Μ η ν ι α ι ο ο ι κ ο ν ο Μ ι κ ο κ α ι Τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ο Π ε ρ ι ο δ ι κ ο

οργανικα αποβληταΤα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη της ανακύκλωσής τους

και άλλα νέα καινοτόμα λαχανικά

μαυρεσ ντοματεσ

ελληνικοτυρι

ερευναΠώς οι κολοσσοί

πολυεθνικές εθίζουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο

συσκευασιεσΜινιατούρες vs οικογενειακών

Τε Υ χοΣ 376 [ εΤοΣ 38 ο ] ΜαΪοΣ 2013 | €6

oinoσΟι πρωταθλητές

Επιδόρπια κρασιά

ISSN

1106

-371

8

PRESS

PO

ST

PRES

S P

O

ST

x+7

Ταχ.

Γρα

φεί

ο

Αρι

θµός

Άδε

ιας

Εξαγωγές, φέτα Τασμανίας,

τα αυτογκόλ

junkζαχαρη-αλατι-λιποσ

ΠΑΝΤΕ Α.Ε.4,5 χλμ. Θεσσαλονίκης-Ασβεστοχωρίου, Πεύκα/Θεσ/νίκη Τ.Κ. 570 10Τηλ: 231 06 10 340, Fax: 231 06 75 220www.pante.gr email: panteae.fournin@gmail.com

κά πρώτη!φυση

ΖΗΤΟΎΝΤΑΙ ΣΎΝΕΡΓΑΤΕΣ

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΑΝΤΕ Α.Ε.4,5 χλμ. Θεσσαλονίκης-Ασβεστοχωρίου, Πεύκα/Θεσ/νίκη Τ.Κ. 570 10Τηλ: 231 06 10 340, Fax: 231 06 75 220www.pante.gr email: panteae.fournin@gmail.com

κά πρώτη!φυση

ΖΗΤΟΎΝΤΑΙ ΣΎΝΕΡΓΑΤΕΣ

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

editorialt&π

ΜαργαριΤα Μιχε λ ακοΥ

Πάντα μου έκαναν εντύπωση οι άνθρωποι που τρέφονται

σχεδόν αποκλειστικά με junk. Η λέξη σημαίνει κατά βάση

«σκουπίδι» και αν την googlάρετε θα καταλάβετε τι εννοώ.

Αλλά φυσικά δεν θεωρώ όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα junk και επίσης άμα δεις

τα παιδιά της Αντζελίνα Τζολι και του Μπραντ Πιτ όλο στο περίπτερο είναι. Επίσης έχω

προσωπικά χτίσει ένα κατάστημα μιας ελληνική αλυσίδας εστίασης, αλλά αποφεύγω

ευλαβικά μια άλλη καθώς έχω παρατηρήσει ότι ό,τι και να φάω, το ένα και το αυτό

-κι αν έφαγα πατάτες, κι αν έφαγα μπιφτέκι, η ίδια επίγευση μένει, ένα λιγωτικό κράμα

ζάχαρης και αλατιού -και ούτε με το γλυκόξινο ας πούμε στο κινέζικο δεν τρελαίνο-

μαι. Kαι μπορεί να φταίει το δικό μου στομάχι ή ότι οι γονείς μου απαγόρευαν ο,τι

δεν τους φαινόταν ότι έχει έρθει από το χωριό, αλλά και η χώνεψη είναι ένα ζήτημα.

Η αδελφή μου, όταν πριν χρόνια τη ρώτησα πώς κρίνεται επιτυχημένο ένα dinner

party, απάντησε, «αν την άλλη μέρα οι καλεσμένοι είναι καλά. Από εκεί και πέρα,

όλα τα άλλα λύνονται». Θεωρούμε πολύ σημαντικό ότι φιλοξενούμε το τεράστιο

ρεπορτάζ των New York Times για το junk, πήρε 4 χρόνια έρευνας στον συντάκτη

για να το γράψει και ήταν ο ίδιος ο εκδότης του Τρόφιμα & Ποτά που επέλεξε να

το πάρουμε. Έχει δει πολλούς αρχισυντάκτες να αλλάζουν σε αυτό το περιοδικό,

αλλά έχει μια σαφή εικόνα του τι ήθελε ο κύριος Κορόβηλας πριν από 37 χρόνια

όταν το ξεκινούσε. Ένα περιοδικό που να κάνει έργο, όχι να εξυπηρετεί. On other

news, έχουμε τη συνέχεια του άρθρου για τα νέα φρούτα, τώρα αναζητήσαμε τα

νέα λαχανικά, τρία θέματα για το κρασί και τα ποτά, μια εμπεριστατωμένη ανάλυ-

ση για το ελληνικό τυρί και άλλα χρήσιμα για τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών

που πριν από μερικούς μήνες μου φαίνονταν κινέζικα, αλλά τώρα ρώτα με ό,τι

θέλεις για την ιχνηλασιμότητα και την ανακύκλωση οργανικών αποβλήτων.

Mηνιαιο περιοδικο επαγγελµατικης ενηµερωςης της βιοµηχανιας και του εµποριου τροφιµων, κραςιου, ποτων και ςυςκευαςιας

λεωφ. ςυγγρου 110, 117 41 Aθηνα (4ος οροφος)Tηλ: 210 9240 748 FAx: 210 9242 650www.triaina.cominfo@triaina.com011626

Nικος K. KοροβηλαςKυριακος N. Kοροβηλας

µαργαριτα µιχελακου

ντιανα δαδακη

εφη γιαννοπουλου, KATEρινα καπερναρακου, χρυςουλα κυριακοπουλου, λεωνιδας λιαµης, δηµητρα µανιφαβα, ελενη ξενακη, κωνςταντινος τζηκας, ειρηνη χρυςολωρα

EllEN Gooch νεα ΥορκηµιchAEl Moss νεα ΥορκηTριανταφυλλος πετκανοπουλος ΘεΣΣαλονικη

DANIEl EGNEUs

marketing@triaina.com

Kατερινα γκιτςη k.gitsi@triaina.com

Nικη γαβαλαλυχνια α.ε.

oργανιςµοι/Eταιρειες: € 70ςπουδαςτες: € 50Kυπρου: € 100Eξωτερικου: € 150

δηµοςιευοµενα ‘η µη χειρογραφα και φωτογραφιες που εχουν αποςταλει ςτη ςυνταξη δεν επιςτρεφονται

© copyrIGhT 2013 τριαινα εκδοτικη απαγορευεται η αναδηµοςιευςη κειµενων ‘η τµηµατων κειµενων ςε εντυπη, ηλεκτρονικη η αλλη µορφη, χωρις την εγγραφη αδεια του εκδοτη

µη κερδοςκοπικος διεθνης οργανιςµοςπιςτοποιηςης κυκλοφοριας

IδιοκτητηςTpIAINA EKδoTIKhν. κοροβηλας & ςια οε

ΓPAΦEIA

E-mAIl:ΚωδιΚός

EΚδότηςιδρυτης

AρχιςυντάΚτριά

crEAtIvE dIrEctor

ςυνερΓάτες

AντάπόΚριτες

IllustrAtIon

tµηµά επιΚόινωνιάς

υπευθυνη διάΦηµιςης

ΛόΓιςτηριόπάράΓωΓη

ςYnδPomH EtHςIA

µελος της

ΜΑΪΟΣ 2013 /01

Υeap!

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

04 MATIEΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

Η Ειρήνη Χρυσολωρά απαιτεί «Εδώ και τώρα Αλλαγή!»

14 junk FOOD

Ένα ρεπορτάζ των New York Times, κατάδυση στον κόσμο της βιομη-χανίας επεξεργασμένων τροφίμων.

06 ΝεΑ

Οι νέες κυκλοφορίες στα ράφια των καταστημάτων, τα νέα της αγοράς.

08 ΤΟ ελλΗΝικΟ ΤυΡι Αλλάζουν οι συνήθεις των Ελλήνων καταναλωτών.

22 ΤΑ nEA λΑχΑΝικΑ

Aποτέλεσμα δεκαετιών μελέτης στα εργαστήρια.

26 ΤΑ ΤΡΟφιμΑ μΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΑβιΑ

Μια νέα υποσχόμενη αγορά.

30 επιδΟΡπιΑ ΓλυκΑ κΡΑΣιΑ

Είναι γνωστά στο εξωτερι-κό, αλλά εμείς οι ίδιοι δεν τα εκμεταλλευόμαστε.

40 μιΝιΑΤΟυΡεΣ vs ΟικΟΓεΝειΑκωΝ

Οι συσκευασίες στα άκρα.

34 ΤΑ κΡΑΣιΑ πΡωΤΑθλΗΤεΣ

Τα πολυβραβευμένα του Διεθνή Διαγωνισμού Οίνου Θεσσαλονίκης.

36 ΟλεΣ Οι ΝεεΣ ΤΑΣειΣ ΣΤΑ πΟΤΑ

Βότκες με λίγες θερμίδες, τα cocktails, οι premium ετικέτες, τα ελληνικά.

42 ΑΝΑκυκλωΣΗ ΑπΟβλΗΤωΝ

Μια περιβαλλοντικά φιλική και οικονομική λύση.

46 ΑπεΝΤΟμωΣΗ

Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε.

48 ΤΟ Α κΑι ΤΟ ω ΤΗΣ ιχΝΗλΑΣιμΟΤΗΤΑΣ

Ένας πρακτικός οδηγός.

52 επιχειΡΗμΑΤικΑ

Τα νέα, οι δράσεις, οι εκθέσεις, τα νέα της παραγωγής.

55 ευΡεΤΗΡιΟ ΟΝΟμΑΤωΝ

Οι αναφορές στα άρθρα, οι διαφημίσεις.

08 10

14

εΞΩ

ΦΥλ

λο

: Dre

amst

ime.

com

42

34

22

26

30

36

02 / ΜΑΪΟΣ 2013

04 / ΜΑΪΟΣ 2013

MatieΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑt&π

επιθεώρηση της τρόικας τον περα-

σμένο μήνα έδειξε πως πολλά πράγ-

ματα έχουν αλλάξει προς το καλύτε-

ρο στον τρόπο που αντιμετωπίζει τη

χώρα μας. Ο Πολ Τόμσεν που συ-

νόψισε τα αποτελέσματα της επιθε-

ώρησης εξήρε την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης,

μίλησε για δημοσιονομική προσαρμογή «εντός στόχων»

και έφτασε στο σημείο ακόμη και να προαναγγείλει νέα

μείωση του χρέους το 2014, εφόσον επιτευχθεί ο στόχος

του πρωτογενούς πλεονάσματος στον προϋπολογισμό.

Στην πραγματικότητα, η τρόικα θα μπορούσε να είναι

πολύ πιο αυστηρή. Ξέρει ότι ο προϋπολογισμός βασίζε-

ται σε σαθρές βάσεις όσο η προσαρμογή δεν συμβαδίζει

με αύξηση των εσόδων από πάταξη της φοροδιαφυγής,

αλλά βασίζεται στην τεχνητή αναστολή όσων δαπανών

μπορούν να ανασταλούν. Ξέρει, επίσης, ότι η αποφασι-

στικότητα της κυβέρνησης δεν είναι και τόσο αρραγής,

κι αυτό φάνηκε από τις δυσκολίες στη λήψη μιας απόφα-

σης για τις απολύσεις στο δημόσιο. Μιας απόφασης που

κι αυτή μένει να εφαρμοστεί.

Ωστόσο, αυτή τη φορά η τρόικα αποφάσισε να δώσει

πίστωση χρόνου και εμπιστοσύνης στη χώρα και την κυ-

βέρνηση. Ίσως γιατί θέλει να στείλει ένα μήνυμα ότι μετά

την Κύπρο, η Ευρωζώνη ανασυγκροτείται και στηρίζει τα

μέλη της. Ίσως γιατί έχει βάλει πάρα πολλά χρήματα στην

Ελλάδα και δεν θέλει να ρισκάρει. Όπως είπε κι ο Τόμ-

σεν, 130 δις ευρώ εισέρρευσαν στη χώρα από τότε που ο

Παπαδήμος υπέγραψε το δεύτερο μνημόνιο κι αυτό είναι

ένα δείγμα της αποφασιστικότητας της τρόικας να στηρι-

χθεί η Ελλάδα. Αν προσθέσουμε και τα 74 δις του πρώτου

μνημονίου, έχουμε ήδη ξεπεράσει το ΑΕΠ της χώρας.

Ακόμη, ίσως η όψιμη μεταστροφή της τρόικας έχει σχέ-

ση και με δική της αλλαγή γραμμής πλεύσης. Ίσως ανα-

γνωρίζει ότι δεν έχει νόημα πλέον να ζητά περαιτέρω

θυσίες γιατί αυτές οδηγούν κατευθείαν στην ύφεση και

την αποτυχία του προγράμματος. Άλλωστε το είπε και

αυτό ο Τόμσεν: «Όχι άλλα μέτρα».

Τέλος, ασφαλώς παίζουν το ρόλο τους και τα πρόσωπα.

Με τον Στουρνάρα είναι προφανές ότι αισθάνονται πως

μπορούν να συνεννοηθούν, έστω κι αν διαφωνούν, ενώ

ο πρωθυπουργός δε διστάζει να ρίξει το προσωπικό του

βάρος για να επιλυθούν προβλήματα που ανακύπτουν

κάθε φορά. Κι αυτό προφανώς διευκολύνει την τρόικα.

Όλα καλά λοιπόν; Όχι, βέβαια. Η τρόικα θα είναι πάλι εδώ

τον επόμενο μήνα και εμείς πρέπει ως τότε να έχουμε κά-

νει κάτι. Μεταξύ άλλων:

• Να έχουμε προχωρήσει στο θέμα των δημοσίων υπαλ-

λήλων, δείχνοντας την έξοδο στους πρώτους τουλάχι-

στον αποδεδειγμένα επίορκους.

• Να έχουμε εντατικοποιήσει τους ελέγχους προς την

κατεύθυνση της πάταξης της φοροδιαφυγής.

• Να έχουμε προχωρήσει με τις προγραμματισμένες

ιδιωτικοποιήσεις και με το άνοιγμα των αγορών, μεταξύ

άλλων στον ηλεκτρισμό και στο λιανικό εμπόριο.

Κυρίως, όμως, πρέπει να προχωρήσουμε σιγά σιγά

-τώρα που και η τρόικα «μαλακώνει» και υπό αυτή την έν-

νοια μας βοηθάει- στο ξερίζωμα νοοτροπιών, συνηθειών

και πρακτικών που μας οδήγησαν εδώ που είμαστε. Εί-

ναι ώρα. Για παράδειγμα, γιατί να πρέπει να δίνεται μάχη

για το θέμα των εξουσιών της νέας Γενικής Γραμματείας

Εσόδων; Μια νέα και κατά τεκμήριο άφθαρτη (προς το

παρόν) υπηρεσία είναι, ας της δώσουμε τις δυνατότητες

να κάνει τη δουλειά της και να συλλάβει κανένα φορο-

φυγά. Οποιαδήποτε άλλη αντιμετώπιση, όπως αυτή που

ακολουθήθηκε από την κυβέρνηση, η οποία δεν ήθελε

να αφαιρέσει αρμοδιότητες από το υπουργείο Οικονομι-

κών εις όφελος της νεότευκτης Γραμματείας, βάζει σε

υποψίες ότι στην καλύτερη περίπτωση προστατεύονται

εξουσίες και στη χειρότερη συμφέροντα. Και είναι γεγο-

νός ότι σε πείσμα της κρίσης και των θυσιών του ελληνι-

κού λαού, πολλά συμφέροντα εξακολουθούν να ευημε-

ρούν και να προστατεύονται. Αυτό πρέπει να τελειώσει.

Όχι όμως μόνο αυτό.

Ο ελληνικός λαός που ψήφισε το 1981 με συντριπτική

πλειοψηφία ένα κόμμα που επαγγελλόταν την «αλλαγή»,

έχει έκτοτε πάρει διαζύγιο από τη συγκεκριμένη λέξη.

Δεν θέλει καμία αλλαγή, τίποτα που να διαταράσσει τις

συνήθειες, τα κεκτημένα, τον τρόπο ζωής του. Σε κάθε

αλλαγή που προτείνεται έχει ενδοιασμούς και αντιρρή-

σεις, πάντα έχει να πει ένα «ναι, αλλά…» . Για κάθε άχρη-

στη μικροϋπηρεσία του δημοσίου που καταργείται, κά-

ποιοι θα βρουν μια χρησιμότητά της για να αντιταχθούν

στην κατάργησή της, για κάθε σχολείο που συγχωνεύεται

με άλλο θα υποστηρίξουν ότι είναι αντιπαιδαγωγικό μέ-

τρο επειδή οι τάξεις θα έχουν πάνω από 15 παιδιά (και

ενώ στα ιδιωτικά είναι στάνταρ 25 παιδιά σε κάθε τάξη).

Και αυτή η νοοτροπία πρέπει να αλλάξει.

Όλα αυτά θέλουν κόπο και χρόνο βέβαια. Ας ελπίσουμε

ότι η συγκυρία θα βοηθήσει τουλάχιστον να βαδίσουμε

προς αυτή την κατεύθυνση, έστω και αργά, και να μην πι-

σωγυρίσουμε στα χειρότερα.

η

εδω κΑι ΤωΡΑαλλαΓη

Η Ειρήνη Χρυσολωρά είναι οικονομολόγος

και δημοσιογράφος στην εφημερίδα

ΤΑ ΝΕΑ, βραβευμένη από την Έ νωση

Ευρωπαίων Δημοσιογράφων.

θΑ εκμεΤΑλλευ-ΤΟυμε ΤΗΝ πιΣΤωΣΗ

χΡΟΝΟυ κΑι εμπιΣΤΟΣυΝΗΣ

πΟυ μΑΣ δΟθΗκε;

06 / ΜΑΪΟΣ 2013

neat&π

Oίνος από μήλo Sοmersby Apple Η Μύθος Ζυθοποιία, ανταποκρι-νόμενη στην καταναλωτική τάση για ελαφρύτερες, γλυκύτερες γεύσεις και πιο φυσικές επιλογές, έφερε στην Ελλάδα μια γευστι-κή πρόταση με βάση τα μήλα. To Somersby Apple αναπτύχθηκε από τον Όμιλο Carlsberg το 2008, ανήκει στην υποκατηγορία των φρουτωδών οίνων κι έχει 4,5% αλ-κοόλ. Παράγεται από τη ζύμωση χυμού μήλων χωρίς την προσθή-κη τεχνητών γλυκαντικών, αρω-μάτων ή χρωστικών ουσιών και πί-νεται παγωμένο στο ποτήρι του με πάγο. Όπως δηλώνει ο Διευθύνων

Σύμβουλος της Μύθος Ζυθοποιία, Αλέξανδρος Καραφυλλίδης, «τo Somersby Apple αποτε-λεί μία νέα κατηγορία που κερδίζει ολοένα έδαφος στην Ευρώπη.

Η Ελλάδα αποτελεί το νέο προορισμό μετά το επιτυχές λανσάρι-σμα του σε 22 χώρες. Πιστεύουμε ότι θα ανοίξει το δρόμο για περαιτέρω ανάπτυ-ξη της κατηγορίας».www.facebook.com/Somersby

Τα νέα ζυμαρικά Ελληνικός Sίτος

παράγονται από 100% ελληνικά

σκληρά στάρια. Η λιτή και απέ-

ριττη συσκευασία αναδεικνύει το

προϊόν και εκφράζει τη δυναμική

των ελληνικών προϊόντων -για το

λόγο αυτό βραβεύτηκαν στο Δια-

γωνισμό Συσκευασίας 2013 από

την All Pack Hellas. Διατίθενται

στα σούπερ-μάρκετ Σκλαβενίτης

(Αθήνα), Μασούτης (Θεσσαλονί-

κη) και άλλα επιλεγμένα σημεία

πώλησης. Διανέμονται στην Ελ-

λάδα και Κύπρο αποκλειστικά

από την Global Synergy buying

Group AE (Βιομηχανική Περιοχή

Σίνδου Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310

752392).

nIRVAnA YogurtΉταν αναμενόμενο. Η νέα και-νοτόμα κατηγορία από ελληνικό γιαούρτι σε κρεμώδη υφή κυκλοφορεί από τη Nestlé σε συσκευασία των 500ml και δύο γεύσεις: Nirvana Yogurt Dark Cookies με σιρόπι σοκολάτας και μπισκότα κακάο και Nirvana Yogurt Forest Fruits με σιρό-πι φρούτων του δάσους. Στόχο έχουν να ικανοποιήσουν εκεί-νους που αναζητούν ένα αναζω-ογονητικό και ελαφρύ παγωτό.

επ7ΑΔύο οικονομικά, ευκολόπιοτα κρασιά,

για κατανάλωση επτά ημέρες την εβδο-μάδα, κυκλοφορεί η Mediterra Winery

στα σούπερ-μάρκετ. Το Επτά Λευκό είναι δροσερό και φρουτώδες, με λα-

μπερό κίτρινο χρώμα και αρώματα εσπεριδοειδών από τις ποικιλίες Βη-

λάνα και Θραψαθήρι. Το Επτά Ερυ-θρό έχει αρώματα φρέσκων κόκκινων

φρούτων και ισορροπημένη γεύση από τις ποικιλίες Μανδηλαριά και Syrah. Η Mediterra κυκοφορεί και δύο κρα-

σιά από τα πετρώδη εδάφη της Κρήτης: το λευκό Άσπρη Πέτρα έχει αρώματα

εσπεριδοειδών από τις ποικιλίες Βηλά-να και Βιδιανό, ενώ το ερυθρό Μαύρη

Πέτρα από τις ποικιλίες Κοτσιφάλι και Cabernet Sauvignon έχει αρώματα

φρέσκων κόκκινων φρούτων.

Τα Fonzies είναι νέα τραγανά

σνακ καλαμποκιού ψημένα

στο φούρνο (και όχι τηγανισμέ-

να) σε ακανόνιστο σχήμα και

με έντονη γεύση σε τρεις προ-

τάσεις: Original με γεύση τυρί,

NutMania με γεύση φιστίκι,

Paprika Desire με γεύση τυρί

και πάπρικα. Συστήνονται με

το σλόγκαν «Μια ακαταμάχητη

απόλαυση που σε προ(σ)καλεί

να γλείψεις και τα δάχτυλά

σου γιατί αν δεν το κάνεις

χάνεις τη μισή απόλαυση!»

Αλμυρά σνακ Fonzies

Νέα εταιρική ταυτότηταH Newton υπογράφει τη νέα εταιρική ταυτότητα της Αθηναϊ-κής Ζυθοποιίας με αφορμή τα 50 χρόνια παρουσίας της στην ελ-ληνική αγορά. Το δημιουργικό σκεπτικό είχε στόχο να αναδείξει τις εγγενείς αξίες της Ζυθοποιί-ας, όπως η παράδοση, η ελληνι-κότητα, η ποιότητα και η εξέλιξη. Το αποτέλεσμα είναι ένα λογό-τυπο που αποπνέει κύρος και ποιότητα, αλλά ταυτόχρονα είναι γνώριμο και αμιγώς ελλη-νικό. Το βασικό χαρακτηριστι-κό του είναι ένα οικείο σύμβολο που παραπέμπει στα χαρακτηρι-στικά ακροκέραμα των νεοκλασ-σικών σπιτιών. Στη συγκεκριμέ-νη περίπτωση, όμως, πρόκειται για ένα σύγχρονο, αφαιρετικό ακροκέραμο, που έχει ως διακο-σμητικά τους βλαστούς του κρι-θαριού, του βασικού συστατικού της μπίρας ενώ τη σύνθεση ολο-κληρώνει μια σταγόνα που συμ-βολίζει το νερό, το δεύτερο κύριο συστατικό της μπίρας, αλλά και το αποτέλεσμα της ευρύτερης παρουσίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας στην κοινωνία.

ελληνικός Sίτos

08 / ΜΑΪΟΣ 2013

TO EλλΗΝικOτΥρι

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟt&π

ΤοΥ λεΩνιδ α λιαΜη, leoliamis@gmail.com

AλλΑζΟυΝ Οι ΣυΝΗθειΣ ΤωΝ ελλΗΝωΝ κΑΤΑΝΑλωΤωΝ.

σο η ύφεση δεν λέει να αφήσει την ελληνική οι-

κονομία, από τις πάσης φύσεως περικοπές στις

οποίες υποχρεωνόμαστε, δεν ξεφεύγουν ακόμη

και τρόφιμα που θεωρούνται απαραίτητα για τη

διατροφή μας, όπως είναι τα τυροκομικά. Δεν

φαίνεται να εξαιρείται ούτε, καν, η φέτα που παραδοσιακά υπήρξε

αναπόσπαστο συστατικό στο καθημερινό τραπέζι του Έλληνα.

Αυτό που παρατηρείται δεν είναι τόσο μια θεαματική μείωση των όγκων

τυροκομικών που καταναλώνονται, όσο αλλαγές στη συμπεριφορά και

στις προτιμήσεις των καταναλωτών, οι οποίοι ευνοούν πλέον τα φθη-

νότερα τυριά και ιδίως τα ιδιωτικής ετικέτας, σε βάρος των επωνύμων

προϊόντων.

Στην τάση που καταγράφεται, αν και προς το παρόν τα τυριά ιδιωτικής

ετικέτας δεν απειλούν ευθέως τα επώνυμα, οι επιχειρήσεις του κλά-

δου απαντούν με προωθητικές ενέργειες και προσφορές, προκειμέ-

νου να συγκρατήσουν τις διαρροές στις πωλήσεις και τα μερίδιά τους

στην αγορά. Ταυτόχρονα ενισχύουν την γκάμα των προϊόντων τους

προσθέτοντας στο χαρτοφυλάκιό τους νέες γεύσεις και καινοτόμες

προτάσεις, όπως βιολογικά τυριά, τυριά με μπαχάρια και βότανα ή τυ-

ριά με λιγότερα λιπαρά, ώστε να καλύψουν τις σύγχρονες ανάγκες των

καταναλωτών.

Παρά τις διευρυνόμενες επιλογές, οι επιπτώσεις της αναιμικής οικονο-

μικής ευχέρειας των καταναλωτών είναι αισθητές. Ο κύκλος εργασιών

του κλάδου βγαίνει μειούμενος, με συνέπεια να υπονομεύεται η βιω-

σιμότητα των τυροκομικών μονάδων και των κτηνοτροφικών εκμεταλ-

λεύσεων της χώρας -ιδιαίτερα από την στιγμή που οι τιμές στο γάλα

πιέζονται, ενώ αντίθετα εκείνες των ζωοτροφών κινούνται ανοδικά- και

συνακόλουθα να περιορίζεται η εγχώρια παραγωγή τυροκομικών προ-

ϊόντων.

