Спецвыпуск апрель 2013

ОБЛОЖКА

РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ:

Тимур КулИбАЕВПрезидент Казахстанской федерации бокса Данияр АбулгАзИНВице-президент Казахстанской федерации бокса по общим вопросам

Джамбулат САРСЕНОВВице-президент по международным связям Казахстанской федерации бокса Юрий ЦхАЙВице-президент по работе с тренерским штабом Казахстанской федерации бокса, Депутат Сената Парламента Республики Казахстан

Серик КОНАКбАЕВВице-президент по работе с судейским корпусом Казахстанской федерации бокса

бекжан бЕКТЕНОВИсполнительный директор Казахстанской федерации бокса

уЧРЕДИТЕлЬ И ИзДАТЕлЬ:ТОО «ENERGY FOCUS»ДиректорГазиз КУЛАХМЕТОВ

РуКОВОДИТЕлЬ ПРОЕКТА:Ерзат СЕРГАЗИН

зАМЕСТИТЕлЬ РуКОВОДИТЕлЯ ПРОЕКТА:Талгат ИСЕНОВ

ДИзАЙН и ВЕРСТКА:Айкерим КарибаеваАВТОРЫ НОМЕРА:Ерзат СЕРГАЗИН, Талгат ИСЕНОВ, Галым СУЛЕЙМЕН, Ильяс ОТАН, Нургали НУГЫМАНОВ, Ильяс ЖОЛДАС

ФОТОгРАФИИ:Сергей АРХИПОВ, Алпамыс ОМАРОВ, Владимир ШАПОВАЛОВ, Владимир ГЛАЗУНОВ, Эдуард ГАВРИШ,архив Касыма МАУЛЕНОВА

Журнал зарегистрирован Министерством культуры и информации Республики Казхастан,Комитет информации и архивов. Свидетельство 10882-Ж от 26.04.2010г.Все предложения, пожелания и замечания по изданию направляйте в редакцию журнала RING.KZ Любое воспроизведение материалов или их фрагментов возможно только с письменного разрешения редакции.Редакция не несет ответственности за содержание рекламных материалов. Мнение редакции не обязательно совпадает с мнением авторов. Рапространяется на территории Казахстана и СНГВыходит один раз в два месяца

АДРЕС РЕДАКЦИИ:010000, Республика Казахстанг. Астана, Коргальджинское ш., вп-10, Тел.: +7 7172 79 69 83, 79 69 54факс: +7 7172 79 69 54email: [email protected][email protected]

Тираж 2 000 экземпляров

Отпечатано в типографии «Print House Gerona» ул. Сатпаева 30А/3, уг.Набережная Хамита Ергалиева (р.Весновка), офис 124

10 Славные традиции южно-казахстанского бокса

18 Мұқтархан мен Бекзат бокстың жұлдыздары…

26 Бекзада өнердің бекзаты

30 Боксер, метеору подобный

34 Полат Кырыкбаев: Работа ведется по всем направлениям

40 Развитие по всем направлениям

42 Кезіндегі қарымды боксшы МЫРЗАҒАЛИ АЙТЖАНОВ бұл күндері ұлттық құраманы баптап отыр

46 НУРГАЛИ САФИУЛЛИН: Спортсмены должны думать о Родине

52 ҚАЙРАТ ЕРАЛИЕВ: Қазақ жастары бокспен айналысып жатса, бiздiң ағаларымызға ұқсасын деп тiлеймiн!

Содержание

ліміздің даңқты боксшысы, Сидней Олимпиадасының жеңімпазы – Бекзат Саттархановты еске алу халықаралық турнирі қарсаңында жарық көрген «RING.KZ» басылымы арқылы баршаңызға сәлем жолдаймын.Бекзат - отандық және әлемдік

бокс тарихында өшпес із қалдырған аза-мат. Халқымыз елдің абыройын көтеріп, ұлт келешегі жолында ерен еңбек ет-кен қаһармандарын әр уақытта жадында ұстайды. Мемлекетіміз тәуелсіздікке қол жеткізген уақыттан бүгінгі мезгілге дейін қазақ бок-сшылары ұдайы ірі жеңістерге жетіп, былғары қолғап шеберлеріміз ғаламдық жарыстарда үздік өнер көрсетіп жүр. Қазақстан бокс федерациясы халықаралық бокс қауымдастығымен тізе қосып, биыл Ал-матыда тұңғыш рет Дүниежүзілік бокс академиясының есігін ашқалы отыр. Соны-мен бірге, ересектер арасында бокстан әлем біріншілігін өткізу мәртебесіне алғаш мәрте ие болды. Оңтүстік Қазақстан аймағы бокс мектебінің жетістіктері көпшілікке жақсы мәлім. Қабілетті, дарынды боксшылар тәрбиеленіп, ұлттық құрама қатарына жиі шақырту алып тұратыны бекер емес. Бокспен шұғылданатын адамдар саны жағынан да ре-спублика бойынша алдыңғы қатарлы өлке. Тума-таланттарға бай қазыналы аймақ. Киелі Түркістан топырағында өтіп жатқан дәстүрлі жарыстың қатысушыларына жеңіс тілеп, ұйымдастырушыларына алғыс білдіремін. «Ердің есімі – ел есінде» мәңгі қалу тиіс. Ізгі тілекпен,

Қазақстан бокс федерациясының президенті

Тимур Құлыбаев

Құрметті бокс сүйер Қауым!

ад приветствовать вас на страницах специального выпуска журнала Ring.kz, который выйдет в свет в преддверии XII по счету международного турнира памяти одного из лучших воспитанни-ков южно-казахстанской школы бокса Бекзата Саттарханова.

Бекзат оставил яркий след в летописи оте-чественного и всего мирового бокса. Страна всегда будет гордиться и помнить своих ге-роев, внесших неоценимый вклад в успехи и до-стижения Родины. Наш бокс поступательно развивается, на каждых главных стартах планеты мастера кожаной перчатки Независимого Казахстана выигрывают награды высшего достоинства. КФБ тесно сотрудничает с Международной ассоциацией бокса, в этом году в Алматы от-кроет свои двери первая в истории Всемирная академия бокса, наша страна в текущем году впервые примет чемпионат мира среди взрос-лых. Боксеры Южного Казахстана всегда были широко представлены в национальной сбор-ной, регион ЮКО является одним из лидеров в спорте в плане подготовки боеспособного ре-зерва. По количеству занимающихся боксом людей Южно-Казахстанская область нахо-дится на ведущих ролях в республике, и каж-дый год дает новые таланты. Одним из них был незабвенный Бекзат Саттарханов…Всем участникам традиционного турнира па-мяти Бекзата Саттарханова желаю успехов и искренних боев.

С уважением, президент Казахстанской федерации бокса

Тимур Кулибаев

уважаемые читатели!

Е Р

4 5Апрель, 2013 г. Cпецвыпуск RING.KZ Апрель, 2013 г. Cпецвыпуск RING.KZ

олдарыңызға тиген «RING.KZ» журналының арнайы басылымын Оңтүстік Қазақстан өңірінде өсіп-өнген бокс спортының ардагерлері мен дарынды спортшыларына арнадық. Әлбетте, орайы келгенде, қазақ спортының жарқын жұлдызы, дүниеден жастай озған жерлесіміз

Сидней Олимпиадасының чемпионы Бекзат Саттархановты ерекше атап өткеніміз жөн. Аймағымызда спорттық қабілеті мол, дарын-ды жастар өсіп келе жатыр. Бокс мектебінің беделді өкілдері: Азия чемпиондары Нұржан Смановпен Қанатбек Шағатаев, Сидней Олимпиадасының күміс жүлдегері Мұхтархан Ділдәбеков, әлем біріншілігінің жүлдегері Біржан Жақыпов, Бейжіңдегі Олимпиада ойындары мен әлем біріншілігінің жүлдегері Еркебұлан Шыналиев, кәсіпқой бокстан әлем чемпионы Бейбіт Шүменов сынды азаматта-рымыз халық мақтанышы. Өңіріміз тек бокстан ғана емес,өзге де спорт түрлерінен үздік нәтиже көрсетіп, респу-блика бойынша көшбасында келеді. Спарта-киада ойындары мен ішкі сайыстарда үлкен табысқа жетіп, еліміздің намысын байрақты бәсекелерде абыроймен қорғап жүр. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес, халықты спортпен шұғылдануға үгіттеп, жас ұрпақты салауатты өмірге баулып, жер-жерде әлеуметтік инфрақұрылымды дамы-тып, жаңа спорттық алаңдар салуды қолға алдық.Бекзат Саттарханов спорттық жолын шағын бокс секциясынан бастап, туған жерін төрткүл дүниеге паш еткен қазақтың даңқты ұлы. Барша спортшыларға сәттілік тілеймін. Түркістанның киелі топырағы баршаңызға күш беріп, кіл мықтылардың бағын ашсын!

Құрметпен, Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі

Асқар Мырзахметов

Қадірменді оҚырмандар!

своих руках вы держите специальный выпуск журнала Ring.kz, который по-священ истории южно-казахстанского бокса и старту традиционного тур-нира памяти олимпийского чемпиона Бекзата Саттарханова. В нашем ре-гионе всегда была сильная школа бокса,

чьими яркими представителями помимо само-го Бекзата Саттарханова являются чемпио-ны Азиады Нуржан Сманов и Канатбек Шага-таев, серебряный призер Олимпиады Мухтар-хан Дильдабеков, призер первенства планеты Биржан Жакипов, медалист чемпионата мира и Олимпийских Игр Еркебулан Шыналиев, чем-пион мира среди профессионалов Бейбут Шу-менов и другие.Южно-Казахстанская область занимает ли-дирующие позиции не только в боксе, но и во всем спорте Казахстана. Команда ЮКО тра-диционно является одним из фаворитов на Спартакиадах страны и различных внутрен-них соревнованиях, большое количество наших спортсменов добиваются права выступать на главных стартах планеты и достойно защи-щают честь страны на международной аре-не. Во исполнение поручения Главы Государства Нурсултана Назарбаева о привлечение в мас-совый спорт до 30 процентов населения в на-шем регионе регулярно открываются новые спортивные площадки, развивается общая со-циальная инфраструктура. В боксерских секциях ЮКО в свое время на-чинал свою блестящую карьеру Бекзат Сат-тарханов - достойный сын казахского народа. Всем участникам традиционного турнира его памяти желаю удачи, и такого же стремле-ния и упорства, которыми обладал Бекзат.

С уважением, аким Южно-Казахстанской области

Аскар Мырзахметов

дорогие друзья!

ВК


үркістан топырағында наурыздың 29-ы мен сәуірдің 4-ші жұлдызы аралығында ұлтымыздың даңқты бок-сшысы Сиднейде өткен жазғы Олим-пиады ойындарының чемпионы Бекзат Саттархановты еске алу халықаралық турнирін ұйымдастыру игі дәстүрге ай-

налып келеді. Оңтүстік Қазақстан өңіріне ат басын бұрған мәртебелі меймандар мен турнир-ге қатысушы спортшыларға ақ тілегімізді білдіріп, сәттілік тілейміз. Оңтүстік Қазақстан облысының бокс мектебі көпшілікке жақсы таныс. Республикалық, халықаралық жарыстарда талай олжа салып, спортсүйер қауымның ықыласына бөленіп жүрміз. Мемлекетіміз тәуелсіздік алғалы бері, Оңтүстік Қазақстан облысының ұландары ел намысын жыртып, төрткүл дүние көз жаз-бай қарайтын барлық жазғы Олимпиадаларға қатысып, абыроймен оралды. Бүгінгі жетістіктерімізге облыс басшысы Асқар Исабекұлы Мырзахметовтың қосқан үлесі зор. Аймақта салауатты өмір салтын насихаттап, спорттың дамуына тікелей ықпал етіп келеді.Биылғы жыл барлық спортшылар үшін тың мүмкіндіктер ашқалы отыр. Себебі, жаңа олимпиада кезеңі басталды. Өз тарапымыз-дан болашақ жеңімпаздар өсіруіміз үшін оқу-жаттығу жиындарын ұйымдастырып, спортшыларымыздың тұрмысын жақсартуға барымызды саламыз. Қазақстанның бокс мектебі күллі әлемге мәлім. Осы қарқыннан таймай, туымызды биік көтеріп, қажырлы еңбек етуге әрқашан әзірміз.

Ізгі тілекпен, ОҚО туризм, дене шынықтыру

және спорт басқармасының бастығы Полат Қырықбаев

Құрметті достар!

29 марта по 4 апреля в Туркестане со-стоится традиционный международ-ный турнир памяти выдающегося ка-захского боксера – чемпиона Летних Олимпийских игр 2000 года Бекзата Саттарханова. Мы рады приветствовать участников

и гостей турнира памяти прославленного бок-сера на Южно-Казахстанской земле. Школа бокса в ЮКО всегда была на хорошем счету, вот и сейчас наши мастера кожаной перчатки продолжают достойно представ-лять наш регион на различных республикан-ских и международных соревнованиях. Боксе-ры из Южно-Казахстанской области с обре-тения Казахстаном независимости были пред-ставлены на всех Олимпиадах, что говорит о стабильности и доказывает состоятель-ность наших спортсменов. Успехи атлетов из ЮКО напрямую связаны и с трепетным от-ношением главы нашего региона Аскара Иса-бековича Мырзахметова к развитию и популя-ризации спорта в Южно-Казахстанской обла-сти. 2013 год для всех спортсменов мира знамена-телен тем, что именно этот год является на-чалом нового олимпийского цикла. Мы со сво-ей стороны будем прилагать максимальные усилия, чтобы наши спортсмены имели все не-обходимые условия для полноценного учебно-тренировочного процесса и имели возмож-ность заниматься в хороших условиях. Наша страна обладает богатыми традиция-ми в боксе, и этот вид спорта по праву счита-ется в Казахстане одним из ведущих.

С уважением, начальник управления туризма, физической культуры и спорта ЮКО

Полат Кырыкбаев

уважаемые друзья!

Т С


Шымкентский бокс имеет давние и слав-ные традиции: уже с первых лет развития

данного вида спорта в республике Южный казахстан был в авангарде. неслучайно, что

в данный момент Юко занимает лидируЮщуЮ позициЮ в отечественном боксе и раз за разом

поставляет в национальные сборные рк высоко-классных бойцов.

концу 80-х - началу 90-х в Шымкенте вы-росла целая плеяда ярких боксеров: Ка-натбек Шагатаев (вос-питанник ЗТ КазССР Казыбека Мырзакуло-ва), нынешний глав-

ный тренер сборной Казахстана Мырзагали Айтжанов, Нуржан Сманов (воспитанники ЗТ РК Нургали Сафиуллина), и мно-гие другие.Мырзагали Айтжанов во время своей боксерской карьеры вы-играл звание чемпиона СССР, стал победителем первенства Европы среди молодежи. Канат-бек Шагатаев также громко за-явил о себе еще в советское вре-мя: в 1991-м году на Спартаки-аде народов СССР выиграл зо-лотую медаль турнира. Поми-мо Шагатаева награды высшего достоинства завоевали три дру-гих казахстанца – Болат Теми-ров, Игорь Шишкин и Николай Кульпин, что позволило сборной КазССР занять первое место в боксерском турнире юбилейной 10-й Спартакиады. В 1994-м году возглавляемая Абдысаланом Нурмахановым сборная независимого Казах-

стана ураганом пронеслась по турнирной сетке дебютного для себя чемпионата Азии, в ито-ге выиграв пять золотых меда-лей и заняв безоговорочное пер-вое командное место. Чемпиона-ми континента наряду с Бола-том Жумадиловым, Болатом Ни-язымбетовым и Аркадием Топе-

вым стали воспитанники шым-кентского бокса Нуржан Сманов Канатбек Шагатаев.В том же году на первых для себя главных стартах континен-та – Азиатских играх в Хироси-ме сборная Казахстана выигра-ла две золотые медали, которых удостоились выходцы из Южно-

В 1994-м году ВозглаВляемая абдысаланом нурмаханоВым сборная незаВисимого Казахстана ураганом пронеслась по турнирной сетКе дебютного для себя чемпионата азии

Славные традиции южно-казахстанского

бокса К

ермахан ибраимов, мухтархан дильдабеков, болат жумадилов и бекзат саттарханов – триумфаторы сиднейской олимпиады

имена мухтархана дильдабекова и еркебулана Шыналиева (на снимке справа) вписаны золотыми буквами в летопись южно-казахстанского бокса


хватило малого, для того чтобы стать чемпионом мира. На первенстве планеты 1999 года в американском Хьюстоне наша страна получила перво-го чемпиона мира со времен об-ретения независимости, первого чемпиона мира – казаха, коим стал Болат Жумадилов. Из Хьюстона мы могли вернуть-ся и с двумя наградами высшего достоинства: в финале супертя-желой весовой категории бился и Мухтархан Дильдабеков. В ре-шающем бою чемпионата мира Мухтархан не проиграл турку Синану Самилу, матч закончил-ся с равным счетом 4:4, и лишь из-за решения судей от нас ушла вторая золотая медаль. Олимпийские игры 2000 года в Сиднее стали триумфальными для сборной Казахстана. Сбор-ная нашей страны получила семь лицензий из двенадцати возможных. Болат Жумадилов и Ермахан Ибраимов уже имели опыт участия на главных стар-тах планеты. Для остальных пяти боксеров – Бекзата Саттар-ханова, Нуржана Каримжано-ва, Данияра Мунайтбасова, Ол-жаса Оразалиева и Мухтархана Дильдабекова – это была первая Олимпиада.

