ΓΒΡΑΒΕΙΟ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

Αντιμέτωποι με τη σύγχρονη εποχή, η οποία παρου-σιάζει τεράστιες αποκλίσεις από τις προηγούμενες σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής και εξέλιξης, αντικρίζουμε μπροστά μας μία σειρά από νέες προ-κλήσεις, ανάγκες και δυναμικές. Αφενός η παγκοσμιοποί-

ηση, η τεχνολογική πρόοδος και η έκρηξη γνώσεων και αφετέρου, η σύγχρονη οικονομική και ηθική κρίση, καθώς και η έντονη παραβίαση ατομικών και εθνι-κών δικαιωμάτων, αποτελούν μικρές ψηφίδες ενός σύγχρονου μωσαϊκού, που καλύπτεται παράλληλα από τη διαρκώς εντονότερη δράση μιας ισχυρής Ευρώ-πης. Υπό αυτά τα δεδομένα, έννοιες όπως Ελληνισμός -αρχαίος και σύγχρο-νος- εθνικά και ανθρώπινα δικαιώματα, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ενεργός πολίτης αποτελούν «λίθους» και οδοδείκτες συνολικών προσπαθειών διαμόρ-φωσης ενός ευοίωνου μέλλοντος.

Μία διεισδυτική ματιά γύρω μας είναι αρκετή για να συνειδητοποιήσει κανείς τις αντιφάσεις που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Από τη μια, αξιέπαινη είναι η συνεργασία των χωρών της Ευρώπης, στο πλαίσιο μιας μεγάλης, δυναμικής και δημοκρατικής οικογένειας, με στόχο την αντιμετώπιση των όποιων κοινών προ-βλημάτων, μέσω διαλόγου, αλληλέγγυας δράσης και καλλιέργειας ουσιαστικών αξιών, όπως αυτών του σεβασμού, της δικαιοσύνης και της ειρήνης. Από την άλλη, όμως, στο πλαίσιο των παραπάνω δράσεων, δεν έχουν εκλείψει και τά-σεις υπερσυγκεντρωτισμού της εξουσίας από ορισμένες χώρες, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της πολιτικής αυτονομίας εθνικών κυβερνήσεων.

Πέραν τούτων, έντονα αισθητή είναι και η κρίση σε κοινωνικό και ηθικό επίπε-δο. Η σύγχρονη καταναλωτική και υλικο-ευδαιμονιστική κοινωνία, κατοχυρώνει νέες αξίες και ήθη, που αφορούν στο χρήμα, στην προσωπική ανάδειξη και στο συμφέρον. Η ελληνική και κυπριακή κοινωνία, οι οποίες παλαιότερα λειτουρ-

γούσαν σύμφωνα με τις αρχές της αγάπης, της αλληλεγγύης, του σεβασμού και της κοινωνικής δράσης, πλέον παρασύρο-νται στη δίνη μιας παγκοσμιοποιημένης και αμοραλιστικής φι-λοσοφίας. Ο κυνισμός φαίνεται να καταλύει τα πάντα, ενώ ο ατομικισμός προβάλλει έξυπνα ως ανάγκη επιβίωσης. Απο-τέλεσμα αυτών είναι και η αντικατάσταση της ανιδιοτελούς προσφοράς και της αλληλεγγύης από το ψεύδος και την υποκρισία.

Ιωάννα Χατζηπαντελή,

Ιδιωτική Σχολή Φόρουμ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2013-2014

Σε όλα αυτά, βέβαια, έρχεται να προστεθεί και το σύγχρονο φαινόμενο της οικονομικής κρίσης, απόρροια ενός σκληρού και αδυσώπητου καπιταλιστικού συστήματος. Η κρίση αυτή έχει ρημάξει κρατικές και ιδιωτικές οικονομίες, ενώ έχει δημιουργήσει ένα ασύλληπτο αριθμό ανέργων, ο οποίος σύμφωνα με πρό-σφατες δυσοίωνες έρευνες, δεν πρόκειται να μειωθεί στην επόμενη πενταετία. Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας είναι η διευρυμένη, πλέον, δράση των κοινοτικών παντοπωλείων, καθώς και η αύξηση των προ-γραμμάτων σίτισης από τον Ερυθρό Σταυρό. Βεβαίως, κανέναν δεν αφήνει απροβλημάτιστο και η ραγδαία αύξηση του αριθμού άπορων μαθητών στα κυ-πριακά σχολεία, σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από το Υπουργείο Παιδεί-ας και Πολιτισμού.