Υπάρχουν βέβαια και παρήγορα μηνύματα, τα οποία έρχονται κυρίως

ο

ΜΑΪΟΣ 2013 / 09

της συνολικής αξίας των πωλήσεων στην κατη-

γορία των τυποποιημένων λευκών τυριών και το

85,37% της κατηγορίας των χύμα λευκών τυριών

που καταναλώνονται στη χώρα.

τυριά ιδιωτικής ετικέταςΗ στροφή των καταναλωτών στα πιο οικονομικά

τυριά ιδιωτικής ετικέτας επιβεβαιώνεται από την

ανάλυση των στοιχείων της Symphony IRI Group,

βάσει των οποίων την περίοδο 2009-2012 οι πω-

λήσεις των τυροκομικών ιδιωτικής ετικέτας σχε-

δόν διπλασιάστηκαν σε όγκο και από περίπου 4,5

εκ. κιλά το 2009 ανήλθαν σε 8,5 εκ. κιλά το 2012.

Το ίδιο συνέβη και ως προς την αξία τους, η οποία

σκαρφάλωσε στο 11,8%. Σε ορισμένες αλυσίδες,

μάλιστα, το ποσοστό των τυροκομικών ιδιωτικής

ετικέτας, επί του συνόλου των πωλήσεων συσκευ-

ασμένων τυροκομικών, πλησιάζει το 30%.

Έτσι, το μερίδιό τους γενικά έφθασε πλέον στο

10% της αγοράς (από περίπου 5% που ήταν το

2009) με κύριο όπλο την προσιτή τους τιμή κα-

θώς υπολογίζεται ότι τα επώνυμα είναι έως και

40% ακριβότερα. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη

αυτή έπαιξε και η ενίσχυση του χαρτοφυλακίου

των τυροκομικών ιδιωτικής ετικέτας στην οποία

επιδόθηκαν τα σούπερ-μάρκετ προκειμένου να

δώσουν περισσότερες επιλογές στο αγοραστικό

κοινό.

Παρά την ανοδική τους τάση, βέβαια, τα private

label τυριά απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν

απειλή για τα επώνυμα, τα οποία εξακολουθούν

να κρατούν τη μερίδα του λέοντος με ποσοστό

που φθάνει στο 90%. Αυτό, πάντως, δεν εφη-

συχάζει τις βιομηχανίες τυροκομικών, οι οποίες

συνεχίζουν τις προσφορές (αν και σε μικρότερη

ένταση) και την ελκυστική πολιτική τιμών, ώστε να

κρατήσουν τους καταναλωτές πιστούς στα προϊ-

όντα τους και να διασφαλίσουν ότι δεν θα έχουν

διαρροές στο προσεχές μέλλον.

τρέχουν οι εξαγωγές παρά τις τρικλοποδιέςΠιο ενθαρρυντικά είναι τα πράγματα από το μέτω-

πο των εξαγωγών και κυρίως από τη ζήτηση που

παρατηρείται για προϊόντα ΠΟΠ που διατηρούν

παραδοσιακές αξίες και αυθεντικότητα, όπως

συμβαίνει με το τυρί τύπου φέτα. Στο πρώτο μισό

του 2012 οι εξαγωγές φέτας ενισχύθηκαν κατά

όγκο σε ποσοστό 20,54%, το οποίο είναι σχεδόν

τριπλάσιο του 7,78% με το οποίο έκλεισαν οι εξα-

γωγές του 2011 σε σχέση με το 2010.

Το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2012 εξή-

χθησαν από τη χώρα 37.046,77 τόνοι σχετικών τυ

από τη ζήτηση για εξαγωγές που καταγράφεται

από αγορές του εξωτερικού, κυρίως για το τυρί

τύπου φέτα. Κι εδώ, όμως, δεν είναι όλα ρόδινα,

δεδομένου ότι ασκούνται πιέσεις από ανταγωνί-

στριες χώρες που επιδιώκουν να κάνουν χρήση

της ονομασίας για δικά τους παρόμοια προϊόντα.

Επίσης, λόγω έλλειψης στρατηγικής marketing,

παρατηρείται δυστοκία στο να απολαύσει το προ-

ϊόν στα σούπερ-μάρκετ του εξωτερικού ανταπό-

κριση αντάξια της ποιότητας και φήμης του. Αυτά

για τις αγορές του εξωτερικού, διότι αυτογκόλ,

που υπονομεύουν τη φέτα, μπαίνουν διαρκώς και

στην εγχώρια αγορά.

πέφτουν παραγωγή και τζίροςΣτην εγχώρια παραγωγή τυροκομικών προϊό-

ντων, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΓΟ-Δήμητρα,

από το 2010 παρατηρείται υποχώρηση στους

παραγόμενους όγκους, σε επίπεδα κάτω των

200 χιλ. τόνων. Συγκεκριμένα, η παραγωγή των

μαλακών τυριών ανήλθε το 2011 σε 121.082.358

κιλά έναντι των 120.714.903 κιλών το 2010, των

σκληρών κι ημίσκληρων τυριών σε 45.106.777

κιλά από 59.475.886 κιλά και των τυριών τυρογά-

λακτος στα 23.932.005 κιλά, έναντι 28.041.786

κιλών το 2010.

Το ίδιο χρονικό διάστημα η παραγωγή της Φέτας

ΠΟΠ, που ανήκει στην κατηγορία των μαλακών

τυριών, περιορίστηκε το 2011 σε 92.482 τόνους,

κάνοντας βουτιά 7.500 τόνων έναντι του 2010.

Όπως επισημαίνεται από το Σύνδεσμο Ελληνικής

Κτηνοτροφίας, η εξέλιξη αυτή σχετίζεται με την

εγκατάλειψη του επαγγέλματος από Έλληνες κτη-

νοτρόφους λόγω του ασύμφορου της εκμετάλ-

λευσης μετά την αλματώδη αύξηση των διεθνών

τιμών στις ζωοτροφές, που είχε ως αποτέλεσμα

να μειωθεί στην επίμαχη περίοδο και η παραγωγή

αιγοπρόβειου γάλακτος που χρησιμοποιείται κυ-

ρίως για τη φέτα, κατά περισσότερο από 50.000

τόνους. Η αρνητική αυτή τάση συνεχίστηκε και το

2012, καθώς τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία κατα-

δεικνύουν ότι από σχεδόν 150 τυροκομεία της

επικράτειας, οι αγορές γάλακτος ήταν μειωμένες

σε ποσοστό άνω του 10%, έναντι του 2011.

Εκτός της παραγωγής, όμως, την κατιούσα φαί-

νεται ότι έχει πάρει και ο συνολικός τζίρος της

εγχώριας αγοράς των τυροκομικών προϊόντων.

Σύμφωνα με στοιχεία της SymphonyIRI Group,

την περίοδο 2009-2012 η συνολική κατανάλωση

τυροκομικών στα σούπερ-μάρκετ σημείωσε κάμ-

ψη 0,4% σε όγκο και περιορίσθηκε στα 87,6 εκ.

κιλά, ενώ σε αξία μειώθηκε κατά 3% καθώς υπο-

χώρησε στα 728,9 εκ. ευρώ (από 751,1 εκ. ευρώ

που ήταν το 2011).

Ανά κατηγορία, οι πωλήσεις των κίτρινων τυριών

μειώθηκαν κατά 3,7% και διαμορφώθηκαν σε

382,8 εκ. ευρώ (από 397,4 εκ. ευρώ το 2011), ενώ

οι πωλήσεις λευκών τυριών υποχώρησαν κατά

1,6% και έφθασαν στα 334,1 εκ. ευρώ.

Τη μεγαλύτερη κάμψη, ωστόσο, εμφάνισαν τα συ-

σκευασμένα τυριά (processed cheese) καθώς οι

πωλήσεις τους μειώθηκαν κατά 16% και διαμορ-

φώθηκαν στα 11,9 εκ. ευρώ (από 14,2 εκ. ευρώ

το 2011).

Στελέχη της εμπορικής διεύθυνσης της ΜΕΒΓΑΛ

εξηγούν στο Τ&Π ότι την περασμένη χρονιά συ-

νολικά η κατηγορία των τυροκομικών προϊόντων

κινήθηκε πτωτικά σε αξία κατά περίπου 7,2%,

προερχόμενη σε ποσοστό 7,7% από τα τυποποι-

ημένα τυροκομικά προϊόντα και κατά 6,9% από τα

τυροκομικά του πάγκου. Αντίστοιχα, στο σύνολό

της η κατηγορία της φέτας το 2012 ήταν επίσης

πτωτική σε ποσοστό 9,5%, με την τυποποιημένη

φέτα, που αποτελεί το 22,18% της αγοράς των

τυποποιημένων τυροκομικών, να κινείται σε από-

λυτη αξία πτωτικά 9,9%, έναντι του 2011. Ανάλογα

πτωτική, κατά 9,2%, υπήρξε το 2012 και η αγορά

της χύμα φέτας, που αντιπροσωπεύει το 40,46%

της συνολικής αγοράς τυποποιημένων τυροκομι-

κών στη χώρα.

Σε κάθε περίπτωση, το τυρί τύπου φέτα δικαίως

χαρακτηρίζεται ως το βαρύ πυροβολικό του κλά-

δου, δεδομένου ότι αντιπροσωπεύει περί το 45%

t&π

1 124.766.4251 20.714.903 121.082.358

2 43.774.232 59.475.886 45.106.777

3 26.475.406 28.041.786 23.932.005

παραγωγή Γαλακτοκομικών προϊόντων (κιλά) σύμφωνα με τα στοιχεία των δηλωθέντων μηνιαίων ισοζυγίων γάλακτος

ΠΡΟΪΟΝ 2009 2010 2011

(Πηγή: ΕΛ.Γ.Ο ΔΗΜΗΤΡΑ)

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

10/ ΜΑΪΟΣ 2013

πιο ενθαρρυντικά είναι τα πράγματα

από το μέτωπο των εξαγωγών και κυρίως τη ζήτηση που παρατηρείται για προϊόντα πΟπ

που διατηρούν παραδοσιακές αξίες και αυθεντικότητα

‘‘

‘‘

γεται σε βαλκανικές χώρες ή στη γειτονική Τουρ-

κία, «σερβιρισμένο» με ευρωπαϊκό marketing κι

ελληνοπρεπείς ετικέτες, κατακλύζει τις αγορές

σε σημείο ώστε να προτιμάται ακόμη και για την

greek salad, περιορίζοντας δραστικά το ζωτικό

πεδίο δράσης για την ελληνική φέτα.

«Ιδρώνουμε για να βάλουμε τη φέτα στα καταστή-

ματα των ξένων αγορών με τιμές που δεν ξεπερ-

νούν τα 2,40 έως 2,60 ευρώ για τη συσκευασία

των 200 γραμμαρίων και την ίδια στιγμή, για την

ίδια συσκευασία, το λευκό τυρί Syrtaki, τουρκι-

κής παραγωγής με γερμανικό marketing, και το

γαλλικό Salakis που παράγεται στην Κροατία, πω-

λούνται στη γερμανική αγορά από 3,20 έως 3,40

ευρώ» αναφέρει ο επικεφαλής του ΣΕΛΕΤΡΟ-

ΠΕ κάνοντας λόγο για πλήρη απουσία κρατικής

στρατηγικής στήριξης της ελληνικής παραγωγής

και ειδικά των ΠΟΠ προϊόντων.

Φέτα τασμανίαςΈνας εξίσου σοβαρός, κίνδυνος που καλείται να

αντιμετωπίσει η ελληνική φέτα είναι η προσπά-

θεια σφετερισμού της ονομασίας της από αντα-

γωνίστριες χώρες.

«Λόγω της μεγάλης απήχησης στο καταναλωτικό

κοινό διεθνώς, η φέτα ΠΟΠ έχει να αντιμετωπίσει

υποκατάστατα από επιχειρήσεις τρίτων χωρών»

σημειώνει ο κ. Πεβερέτος. Ειδικά στην περίπτωση

ροκομικών προϊόντων αξίας 197.354.830 ευρώ,

έναντι των 32.306,82 τόνων φέτας και άλλων

τυριών που εξήχθησαν τους πρώτους οκτώ μή-

νες του 2011 και απέφεραν 163.729.330 ευρώ.

Στο σύνολο του 2011 είχαν εξαχθεί 48.156,61

τόνοι τυροκομικών προϊόντων αξίας 234.183.850

ευρώ, έναντι 42.386,35 τόνων φέτας και άλλων

τυριών που εξήχθησαν το 2010 και απέφεραν

έσοδα ύψους 217.273.170 ευρώ.

«Από το σύνολο των εξαγωγών τυροκομικών προϊ-

όντων, περί το 70% έως και 76%, ανάλογα τη χρο-

νιά, αντιπροσωπεύει το ποσοστό των εξαγωγών

φέτας», διευκρινίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου

Ελληνικής Κτηνοτροφίας Παναγιώτης Πεβερέ-

τος. Σύμφωνα με τον ίδιο, κατά τη διάρκεια του

2011 οι ελληνικές εξαγωγές φέτας, όσον αφορά

στον όγκο τους ανήλθαν σε σχεδόν 34.000 τό-

νους, εμφανίζοντας αύξηση σε ποσοστό περίπου

3% έναντι του 2010, όταν είχαν εξαχθεί περί τους

33.000 τόνους.

Μικρή άνοδο έχει καταγράψει κι η αξία των πωλή-

σεων του προϊόντος. Η αξία της εξαγόμενης φέ-

τας το 2011 ανήλθε στα 182 εκ. ευρώ και είναι αυ-

ξημένη κατά 2% έναντι του 2010, όταν τα έσοδα

ήταν στα 178 εκ. ευρώ. Οι κυριότεροι προορισμοί

για την ελληνική φέτα είναι κατά προτεραιότητα η

Γερμανία που απορροφά περί το 40% των συνολι-

κών εξαγωγών του προϊόντος, το Ηνωμένο Βασί-

λειο (14%) και η Ιταλία (12%). Σημαντικές αγορές

θεωρούνται και οι Σουηδία, Κύπρος, Αυστρία,

ΗΠΑ, Αυστραλία, Γαλλία, Ελβετία, Βέλγιο και Κα-

ναδάς, ενώ σε άνοδο είναι κι οι εξαγωγές προς

Ουκρανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιρλανδία.

Έλλειψη marketingΓια να διευρύνει, ωστόσο, η Ελλάδα το μερίδιό

της στην παγκόσμια αγορά τυριών χρειάζεται να

γίνουν αρκετά βήματα και κυρίως στο θέμα του

marketing και της προώθησης του προϊόντος σε

χώρες-στόχους με έντονο ομογενειακό στοιχείο

όπως οι ΗΠΑ, Καναδάς και Αυστραλία, αλλά κι

άλλες αγορές όπως η Ιαπωνία, η Ρωσία, η Κίνα,

η Κορέα, οι Ινδίες.

Προς το παρόν, σύμφωνα και με πρόσφατες δη-

λώσεις του προέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων

Εισαγωγέων Τροφίμων και Ποτών Εξωτερικού

(ΣΕΛΕΤΡΟΠΕ) Απόστολου Καρβέλα, υπάρχει

κενό αποτελεσματικότητας στο συγκεκριμένο

μέτωπο. Όπως αναφέρει, λευκό τυρί που παρά-

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟt&π

Οι όγκοι λευκού τυριού που πωλείται για φέτα μπορεί και να φθάνουν σε πολλές χιλιάδες τόνους κάθε χρόνο

12 / ΜΑΪΟΣ 2013

t&π

της Τουρκίας, μια από τις κορυφαίες γαλακτοβιο-

μηχανίες της γειτονικής χώρας με σημαντική εξα-

γωγική δραστηριότητα, η Yorsan Gida Mamulleri

Sanayi ve Ticaret Anonim Sirketi, έχει καταθέσει

αίτηση στο Turkish Patent Institute για να κατο-

χυρώσει προϊόν με το εμπορικό σήμα «Anatolian

Feta Cheese». Η αίτηση έγινε δεκτή από τον φο-

ρέα κι η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε στις 14

Φεβρουαρίου του 2011 οπότε ο ΣΕΚ υπέβαλε

ένσταση κατά του εμπορικού σήματος. Έπειτα

από την αναιτιολόγητη απορριπτική απόφαση του

Turkish Patent Institute, έχει ασκηθεί προσφυγή.

Στην Κίνα τοπική εταιρεία φέρεται να προσπαθεί

να κατοχυρώσει τη φέτα ως εμπορικό σήμα, ενώ

τα ράφια των σούπερ-μάρκετ της Αμερικής, της

Αυστραλίας, αλλά και άλλων τρίτων χωρών όπου

δεν υπάρχει δίχτυ προστασίας του προϊόντος

αφού η απαγόρευση χρήσης του ονόματος Φέτα

ισχύει μόνο εντός ορίων της ΕΕ, βρίθουν από

φέτα Τασμανίας, φέτα Ουισκόνσιν, φέτα Ηνωμέ-

νων Αραβικών Εμιράτων κι ο κατάλογος δεν έχει

τελειωμό.

Το πλήγμα είναι ισχυρό για τις ελληνικές εξαγω-

γές, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι το 90%

της κατανάλωσης τυριού τύπου φέτας στις ΗΠΑ

καλύπτεται από επιτόπια παραγόμενα προϊόντα.

Ανάλογη η εικόνα και στην Αυστραλία, αφού

σύμφωνα με όσα μεταφέρουν οι διπλωματικοί

υπάλληλοι που υπηρετούν στην πρεσβεία στο

Σίδνεϊ και οι ελληνικές επιχειρήσεις που εξάγουν

εκεί τα προϊόντα τους, στις μεγάλες αλυσίδες

σούπερ-μάρκετ έχουν τοποθετηθεί πάνω από

δέκα προϊόντα που φέρουν την ονομασία φέτα.

Παράγονται κυρίως στην Αυστραλία, ενώ κάποια

εισάγονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και

τη Δανία.

τα αυτογκόλΚίνδυνοι ωστόσο ελλοχεύουν για το προϊόν και

από τον κακό μας εαυτό. Σύμφωνα με τον πρώ-

ην πρόεδρο της Ομοσπονδίας Κτηνοτροφικών

Συλλόγων Θεσσαλίας, Μιχάλη Τζιότζιο, πέραν

των προσμίξεων με αγελαδινό γάλα που δίνουν

λαβές σε όσους πολεμούν την ελληνικότητα της

φέτας, έξαρση γνωρίζει και το φαινόμενο να πω-

λείται στα εστιατόρια λευκό τυρί δήθεν ως φέτα,

ιδιαίτερα τα καλοκαίρια στα τουριστικά μέρη. «Οι

όγκοι λευκού τυριού που πωλείται για φέτα μπορεί

και να φθάνουν σε πολλές χιλιάδες τόνους κάθε

χρόνο» αναφέρει ο κ. Τζιότζιος καταγγέλλοντας

πως υπάρχει ασυδοσία στην εγχώρια αγορά που

υποσκάπτει την αυθεντικότητα του προϊόντος.

Τονίζει πως η φέτα αποτελεί «λευκό θησαυρό»

για τη χώρα, που μπορεί να

βοηθήσει στην ανάκαμψη της

οικονομίας, αφού «διεθνώς η

κατανάλωση φέτας και λευκού

τυριού φθάνει τους 600 χιλ.

τόνους ετησίως, ενώ οι εξαγω-

γές μας είναι μόλις λίγο πάνω

από τους 30.000 τόνους».

Προτείνει να υπάρξει και ένα

πιάτο ελληνικών τυριών ΠΟΠ

που θα προωθείται από ξενο-

δοχεία και χώρους μαζικής

εστίασης προκειμένου να γί-

νουν γνωστά στους τουρίστες και μέσω αυτών

να ανοίξουν οι πόρτες των ξένων αγορών. Έτσι θα

στηριχθεί και η παραγωγή του τόπου σε τυροκομι-

κά και θα αποφευχθούν προβλήματα όπως αυτά

που ανέκυψαν με το τυρί Μετσοβόνε, για το οποίο

η χώρα αναγκάστηκε να αποσύρει την ένδειξη

ΠΟΠ, μια και η παραγόμενη πρώτη ύλη δεν ήταν

ικανή για να στηρίξει το προϊόν.

Απέναντι στις επιθέσεις, αλλά και

για να περιφρουρηθεί η φέτα και

από τα αυτογκόλ που βάζουν οι

εμπλεκόμενοι με το προϊόν στην

εγχώρια αγορά, φορείς κι επιχει-

ρήσεις του τυροκομικού τομέα

έχουν ενεργοποιήσει διεργασίες

για την ίδρυση μιας διεπαγγελμα-

τικής ένωσης για την προστασία

του προϊόντος.

«Αν βουλιάξει η βάρκα της φέτας,

δεν θα πνιγούν μόνο οι κτηνοτρό-

φοι, αλλά κι όλοι όσοι μετέχουν στην τυποποίηση

και την εμπορία του προϊόντος» τονίστηκε από

τον γεωπόνο Θεόδωρο Μανουσίδη σε προπαρα-

σκευαστική συνάντηση που οργανώθηκε τον Φε-

βρουάριο στη Θεσσαλονίκη, ενώ ήδη οι επαφές

έχουν προχωρήσει και είναι πιθανό έως το Μάιο η

διεπαγγελματική να είναι πραγματικότητα.

παραγωγή πΟπ τυριών ( τόνοι) σύμφωνα με τα στοιχεία των δηλωθέντων μηνιαίων ισοζυγίων γάλακτος

Αν βουλιάξει η βάρκα της

φέτας, δεν θα πνιγούν μόνο

οι κτηνοτρόφοι, αλλά κι όλοι όσοι

μετέχουν στην τυποποίηση και την εμπορία του

προϊόντος

‘‘

‘‘

(Πηγή: ΕΛ.Γ.Ο ΔΗΜΗΤΡΑ)

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

ΜΑΪΟΣ 2013 / 13

ΕΡΕυΝΑt&π

14 / MAΪΟΣ 2013

H εκπληκτικήεπιστήμη

του εθισμού στο

ju nk

Οι κΟλΟΣΣΟι επεξεΡΓΑΣμε-ΝωΝ ΤΡΟφιμωΝ

ξΟδευΟυΝ εκΑΤΟμμυΡιΑ ΣΤΗΝ εΡευΝΑ

ΓιΑ ΝΑ μΑΣ κΑΝΟυΝ

ΝΑ ΤΡωμε πεΡιΣΣΟΤεΡΟ

junk FOOD.

ΜΑΪΟΣ 2013 /15

H εκπληκτικήεπιστήμη

του εθισμού στο

ju nkFOOD

ο απόγευμα της 8ης

Απριλίου του 1999 ένας

στόλος πολυτελών

αυτοκινήτων κατευθύ-

νεται στα κεντρικά της

Pillsbury στη Μινεάπολη.

Στην αίθουσα συσκέψεων όλα είναι έτοιμα

για να υποδεχτούν τα επιφανέστερα στελέ-

χη των πιο ισχυρών εταιρειών τροφίμων της

Αμερικής: Nestlé, Kraft, Nabisco, General

Mills, Coca-Cola, Mars, Procter & Gamble.

Αντίπαλοι στην επιχειρηματική σκακιέρα,

κάνουν μία σύντομη ανακωχή σε αυτή τη

συνάντηση με θέμα την αναδυόμενη επιδη-

μία παχυσαρκίας στις ΗΠΑ. Οι Πρόεδροι

των 7 κολοσσών θα χαλάσουν την εγκάρδια

ατμόσφαιρα αψιμαχώντας γι’ αυτό που απο-

καλούν «μερίδιο του στομάχου». Ποιος θα

κυριαρχήσει στο γαστρεντερικό σύστημα του

μέσου Αμερικανού;

«Ήμασταν πολύ προβληματισμένοι, και δι-

καίως, καθώς η παχυσαρκία εξελισσόταν σε

μείζονος σημασίας ζήτημα. Ο κόσμος είχε

αρχίσει να συζητάει για φορολογία στη ζάχα-

ρη,υπήρχε μεγάλη πίεση στις εταιρίες τρο-

φίμων» θυμάται ο 55χρονος Τζέιμς Μπένκι,

χημικός τροφίμων που έγινε λαμπρό στέλε-

χος της Pillsbury με κορυφαία στιγμή στην

καριέρα του την επινόηση του ποπ-κορν για

φούρνο μικροκυμάτων. Εκείνος και η ομάδα

του είχαν εργαστεί σκληρά για τη συνάντηση.

Τους μήνες που προηγήθηκαν της ιδιότυπης

αυτής συνεδρίασης και ενώ την όρεξη των

συμπολιτών του φρέναραν καμπάνιες με

εικόνες παχύσαρκων παιδιών που έπασχαν

από διαβήτη και πρώιμη υπέρταση ή καρδι-

οπάθεια, εκείνος εντρυφούσε στις επεξερ-

γασμένες τροφές που, αντί να προκαλούν

κορεσμό στους καταναλωτές, τους έκαναν

να πεινούν όλο και περισσότερο. Είχε έρθει

η στιγμή που οι ειδικοί επιστήμονες, κυρίως

χημικοί τροφίμων, προειδοποίησαν τα αφε-

ντικά τους για το μερίδιο ευθύνης των εται-

ρειών στα διατροφικά προβλήματα των Αμε-

ρικανών, από τα οποία δεν κινδύνευε μόνο η

υγεία ενός έθνους, αλλά και η οικονομία του.

Σε αυτό το κλίμα ανησυχίας ξεκίνησε η συζή-

τηση της 8ης Απριλίου. Πρώτος ομιλητής, ο

τότε Αντιπρόεδρος της Kraft, Μάικλ Μαντ, ο

οποίος ξεκαθάρισε: «Δεν υπάρχουν εύκολες

απαντήσεις στο τι πρέπει να κάνει η ιατρική

κοινότητα για να ελέγξει το πρόβλημα ή στο

τι θα πρέπει να κάνει η βιομηχανία, αλλά ένα

είναι σαφές: ένα πράγμα που σίγουρα δεν

μπορούμε να κάνουμε είναι το τίποτα».

Στη διάρκεια της ομιλίας του μία σειρά από

διαφάνειες σχημάτισαν τη ζοφερή εικόνα

μιας εθνικής επιδημίας: περισσότεροι από

τους μισούς ενήλικες Αμερικανούς ήταν

υπέρβαροι, με σχεδόν το ένα τέταρτο του

ενήλικου πληθυσμού -40 εκατομμύρια άν-

θρωποι- να θεωρούνται κλινικά παχύσαρκοι.