Из семи членов национальной команды – трое (Саттарханов, Оразалиев и Дильдабеков) пред-ставляли Южно-Казахстанскую область.Учитывая опыт личных встреч с кубинскими боксерами, руко-водство казахстанского бокса ор-ганизовало для сборной нашей страны ряд матчевых встреч с сильнейшей командой мира в рамках подготовки к Олимпий-ским играм. «Кубинский ком-плекс» надо было ломать, и в итоге задача была выполнена. Да как! Микроматч Казахстан – Куба в Сиднее полностью остал-ся за нашими боксерами и был выигран со счетом 3:0. В 1/8 фи-нала Олжас Оразалиев нокаути-ровал Исраэля Альвареса, в мат-чах 1/4 финала Ермахан Ибраи-мов разгромил Хуана Эрнанде-са (16:9), а Мухтархан Дильда-беков с двойным перевесом раз-делался с кубинским гигантом Алексисом Рубалкабой (25:12). Тем самым казахстанские бок-серы доказали, что нашим ма-стерам кожаной перчатки в слу-чае грамотного подхода никакой черт не страшен.Казахстанцы предварительную стадию ОИ преодолели без еди-

ного поражения: все семь отече-ственных бойцов добрались до 1/4 финала. В шаге от медалей, к сожалению, остановились Ка-римжанов, Мунайтбасов и Ораз-алиев. Зато остальные четверо вышли не только в полуфина-лы, но и в финалы! Болат Жу-мадилов победил француза Же-рома Тома, Бекзат Саттарханов разгромил марокканца Таха-ра Тамсамани, Ермахан Ибра-имов нокаутировал американца Джермейна Тэйлора, а Мухтар-хан Дильдабеков взял верх над узбеком Рустамом Саидовым. Казахстанские болельщики хо-рошо помнят 1 октября 2000 года – заключительный день Сиднейской Олимпиады. Весь наш боксерский квартет высту-пал в один день, и отечествен-

болат ЖумадилоВ победил француза Жерома тома, беКзат саттарханоВразгромил мароККанца тахара тамсамани, ермахан ибраимоВ ноКаутироВал америКанца дЖермейна тэйлора, а мухтархан дильдабеКоВ Взял Верх над узбеКом рустамом саидоВым…

го Казахстана Нуржан Сманов и Канатбек Шагатаев.В 1996-м году казахстанская на-циональная команда блестяще выступила на первых для себя Олимпийских Играх – чемпио-ном и обладателем Кубка Бар-кера стал Василий Жиров, сере-бряным медалистом - Болат Жу-мадилов, бронзовыми – Ерма-хан Ибраимов и Болат Ниязым-бетов. Шымкентский регион в олимпийской сборной представ-лял Нуржан Сманов, выступав-ший в весовой категории до 67 кг. Сманов остановился в шаге от медали – в ¼ финала уступив кубинцу Хуану Эрнандесу. На Азиатских играх 1998 года в Бангкоке казахстанская ко-манда завоевала 3 золотых, 1 се-ребряную и 1 бронзовую меда-ли. На высшую ступень пьеде-стала почета поднялись Ерма-хан Ибраимов, Вячеслав Бурба и Мухтархан Дильдабеков. Вто-рым стал Нуржан Сманов, тре-тьим – Марат Мазимбаев. Трое из пяти призеров – Сманов, Бур-ба (воспитанник ЗТ РК Хаирты-на Файзуллина), и Дильдабеков (тренер – Нургали Сафиуллин) являлись выходцами из ЮКО. Лучшему на данный момент тя-желовесу в истории сборной РК Мухтархану Дильдабекову не

ные любители спорта прильну-ли к экранам телевизоров, что-бы морально поддержать своих любимцев. Наши боксеры в да-лекой Австралии чувствовали дух Родины и собирались лечь костьми, но добыть победу. Первым на ринг вышел Болат Жумадилов. В копилке наше-го легковеса были и золотые ме-дали чемпионатов мира и Азии, и «серебро» предыдущих Олим-пийских игр, не хватало лишь одного – олимпийского «золота». Своим отношением к делу, тру-

бекзат саттарханов и мухтархан дильдабеков на встрече с бердыбеком сапарбаевымглава государства нурсултан назарбаев на встрече с героями олимпийских игр 2000 года

мухтархан дильдабеков - гордость отечественного спорта

еркебулан Шыналиев достойно представлял Юко на внутренних и международных соревнованиях


долюбием и талантом Жумади-лов заслужил главную спортив-ную награду. Но именно в том поединке его соперник по фина-лу – таец Винжан Понлид – оч-ков набрал больше. Следом на ринг поднялся Бек-зат Саттарханов. Выходец из Южно-Казахстанской области к своим 20 годам уже сложился в мастера – изящного, пластич-ного, быстрого. Обрушив на про-тивника – американца Рикардо

Хуареса град ударов в самом на-чале матча, Саттарханов затем довел дело до победы – 22:14. Уверены, если бы жизнь Бекза-та трагически не оборвалась в новогоднюю ночь 2001 года, то он одержал бы еще много боль-ших побед.Многие боксеры и специали-сты нашей страны называют Бекзата своим любимыми бок-сером, ежегодно в ЮКО прохо-дит молодежный турнир его па-мяти, Бекзат Саттарханов явля-ется примером для подражания юным бойцам Казахстана… Ермахан Ибраимов во второй раз заставил всех слушать гимн Казахстана, одолев в матче за награду высшего достоинства румына Марина Симиона. Зна-меносец сборной на протяжении всего турнира излучал непоко-лебимую уверенность и заслу-женно победил. Мухтархану Дильдабекову же не удалось принести сборной Казахстана третье «золото» – ан-гличанину Одли Харрисону в тот день повезло больше. Благодаря отличному резуль-тату – 2 золотых и 2 серебряных медали – сборная Казахстана в общем зачете боксерского турни-ра той Олимпиады вновь заняла высокое третье место. Сидней был местом наивысшего на дан-

ный момент триумфа казахстан-ского бокса. В 2002 году на Азиаде в Пуса-не сборная Казахстана выигра-ла 7 медалей, из которых две зо-лотые (Нуржан Каримжанов и Геннадий Головкин), три сере-бряные (Галиб Джафаров, Сер-гей Рычко, Мухтархан Дильда-беков) и две бронзовые медали (Руслан Мусинов и Бауржан Ка-ирменов). Отлично завершился для нашей сборной чемпионат Азии - 2004, на котором Казахстан занял первое место в общекомандном зачете. Галиб Джафаров, Ген-надий Головкин и Бейбут Шуме-нов выиграли награды высшего достоинства, серебряную медаль завоевал Павел Старожук, а Ал-маз Асанов, Канат Оракбаев и Мухтархан Дильдабеков верну-лись на родину с бронзовыми наградами. Шуменов (тренер – Нургали Сафиуллин), Оракбаев (воспитанник Нуркена Андасо-ва), и Дильдабеков представля-ли в сборной ЮКО. Позже Бей-бут Шуменов сделает блестя-щую карьеру на профи-ринге, став чемпионом мира по версии WBA.На чемпионате мира 2005 года сборная РК, так же, как и два года назад, смогла получить двух чемпионов планеты – Се-

настаВниКи глаВной Команды страны мырзагали айтЖаноВ (глаВныйтренер) и нургали сафиуллин (старший тренер) яВляются Выходцами из юКо. залогом успешных Выступлений боКсероВ из юКо яВляетсяматериально-техничесКая база и хорошие традиции В боКсе.

получила двукратного победите-ля ЧМ: Серик Сапиев во второй раз выиграл «золото», Бахтияр Артаев и еще один воспитанник Мырзагали Айтжанова Еркебу-лан Шыналиев стали бронзовы-ми призерами. Годом позже на Олимпиаде в Пекине Еркебулан Шыналиев мог вслед за Бахытом Сарсекба-евым пробиться в олимпийский финал. Шыналиев в полуфина-ле как минимум на равных бил-ся с хозяином ринга Чзан Сяо-пином. Мат закончился со сче-том 4:4, и в финал китаец про-лез лишь благодаря дополни-тельному решению судей. После чемпионата мира 2009-го года Мырзагали Айтжа-нов возглавил национальную сборную страны. На Азиатских играх-2010 команда Казахста-на под руководством Айтжано-ва улучшила показатель четы-рехлетней давности и по итогам боксерского турнира привычно расположилась в общем зачете в лидирующей тройке. Искромет-ный бокс в исполнении Серика Сапиева и Данияра Елеусино-ва позволил им стать обладате-лями золотых медалей, Биржан Жакипов и Иван Дычко также могли рассчитывать на металл высшей пробы, однако в своих финалах уступили противникам

возвращение на родину всегда вызывает приятные чувства у спортсменовсеилхан саттарханов (в нижнем ряду в центре) награждает

победителей и призеров «кубка президента рк»

рик Сапиев и Ердос Джанабер-генов завоевали «золото». Бир-жан Жакипов, Мират Сарсемба-ев и Бахтияр Артаев выиграли бронзовые награды. Первенство планеты в Мианянге было пер-вым для выходца из ЮКО, вос-питанника Мырзагали Айтжа-нова Биржана Жакипова, кото-рый выступает в наилегчайшей весовой категории. С тех пор прошло уже восемь лет, а Жа-кипов продолжает демонстриро-вать высокий класс, и сейчас – в 2013 году является первым но-мером национальной команды в весе до 49 кг, и одним из глав-ных кандидатов на итоговую за-явку команды на первый в исто-рии казахстанского бокса до-машний чемпионат мира, кото-рый пройдет в октябре текущего года в Алматы. На Азиатских Играх 2006-го года в Дохе сборная РК завое-вала 1 золотую (Бахыт Сарсек-баев), 2 серебряные (Бахтияр Артаев и Мухтархан Дильдабе-ков), и 3 бронзовые медали (Га-либ Джафаров, Серик Сапиев и Дмитрий Готфрид). Мухтар-хан Дильбадеков в Дохе в тре-тий раз подряд бился в финале Азиады, что является показате-лем высочайшей стабильности.На чемпионате мира 2007 года в Чикаго наша страна впервые

и вернулись домой с серебряны-ми наградами, Данабек Сужа-нов и представительница пре-красного пола – Саида Хасенова – выиграли бронзовые медали.Южно-Казахстанская область и сейчас является одним из ли-деров казахстанского спорта и бокса в частности. В ноябре про-шлого года два шымкентца - Биржан Жакипов (49 кг) и Кай-рат Ералиев (56 кг) стали чем-пионами страны. Команда ЮКО в 2010 и 2012 годах доходила до финала главного командно-го внутреннего соревнования республики – Кубка Казахстан-ской федерации бокса. По итогам 2012 года Казах-станская федерация бокса на-звала лучших в нескольких номинациях. Лучшей реги-ональной федерацией КФБ определила федерацию бокса Южно-Казахстанской области. Бокс в самом южном регионе страны всегда был на особом счету. Мастера кожаной перчат-ки из ЮКО еще с середины про-шлого столетия зарекомендова-ли себя с самой лучшей стороны, выигрывая награды, как на вну-тренней так и на международ-ной арене. Наряду с Караган-динской и Жамбылской областя-ми ЮКО является кузницей по воспитанию высококвалифици-рованных боксеров. Спортивную гордость региона по праву составляют наряду с выда-ющимися представителями дру-гих видов спорта боксеры, добив-шиеся высоких результатов на международном ринге. Воспи-танники Южно-Казахстанской школы бокса являются чемпио-нами Олимпиад, победителями первенств континента, облада-телями титула чемпиона СССР, а также призерами и финали-стами других не менее важных соревнований. Имена таких вы-сококвалифицированных бок-серов как: Абдысалан Нурмаха-нов, Марат Жаксыбаев, Кари-бек Бокенов, Батырхан Жаксы-баев, Серик Омирбеков, Канат-бек Шагатаев, Нуржан Сманов, Бекзат Саттарханов, Мухтар-хан Дильдабеков, Олжас Ораз-алиев, Бейбут Шуменов, Бир-жан Жакипов, Канат Оракбаев,



Досжан Оспанов и многих, мно-гих других ярких личностей на-всегда вписаны в историю отече-ственного бокса. Стоит отметить, что воспитанни-ки Южно-Казахстанской школы бокса регулярно представляют страну, защищая честь Казах-стана на юношеском и молодеж-ном уровне. К примеру, победи-тель чемпионата мира-2011 про-шедшего в Астане Бекжан Ки-биткалиев из ЮКО… Примечательно, что и настав-ники главной команды страны Мырзагали Айтжанов (главный тренер) и Нургали Сафиуллин (старший тренер) также являют-ся выходцами из ЮКО. Залогом успешных выступле-ний боксеров из ЮКО является материально-техническая база и хорошие традиции в боксе. Не-обходимо отметить продуктив-ную работу областного управле-ния спорта и физической куль-туры (начальник Полат Крык-баев), а также руководства об-ластной федерации бокса (пре-зидент Аскар Турисбеков). Что касается участия боксеров ЮКО в розыгрыше Кубка Ка-захстанской федерации бокса то нужно отдать должное коллек-

ЖаКипоВ продолЖает демонстрироВать ВысоКий Класс, и сейчас – В2013 году яВляется перВым номером национальной Команды ВВесоВой Категории до 49 Кг

тиву из густонаселенного регио-на страны. Дважды мастера ко-жаной перчатки из ЮКО дохо-дили до финала и оба раза по объективным и субъективным причинам Кубок над головой поднимали соперники южнока-захстанцев… В завершении материала от-метим, что свой вклад в разви-тие всего казахстанского бокса и бокса ЮКО внесли такие люди, как директор Республиканского колледжа спорта Амалбек Тша-нов, мастер спорта СССР Адил-хан Султанов, ЗТ РК Кенес На-дыркулов, ЗТ РК Анатолий Ве-зирякин, ЗТ РК Олег Кругов, се-ребряный призер ЧМ среди мо-лодежи Батырхан Жаксыбаев, чемпион РК среди профи Тал-гат Досанов, известный боксер-профессионал Нурхан Сулейме-нов и многие-многие другие.

биржан жакипов (в красном) неоднократно становился победителем и призером различных

международных соревнований

чемпион азиатских игр 1994, участник олимпиады 1996 - нуржан сманов

в коллекции мухтархана дильдабекова есть награды со всех официальных стартов

Мұқтархан мен Бекзат бокстын жұлдыздары…

2000 жылы Австралияның Сидней қаласында ала-уы тұтанған кезекті жазғы олимпиада ойындарында қазақстандық былғары қолғап шеберлерінің аспанды айға бір-ақ шығарғаны күні бүгінге дейін ел есінде. Туған елге олжалы оралған олимп биігін бағындырған Бекзат Саттарханов пен Мұқтархан Ділдәбековтерді алғаш болып облыстық «ОҚТ-ШТВ» телеарнасының тікелей эфиріне шақырған белгілі тележурналист, Сей-дахмет Бердіқұл атындағы сыйлықтың лауреаты Ілияс Жолдас болатын. Сонымен, автордың эксклюзивті мате-риалын қаз-қалпында назарларыңызға ұсынамыз.