Ο προβληματισμός αυτός εξελίσσεται σταδιακά σε ένα κύμα μαζικού πανι-κού, αφού συνειδητοποιούμε καθημερινά ότι η σύγχρονη αυτή μάστιγα αποτελεί ένα σύγχρονο «τέρας» με ασύλληπτες, αλλά, κυρίως, πολυποίκιλες συνέπειες. Ενδεικτικά, η φτώχεια που συνεπάγεται η κρίση σημαίνει ταυτόχρονα και τον περιορισμό των κοινωνικών παροχών για υγεία, παιδεία και κοινωνική πρόνοια, για έναν μεγάλο αριθμό πολιτών. Αυτό ισοδυναμεί με κοινωνικό αποκλεισμό και κατάφωρη παραβίαση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε κοινωνίες κατά τα άλλα εκσυγχρονισμένες, όπως αυτές της Ελλάδας και της Κύπρου.

Εμβαθύνοντας στο θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά και των εθνικών δικαιωμάτων, είναι πράγματι τραγικό, ακόμα και ειρωνικό, αν σκεφτεί κανείς ότι σε έναν κόσμο κατοχυρωμένο από ελευθερίες και δικαιώματα, που βρίθει από ασφαλιστικές δικλείδες και εξελίσσει συνεχώς νομοθεσίες με στόχο την προά-σπιση του ανθρώπου, υπάρχουν σοβαρότατες παραβάσεις και όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες, αλλά και στις αναπτυγμένες κοινωνίες. Πέραν του έντονου κοινωνικού αποκλεισμού ατόμων που βιώνουν τις συνέπειες της κρίσης, όπως έχει προαναφερθεί, διακρίσεις συνεχίζουν να υπάρχουν και εις βάρος ατόμων για τις πεποιθήσεις τους, την εθνική τους προέλευση, τη γλώσσα, τη θρησκεία, το χρώμα τους. Η σύγχρονη κρατική πολιτική απέναντι στο φαινόμενο της με-τανάστευσης, ιδιαίτερα στην Κύπρο, στερείται οργάνωσης και συντονισμού, με αποτέλεσμα πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες να υφίστανται οικονομική εκμετάλλευση και να βιώνουν την καχυποψία και την περιθωριοποίηση από τους ντόπιους. Ενδεικτική είναι η αντιμετώπιση των μεταναστών, ως της μά-στιγας που στερεί αριθμό θέσεων εργασίας από χιλιάδες Ελλαδίτες και Ελλη-νοκύπριους. Δικαιολογημένα, λοιπόν, θα μπορούσε κανείς να μιλά και για έναν νέο - ρατσισμό, ο οποίος ντύνεται με το περίβλημα της φοβίας απέναντι στον διαπολιτισμικό διάλογο.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

Στη σύγχρονη εποχή, στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής κρί-σης, βλέπουμε καθημερινά θεμελιώδη ανθρώπινα και εθνικά δι-καιώματα να παραβιάζονται και να καταπατούνται, ακόμα και στον χώρο της ενωμένης Ευρώπης. Η οικονομική κρίση υποβαθμίζει την ανθρώπινη ζωή και επιφέρει την άμβλυνση του βιοτικού επι-