Η παιδική παχυσαρκία μετρούσε 12 εκατομ-

μύρια μικρούς ασθενείς, αριθμός που μετά

το 1999 έμελλε να αυξηθεί. Η βιομηχανία

τροφίμων βρισκόταν στο στόχαστρο ισχυρών

ιατρικών εταιρειών όπως οι American Heart

Association και American Cancer Society οι

οποίες συσχέτιζαν την παχυσαρκία με βαριά

χρόνια νοσήματα.

Την προβολή των διαφανειών ακολούθησε

το αναπάντεχο συμπέρασμα στο οποίο κατέ-

ληγε ο Μαντ: η επικινδυνότητα των τυποποι-

ημένων τροφίμων συνδεόταν με εκείνη των

τσιγάρων. Ο Μαντ συμμερίστηκε την άποψη

της καθηγήτριας ψυχολογίας και δημόσι-

ας υγείας του Yale, Κέλι Μπράουνγουελ, η

οποία υποστήριζε ότι η βιομηχανία επεξεργα-

σμένων τροφίμων θα έπρεπε να αντιμετωπί-

ζεται σαν απειλή για τη δημόσια υγεία, όπως

δηλαδή συνέβαινε και με το κάπνισμα.

Ο Μαντ παρουσίασε ένα σχέδιο για την

αντιμετώπιση της παχυσαρκίας: Το πρώτο

βήμα ήταν η αποδοχή από τα στελέχη της

συνενοχής των εταιρειών τους στην αύξηση

της παχυσαρκίας. Κάλεσε μάλιστα τις εται-

ρείες να δράσουν σε πολλά μέτωπα: Από

τη μείωση της χρήσης αλατιού, ζάχαρης και

λίπους μέχρι την αλλαγή στην στρατηγική της

διαφήμισης των προϊόντων. Ο Μαντ πρότεινε

μάλιστα τη δημιουργία ενός κώδικα-οδηγού

για το μάρκετινγκ των τροφίμων, ειδικά όταν

αυτά στοχεύουν σε ανήλικο κοινό.

«Λέμε ότι η βιομηχανία πρέπει να κάνει μια

ειλικρινή προσπάθεια να γίνει μέρος της λύ-

σης. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να εκτο-

νώσουμε την κριτική που ασκείται εναντίον

μας» κατέληξε ο Μαντ εκείνο το απριλιάτικο

απόγευμα για να δεχτεί την επίθεση ενός εκ

των καλεσμένων, του ατρόμητου τιμονιέρη

της General Mills, Στίβεν Σάνγκερ. Ο ίδιος

και η εταιρεία του θα έχαναν τα μέγιστα αν

εφαρμοζόταν το σχέδιο Μαντ καθώς τα προ-

ϊόντα του κατείχαν περίοπτη θέση στη λίστα

των αγαπημένων τροφίμων των Αμερικανών

χάρις στην εξαιρετικά επεξεργασμένη γεύση

τους. Στην δική του θητεία το διάσημο προϊόν

της εταιρίας Yoplait εμπλουτίστηκε με τόση

ToΥ Michael Moss, The New York TiMesαΠοδοΣη: ε λενη Ξενακη

τΕΡΕυΝΑt&π

16/ ΜΑΪΟΣ 2013

Οι περισσότεροι μάλιστα την

έβρισκαν μάλλον κακή ενώ

δεν ήταν λίγοι εκείνοι που απέ-

τρεπαν μέσω διαδικτύου τους

φανατικούς του Dr Pepper να

καταναλώσουν το συγγενές

προϊόν.

Η απόρριψη του προϊόντος

έκανε τους υψηλά ιστάμενους

της εταιρείας να στραφούν το

2004 στον θρύλο της βιομηχα-

νίας τροφίμων Χάουαρντ Μό-

σκοβιτς. Με σπουδές μαθη-

ματικών και διδακτορικό στην

Πειραματική Ψυχολογία από

το Χάρβαρντ, ο Μόσκοβιτς

έχει ήδη ανακατέψει τις συντα-

γές επιτυχίας εταιρειών όπως

οι Campbell Soup, General

Foods, Kraft και PepsiCo.

«Έχω βελτιστοποιήσει πίτσες, ντρέσινγκ για σα-

λάτες και τουρσιά, πολλά…», θα μου πει στη συ-

νάντησή μας την άνοιξη του 2010 στη Λέσχη του

Χάρβαρντ στο Μανχάταν.

Από τη συζήτησή μας έμαθα όλη τη διαδικασία

βελτιστοποίησης ενός προϊόντος που αφήνεται

στα μαγικά χέρια του Μόσκοβιτς. Για παράδειγμα,

οι τεχνικοί τροφίμων αλλάζουν μία σειρά από με-

ταβλητές με πρόθεση να βρουν την τέλεια εκδοχή

ενός προϊόντος, το οποίο στη συνέχεια περνάει

από τον ουρανίσκο πολλών δοκιμαστών. Απλοί

καταναλωτές αμοίβονται για να περάσουν ώρες

μέσα σε δωμάτια αγγίζοντας, πίνοντας και μυρί-

ζοντας το προϊόν που είναι υπό εξέταση πριν βγει

στην αγορά. Οι γνώμες τους μπαίνουν στον υπο-

λογιστή και στη συνέχεια γίνεται το κοσκίνισμα και

η διαλογή των δεδομένων με μια στατιστική μέθο-

δο που ονομάζεται Συνδυασμένη Ανάλυση και η

οποία καθορίζει ποια χαρακτηριστικά θα είναι πιο

ελκυστικά για τους καταναλωτές. Όλα λειτουρ-

γούν με το μαθηματικό πνεύμα του Μόσκοβιτς

ο οποίος έχει στήσει αυτό το πρόγραμμα με την

προσέγγιση της μηχανικής.

Στην κουβέντα μας υποστήριξε ότι ενώ εργαζόταν

πάνω σε πολλά προϊόντα, τόλμησε να δημιουργή-

σει υγιεινά τρόφιμα καθώς επιμένει ότι η βιομηχα-

νία τροφίμων θα πρέπει να κάνει περισσότερα για

να περιορίσει την παχυσαρκία. Δεν είχε κανέναν

ενδοιασμό για το πρωτοποριακό του έργο όταν

ανακάλυπτε αυτό που σήμερα στις βιομηχανίες

αναφέρεται ως Σημείο Ευδαιμονίας, την ποσότη-

τα δηλαδή ενός συστατικού, όπως αλάτι, ζάχαρη,

ή λίπος, το οποίο βελτιστοποιεί την γευστικότητα

και συνεπώς βοηθά τις εταιρείες τροφίμων να

ζάχαρη, ώστε από υγιεινό και άγλυκο παραδοσια-

κό πρόγευμα γιαουρτιού μεταμορφώθηκε σε επι-

δόρπιο. Το Yoplait και οι διάφορες παραλλαγές

του, ορισμένες μάλιστα για παιδιά, έγινε γρήγορα

το προϊόν που έφερνε τα μεγάλα κέρδη σε μία

εταιρία που πόνταρε στους γευστικούς κάλυκες

των καταναλωτών και δεν είχε καμία διάθεση να

αλλάξει στρατηγική. Η απόλυτη αντίθεση του Σάν-

γκερ με το σχέδιο του Μαντ οδήγησε τις συνομι-

λίες σε αδιέξοδο.

Δεκατέσσερα χρόνια μετά από εκείνο το απόγευ-

μα οι αριθμοί περιγράφουν την δραματική επιδεί-

νωση της υγείας των Αμερικανών. Ένας στους

τρεις ενήλικες θεωρείται κλινικά παχύσαρκος.

Στα παιδιά το ποσοστό αγγίζει το ένα στα πέντε.

24 εκατομμύρια πάσχουν από διαβήτη τύπου 2,

πάθηση που σχετίζεται με κακές διατροφικές συ-

νήθειες και 79 εκατομμύρια έχουν τιμές γλυκόζης

που περιγράφουν τον προδιαβήτη. 8 εκατομμύ-

ρια Αμερικανών πάσχουν από ένα είδος αρθρίτι-

δας γνωστής ως η Νόσος των Πλουσίων, η οποία

επίσης συνδέεται με την παχυσαρκία.

Κοινό και εταιρείες τροφίμων γνωρίζουν δεκαετί-

ες τώρα ότι οι γλυκές, αλμυρές και λιπαρές τρο-

φές μας κάνουν κακό όταν τις καταναλώνουμε σε

μεγάλες ποσότητες. Τότε γιατί τα ποσοστά παχύ-

σαρκων, διαβητικών και υπερτασικών βρίσκονται

εκτός ελέγχου; Δεν είναι μόνο ζήτημα έλλειψης

αυτοσυγκράτησης από τη μεριά των καταναλω-

τών και της «δίνουμε-στο-κοινό-αυτό-που-θέλει»

τακτικής των βιομηχανιών. Αυτό που ανακάλυ-

ψα μετά από τέσσερα χρόνια έρευνας ήταν μία

συνειδητή προσπάθεια αγκίστρωσης του κατα-

ναλωτικού κοινού σε συγκεκριμένα προϊόντα.

Η διεργασία αυτή ξεκινούσε από τα εργαστήρια

των βιομηχανιών και κατέληγε στους διαδρόμους

των καταστημάτων. Μίλησα με περισσότερα από

300 άτομα τα οποία είτε είχαν απασχοληθεί στο

παρελθόν στη βιομηχανία επεξεργασμένων τρο-

φίμων είτε εργάζονταν ακόμη σε διοικητικές ή

επιστημονικές θέσεις. Ανάμεσά τους και Διευθύ-

νοντες Σύμβουλοι εν ενεργεία. Μερικοί έδωσαν

πρόθυμα στοιχεία και πληροφορίες, άλλοι όχι.

Κάποιοι μίλησαν διστα-

κτικά όταν τους ανέφερα

στοιχεία από τα χιλιάδες

μυστικά σημειώματα που

έλαβα από πληροφορι-

οδότες μου σε μεγάλες

εταιρείες. Το ρεπορτάζ

θα διηγηθεί μία σειρά

από περιστατικά τα οποία

καταδεικνύουν την πα-

ραγωγή και την πώληση

τροφίμων σε καταναλω-

τές που είναι εξαιρετικά

ευάλωτοι στις διαφημι-

στικές εκστρατείες και το

μάρκετινγκ των μεγάλων

βιομηχανιών.

Οι περιπέτειες ενός αναψυκτι-κούΤο λένε Dr Pepper. Οι ρίζες του βρίσκονται σε

ένα φαρμακείο του 19ου αιώνα αλλά η φήμη του

άνθισε μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1950 οπό-

τε και άρχισε να αποκτά φανατικό κοινό. Από τη

δεκαετία του ‘60 και μετά ήταν το ποτό των διασή-

μων και συχνά συνδεόταν με την εκκεντρικότητά

τους: Ο Τζον Λένον την περίοδο που ηχογραφού-

σε το Imagine κατανάλωνε κασόνια από δαύτο, το

οποίο, καθώς δεν κυκλοφορούσε στην Αγγλία,

έφτανε στα χέρια του κατόπιν παραγγελίας από

τη Νέα Υόρκη. Οι ZZ Top και η Cher δεν ξεκινού-

σαν για περιοδεία αν οι διοργανωτές των συναυ-

λιών δεν δεσμεύονταν με συμβόλαιο ότι θα τους

είχαν άφθονες φιάλες Dr Pepper και οι γραμμα-

τείς της Χίλαρι Κλίντον υπενθύμιζαν στους υπεύ-

θυνους των ξενοδοχείων ανά την υφήλιο την προ-

τίμηση της πρώτης κυρίας στο αναψυκτικό. Μέχρι

το 2001 το Dr Pepper διατηρούσε άνετα την τρίτη

θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών μετά

την Coca-Cola και την Pepsi. Σύντομα, όμως,

έχασε τη πλεονεκτική του θέση στα ράφια των

σούπερ-μάρκετ καθώς την αγορά κατέκλυσε μία

σειρά προϊόντων cola από τoυς δύο κολοσσούς

Coca-Cola και Pepsi.

Απαντώντας στις πιέσεις, η Cadbury Schweppes

δημιούργησε το πρώτο υποπροϊόν της στα 115

χρόνια της ιστορίας της. Το όνομα αυτού: Red

Fusion. Η κόκκινη σόδα στόχευε σύμφωνα με

τον Πρόεδρο της εταιρείας, Τζακ Κίλνταφ, στην

ταχέως αναπτυσσόμενη και πολλά υποσχόμενη

αγορά των ισπανόφωνων και Αφροαμερικανών.

Οι προσδοκίες όμως διαψεύστηκαν καθώς οι

καταναλωτές δεν εμπιστεύτηκαν τη νέα γεύση.

ΕΡΕυΝΑt&π

Το Red Fusion στόχευε στην ταχέως αναπτυσ-σόμενη και πολλά υποσχόμενη αγο-ρά των ισπανόφω-νων και Αφροαμε-ρικανών των ΗΠΑ.

To ειδικό Αισθητήριο κορεσμού, η

τάση για έντονες, διαφορετικές γεύσεις που κατακλύζουν τον εγκέφαλο, ο οποίος

ανταποκρίνεται γεννώντας την

έντονη επιθυμία για περισσότερη τροφή, έγινε η

κατευθυντήρια αρχή για την βιομηχανία

επεξεργασμένων τροφίμων

‘‘

‘‘

πλουτίσουν. «Δεν υπάρχει ηθικό ζήτημα για μένα.

Έκανα την καλύτερη επιστήμη που μπορούσα.

Αγωνιζόμουν για να επιβιώσω και δεν είχα την πο-

λυτέλεια να είμαι ένα ηθικό πλάσμα. Σαν ερευνη-

τής ήμουν μπροστά από την εποχή μου».

Η ανακάλυψη του Σημείου Ευδαιμονίας δεν ήταν

αποτέλεσμα της φοίτησής του στο Χάρβαρντ,

αλλά της επαγγελματικής του θητείας στα ερευ-

νητικά εργαστήρια του αμερικανικού στρατού στα

οποία προσλήφθηκε ως επιστημονικό προσωπι-

κό λίγους μόλις μήνες μετά την αποφοίτησή του.

Οι ανάγκες του στρατεύματος για έξυπνη τροφή

είναι μεγάλες καθώς στο πεδίο της μάχης θα

πρέπει να είναι γεμάτοι ενέργεια, κάτι δύσκολο αν

τα έτοιμα γεύματα είναι άγευστα και καταλήγουν

στα σκουπίδια. Αντικείμενο της δουλειάς του στο

στρατό ήταν να ανακαλύψει τις τροφές που θα

στήριζαν σωματικά και ψυχικά τους ένστολους.

«Άρχισα να ρωτάω τους στρατιώτες πόσο συχνά

θα ήθελαν να τρώνε αυτό ή εκείνο, προσπαθώ-

ντας να μάθω ποια προϊόντα έβρισκαν βαρετά.

Τους άρεσαν οι έντονα μυρωδάτες γεύσεις τις

οποίες όμως βαριόντουσαν γρήγορα. Από την

άλλη, οι συνηθισμένες τροφές, όπως το λευκό

ψωμί, δεν θα τους ενθουσίαζαν σε καμία περίπτω-

ση, όμως μπορούσαν να καταναλώνουν μεγάλες

ποσότητες από αυτό χωρίς να μπουχτίζουν».

υτή η αντίφαση είναι γνωστή

ως Ειδικό Αισθητήριο Κορε-

σμού. Με απλούς όρους,

είναι η τάση για έντονες,

διαφορετικές γεύσεις που

κατακλύζουν τον εγκέφαλο,

ο οποίος ανταποκρίνεται

γεννώντας την έντονη επιθυμία για περισσότερη

τροφή. Το Ειδικό Αισθητήριο Κορεσμού έγινε η

κατευθυντήρια αρχή για την βιομηχανία επεξερ-

γασμένων τροφίμων. Τα πιο δημοφιλή προϊόντα

(βλέπε Coca-Cola ή Doritos) οφείλουν την επιτυ-

χία τους σε σύνθετες φόρμουλες που κεντρίζουν

τους γευστικούς κάλυκες αρκετά για να είναι δε-

λεαστικά χωρίς όμως να έχουν εκείνο το ξεχωρι-

στό και μοναδικό άρωμα που λέει στον εγκέφαλο

να σταματήσει να τρώει.

Τριάντα δύο χρόνια μετά από τα πρώτα του πει-

ράματα για το Σημείο Ευδαιμονίας, ο Μόσκο-

βιτς δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από την Cadbury

Schweppes προκειμένου να δημιουργήσει ένα

προϊόν στην αλυσίδα της εξέλιξης του Dr Pepper.

Πέρασα ένα απόγευμα στο γραφείο του προκει-

μένου να παρακολουθήσω τη διαδικασία ανακά-

λυψης του Σημείου Ευδαιμονίας της υπό δημι-

ουργίας σύνθεσης. Η φόρμουλα στην οποία είχε

καταλήξει η ομάδα του Μόσκοβιτς, θα περνούσε

3.904 δοκιμές σε διάφορα σημεία των ΗΠΑ: Λος

Άντζελες, Ντάλας, Σικάγο, Φιλαδέλφεια. Οι δο-

κιμαστές του Dr Pepper ακολούθησαν πιστά τις

οδηγίες: μία γουλιά και πέντε λεπτά διάλειμμα

ώστε να κάνουν τη δουλειά τους οι αισθήσεις. Στη

συνέχεια έπρεπε να απαντήσουν μια σειρά ερω-

τήσεων: Πόσο πολύ τους άρεσε; Πόσο δυνατή

ήταν η γεύση; Τι συναισθήματα τούς γεννά; Πώς

θα περιέγραφαν την ποιότητα του προϊόντος;

Πόσο πιθανό είναι να αγοράσουν το προϊόν;

Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση 135 σελίδων.

Σε αυτές αναγνωρίζει κανείς πόσο διαφορετικό

«στόμα» έχουμε ανάλογα με το φύλο, την ηλικία,

ακόμη και τη φυλή μας. Δεν αντιδρούν όλοι το ίδιο

στη δυνατή γεύση βανίλιας, άρα το στοίχημα της

βελτιοποίησης ενός προϊόντος είναι πραγματική

πρόκληση.

Η όραση παίζει επίσης ρόλο στην επιλογή ενός

προϊόντος. «Όταν αυξήσαμε το άρωμα βανίλιας,

το χρώμα του Dr Pepper έγινε πιο σκούρο, κάτι

που δυσαρέστησε τους δοκιμαστές».

Τι κέρδισε η Cadbury προσλαμβάνοντας τον

Μόσκοβιτς; Μείωσε απειροελάχιστα τη ζάχαρη

και το άρωμα από το προϊόν με τρόπο που δεν

επηρέασε τη γεύση του, εξασφαλίζοντας πλεό-

νασμα εκατομμυρίων δολαρίων που εξοικονομή-

θηκαν από αυτά τα χιλιοστά του γραμμαρίου που

αφαιρέθηκαν από κάθε φιάλη Cherry Vanilla Dr

Pepper, όπως ονομάστηκε το νέο ποτό, η επιτυχία

του οποίου έγινε η αιτία το 2008 να δημιουργηθεί

η Dr Pepper Snapple Group με την αξία της να

αποτιμάται σε 11 δις δολάρια.

«Σε περίπτωση αμφιβολίας, προσθέστε τη ζάχαρη»Οι καινοτομίες στα προϊόντα τροφίμων αφορούν

συνήθως το ίδιο το προϊόν και σχεδιάζονται στα

υπερσύγχρονα εργαστήρια των βιομηχανιών.

Δεν είναι λίγες όμως οι φορές που τη στάση του

καταναλωτικού κοινού μπορεί να αλλάξει μια και-

νούργια συσκευασία. Αυτό συνέβη με τα διάσημα

αμερικανικά προϊόντα κρέατος Oscar Mayer, των

οποίων η δημοτικότητα έφτασε στο ναδίρ κατά τη

δεκαετία του 1980, εποχή που το κόκκινο κρέας

έγινε συνώνυμο της χοληστερόλης, της αθηρο-

σκλήρωσης, των εμφραγμάτων και των εγκεφα-

λικών επεισοδίων.

Όταν άρχισε η κρίση στα προϊόντα κρέατος, η

ανησυχία στα κεντρικά της εταιρείας. Ένας λό-

γος παραπάνω που η Oscar Mayer είχε μόλις

αποκτήσει ένα απαιτητικό υπερ-αφεντικό: τη

Philip Morris. Ο Μπομπ Ντρέιν, Αντιπρόεδρος

της μητέρας εταιρίας σε θέματα στρατηγικής και

ανάπτυξης, επιλέχτηκε ως ο άνθρωπος που θα

έβγαζε από την κρίση τα τυποποιημένα προϊόντα

κρέατος Oscar Mayer, τις πωλήσεις των οποίων

η μόδα της υγιεινής διατροφής είχε μειώσει κατά

10%. Συνάντησα τον Ντρέιν στο σπίτι του. Ήταν

1985 όταν ανέλαβε την υπόθεση αλλά παρά τα

χρόνια που έχουν περάσει, θυμάται κάθε λεπτο-

μέρεια: «Βρείτε πώς θα εκσυγχρονίσουμε αυτό

που έχουμε» ήταν η εντολή που έδωσε στους

συνεργάτες του δίνοντας το στίγμα της πολιτικής

του: δεν θα ασχολιόταν διόλου με τα λιπαρά και

την υγιεινή διατροφή.

Ο Ντρέιν παράγγειλε μία σειρά από έρευνες με

επίκεντρο τις εργαζόμενες Αμερικανίδες μαμά-

δες οι οποίες ήταν αυτές που θα έβαζαν ή όχι στο

καλάθι τους τα προϊόντα της εταιρείας. Αφου-

γκράστηκε το καθημερινό τους άγχος για το κο-

λατσιό των παιδιών τους –κάτι νόστιμο, θρεπτικό

και κυρίως έτοιμο. Το κλασικό σάντουιτς σκόντα

α

ΜΑΪΟΣ 2013 / 17

18 / ΜΑΪΟΣ 2013

success storΙest&π

φτε στην ποιότητα του ψωμιού καθώς το έτοιμο

γεύμα θα έμενε στο ψυγείο για δύο μήνες. Τότε

γεννήθηκε η καινοτόμος ιδέα αντικατάστασης

του ψωμιού με κράκερ. Όταν ήρθε η στιγμή για να

επιλεχτεί το είδος του τυριού, η εταιρία είχε μόλις

αποκτήσει μία γενναιόδωρη αδελφή, την Kraft, η

οποία προσέφερε φθηνό επεξεργασμένο τυρί. Το

1989 κυκλοφόρησαν τα μικρά έτοιμα γεύματα για

παιδιά Lunchables κερδίζοντας ένα γενναίο μερί-

διο της αγοράς.

Τον πρώτο χρόνο οι πωλήσεις έφεραν στην εται-

ρεία 218 εκ. δολάρια αλλά καθόλου κέρδη. Η

Philip Morris παραπονιόταν για το υψηλό κόστος

παραγωγής, που οφειλόταν κυρίως στη συσκευ-

ασία. Ο Ντρέιν ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη προκει-

μένου να πείσει τα στελέχη της εταιρείας να του

δώσουν τα χρήματα που χρειαζόταν για να προ-

χωρήσει το εγχείρημά του. Το αποτέλεσμα ήταν

να χάσει η εταιρεία εκατομμύρια δολάρια το 1991,

αλλά να κερδίσει 8 την αμέσως επόμενη χρονιά.

Στους κολοσσούς τροφίμων το μάντρα δεν είναι

«εφησυχασμός» αλλά «επαγρύπνηση». Καθώς τα

Luncables κρίνονταν πέρα για πέρα επιτυχημένα,

όλοι έψαχναν για ένα προϊόν που θα επέκτεινε τη

φήμη τους. Ένα επιδόρπιο φαινόταν να είναι η

λύση καθώς ακολουθούσε έναν από τους βασι-

κούς κανόνες στον τομέα των μεταποιημένων

τροφίμων: «Σε περίπτωση αμφιβολίας, προσθέ-

στε ζάχαρη». Η στρατηγική δεν είχε γρίφους

καθώς το αγοραστικό κοινό στο οποίο στόχευε

η εταιρεία ήταν και πάλι οι πολυάσχολες μητέ-

ρες και οι εργαζόμενες γυναίκες 25-49 ετών. Η

«βελτιωμένη γεύση» θα προσέλκυε καταναλω-

τές που είχαν αρχίσει να βαριούνται τις κλασικές

συσκευασίες Lunchables. Ένα χρόνο αργότερα,

το επιδόρπιο Lunchable είχε μεταμορφωθεί σε

Fun Pack το οποίο περιείχε Snickers, ένα πακέ-

το M&M ή μια δόση φυστικοβούτυρου Reese και

ένα ζαχαρούχο ποτό όπως τα διάσημα Kool-Aid

και αργότερα τα Capri Sun.

Εξέλιξη των Lunchable ήταν η σειρά «Maxed

Out» η οποία είχε ανά συσκευασία όλα τα αν-

θυγιεινά συστατικά στο μάξιμουμ: 9 γραμμάρια

κεκορεσμένου λίπους, ποσότητα σχεδόν ίση με

τη μέγιστη συνιστώμενη ποσότητα για τα παιδιά,

δύο τρίτα της μέγιστης συνιστώμενης δόσης να-

τρίου και 13 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη. Όταν

ρώτησα τον πρώην Γενικό Διευθυντή της Philip

Morris και πρώην ιδιοκτήτη της Kraft Foods, Τζέ-

φρεϊ Μπάιμπλ, για τις ανθυγιεινές επιλογές της

εταιρείας, καθώς μάλιστα το προϊόν απευθυνό-

ταν σε παιδιά, εκείνος απάντησε με μια φράση

από ένα δημοσίευμα της εποχής: «Αν αναλύσεις

τα Lunchables, το πιο υγιεινό συστατικό τους είναι

η χαρτοπετσέτα».

Η τότε στρατηγική της εταιρίας βάδιζε σύμφωνα

με το νόμο της αγοράς που όριζε την προσφορά

ανάλογα με τη ζήτηση αφού η επικείμενη επιδη-

μία της παχυσαρκίας δεν φαινόταν να ανησυχεί

κανέναν ιδιαίτερα. «Αυτό θέλει ο καταναλωτής.

Δεν του βάζουμε το πιστόλι στον κρόταφο για να

το φάει. Αν τους δώσουμε κάτι λιγότερο, θα μειώ-

σουν τις αγορές των προϊόντων μας και οι αντα-

γωνιστές μας θα βρουν ευκαιρία να ισχυροποι-

ηθούν στην αγορά. Με λίγα λόγια, είμαστε κατά

κάποιον τρόπο παγιδευμένοι». Αργότερα ο ίδιος

θα πίεζε την Kraft να μην εξαρτά τις πωλήσεις της

από τις ποσότητες αλατιού, ζάχαρης και λιπαρών.