Ілияс ЖОЛДАС: Сидней олимпиадасы қазақстандық бок-сшылар үшін жаңа қырынан биікке өрлеу кезеңі болды. Қазақстанның төрт бірдей бок-сшысы ақтық финалға шығып, одан екеуі алтыннан алқа тақты. Еліміздің көк Туы Сидней олим-пиадасында екі рет желбіреп, мемлекеттік Әнұранымыз екі рет бүкіләлем жанкүйерлерінің ал-дында орындалды. Бұған дейін жеңіл атлет Ольга Шишигина бір алтынды жеңіп алып, өзінің үздік екенін жан-жақты дәлелдеген еді.

Сонымен, Қазақстан спорт-шылары 27-ші жазғы олимпиа-да ойындарының қорытындысы бойынша, 3- алтын, 4- күмісті жеңіп алып, өткен олимпиада-дан бір саты жоғары табан тіреді. Оңтүстік Қазақстан облыс спорт тарихында тұңғыш рет жаһандық ойындарда қазақ боксшысы Бек-зат Саттарханов жеңістің ең биік

тұғырына көтеріліп, алтын ме-даль жеңіп алды. Ал, Мұқтархан Ділдәбеков өзінің асқан жігерлігімен дүниежүзіндегі ең ауыр салмақтағы боксшылар-мен қолғап түйістіріп, алтынға бергісіз күміс медалге қол жеткізді. Осылайша, Шымкент бокс мектебінің жылдар бойы армандаған биігі алынды.

20 жыл бойы жүргізілген еңбек өз жемісін берді. Ақжол Асқаров бастайтын бокс өнері Анатолий Визирякин, Олег Кру-гов, Хайыртин Файзуллин, Нұрғали Сафиуллин секілді білгір мамандардың арқасында әлемдік аренаға көтерілді.

Нұржан Сманов пен Қанатбек Шағатаевтар Кеңес одағы тұсында қанша мықты болса да өзгелердің шешімімен қол жетпей кеткен биіктерге Бек-заттай, Мұхтархандай бауырлары-мыз жетті.

Еліміз егемендік алғалы Шымкент қаласы осылайша олимпиада чемпиондары мен жүлдегерлерін қарсы алуға дай-ындалуда. Қазір №1 олимпиа-да мектебінде жеңіс тойы той-лануда. Бұл күндері екі бірдей олимпиада мектебінде жеңіс той-ын тойлауда дайындық жүріп жатыр. Бекзат Саттархановтың өзі білім алатын №1 олимпиа-да мектебі мен Мұқтарханның облыстық кешенді жоғары спорт шеберлігі мектебінің директорла-ры Талғат Пошимов пен Шертай Әмірбековтерді, облыстық бокс федерациясының президенті, ге-нерал Райымхан Өзбекғалиевті, құрметті президенті Тұрсынбек Рысбекұлын және олимпиадаға дайындау жөніндегі комис-сия мүшесі бола жүріп, барлық спортшыларымыздың дайындық жұмыстарына үлес қосқан об-лыс әкімі Бердібек Мәшбекұлы

Сапарбаевтарды жеңістерімен құттықтаймыз.

Ілияс ЖОЛДАС: - Бүкіләлемнің назарында болған Австралияның Сид-ней қаласында өткен олимпиа-да ойындары облысымызға асқан қуаныш сыйлады. 20 жасар Бекзат Саттарханов алтыннан алқа тақса, ең ауыр салмақтағы Мұқтархан күміс жүлдегер атанды.

Бүгінгі студиямыздың қонақтары - олимпиаданың ба-тырлары, өздеріңізге мәлім, Шымкент қаласының тұрғындары жеңімпаз спортшыларымыз-ды әуежайдан құшақ жая қарсы алып, құрмет жасады. Сонымен қатар, түркістандықтар да бұдан шет қалмауда.

Хабарымыз тікелей эфир-де өтуде. Бүгінгі хабарымызға халықаралық дәрежедегі спорт шебері, олимпиада чемпионы 57 келідегі Бекзат Саттарханов, әлем біріншілігі мен олимпиаданың

күміс жүлдегері , аса ауыр салмақта өнер көрсеткен бок-сшы Мұқтархан Ділдәбеков және Қазақстан ұлттық құрамасының мүшесі болған облыс спортының басшысы, Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Полат Наурызбайұлы Қырықбаев келіп отыр.

Сонымен, еліміздің мерейін үстем етіп келген қуаныштарыңыз құтты болсын! Байқауымызша, олимпиада чемпионы және жүлдегері болғандарыңызды енді ғана сезініп жатқан сияқтысыздар. Алғаш болып Оңтүстіктің жұртшылығымен сол қуаныштарыңызбен бірге бөліссеңіздер.

Бекзат САТТАРХА-НОВ: - Ассалаумағалеуйкум, құрметті жерлестерім. Сидней қаласында алтын медаль алып, ал Мұқтархан ағамыз күміс ме-даль алғаннан кейін шын мәнінде де жетістікке жеткенімізді

сезінбедік. Туған жерімізге олжа-лы оралып, жанкүйерлеріміз бен жерлестеріміз қарсы алғаннан кейін ғана чемпион екенімді сезіндім. Кеше ғана облыс орталығынан кейін Түркістан қаласына барған соң қала әкімі Өмірзақ Әметұлы мен халқым өте жақсы қарсы алды.

Бұл жеңісімді – туған жерім Түркістанның 1500 жылдық ме-рейтойына арнаймын.

Ілияс ЖОЛДАС: -Ал, енді Мұқтархан алтынға бергісіз күміс медаль құтты болсын! Мұндай жетістікке еліміздегі ауыр салмақтағы ешбір боксшы жетпеген еді. Енді, көрерменмен көңіл-күйіңмен бөліссең.

Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: - Бекзат айтып өткендей, олимпиадаға қатысып, жүлде алу екінің бірінің маңдайына жазы-ла бермейді. Жеңіске жеткен кезде бізге қолдау көрсеткен ағаларым мен бауырларыма, жанкүйер


қауымға үлкен рахмет. Алма-ты қаласынан бізді қарсы алған кезде Ермахан, Бекзат, Болат әріптестеріммен бірге қуандық. Жанкүйерлеріміз жеңімпаз болған бізді көкке көтерген кезде, расын-да да қатты толқыдым. Австра-лияда мемлекеттік туымызды биікке көтеріп келген кезде ғана өзіміздің жетістікке жеткенімді сезіндім.

Мен өзім Мақтаарал ауданының тумасымын. Шыны керек, республикамыздың халқы арасынан жерлестеріміз бізге ерекше ілтипат білдіруде. Об-лыс басшылары мен спорт саласындағы ағаларымыз ерекше күтіп алды.

Ілияс ЖОЛДАС: - Полат Наурызбайұлы, өткен Атланта олимпиадасында сіз жанкүйер ретінде қатыстыңыз. Енді, Сидней олимпиадасына Қазақстан деле-гациясы мүшесі ретінде қатысып қайттыңыз. Дүбірлі додадан қандай ой түйіп қайттыңыз?

Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Олимпиаданы - спорт ойындарының төресі, пади-шасы деуге болады. Қазіргі заманымыздың ұлттық батыр-лары Бекзат пен Мұқтархан де-уге негіз бар. Бұлар – Нау-рызбай, Қабанбай, Бөгенбай батырларымыздың ұрпақтары. Әсіресе, күрес, жекпе-жек түрлерінен ата-бабаларымыз ежелден-ақ шұғылданып, жау-дан туған жерімізді найзаның ұшымен, білектің күшімен

қорғаған емес пе? 27-ші жазғы олимпиада ойындары-на Австралия халқы өте жоғары деңгейде дайындалыпты. Шы-нымды айтсам, Сидней олим-пиадасынан үлкен ой түйіп қайттым. Қазақстан спорты-на үлкен өзгерістер енгізу ке-рек. Облысымызда да олимпиа-да бағдарламасына енген бірқатар спорт түрлерін дамыту - күн тәртібінде тұр. Бұл ретте, төрт жыл сайын алауы жанатын олим-пиадада садақ ату, жеңіл атлети-ка, семсерлесу, ауыр атлетикадан қазақ жігіттері жоқ. Өзіміздің қаракөздерімізді көптеп бұл спортқа баулу қажет.

Ілияс ЖОЛДАС: - Негізі олимпиадаға 200-ге жуық елдің спортшылары қатысты дейді. Сол аламан додаға дүниежүзінің мемлекеттері ең мықты деген саңлақтарын қосқаны белгілі. Мәселен, Мұқтархан әлемдегі ең ауыр салмақтағы боксшы кубалық Рубалкаваны жеңгені секілді Бекзат ерекше жекпе-жегің жайлы айтсаң. Топ жарып, алтын медалді қанжығаға байлау оңай болмаған шығар?

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Оныңыз рас. Олимпиаданың айқас алаңында бірінші кездесуімде румындық боксшы-ны, екінші кездесуде, мороккалық былғары қолғап шеберін жеңдім. Ал, үшінші кезекте, ширек финал-да бокстан Әлем біріншілігінің қола жүлдегерімен кездесуім қиын болды. Түркияның №1-ші

боксшысы болып табылатын Ро-маз Полянимен жұдырықтасып, оны жеңуім де аса қиын болғаны рас. Ол – Еуропаның чемпио-ны. Үшінші раунд аяқталған сәтте есеп тең болып тұрды. Мен сол кезде жан-жағыма қарадым. Жаттықтырушым Нұрғали Са-фуллин аға маған қолдау көрсетіп, ешқандайда өзімді жоғалтып алмауға кеңес берді. Кейіннен Дәулет, Серік, По-лат ағаларым отырған тұсқа қарадым. Олар да маған күш-жігер берер сөздерді айтып жа-тыр. Сол кезде маған бейнебір алапат күш иесі келгендей болды. Нәтижесінде, бойымдағы бар қуатымды жинап 4-ші раундта басты қарсыласымды, 1- ұпаймен жеңіп ақтық сынға шықтым. Сол шешуші сәттегі жекпе-жегім мен үшін ерекше болды.

Ілияс ЖОЛДАС: - Мұқтархан, айқас алаңында кубалықты жеңген соң басты қарсыласың өзбекстандық Рустам Сайтовтан ұтылып қала ма деп қатты қобалжыдық. Бұған дейінгі кездесуде де көп күш жұмсадың емес пе?

Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: - Бұл жекпе-жектегі салмақта ең мықты боксшы кубалық Ру-балкава. Одан кейін италяндық бар. Онымен Америкада өткен Әлем біріншілігінде қолғап түйістірдім. Олимпиаданың қарсаңында Африканың Ту-нис қаласында дайындыққа бардық. Бапкерім Нұрғали Сафул-линмен халықаралық деңгейде оқу-жаттығу жұмыстарын жасап, басты қарсыластарымды әбден зерттедік.

Өзбекстандық Рустам Сай-товты, украиндық боксшылардың дайындықтарын, олардың әдіс-тәсілдерін таразыдан өткізу үшін Украинада өткен дайындық жұмыстарына да қатыстым.

Сиднейде өткен олимпиаданың жекпе-жегінде 1-ші кездесуімде поляктық жас боксшымен кездесіп, 10 ұпаймен оны таза жеңдім. 2-ші кезекте, кубалық Рубалкаба бол-ды. Ол бұған дейін 5 секун-дтпен неміс былғары қолғап шеберін нокаудтпен таза жеңген екен. Жанкүйерлеріме белгілі, қарсыласым рубалкавадан бой-ым аласа болды. Ол менен бір бас жоғары тұрды. Бірақ, мен оның бокстағы әдіс-тәсілін жақсы білемін ғой.

Айқаста қарсыласымның әдісті қалай қолданатындыған бапкерім Нургали Сафуллин аға екеуміз алдын-ала әбден зерт-

теп алғанбыз. Жекпе-жекте оны жеңетініме бек сенімді болдым.

Бірінші раундта қарсыласымды біраз сабай-ын дедім. Осыны кейіннен Ел-басымыз бен көпшілік те айт-ты ғой, жұдырықтасу кезінде Мұқтархан «қазақшалап» кетті ғой деп. (күліп алды) Олай жаса-масам кубалық мені таза жеңіп кетуі мүмкін еді. Бұл менің - так-тикам .

3-ші раундта бұрышқа кел-ген сәтімде бапкерім маған «10 ұпай, 10 ұпай» деп жатыр. «Өзіңді босатып алма!Қазақы намысың қайда?» деп ақылын да айтты. Әрине, алып денелі қарсыласымды таза жеңу мүмкін емес. Келесі жекпе-жекті өзбекстандық Сайтов-пен өткіздім. Шыны керек, кубалықпен жұдырықтасып, оған біраз күш жұмсадым. Өте қиын болды. Сайтовқа да біраз күш-жігерім кетті. Ал, ақтық бәсекеде ағылшындықты жеңуіме шыным-ды айтсам, осыншама тер төгіп дайындалсам да тәжірибем жетпеді.

Ілияс ЖОЛДАС: - Енді көрермен хаттарына кезек берсек. Полат Наурызбайұлы, Шымкент-тен Есіркепов деген көрермен, олимпиадаға барған Хромоваға мінездеме берсеңіз депті. Ол об-лысымызды неге медалге алып

шыға алмады?Олимпиадаға қатысқан басқа спортшылар жай-лы айта өтсеңіз?

Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Хромова өте талантты қыз. Оған бәріміз сендік. Бірақ, ол мұндай жарыстарға алғаш болып қатысып отыр. Қазақстан деле-гациясы да оңтүстікқазақстандық атлетті жүлде алады деп сенді. Кем дегенде оны қола алқаны алатын шығар деп ойладым. Өкінішке орай, ол сенімімізді ақтай алмады. Себебі оның тәжірибесі аз. Осылайша, ат-лет қызымыз қарсыластарға жол берді.

Облысымыздан кезекті жазғы жаһандық ойындарға 16 спорт-шы қатысып, еліміздің намысын қорғады. Аламан додаға 199 елдің саңлақтары бағын сынаса, дер-жавалы елдің 9-зы ең мықты де-ген спортшыларын олимпиадаға қосты.Осы ретте айтарым, әрбір ұлттың бейімділігіне орай спорт түрі болады.

Қазақстан ұлттық құрамасы сапында өнер көрсеткен Азия чемпионатында үздіктер қатарындағы жеңіл атлет Сер-гей Арзамасов бар. Дзюдодан Ба-зарбек Дөңбай 5-ші орын алды. Бұл көрсеткіш - жақсы нәтиже. Г.Лалиев деген балуан 5-ші орынға табан тіреді.

Облысымыздың талант-ты боксшысы Олжас Оразалиев алғаш айқаста кубалықты ұтып, жігіттерімізге жол ашып берді. Оңтүстікқазақстандық боксшыла-рымыз әлі жас. Айталық, Бекзат – 20 жаста, Мұқтархан 23-те болса, Олжас та небәрі 20- да. Олардың болашақтары әлі алда.

Ілияс ЖОЛДАС: - Жерлестеріміз халықаралық дәрежеге сай өнер көрсете алма-ды деген рас па? Республикалық газеттер осылай деп жазып жа-тыр.

Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Олай дегендеріңізге мүлде келіспеймін. Жерлестеріміздің бәрі түгел әлемдік деңгейде сынға түсті.

Ілияс ЖОЛДАС: - Шым-кент қаласының тұрғыны Асан Бижановтан сұрақ келіпті. Мұқтархан бауырым, неліктен соңғы айқаста жеңіліп қалдыңыз? Бар күш-жігеріңізді салмадыңыз ба? Әлде, жақсы дайындала алмадыңызба? – дейді.

Мұқтархан Ділдәбеков: - Ағылшындық Гарисон-мен мен бұрын-соңды жекпе-жекте кездескен емеспін. Оның бойының қанша екендігін, айқас кезінде қандай әдіс-тәсіл қолданатындығын да білмеймін. Оны тек Американың Хюстон қаласында өткен турнирге кел-


20

ген кезінде көрдім. Мен ұтылған түрікке ол да ұтылды. Кейіннен ағылшындықты кәсіби боксқа ауысты деді. Мүмкін, оның олимпиадаға қатысатындығын білгенімде оған қарсы дайындық жұмыстарын жасайтын едім ғой. Болат ағадан сұранып, ағылшынға қарсы айқасқа дайын барғанымда мүмкін барлығы басқаша болар ма еді?