πέδου, καθιστώντας απαραίτητη τη λήψη μέτρων προκειμένου η Ευρώπη να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της και να ανταποκριθεί στο όραμά της.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει αντιληπτό πως, προκειμένου να επιτευχθεί η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, απαιτείται όχι μόνο κατοχύρωση, αλλά και πρακτική εφαρμογή και σεβασμός των ανθρώπινων και εθνικών δικαιωμάτων. Αυτό που οδήγησε τις ευρωπαϊκές χώρες σε ένωση μπορεί να ήταν αρχικά, τα οικονομικά συμφέροντα και η κοινή εμπειρία των οδυνηρών Παγκόσμιων πολέμων, στη συ-νέχεια, ωστόσο, αναπτύχθηκαν κοινωνικά και πολιτισμικά και οι στόχοι διευρύν-θηκαν. Σήμερα, εκπεφρασμένοι στόχοι του ενοποιητικού αυτού εγχειρήματος, εκτός από τη δημιουργία μιας ισχυρής οικονομικής και πολιτικής ένωσης, ικανής να αντιταχθεί στη δύναμη της Αμερικής, είναι η ειρηνική συμβίωση των λαών, η εξασφάλιση κοινωνικής, πολιτισμικής και οικονομικής ευημερίας και η εξάλειψη της βίας, των προκαταλήψεων και των ανισοτήτων. Η Ευρώπη είναι ένα «κρά-τος δικαίου» και ισότητας, που αποσκοπεί σε μια δικαιότερη και πιο αλληλέγγυα κοινωνία. Η εκτεταμένη, όμως, οικονομική κρίση, η έλλειψη παιδείας και η κρίση αξιών που χαρακτηρίζει τον σύγχρονο κόσμο, καθιστά την παραβίαση ανθρώ-πινων και εθνικών δικαιωμάτων σύνηθες φαινόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορεί, επομένως, να γίνεται λόγος για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όταν η προστασία, η ασφάλεια και η ευημερία των πολιτών κατοχυρώνεται θεωρητικά, αλλά δεν διασφαλίζεται στην πράξη.

Κάτι τέτοιο μπορεί να αποδειχθεί με συγκεκριμένα παραδείγματα, λαμβάνο-ντας υπ’ όψιν την τρέχουσα κατάσταση της Ενωμένης Ευρώπης. Η Ευρώπη είναι χωρισμένη σε κοινωνίες δυο ταχυτήτων και το χάσμα ανάμεσα σε φτωχές και πλούσιες χώρες διευρύνεται ακόμα περισσότερο λόγω των παρεμβατικών πολιτικών των ισχυρών κρατών σε βάρος των ασθενέστερων. Παράλληλα, πα-ρατηρείται έλλειμμα δημοκρατίας. Παρατηρούνται φαινόμενα αναξιοκρατίας, κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφε-ρόντων και κατάχρησης της εξουσίας. Δεν θα ήταν υπερβολικό να υποστηριχθεί πως η δημοκρατία φαλκιδεύεται και σφυροκοπείται στο όνομα της λιτότητας και

Παράλληλα, ποικίλα είναι και τα κρούσματα απάνθρωπης εκμετάλλευσης παι-διών, όπως αποδεικνύουν φαινόμενα παιδικής εργασίας ή ακόμα και παιδικής πορνείας ανά τον κόσμο. Κάτι τέτοιο καταδεικνύεται ακόμα τραγικότερο, αν σκε-φτεί κανείς ότι σε πολλές χώρες παρατηρείται μια εγκληματική απουσία νομοθε-τικού πλαισίου προάσπισης των δικαιωμάτων του παιδιού. Στο ίδιο πλαίσιο, η θεαματική εξέλιξη της τεχνολογίας συνεπάγεται και τη δυνατότητα πρόσβασης σε στοιχεία προσωπικά, όπως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι συναλλαγές, οι μετακινήσεις, η κατάσταση υγείας, τα οποία αποθηκεύονται σε βάσεις δεδο-μένων επιχειρήσεων, τραπεζών, αεροπορικών εταιρειών, ακόμα και κρατικών οργανώσεων. Η συγκεκριμένη πρακτική, βεβαίως, αποτελεί παραβίαση της ιδι-ωτικής ζωής του σύγχρονου πολίτη.

Απέναντι σε μια τέτοια σύγχρονη πραγματικότητα, δεν μπορεί κανείς παρά να συναισθάνεται την αδήριτη ανάγκη προάσπισης των ελευθεριών και των εθνι-κών και ανθρώπινων δικαιωμάτων. Είναι κοινή θέση ότι ο άνθρωπος, αλλά και η κοινωνία ευρύτερα ευημερούν, όταν τα δικαιώματα αυτά διασφαλίζονται. Συ-γκεκριμένα, εφόσον κατοχυρώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αποτελούν μια παγκόσμια αξία και θεμελιώνουν την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα και την ειρήνη. Είναι, επιπρόσθετα, γενικώς αποδεκτό ότι διασφαλίζουν την έννομη τάξη, η οποία στις μέρες μας κλονίζεται σημαντικά, με αποτέλεσμα οι πολίτες να βιώνουν ένα λυτρωτικό αίσθημα ασφαλείας και ευρυθμίας. Συνεπώς, σε ένα τέτοιο πλαίσιο, μπορούν οι υποσχέσεις περί «διεθνούς καθεστώτος δικαίου» να μην αποτελούν τα συνήθη «έπεα πτερόεντα».