Στη μακρά ιστορία των Lunchables υπήρξαν κά-

ποιες προσπάθειες για πιο υγιεινές εκδοχές τους,

όπως οι πειραματισμοί του Ντρέιν με μια εκδοχή

που περιείχε φρέσκα καρότα και η οποία δεν

προχώρησε καθώς το σύστημα παραγωγής τους

ήταν φτιαγμένο για επεξεργασμένα τρόφιμα.

Αλλά και το λανσάρισμα ενός προϊόντος της ίδιας

σειράς με χαμηλότερα λιπαρά απέτυχε καθώς οι

καταναλωτές εκτιμούσαν περισσότερο τη γεύση

της βεβαρημένης σύστασης.

ταν το 2011 συναντήθηκα με υψηλά

στελέχη της Kraft για να συζητήσου-

με για τα προϊόντα τους, τα Maxed

Out ήταν ήδη παρελθόν και οι ίδιοι

προσπαθούσαν να βελτιώσουν το

διατροφικό προφίλ των Luncables

με μικρές, σχεδόν ανεπαίσθητες για

τους καταναλωτές αλλαγές που αφορούσαν στη

μείωση του αλατιού, της ζάχαρης και του λίπους.

Επίσης, μια νέα σειρά θα έβγαινε στην αγορά με

μανταρίνι, πορτοκάλι και ανανά. Στον κατάλογο

των συστατικών τους τα φρέσκα φρούτα χάνο-

νταν ανάμεσα σε 70 άλλες, κυρίως γλυκαντικές,

ουσίες οι οποίες έγιναν για μια

ακόμη φορά αφορμή για αυστη-

ρή κριτική.

Η απάντηση της βιομηχανίας

ήταν ότι τα Lunchables δεν ήταν

καθημερινή διατροφική συνή-

θεια και αν μη τι άλλο κάλυπταν

τις προτιμήσεις των παιδιών τα

οποία αποστρέφονταν τόσο

τις υγιεινές τροφές, που συχνά

έμεναν νηστικά προκαλώντας

το συναίσθημα της Αμερικα-

νίδας μητέρας. Εντρυφώντας

στην ψυχολογία των εφήβων,

η ομάδα που είχε χρεωθεί τα

Lunchables ανακάλυψε ότι δεν

ήταν η συγκεκριμένη τροφή

που ξεσήκωνε τα παιδιά, αλλά

η αίσθηση της δύναμης που έφερνε στη ζωή

τους. Όπως το έθεσε το 1999 ο Μπομπ Έκερτ,

τότε CEO της Kraft: «Στην πραγματικότητα δεν

πρόκειται για ένα μεσημεριανό γεύμα, αλλά για τη

δυνατότητα των παιδιών να μπορούν να αποφα-

σίσουν τα ίδια πού και πώς θέλουν να φάνε αυτό

που εκείνα θέλουν».

Τα Lunchables κυριάρχησαν στην αγορά με δε-

κάδες σειρές να διαδέχονται η μία την άλλη. Στα

σαββατιάτικα καρτούν, το διαφημιστικό σποτ της

σειράς περνούσε το μήνυμα της αυτενέργειας

ακόμη και στα νήπια: «Όλη την μέρα πρέπει να

κάνεις ό,τι σου λένε, αλλά η ώρα του γεύματος

(lunchtime) είναι όλη δική σου».

Ρώτησα τη Μόνικα Ντρέιν, κόρη του Μπομπ, αν

μύησε τα παιδιά της, ηλικίας 10, 14 και 17 ετών,

στην πετυχημένη συνταγή. «Δε νομίζω ότι τα παι-

διά μου έχουν ποτέ φάει Lunchable», είπε. «Ξέ-

ρουν την ύπαρξή τους, όπως ξέρουν ότι τα επινό-

ησε ο παππούς τους. Αλλά στο σπίτι μας τρώμε

πολύ υγιεινά».

Υπάρχει «αχόρταγο» μυαλό;Ο Ρόμπερτ Ι-Σαν Λιν εργαζόταν ως διευθυντής

του επιστημονικού τομέα της Frito-Lay από το

1974 έως το 1982, εποχή που τα Lay’s, τα Doritos,

τα Cheetos και τα Fritos απέφεραν στην εταιρία

σχεδόν 3 δις δολάρια το έτος. Η θητεία του συνέ-

πεσε με την κήρυξη πολέμου στο αλάτι. Οι πρώτες

εκκλήσεις για ομοσπονδιακούς κανονισμούς που

θα κατέτασσαν το αλάτι ως επικίνδυνο πρόσθετο

τροφίμων είχαν κλονίσει τις βιομηχανίες που στή-

ριζαν τις πωλήσεις τους στην αλμυρή γεύση των

προϊόντων τους. Την ίδια περίοδο στη Φιλανδία οι

αρχές πίεζαν τη βιομηχανία τροφίμων να μειώσει

τις ποσότητες του αλατιού, κίνηση που 20 χρόνια

αργότερα θα απέδιδε καρπούς

μειώνοντας κατά 75-80% τους

θανάτους από καρδιαγγειακά

νοσήματα.

Στις ΗΠΑ όμως τα πράγματα δεν

είναι ακριβώς έτσι. Το αλάτι φέρ-

νει κέρδη στις εταιρίες τροφίμων

καθώς, όπως μου είπε ο Λιν, «οι

άνθρωποι εθίζονται στο αλάτι».

Έτσι το επιστημονικό προσωπικό

των βιομηχανιών μελετά το φαι-

νόμενο του εθισμού, όχι προς

το συμφέρον των καταναλωτών,

αλλά με σκοπό την αύξηση των

κερδών των εργοδοτών τους.

Όταν στα μέσα της δεκαετίας

του 1980 η Frito-Lay απέτυχε

παταγωδώς στο λανσάρισμα

μίας σειράς προϊόντων, όπως των κράκερ με επι-

κάλυψη τυριού Toppels, στην ομάδα μάρκετινγκ

μπήκε ο Ντουάιτ Ρίσκι, ειδικός στο να σχεδιάζει

τρόφιμα που γεννούν ακατανίκητη επιθυμία για

κατανάλωση. Συνεργάτης του Monell Chemical

Senses Center της Φιλαδέλφεια, ήταν μέλος

μίας ομάδας επιστημόνων που ανακάλυψαν ότι

οι άνθρωποι μπορούσαν να νικήσουν τον εθισμό

τους στο αλάτι απέχοντας για ένα εύλογο χρονικό

διάστημα από αλμυρές τροφές προκειμένου να

επιστρέψει η γεύση τους σε φυσιολογικά επίπεδα

ευαισθησίας. Είχε επίσης ασχοληθεί με το Σημείο

Ευδαιμονίας καταδεικνύοντας τους μηχανισμούς

γοητείας των προϊόντων, οι οποίοι μάλιστα μετα-

βάλλονται όταν ο άνθρωπος γερνά. Αυτό έδινε

μια εξήγηση στο πρόβλημα λανσαρίσματος νέων

προϊόντων από τη Frito-Lay: Η γενιά των baby-

ΕΡΕυΝΑt&π

ΜΑΪΟΣ 2013 / 19

boomers έμπαινε στη μέση ηλικία. Τα σχέδια του

μάρκετινγκ έπρεπε να προσαρμοστούν στα γού-

στα των νεότερων καταναλωτών. Ή μήπως όχι;

Ο Ρίσκι χρησιμοποίησε όλα τα εργαλεία της δου-

λειάς του για να κατανοήσει τις διατροφικές συ-

νήθειες των baby-boomers και βρέθηκε μπροστά

σε μία έκπληξη: όχι μόνο δεν αποχωρούσαν από

το καταναλωτικό κοινό, αλλά γίνονταν το target-

group που θα έφερνε πίσω τα χαμένα κέρδη.

Αιτία ο τρόπος ζωής τους που τους οδηγούσε

σε κακές διατροφικές συνήθειες: έλλειψη πρωι-

νού, ενδιάμεσα ανθυγιεινά σνακ συνήθως λόγω

πιεστικών επαγγελματικών υποχρεώσεων και

παράβλεψη γευμάτων, ακόμη και του δείπνου. Για

καλομαγειρεμένο σπιτικό φαγητό ούτε λόγος. Τι

καλύτερο λοιπόν από ένα καλά αλατισμένο σνακ;

Η Frito-Lay είχε τη συνταγή: τα κλασικά πατατάκια

Lay’s που κυκλοφόρησαν με Αλάτι και Ξύδι, Αλάτι

και Πιπέρι, Τσένταρ και Sour Cream την ώρα που

οι λάτρεις των Cheetos μετρούσαν 21 διαφορετι-

κές ποικιλίες του αγαπημένου τους σνακ.

Η Frito-Lay είχε επενδύσει ένα τεράστιο ποσό στη

δημιουργία ενός άρτια εξοπλισμένου ερευνητι-

κού κέντρου, ένα μεγάλο συγκρότημα κοντά στο

Ντάλας, το οποίο απασχολούσε περίπου 500 χη-

μικούς, ψυχολόγους και τεχνολόγους τροφίμων

και ξόδευε 30 εκ. το έτος. Από τα εργαστήριά του

είχε γεννηθεί η μοναδική γεύση των Cheetos.

Προκειμένου να συλλάβω το νόημα όλων αυτών

των ερευνών, γέμισα δύο σακούλες με συσκευ-

ασίες τσιπς και πήγα στο ραντεβού μου με τον

Στίβεν Γουίδερλι, γνωστό από το βιβλίο του «Γιατί

οι άνθρωποι λατρεύουν το Junk Food», ένα συ-

ναρπαστικό οδηγό για τον μυστικό κόσμο της βι-

ομηχανίας τροφίμων. Όταν του έδειξα τον θησαυ-

ρό με τα σνακ, εκείνος ανέσυρε ένα σακουλάκι

Cheetos. «Αυτή είναι μία από τις πιο θαυμαστά

Στη φιλανδία οι αρχές πίεσαν τη βιομηχανία τροφίμων να μειώσει τις

ποσότητες του αλατιού, κίνηση

που είκοσι χρόνια αργότερα θα

απέδιδε καρπούς μειώνοντας κατά

75-80% τους θανάτους από

καρδιαγγειακά νοσήματα

‘‘‘‘

Το λανσάρισμα του Lunchable με χαμη-λότερα λιπαρά απέτυχε καθώς οι κατανα-λωτές εκτιμούσαν περισσότερο τη γεύση της βεβαρημένης σύστασης.

ο

20/ ΜΑΪΟΣ 2013

πόν ότι κάθε τέσσερα χρόνια, άντρες και γυναίκες

ασκούνται λιγότερο, παρακολουθούν τηλεόραση

περισσότερο και προσθέτουν κατά μέσο όρο

δύο κιλά. Εξετάζοντας το θερμιδικό φορτίο των

τροφών που τα υπό μελέτη άτομα κατανάλωναν,

ενοχοποίησαν ως παχυντικές τροφές το κόκκι-

νο κρέας και όλα τα επεξεργασμένα κρέατα, τα

ζαχαρούχα ποτά και τις πατάτες, ειδικά τα τσιπς.

Η επικάλυψη αλατιού, η υψηλή περιεκτικότητα

σε λίπος που ανταμοίβει τον εγκέφαλο με συναι-

σθήματα ευχαρίστησης, η ζάχαρη -όχι ως πρό-

σθετο, αλλά ως φυσικό αμυλώδες συστατικό της

πατάτας- και τελικά ο συνδυασμός όλων αυτών

κάνουν τα τσιπς την απόλυτη εθιστική τροφή. «Το

άμυλο απορροφάται πιο γρήγορα από ότι μια ίση

ποσότητα ζάχαρης και ανεβάζει απότομα τα επί-

πεδα γλυκόζης αντί να τα σταθεροποιεί, με αποτέ-

λεσμα ο οργανισμός να απαιτεί όλο και μεγαλύτε-

ρες ποσότητες από τη συγκεκριμένη τροφή» λέει

ο Έρικ Ριμ, καθηγητής επιδημιολογίας και διατρο-

φής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ

και ένας από τους συντάκτες της μελέτης.

Συμπερασματικά, αν οι Αμερικανοί κατανάλωναν

τα ένοχα σνακ περιστασιακά και σε μικρές ποσό-

τητες δεν θα μιλούσαμε σήμερα για επιδημία πα-

χυσαρκίας. Αλλά τα πράγματα

δύσκολα θα αλλάξουν καθώς επί

δεκαετίες έχουν επενδυθεί τε-

ράστια ποσά στο συγκεκριμένο

τομέα. Κοιτάζω τον συνομιλητή

μου, Ρόμπερτ Λιν. Λύπη αποτυ-

πώνεται στο πρόσωπό του. Τρεις

δεκαετίες πολύτιμες για την αν-

θρώπινη υγεία χάθηκαν καθώς

μερικά από τα πιο λαμπρά μυαλά

της επιστήμης -ανάμεσά τους

και ο ίδιος- έψαχναν τρόπους για

να εθίσουν το καταναλωτικό στο αλάτι, τη ζάχαρη

και το λίπος. «Δεν μπορούσα να κάνω πολλά»,

μου λέει. «Νιώθω τόση λύπη για το κοινό».

Στις φαβέλες πίνουν Coca-ColaΣε μία εποχή εγρήγορσης για την επιδημία της

παχυσαρκία και υπό την πίεση της κυβέρνησης

Ομπάμα, κολοσσοί όπως η Kraft, η Nestlé, η

Pepsi, Campbell και η General Mills, μειώνουν τα

φορτία αλατιού, ζάχαρης και λίπους σε πολλά από

τα προϊόντα τους. Διάφορες οργανώσεις συνηγό-

ρων καταναλωτών ζητούν ακόμη πιο δραματικές

κυβερνητικές παρεμβάσεις. Σε αυτό το εχθρικό

για τις μεγάλες βιομηχανίες τυποποιημένων τρο-

φίμων σκηνικό, η διαφήμιση της Coca-Cola που

βγήκε τον περασμένο Ιανουάριο προωθεί τη νέα

κατασκευασμένες τροφές στον πλανήτη», είπε

σπεύδοντας να εξηγήσει το μηχανισμό ικανοποίη-

σης που προσφέρει: «Αν κάτι λιώνει γρήγορα στο

στόμα, το μυαλό θεωρεί ότι δεν έχει θερμίδες και

μπορούμε να το τρώμε ασταμάτητα».

πάρχει ένα παράδοξο στο πόσο

η μείωση ή η αύξηση της ποσό-

τητας αλατιού επηρεάζει την

κατανάλωση. Από τη μια, όσο

περισσότερο αλάτι καταναλώ-

νει κανείς τόσο περισσότερο

το αποζητά. Από την άλλη, η

μείωση του «ένοχου» συστατικού είναι μία κίνηση

καλής θέλησης από τις βιομηχανίες: «Στην πραγ-

ματικότητα άρεις τις μπάρες απαγόρευσης για το

target group σου δίνοντας την άδεια στους baby-

boomers να το καταναλώσουν» λέει ο Διευθύνων

Σύμβουλος της Frito-Lay, Αλ Κάρεϊ. Η πολιτική

μείωσης του αλατιού αναμένεται να φέρει απροσ-

δόκητα θετικά αποτελέσματα στις πωλήσεις για

τον απλούστατο λόγο ότι στοχεύει στην πιο δύσκο-

λη αγορά για τα σνακ: τα σχολεία. Πιστεύει πως η

πρωτοβουλία του Μπιλ Κλίντον και της American

Heart Association, θα λειτουργήσει σαν η πιο

έξυπνη καμπάνια για τα προϊόντα της εταιρίας:

«Φαντάσου τσιπς που έχουν υπέροχη γεύση και

πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο Κλίντον

και η AHA. Πιστεύουμε ότι έχουμε τους τρόπους

να μειώσουμε το φορτίο αλατιού, ζάχαρης και

λίπους σε κάθε πατατάκι ώστε να πάει το προϊόν

μας στα σχολεία. Τα παιδιά θα μεγαλώνουν μαζί

του και θα δεν θα αισθάνονται ενοχές όταν το κα-

ταναλώνουν».

Τα λόγια του Κάρεϊ μου θύμισαν κάτι που διάβασα

στο ξεκίνημα της έρευνάς μου: μία αναφορά 24

σελίδων την οποία είχε ετοιμάσει για την Frito-Lay

ο ψυχολόγος Έρνεστ Ντίχτερ το 1957. Τα πατατά-

κια της εταιρίας, έγραφε, δεν πήγαιναν τόσο καλά

για έναν απλό λόγο: «Ενώ στους ανθρώπους άρε-

σαν πολύ, ένιωθαν ένοχοι γι’ αυτήν την ευχαρίστη-

ση». Ο Ντίχτερ έφτιαξε μια λίστα από 7 «φόβους

και αντιστάσεις» για τα τσιπς: «Δεν μπορείς να

σταματήσεις να τα τρως, σε παχαίνουν, δεν σου

κάνουν καλό, λαδώνουν τα χέρια και γίνεσαι χά-

λια όταν τα τρως, κοστίζουν, είναι δύσκολο να δια-

τηρήσεις τραγανά όσα απομείνουν στη συσκευα-

σία και δεν κάνουν για παιδιά». Οι σημειώσεις του

δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο από την εταιρία που

τον προσέλαβε, αλλά από όλη τη βιομηχανία που

παρήγαγε ανάλογα τρόφιμα. Ο Ντίχτερ πρότει-

νε στους εργοδότες του να αντικαταστήσουν τη

λέξη «fried» με τη «toasted» που ακουγόταν πιο

υγιεινή. Και για να προλάβει τον

φόβο του καταναλωτή για υπερ-

κατανάλωση, έριξε την ιδέα της

μικρότερης συσκευασίας. Συμ-

βούλευσε επίσης τους ιθύνο-

ντες της Frito-Lays να εισάγουν

τα προϊόντα τους στα κανονικά

γεύματα, για παράδειγμα ως συ-

νοδευτικό ενός σάντουιτς στα

μπαρ και τα εστιατόρια, προτεί-

νοντας μάλιστα και συγκεκριμέ-

νους συνδυασμούς: πατατάκια

με σούπα, πατατάκια με χυμό λαχανικών, πατατά-

κια με αυγά για πρωινό. Πρότεινε ακόμη και την

κατανάλωσή τους στη θέση των λαχανικών. Αλλά

αυτά συνέβαιναν το 1957.

Το 2011 η Ιατρική Επιθεώρηση της Νέας Αγγλίας

(The New England Journal of Medicine) δημοσί-

ευσε μία νέα μελέτη για την παχυσαρκία και το μη-

χανισμό πρόσληψης βάρους. Το δείγμα (120.877

γυναίκες και άνδρες) ήταν όλοι επαγγελματίες

στην υγεία και πιο συνειδητοποιημένοι σε θέμα-

τα διατροφής, οπότε τα ευρήματα πιθανόν να

παρουσιάζουν μια πιο βελτιωμένη εικόνα από τη

γενική τάση. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το

1986, οι ερευνητές παρακολούθησαν τη διατρο-

φή, τη σωματική δραστηριότητα ακόμη και το αν

και πόσο κάπνιζαν οι συμμετέχοντες. Βρήκαν λοι-

Αν κάτι λιώνει γρήγορα στο

στόμα, το μυαλό θεωρεί ότι δεν έχει θερμίδες

και μπορούμε να τρώμε ασταμάτητα

‘‘

‘‘

Υ

στρατηγική της εταιρίας προωθώντας το εμφιαλωμένο νερό και τα ποτά χα-

μηλής θερμιδικής αξίας της εταιρείας. Πίσω από τη νέα «πολιτικά ορθή» κα-

μπάνια οι καχύποπτοι επικριτές της πολυεθνικής βλέπουν ένα ακόμη τρικ της

εταιρείας για να ανεβάσει τις πωλήσεις της πολύ γλυκιάς Coke.

Συνάντησα τον Τζέφρι Νταν, οποίος το 2011, σε ηλικία 44 ετών, διετέλεσε

Πρόεδρος της Coca-Cola στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Σε μια προσπάθεια

να ελεγχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, η Coke επιδόθηκε

σε επιθετικό μάρκετινγκ σε ιδιαίτερα φτωχές ή ευπαθείς περιοχές των ΗΠΑ,

όπως η Νέα Ορλεάνη, όπου οι άνθρωποι έπιναν διπλάσιες ποσότητες αναψυ-

κτικού από τον εθνικό μέσο όρο, ήταν δηλαδή «βαρείς χρήστες» σύμφωνα

με τον όρο που χρησιμοποιείται στην έδρα της Coca-Cola στην Ατλάντα. Στα

κεντρικά μιλάνε επίσης για ποτά και πότες.«Πόσους πότες έχω; Πόσα ποτά πί-

νουν; Αν χάσετε έναν από τους τους βαρείς χρήστες επειδή μόλις αποφάσισε

να σταματήσει να πίνει Coke, πόσους πότες χαμηλής ταχύτητας θα πρέπει να

κερδίσετε για να αναπληρώσετε το βαρύ χρήστη; Πολλούς. Άρα είναι πιο απο-

τελεσματικό να κάνω τους υπάρχοντες χρήστες μου να πίνουν περισσότερο».

Ο Νταν ταξίδευε συχνά στην Βραζιλία όπου η εταιρεία είχε αρχίσει να που-

σάρει την αύξηση της κατανάλωσης Coca-Cola στους Βραζιλιάνους που

ζούσαν σε φαβέλες. Η στρατηγική της για την Βραζιλία ήταν να συσκευάζει

το αναψυκτικό σε μικρότερες φιάλες προκειμένου να τις κάνει πιο προσιτές

με τιμή μόλις 20 σεντ. Η Coca-Cola δεν ήταν ο μόνος κολοσσός που έβλεπε

κέρδη μέσα στη φτώχεια. Η Nestlé επίσης «ταξίδεψε» με αμερικανικού τύπου

επεξεργασμένα προϊόντα στις υποβαθμισμένες γειτονιές επιδιδόμενη σε ένα

μάρκετινγκ από πόρτα-σε πόρτα. Ωστόσο, διασχίζοντας μια φτωχική περιοχή

του Ρίο, ο Νταν ένιωσε ξαφνικά άβολα. «Μια φωνή μέσα μου είπε: “Αυτοί οι άν-

θρωποι χρειάζονται πολλά πράγματα, αλλά δεν χρειάζονται μια Coca-Cola”.

Ένιωσα το στομάχι μου να ανακατεύεται».

Ο Νταν επέστρεψε στην Ατλάντα αποφασισμένος για αλλαγές. Δεν ήθελε να

εγκαταλείψει την εταιρεία, αλλά να αλλάξει την πορεία της προς μια πολιτικά

ορθή διαχείριση του προϊόντος. Καταρχήν πάλεψε για να σταματήσει η κυκλο-

φορία του στα σχολεία. Οι εταιρείες εμφιάλωσης αντέδρασαν. Ο διευθυντής

μίας από αυτές, με επιστολή προς το διοικητικό συμβούλιο της Coca-Cola

ζήτησε το κεφάλι του Νταν. «Είπε ότι αυτό που είχα κάνει ήταν το χειρότερο

πράγμα που είχε δει 50 χρόνια στην αγορά, ότι προσπαθούσα να εξευμενίσω

τους τρελάρες αριστερούς επιθεωρητές κάποιων σχολείων που δεν άφηναν

του ανθρώπους να πιουν μια Coca-Cola και ότι ήμουν ντροπή για την εταιρία».

Ο Νταν συνεχίζει να εργάζεται στον χώρο των τροφίμων παρέχοντας συμβου-

λευτικές υπηρεσίες. Δεν ξεχνάει ποτέ την επιθετική πολιτική της μεγάλης πο-

λυεθνικής από την οποία πήρε σημαντικά μαθήματα στρατηγικής. Αναλαμβά-

νοντας την άνοιξη του 2010 να πουλήσει στην αγορά baby carrots, σχεδίασε

να τα λανσάρει ως το απόλυτο σνακ χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σος. «Θα

ενεργήσουμε σαν να πρόκειται να λανσάρουμε ένα σνακ και όχι ένα λαχανι-

κό, εκμεταλλευόμενοι τους κανόνες που ισχύουν για το μάρκετινγκ του junk

food», είπε στους επενδυτές.

Ο Νταν ανέσυρε τα κόλπα που είχε μάθει δουλεύοντας 20 χρόνια στην Coca-

Cola για να καθησυχάσει τους επενδυτές που είχαν ήδη αγοράσει τη δεύτερη

μεγαλύτερη παραγωγική μονάδα καρότων στις ΗΠΑ. Το μόνο που είχε να κάνει

ήταν να ακολουθήσει τον πιο κρίσιμο κανόνα στη βιομηχανία των επεξεργασμέ-

νων τροφίμων: Η πώληση του προϊόντος έχει ίση σημασία με το ίδιο το προϊόν.

Περιγράφοντας τη νέα του ενασχόληση, ο Νταν μου λέει μεταξύ αστείου και

σοβαρού ότι τιμωρείται για όλα τα χρόνια στην Coca-Cola: «Πληρώνω το καρ-

μικό μου χρέος». Η τελευταία του φράση δίνει τον επίλογο σε αυτήν την κατά-

δυση στο μυστικό κόσμο της βιομηχανίας που θησαυρίζει επενδύοντας στα

βασικά μας ένστικτα.

eΡΕυΝΑt&π

kainotoMieΣt&π

μπΟΡει ΝΑ πεΡΑΣΟυΝ κΑι πεΡιΣΣΟΤεΡΑ

ΑπΟ δεκΑ χΡΟΝιΑ ΑπΟ ΤΗΝ ΑΡχικΗ ιδεΑ μεχΡι

ΝΑ βΡεθει εΝΑ ΝεΟ πΡΟϊΟΝ ΣΤΑ ΡΑφιΑ ΤωΝ

ΣΟυπεΡ μΑΡκεΤ. χΡΟΝιΑ ΣκλΗΡΗΣ δΟυλειΑΣ,

εΡευΝΑΣ κΑι ΑΤελειωΤωΝ δΟκιμωΝ.

Νέα λαχαΝικα

22 / ΜΑΪΟΣ 2013

Το μικροσκοπικό Flower Sprout, κάτι ανάμεσα σε λαχανάκι Βρυ-ξελλών και kale.