Алла қаласа, алдағы олимпиа-да ойындарында ағылшындықтан кеткен есемді қайтарамын деп ой-лаймын.

Ілияс ЖОЛДАС: - Асықата ауылының тұрғыны Абай Лесбай Бекзат пен Мұқтархан қай жоғары оқу орнында білім алады? –деп сұрайды.

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Қазір Мұқтархан ағамыз екеуміз Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық Қазақ-Түрік университетінде білім ала-мыз. Заң факультітінің 3 курсында бірге оқыймыз.

Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: - Біз бірінші оқу орнымыз М.Әуезов атындағы ОҚМУ-ді

бітірдік. Бекзат екеуміздің бұл екінші институтымыз. Екі жоғары оқу орнының ректорларына сөз реті келгенде алғысымызды айта-мыз.

Ілияс ЖОЛДАС: - Ордаба-сы ауданынан Ғалымжан Зиябе-ков деген азамат сұрайды, кәсіби боксқа ауысу ойларыңда бар ма?

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Жоқ, мен үшін әлі ерте.

Мұқтархан Ділдәбеков: - Менің мақсатым - әуесқой бокста олимпиада алтынын алу.

Тағы да көрермен сұрағына кезек берсек. Болашақ жарларыңызды таптыңыздар ма?

Бекзат САТТАРХАНОВ: - ( Күлді) Менің жасым – 20-да. 1996 жылдан бастап Шым-кентке келгеннен бері бокстан республикалық жарыстарға қатты дайындалып, қолым тимейді. Одан соң жастар командасы деп, Азия чемпионаты деп тағы да тер төгуіме тура келді. Тағы да басқа Әлем чемпионатына қатыссам деп, кейін олимпиада ойын-дары деп барлық уақытымды жаттығуға жұмсадым.Ешқандай

қызға бас бұрмадым.Қол тимей жатыр ғой .

Ілияс ЖОЛДАС: - (күлді) – Жарайды оған да келістік. Қос боксшыға ортақ сауал жолданып-ты, спортпен қай жастан бастап айналыстыңдар?

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Мен 1995 жылдың 9-шы қарашасынан бастап бокс өнерімен шұғылдандым. Ол кез-де жасым – 15-те болатын. Биыл боксты жаныма серік еткеніме тура 5 жыл толыпты.

Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: - Бокспен мен 18-жастан бастап айналыстым, шамалы кештеу ба-стадым. Оған еш өкінішім жоқ. Оның алдында ұлттық спортымыз көкпар тартқанымнан хабардар-сыздар. 1994 жылдың қаңтарынан бастап бокстың жаттығу залы-на бара бастадым. Биыл 6 жыл то-лады. Осы жылдар да мен әлем чемпионатында және Сидней олимпиада ойындарында күміс медалге қол жеткіздім.

Ілияс ЖОЛДАС: - Әрине, кез-келген спортшыға олимпиадаға қатысып, жүлде алу бұйыра

бермейді. Биіктерің әлі алда. Қазақ халқын төрткүл дүниеге танытқан Сидней төріндегі Бекзаттың тамаша жеңісімен құттықтаймыз. Бекзат – нағыз ер екенсің депті ыстық лебізін білдірген мына құттықтау хатын-да Арыслан деген ініміз Бекзат аға піріңіз кім?

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Бокстағы менің кумирім 1980 жылы Мәскеу олимпиада ойын-дарында күміс жүлдегер атанған Серік Қонақбаев ағамыз.

Мұқтархан ДІЛДӘБЕКОВ: - Құдай қаласа, төрт жылдан кейін кезекті жазғы олимпиада ойын-дары Афинада өтеді. Сол кезде күміс жүлдемді алтынға айырба-стаймын деген басты мақсатым бар. Менің бокстағы үлгі тұтқан адамым Әбдісалан Нұрмаханов ағамыз.

Ілияс ЖОЛДАС: - Олимпиадаға бару үшін жерлестерімізге демеуші болған азаматтар болды ма?

Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Ең алдымен, облыс басшы-сы Бердібек Сапарбаевқа,

бокс қауымдастығының президенті генерал Райым-хан Өзбекғалиевке, соны-мен қатар, 25 жыл бойы облыс бокс федерациясын басқарған Тұрсынбек ағамызға үлкен рах-мет.Руслан Бексейтовке, Нұрлан Қойбағаровқа ризамыз.

Оңтүстікқазақстандықтар бокс десе ішкен асын жер-ге қояды. Сөз реті келгенде, университеттің ректорлары Мұрат Жұрыновқа, Есенгелді Ме-деуовке алғысымыды білдіремін. Жігіттерімізге қолдау көрсетіп, нағыз спорт жанашырлары екендіктерін көрсетті.

Ілияс ЖОЛДАС: - Баке, мұны 20 жылдан кейінгі алтын медаль деп білеміз. Тәуелсіздік алғалы тұңғыш рет жерлесіміз Бекзат - облысымыздан чемпион атанды. Бекзат бауырымыз ши-рек финалға шыққанда қандай көңіл-күйде болдыңыз?

Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Жа-сыратыны жоқ, жерлестерімізге жүрегімізбен жанкүйер болдық. Айқаста Бекзат қарсыласы түріктің маңдай алды Поля-ни деген боксшысын ұтқан кез-де қуанбаған отандастары-мыз қалмады. Түрік бұған дейін Ресейде тұрып, олардың құрамасында өнер көрсеткен. Одан соң бокстан Еуропа чемпио-ны атанған даңқты боксшы.

Бекзаттан жасы да үлкен, ай-ласы да тым күшті. Бекзат ба-сты қарсыласты ұтып, жартылай финалға шыққан кезде көзіме қуаныштан жас келді. Өзімді өзім ұстай алмадым.

Қазақстан делегациясын ба-стап барған еліміздің спорт

министрі Дәулеттің жүзіне қуаныш ұялап, «Бәрекелді! Полат Наурызбайұлын суретке түсіріп алыңыздар. Бұл – осы кісінің еңбегі» - деп менің арқамнан қақты.

Ілияс ЖОЛДАС: - Мұндай қуаныш, мұндай жетістік бұрын-соңды ел спорт тарихында болмаған еді. Мұны халқымыз 20 жыл күтті. Ермахан мен Бекзат алғаш рет тәуелсіз еліміздің ал-тын медалін сыйға тартты.

Ал, Бекзат финалда Американың ең азулы боксшысын жеңіп, алтынды тартып алдың ғой. Айқастан соң оның еңіреп жылап тұрғанын көрдік. Қалай ойлайсың, басты қарсыласың неге жылап тұр? Мен де оған қайран қалдым.

Бекзат САТТАРХАНОВ: - Американдық 1999 жылы әлем чемпионатында олимпиада чем-пионы тайландық Хамсинді таза жеңді. Одан соң қазақтың қара баласын, жас баласын ол та-нымады. Тіпті, танығысы да келмеді. Оның жекпе-жекте маған онша мән бермегені тағы белгілі. Айқаста мені жеңемін деп шығып, керісінше жеңіліп қалғанына шамасы, намысы келген болуы керек.Тосын сый алғаннан кейін қайтсін

Жеңісті қолдан беріп қойған соң, жүрегі жоқ адамның ғана жыламауы мүмкін емес.

Ілияс ЖОЛДАС: - Полат Наурызбайұлы көрермен сұрағы, Оңтүстікте боксқа, күреске көптеп көңіл бөлініп, неге суға жүзу спортын дамыту қолға алын-байды? - деп сұрайды.


Полат ҚЫРЫҚБАЕВ: - Әр ұлтқа тән спорт болады деп жоғарыда айтып кеттім. Мәселен, Сидней олимпиада-сында Австралияның спорт-шылары көптеп жүзуден жүлде ұтып алды. Бүгінде Шымкентте екі-ақ суға жүзу бассейні жұмыс істейді. Біз бұдан жақсы жетістікке қол жеткізе алмаймыз.

Ілияс ЖОЛДАС: - Бүкіл Оңтүстік халқы қос бауыры-мыз Бекзат пен Мұқтарханға зор қошемет көрсетуде. Біздің арнада да спортшыларымызға қолдау көрсетіп ұйқысыз таң атқызған адамдар қаншама. Ұжым басшысы Байекең алғаш болып жерлесіміз, ауыр салмақтағы Мұқтархан кубалықты ұтқан кезде еліміздің қоржынына алтын медаль түседі деп қуанды. Осы орайда, телеарна бас-шысы Байдулла Қонысбек ағамыз жеңімпаз спортшыла-рымызды құттықтауға арнайы студиямызға келіпті.

Байдулла ҚОНЫСБЕК: - Жеңістерің құтты бол-сын!, Бекзат айналайын, елдің батырысың .Өзің айтқандай төрт олимпиаданың алтынын алуыңа тілектеспіз. Мұқтархан алдағы Афина олимпиадасында жеңіске жететініңе сенімдіміз Алла жар болсын сендерге, - деп қос батырымыз Бекзат пен Мұқтарханды құттықтап, сыйлық жасады.

- Полат айналайын, Сид-нейге абыроймен барып, абы-роймен қайттыңыз. Мәртебеңіз биіктей берсін. Балаларың чем-пион бола берсін,- деп об-лыс спортының басшысы По-лат Наурызбайұлының қолын алды.

Ілияс ЖОЛДАС: - Осымен олимпиада жеңімпаздарымен болған хабарымызды аяқтаймыз. Талай олимпиа-да ойындары мен әлем чем-пионаттарында жеңіске жете беріңіздер. Осындай қуанышты күндерде жеңіспен жолығайық. Рахмет.

Облыс спортының дамуы жо-

лында аянбай еңбек етіп, соның биік нәтижесін көру қайсы бір бапкердің арманы екені белгілі. Ғұмыр бойы спорт-шы тәрбиелеп, мықты маман болғанымен бір нәтиже көре ал-май кеткен қаншама дарынды жаттықтырушылар да бар ара-мызда.

Облыс боксының атасы са-налатын білікті ұстаз-бапкер Ақжол Асқардың спорттағы жолы оңынан қалыптасты.

Табиғаты тамаша Төлеби ауданындағы Майбұлақ ауы-лында туылған Ақаңның өмірі соғыстың ауыр кезеңінен ба-стау алды. Әкесі Ұлы Отан соғысының алғашқы жы-лында елімізді фашист басқыншыларынан қорғау үшін жау шебіне аттанады. Ана құрсағында қалған сәбидің есімі

әкесінің жолы ақ болсын,елге аман-есен оралсын деген ізгі ниетпен Ақжол деп қойылады.

Содан бері елдегі белең алған ауыр кезеңдерді бастан кешірген Ақжол жігерлі де, жүректі жігіт болып ер жетеді. Өз замандастары Амалбек Тша-нов, Қуаныш Төлеметовтермен бірге қалаға жоғары оқу ор-нына түскеннен соң, бұла күші бойына сыймай бокс үйірмесіне қатысып,талай мәрте об-лыс намысын қорғады. Сту-дент жастар арасындағы жарыстардан топ жарып еліміздің мерейін де асыр-ды. Дегенмен, Ақаңның жолы бапкерлік істе айқындалып өз шәкірттері арқылы әлемнің ,Азияның жүлделерін жеңіп алуға қол жеткізді. Жиырма-дан астам КСРО-ның спорт шеберін тәрбиелеген оның екі шәкірті атап айтқанда Қанатбек Шағатаев пен Мырзағали Айт-жанов әлемдік дәрежедегі жа-рыстарда топ жарды. Еліміздің бетке ұстар қос боксшы-сы Мырзағали Айтжанов Еуропаның чемпионы атан-са, кентаулық Қ.Шағатаев Азия ойындарының шыңын бағындырды.

Олимпиада жеңімпазы Бекзат Саттархановтың жарқылдап көрінуіне бірден бір себепкер болған да осы Ақжол аға болатын. Біздің сыр сұхбатымыз да Ақаңның Бекзаттың жолын ашып ,оның

үлкен спортқа қадам басуына қосқан үлесі жайында өрбіді. -ақжол асқарұлы, ең бастысы

дарынды балалардың басын қосып бір ұяда тәрбиелейтін спорт интернатын ашу идея-сы қалай туып еді?- 1995 жылы Елбасы

Н.Ә. Назарбаев елдегі орын алған әлеуметтік қиын аху-ал кезінде әр бағыттағы дарын-ды балалардың басын қосып, оқу орындар ашу жөнінде тап-сырма берді. Мен ол кезде облыстық білім басқармасына қарасты дене тәрбиесі және спорт басқармасының бастығы едім. Біздің басқарма жоғары және арнаулы орта оқу орын-дары мен мектептердегі дене тәрбиесінің дұрыс жүргізілуін бақылайтын. Жасөспірімдердің жаппай спортпен айналысуына ықпал жасайтынбыз. Мемлекет басшысы тарапынан көтерілген бастаманы жүзеге асыру мақсатында сол кездегі облыс әкімі Зауытбек Тұрысбековке кіріп, мәселенің мән-жайын ай-тып түсіндірдім. Облыс бас-шысы біздің ұсынысымызға бірден келісім берді. Сол кезде мамандыққа баулитын училище-лер жабылып жатқан болатын . Соның бірі - Шәмші Қалдаяқов көшесі бойындағы қазіргі Заң институтының жанындағы учи-лище еді. Біздің мекеме об-лыс орталығындағы «Трудо-вые Резервы» стадионының жанында болатын сол жерде №1 училище бар еді. Біз соны

сұрадық. Зауытбек Қауысбекұлы келісімін берді. Міне, со-дан қауырт жұмыстар баста-лып кетті. Білікті маман деп басқарманың бөлім басшы-сы Сейітбек Құлбаевты дирек-тор етіп тағайындадым. Бокс бөліміне бапкер етіп Анато-лий Визирякинді қабылдадық. Сол кезде Түркістан қаласында оқушылар арасында жары-сты өткізген Визирякин келе сала маған бір талантты баланы көргендігін, соны интернатқа алуымызды өтінді. Мен ата-анасымен бапкерімен келісіп кел алайық деп келісімімді бердім. Сол бала кейіннен Сид-ней олимпиадасының чемпио-ны болған Бекзат баламыз бола-тын. Бекзат интернатты бітіріп кеткен кейін де бізден бөлініп кетпеді. Осында жатып жаттығу жұмыстарын жалғастыра берді. Кейіннен облыстық №1 олимпиадалық спорт мектебіне қабылданып, қай жарысқа барса да қаржы жағынан көп қолдау көрсетіп отырдық.

Бекзат 1998 жылы Арген-тинада жастар арасындағы әлем біріншілігіне қатысып жүлде алды. Келесі жылы Ташкент қаласындағы Азия чемпиона-тында екінші орын алып, Сид-ней олимпиадасына берілетін жолдаманы жеңіп алды. Сон-да бапкері Анатолий Визирякин жанынан бір елі қалмай қамқор әкесіндей болып жүрді. Бекзат-ты жеңіске жеткізгені оның қазақи намысы болатын.

- сол білікті бапкер анатолий ви-зирякин қайда жүр? Қарым-қатынас жасап тұрасыздар ма?- Анатолий өзінің тари-

хи отаны Ресейге қоныс аудар-ды. Алғаш Калининград об-лысында бапкерлік қызметін жалғастырғанымен жолы бол-мады. Кейіннен Сібірге қоныс аударыпты деп естідім. Содан бері хабар жоқ. - Қазіргі таңда да облыстағы

спорт ардагерлерлер төрағасы болып, қоғамдық өміріміздің бел ортасында жүрсіз. аға буын өкілдерінің арасында бұқаралық спортты насихат-тау барысы жайлы да айта кетсеңіз.- Қарттар – мемлекетіміздің

қазынасы. Әлеуеті қуатты елге айналуымызға олардың қосқан үлесі зор. Бүгінде жас спорт-шыларымызбен жиі бас қосып, мерекелік жиындарға ұдайы қатысамыз.

