орбиталь дээр ижил

спинтэй хоёр электрон байдаг.2 Катализатор нь химийн урвалын идэвхжлийн энерийг

бууруулдаг.ÓЧРÀÀС Катализатор нь урвалын

хурдыг нэмэгдүүлдэг.3 Талстжуулах арга нь янз бүрийн температурт хатуу

бодисын уусах чанар харилцан адилгүй өөрчлөгддөг дээр үндэслэдэг

ÓЧРÀÀСДавсыг цэвэрлэхэд талстжуулах аргыг ашигладаг.

À. Â. С. D. E.


Үнэн ХудалҮнэн ҮнэнҮнэн Үнэн

Худал Үнэн Үнэн Үнэн Үнэн Худал

Үнэн ХудалХудал Үнэн Үнэн Үнэн

Үнэн Үнэн Худал ҮнэнҮнэн Худал

Үнэн Худал Худал ҮнэнХудал Худал



2.1. ×анарын øинжилгээ (5 оноо)Дугаартай таван хуруу шилэнд Ba(OH)2, NaOH, H2SO4, HCl, Na2CO3 гэсэн бодисуудын уусмал өгөгджээ. Эдгээр бодисоос өөр урвалж ашиглалгүйгээр хуруу шилтэй бодисуудыг хооронд нь хоёр хоёроор нь холиход явагдсан урвал ба туршилтын үр дүнг доор үзүүллээ. Үүнд: () - тунадас, ( ) - хий, ( − ) өөрчлөлт илрээгүй.



1 2 3 4 5

1 цагаан —


3 — — — —4 цагаан — —

5 — — —

цагаан


цагаан III. 2H+ + CO3

2- CO2 + H2O

Äаалгавар: Ямар бодисын уусмал аль дугаартай хуруу шилэнд байгааг тодорхойлж хуруу шилний дугаарыг хариултын хуудсанд бөглөнө үү.

Ba(OH)2 - (a) (1 оноо) NaOH - (b) (1 оноо) H2SO4 - (c) (1 оноо) HCl - (d) (1 оноо) Na2CO3 - (e) (1 оноо)


67


Áодисын томьёо C5H8(хий) O2(хий) CO2(хий) H2O(хий)

Q298үүсэх (кЖ/моль) 144 0 394 242

Äаалгавар: - Пентиний шатах урвалын тэгшитгэл бичиж тэнцүүлээд эх бодисууд ба бүтээгдэхүүн бодисуудын

өмнөх коэффициентүүдийн нийлбэрийг олно уу. - Жич: эх бодисуудын нийлбэр (а) (1 оноо) - бүтээгдэхүүн бодисуудын нийлбэр (b) (1 оноо) - 1 моль пентин шатах урвалын дулааны илрэл (cdef)-ийг хүснэгтэд буй өгөгдөл ашиглан

тооцоолно уу (2,5 оноо) - Хэвийн нөхцөлд буй 448 мл эзэлхүүнтэй пентинийг илүүдэл хүчилтөрөгчийн орчинд бүрэн шатаахад

үүсэх дулаан (gh)-ыг бодож олно уу (1,5 оноо)

2.3. Элеêтролиз (6 оноо)Натрийн хлоридын 15%-ийн 494,7 г масстай уусмал дундуур 12 À гүйдлийг 1 цагийн турш нэвтрүүлээд электролизыг зогсоожээ. Дараах мэдээллийг тооцоондоо ашиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү.

Áодисын томьёо NaCl Cl2 H2 NaOH

Áодисын молийн масс М (г/моль) 58.5 71 2 40

Áодисын эквивалент масс Э (г/экв·моль) 58.5 35.5 1 40

Äаалгавар: - Электролизд зарцуулсан цэнэгийн хэмжээг килоКулон (ab)-оор илэрхийлнэ үү (1 оноо) - Хэрэв гүйдлийн гарц 90% бол анод дээр ялгарсан хлорын масс (cd)- ыг олно уу (2 оноо) - Үүссэн уусмалын масс (efg)-ыг олно уу (2 оноо) - Хэрэв үүссэн уусмалын нягт 1,2 г/мл бол уусмал дахь натрийн гидроксидын нормаль

концентрац (CN= h)-ийг олно уу (1 оноо)

2.4. Îрганиê хими (7 оноо)Пентадиен-1,3 гэсэн нэгдлийн молекул томьёо ба боломжит бүх изомерийн бүтцийг тогтоож дараах даалгаваруудыг гүйцэтгээрэй. Äаалгавар:


изомерийн тоо (d)-г олно уу (1,5 оноо) - Энэ нэгдлийн циклоалкены ангийн изомерийн тоо (e)-г олно уу (2 оноо) - Энэ нэгдлийн геометр (энэ тохиолдолд цис-, транс- бүтцийг тусад нь тоолоорой)-ийн



68


2008 оны Химийн äаалгаврын түлхүүр

Íэгäүгээр хэсэг № Хувилбар A B хувилбар Хувилбар С Хувилбар D

1 A A A A2 D A E B3 A B D A4 C D B A5 D A E B6 E A A C7 E A B C8 A D B C9 D D D E 10 B C E A11 B E C D12 E D C B13 A D E C14 A D C B15 B B B B16 C B A D17 C E B D18 E C B C19 B B B B20 B B E E21 D E B C22 B E A B23 D C C D24 E E A B25 E D D B26 E A D C27 C C C E28 A D E B29 D A A B30 C A B D31 A D A A32 B B C B33 C C D D34 B D C E35 B E D E36 C B D D37 A B B A38 E E E E39 A A A E40 D C E C41 E C C A


69

Хоёрäугаар хэсэг Хувилбар A Хувилбар B Хувилбар С Хувилбар D

2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1 2.2 2.3 2.4a 5 4 6 1 2 6 4 1 3 7 5 1 2 8 4 1b 4 4 5 3 1 7 3 3 4 8 4 3 3 9 3 3c 1 1 2 3 4 2 1 3 2 2 1 3 4 2 1 3d 3 2 1 6 5 0 3 6 1 5 6 6 5 7 4 6e 2 2 2 8 3 4 2 8 5 3 3 8 1 9 4 8f 0 4 4 6 4 4 3 0 4 4 8 4g 6 0 1 8 0 1 7 0 1 5 0 1h 1 3 9 2 2 9 6 2 9 6 1 9

70


Documents

ХИМИ 2008 - eecbehs.num.edu.mneecbehs.num.edu.mn/wp-content/uploads/2015/11/him2008.pdf · c. Натрийн хлорид d. Давсны хүчил ... хатуу бодисын