ΤηΣ εΦηΣ γ ιαννοΠοΥλοΥ, efyan@hol.gr

ΜΑΪΟΣ 2013 /23

ι εταιρείες που αναπτύσσουν νέες υβριδικές ποικι-

λίες επιδιώκουν να πετύχουν ταυτοχρόνως πολλά

και διαφορετικά πλεονεκτήματα. Κατ’ αρχάς στην

όψη, λαχανικά με απρόσμενα χρώματα και καλο-

φτιαγμένα, ομοιόμορφα σχήματα, που εισάγουν

μια νότα πρωτοτυπίας στο τραπέζι μας. Έπειτα, στη γεύση, που άλλοτε

είναι απλώς βελτιωμένη με λαχανικά πιο γλυκά ή πιο τραγανά από τα

συμβατικά, κι άλλοτε πραγματικά πρωτότυπη όπως το πορφυρό βλα-

στάρι μπρόκολου που συνδυάζει την έντονη γεύση του μπρόκολου με

μια νότα από πράσινο σπαράγγι. Δεν παραμελούν βέβαια τη διατροφική

αξία των νέων προϊόντων, παράγοντας ποικιλίες με περισσότερες βιταμί-

νες και αντιοξειδωτικά, φυσικά super-foods θα έλεγε κανείς. Και τέλος

η ευκολία στη χρήση για τον καταναλωτή, αλλά και η ανθεκτικότητα του

φυτού για τον παραγωγό συμπληρώνουν τα ζητούμενα της έρευνας για

τη δημιουργία ενός νέου προϊόντος.

Στα παράπονα των καταναλωτών ότι αυτά τα προϊόντα δεν είναι φυσικά,

ο τεχνικός τροφίμων των Marks & Spencer Χιου Μόουατ απαντά: «Πολύ

συχνά οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι αυτό που θεωρούν “φυσιο-

λογικό” έχει στην ουσία κατασκευαστεί έτσι» και φέρνει σαν παράδειγμα

το γνωστό σε όλους μας πορτοκαλί καρότο. Η πρόκληση της καινοτο-

μίας κινεί πολλούς τεχνικούς τροφίμων, καλλιεργητές και εταιρείες να

αναζητούν νέα είδη, πόσο μάλλον που η αγορά φαίνεται να έχει ανάγκη

από ανανέωση και νέα προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣt&π

ο 01 Ντομάτα Indigo Rose

Μια ντομάτα με υπέροχο σκού-ρο πορφυρό χρώμα, ίσως η πρώ-τη ποικιλία του φυτού που περι-έχει ανθοκυανίνες στον καρπό της, δημιουργήθηκε στο πανε-πιστήμιο του Όρεγκον. Οι ανθο-κυανίνες στις οποίες οφείλονται οι κόκκινες, μοβ και μπλε απο-χρώσεις πολλών λουλουδιών, μέχρι τώρα εντοπίζονταν μόνο στα φύλλα και τους βλαστούς της ντομάτας. Ανήκουν στην κα-τηγορία των φλαβονοειδών, και έχουν όλες τις ευεργετικές επι-δράσεις των αντιοξειδωτικών για την υγεία. Η καλλιέργειά τους γίνεται σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και η συγκομιδή τους περίπου τρεις μήνες μετά τη με-ταφύτευση. Αν και το χρώμα της την κάνει να ξεχωρίζει, η γεύση της Indigo Rose είναι ίδια με της συμβατικής ντομάτας.

02 Πορφυρό βλαστάρι μπρόκολου Purple Sprouting Broccoli

Τα βλαστάρια του μοιάζουν με σκουρόχρωμο σοφιστικέ μπουκέτο. Το Purple Sprouting Broccoli της ολλανδικής Bejo Zaden BV είναι ένα καινούργιο και πολυτάλαντο λαχανικό. Πέρα από την εντυπωσιακή του όψη που προσφέρει χρώμα στο πιάτο, η γεύση του είναι επίσης ιδιαίτε-ρη, συνδυάζοντας τον έντονο χα-ρακτήρα του μπρόκολου με μια νότα από πράσινο σπαράγγι. Και όσον αφορά τη διατροφική του αξία, το νέο λαχανικό είναι πλου-σιότερο σε βιταμίνες και αντιο-ξειδωτικά από το συμβατικό μπρόκολο, που ήδη ανήκει στην κατηγορία των σούπερ-τροφών για τις αντικαρκινικές και άλλες ιδιότητές του. Εκτός από τα βλα-στάρια του, μπορούν να αξιοποι-ηθούν και τα φύλλα του σε σα-λάτες ωμές ή βραστές. Το Purple Sprouting Broccoli διακρίθηκε με βραβείο καινοτομίας στην περσι-νή Fruit Logistica.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣt&π

03 Πράσινες ντομάτες Sungreen

Με βραβείο καινοτομίας στην περσινή Fruit Logistica , τα πράσινα ντοματάκια cherry Sungreen διαψεύδουν τη πα-γιωμένη αντίληψη ότι το πρά-σινο χρώμα σημαίνει άγουρη και ξινή γεύση. Αντιθέτως, εί-ναι ιδιαιτέρως γλυκά με δεί-κτη BRIX γύρω στο 9, όταν το συμβατικό ντοματάκι cherry έχει μόλις 5. Η Tokita Seed Co. Ltd, μετά το Tomatoberry, όπου έπαιξε με το σχήμα της καρδιάς και το οποίο κυκλο-φόρησε το 2008, συνεχίζει να επενδύει κόπο και χρήμα-τα στην έρευνα και τώρα προ-σθέτει χρώμα στο συμβατικό προϊόν. Ήδη πριν βρεθεί με-ταξύ των υποψηφίων για το βραβείο καινοτομίας της Fruit Logistica το Sungreen είχε δο-κιμαστεί με επιτυχία στις αγο-ρές της Ιαπωνίας, της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, των ΗΠΑ και της Ολ-λανδία. Σκοπός της εταιρείας είναι να κατακτήσει τις αγορές όλου του κόσμου και έμβλημά της είναι η αναζήτηση της και-νοτομίας. υφή, παρόμοια με του μάνγκο.

04 Mushrooms to Combine

Συσκευασμένα μανιτά-ρια της ολλανδικής Banken Champignons BV, τέσσερα είδη μανιταριών με πρακτικές συ-νταγές για τον καταναλωτή στο πίσω μέρους του κουτιού.

07 Ανθολάχανο Flower Sprout

Προϊόν 15 χρόνων αφοσίωσης και σκληρής δουλειάς το ανθο-λάχανο είναι ένα εντελώς και-νούργιο λαχανικό, βραβευμένο στη φετινή Fruit Logistica. Η αρ-χική ιδέα ήταν να φτιαχτεί ένα λαχανάκι Βρυξελλών με πιο απα-λή και γλυκιά γεύση, κάτι ανάμε-σα σε λαχανάκι Βρυξελλών και σαλάτα φριζέ στην όψη, όμως θυμίζει περισσότερο μικρό λάχα-νο με πράσινα κατσαρά φύλλα που τα διατρέχουν πορφυρά νεύ-ρα. Πολύ πλούσιο σε διατροφι-κή αξία, το νέο λαχανικό που δη-μιούργησε η Tozer Seeds για τη Marks & Spencer διαθέτει διπλά-σια ποσότητα βιταμίνης Β6 και Ε από το κοινό λαχανάκι Βρυξελ-λών και τα 2/3 της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας βιταμίνης C. Το πιο ελκυστικό χαρακτηρι-στικό του ωστόσο είναι η μεγάλη ευελιξία χρήσης του στην κου-ζίνα. Βραστό ή μαγειρευτό, μόνο του ή σε πιο περίπλοκα πιάτα, το flower sprout γίνεται γρήγορα και μπορεί να προσθέσει χρώμα και γεύση σε μια ζεστή χειμωνιά-τικη σαλάτα ή σε κάποιο σοφιστι-κέ ασιατικό stir fry.

24 / ΜΑΪΟΣ 2013

06 Πατάτα MayanTwilight

Μετά την ποικιλία Mayan Gold, την οποία εισήγαγε στην αγορά το 2007, η εταιρεία Thompson & Morgan, εισήγαγε το 2009 δύο νέες ποικιλίες Mayan Potatoes, την Maya Queen και Mayan Twilight. Όπως όλες οι πατάτες Mayan ανήκουν στην ποικιλία phureja, που ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη γεύση της, αφού δια-θέτουν, σύμφωνα με τους γευ-σιγνώστες, το umami, την ιαπω-νική γευστική κατηγορία που προσφέρει στη γεύση ξεχωριστό βάθος. Οι Mayan Twilight («Δει-λινό των Μάγιας» ), αν και έλ-κουν την καταγωγή τους από τα υψίπεδα των Άνδεων στο Περού, καλλιεργούνται σήμερα και στην Ευρώπη. Με κόκκινη και υπό-λευκη φλούδα και έντονα κίτρι-νη σάρκα, έχουν γλυκιά γεύση, είναι ιδανικές για κρύες ή ζεστές σαλάτες (αν και η εταιρεία προ-ειδοποιεί ότι καλύτερα να γίνο-νται στον ατμό και να αποφεύγε-ται το βράσιμο), εξίσου όμως και για ψήσιμο ή πουρέ. Οι πατάτες Mayan είναι καλύτερο να τρώ-γονται με τη φλούδα τους, κι έτσι εδώ αξιοποιείται και το χρωματι-κό εφέ των Mayan Twilight. Για τους καλλιεργητές, το φυτό απο-δεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτικό στις ασθένειες.

05 Έ τοιμα για μαγείρεμα γογγύλια

Της γερμανικής Behr AG, μια νέα και εύχρηστη παρουσίαση παραδοσιακών λαχανικών.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣt&π

10 Μαρούλι Salanova

Tο μαρούλι είναι το νούμε-ρο ένα λαχανικό στις προτιμή-σεις των περισσότερων. Η εται-ρεία Salanova προσφέρει μια ευρεία γκάμα από ποικιλίες με διαφορετικό χρώμα, υφή, γεύ-ση και σχήμα, όλα τα μαρού-λια της όμως είναι πολύ εύκολα στη χρήση, αφού με ένα κόψιμο έχει κανείς ένα σωρό από ομοιό-μορφα, μικρά και τρυφερά φύλ-λα. Κατσαρά ή όχι, τραγανά ή τρυφερά, πράσινα, κόκκινα (λό-λες) ή ξανθά, τα Salanova που-λιούνται μεμονωμένα ή σε μίγ-ματα με σκοπό να προσφέρουν στον καταναλωτή τη δυνατότη-τα να φτιάξει εύκολα τη σα-λάτα της προτίμησής του. Ευκολότερο στην καλ-λιέργεια και στη συ-γκομιδή, με μεγαλύ-τερη διάρκεια ζωής στο ράφι και με την και-νοτομία των δύο δια-φορετικών τύπων καρδιάς, αποτέ-λεσμα 20 χρόνων έρευνας, το μα-ρούλι Salanova δι-ακρίθηκε στη Fruit Logistica του 2006. Στη φετινή έκδοση της έκ-θεσης η εταιρεία παρουσίασε το Salanova XL.

08 Γλυκιά πιπεριά Angello χωρίς σπόρους

«Θυμάμαι τη μέρα, πριν από έξι χρόνια, που είδα το πρώτο φυτό με λίγες πιπεριές χωρίς σπό-ρους», λέει ο Μπέννυ Νιρ, ο δημι-ουργός του Angello από την ολ-λανδική Syngenta. «Το να ξέρω πως σήμερα οι καταναλωτές μπο-ρούν να απολαμβάνουν τη γεύ-ση και την υφή του είναι πραγ-ματικά υπέροχο». Σε σχέση με τις συμβατικές πιπεριές, η πιπε-ριά Angello είναι μικρή σε μέ-γεθος, με λαμπερό ομοιόμορφο κόκκινο χρώμα, χωρίς σπόρους και γεύση πιο γλυκιά και πιο τρα-

γανή. Ιδανικό σνακ για παιδιά και ενήλικες, μιας και μπορεί να καταναλωθεί εύκολα σε οποιοδήποτε τόπο και στιγ-μή, προσελκύει ακόμα και ανθρώπους που κανονι-κά δεν τους αρέσουν οι πι-περιές. Προϊόν μιας οκτα-ετούς έρευνας, που τα πρώτα δύο χρόνια γινόταν σε μικρή κλίμακα και στη συνέχεια διευρύνθηκε σε στενή συνεργασία με ειδι-

κούς ερευνητές της αγοράς, η παραγωγή του Angello απο-

τελεί κομμάτι της γενικότερης στρατηγικής της εταιρείας για τη δημιουργία και την προώθηση νέων φρούτων και λαχανικών.

11 Λάχανο Βlack Magic

Νέα ποικιλία του περίφημου μαύρου λάχανου cavalo nero της Τοσκάνης, το Black Magic, δημι-ούργημα της Tozer Seeds, έπει-τα από 8 χρόνια μελέτης των δι-ακυμάνσεων στην ποιότητα του συμβατικού cavolo nero. Το Black Magic λύνει αυτά τα προβλήματα και ταυτοχρόνως διαθέτει άλλες αρετές. Πιο ομοιογενές και πιο σκούρο στο χρώμα, πιο κατσαρό, πιο τρυφερό, είναι εντυπωσιακό στην όψη. Καθαρά χειμωνιάτικο λαχανικό, μπορεί να χρησιμο-ποιηθεί στο κλασικό ιταλικό μι-νεστρόνε, σε ζεστές σαλάτες και σούπες ή να γίνει πολύ γευστικός πουρές. Πιο ανθεκτικό στο κρύο από τη συμβατική ποικιλία, χρει-άζεται τρεις περίπου μήνες μέχρι τη συγκομιδή, ενώ η πρώιμη συ-γκομιδή, σε 30 ημέρες περίπου, δίνει πολύ τρυφερά baby φύλλα, που τρώγονται και ωμά σε σαλά-τες. τους καλλιεργητές, το φυτό αποδεικνύεται εξαιρετικά ανθε-κτικό στις ασθένειες.

09 Καρότο Crème de Lite

Μετά από τέσσερις αιώνες πορ-τοκαλί ποικιλιών, στην αγορά άρχισαν να εμφανίζονται καρότα διαφόρων χρωμάτων. Έτσι κι αλ-λιώς αρχικά το καρότο ήταν αρ-χικά λευκό, κρεμ ή πορφυρό και οι πορτοκαλί ποικιλίες προέκυ-ψαν από διασταυρώσεις. Τα πορ-τοκαλί καρότα δημιουργήθηκαν από ολλανδούς καλλιεργητές που στόχο είχαν να πετύχουν μια λιγότερο πικρή γεύση και υι-οθετήθηκαν από την ολλανδική βασιλική οικογένεια της οποίας το χρώμα είναι το πορτοκαλί. Το Crème de Lite είναι κίτρινο, για την ακρίβεια στο χρώμα της κρέ-μας, δεν χρειάζεται ξεφλούδι-σμα, είναι πολύ γλυκό στη γεύση και τραγανό στην υφή. Σήμερα διακινείται από τα σούπερ μάρ-κετ Marks & Spencer, και φαίνε-ται να είναι το νέο προϊόν που θα αλλάξει την αγορά καρότου, μετά από αρκετές προηγούμενες αποτυχίες.

ΜΑΪΟΣ 2013 /25

26 / ΜΑΪΟΣ 2013

υδέν κακόν αμιγές καλού. Η

αναταραχή στις χώρες της

Βόρειας Αφρικής και της Μέ-

σης Ανατολής από το 2011

κι έπειτα, αλλά και η έλλειψη

εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων εταίρων προς την

ελληνική οικονομία και τις ελληνικές επιχειρή-

σεις, οδηγούν την ελληνική βιομηχανία τροφί-

μων και ποτών σε αναθεώρηση της στρατηγικής

τους. Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις

του κλάδου αντιλαμβάνονται ότι τουλάχιστον τε-

λευταία μάλλον ανήκουμε εις την ανατολή, υπό

την έννοια ότι προς τα εκεί ανοίγονται πολλές

και σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες και αυξά-

νονται οι προοπτικές ανάπτυξης.

Βεβαίως τη Μέση Ανατολή είχαν “ανακαλύψει”

από αρκετά πιο νωρίς ελληνικές επιχειρήσεις

που δραστηριοποιούνται όμως σε άλλους κλά-

δους και κυρίως στους κλάδους των κατασκευ-

ών, των πλαστικών, των δομικών υλικών, του

αλουμινίου. Η σταδιακή άνοδος του βιοτικού

επιπέδου στις χώρες αυτές, καθώς και οι αλ-

λαγές στη σύνθεση του πληθυσμού τους, μιας

και πολλοί πλέον Ευρωπαίοι αλλά και Αμερικα-

νοί ζουν κι εργάζονται εκεί ως στελέχη πολυε-

θνικών επιχειρήσεων ανοίγουν νέους διαύλους

για τα ελληνικά τρόφιμα.

η αρχή της ChipitaΠρωτοπόρος σε αυτή την ιστορία ήταν η Chipita

η οποία από πολύ νωρίς και λόγω των σχέσε-

ων από παλιά του επικεφαλής της, Σπύρου Θε-

οδωρόπουλου με τον Όμιλο Olayan είχε στρα-

φεί στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της

Αφρικής, γεγονός που τη χαρακτήρισε ως την

επιχείρηση που “έμαθε τους Άραβες να τρώνε

κρουασάν”. Πέραν των εξαγωγών που πραγμα-

τοποιούσε προς τις χώρες αυτές η Chipita εδώ

και αρκετά χρόνια, η εταιρεία από το 1997 μέσω

joint venture είχε προχωρήσει στη δημιουργία

παραγωγικής μονάδας στην Αίγυπτο, ενώ δέκα

χρόνια, το 2007, μετά έπραξε το ίδιο στη Σαου-

δική Αραβία. Η συνεργασία της με την Western

Bakeries οδήγησαν στη δημιουργία της Modern

Food Industries και στην παραγωγή κρουασάν

σε εργοστάσιο που βρίσκεται στη Τζέντα.

ο

ΤηΣ δηΜηΤρα Σ ΜανιΦαβα, dmanifava@hotmail.com

ελλΗΝικεΣ επιχει-ΡΗΣειΣ ΤΡΟφιμωΝ

ΣΤιΣ χωΡεΣ ΤΟυ μΑυΡΟυ χΡυΣΟυ.

προσ ανατολασ

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι πέρυσι ο κ. Σπύ-

ρος Θεοδωρόπουλος αποφάσισε να περιορίσει

την παρουσία της Chipita στις ΗΠΑ, προκειμέ-

νου να στραφεί στο...ανατολικό μέτωπο. Προχώ-

ρησε, λοιπόν, στην πώληση στην B&G Foods Inc.

δύο εκ των τριών σημάτων της Chipita America,

καθώς και μιας παραγωγικής μονάδας στη Βό-

ρεια Καρολίνα. Η κίνηση αυτή συνέβαλε στη

χρηματοδότηση της μονάδας που κατασκευά-

ζει η Chipita στην Κωνσταντινούπολη, επένδυση

ύψους 13 εκ. ευρώ, η οποία αναμένεται να μπει

σε παραγωγική λειτουργία εντός του τρέχοντος

έτους, ενώ το 2012 λειτούργησε το εργοστάσιο

της εταιρείας στη Μουμπάι της Ινδίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 87% του τζίρου των 640

εκ. ευρώ που πραγματοποίησε το 2012 η Chipita

προέρχεται από τις διεθνείς δραστηριότητές της

και μόλις το 13% από την εγχώρια αγορά.

στα βήματά της η VivartiaΑνάλογες κινήσεις ξεκίνησε από πέρυσι και η

Vivartia, κάτοχος μέχρι το 2010 της Chipita. Μά-

λιστα, οι επενδυτικές πρωτοβουλίες της Vivartia

προς Ανατολάς αλλά και προς την Αφρική αφο-

ρούν όλη τη γκάμα των προϊόντων της. Καθορι-

στικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η

συμφωνία που υπέγραψε πέρυσι το καλοκαίρι

ΕξΑΓωΓΕΣt&π

βικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, να αυξάνονται κατά 123% και 145% αντιστοίχως. Επιστρέφοντας στο 2012, τα στοιχεία δείχνουν ότι η αύξη-ση κατά 8,4%, από 1.274,5 εκ. ευρώ το 2011 σε 1.381,3 εκ. ευρώ το 2012 οφείλεται κυρίως στις σημαντικές αυξήσεις των εξα-γωγών προς 3 από τους 7 κυρι-ότερους πελάτες των ελληνι-κών προϊόντων στην περιοχή και συγκεκριμένα (κατά σει-ρά όγκου εξαγωγών) προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιρά-τα αύξηση κατά 59,2% (από 173 εκ. ευρώ σε 275,4 εκ. ευρώ), προς τη Λιβύη με εντυπωσι-ακή αύξηση 287,5% (από 44,2 εκ. ευρώ σε 171,2 εκ. ευρώ) και προς την Αίγυπτο αύξη-ση 21,7% (από 116,3 εκ. ευρώ σε 141,5 εκ. ευρώ). Από τις υπόλοι-πες χώρες, με χαμηλότερες σε αξία εξαγωγές, αξίζουν να αναφερθούν σημαντικές αυ-ξήσεις των εξαγωγών προς το Λίβανο (σε 50,1 εκ. ευρώ από 35,5 εκ. ευρώ ή αύξηση 41,1%), και προς το Ιράκ (σε 34,2 εκ. ευρώ από 20,1 εκ. ευρώ ή αύ-ξηση 69,9%). Αρκετές από τις χώρες αυτές μάλιστα ανέβηκαν στην κατά-ταξη των εξαγωγικών προο-ρισμών των ελληνικών προϊ-όντων. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανέβηκαν στην 18η θέση το 2012 από την 20ή το 2011, η Λιβύη στην 22η από την 47η, η Αίγυπτος στην 27η από την 29η, ο Λίβανος στην 46η από την 48η. Αν μη τι άλλο, για τις ελληνι-κές επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων ανοίγεται στις πε-ριοχές αυτές πεδίο δόξης λα-μπρό. Μπορεί η Μέση Ανατο-λή να είναι πλούσια λόγω του “μαύρου χρυσού”, αλλά η Ελ-λάδα μπορεί κάλλιστα να αξι-οποιήσει το δικό της “χρυ-σό”, ήτοι τα προϊόντα της ελληνικής γης. Οι επιχειρη-ματίες φαίνεται να το γνωρί-ζουν καλά αυτό και πολύ πριν τις όποιες κινήσεις από την πλευρά της πολιτείας είδαν τις προοπτικές στις νέες αγο-ρές και σπεύδουν να τις εκμε-ταλλευθούν.

28 / ΜΑΪΟΣ 2013

ΕξΑΓωΓΕΣt&π

Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή, Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων

Οι ελλΗΝικεΣ εξΑΓωΓεΣ πΡΟΣ ΤιΣ χωΡεΣ ΤΗΣ μεΣΗΣ ΑΝΑΤΟλΗΣ κΑι βΟΡειΑΣ ΑφΡικΗΣ

το κατάρ αναζητεί συνεργασίεςΔουλειές για την ελληνική βιομηχανία τροφίμων φαί-νεται να ανοίγουν και με την συνεχή ενδυνάμωση των σχέσεων της Ελλάδας με το Κατάρ. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αθήνα του διευθύνο-ντος συμβούλου της Qatar Holding, Αχμέντ αλ Σαΐντ, σε συνεδρίαση που πραγμα-τοποιήθηκε στο υπουργείο Ανάπτυξης υπό τον αρμόδιο υφυπουργό Νότη Μηταράκη, παρουσίασαν τα επενδυτικά τους σχέδια και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τροφίμων. Μέσα από αυτές τις συναντή-σεις διερευνάται το ενδεχό-μενο σύστασης κοινοπραξιών από ελληνικές εταιρείες και εταιρείες του Κατάρ, οι οποίες έχουν το πλεονέκτημα της ρευστότητας, για την υλοποί-ηση επενδύσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Κατάρ. Ει-δικά σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα, το Κατάρ επιδιώκει να αυξή-σει σε σημαντικό βαθμό την παραγωγική του ικανότητα. Ο στόχος που έχει τεθεί από τον επικεφαλής του Εθνικού Προγράμματος Ασφάλειας Εφοδιασμού Τροφίμων του Κατάρ είναι μέσα σε 12 χρόνια η χώρα να μπορεί να παράγει τα δικά της τρόφιμα, τα οποία σήμερα αναγκάζεται να εισά-γει σε ποσοστό 90%. Η ενδυνάμωση της παρουσίας των ελληνικών τροφίμων στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής απο-τυπώνεται και στα τελευταία στοιχεία για τις εξαγωγές. Το 2012 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις χώρες της περιοχής αυτής αυξήθηκαν συνολικά κατά 8,4% σε σχέση με το 2011. Η πρώτη χρονιά της Αραβικής Άνοιξης για τις ελληνικές εξα-γωγές ήταν το 2011 όταν αυ-τές αυξήθηκαν προς τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής κατά 63,9% με τις εξαγωγές σε επιμέρους κράτη, όπως τα Ηνωμένα Αρα-

με με την εταιρεία του Άμπου Ντάμπι Exeed Industries, για τη σύσταση κοινο-

πραξίας με στόχο την παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα σε χώρες της

Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής, καθώς και στις χώρες του Κόλπου.

Σε πρώτη φάση η κοινοπραξία με την Exeed Industries θα έχει ως αντικείμε-

νο τις εξαγωγές προϊόντων από τις μονάδες της Vivartia προς τις ακόλουθες

χώρες: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Ομάν, Μπα-

χρέιν, Κατάρ, Αίγυπτο, Λιβύη, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο, Ιράκ και Ιράν. Το

Νοέμβριο του 2014 αναμένεται να ξεκινήσει η κατασκευή εργοστασίου γαλα-

κτοκομικών προϊόντων στο Άμπου Ντάμπι με στόχο να έχει ολοκληρωθεί το

δεύτερο εξάμηνο του 2014. Πρόκειται για επένδυση ύψους 70 εκ. ευρώ και

θα κατασκευασθεί σε έκταση 160 στρεμμάτων σε οικόπεδο που έχει ήδη επι-

λεγεί. Μάλιστα, με το που θα ξεκινήσει η λειτουργία του εργοστασίου αυτού,

αναμένεται η έναρξη των εργασιών για την κατασκευή δύο ακόμη εργοστα-

σίων στην περιοχή. Τα προϊόντα για τα οποία υπάρχει έντονο ενδιαφέρον, πέ-

ραν του γάλακτος και του γιαουρτιού, είναι οι χυμοί, το παγωμένο τσάι, οι ζύ-

μες, καθώς και τα είδη βρεφικής διατροφής.