Η αναντίλεκτη σημασία του σεβασμού των ανθρώπινων και εθνικών δικαιω-μάτων αποτελεί συνείδηση και για τη σύγχρονη ευρωπαϊκή οικογένεια. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου συνιστούν θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποί-ες έχουν ενσωματωθεί στην ιδρυτική της συνθήκη και έχουν ενισχυθεί με την έγκριση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος κατέστη νομικά δεσμευτικός με τη συνθήκη της Λισαβόνας. Ενδεικτικά, οι χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στην Ενωμένη Ευρώπη οφείλουν να σέβονται τα ανθρώ-πινα δικαιώματα, κάτι που περιλαμβάνεται ως ρήτρα στη συμφωνία προσχώ-ρησης του εκάστοτε κράτους. Αξιοσημείωτη είναι και η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο διάστημα 2007-2013, κατά το οποίο στήριξε χρηματικά (με προϋ-πολογισμό ύψους 1,1 δισ. ευρώ) μη κυβερνητικές οργανώσεις, που προωθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, καθώς και την κατάργηση της θανατικής ποινής, την καταπολέμηση των βασανιστηρίων, του ρατσισμού και των άλλων μορφών διακρίσεων. Συνεπώς, είναι ευλογοφανές το

ότι η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης συνίσταται στον σεβασμό και την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αφού οποιαδήποτε παραβίασή τους θα σήμαινε ταυτόχρονα και τη διάλυση της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία συνίσταται στη συνύπαρξη, την ισότητα και την αποδοχή.

Μία τέτοια υγιής βάση δράσης της Ευρώπης δεν σημαίνει, όμως, αυτόματα και ουσιαστικά αποτελέσματα, αν δεν υπάρχει μία ανάλογη πρακτική ανταπόκριση από τους ίδιους τους πολίτες και πολύ περισσότερο από τους νέους έφηβους πολίτες. Η σύγχρονη εποχή δεν έχει ανάγκη από περισσότερα, μεγάλα, ωραία αλλά κενά λόγια. Αντίθετα, απαιτεί δράση και ενεργητική θέληση. Ο «ωχαδερφι-σμός» πρέπει να δώσει τη θέση του στην ενεργό συμμετοχή και στη συνειδητή προσφορά.

Πιο συγκεκριμένα, ο σύγχρονος νέος και ευρωπαίος πολίτης, με συναίσθηση της ευθύνης για την επιβίωση των οραμάτων του τόπου μας και της Ευρώπης, θα πρέπει να είναι έτοιμος να αναλάβει τα ηνία και να αντισταθεί στις όποιες προκλήσεις. Αναμένεται, λοιπόν, να είναι κοινωνικός και οραματιστής, έτσι που να συμμετέχει ενεργά στην πολιτική, οικονομική και πολιτιστική ζωή, εκφέρο-ντας άποψη και έχοντας την ικανότητα κρίσης, επιλογής και απόρριψης. Είναι απαραίτητο να διακατέχεται από τάσεις διερεύνησης και φιλομάθειας, ώστε να μην αποτελεί φερέφωνο «δυνάμεων» επιβολής και φίμωσης. Όπλο του σύγ-χρονου πολίτη πρέπει να αποτελεί, επίσης, και η συνεργατική διάθεση, καθώς και η αγάπη για γόνιμο διάλογο, ενώ παράλληλα η δημοκρατική συνείδηση θα πρέπει να αποτελεί φάρο κάθε επιμέρους ενέργειας. Τέλος, ας μην παραμερί-ζουμε την απόλυτη ανάγκη για έναν πολίτη με ευαισθησία, τάση αλληλεγγύης και εθελοντική δράση, καθώς, όπως εύγλωττα κατέθεσε ο Γιάννης Ρίτσος, «η αρετή μας είναι η αμοιβαία μας χρησιμότητα».