Саңлақтардың спорттағы жолы ұзақ болмайтыны белгілі. Зейнеткерлікке шыққан бап-керлер өмір бойы шәкірт тәрбиелеп, бар күш- жігерлері тұла бойларына сыймай жүретіні белгілі. Олар әлі күнге дейін спорттан қол үзбей келеді. - Әңгімеңізге рахмет.

Әңгімелескен: Ілияс ЖОЛДАССейдахмет Бердіқұл атындағы

сыйлықтың лауреаты


екзат дара талантымен ерте оқшауланды. 1998 жылы жастар арасында Аргентинада өткен әлем біріншілігінде 18 жа-сар өрен айшықты өнер көрсетіп, ақтық сынға алқынбай жетті. Алай-

да төрешілер әділеттікті белден ба-сып, алтын жүлдені қарсыласына ұстатып жіберді. Жалпы спорт са-ласында әділетсіздік жиі орын алады десек, Бекзат та бір емес, бірнеше рет соның зардабын шекті. Әлі есімде, 1999 жылы Ташкент-те өткен лицензиялық Азия чем-пионатында 57 келі салмақта күш сынасқан қандасымыз фи-налда өзбекстандық Толқынбай Тұрғыновпен кездесті. Толқынбай соның алдында ғана әлем чемпионатының күміс жүлдегері атанған нағыз бабындағы бок-сшы еді. Бұл бәсекеде Бекзаттың басымдылығы байқалды. Бірақ төрешілер шаршы алаң иесін жеңімпаз деп жариялады. Жал-пы бұл жарыста төрешілер қауымы қазақ боксшыларын қатты қысты. Финалға жеткен

жеті боксшымыздың екеуі ғана алтын алды. Сол кезде қитұрқы ойынның құрбаны болған өзге боксшылардың бірде-біреуі ашық түрде наразылығын білдірген жоқ. Олардың арасында көпті көрген тісқаққан боксшылар да болды. Бекзат қана жылар-ман болып, біразға дейін ринг-тен түспей қойды. Оның «Бұларың қалай? Мен жеңіп едім ғой» деп шырылдаған дауысын көремендер арасында отырған біздің де құлағымыз шалды. Сол кезде-ақ түркістандық боксшының намыс-шыл, отты жігіт екенін байқадық. Оның жұлдызы Сиднейде жан-ды. Барлық жекпе-жегін ол өте са-уатты өткізді. Саттарханов Сид-нейде «сенсация!» жасайты-нына ешкім сене қойған жоқ еді. Әсіресе, ширек финалдағы қарсыласы тым қауіпті болатын. Рамази Палиани сол кездері отыз-ды алқымдап қалған әккі боксшы еді. Бұған дейін ол КСРО, ТМД, Грузия және Ресей құрамаларының сапында өнер көрсетсе, 2000 жылғы Олимпиада ойындарын-да Түркияның атынан сынға

түсті. Оның үстіне, Палиани түріктердің осы Олимпиададағы соңғы үміті. Бірақ Бекзат әккі қарсыласынан қаймыққан жоқ. Керісінше, дүйім жұрттың алдында «Төрешілер бұра тартпаса, міндетті түрде мен жеңіске жетемін» деп мәлімдеді. Айтқандай-ақ, оса тартысты жекпе-жек бір ғана ұпай айырмашылығымен Саттархановтың пайдасына шешілді.Аса ауыр сынақ оны финалда күтіп тұрды. АҚШ-тың азулы боксшысы Рикардо Хуарес осы Олимпиада-да алтын медаль жеңіп алып, еліне оралған бетте кәсіпқой боксқа ау-ысуды аңсап жүрген-ді. Хуарестің өзіне сенімді болғаны соншалық, ақтық айқастың алдында Бекзаттың қасына келіп: «Осы бәсекеде басың кетеді», – деп біздің жігітке қоқан-лоқы көрсетті. Сабырлық сақтаған Саттарханов: «Кімнің басы кететінін рингте көреміз», – деп сыпайы ғана жауап қайырды. Бұл оқиғаның немен аяқталғанын жанкүйерлерлер жақсы біледі. Қазақ боксшысы төрт раунд бойы оны жақсылап сабады. Әлем чем-

Бекзада өнердің Бекзаты

2000 жылдың 31 желтоқсаны. Барша халық Жаңа жылдық дастарханға жайғасқалы жатқанда «Қазақтың даңқты боксшысы, Сид-ней Олимпиадасының жеңімпазы Бекзат Саттарханов жол апа-тынан қайтыс бол-ды» деген қаралы ха-бар күллі әлемге тарады. Жанкүйерлер көздеріне жас алды. Қазақ халқы қара жамылды. Артында еңіреп ата-анасы, туған-туыстары қалды... Алаштың алтын асықтай ұлы небары 20 жыл ана ғұмыр кешті...

Б


пионы соққыларын дарыта ал-май, бейшара күй кешті. Бәсеке Бекзаттың басымдылығымен аяқталып, абыройдан жұрдай болған америкалық боксшы еңсесін тіктей алмай, кешеннен кеткенше асықты. Ал марапат-тау рәсімі кезінде Хуарес еңкілдеп жылап тұрды. Зәулім кешендегі сан мың жанкүйер, теледидар ал-дында телмірген миллиондаған көрерермен сол сәттің куәсі бол-ды. Сөйтіп, жерлесіміз елге ал-тын медальмен оралды. Қазақтың небір қабырғалы боксшыларына бұйырмаған атаққа ол бірінші бо-лып қол жеткізді. «Атақ адамды өзгертеді», – дейді. Бірақ бұл сөздің Бекзатқа еш қатысы жоқ. Ол: «Мен – Олим-пиада чемпионымын» деп кеу-де қақпады. Боксшының мінезі де, қалпы да, болмысы да өзгерген жоқ. Біздің көз алдымызда ол, сол баяғы қарапайым Бекзат болып қала берді. Бекзат шаршы алаңда дау-ыл туғызғанымен, оның жаны тым нәзік еді. Осы орайда, Олимпиада чемпионы Ерма-хан Ыбрайымовтың өз аузынан естіген мына бір әңгімені баяндай

кетейік. Бірде албырт жас бір қызға ғашық болыпты. Сезімін білдіріп көрген еді, әлгі бойжеткен Бекзат-ты менсінбеген көрінеді. Ол аз-дай, басқа жігітпен жүріп кетіпті. Бекзаттың көңілі алай-дүлей бол-ды. Дәл сондай күйде ол Олимпиа-да ойындарына аттанды. Алыстағы Австралия елінен Саттарханов ұлттың батыры, Алаштың аяу-лысы болып оралды. Сол кез-де жерлес қызы Бекзаттан алды-на кешірім сұрап келіп, ағыл-тегіл жылапты. Керағар сезімді басы-нан кешірген жас жігіт: «Аға, ақыл қосыңызшы, енді не істеймін? Қандай шешім қабылдасам екен?», – деп Ерекеңнен кеңес сұрапты. Жалпы Ермаханды Бекзат аға тұтатын. Үнемі қасында жүріп, әр нәрсені ақылдасып отыратын. Әр жарыс қарсаңында сауална-ма жүргізіліп, «Сіздің кумиріңіз кім?» деген сұраққа, өзгелер Мох-хамед Әли мен Майк Тайсон, одан қалса, Костя Цзю мен Оскар де ла Хояның есімін атап жатқанда, Бекзат Ермахан ағасын өнеріне сүйсінетінін паш етті. Бұл де тектіліктің белгісі ғой. Олимпиа-да чемпионы атанып, елге келген-де түрлі деңгейдегі басшылардан

бастап, қарақұрым халыққа дейін құрмет көрсетіп жатқанда Ермахан Ыбрайымовпен оңаша қалғанда: “Аға, атақ адамды өзгертетін көрінеді. Егер менің даңдайсып бара жатқанымды сезсеңіз, сабама түсіріп қойыңызшы”, – деп өтінсе, енді бірде: “Осы белесті қанағат тұтып, қол қусарып отыратын жай-ым жоқ. Маған әлі өсу керек. Қарап отырсам, басқа халықта Олим-пиада алтынын қос-қостан алған боксшылар жеткілікті. Ал біздің жолымыз ауыр. Қос алтынның өзі уысымызға әзер түсті. Енді мен ағаларым армандап кеткен биіктерді бетке алуға бекіндім. Екі емес, үш мәрте Олимпиада чемпи-оны атағына қол жеткізгім келеді”, – деп алдына биік мақсат қойған боксшы екенін аңғартты. Бірақ адам баласының барлық ар-маны орындала бермейді екен. Сұм ажал алтын асықтай ұлды арамыз-дан тым ерте жұлып әкетті. Егер тірі болғанда биыл Бекзат 33 жасқа толар еді...

Ғалым СҮЛЕЙМЕН

28 Апрель, 2013 г. Cпецвыпуск RING.KZ

жегодно в начале апреля (4 апреля у Бекзата день рождения) в Духовной столице Казах-стана на малой родине прославленного спор-тсмена - первого олимпийского чемпиона ка-заха по боксу - проходит турнир памяти обла-дателя награды высшего достоинства Олим-пиады Бекзата Саттарханова. Один из самых талантливых боксеров страны

конца 90-х, серебряный призер чемпионата мира сре-ди молодежи (1998) и Азии (1999) во время сиднейской Олимпиады удивил многих и принес Казахстану первое золото в боксерском турнире тех Игр. Сразу же ставший героем Бекзат в лучах славы купался лишь несколько месяцев: 31 декабря 2000-го он трагически погиб в ав-токатастрофе. Однако память о нем у казахстанцев будет жить вечно. Каждый год в родном для него Туркестане на ринг вы-ходят юные боксеры, для которых Бекзат является куми-ром. И побеждая на его Мемориале, они мечтают в буду-щем повторить достижения Бекзата. Мемориал Саттар-ханова также традиционно является смотром талантли-вой молодежи стран СНГ. Ежегодно в Туркестан приез-жают на соревнования спортсмены из ближнего и даль-него зарубежья.

Отец знаменитого боксера, первого казаха олимпийско-го чемпиона по боксу Сеилхан Саттарханулы Саттарха-нов:– Хотел бы выразить свою благодарность тем, кому до-рога и не безразлична память Бекзата Саттарханова. Так-же хотелось бы, чтобы молодежь, которая принимает участие в этих соревнованиях, равнялась и стремилась к тем вершинам, которых добился мой сын. Для этого, в первую очередь, нужно постоянно и целеустремленно заниматься любимым делом, именно любимым, потому что, могу вам с уверенностью сказать, что тот, кто зани-мается боксом, равнодушным к этому виду спорта быть не может. Сижу и вспоминаю, как же Бекзатик трепет-но относился к боксу, он не пропускал тренировок, мож-но сказать, боксерский зал для него был вторым домом, хотя в секцию бокса Бекзат пришел в позднем возрас-те – в 15 лет, до этого он занимался многими другими видами спорта. – Сеилхан-ага, расскажите поподробнее о соревновани-ях, проводимых в честь олимпийского чемпиона.– В 2013 году соревнования пройдут в 12 раз. Три раза турнир проводился в Шымкенте, потом все-таки реши-ли, что целесообразнее мероприятие в честь Бекзата Саттарханова проводить там, где он родился и вырос.

Бекзат на СиднейСком ринге провел пять поединков и во вСех одержал уБедительные поБеды. овидиу БоБирната (румыния) Саттарханов одолел Со Счетом 11:5, джефри матеБулу (Юар) - С результатом 16:5, рамазана палиани (турция) - Со Счетом 12:11, тахара тамСамани (марокко) - С результатом 22:10. в решаЮщем поединке Был повержен американец рикардо хуареС (22:14).

Боксер, Метеору подоБный

В Туркестане ежегодно проходит турнир по боксу в память о нашем прославленном боксере, олимпий-ском чемпионе Сиднея-2000 Бекзате Саттарханове. Страна не забывает своих героев, в честь которых на главных стартах четырехлетия поднимался флаг и играл гимн Казахстана. Бекзат Саттарханов – гор-дость всей страны, трагический погиб в том возрасте, когда человек только начинает свой путь во взрос-лой жизни, в тот момент легенде отечественного бок-са было всего двадцать лет… Благодаря управлению спорта и туризма ЮКО, област-

ной федерации любительского бокса и лично Мухтар-хану Дильдабекову - директору школы бокса по Южно-Казахстанской области, турнир в память о Бекзате про-ходит на очень хорошем уровне. В соревнованиях уча-ствуют представители таких стран, как Россия, Турция, Азербайджан, Украина, Узбекистан и многих других. Каждый бой на турнире Бекзата Саттарханова проходит в напряженной и увлекательной борьбе, потому что бок-серы знают, что победа на этом турнире очень ценна, для

молодых важно вырабатывать в себе дух победителя. – Олимпиада в Сиднее для нас сложилась удачно, – вспоминает прославленный боксер Мухтархан Дильда-беков. – Две золотых медали Бекзата Саттарханова и Ер-махана Ибраимова, а также два серебра – мое и Болата Жумадилова – отличный результат на главных стартах

четырехлетия. Конечно, сейчас можно говорить, что мы могли завоевать больше золотых наград, но надо учиты-вать те обстоятельства, которые сложились для нас в тот момент. Лично я после поединков в четвертьфинале и полуфи-нале не смог должным образом подготовиться к реша-ющему бою против британца Одли Харрисона. Несмо-тря на убедительный счет сложным выдался четверть-финальный бой против кубинца Алексиса Руболкабы, да и в полуфинале с Рустамом Саидовым из Узбекистана

был принципиальный поединок, к счастью мне удалось в той встрече сломить узбека. В финале наверняка мне не хватило удачи, в целом своим выступлением на меж-дународном уровне я остался доволен. Бекзат Саттарханов на Сиднейской Олимпиаде был до-стоин золотой медали, он все бои провел великолепно

Е


мы Со Своей Стороны вСегда Будем СпоСоБСтвовать, чтоБы турнир в чеСть нашего проСлавленного земляка проходил на выСоком организационном уровне…

и заслуженно стал чемпионом. Его целеустремленность и труд отблагодарили его золотой медалью на главных стартах четырехлетия, что говорить, Бекзат был насто-ящим талантом! Что касается турнира в честь памяти Бекзата, то эти соревнования благодаря уважению зем-ляков к его памяти стали уже традиционными, не слу-чайно финальные поединки всегда проходят 4 апреля, этот день является днем рождения Бекзата.

На турнир Саттарханова приезжают сильные боксеры в своем возрасте, и с каждым разом мы замечаем хороших ребят, способных прогрессировать и добиваться в буду-щем больших побед. По сложившейся традиции на различных республикан-ских состязаниях наша область всегда находится в груп-пе лидеров, будь то бокс, футбол или другие виды спор-та. Поэтому благодаря тем кадрам, которые трудятся во благо спорта нашего региона, и, конечно же, самим спор-тсменам, нам удается быть на ведущих ролях в отече-ственном спорте. Отметим, что Бекзат Саттарханов до Олимпиады в Сид-нее имел за плечами немало побед на различных пре-стижных соревнованиях. В 1995 году в активе Саттарха-

нова были три победы на турнирах областного значения. Успешным в плане спортивных результатов выдался для Бекзата 1996 год, в тот год Бекзат стал победителем ше-сти турниров республиканского значения. В 1997 году Бекзат в очередной раз выиграв Открытый чемпионат по боксу Южно-Казахстанской области, впервые отправил-ся за границу на международный турнир в Германию, где стал победителем соревнований. В том же году в род-

ном Туркестане проводился турнир памяти выдающего-ся боксера, а затем и наставника Абдысалана Нурмаха-нова, на котором Саттарханов занял первое место. Зна-ковым для Бекзата стал 1998 год, в тот период Саттарха-нов заявил о себе как о боксере с большим потенциалом. Золотые медали на чемпионате Казахстана, на между-народном турнире в Болгарии, на турнире на призы Са-гадата Нурмагамбетова, на турнире в Венгрии «Олим-пийские надежды», а также бронзовые награды на пред-ставительном международном турнире в Финляндии и на чемпионате Азии в Тайвани. Однако, самым ярким и знаковым событием того года стало мировое первенство среди молодежи, прошедшее в Аргентине.