Η συνεργασία Vivartia και Exeed Industries θα περιλαμβάνει όλα τα προϊό-

ντα της Vivartia –Δέλτα, Μπάρμπα-Στάθης και Χρυσή Ζύμη– καθώς και όλα

τα σήματα του ομίλου στον κλάδο της εστίασης (Goody’s, Everest, Flocafé και

LaPasteria). Στόχος της κοινοπραξίας είναι να εξελιχθεί σε ηγέτη του κλάδου

τροφίμων στην ευρύτερη περιοχή, μια δυναμική αγορά με πάνω από 330 εκα-

τομμύρια καταναλωτές, πραγματοποιώντας πωλήσεις άνω των 165 εκ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι η Exeed Industries είναι 100% θυγατρική της National

Holding στο Αμπου Ντάμπι και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην περιοχή με

δραστηριότητες στους κλάδους των υλικών κατασκευών, της κλωστοϋφα-

ντουργίας και της γεωργίας.

Πρόσφατα ο Όμιλος Goody’s–Everest που επίσης ανήκει στη Vivartia προ-

χώρησε στην υπογραφή συμφώνου με την εταιρεία λιβυκών συμφερόντων

Tasty Franchise Ltd για την ανάπτυξη των αλυσίδων Goody’s και Flocafé

στη Λιβύη. Η συμφωνία προβλέπει τη λειτουργία τουλάχιστον 10 εστιατορίων

Goody’s και 10 καταστημάτων Flocafé σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της

χώρας. Εντός του τρέχοντος έτους προβλέπεται να λειτουργήσουν τέσσερα

καταστήματα στη Λιβύη, εκ των οποίων τα δύο υπό το σήμα Goody’s και τα

άλλα δύο υπό το σήμα Flocafé. Διερευνητικές συζητήσεις φέρεται να γίνο-

νται και με τη Σαουδική Αραβία, μία χώρα όπου η αγορά fast food θεωρείται

από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες και υπολογίζεται ότι έως το 2015 θα φτά-

σει τα 4,5 δις δολάρια.

ΤΑ ελλΗΝικΑ ΓλυκΑ επιδΟΡπιΑ κΡΑΣιΑ ειΝΑι

κΑΤΑξιωμεΝΑ διεθΝωΣ εδω κΑι πΟλλΑ χΡΟΝιΑ,

Σε ΑΝΤιθεΣΗ με ΤΑ ξΗΡΑ πΟυ ΑΡχιζΟυΝ ΤωΡΑ ΝΑ

ΑΝΑΓΝωΡιζΟΝΤΑι. ΣυμμΑχΟΣ ΤΟυΣ

Ο ελλΗΝικΟΣ ΗλιΟΣ, κΑπΟιΑ εξΑιΡεΤικΑ

TERROIR, Η μΑκΡΟχΡΟΝΗ πΑΡΑδΟΣΗ

κΑι Η ΤεχΝΟΓΝωΣιΑ πΟυ εχει ΑΝΑπΤυχθει

ωΣ πΡΟΣ ΤΗΝ πΑΡΑΓωΓΗ ΤΟυΣ.

έλληΝικα έπιδορπια

κρασιαΓνωστοί ανεκμετάλλευτοι θησαυροί.

ΤοΥ ΤριανΤαΦΥλ λοΥ ΠεΤκ ανοΠοΥλοΥ, Qfood@otenet.grεικονογραΦηΣη: DaNiel eGNeUs, daniel@danielegneus.com

30 / MAΪΟΣ 2013

MAΪΟΣ 2013 /31

Σάμος συγκαταλέγεται στις

κύριες περιοχές παραγω-

γής γλυκών κρασιών του

κόσμου ενώ άλλες γνωστές

είναι η Λήμνος, πρόσφατα

η Σαντορίνη και ως ποικιλία

η Mαυροδάφνη. Δεν πρέπει να παραλείψουμε

δε και το κρυφό αστέρι που λέγεται Μοσχάτος

Ρίου Πατρών, ούτε το γεγονός ότι σήμερα ένας

μεγάλος αριθμός Ελλήνων οινοπαραγωγών φτιά-

χνει γλυκά κρασιά, το ένα καλύτερο από το άλλο,

εμπλουτίζοντας την ήδη μεγάλη γκάμα των ελληνι-

κών γλυκών κρασιών. Γιατί η χώρα μας διακρίνεται

από τις άλλες χώρες που παράγουν γλυκά κρασιά

και για την ποικιλία στο στυλ των κρασιών της, τα

οποία είναι από χρυσοκίτρινα μέχρι πορφυρά, από

φρέσκα μέχρι παλαιωμένα και από λεπτά φρου-

τώδη αρωματικά μοσχάτα, μέχρι σοκολατένια και

μπαχαρένια.

Απόδειξη της εξαιρετικής ποιότητας των ελλη-

νικών γλυκών κρασιών είναι και τα βραβεία τους

σε διεθνείς διαγωνισμούς και ειδικά στον Διεθνή

Διαγωνισμό Οίνου της Θεσσαλονίκης όπου καμιά

χρονιά δεν απουσιάζουν από τις πρώτες θέσεις

των μεταλλίων.

Για να μπορεί ένα κρασί να κατατάσσεται στην

κατηγορία των γλυκών, επιβάλλεται νομοθετικά

να περιέχει 50 και πλέον γραμμάρια σακχάρων

ανά λίτρο. Τα γλυκά κρασιά δημιουργούνται από

την παραμονή αζύμωτων σακχάρων, η οποία επι-

τυγχάνεται με διακοπή της αλκοολικής ζύμωσης.

Αυτή γίνεται με τρεις τρόπους:

• Από μόνη της, μετά από υπερωρίμανση των

σταφυλιών ώστε να περιέχουν πολλά ζάχαρα οπό-

τε κατά την οινοποίηση η αλκοολική ζύμωση στα-

ματά με φυσικό τρόπο και ένα ποσοστό των ζαχά-

ρων που παραμένει αζύμωτο δίνει τη γλυκιά γεύση

(οίνοι φυσικώς γλυκείς, vins naturellement doux).

• Με το λιάσιμο των σταφυλιών που έχει ως απο-

τέλεσμα την απώλεια νερού και άρα την συμπύ-

κνωση αρωμάτων και γεύσεων με το ίδιο αποτέλε-

σμα (Vinsanto, Nectar, Μοσχάτος Ρίου Πατρών).

• Με προσθήκη οινοπνεύματος στη διάρκειά

της αλκοολικής ζύμωσης, με αποτέλεσμα να δια-

κόπτεται η διαδικασία και να διατηρείται υψηλή η

περιεκτικότητα σε σάκχαρα (οίνοι γλυκοί φυσικοί,

όπως τα περισσότερα κρασιά της Λήμνου και της

Σάμου και η Μαυροδάφνη).

Οι κύριες περιοχές όπου παράγονται είναι:

σάμοςΤα πιο διάσημα ελληνικά γλυκά κρασιά παράγο-

νται στη Σάμο εκφράζοντας όλον τον αρωματικό

πλούτο των φρούτων και των λουλουδιών του νη-

σιού. Για την παραγωγή τους αξιοποιείται η ποικι-

λία του Mοσχάτου. Διακρίνονται στα φρέσκα, με

λεπτά αρώματα και στα παλαιωμένα (Nectar και

Anthemis) με αρώματα μπαχαρικών καφέ και σο-

κολάτας. Γενικά έχουν μια ισορροπία γλυκύτητας

και οξύτητας και μια δυνατή επίγευση.

Το σύνολο των κρασιών της Σάμου παράγεται και

διακινείται από την Ένωση των Συνεταιρισμών Σά-

μου η οποία ιδρύθηκε το 1934 και κατάφερε να

στείλει το σαμιώτικο κρασί σε όλες τις αγορές του

κόσμου και να κατακτήσει μεγάλα βραβεία στους

σπουδαιότερους διαγωνισμούς. Σήμερα το 80%

του σαμιώτικου κρασιού εξάγεται κυρίως στη Γαλ-

λία. Όπως μας είπε ο οινολόγος της ΕΑΣ Σάμου,

Μανώλης Τσακαλάκης, «οι εξαγωγές είναι το αντί-

δοτο στην κρίση μια και η εσωτερική αγορά είναι

αυτή τη στιγμή προβληματική για το κρασί».

λήμνος Η ξηρασία και τα ηφαιστειογενή εδάφη του νησιού

βοηθούν την ποικιλία Μοσχάτο Αλεξανδρείας να

παράγει ιδιαίτερα και ποιοτικά κρασιά καθιστώ-

ντας τη Λήμνο έναν από τους σημαντικότερους

τόπους για την παραγωγή γλυκών κρασιών στην

Ελλάδα. Κυρίαρχος είναι ο συνεταιρισμός ΕΑΣ

Λήμνου, αλλά υπάρχουν και μερικοί πολύ καλοί

ιδιώτες οινοπαραγωγοί. Τα γλυκά κρασιά της Λή-

μνου είναι λευκά, με ήρεμο αρωματικό και γευστι-

κό χαρακτήρα με χαρακτηριστικό το άρωμα του

βερίκοκου.

σαντορίνη-VinsantoTο μοναδικό terroir του νησιού που αποτελείται

από το ηφαιστειογενές, γεμάτο ελαφρόπετρες

έδαφος, τα μεγάλης ηλικίας αμπέλια, οι χαμηλές

αποδόσεις, οι πρωινές υγρασίες που διασφαλί-

ζουν την απαιτούμενη ποσότητα νερού και η δια-

μόρφωση των κλημάτων σε «κουλούρες»,

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

η

ΤοΥ ΤριανΤαΦΥλ λοΥ ΠεΤκ ανοΠοΥλοΥ, Qfood@otenet.grεικονογραΦηΣη: DaNiel eGNeUs, daniel@danielegneus.com

01 Μαυροδάφνη Reserve 601, Αχάια Κλά-ους Βαθύ κεχριμπαρένιο χρώμα και πολυσύνθετο μπουκέτο αρωμά-των που θυμίζουν σταφίδες και ξηρούς καρπούς με πιο έντονα τα καρύδια. Ζεστό, παχύ και γλυκό στόμα, με γεύ-σεις ξερών σύκων και χουρμάδων, με μεγάλης διάρκειας επίγευση. Έ να πλούσιο και κομ-ψό κρασί που ταιριά-ζει ιδανικά, ως απερι-τίφ με καρβουδισμένα αμύγδαλα, αποξηρα-μένα σύκα και δαμά-σκηνα, αλλά και ως επιδόρπιο με φρέσκα φρούτα, μαλακές γρα-βιέρες, μπλε τυριά, κρέμα καρα-μελέ, γλυκά και παγωτά με σι-ρόπι βύσσινο, γλυκά με καφέ και σοκολάτα.

02 Λιαστός, Μωραΐτης, ΠάροςAπό την ποικλία Μονεμβασιά, αποτέλεσμα υπερώριμου τρυγη-τού που γίνεται το πρώτο 15νθή-μερο του Σεπτεμβρίου στην Πάρο. Το αργό λιάσιμο των σταφυλιών για 15 μέρες με-στώνει τις ρώγες, που αφυ-δατώνονται εμπλουτίζοντας το κρασί με άφθονα φυσι-κά σάκχαρα, διατηρώντας τα αρώματα της ποικιλί-ας. Ωριμάζει για ένα χρό-νο σε δρύινα βαρέλια. Έ ντονα αρώματα ξηρών βε-ρίκοκων, σύκου, σταφί-δας, καφέ, μελιού. Χάλκι-νο χρώμα με παχύρευστη υφή, στόμα δροσερό, με γλύκα που εξισορροπείται από την εξαιρετική οξύτητά του και με μακρά γλυκιά επίγευση. Συ-νοδεύει πικάντικα τυριά, ξηρούς καρπούς, φρούτα, γλυκά του κουταλιού.

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

προικίζει με μοναδικές ιδιότητες και χαρακτήρα

τις ποικιλίες ασύρτικο αϊδάνι και αθήρι, από τις

οποίες παράγεται το Vinsanto. Ένα κρασί με εκ-

πληκτική συμπύκνωση, ορυκτώδη χαρακτήρα

και μεγάλη οξύτητα που ισορροπεί τη γλυκύτητά

του. Ένα νεαρό Vinsanto διαθέτει πορτοκαλό-

χρυσο χρώμα και φρουτώδη χαρακτήρα, που

«φέρνει» κυδώνι, ώριμα κίτρινα φρούτα, μέλι

και καραμέλα, ενώ ένα παλαιωμένο έχει χρώμα

σκούρο κόκκινο με αρώματα, καφέ και αποξη-

ραμένων φρούτων. Vinsanto παράγει η Ένωση

(Σαντό) και όλοι οι μεγάλοι παραγωγοί της Σα-

ντορίνης.

Μαυροδάφνη πατρώνΕίναι ξακουστή διεθνώς από τον 19ο ακόμη αι-

ώνα και είναι και το πιο δημοφιλές γλυκό κρασί

στην Ελλάδα. Παράγεται από την ομώνυμη ποι-

κιλία και από σταφίδα σε ποσοστό μέχρι 49%.

Σήμερα έχει υποβαθμιστεί πολύ η τιμή και κατά

συνέπεια η ποιότητα της απλής Μαυροδάφ-

νης. Στην αρχή έχει μέτριο σώμα αλλά με την

ωρίμαση και παλαίωση σε βαρέλι ή στη φιάλη,

αποκτάει ιδιαίτερο χαρακτήρα. Μια πενταετία

θα της επιτρέψει να αποκτήσει μια μοναδική,

γλυκόπικρη πολυπλοκότητα, όμως η καλύτερη

Μαυροδάφνη γίνεται μετά από 10 χρόνια πα-

λαίωσης. Τότε αποκτά ένα εκρηκτικό μπουκέτο

αποξηραμένων φρούτων, λουλουδιών και ξη-

ρών καρπών, μαζί με βελούδινο στόμα, και γίνε-

ται ένα πραγματικά σπουδαίο κρασί. Έχει κοινά

χαρακτηριστικά με το Πόρτο και είναι ένα κρασί

με μεγάλη χρήση στη μαγειρική.

Μοσχάτος ρίου πατρώνΕκπληκτικής ποιότητας αλλά ελαχίστης ποσό-

τητας γλυκό κρασί που προέρχεται από ημιορει-

νούς αμπελώνες, πάνω από το Ρίο της Αχαΐας.

Οι βροχοπτώσεις και οι δροσιές που υπάρχουν

εκεί συμβάλουν ώστε να κρατηθούν τα πρω-

τογενή αρώματα και να δημιουργηθούν καλές

οξύτητες. Παράγεται από την ποικιλία Μοσχάτο,

αφού λιαστούν τα σταφύλια για μια εβδομάδα,

έως δέκα μέρες. Έτσι τα επιδόρπια αυτά κρασιά

ΠΟΠ αποκτούν το αρωματικό τους βάθος, τη

γευστική τους διάρκεια, την εξαιρετική οξύτητα

και την πολυπλοκότητά τους. Λόγω δε του μι-

κρού αριθμού τους, οι φιάλες με Μοσχάτα Ρίου

Πατρών αποτελούν τρόπαιο για τους φίλους του

κρασιού.

Γλυκά κρασιά παράγονται επίσης στη Ρόδο (Μο-

σχάτος), την Κεφαλονιά (Μοσχάτος και Μαυ-

ροδάφνη), τη Σητεία και τις Δάφνες Ηρακλείου

στην Κρήτη (Λιάτικο).

ΑλχημείεςΤα γλυκά κρασιά μπορούμε να τα απολαύσουμε σκέτα, με φρούτα, ξηρούς καρπούς, ακόμη και λιπαρά πιάτα (π.χ. φουά-γκρα),

εξωτικές γεύσεις, δυνατά τυριά και φυσικά με όλη τη γκάμα των γλυκών ανάλογα με το στυλ τους -τα φρέσκα με ελαφριά κρεμώδη γλυκά που έχουν φρούτα και τα παλαιωμένα ή τα vinsanto με πιο δυνατά γλυκά και σοκολάτα. Είναι κρίμα που

δεν απολαμβάνουμε οι Έ λληνες αυτό το θησαυρό μας. Κάθε καλό γεύμα ολοκληρώνεται συνήθως με ένα γλυκό, το οποίο θα μπορούσε να συνοδεύεται από ένα ποτήρι επιδόρπιου κρασιού. Αυτό σπανίως γίνεται στη χώρα μας μια και κατά κανόνα

συνεχίζουμε με το ξηρό κρασί του φαγητού (κάτι εξαιρετικά αταίριαστο) ή περνάμε σε ένα χωνευτικό απόσταγμα. Έ τσι δεν βοηθάμε τα ελληνικά γλυκά κρασιά εμπορικά και κατά συνέπεια ούτε την προσπάθεια εξαγωγής τους.

32 / MAΪΟΣ 2013

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

05 Σάμος Nectar, Έ νωση Οινοπαραγωγών Σάμου Το πιο ιστορικό κρασί της Έ νωσης Σάμουσαρώνει βραβεία διεθνώς. Παράγεται από υπερώριμα, μοσχάτα σταφύλια, διαλεγμένα ένα-ένα, που απλώνονται στον ήλιο για αρκετές ημέρες. Μετά από 3 χρό-νια παραμονής σε δρύ-ινο βαρέλι παίρνει κε-χριμπαρένιο με χρυσές ανταύγειες χρώμα. Με-θυστικά γλυκιά μύτη με αρώματα σταφίδας, αποξηραμένων γλυκών φρούτων, μελιού και γλυκών μπαχαρικών. Πληθωρική παλέτα, ικα-νοποιητική οξύτητα για την ποσότητα των σακχάρων που έχει να αντιμετωπίσει, γεμάτο σώμα, αλκοόλ 14% και μακριά σε διάρκεια επί-γευση. Eξαιρετική σχέ-ση ποιότητας-τιμής.

03 Vinsanto παλαίωσης 4 ετών,Έ νωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών ΠροϊόντωνΜε πορτοκαλί-μελί προς το καστανό και το κόκκινο χρώμα και αρώματα γαρύφαλλου, κανέλας και αποξηρα-μένων φρούτων με κυρίαρχα αυτά του λιασμένου σύκου και της σταφίδας. Δο-μημένο και φινετσά-το. Στη γεύση στρογ-γυλό, βελούδινο, πλούσιο, που παί-ζει ανάμεσα στο μέλι και το λεμόνι και αφήνει μακρά επί-γευση και φινετσάτη γλύκα στο λάρυγγα. Ταιριάζει με γλυκά ορεκτικά αλλά και ως επιδόρπιο με πιά-τα φρούτων, τάρτες, παγωτά, μπακλαβά, crème brûlée και δυνατά τυριά.

06 Ηφαίστου Γνώση, Κτήμα Χατζηγεωργίου Παράγεται στη Λήμνο από υπερώ-ριμο Μοσχάτο Αλεξανδρείας που αφήνεται στην ευεργετική επίδρα-ση του ήλιου (λιαστό) για να μεστώ-σει ο οργανοληπτικός χαρακτήρας του. Η παλαίωση σε καινούρια δρύι-να βαρέλια γεννά ένα κρα-σί με σκούρο χρώμα και πυκνά και σύνθετα αρώ-ματα κυδωνόπαστου, απο-ξηραμένου σύκου, μελιού, καραμέλας και βανίλιας. Στο στόμα είναι γλυκό, ισορροπημένο, με υψηλή οξύτητα και πλούσιο σώμα. Έ χει εξαιρετική επίγευση και μπορεί να συνοδεύσει παλαιωμένα κίτρινα τυριά, καθώς και γλυκά με βάση την καραμέλα, τη βανίλια, τους ξηρούς καρπούς ή τη σοκολάτα γάλακτος.

04 Μοσχάτος Ρίου Πατρών, ΠαρπαρούσηςΈ ντονο χρυσοκίτρινο χρώμα και πλη-θωρικά αρώματα που θυμίζουν ώριμο βερίκοκο, αχλάδι, γλυ-κό κυδώνι και φλούδα λεμονιού και κίτρου, με νότες ξηρών καρπών και καραμέλας. Γεμάτο στόμα, με γλυκύτητα και ιδανική οξύτητα, με αποτέλεσμα την εξαι-ρετική ισορροπία. Πίνεται μετά από το δείπνο συνοδεία ανά-λαφρων γλυκών (όχι σοκολάτα) ή με φρέσκα ή αποξηραμένα φρού-τα. Με ροκφόρ ή κα-ραμελωμένα κρεμμυ-δάκια δημιουργεί μια έκρηξη γεύσεων. Λόγω της οξύτητάς του έξω το συνδυάζουν με φουά γκρα. Πολύ ωραίο και ως απεριτίφ.

34 / ΜΑΪΟΣ 2013

οι πρωταθλητέσ

ρκετοί νέοι πρωτοεμφανιζόμε-

νοι παραγωγοί βρέθηκαν σε

πολύ ψηλές θέσεις στα απο-

τελέσματα του 13ου Διεθνούς

Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλο-

νίκης. Όπως μας είπε ο πρόεδρος της Ένωσης

Οινοπαραγωγών της Βόρειας Ελλάδας (ΕΝΟΑ-

ΒΕ) που πραγματοποιεί το ΔΔΟΘ, οινολόγος και

οινοπαραγωγός Στέλιος Κεχρής, αυτός είναι και

ο λόγος ύπαρξης του διαγωνισμού: η εμφάνιση

νέων παραγωγών στο ψηλό επίπεδο. Αυτό είναι

ένα ακόμη ελπιδοφόρο μήνυμα για το ελληνι-

κό κρασί. Χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι για μια

ακόμη φορά οι «βαριές φανέλες» της ελληνι-

κής οινοποιίας δεν επιβεβαίωσαν την ποιότητά

τους. Έτσι για άλλη μια φορά το ελληνικό κρα-

σί πιστοποίησε ότι έχει σταθεροποιηθεί σε ένα

πολύ ψηλό ποιοτικό επίπεδο. Πώς έγινε αυτό;

Προσέξτε: Σε κάθε διεθνή διαγωνισμό κρασιού

που γίνεται με την αιγίδα και τις διαδικασίες

του Διεθνούς Οργανισμούς Αμπέλου και Οίνου

(Organisation Internationale de la Vigne et du

Vin, OIV) βραβεύεται μόνο το 30% των κρασιών

που συμμετέχουν. Τα βραβεία, ανάλογα με τη

βαθμολογία, ξεκινούν από χρυσά και πάνε σε

αργυρά και χάλκινα. Αν αυτό το 30% εξαντληθεί

με μια κατηγορία δεν απονέμονται βραβεία της

επόμενης. Αν δηλαδή τα κρασιά που αξιολογή-

θηκαν άξια χρυσού μεταλλίου καλύψουν το 30%

των συμμετοχών δεν θα δοθούν αργυρά και χάλ-

κινα.

Κατά συνέπεια ένδειξη γενικής ποιότητας των

κρασιών που συμμετέχουν, εν προκειμένω των

ελληνικών κρασιών, θα λέγαμε ότι είναι το ποσο-

στό που καλύπτουν τα χρυσά μετάλλια.

Στους πρώτους διαγωνισμούς δόθηκαν βραβεία

όλων των ειδών. Σταδιακά η ποιότητα του ελλη-

νικού κρασιού ανέβαινε και εξαφανίστηκαν τα

χάλκινα καθώς χρυσά και αργυρά κάλυπταν το

30%. Μετά άρχισαν να λιγοστεύουν τα αργυρά

και πλησιάζουμε στο σημείο που όλο το ποσοστό

θα δίνεται σε χρυσά.

Στον πίνακα βλέπουμε το ποσοστό των χρυσών

μεταλλίων στους πέντε τελευταίους διαγωνι-

σμούς. Η πρόοδος είναι απόλυτα εμφανής. Αν

και βλέπουμε μια πτώση στο συνολικό αριθμό

μεταλλίων η οποία οφείλεται σε ισόποση μείωση

των συμμετοχών στο Διαγωνισμό λόγω της οικο-

νομικής κρίσης, αυτό που έχει σημασία ωστό-

σο είναι το ποσοστό των χρυσών μεταλλίων, τα

οποία σχεδόν τείνουν να εκτοπίσουν εντελώς

ακόμη και τα αργυρά.

Να σημειωθεί ότι μια οποιαδήποτε βράβευση σε

διαγωνισμό δεν αποτελεί παρά μια φωτογραφι-

κή εκτίμηση της στιγμής, μιας συγκεκριμένης φι-

άλης από κάποιους ειδικούς. Με τίποτε δεν ση-

μαίνει απόλυτα ότι το κρασί αυτό είναι σπουδαίο

Ο διεθΝΗΣ διΑΓωΝιΣμΟΣ ΟιΝΟυ θεΣΣΑ-λΟΝικΗΣ ειΝΑι ΑλλΗ μιΑ επιβε-βΑιωΣΗ ΟΤι ΤΟ ελλΗΝικΟ κΡΑΣι ΓιΝεΤΑι ΟλΟεΝΑ κΑι κΑλυΤεΡΟ.

oiΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

α

ΤοΥ ΤριανΤαΦΥλ λοΥ ΠεΤκ ανοΠοΥλοΥ, Qfood@otenet.gr

Έ ξι χρυσά, εκ των οποίων το ένα

Μεγάλο Χρυσό (φέτος) για τον ερυθρό Άσπρο

Λαγό του κτήματος

Δουλουφάκη.

ΜΑΪΟΣ 2013 /35

οι πρωταθλητέσ

Μικροσκόπιο

Ως προς τις περιοχές ΠΟΠ τις πιο πολ-λές βραβεύσεις με Χρυσά μετάλλια συ-γκέντρωσαν η Νεμέα και η Σαντορίνη (από 21 η κάθε περιοχή). Ακολουθούν η Λήμνος, η Ραψάνη, το Αμύνταιο, η Νάουσα, η Πάρος και η Ρομπόλα της Κεφαλονιάς.Από τις περιοχές ΟΠΕ (γλυκά κρασιά) πρώτη έρχεται η Σάμος και μετά η Μαυ-ροδάφνη.Από τις περιοχές ΠΓΕ (και πρώην Το-πικοί Οίνοι) τα περισσότερα μετάλλια έχουν αποσπάσει η Κρήτη (37), το Παγ-γαίο (28), η Μακεδονία (21), η Δράμα (15), η Επανομή (14), η Τρυφιλία (12), το Ηρά-κλειο (10) και ακολουθούν η Εύβοια, η Στερεά Ελλάδα, η Ημαθία, ο Τύρναβος, η Πελοπόννησος και η Φλώρινα.