Ένα τέτοιο μοντέλο πολίτη για εμάς αποτελεί και ένα γνώριμο μονοπάτι, το οποίο πρωτοδιαμόρφωσε και ανέδειξε ο ελληνικός πολιτισμός, καθώς θεωρείται ο πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός που ανέδειξε πανανθρώπινες αξίες, οι οποί-ες αποτελούν και την εννοιολογική βάση του δυτικού πολιτισμού. Αυτή, λοιπόν, είναι η στιγμή να αντιληφθούμε την ευθύνη που μας βαραίνει ως συνεχιστές μιας μακραίωνης παράδοσης αρχών και αξιών. Ας επωφεληθούμε, λοιπόν, από αυτή την πλούσια πνευματική βάση και ας επαναφέρουμε ως οδοδείκτες μας όλες εκείνες τις αξίες, τις οποίες ο Ελληνισμός προέβαλε ως προαπαιτούμενα μιας υγιούς κοινωνίας.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ

Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που μίλησαν για την έννοια του ανθρωπισμού, σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας˙ κοινωνικής, εκπαιδευτικής, πολι-τικής και πολιτισμικής. Επίσης, τόνισαν τη σημασία του ορθού λόγου, ο οποίος απαλλάσσει τον άνθρωπο από πληθώρα προκαταλήψεων, στερεοτύπων και αναχρονιστικών αντιλήψεων. Ας μην ξεχνούμε και την αξία του μέτρου, τόσο σημαντική στις μέρες μας, κατά τις οποίες τα πάντα θυσιάζονται στον βωμό μιας ψυχρής προσπάθειας να αγγίξουμε ακόμα και το «θείο». Απαραίτητη είναι και η αναβίωση της αγνής δημοκρατίας που καθιέρωναν οι αρχαίοι Έλληνες, συνο-δευμένης από μία σειρά από αρχές, όπως η δικαιοσύνη, η αξιοκρατία και ο διά-λογος, οι οποίες θεμελιώνουν περίτρανα την έννοια του «εμείς», το οποίο τόσο ισοπεδώνεται σήμερα μπροστά στο αδυσώπητο «εγώ». Τέλος, αντιμέτωποι με την επικίνδυνη ισοπέδωση των κρατικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε κράτους, καίρια είναι και η επαναφορά αξιών, όπως η γλώσσα και η πατρίδα, ουσιαστικές για την ενίσχυση εθνικών συνειδήσεων και τη διαφύλαξη εθνικών φυσιογνωμιών.

Κλείνοντας, διανύουμε μία από τις εντονότερες περιόδους στην ιστορία της Ευρώπης, καθώς οι εξελίξεις στον τομέα της οικονομίας μάς κρατούν σε εγρή-γορση, ενώ η προσαρμογή σε αυτές προϋποθέτει την υιοθέτηση μιας διαφορε-τικής στάσης απέναντι στη ζωή. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο ευρωπαίος πο-λίτης, με ενεργό διάθεση και μέσα σε ένα κλίμα συνεργασίας και αλληλεγγύης, θα πρέπει να υιοθετήσει διάφορους μηχανισμούς, ώστε να προστατεύσει και να αναδείξει το ανθρώπινο του πρόσωπο. Συνακόλουθα, ο έφηβος πολίτης έρχε-ται αντιμέτωπος με τόσες πολλές προκλήσεις, που κινδυνεύει να ισοπεδωθεί, εάν δεν είναι κατάλληλα εφοδιασμένος, ώστε να εισέλθει δυναμικά στην αρένα της ζωής, με όλες αυτές τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές μεταβολές. Στον αγώνα αυτό πολύτιμος οδοδείκτης δεν είναι κανείς άλλος παρά το λαμπρό αρχαίο ελληνικό πνεύμα, το οποίο έχει ακόμα τη δυναμική φλόγα να μεταλα-μπαδεύσει τις αξίες του και να θεμελιώσει τον δρόμο της Ενωμένης Ευρώπης, η οποία θωρακίζει τα εθνικά και ανθρώπινα δικαιώματα στο πλαίσιο μίας λα-μπρής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ας εναποθέσουμε όλοι το γόνιμο στίγμα μας, ως οι σημερινοί έφηβοι της Κύπρου, αλλά και ως αυριανοί πολίτες του κόσμου.