Бекзат Саттарханов на чемпионате мира среди юнио-ров-1998 в Буэнос-Айресе (Аргентина) стал настоящим открытием для специалистов. В первом бою Саттарха-нов за явным преимуществом победил Михеля ди Анге-ло (Италия), бой прекратили в третьем раунде. Во вто-рой встрече наш соотечественник камня на камне не оставил от шведа Патрика Богера - 13:1. В третьем по-единке мирового первенства Саттарханов, также как и в предыдущем бою пропустит всего один удар, в то время как нанес противнику в пять раз больше – со счетом 5:1 Бекзат выиграл у представителя Кубы Гильмермо Ригон-до Ортиса. В матче за выход в финал казахстанец убе-дительно одолел Хамиса Дерца (Германия) 8:3. В бою за «золото» Бекзат уступит (2:5) Сервину Сулеймано-ву (Украина), и тем самым станет серебряным призером чемпионата мира. В 1999 году Бекзат начнет выступать уже на взрослом уровне и сразу же застолбит за собой место в главной команде страны. Серебряная медаль чемпионата Азии в Ташкенте и аналогичный результат на международ-ном турнире во Франции. Зато на других соревновани-ях – Центрально-Азиатских играх, Гран-при в Чехии и Мемориале Жарылгапова Саттарханов становился побе-дителем. В 2000 году Бекзат добился своей самой большой вик-тории. Победа на Олимпиаде в Сиднее позволила Бекза-ту навсегда вписать свое имя в летопись не только казах-станского, но и всего мирового бокса. Бекзат на Сиднейском ринге провел пять поединков и во всех одержал убедительные победы. Овидиу Бобирната

(Румыния) Саттарханов одолел со счетом 11:5, Джефри Матебулу (ЮАР) - с результатом 16:5, Рамазана Палиа-ни (Турция) - со счетом 12:11, Тахара Тамсамани (Ма-рокко) - с результатом 22:10. В решающем поединке был повержен американец Рикардо Хуарес (22:14).Прожив всего 20 лет, Бекзат Саттарханов оставил яр-чайший след в истории казахстанского и мирового бок-са. Его помнят: в честь Бекзата проходит традицион-ный турнир, спортивная школа в Шымкенте носит его имя. Именем Бекзата назван Дворец спорта в родном для него Туркестане. Уйдя на тот свет, Бекзат остается сре-ди нас: его улыбчивое лицо смотрит на нас с экранов те-левизоров, с архивных фотографий… Он был как мете-ор – жизненный путь Бекзата Саттарханова был корот-ким, но очень ярким. Являясь кумиром для молодежи, он благословляет с небес юных казахстанских боксеров на новые свершения.

Ерзат СЕРГАЗИН


поБеда на олимпиаде в Сиднее позволила Бекзату навСегда впиСать Свое имя в летопиСь не только казахСтанСкого, но и вСего мирового БокСа

работа ведется по всем направлениям

Южно-Казахстанская область по праву является одним из лидирующих регионов страны в спорте. На всех со-ревнованиях республиканского масштаба воспитанни-ки ЮКО регулярно занимают высокие места и большим количеством атлетов представлены в различных сбор-ных командах страны. На вопросы нашего издания от-вечает спортивный руководитель самого густонаселен-ного региона – начальник управления туризма, физи-ческой культуры и спорта ЮКО Полат Кырыкбаев, с ко-торым мы поговорили о развитии спорта в регионе, о возведении новых спортивных объектов, о подготовке резерва и воспитании патриотизма у молодежи.

- В ЮКО бокс всегда был на особом счету. Какие пер-спективы вы связываете с этим видом спорта?- В боксе у нас отличные традиции, и мы намерены их продолжать. Аб-дысалан Нурмаханов, Марат Жак-сыбаев, Мырзагали Айтжанов, Бек-зат Сатарханов, Мухтархан Диль-дабеков, Нуржан Сманов, Канат Шагатаев, Бейбут Шуменов, Бир-жан Жакипов и многие другие из-вестные мастера кожаной перчатки – являются выходцами из нашего региона. Наряду с опытными бок-серами у нас есть целая плеяда мо-лодых, очень перспективных спор-тсменов, которые способны защи-щать честь страны на мировой аре-не. С приходом на должность пре-зидента Казахстанской федера-ции бокса Тимура Кулибаева оте-чественный бокс стал развивать-ся по всем направлениям. Это в первую очередь связано с разви-тием бокса именно в регионах. В настоящее время по всей Южно-Казахстанской области в аулах и райцентрах открываются новые от-деления секции бокса, оборудован-ные всем необходимым инвента-рем. В этом большую работу про-водит областная федерация бок-са, возглавляемая Аскаром Турис-бековым. Особо хотел бы отметить роль в развитии казахстанского спорта и бокса в частности Бекета Махмуто-ва. Благодаря этому многоуважае-мому человеку наши спортсмены, в частности боксеры (Бекет Махму-тов был вице-президентом АИБА в 1996–2006), получили большую поддержку и демонстрировали на международной арене высокие ре-зультаты.

- В этом году турнир па-мяти Бекзата Саттархано-ва состоится в 12 раз. Что можете сказать о соревно-ваниях в честь легендарного боксера.

- Бекзат останется навсегда в на-шей памяти. Этот парень проде-монстрировал невероятную волю к победе, Бекзат всем доказал, что

простой парень может стать из-вестным на всю страну человеком благодаря своему упорному тру-ду и самоотдачи. Мы со своей сто-роны всегда будем способствовать, чтобы турнир в честь нашего про-славленного земляка проходил на высоком организационном уров-не…

- Казахстанская федера-ция бокса ежегодно прово-дит турнир среди регионов - «Кубок Казахстанской фе-дерации бокса», в этих со-ревнованиях дружине ЮКО удавалось дважды доходить до финала. Ко всему проче-му в прошлом году област-ная федерация бокса ЮКО была признана лучшей реги-ональной федерацией по вер-сии КФБ.

- В нашей области бокс всегда счи-тался на особом счету. Воспитан-ники ЮКО являются победителями и призерами Олимпийских игр и чемпионатов мира, регулярно при-влекаются под знамена различных сборных команд республики. Не случайно, что сейчас именно на-ставники из Южно-Казахстанской

Полат Кырыкбаев:

нами возводятСя оБъекты, конечно же, в первуЮ очередь для занятий маССовым Спортом детей и молодежи, но в перСпективе мы намерены принимать у СеБя крупные международные Старты Самого выСокого уровня


области Мырзагали Айтжанов и Нургали Сафиуллин возглавляют национальную сборную Казахста-на. К тому же, как я говорил выше, активно работает во благо развития бокса наша областная федерация - все это вкупе и является подспо-рьем для того чтобы наши боксеры выступали успешно.

- В Южно-Казахстанской области проживает почти 3 миллиона человек. И на-прашивается вопрос о заня-тости населения в массовом спорте, который без стади-онов, инфраструктуры не-возможен.

легкоатлетический комплекс, кото-рый был открыт лично Нурсулта-ном Абишевичем Назарбаевым. Ка-питально отремонтирована спорт-база «Байшешек» в Бургулюке, был возведен новый международный теннисный центр, завершилось строительство нового олимпийско-го лукодрома, застелен новый со-временный газон на стадионе «Ло-комотив», также капитально обнов-лено поле на стадионе «Цемент-ник», а в Сайраме будет построена новая база для футболистов «Ор-дабасы». Полным ходом идут за-нятия в новом открытом олимпий-

ском бассейне, отвечающем всем международным стандартам. Те-перь мы сможем развивать не толь-ко плавание, но и такие виды спор-та, как водное поло, прыжки в воду, синхронное плавание и другие во-дные виды спорта. Занятия плава-нием остаются на одном из первых мест, куда родители хотели бы от-дать своих детей для общего оздо-ровления, укрепления физического и психического здоровья. Это далеко не все объекты, которые возводятся и будут отреставрирова-ны в области. Например, в нацио-нальных сборных по гребле на бай-дарках и каноэ преобладают вос-питанники южноказахстанского спорта – до 80 процентов состава. Шымкентские гребцы часто раду-ют болельщиков своими громкими победами на международной арене. Одни только братья Емельяновы, имеющие титул чемпионов мира среди молодежи, чего стоят. Тимо-фей и Сергей так же удачно высту-пают на этапах Кубка мира. Другой наш земляк Евгений Алексеев стал обладателем лицензии на участие в Олимпийских играх в Лондоне, где вошел в десятку лучших. Успешно выступает и Дарья Гончарова. По-этому мы с акимом области лич-но выезжали в Толебийский рай-он на Бадамское водохранилище, где функционирует база гребцов, и осмотрели место для будущего но-вого гребного канала. Условия для

- В своем обращении к народу Ка-захстана Глава государства Нур-султан Назарбаев призвал обеспе-чить занятиями массовым спортом не менее 30 % населения, что со-бою подразумевает не только ак-тивную агитацию занятий спортом, но и строительство новых спортив-ных сооружений. Все предложения по возведению новых спортивных объектов, внесенные управлени-ем туризма и спорта акиму Южно-Казахстанской области Аскару Мырзахметову, нашли полное по-нимание у главы региона. В насто-ящее время уже функционируют

гребного канала идеальные, при-чем с учетом особенностей клима-та, при котором вода не замерза-ет. В скором будущем в Толебий-ском районе появится современная база, где можно будет проводить, в том числе и международные сорев-нования. В регионе действительно очень серьезно и основательно от-носятся к развитию спорта. Замечу, что нами возводятся объекты, ко-нечно же, в первую очередь для за-нятий массовым спортом детей и молодежи, но в перспективе мы на-мерены принимать у себя крупные международные старты самого вы-сокого уровня – чемпионаты Азии, этапы Кубка мира...

- Развитие массового спорта и воспитание чем-пиона – это задача не только государства, но и об-щественности. Как обсто-ят дела в работе с местны-ми общественными органи-зациями?

- У нас с местными федерациями – полное понимание в решении сто-ящих перед нами актуальных задач и возложенной на нас ответствен-ности перед народом. Идет еже-дневная тесная работа по всем на-правлениям: грамотное функциони-рование спортивных секций для де-тей, проведение состязаний област-ного, республиканского и между-народного масштаба, делегирова-ние спортсменов в различные сбор-

глава гоСударСтва нурСултан назарБаев призвал оБеСпечить занятиями маССовым Спортом не менее 30 % наСеления, что СоБоЮ подразумевает не только активнуЮ агитациЮ занятий Спортом, но и СтроительСтво новых Спортивных Сооружений


ные, начиная с юношеской и за-канчивая главной командой стра-ны. Я признателен за такое про-дуктивное партнерство руководи-телям областных федераций: тя-желой атлетики – Абаю Комекба-еву, бокса – Аскару Турисбекову, греко-римской борьбы – Абдрах-ману Жунусалиеву, вольной борь-бы – Али Бектаеву, националь-ных конных видов спорта – Нур-махану Жолдасову, тогызкумалаку – Торайым Султановой, волейбола – Анарбеку Урманову и другим.

- Ассоциацию футбола Южно-Казахстанской об-ласти возглавляет глава ре-гиона Аскар Мырзахметов. «Ордабасы» выиграв в 2011 году Кубок Казахстана, по-лучил право представлять страну в Лиге Европы и справедливости ради отме-тим, что клуб из Шымкен-та достойно сражался во втором по значимости ев-ротурнире. В матче за Су-перкубок Казахстана «Ор-дабасы» выиграл обладате-ля золотых наград нацио-нального первенства «Шах-тер» и тем самым полу-чил почетный трофей из рук президента Нурсулта-на Назарбаева. Вспомните чувства, которые вы испы-тали в тот момент.

- Лидер Нации Нурсултан Аби-шевич Назарбаев для всех ка-захстанцев является примером во всем. Конечно, все мы, в том числе и футболисты и руково-дители, были безумно счастли-вы тем, что команде вручал Ку-бок Глава государства. Мы очень признательны президенту Казах-стана за все, что он делает для социального и экономического развития страны.

- Полат Наурызбае-вич, на Летних Азиат-ских играх в Гуанчжоу представители Южно-Казахстанской области выступили успешно. Впро-чем, спортсмены из ЮКО регулярно занимают вы-сокие места и на других стартах как внутренних, так и международных. На олимпийских же помост-ках Туманного Альбио-на из Южного Казахстана бились 12 спортсменов. К сожалению, никто из них не сумел завоевать медаль. - Мы ожидали, что спортсме-ны из ЮКО смогут выиграть для страны награды. Увы, сделать этого спортсменам из ЮКО не удалось, хотя на протяжении все-го олимпийского цикла были соз-даны все условия для их полно-

ценной подготовки. Кому-то про-сто не повезло – не так звезды со-шлись, ведь фактор удачи в спор-те еще никто не отменял. Кто-то и сам не смог должным обра-зом настроиться на олимпийские схватки, перегорел. Безусловно, в отличие от континентальных тур-ниров Олимпиада – это совсем другой уровень, другое мышле-ние и психология. Близок был к награде боксер Биржан Жаки-пов, который достойно выглядел в бою за выход в полуфинал про-тив олимпийского чемпиона Цзоу Шимина. Гребец Евгений Алек-сеев и стрелок Ангелина Мищук смогли войти в десятку в своих видах спорта. Ничего страшного не произошло, наоборот, еще пе-ред отъездом в Лондон аким обла-сти Аскар Мырзахметов на встре-че с олимпийцами сказал, что за-воевание олимпийской лицензии — это уже подвиг. Ведь многие из спортсменов ЮКО еще моло-ды, и у них большие победы еще впереди. Мольдир Азимбай, Нур-султан Мамаев, Феруза Ергешо-ва, Жазира Жапаркуль, Алексан-дра Подрядова – все эти доморо-щенные атлеты имеют большой потенциал, чтобы вырасти в спор-тсменов мирового класса. Сей-

час они уже получили бесценный опыт на крупнейших состязаниях. В ЮКО система развития детско-юношеского спорта функциони-рует, и эти плоды мы видим на всех республиканских Спартакиа-дах и различных чемпионатах. Важнее и ценнее общий небыва-лый успех всей сборной Казахста-на в Лондоне. 7 золотых медалей и 12-е общекомандное место – это настоящий и небывалый ранее фурор. Это огромный повод для радости и гордости для всей стра-ны, для каждого казахстанца!

- На ваш взгляд что нужно для того чтобы ка-захстанские спортсмены как можно чаще радовали своими победами на между-народных соревнованиях?

- Для достижения успехов и раз-витию спорта необходимы базы для их подготовки. Мы все пре-красно знаем, как развита спор-тивная инфраструктура за гра-ницей, поэтому я всегда трево-жу, что первостепенной задачей является строительство спортив-ных баз. Необходимо в каждом ауле страны строить новые совре-менные спорткомплексы. Имен-но аулы являются кладезю юных спортивных талантов. Затем та-лантливая молодежь может по уровню мастерства поднимать-ся до областных состязаний, а за-тем выходить на уровень респу-бликанского значения, после чего и цвета отечественного флага за-щищать на мировой арене. Мы прекрасно понимаем, что нужно больше внимания уделять именно сельской молодежи, поэ-тому огромное внимание уделяем ближайшему резерву, то есть раз-витию детско-юношеского спорта в отдаленных местах.

- Не секрет что спор-тсмены завоевавшие при-знание получают высокую зарплату, тогда как о дет-ских наставниках этого не скажешь…

- У нас ежемесячно область вы-плачивает стипендии спортсме-нам и тренерам по различным ви-дам спорта. Серьезную поддерж-ку своим подопечным оказыва-ют руководители федерации бокса ЮКО Аскар Турисбеков, греко-

римской борьбы - Абдрахман Жу-нусалиев, волной борьбы – Али Бектаев, а также тяжелой атлети-ки – Абай Комекбаев. Если руко-водители остальных областных федерации по другим видам спор-та будут также работать, то это была бы мощная поддержка на-шим спортсменам и тренерам. Я двумя руками «за» чтобы все без исключения детские наставни-ки получали высокую зарплату за свой тяжелый труд. Президент на-шей страны поставил перед всеми задачу большое внимание уделять не только спорту высших дости-жений, но и массовому.

- Полат Наурызбае-вич, вы уже давно являе-тесь инициатором и идей-ным вдохновителем прове-дения в Шымкенте между-народного турнира по ка-закша курес памяти мно-гократного чемпиона мира, или, как сказали бы сейчас, мегазвезды мировой борьбы, легендарного Хаджимукана. Это дань истории или на-глядная пропаганда преем-ственности?