ή ότι είναι καλύτερο από ένα άλλο που έλαβε

χαμηλότερη βαθμολογία ή δεν συμμετείχε πόσο

μάλιστα όταν αναφερόμαστε και σε διαφορετι-

κές χρονιές. Επίσης, κάθε παραγωγός επιλέγει

ποια κρασιά να στείλει και ποια δείγματα. Προ-

φανώς στέλνει ό,τι καλύτερο έχει, το οποίο πολ-

λές φορές δεν αντιπροσωπεύει το μέσο όρο της

ποιότητας των κρασιών του. Μπορεί δε κάποιος

να κάνει και πιο πονηρές σκέψεις!

Έτσι, ενώ οι εκτιμήσεις για την ποιότητα του

συνόλου των κρασιών ενός διαγωνισμού είναι

αξιόπιστες , είναι σχετικές και ενδεικτικές για τα

συγκεκριμένα βραβευμένα κρασιά.

Για να γίνουν πιο αξιόπιστες θα πρέπει ένα κρασί

και ένας παραγωγός να έχουν σταθερή παρου-

σία στα μετάλλια πολλών διαγωνισμών, τόσο

στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθώς επί-

σης και σε αξιολογήσεως σοβαρών περιοδικών

και αναγνωρισμένων γευσιγνωστών. Ειδικότερα,

να έχουν παράλληλα καλές βαθμολογίες και σε

αξιολογήσεις στις οποίες τα δείγματα λαμβάνο-

νται από την αγορά και δεν τα στέλνουν οι ίδιοι

οι παραγωγοί.

χρυσές ετικέτεςΚρασιά τα οποία βραβεύτηκαν τρεις ή περισ-

σότερες φορές με χρυσό μετάλλιο στο ΔΔΟΘ

τα πέντε τελευταία χρόνια είναι η Μαυροδάφνη

Grand Reserve της Αχάια Κλάους (τη μία Μεγά-

λο Χρυσό), το Πέτρα και Φώς Νεμέα ΠΟΠ του

κτήματος Λαφαζάνη, ο ερυθρός Άσπρος Λαγός

του κτήματος Δουλουφάκη (6 φορές), το Άνθε-

μις και το Νέκταρ (4 φορές, τη μία με Μεγάλο

Χρυσό) της ΕΟΣ Σάμου, η Επιλεγμένη Ραψάνη

του Τσάνταλη, το ροζέ Τέχνη Αλυπίας του κτή-

ματος Τέχνη Οίνου, η Βηλάνα Ιδαία Γη του ομώ-

νυμου κτήματος, ο λευκός Αρετή και ο ερυθρός

Όβηλος (6 φορές) του κτήματος Βιβλία Χώρα,

ο ερυθρός Κτήμα Κατσαρού (4 φορές), η Σα-

ντορίνη του κτήματος Σιγάλα, ο Μοσχάτος του

οινοποιείου Αγία Μαύρη της Κύπρου, ο ερυθρός

Γυμνός Βασιλιάς του κτήματος Πιερία Ερατεινή,

το Τerra Leone Merlot του κτήματος Παλυβού,

το Cabernet Sauvignon του κτήματος Παναγιω-

τόπουλος (4 φορές) και η Κουμανταρία του κτή-

ματος ΣΟΔΑΠ από την Κύπρο (το ένα Μεγάλο

Χρυσό).

Σημαντικές διακρίσεις είχαν το κτήμα Γεροβα-

σιλείου με πέντε κρασιά (Κτήμα Γεροβασιλείου

ερυθρό, Avaton, Sauvignon Blanc, Viogner,

Μαλαγουζιά) που κατέκτησαν από δύο Χρυσά το

καθένα, το Κτήμα Τσέλεπου (από δύο χρυσά, το

ένα Μεγάλο Χρυσό με τα κρασιά Δρυόπη Νεμέα

Reserve, Αυλοτόπι, Κοκκινόμυλος), το κτήμα

Σκούρα με τρία κρασιά (Μέγας Οίνος, Σύνορο,

Μοσχοφίλερο) που κατέκτησαν από δύο Χρυ-

oiΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

σά, το κτήμα Παναγιωτόπουλου με το βιολογικό

Cabernet και το Φιλέρι, η οινοποιία Αβαντίς με

επτά Χρυσά, όλα με διαφορετικά κρασιά, το Κτή-

μα Κυρ Γιάννη (το Γιανακοχώρι και οι Δύο Ελιές

έχουν από δύο Χρυσά), η Βιβλία Χώρα με το Κτή-

μα Ερυθρό και το Merlot, το Κτήμα ΑΛΦΑ με τρία

κρασιά (Syrah, Ξινόμαυρο, Μαλαγουζιά) που

έχουν από δύο χρυσά το καθένα, η Μπουτάρης

με το Vinsanto και το Σημείο Στίξης, το κτήμα

Δασκαλάκη με τα κρασιά Psithiros λευκός και

ερυθρός και Vorinos και το κτήμα Νέμειον με τα

κρασιά Ηγεμών και Νεμέα.

113

103

105

65

54

151

176

176

239

260

75%

59%

60%

27%

21%

Η Μαυροδάφνη Grand Reserve της Αχάια Κλάους (Μεγάλο Χρυσό), το Πέτρα και Φώς Νεμέα ΠΟΠ του Λαφαζάνη, το Άνθεμις της ΕΟΣ Σάμου, η Σαντορίνη του Σιγάλα, ο λευκός Αρετή και ο ερυθρός Όβηλος (6 Χρυσά) του κτήματος Βιβλία Χώρα, οι Δύο Ελιές του Κυρ-Γιάννη

(2 Χρυσά), ο Κοκκινόμυλος του Τσέλεπου, το Nόημα του κτήματος Παλυβού (Χρυσό των Χρυσών φέτος), ο ερυθρός Κτήμα Κατσαρού (4 Χρυσά).

36 / ΜΑΪΟΣ 2013

πΟΤΑΤηΣ χρΥ ΣοΥλ α Σ κ ΥριακοΠοΥλοΥ, ch_kir iak@yahoo.gr

neeσ τασέισ στα

Τελευταία βρίσκουμε μεγάλη ποικιλία από παλαιωμένα τσίπουρα. Τα ελληνι-κά malts μόλις εισχώρησαν στην αγο-ρά και κάνουν θραύση.

εποχή του ουίσκι-κόλα έχει περάσει. Αναζητά

νέες γευστικές εμπειρίες που έχουν καλή σχέ-

ση ποιότητας-τιμής. Σ’ αυτό βέβαια συμβάλλει

και το επίπεδο των ανθρώπων που βρίσκονται

πίσω από την μπάρα, των mixologists. Μετά

από αρκετή εκπαίδευση και προσπάθεια έχουν

αναγάγει τη δουλειά τους σε τέχνη. Διαβάζουν,

ψάχνουν, κάνουν μαθήματα, ταξιδεύουν και

πειραματίζονται με τις συνταγές και τα υλικά.

Τα περισσότερα μπαρ της Αθήνας που ανοί-

γουν, στηρίζονται στην παρουσία ενός καλού

bartender και στη λίστα των signature cocktails

που θα δημιουργήσει. Το πιο σημαντικό, όμως,

είναι ότι οι bartenders εκπαιδεύουν τον κόσμο

και εκμαιεύουν το γούστο του για να ικανοποι-

ηθεί, είτε προτιμά τις γλυκόξινες είτε τις πικάντι-

η εποχή του cocktailποτελεί αυτή την στιγμή

το νούμερο ένα αναπτυσ-

σόμενο κίνημα στα ποτά.

Ο Ανδρέας Ματθίδης,

πρόεδρος των Ελλήνων

Οινοχόων και υπεύθυνος

για το portofolio των Αλκο-

ολούχων στην Kαρούλιας, μας είπε: «Είμαστε

σαφέστατα στην εποχή του cocktail, μάλιστα

έχουμε ξεπεράσει εδώ και καιρό τη βάση και

έχουμε περάσει σε πιο επιλεγμένα πράγματα

και ιδιαίτερα υλικά, όπως το mescal ή το βαλ-

σαμικό ξύδι, το ελληνικό γιαούρτι και τα τοπικά

βότανα. Ο καταναλωτής, ειδικά αυτή την περί-

οδο, δεν θέλει να πάει να πιεί μια απ’ τα ίδια, η

ΑΡωμΑΤικΑ, lIghT, με λιΓεΣ θεΡμιδεΣ,

pREMIuM.

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

ΜΑΪΟΣ 2013 /37

κες γεύσεις». Τα νέα μενού που στήνονται για τα

ποτά έχουν καλύτερη λεκτική και εικονική πε-

ριγραφή. Η τάση αυτή, όπως μας είπε ο Νίκος

Μαυρίκος της γνωστής εταιρείας εισαγωγής,

δεν είναι μόδα που θα περάσει, θα παραμείνει

και θα βελτιωθεί ακόμα περισσότερο. «Αυτό εί-

ναι ενθαρρυντικό γιατί οι πωλήσεις των αλκοο-

λούχων ποτών πέφτουν σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι φόροι που συνεχώς αυξάνονται έχουν κατα-

κρεουργήσει την πώληση και έχουν μετατρέψει

την αγορά φιαλών σε είδος πολυτελείας. Ευτυ-

χώς η κατάσταση σώζεται με την δυναμική των

cocktails και κατ’ επέκταση των cocktail bars».

προσοχή στη λεπτομέρειαΟ Σπύρος Πατσιαλός, δημιουργός του www.

huntingspirits.tv, ένα από τα σημαντικότερα

sites για τα οινοπνευματώδη, μας επιβεβαιώνει

ότι από την πλευρά των bartenders έχει γίνει

στροφή στα φρέσκα και αγνά υλικά. «Τα σιρό-

πια, οι πουρέδες, οι χυμοί, όλα είναι σπιτικά και

αντικαθιστούν τα έτοιμα. Επίσης, το κάθε ποτό

σερβίρεται πλέον πιο σωστά και κυρίως στο κα-

τάλληλο ποτήρι ενώ χρησιμοποιούνται περισσό-

τερα φρέσκα συστατικά, όπως το δεντρολίβα-

νο, ο δυόσμος ακόμη και η μαντζουράνα».

Η αναβάθμιση φτάνει και στα παγάκια: Στα μπαρ

42, 60ο, Cinco, Νοrte, Mαϊμού και άλλα πολλά,

εντυπωσιάζει ο πάγος από τη γιαπωνέζικη παγο-

μηχανή Hoshizaki που είναι διαυγής, δεν λιώνει

με τίποτα και δεν κλείνει εντός του φυσαλίδες

αέρα που εν μέρει ευθύνονται για το hangover.

επιςτρόΦη ςτά εΛΛηνιΚάΗ Τζόση Βιτζιλέου της Άμβυξ πιστεύει ότι η δεύτερη πιο σημαντική τάση αυτή την

περίοδο είναι η άνοδος των ελληνικών πο-τών και αποσταγμάτων. Από την μια η κρί-

ση μας έχει οδηγήσει στην υποστήριξη των τοπικών προϊόντων, από την άλλη οι

παραγωγοί επικεντρώθηκαν στη δημιουρ-γία premium ελληνικών αποσταγμάτων. Τον τελευταίο καιρό βρίσκουμε μεγάλη

ποικιλία από παλαιωμένα τσίπουρα καθώς τα ελληνικά malts μόλις εισχώρησαν στην αγορά και όπως φαίνεται κάνουν θραύση. Οι νέες ετικέτες είναι πολλές, όπως το μυ-στηριώδες Dark Cave του Τσιλιλή με αρώ-ματα από δαμάσκηνo, σταφίδες, περγαμό-ντο, βανίλια, σοκολάτα και μοσχοκάρυδο, το δυναμικό Mανιφέστο του Αποστολά-

κη με φρέσκα τριαντάφυλλα, φραγκοστά-φυλα, φρούτο του πάθους, κακάο, βανίλια, σταφίδα και κανέλα ή το ντελικάτο παλαι-

ωμένο τσίπουρο του Καρδάση με αρώματα γιασεμιού, γαρύφαλλου, ginger, ώριμων

φρούτων, καραμέλας και σοκολάτας.Στην κατηγορία ανώτερων ελληνικών

προϊόντων ανήκει το λικέρ μαστίχας που έχει δημιουργήσει μια ισχυρή τάση εντός

και εκτός συνόρων. Πρόσφατα απονε-μήθηκε στo Skinos το ασημένιο μετάλ-

λιο στην κατηγορία Liqueurs στο 13ο San Francisco World Spirits Competition, έναν από τους σπουδαιότερους διαγωνισμούς

αλκοολούχων ποτών. Έ τσι επιβεβαιώνεται η εδραίωσή του στην αμερικανική αγορά,

έχοντας παρουσία σε 20 πολιτείες.H λίστα με τα τοπικά ποτά που καταλαμ-

βάνουν σημαντικό χώρο στην αγορά περι-λαμβάνει τη φατουράδα με το εκπληκτικό μπουκάλι Φι του Γιάννη Κουλελή και την Μαρίας Κοψαχείλη, το herb spirit Τεντού-ρα και το ρακόμελο της Roots, τα λικέρ της οικογένειας Πολυκαλά. Εκτός από την ποι-

ότητα, όλα έχουν κοινό χαρακτηριστικό τα αγνά υλικά και αρώματα της ελληνικής γης και εξαιρετικές συσκευασίες που απο-δεικνύουν ότι τα παραδοσιακά ποτά συμ-βαδίζουν με τις απαιτήσεις της εποχής.

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

Λικέρ Skinos

38 / MAΪΟΣ 2013

ένημερωμένες ετικέτες, premium προϊόνταΚάτι επιπλέον που παρατηρείται και αφορά σε

μεγάλη μερίδα του κόσμου, είναι η αναζήτηση

πιο σπάνιων και premium ετικετών. Όπως επι-

βεβαιώνουν η Μαριάννα Μπόικου και ο Νίκος

Μαυρίκος, ο κόσμος είναι σήμερα σε θέση να

εκτιμήσει πιο ιδιαίτερα ποτά. Θέλει να ψάξει, να

δοκιμάσει και να μάθει. Για να ικανοποιήσουν

αυτήν την απαίτηση, οι εταιρείες αναζητούν και

εισάγουν πιο ψαγμένα προϊόντα. Είναι εύκολο

πια να βρεις φιάλες που έχουν κάτι διαφορετικό

στην παραγωγή τους, σε κάθε κατηγορία ποτού.

έξειδικευμένα μπαρΑνάλογα με την προτίμηση σου σε ποτά, υπάρχει

πια ο εξειδικευμένος χώρο. Αν επιλέγεις το τζιν,

υπάρχει το Gin Joint στην πλατεία Καρύτση, αν

προτιμάς το ρούμι υπάρχει το Baba au Rum στο

Σύνταγμα, αν κάποιος αγαπάς την τεκίλα υπάρ-

χει το Dos Agaves στο Μοναστηράκι. Αντίστοι-

χα, υπάρχουν για πρώτη φορά τόσα πολλά wine

bars, μέρη αποκλειστικά για μπύρα ή cocktails.

Light & αρωματικές βότκεςΣτο εξωτερικό αυτήν την στιγμή βασική τάση

αποτελεί η κατανάλωση light οινοπνευματω-

δών με λίγες θερμίδες. H Voli Light έχει το 1/3

των θερμίδων μιας συνηθισμένης βότκας και

κυκλοφορεί στις γεύσεις Espresso Vanilla,

Lemon, Mango, Orange και Raspberry Cocoa.

H Smirnoff Sorbet Light έχει μόνο 78 θερμί-

δες ανά μερίδα και κυκλοφορεί στις γεύσεις

Raspberry-Pomegranate, Mango-Passion Fruit

και Lemon. Δυστυχώς δεν έχουν έρθει ακόμα

στην Ελλάδα και, όπως μας είπαν οι υπεύθυνοι

των εταιρειών, θα αργήσουν. Όμως μπορούμε

να βρούμε πολλές άλλες αρωματικές βότκες:

H Absolut κυκλοφορεί στις εκδοχές Raspberri,

Ruby Red με εσπεριδοειδή, Citron, Mandrin,

Pears, Mango, Apeach με ροδάκινο. Υπάρχει

η Belvedere Citrus, η αμιγώς στοχευμένη στο

γυναικείο κοινό Pinky από λουλούδια, βιολέτες

και ροδοπέταλα, η Smirnoff Twist of Lime, πορ-

τοκάλι, πράσινο μήλο, ή βανίλια, η Van Gogh

Pomegranate, η πολωνική Zubrowka με βισο-

νόχορτο, οι σουηδικές Svensk Wild Strawberry

και Svensk Apple, η γνωστή Ursus, η γερμανική

Xuxu που είναι αναμειγμένη με φράουλα και

lime και άλλες πολλές που βλέπουν συνέχεια

τις μετοχές τους να ανεβαίνουν.

λευκά ποτάΗ Κλαίρη Χαρόγιαννη από την Pernod Ricard

μας επιβεβαιώνει την προτίμηση και την υψηλό-

τερη κατανάλωση σε λευκά ποτά. «Ειδικά το τζιν

έχει ανέβει πάρα πολύ. Το ίδιο και η βότκα και το

λευκό ρούμι. Αφενός ο καιρός που έχει ζεστά-

νει βοηθάει στην επιβολή της κυριαρχίας τους,

αφετέρου αποτελούν πιο σίγουρη και απολαυ-

στική βάση για τα περισσότερα cocktails». Ειδι-

κά το ρούμι, όπως μας τονίζει η Μαριάννα Μπό-

ικου από την Kondor, μπορεί να σταθεί μόνο του

με λίγο πάγο ή να αφεθεί στην φαντασία των

bartenders.

ΜικροζυθοποιίαΗ αναζήτηση χαμηλής τιμής οδηγεί στην μπύρα.

Στη χώρα την τελευταία δεκαετία αναπτύχθηκε

με μεγάλη επιτυχία η μικροζυθοποιία. Στην επιλο-

γή για τοπική μπύρα μικρής πα-

ραγωγής ήταν περιορισμένη,

μπορούμε να διαλέξουμε ανά-

μεσα στη μεσσηνιακή lager

Νέδα, τις φρέσκες της Κερκυ-

ραϊκής, τις πλούσιες σε κίτρο

Volkan από τη Σαντορίνη, τις

πρωτότυπες Crazy Donkey

της Ζυθοποιίας Σαντορίνης,

τις βιολογικές της Πειραϊκής,

τη Χιώτικη, τη ροδίτικη Magnus Magister, την

κρητικιά Brink, την πρωτοεμφανιζόμενη Νήσο

από την Τήνο, τις ποιοτικές Septem. Στα πλαί-

σια του 1ου Φεστιβάλ Ελλάδα-Γιορτή-Γεύσεις, η

Septem παρουσίασε την πρώτη μπύρα της νέας

σειράς Hobby Hoppy Series. H A.C.E. είναι η

πρώτη ελληνική Imperial IPA, έχει 8,5% αλκοόλ,

100 IBU πικράδα και 21 βαθμούς Plato.

ΟΙΝΟΠΝΕυΜΑΤΑt&π

ι συσκευασίες στα άκρα,

δηλαδή οι πολύ μικρές και

οι πολύ μεγάλες, χρησιμο-

ποιούνται είτε στην «κρύα

αγορά» (εστιατόρια, ταβέρ-

νες, μπαρ) είτε στην «ζεστή

αγορά» (αλυσίδες κατα-

στημάτων, σούπερ-μάρκετ), χωρίς απαραίτητα η

μία να αποκλείει την άλλη. Ειδικά, πάντως, όταν

ερχόμαστε στην κατανάλωση αλκοολούχων πο-

τών είτε αναψυκτικών και μπύρας, τότε προτιμώ-

νται οι μικρές έως και εκείνες των 750 ml, ενώ σε

άλλα προϊόντα, τα οποία μπορεί να δοκιμάζονται

πρώτη φορά, η τάση σαφώς δείχνει τις μικρότε-

ρες δυνατές συσκευασίες.

Κυρίαρχο στοιχείο στην αγοραστική απόφαση,

πάντως, παραμένει η σχέση τιμής και προσφερό-

μενου προϊόντος σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη

συσκευασία, ώστε τα χρήματα των καταναλωτών

«να πιάνουν τόπο». Με το κριτήριο αυτό οι οικο-

γενειακές συσκευασίες βρίσκονται υψηλά στις

προτιμήσεις, ενώ ταυτόχρονα οι πρακτικές συ-

σκευασίες, οι οποίες ενίοτε συνδέονται με λύσεις

κινήσει, καλύπτουν τις αντίστοιχες ανάγκες. Επι-

πλέον, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγο-

ράς, η κρίση δεν έχει τροποποιήσει τις επιλογές

των καταναλωτών ως προς το υλικό της συσκευ-

ασίας (μέταλλο, γυαλί, πλαστικό) του τροφίμου.

πΟΣΟΤΗΤΑ κΑι κΟΣΤΟΣ«Παρατηρούμε δυο τάσεις: πρώτον την ανάγκη

να ξοδεύουν οι καταναλωτές λιγότερα στην κάθε

επίσκεψη για τις αγορές τους και, δεύτερον, να

εξασφαλίζουν οικονομικότερες επιλογές ανά

μεγέθη, π.χ. ανά κιλό προϊόντος» επισημαίνει η

Αθηνά Ποπώφ, Μarketing Μanager Βiscuits της

Kraft. «Σε ένα προϊόν που είναι πολύ αγαπητό στο

καταναλωτικό κοινό, υπάρχει χρόνια στην αγορά

ΣυΣΚΕυΑΣΙΑt&π

Οι ΣυΣκευΑΣιεΣ ΣΤΑ ΑκΡΑ.

και οι καταναλωτές το αγοράζουν συχνά, είναι

πολύ συνηθισμένη μια μετακίνηση σε μεγαλύ-

τερες συσκευασίες, ιδιαίτερα αν συνοδεύονται

από κάποια προσφορά. Αντιθέτως, ένα προϊόν

που είναι πολύ καινούριο και δεν το γνωρίζει

πολύ καλά ο καταναλωτής ή το δοκιμάζει τώρα,

είναι λογικό να πουλάει περισσότερο μικρότερες

συσκευασίες». Στην Kraft τα μπισκότα ατομικής

συσκευασίας, όπως τα Oreo, κυκλοφορούν σε

flowpack, ενώ οι οικογενειακές συσκευασίες

μπορεί να είναι και ένα μεγάλο κουτί με πολλές

ατομικές μεριδούλες.

Στην περίπτωση μιας κατεξοχήν αυθόρμητης

αγοράς, όπως είναι οι τσίχλες, οι καταναλωτές,

κυρίως λόγω της κρίσης, γίνονται περισσότερο

ευαίσθητοι στην τιμή. «Οι διαφορετικές συσκευα-

σίες έχουν διαφορετικές τιμές, οπότε οδηγούμα-

στε σε μια στροφή προς τα πιο οικονομικά προϊό-

ντα, που είναι τα κουτιά, τα blister (καρτέλες) και

τα mini, ενώ οι φάκελοι και τα μπουκάλια έχουν

πτώση» επισημαίνει η Ειρήνη Λαμπίδη, Senior

Brand Manager της Trident/Κraft. Τα προϊόντα

Trident έχουν δυο «ακραίες» συσκευασίες, τις

mini (τεμάχια της μιας τσίχλας) και τις κανονικές

υπό τη μορφή φακέλου, κουτιού, blister (καρ-

τέλας) και μπουκαλιού. Ο μεγαλύτερος όγκος

πωλήσεων αφορά τις κανονικές συσκευασίες.

«Είναι ενδιαφέρον», προσθέτει η κ. Λαμπίδη, «ότι

στις αγορές του εξωτερικού, οι κυρίαρχες τάσεις

αφορούν πολυσυσκευασίες, αυξάνοντας σημα-

ντικά το ποσόν των χρημάτων που απαιτούνται

και αλλάζοντας το χαρακτήρα της αγοράς της

τσίχλας από αυθόρμητο σε προγραμματισμένο».

Γυαλί για το βαλσαμικό ξύδι με θυμαρίσιο μέλι

Οξύμελο (250 ml), γυαλί αλλά και λευκοσίδηρος

για το λάδι σε περιέκτες από 250ml έως και 1

λίτρου και πολυμερές υλικό σε τροποποιημένη

ατμόσφαιρα για τις ελιές (snack pack των 75

και 90 γραμμαρίων) είναι ορισμένες από τις επι-

λογές συσκευασίας της Gaea. «Επενδύουμε σε

συσκευασίες που συνδυάζουν την καινοτομία και

την ευχρηστία, ενώ χρησιμοποιούμε τις μινιατού-

ρες σαν εργαλείο προώθησης σε ένα γευστικό

συνδυασμό με κάποιο άλλο μας προϊόν για την

ανάδειξη της ελληνικής γαστρονομίας» λέει ο

Άρης Kεφαλογιάννης, Διευθύνων Σύμβουλος

της Gaea. «Η προώθηση του Οξύμελου, το οποίο

βασίζεται σε αρχαία συνταγή, γίνεται έτσι πιο

αποτελεσματική καθώς συνδυάζεται με τα επιτυ-

χημένα ελαιόλαδα μας».

Επίσης, στον παραδοσιακό χώρο των τροφίμων

οι καταναλωτές επιζητούν νέες χρήσεις. «Για πα-

ράδειγμα, το snack pack της ελιάς μεταμορφώ-

νει την ελιά από ορεκτικό ή συστατικό ενός πιά-

του σε υγιεινό σνακ με χαμηλή περιεκτικότητα σε

μικΡΟ/μεΓΑλΑΤηΣ κ αΤερινα Σ κ αΠερναρακοΥ, aikape@gmail.com

ο

40 / ΜΑΪΟΣ 2013

αλάτι, χωρίς τη χρήση συντηρητικών ή πρόσθε-

των ουσιών εξυπηρετώντας τις διεθνείς τάσεις

για την προβολή της υγιεινής διατροφής».