- Память предков, наследие, до-ставшееся нам в аманат, нужно беречь, приумножать, относиться с почтением. У каждого поколе-ния свои кумиры. Когда-то были

«Битлз» и Пеле, Мухаммед Али, сейчас другие. Но надо своих хо-рошо знать, тем более что есть более чем достойный образ про-стого казаха – непобедимого Хад-жимукана, побеждавшего на луч-ших коврах России, Европы, Япо-нии и Кореи. Это был настоящий батыр! Вот и для нашей молоде-жи это ярчайший пример и обра-зец для подражания. О таких лю-дях надо рассказывать молодым. Олимпиада в Лондоне – совре-менный пример для образца. Бук-вально все чемпионы – новые ге-рои нашего времени. Наши дети, видя всю эту эйфорию у взрос-лых по поводу олимпийских по-бед, уже хотят быть похожими на Ильина, Сапиева, Винокурова, Рыпакову и других чемпионов. И это правильно. Улица таит мно-го соблазнов. И наша задача, что-бы наше подрастающее поколе-ние равнялось на наших – казах-станских – чемпионов. Своих ге-роев надо популяризировать. Все видели, как наши чемпионы пели гимн во время золотых минут на лондонском пьедестале, некото-рые плакали от счастья. Это доро-гого стоит!


развитие по всем направлениям

В Южно-Казахстанской области ежегодно проходят раз-личные соревнования по боксу, как среди взрослых, так и среди юниоров и юношей. Помимо официальных стар-тов – областных чемпионатов, в регионе проводятся тур-ниры памяти таких личностей как: легендарный отече-ственный боксер, чемпион Олимпийских игр Бекзат Сат-тарханов, первый тренер национальной сборной Казах-стана, великий Абдысалан Нурмаханов, герой социали-стического труда Каракози Абдалиев. Также в ЮКО про-ходят турниры на призы Экс-Депутата Мажилиса Пар-ламента РК Саурбая Есжанова, Заслуженного мастера спорта Марата Жаксыбаева, Заслуженного мастера спор-та Нуржана Сманова, выдающегося тяжеловеса, призера всех значимых стартов Мухтархана Дильдабекова.

тоит отметить, что бок-серы из ЮКО регулярно привлекаются под зна-мена юношеской и моло-дежных сборных команд Казахстана и достойно представляют честь Ро-дины на мировой арене.

Примером тому домашний чемпи-онат мира среди юношей прошед-ший в 2011 году в Астане, где семе-ро южноказахстанцев защищали честь отечественного флага, четве-ро из них поднялись на пьедестал почета. Бекжан Кибиткалиев за-воевал «золото», Дидар Толеген взял «серебро», Аскар Дуйсалы и Даутбек Кайыргельды довольство-вались «бронзой». Возможно, именно боевая практи-ка, полученная боксерами Южно-

Казахстанской области на различ-ных состязаниях областного, ре-спубликанского и международного масштабов, способствует росту ма-стерства спортсменов из самого гу-стонаселенного региона страны, что позволяет ЮКО по праву яв-ляться кузницей кадров по воспита-нию квалифицированного резерва. Можно с уверенностью констатиро-вать, что Южно-Казахстанский бокс развивается по всем направлениям, с каждым годом в регионе открыва-ется все больше новых залов, про-водятся большое количество турни-ров.Одним из таких соревнований яв-ляется традиционный международ-ный турнир на призы Заслуженно-го мастера спорта Республики Ка-захстан Нуржана СМАНОВА, ко-

торый проходит в его родном селе Абай Сарыагашского района ЮКО.Ежегодно данный турнир собирает мастеров кожаной перчатки, как из Казахстана, так и из ближнего за-рубежья - Узбекистана, Кыргызста-на и России. Живым примером для них является боксерская карьера Нуржана Сманова, которая, впечат-ляет своими достижениями. За всю карьеру у Сманова в общей сложно-сти 52 медали: 35 золотых, 9 сере-бряных и 8 бронзовых наград.По словам Нуржана Диникуловича, в его родном селе Абай мальчишки активно занимаются боксом, сейчас в Абае имеется несколько боксер-ских школ. «Улица таит много со-блазнов, поэтому занятия спортом для детей – это большой стимул к

росту личности и воспитанию у них патриотизма», – отметил Сманов.В 2012-м году в Шымкенте возроди-ли турнир на призы Заслуженного мастера спорта СССР Марата Жак-сыбаева, участника и победителя матчевой встречи СССР - США.Марат Жаксыбаев - личность в ка-захстанском боксе известная. Вос-питанник Заслуженного тренера Казахской ССР Кенеса Омарова становился чемпионом республи-ки, призером Всесоюзного первен-ства, победителем первой матчевой встречи СССР - США. После окон-чания боксерской карьеры перешел на тренерскую карьеру. Сын Мара-та Жаксыбаева - Батырхан являет-ся финалистом молодежного чемпи-оната мира и призером континен-тального первенства.

- Турнир на призы Марата Жаксы-баева прошел на высоком уровне, — говорит Батырхан Жаксыбаев. - Отрадно, что по ходу турнира у бо-лельщиков не было никаких наре-каний в сторону судейства. Поедин-ки всего турнира и в особенности финалы показали, что спортсмены продемонстрировали бокс хороше-го качества. В 2010 году на пост президента Фе-дерации бокса ЮКО пришел Аскар Турисбеков, который поставил за-дачу кардинального изменения всей структуры работы. Так, была поставлена задача по оснащению спортивным инвентарем всех бок-серских залов в области и в городе Шымкент, для того чтобы наши бок-серы имели возможность занимать-ся в хороших условиях. Особняком в

этой программе стоит работа с вете-ранами бокса Южно-Казахстанской области. В частности, оказывается поддержка в материальном обеспе-чении. И вот турнир, который про-шел здесь при поддержке област-ной Федерации бокса и управле-ния туризма, физической культуры и спорта ЮКО, показал, что данная программа успешно работает.- Как в области реализуется про-грамма по поддержке и разви-тию детско-юношеского бокса, материально-техническому оснаще-нию боксерских залов? - Так как именно из сельской мест-ности в большинстве своем выходят олимпийские чемпионы, победите-ли и призеры первенств мира, мы уделяем самое пристальное внима-ние этому сектору работы.


С

кезіндегі қарымды боксшы Мырзағали айтжанов

бұл күндері ұлттық құраманы баптап отыр

Айтжановтың шаршы алаңда атой салған кездері күні кеше ғана секілді еді. Ал байыптап қарасақ арада жиыр-ма жылдан астам уақыт өтіпті. 1988 жылы Ресейдің Улья-новск қаласында 18 жасар шымкенттік боксшы үлкен аренадағы өзінің тырнақалды табысына қол жеткізді. Күн көсемі Лениннің кіндік қаны тамған шаһарда Мырзағали КСРО біріншілігінің жеңімпазы атанды. Осылайша тағы бір қандасымыз биік белестерді бетке алды. Көп ұзамай бұл жігіт қос Серік – Қонақбаев пен Нұрқазов ағаларындай Алаштың ардақ тұтар азаматына айналатынына сол сәтте ешкімнің күмәні болған жоқ.

ңтүстік Қазақстан облысы Сайрам ау-данына қарасты Қарабастау ауылында бокстың қыр-сырын үйреніп жүрген қаршығадай бала арада жылдар өте Одақтың талантты жастары қатарынан

өз орнын ойып тұрып алады деп сол кезде ешкім ойламаған еді. Ал Мырзағали болса, ал-дына биік мақсат қойды. Және де сол мұратына жету жо-лында табандылық таныт-ты. Ульяновскідегі жеңістен кейін ол КСРО құрамасы са-пына қабылданды. Польшаның Гданьск қаласына аттанған алғашқы сапарынан қайсар қазақ жастар арасында Еу-ропа чемпионы атанып қайтты. Одан кейін Герма-ния, Болгария, Түркия, Да-

ния, АҚШ, Индонезия, Ни-карагуада елдерінде өткен ірі халықаралық турнир-лерде жеңіс тұғырынан қол бұлғайды.Мырзағалидің жұдырықтасу өнеріндегі алғашқы қадамы осындай толағай табыстармен басталды. Қандай жарысқа ат-танса да, айы оңынан туып жүрді. Алайда рингте ылғи жеңіске жету мүмкін емес қой. Кей-кездері жеңілістің де дәмін татуға тура келеді. Егер қарсыласыңның шеберлік деңгейі бір бас биік болып, сен оған жол берсең, бір сәрі. Үндемей-ақ қоюға болар еді. Ал өзіңнің мықтылығыңды мойындатқаныңмен, әлдебіреудің қалауымен жеңіс өзгенің уысында кетсе ше? Онда әңгіме мүлде басқа. Ере-сектер дуына түскен күннен бастап, Мырзағали осындай

сорақылықтың санын көрді. Мысалы:1990 жылы Луцк қаласында өткен КСРО чемпиона-ты. Алғашқы бәсекеде Айт-жанов Еуропа чемпио-ны Альберт Пакеевті екі рет нокдаунға түсірді. Екі ретінде де қарсыласы орнынан әзер көтерілгенімен, төрешілер Пакеевтің қолын көтерді. Кейіннен ресейлік боксшы Ат-ланта Олимпиадасының қола жүлдегері атанды.1991 жылы Қазан қаласында өткен КСРО чемпионаты. Екінші кездесуде КСРО-ның екі дүркін жүлдегері, Ізгі ниет ойындарының жеңімпазы Ес-болат Нұрмановты жолынан ығыстырып, ширек финалда Сеул Олимпиадасының қола жүлдегері Тимофей Скрябинді үш раунд бойы қуып жүріп са-бады. Алайда әділеттікті бел-

245 кездесу

210жеңіс

140нокаут

О


ден басқан қазылар Скрябинді жеңімпаз деп таныды. Осындай жайсыз жағдайлар адамның жүрегіне сызат түсірмей қоймайды. Айтжа-нов өзінің нағыз атой сала-тын шағында қазылардың қитұрқы ойынның құрбаны болғанына күйінді. Біразға дейін өз-өзіне келе алмай жүрді. Еліміз егемендік алғаннан кейін бірқатар халықаралық жарыстарға қатысты. Талай рет олжалы да болды. Бірақ Олим-пиада ойындары мен әлемдік до-даларда бақ сынау бақыты оған бұйырмады. – Менің спорттық ғұмырымда есте қаларлық жеңістер аз болған жоқ. 15 жыл ішінде 245 кездесу өткізіп, 210 рет жеңіске жеттім. Сол жекпе-жектерде 140 қарсыласымды нокаутқа түсірдім. Алыптардың айқасы болса бір сәрі, ал 54 және 57 келі салмақ дәрежелерінде есінен тану оқиғалары жиі орын ала бермейді. Ал өзім сол уақыт ішінде бірде-бір рет нокаут алған емеспін, тіпті нокдаунның не екенін білмей кеттім. Олим-пиадада ойындары, әлем және Еуропа чемпионатарында топ жарған боксшылардың біразы менің алдымда тізе бүккенін де ерекше бір мақтаныш сезімімен еске аламын. Солай бола тұра, бойымдағы бар әлеуетімді толық пайдалана алмай кеткеніме күйінемін. Менің тұғырым

бүгінгіден де биік болуға тиіс еді. Бірақ, бұйырмайтын нәрсе – бұйырмайды екен. Соны ой-ласам, ішім удай ашиды, – деп Мырзағали ойға шомды.Ол Атланта Олимпиадасын-да атой салуды армандады. Көк құрлықтағы ойындар көз ұшында қылаң берді. Тампере, Берлин, Будапеште өткен әлем чемпионатында өнер көрсетсем деген үміті болды. Бірақ сол жарыстардың барлығынан шет қалды. Иә, ондай кездерде са-наны сансыз ойлар шарлайды. Жүйкең жұқарып, жігерің жаси-ды. «Осы неге менің жолым тым ауыр?», «Кімге жақпай қалдым екен?» деген ойдың құшағында жатып, Мырзағали талай рет таң атырды.1999 жылы Мырзағали үлкен спортпен қош айтысты. Ол кез-де де «былғары қолғапты ше-шеге ілсем» деген ой қаперіне де кіріп шықпаған. Әйтеуір бір жұлдызының жарқырайтынына ол қатты сенді. Алайда кезекті бір жарыстан кейін өзінің кезіндегі командалық әріптестері Михаил Юрченко: «Мырза, көңіліңе келсе де ай-тайын. Үйіңде әйелің тосып отыр, екі бірдей құлыншағың да өсіп қалды. Ал сенің жүрісің мынау. Жасың 30-ға келді, енді жарқырап көрінуің екі талай. Бос елес қуа бермей, боксты қойғаның жөн. Бала-шағаның қамын ойласаңшы», – деп кейіп

тастады. ... Сол кезден бастап, ол бапкерліктің қамытын киді. Бұл кәсіпке бейім екенін байқаған жергілікті спорт басшыла-ры 2000 жылдың аяғында Айт-жановты бокстан Оңтүстік Қазақстан облысы құрамасының аға жаттықтырушы етіп тағайындады. Бұл міндетті ол мүлтіксіз атқарды. Сегіз жыл ішінде Шымкент өңірінен шыққан талай тарланбоз Қазақстан боксының мәртебесін өсіріп, беделін арттыруға кәдімгідей атсалысты. Олимпи-ада ойындары, әлем чемпиона-ты, әлем кубогы, құрлық чемпи-онаты, Азия ойындары секілді аса ірі халықаралық жарыстар-дан аталмыш облыстың өкілдері үнемі олжалы оралып жүр. Со-нымен қатар, шымкенттіктер Қазақстан халықтары спартаки-адасында командалық есепте екі рет бас жүлдені жеңіп алды. Бүгіндері Мырзағали еліміздің білікті бапкерлері санатына еркін еніп отыр. Бұл сөзімізге ешкім қарсы уәж айта ал-майды. Өйткені, бұған дейін Қазақстанның бірде-бір бапкері Олимпиадаға екі бірдей шәкіртін баптап апарған емес. Бұл рет-те кейіпкеріміздің өзгелерден көші ілгері. Бейжіңдегі ойын-дарда Ерекбұлан Шынәлиев пен Біржан Жақыпов сын-ды Айтжановтың екі бірдей шәкірті өнер көрсетті. Егер

Біржанның ол жарыста бағы жанбаса, Еркебұлан қола медальді қанжығасына бай-лап қайтты. Оның бұл еңбегі елеусіз қалған жоқ. 2009 жылы Қазақстан бокс федерациясының басшылары Айтжановты еліміздің ұлттық құрамасының бас бапкері етіп тағайындады. Жаңа қызметке жас маман үлкен жауапкершілікпен кірісті. Мырзағали баптаған жігіттер көптеген халықаралық жары-стардан олжалы оралды. 2010 жылы Гуанжоуда өткен Азия ойындарында Серік Сәпиев пен Данияр Елеусінов бас жүлдені олжаласа, Біржан Жақыпов пен Иван Дычко күміс алды. Да-набек Сужанов қола медальді мойнына ілді. 2011 жылы Ба-куда шымылдығы ашылған әлем чемпионатында Серік Сәпиев пен Әділбек Ниязым-бетов күміске қол созса, Ғани Жайлауов пен Иван Дыч-ко үшінші орынды иеленді. Ал 2012 жылы Лондонда ала-уы тұтанған Олимпиада ойын-дарында Серік Сәпиев алтын тұғырға көтеріліп қана қоймай Баркер кубогын иеленіп қайтты. Әділбек Ниязымбетов пен Иван Дычко жүлдегерлер санатына қосылды. Міне, осы деректердің өзі-ақ Мырзағали Айтжановтың жоғары деңгейделі бапкер екенін аңғартса керек.


нургали сафиуллин:

В Казахстане есть немало высококвалифициро-ванных специалистов в боксе, однако не так уж и много наставников могут похвалиться столь-кими учениками, сколько подготовил Нурга-ли Сафиуллин. Нашим собеседником являет-ся один из титулованных отечественных спе-циалистов, воспитавший целую плеяду масте-ров кожаной перчатки, ныне являющиеся стар-шим тренером национальной сборной Казахста-на Нургали Абдулбариевич Сафиуллин.

Спортсмены должны думать о Родине


- нургали абдулбариевич, олимпиадой в лондоне для всех спортсменов завер-шился очередной олимпийский цикл, со-ответственно сейчас атлеты вступи-ли в новый цикл. как оцените выступле-ние главной команды страны в прошед-шем олимпийском цикле?

- Все в команде понимали: на главных стартах четырехлетия общественность от боксерской дружины ожидает успешного выступления, и наши боксеры выполнили поставленную перед ними задачу – привезли из Лондона запланиро-ванное количество наград. Серик Сапиев, пока-зал высококачественный бокс и по праву стал лучшим боксером олимпийского турнира. Хо-рошо провели турнир и Данияр Елеусинов с Биржаном Жакиповым однако для дальнейше-го продолжения борьбы им не хватило – убеди-тельных побед в четвертьфинальной стадии. В этом году на нашей земле впервые состоится чемпионат мира, мы все чувствуем огромную ответственность, постараемся не допускать даже мелких ошибок в процессе подготовки боксеров. В настоящий момент команда зани-мается по ранее намеченному тренерским шта-бом плану, благодаря Казахстанской федера-ции бокса сборная не испытывает никаких про-блем. КФБ создает для главной команды стра-ны все необходимые условия. Хотелось бы от-метить региональных федераций бокса и спон-соров КФБ, которые со своей стороны прилага-ют большие усилия для развития и популяриза-ции бокса.

- впервые вы поехали на олимпиаду в ка-честве тренера в 1996 году. Что для вас тогда - еще молодого специалиста - зна-чили те игры?

- Настрой на победу присутствует всегда. Хотя тогда было намного легче, так как у нас трене-ров было совсем немного информации о сопер-никах, поэтому мы готовились, надеясь исклю-чительно на свои силы. Сейчас же мы знаем боксеров из всех стран, кто, на что способен и под каждого боксера необходимо должным об-разом готовиться. Если раньше особо не заду-мывались над тем, кто из противников на что способен, то нынче у нас есть практически вся информация о каждом боксере. Даже в интерне-те можно найти необходимую информацию.

- на последующей олимпиаде в сиднее ваш подопечный Мухтархан дильдабе-ков смог в полный голос о себе заявить, выиграв серебряную награду.

- Мухтархан - большой патриот своей роди-ны. В ответственные моменты я ему говорил: «Мухтархан, страна верит в тебя, ты лучший!». Такие слова как «ты должен ради Казахста-на выложиться на все сто процентов» здорово его настраивали. Дильдабеков поздно пришел в бокс, и, не обладая большим арсеналом тех-ники, в основном выигрывал за счет самоотда-чи и должного настроя. С волевыми качества-ми у Мухтархана не было проблем. Работать с ним доставляло удовольствие: он схватывал все буквально на лету. У каждого спортсмена своя судьба. Победы на чемпионатах республи-

ки и Азии, международных турнирах, на Ази-атских играх, серебряные награды чемпионата мира и Олимпийских игр - вот титулы, которые Мухтархан добыл благодаря своим морально-волевым качествам. Вообще я считаю без патриотизма к Родине в спорте добиться чего-либо очень сложно. Каж-дый спортсмен должен в первую очередь ду-мать о своем государстве, о том, что ему выпа-ла честь представлять свою страну и от этого полностью выкладываться на соревнованиях. - на олимпийских играх в сиднее наци-

ональная сборная казахстана по бок-су выступила феерично, выиграв че-тыре медали – 2 золотые и 2 серебря-ные. до старта соревнований предпола-гали, что казахстан столь успешно вы-ступит на главных стартах четырех-летия?

- Не могу сказать, что был уверен в том, что мы выступим так успешно. Но команда тогда у нас действительно была очень сильная, состав был, что называется, боевой. В Сидней наша коман-да отправилась в составе семи боксеров, из ко-торых все семеро пробились в четвертьфинал, а четверо в финал соревнований. Бекзат Саттар-ханов продемонстрировал бокс высочайшего уровня, который позволил ему завоевать награ-ду высшего достоинства. Отлично проявил себя капитан команды Ермахан Ибраимов, также за-воевавший золотую медаль. Болат Жумадилов и Мухтархан Дильдабеков несмотря на пораже-ния в финалах доказали, что являются одними

Наша справка Нургали Абдулбариевич Сафиуллин. Родился 17 января 1957 года в городе Туркестан Южно-Казахстанской области. Окончил факультет физической культуры и спорта Казахского государственного инсти-тута физической культуры (1978), тренер по боксу.Член НДП «Нур Отан».С 1978 года – тренер-преподаватель по боксу областной ДЮСШ. С 1980 года – старший тренер отделения бокса Южно-Казахстанской областной комплексной школы высшего спортивного мастерства.В настоящее время – старший тренер по боксу нацио-нальной сборной РК.Награжден медалью «Ерен еңбегі үшін» (2000). Заслу-женный тренер РК.Отец – Сафиуллин Абдулбари. Мать – Сафиуллина Флюра. Супруга – Файзуллина Зулхабира, дочь – Сафиуллина Ильзира, сыновья – Сафиуллин Руслан, Сафиуллин Ру-стам.


на снимке слева направо: государственный тренер рк по боксу болат абдрахманов, главный тренер национальной сборной рк мырзагали айтжанов и

старший тренер национальной сборной рк нургали сафиуллин

из лучших в мире боксеров в своих весовых ка-тегориях, вернувшись на Родину с серебряны-ми наградами.

- раскройте секрет, как можно из обычно-го мальчишки подготовить будущего чемпиона?

- Самое главное, чтобы у спортсмена было огромное желание расти, чтобы у него была конкретная цель, к которой бы он стремился. Наставник и подопечный должны работать в тандеме, обязательно должно присутствовать взаимопонимание. Спортсмен должен трени-роваться не только ради себя, но и ради своего тренера, это немаловажно. В одиночку резуль-тата добиться сложно. Иногда хватает двух-трех слов, чтобы встряхнуть спортсмена, под-бодрить его психологически. После правильно сказанных слов он чувствует, что способен на большее, старается не подвести своего настав-ника часто, это приносит положительные ре-зультаты.

- кого из своих воспитанников вы считае-те наиболее талантливыми боксерами?

- Очень одаренным боксером был нынешний главный тренер сборной Мырзагали Айтжа-

нов. Мырзагали стал чемпионом Союза, выи-грал первенство Европы, получил звание масте-ра спорта международного класса. Перспектив-ным был Нуржан Сманов, но житейские и дру-гие вопросы, на мой взгляд, не позволили ему добиться тех высот, на которые он был спосо-бен. Бейбут Шуменов сейчас доказывающий на профессиональном ринге, что он высококвали-фицированный боксер. Я могу назвать еще мно-го имен, не хочу никого обидеть многие из по-допечных были большими мастерами, но у каж-дого из них своя судьба…

- в последнее время наметилась такая тенденция: еще совсем недавно не пре-тендовавшие на высокие места в миро-вом боксе страны сейчас выигрывают золотые награды на крупных стартах.

- Я считаю, это способствует развитию всего мирового бокса. Давайте возьмем в пример ту же сборную Бразилии по футболу. По качеству игры она всегда в фаворитах, но им ведь не на каждом первенстве планеты удается завоевы-вать золотые медали! Это спорт, порой не всег-да выигрывает тот, кто изначально числился в фаворитах. В мировом боксе сейчас практиче-ски не осталось слабых команд, и то, что нам удается на каждой Олимпиаде выигрывать ме-

даль высшей пробы, говорит о том, что Казах-стан один из лидеров мирового бокса.

- китайский бокс до недавнего времени также не претендовал на высокие ме-ста…

- В Китае было огромное желание поднять спорт на новый более высокий уровень, к тому же там есть ресурсы как человеческие так и ма-териальные. Я работал в Китае четыре года. Там государ-ство всем видам спорта уделяет большое вни-мание. В каждом районе страны у них созда-ны хорошие условия, инфраструктура на долж-ном уровне. Очень сильно развита спортивная медицина, витаминизация, восстанавливающие препараты, что в современном спорте играет одну из ключевых функций. Китайские атлеты растут в конкурентной среде, у них на одно ме-сто в национальной команде претендуют сотни, если не тысячи человек. Представляете, какая там конкуренция?!

- а что можете сказать о развитии в ки-тае молодежного спорта? спрашиваем вас, поскольку на чемпионате мира сре-ди юниоров по боксу китайцы не прини-

мали участие.- С развитием молодежного бокса посложнее. Бокс в Китае начал развиваться с 1989 года. И там, основной упор делают на взрослый олим-пийский бокс, даже в секцию бокса ребята там приходят уже ближе к двадцати годам. Китайцы быстро все схватывают, они, приглашая специа-листов из других стран, быстро у них обучают-ся. Только сейчас у них стали появляться свои специалисты, это в недавнем прошлом боксеры, которые завершили карьеру.

- давайте перейдем к нашей команде, к тем спортсменам, которым предстоит защищать честь казахстана на домаш-нем чемпионате мира.

– Всегда хочется золота, будем стремиться по-казать хороший результат, который от нас ждут болельщики. На таких соревнованиях как Олимпиада и чемпионат мира любая медаль всегда ценна, второе и третье место – тоже очень хороший результат. Ильяс ОТАН


Қазақ жастары бокспен айналысып жатса, бiздiң ағаларымызға ұқсасын деп тiлеймың!

- спорттың қиындау түрі боксты таңдауға не себеп болды?

- Бір себеп болды деп айту қиын. Бала болған соң спортпен айналыстық. Оның үстіне Сиднейдегі Б. Саттарханов, Е. Ыбра-гимов, М. Ділдәбеков, Б. Жұмадәліов ағаларымыздың олимпиададағы жетістіктері бізді қанаттандырды. Ол за-мандары біздер бала едік, сол кезден басап бала қиялмен ағаларымызға ұқсап боксшы болып, елдің халықтың намысын қорғасақ деп армандадық. Содан сүмкемізді арқалап бокс за-лына келдік. Сайрам ауданы Бадам 1 ауылында алғаш рет спорт залдың табалдырығын аттадым. Алғашқы жаттықтырушым Абы-лай Қаратаев. (Ол кісі ерте-ректе дүниеден өтті). Одан кейін Данияр Абдуллаевтың жетекшілігімен біраз тер төктім. Ересектер арасына өткелі бері Мырзағали Айт-жанов ағамыздың қол астын-да жаттығу жасап жүрмін.- алғаш жеткен жетістігіңді еске түсіріп көрейік?

Бокспен айналысқаннан кейін екі үш айдан кейін

алғашқы нәтиже көрсете ба-стадым. Сайрам ауданының чемпионы болдым. Облыстық, республикалық жарыстарда жүлде алдым. 2007 жылы жастар ара-сында Қазақстан Чемпи-оны болып, спорт шебері нормативін орындадым. Мұның бәрі менің боксқа де-ген қызығушылығымды оя-тып, жігерлендіре түсті.

- ересектер арасында өнер көрсету қиын бол-ды ма? Әлде бірден бой үйретіп кеттің бе?

- Әрине оңай болды де-сем өтірік айтқаным болар. Себебі өздеріңіз білесіздер бокс халқымыздың оң жам-басына келетін спорт болғандықтан, бәсекелестік өте жоғары. Мәселен мен 2009 жылы Қостанай қаласында өткен ересек-тер арасында жүлдегер бол-дым. Содан екі жыл бойы чемпионатқа қатыса ал-мадым. Себебі өзіміздің оңтүстіктегі іріктеу сы-нынан өте алмай қалған жағдайлар болды. Жалпы айтқанда жолым болмады. Содан өзімді жинап, қайрап алдыма мақсат қойып биікке ұмытылдым. Нәтижесі жа-

Қайрат ералиев:


2007 Жылы Жастар арасында ҚазаҚстан чемпионы болып, спорт шеберінорматиВін орындадым. мұның бәрі менің боКсҚа деген Қызығушылығымды оятып, Жігерлендіре түсті.


- Шынында биылғы бокстың басты ерекшелігі де осында. Ал мен үшін шлемсіз айқасқан ұнайды. Себебі қарсыласыңды анық көріп тұрасың. Соққыларыңда діттеген жеріне тиеді. Ел біріншілігінде де алғашқы кезде жігіттер үйренісе ал-май жарақат алып жатты, жар-тылай финал мен финалдық кездесулерде боксшылар үйренісіп кетті.Көресіздер алдағы жарыстарда жігіттер әбден үйреніп, жақсы өнер көрсететін болады.

Енді мұның бәрі бокстың қызық болуы үшін жаса-лынып жатқан нәрсе. Мен-де қолдаймын. Тіпті бокс қолғабын да ауыстырамыз деп жатыр. Оның қандай болаты-нын уақыт көрсетеді. Біздің мақсат қандай ереже аясында өнер көрсетсек те, ел намысын лайықты қорғасақ болғаны.

- рингте өнер көрсеткенде бойыңдағы қандай кемшіліктерді байқайсың?

- Рингте бәрі басқаша бо-лады. Ол жерде кемшілігіңді байқай бермейсің. Мақсатың қарсыласыңа көп соққы жұмсап, жеңіске жету. Бірақ әр жекпе-жектен соң жаттықтырушылармен кездесуді талқылаймыз. Сон-да бапкерлердің ескертетіні: шабуылда болсын қорғаныста болсын тоқтап қаламын. Шабуылды аяғына дейін жеткізе алмаймын. Міне, менің басты кемшілігім. Қазір бапкерлердің сын ескертпелерінен кейін осы

бағытта жұмыстар жасап жа-тырмын.

- алдағы елімізде өтетін әлем чемпионаты-на қатысуға мүмкіндігің бар ма?

- Кесіп пішіп айту қиын. Оны бапкерлер алқасы шешеді. Чемпионат-ты ұту әлем чемпионаты-на қатысады деген сөз емес. Алдағы жарыстарда жеңіс тұғырынан көрінуім ке-рек. Өзімнің мықты боксшы екенімді дәлелдеу үшін әліде жаттығуда аянбай тер төгіп, жарыста биіктен көріну қажет. Аллаһ қаласа, барлығы да болашақтың еншісінде.

- Әрбір спортшы бір адамды үлгі тұтады. біреулер м. тайсон, м. Әли, в. кличколарға ұқсап бағатыны бар. сен кімге еліктейсің?

- Мен шетелдік ешбір боксшыға табынып, соларға еліктеген емеспін. Мен үшін қазақ боксшыларынан артық ешкім жоқ. Өзіміздің С. Са-пиев, С. Қонақбаев, марқұм Б. Саттарханов, Е. Ыбрайымов сынды ағалардаң тәрбие ала-мын. Соларға ұқсап қазақтың атын шығарғым келеді. Ол кісілерден үйренетінім де, бойыма сіңіретінім де көп. Ағаларымыздың табыста-ры маған үлкен стимул сый-лады. Қазақ жастары бок-спен айналысып жатса, бiздiң ағаларымызға ұқсайсын деп тiлеймың!

ман емес, Ақтау қаласындағы Ш. Бөлтекұлы атындағы халықаралық жарысты ұттым, Ел президенті кубогында жүлдегер атанып өзіме де-ген сенімділік пайда болды. Енді міне ҚР чемпионатында жеңімпаз болдым.

- 56 келі салмақта басты қарсыластарың кім?

- Дәл қазір мынау деп айта алмаймын. Бірақ өсіп келе жатқан талантты жа-стар өте көп. Осы салмақта Қ. Әбуталипов біраз жыл көшбасшы болды. Уақыт көрсетеді. Биылғы ел біріншілігінде де қарымы мықты боксшылар көп бол-ды. Осы салмақтағы бірінші номерлі боксшы болу үшін әлі де көп тер төгу керек.

- биылғы ел чемпио-наты жылдағыдан ерек-ше өтті. жалпы «шлемсіз» айқас боксшылар үшін қаншалықты тиімді.

мен үшін ҚазаҚ боКсшыларынан артыҚ ешКім ЖоҚ. Өзіміздің с. сапиеВ, с. ҚонаҚбаеВ, марҚұм б. саттарханоВ, е. ыбрайымоВ сынды ағалардың Жүріптұрысынан тәрбие аламын. соларға ұҚсап ҚазаҚтың атын шығарғым Келеді.

Documents

Спецвыпуск апрель 2013