Αυτή η παράμετρος, την οποία λαμβάνουν υπ’

όψιν οι εταιρείες τροφίμων και αφορά στη χρήση

του τροφίμου σε περιστάσεις εκτός σπιτιού και εν

κινήσει, οδηγεί σε μικροσκοπικές συσκευασίες

προϊόντων, τα οποία στο παρελθόν δεν κατανα-

λώνονταν σε τέτοιες συνθήκες (όπως π.χ οι ελιές

στην περίπτωση της Gaea αλλά και το μέλι Αττι-

κή). «Η συσκευασία smart pack Αττική και Φίνο

είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία που διευρύνει τη

χρήση του μελιού και σε όλες τις ώρες της ημέ-

ρας (στο γραφείο, στην εκδρομή, στο σχολείο),

ενώ σε επίπεδο πρακτικότητας και η συσκευασία

pet Αττική και Φίνο έχει ειδικό πώμα σιλικόνης για

ρύθμιση ροής, ώστε να μην χρειάζεται κουτάλι ή

μαχαίρι» λέει η Φιλίππα Παντελαίου, Μarketing

Manager της Αττικής-Μελισσοκομικής Αλέξαν-

δρος Πίττας ΑΕ. «Συνολικά μιλώντας, στόχος μας

είναι το μέλι μας να φτάνει στους καταναλωτές σε

περιέκτες που διαφυλάσσουν στο ακέραιο την δι-

ατροφική αξία του. Διαθέτουμε μια μεγάλη γκά-

μα συσκευασιών (μεταλλικές, γυάλινες, smart

pack, pet) για το μέλι Αττική, Φίνο, Νέκταρ και

Μέλι Μας με στόχο να προσφέρουμε ασφάλεια

και πρακτικότητα. Οι μεταλλικές (λευκοσιδηρές)

συσκευασίες μας είναι οι πιο αναγνωρίσιμες στην

ελληνική αγορά μελιού, είναι ιδανικές για την δια-

φύλαξη του μελιού και αποτελούν το μεγαλύτερο

ποσοστό των πωλήσεών μας». Σύμφωνα με την

Αττικής-Μελισσοκομική η κατανάλωση του με-

λιού αυξάνεται με την δημιουργία νοικοκυριού

οπότε και τα μέλη του χρειάζονται τη μεγαλύτερη

ποσότητα. «Σε συνδυασμό με την οικονομικότε-

ρη τιμή τους οι συσκευασίες αυτές φαίνεται ότι

αποτελούν ελκυστική επιλογή για τους κατανα-

λωτές» συμπληρώνει η κ. Παντελαίου.

ΓυΑλι κΑι ΑλκΟΟλΣτις γυάλινες συσκευασίες τροφίμων και ποτών,

στις αγορές του εξωτερικού οι τάσεις είναι αυξη-

τικές στις φιάλες λαδιού σε όλες τις χωρητικότη-

τες, στα βάζα (λαχανικών, σάλτσας, μαρμελάδας

κ.λπ.) από 110 ml έως και τα 720ml, καθώς και

στις φιάλες αναψυκτικών των 250ml. «Στην εγ-

χώρια «κρύα αγορά» (ταβέρνες, εστιατόρια) κυ-

κλοφορούν συνήθως οι μικρές συσκευασίες των

50ml (μινιατούρα) έως και 200ml (καραφάκι)»,

επισημαίνει ο Παναγιώτης Μίχας, Διευθυντής

Πωλήσεων της υαλουργίας ΓΙΟΥΛΑ. «Οι μεσαίες

συσκευασίες με τις φιάλες από 375ml έως και

750ml καταναλώνονται τόσο στην «κρύα αγορά»

ως οικογενειακές αλλά και από τη «ζεστή αγορά»

(αλυσίδες καταστημάτων) για κατανάλωση κατ’

ΣυΣΚΕυΑΣΙΑt&π

Η οινοποιία Μπου-τάρη προωθεί πα-νομοιότυπη ετι-κέτα για τη μικρή συσκευασία (187ml) και την κλασική (750ml), ώστε να μην προκαλείται σύγχυση στο κοινό.

οίκον». Πέραν τούτων υπάρχουν και οι ακόμα με-

γαλύτερες συσκευασίες, όπως φιάλες του ενός,

ενάμισυ και δύο λίτρων. Οι μικρές και οι οικογενει-

ακές συσκευασίες καλύπτουν το κρασί, το ούζο,

το τσίπουρο, τη μπύρα, τη βότκα, το κονιάκ, τα

λικέρ, καθώς επίσης και όλα τα αναψυκτικά και

τα εμφιαλωμένα νερά. «Λόγω της οικονομικής

κατάστασης, παρατηρείται μία στροφή προς τις

μικρές συσκευασίες, ειδικά στα αλκοολούχα

ποτά και το κρασί μέχρι και εκείνες των 750ml,

καθώς και στις φιάλες των αναψυκτικών και της

μπύρας» συμπληρώνει ο κ. Μίχας.

Οι συσκευασίες των άκρων συνήθως δεν διαφέ-

ρουν μεταξύ τους, ώστε να παραμείνει αρραγής

η εικόνα του προϊόντος και η αντίληψη γι’ αυτό

στο μυαλό και στα μάτια των καταναλωτών.

Η οινοποιία Μπουτάρη προωθεί πανομοιότυπες

φιάλες και ετικέτες είτε πρόκειται για τη μικρή

συσκευασία (187ml) είτε για την κλασική (750ml),

ώστε να μην προκαλείται σύγχυση στο κατανα-

λωτικό κοινό δεδομένου ότι αφορούν υψηλής

αναγνωρισιμότητας προϊόντα, όπως το Μοσχο-

φίλερο Μπουτάρη και το Αγιωργίτικο Μπουτάρη.

«Διαφοροποιείται μόνο το πώμα της μικρής συ-

σκευασίας. Είναι βιδωτό (stelvin) και δεν υπάρχει

φελλός και καψύλι. Εκτός από τη συσκευασία

των 187ml υπάρχει διαθέσιμη και η ενδιάμεση

στα 375ml (μισή φιάλη) ως εναλλακτική πρότα-

ση έναντι του ανώνυμου χύμα κρασιού, για π.χ.

ένα ζευγάρι που θέλει να πιει λιγότερο από ένα

μπουκάλι κρασί» επισημαίνει η Μαρίνα Μπου-

τάρη, Διευθύντρια Μάρκετινγκ της Μπουτάρης.

«Η ανταπόκριση του κοινού σε διαφορετικές

συσκευασίες πέραν της γνωστής φιάλης των

750ml είναι πολύ θετική τόσο στην ατομική των

187ml όσο και στις μοντέρνες προτάσεις, όπως

την πρακτική συσκευασία Small Μοσχοφίλερο

Μπουτάρη με τις 4 φιάλες των 187ml που πρώτοι

κυκλοφορήσαμε. Λόγω της επιτυχίας της προχω-

ρήσαμε σε αντίστοιχη συσκευασία Small και για

το Αγιωργίτικο Μπουτάρη».

Σε επίπεδο πωλήσεων, πάντως, δεν είναι δυνατόν

να συγκριθούν απόλυτα τα στοιχεία μεταξύ της

μεγάλης φιάλης των 750ml (κυρίως σε HO.RE.

CA., κάβες, σούπερ-μάρκετ) και της μικρής των

187ml (κυρίως σε μπαρ, εστιατόρια, καφέ, αερο-

πορικές πτήσεις) γιατί απορροφώνται από διαφο-

ρετικά κανάλια, οπότε, δεν ανταγωνίζεται η μία

φιάλη την άλλη, αλλά δρουν συμπληρωματικά.

Πάντως, «στα σημεία εστίασης όπου ο κατανα-

λωτής μπορεί να επιλέξει μεταξύ ενός επώνυμου

προϊόντος στο κρασί σε ατομική φιάλη και ενός

αγνώστου προϊόντος σε ποτήρι κρασί, τελευταία

κλείνει προς το επώνυμο ποιοτικό προϊόν ενός

παραγωγού που εμπιστεύεται» αναφέρει η κ.

Μπουτάρη. Τέλος, μία νέα τάση που παρατηρείται

τελευταία σε premium ξενοδοχεία είναι να προω-

θούν τις μεγάλες συσκευασίες οίνου Magnum

(1,5 λίτρο), Jeroboam (3 λίτρα) και Mathusalum (6

λίτρα) με ειδικό μενού σε ειδική τιμή.

Στο εξωτερικό η κυρίαρχη τάση στις τσίχλες είναι οι πολυσυσκευασίες, αλλά-ζοντας το χαρακτήρα της αγοράς από αυθόρμητο σε προγραμματισμένο.

Το snack pack ελιάς της Gaea μεταμορ-φώνει την ελιά από συστατικό πιάτου σε υγιεινό σνακ.

Η χρήση του τροφίμου σε πε-ριστάσεις εκτός σπιτιού και εν κινήσει, οδηγεί σε μικροσκο-πικές συσκευασίες. Το smart pack Φίνο είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία που διευρύνει τη χρήση του μελιού σε όλες τις ώρες της ημέρας (στο γραφείο, στην εκδρομή, στο σχολείο)

ΜΑΪΟΣ 2013 /41

42 / ΜΑΪΟΣ 2013

εν χωράει αμφιβολία πως η ανακύκλω-

ση οργανικών αποβλήτων αποτελεί την

καλύτερη δυνατή λύση και για τη βι-

ομηχανία τροφίμων, αφού αποφέρει

πολλαπλά οφέλη, περιβαλλοντικά και

οικονομικά. Η ελαχιστοποίηση του συ-

χνά υψηλότατου κόστους επεξεργασί-

ας των αποβλήτων επιτυγχάνεται μέσα

από μεθόδους που είναι τόσο οικονο-

μικές όσο και φιλικές στο περιβάλλον.

Τι ακριβώς συνιστά όμως ο όρος

«απόβλητα βιομηχανιών τροφίμων»; Όπως εξη-

γεί ο καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο

Αθηνών, Δημήτρης Γεωργακάκης, στην κατηγο-

ρία αυτή περιλαμβάνονται τα απόβλητα των βιο-

μηχανιών επεξεργασίας ζωοκομικών και φυτικών

προϊόντων, όπως ελαιοτριβείων, εργοστασίων

γάλακτος, αλλαντοποιείων, τυροκομείων, χυμο-

ποιείων, σφαγείων, κονσερβοποιείων φρούτων

και λαχανικών, εκκοκκιστηρίων βάμβακος, βυρ-

σοδεψείων, αλευρόμυλων, οινοποιείων κ.λπ. Τα

απόβλητα των βιομηχανιών τροφίμων είναι κυρί-

ως νερά πλυσίματος του προϊόντος, των σκευών

και του εξοπλισμού κατεργασίας, αναμειγμένα σε

μεγάλο ή μικρό βαθμό με φυτικά ή ζωικά υγρά,

που προκύπτουν ή διαφεύγουν κατά την διάρκεια

της επεξεργασίας των προϊόντων. Επιπλέον, περι-

έχουν και απορρυπαντικές ουσίες, που χρησιμο-

ποιούνται για το πλύσιμο των σκευών και του εξο-

πλισμού των εγκαταστάσεων.

ΤΡΟπΟι επεξεΡΓΑΣιΑ & διΑχειΡιΣΗΣ ΤωΝ ΑπΟβλΗΤωΝΥπάρχουν πολλές τεχνικές επεξεργασίας/ διαχεί-

ρισης αποβλήτων βιομηχανιών τροφίμων, ανάλο-

γα με το αν είναι αέρια, στέρεα ή υγρά. Για παρά-

δειγμα, για τα αέρια απόβλητα των βιομηχανιών

τροφίμων εφαρμόζονται διάφορες τεχνολογίες

δToY k ΩνΣ ΤανΤινοΥ Τ Ζηκ α, tzikas.konstantinos@gmail.com

αΝακΥκλωσηκαι βιολογική διαχείριση οργανικών αποβλήτων

Η ΑπΟΤελεΣμΑΤικΗ επεξεΡΓΑΣιΑ ΤωΝ ΑπΟβλΗΤωΝ διΑμεΣΟυ ΤΗΣ βιΟλΟΓικΗΣ διΑχειΡιΣΗΣ/

ΑΝΑκυκλωΣΗΣ ΤΟυΣ ειΝΑι εκ ΤωΝ ωΝ Ουκ ΑΝευ.

On-site biogas plant της βελγικής GreenWatt SA. Μικρής κλίμακας εγκατάστα-ση που μετατρέπει τα οργανικά απόβλητα σε ενέργεια.

ΜΑΪΟΣ 2013 /43

ΑΝΑΚυΚΛωΣΗt&π

με διαφορετική δυνατότητα ανάκτησης των απομα-

κρυνόμενων ρύπων, όπως είναι οι εφαρμοζόμενες τε-

χνολογίες αντιρρύπανσης ξηρής συλλογής για τα αι-

ωρούμενα σωματίδια που επιτρέπουν την ανάκτηση

του «απομακρυνόμενου ρύπου». Τα αιωρούμενα σω-

ματίδια συλλέγονται σε στερεά μορφή προκειμένου

να ανακυκλωθούν. Υπάρχουν πολλοί τρόποι απομά-

κρυνσης αέριων ρύπων, με συμπυκνωτήρες, βιοφίλ-

τρα, έκπλυση απαερίων σε τούνελ διαβροχής. Στα

υγρά απόβλητα τροφίμων, έχουμε σαν πιθανές επιλο-

γές επεξεργασίας, μεταξύ άλλων, την εξάμμωση, λι-

ποσυλλογή, πρωτοβάθμια καθίζηση κλπ.

Τα στερεά απόβλητα βιομηχανιών τροφίμων περιλαμ-

βάνουν και μη άχρηστα υλικά, συνήθως εξαντλημέ-

να αγροτικά προϊόντα ή υπολείμματα αγροτικών προϊ-

όντων (φλοιοί, πυρήνες κλ.π.). Τα απόβλητα αυτά είναι

αξιοποιήσιμα (ενδεχομένως με μικρή προεπεξεργα-

σία) και διατίθενται συνήθως προς παραγωγή ζωοτρο-

φών ή αξιοποίηση από άλλες βιομηχανίες (π.χ. οι πυ-

ρήνες βερίκοκου στη φαρμακοβιομηχανία).

Με τα σημερινά δεδομένα, η σωστή διαχείριση των

αποβλήτων αποτελεί υποχρέωση και ευθύνη του ιδιο-

κτήτη κάθε εγκατάστασης, από βιομηχανία τροφίμων

μέχρι στάβλο, όχι μόνο για λόγους καθαριότητας και

αισθητικής των χώρων, αλλά γενικότερα για την προ-

στασία του περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής.

Και όταν λέμε σωστή διαχείριση εννοούμε αυτό που

προαναφέρθηκε ως «βιολογική επεξεργασία/ ανακύ-

κλωση» αποβλήτων.

Η βιολογική επεξεργασία περιλαμβάνει εγκαταστά-

σεις μέσα στις οποίες τα απόβλητα παραμένουν, όσο

χρειάζεται, για να αναπτυχθούν οι κατάλληλοι μικρο-

οργανισμοί και να εξουδετερώσουν το ρυπαντικό

φορτίο οργανικής προέλευσης. Αν δε γίνει η επεξερ-

γασία αυτή, δημιουργούνται προβλήματα ρύπανσης -

μόλυνσης, από την ανεξέλεγκτη διάσπαση των οργα-

νικών ουσιών στον αποδέκτη από μικροοργανισμούς

και την έκλυση οσμών.

Συγκεκριμένα, με τη βιολογική επεξεργασία (αναερό-

βια, αερόβια ή συνδυασμό των δύο) και την αποθήκευ-

ση των υγρών αποβλήτων προκύπτουν τελικά υγρά,

σχετικά άοσμα και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, τα

οποία είναι κατάλληλα για εδαφική διάθεση και αξιοποί-

ησή των υγρών πτηνοκτηνοτροφικών αποβλήτων στη

λίπανση καλλιεργειών. Στα υγρά απόβλητα των βιομη-

χανιών τροφίμων εφαρμόζεται κατά κανόνα η διβάθ-

μια αερόβια βιολογική επεξεργασία (δύο συνεχόμενες

εγκαταστάσεις βιολογικής επεξεργασίας) και στη συνέ-

χεια απολύμανση με χημικά μέσα, έτσι ώστε τα τελικά

υγρά εκροής να είναι απαλλαγμένα από το μεγαλύτερο

δυνατό οργανικό φορτίο και πλήρως από τυχόν παθογό-

νους μικροοργανισμούς.

Με τη βιολογική επεξεργασία των στερεών αποβλή-

των (κομποστοποίηση) προκύπτει ένα εμπορικής αξί-

ας τελικό στερεό προϊόν, πλούσιο σε οργανική ουσία,

γνωστό ως κομπόστα. Η καλή κομπόστα είναι περιζή-

τητη σήμερα για τον εμπλουτισμό των καλλιεργούμε-

νων εδαφών με θρεπτικά συστατικά και καλής ποιότη-

τας οργανική ουσία (χουμικές ενώσεις).

ΣΤΗΝ ελλΑδΑΌπως εξηγούν στη μελέτη τους για το ΤΕΙ Κρήτης οι

Σοφία Ντελή, Αγγελική Παντελιού και Βασιλική Κυ-

ριαζοπούλου, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες τροφίμων,

παράγουν περίπου 30 εκ. τόνους αποβλήτων ετησί-

ως με τους περισσότερους να καταλήγουν είτε υλικά

οδόστρωσης, είτε χαμηλής ποιότητας λίπασμα ή ζωι-

κή τροφή χωρίς καμία θρεπτική αξία.

Οι πρόσφατοι νόμοι της ΕΕ και το αυξημένα δημό-

σιο ενδιαφέρον για το περιβάλλον έχουν οδηγήσει σε

έρευνες για εναλλακτικές χρήσεις των αποβλήτων τρο-

φών , συμπεριλαμβανομένων της παραγωγής βιοαε-

ρίων, εναλλακτικών υλικών κτισίματος, αποτέφρωσης

και βιοαπορρόφησης. Τέτοια απόβλητα μπορούν επί-

σης να ανακυκλωθούν σε πρόσθετα τροφίμων υψηλής

ποιότητας ζωοτροφής και κοπριές ώστε να υπάρξει εκ-

μετάλλευση των θρεπτικών ουσιών των υποπροϊόντων.

Στην Ελλάδα έχουν αναπτυχθεί πολλά συστήματα ανα-

κύκλωσης, ιδίως ως προς τον τομέα των συσκευασιών,

με πιο σημαντικό την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης

Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ). Το σύστημα είναι πανελλαδι-

κής εμβέλειας και το 2007 ανακύκλωσε 344.360 από

1.050.000 τόνους αποβλήτων συσκευασίας, δηλαδή

ποσοστό 32,8 %. Αυτή τη στιγμή το σύστημα εξυπηρε-

τεί 6.115.297 κατοίκους, με 51.602 τοποθετημένους κά-

δους σε λειτουργία. Επίσης υπάρχει το ΕΛ.ΤΕ.Π.Ε, εγκε-

κριμένο σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας που έχει

συλλέξει και οδηγήσει για αναγέννηση 36.550 τόνους

απόβλητα λιπαντικών ελαίων. Πρόσφατα ωστόσο απο-

δεσμεύθηκε από το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρι-

σης Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων.

ΤΟ βιΟΑεΡιΟ δειχΝει ΤΟΝ δΡΟμΟΟλοένα και περισσότερο η βιολογική διαχείριση απο-

βλήτων στρέφεται στην παραγωγή βιοαερίου. Το βιο-

αέριο είναι ένα μίγμα αερίων, η σύσταση του οποίου

εξαρτάται από τις πρώτες ύλες. Τα πιο σημαντικά συ-

στατικά του βιοαερίου είναι το μεθάνιο, το διοξείδιο

του άνθρακα το άζωτο και το οξυγόνο, αλλά επίσης

συναντώνται και υδρατμοί, ίχνη υδρογόνου, αμμωνία

και υδρόθειο. Πρόκειται δηλαδή για ανανεώσιμη πηγή

ενέργειας που προέρχεται από βιομάζα και είναι κα-

τάλληλη για αναερόβια χώνευση, δηλαδή τη βιολογική

διαδικασία η οποία μετατρέπει την οργανική ύλη (όπως

τα υπολείμματα τροφίμων) αφενός σε βιοαέριο, μια

ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, και αφετέρου στο προ-

αναφερθέν κομπόστ, ένα βιολογικό λίπασμα με καλές

εδαφοβελτιωτικές ιδιότητες.

άνάΚυΚΛωςηςυςΚευάςιάςΗ Ελληνική Εταιρεία Αξιοποί-ησης Ανακύκλωσης ιδρύθηκε από βιομηχανικές και εμπο-ρικές επιχειρήσεις που, είτε διαθέτουν συσκευασμένα προϊόντα στην ελληνική αγορά, είτε κατασκευάζουν συσκευα-σίες. Η ΕΕΑΑ σύμφωνα με το Ν. 2939/01 οργανώνει το Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης για τα απόβλητα συσκευασίας (ΣΣΕΔ-ΑΝΑΚΥ-ΚΛΩΣΗ). Το σύνολο των δρα-στηριοτήτων της ΕΕΑΑ έχει ως αποτέλεσμα να αξιοποιούνται σχεδόν 500.000 τόνοι ανακυ-κλώσιμων υλικών κάθε χρόνο. Οι μπλε κάδοι σε όλη τη χώρα έφτασαν περίπου τους 126.000 ενώ είναι σε λειτουργία συ-νολικά 28 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών. Πλέ-ον, 7 στους 10 Δήμους σε όλη τη χώρα είναι συμβεβλημένοι με το Σύστημα με αποτέλεσμα πάνω από 8 εκ. κάτοικοι να εξυπηρετούνται από τους μπλε κάδους, ενώ πάνω από 1.700 επιχειρήσεις από όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων συνερ-γάζονται σήμερα με την ΕΕΑΑ, δείχνοντας έμπρακτα το ενδια

‘‘

‘‘

Οι μονάδες βιοαερίου αποτελούν

σημαντική λύση για τη διαχείριση αποβλήτων από

βιομηχανίες τροφίμων αφού

τα αξιοποιούν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή

ηλεκτρικής ενέργειας

44 / ΜΑΪΟΣ 2013

Κατάλληλες πρώτες ύλες για αναερόβια χώνευση

είναι πολλές: γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα, ορ-

γανικά απόβλητα γεωργικών βιομηχανιών και βι-

ομηχανιών τροφίμων, απόβλητα σφαγείων, ορός

γάλακτος, λιπαρές ουσίες, παραπροϊόντα ζυθο-

ποιίας, αποφάγια από κουζίνες, εστιατόρια και

ξενοδοχεία, ενεργειακές καλλιέργειες, οργανικό

κλάσμα αστικών αποβλήτων.

Τα κύρια πλεονέκτημα του βιοαερίου είναι τρία:

• Δίνει δύο σημαντικά προϊόντα, ανανεώσιμη

ενέργεια και φυσικό εδαφοβελτιωτικό (χωνεμένο

υπόλειμμα), χωρίς να παράγει απόβλητα.

• Είναι ευέλικτος φορέας ενέργειας που μπορεί

να δώσει όλες τις χρήσιμες μορφές: ηλεκτρισμό,

θερμική και μηχανική ενέργεια (βιοκαύσιμα).

• Η παραγωγή και χρήση βιοαερίου αποτελεί

πλεονέκτημα για τις τοπικές κοινωνίες καθώς εί-

ναι εργαλείο για τη διαχείριση αποβλήτων και τη

μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η

παραγωγή βιοαερίου είναι πάντοτε συνδεδεμέ-

νη με την παραγωγή του χωνεμένου υπολείμμα-

τος-οργανικής ύλης που μπορεί να υποκαταστή-

σει τα χημικά λιπάσματα.

Η συγκυρία για την οικολογική διαχείριση των απο-

βλήτων είναι ευνοϊκή. Τον Φεβρουάριο ο Υπουρ-

γός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλ-

λαγής υπέγραψε απόφαση για την περιβαλλοντική

αδειοδότηση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής και

θερμικής ενέργειας με χρήση βιοαερίου που προ-

έρχεται από αναερόβια επεξεργασία βιομάζας. Μ’

αυτήν αποσαφηνίζεται το περιεχόμενο των Μελε-

τών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και των Απο-

φάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων των

εγκαταστάσεων αυτών, διευκρινίζεται ο τρόπος δι-

άθεσης του οργανικού ή στερεού χωνεμένου υπο-

λείμματος που εξέρχεται από το βιοαντιδραστήρα,

απλοποιούνται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για

την αδειοδότησή τους και τίθενται συγκεκριμένες

υποχρεώσεις στις μονάδες βιοαερίου προκειμέ-

νου να διευκολύνεται ο έλεγχος.

ΤΟ βιΟΑεΡιΟ ΣΤΟ εξωΤεΡικΟ & Η ΣΗμΑΣιΑ ΤΟυ knOw-hOwΓια να πετύχεις μια ανακύκλωση/διαχείριση απο-

βλήτων που να είναι τόσο περιβαλλοντικά φιλι-

κή όσο και κερδοφόρα λόγω των περικοπών της,

χρειάζεται, εκτός από κεφάλαιο, και η απαραίτη-

τη τεχνογνωσία. Ένα παράδειγμα είναι η μικρής

κλίμακας εταιρεία GreenWatt στο Βέλγιο (υπο-

ψήφια για βραβείο καινοτομίας στη φετινή Fruit

Logistica) που εγκαθιστά επιτόπιες μονάδες με-

τατροπής οργανικών αποβλήτων (ήτοι, τρόφιμα)

σε βιοαέριο. Η εταιρεία εξυπηρετεί από βιομηχα-

νίες τροφίμων μέχρι αγροκτήματα: τις βοηθά να

ξεφορτωθούν τα απόβλητά τους με τρόπο οικο-

λογικά και οικονομικά συμφέροντα. Σχεδιάζει και

εγκαθιστά μονάδες βιομεθανοποίησης των απο-

βλήτων – τη μετατροπή τους σε βιοαέριο και συ-

γκεκριμένα μεθάνιο.

Η βιομεθανοποίηση είναι η φυσική διαδικασία

αποσύνθεσης οργανικής ύλης από μικροοργανι-

σμούς σε έλλειψη οξυγόνου, στο σκοτάδι και σε

συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίες και pH.

Το βιοαέριο που παράγεται είναι πλούσιο σε με-

θάνιο και μπορεί, όπως το φυσικό αέριο, να πα-

ράγει ηλεκτρισμό και θερμότητα.

Η αναερόβια χώνευση εκτυλίσσεται σε 4 διαδοχι-

κές φάσεις: υδρόλυση, οξυγένεση, ακετονογένεση

και μεθανογένεση. Η GreenWatt χρησιμοποιεί επα-

ναστατική τεχνολογία που ξεπερνάει τα εμπόδια

που προκύπτουν από τους αυστηρούς ελέγχους

οργανικών αποβλήτων. Συγκεκριμένα, διαθέτει:

• Υγροποιητή που μετατρέπει οργανικά απόβλη-

τα σε υγρά με λιπαρά οξέα

• Πατενταρισμένη τεχνολογία HYFAD, έναν χω-

νευτή υψηλής απόδοσης που μετατρέπει τα όξινα

υγρά σε βιοαέριο πλούσιο σε μεθάνιο

• Μετα-υγροποιητή που διασπά την οργανική

ύλη που δεν έχει πλήρως μετατραπεί από τον

υγροποιητή προκειμένου να χωνευτεί με βραδύ-

τερους ρυθμούς

φέρον τους για την προώθηση της Ανακύκλωσης Συσκευασι-ών στη χώρα μας.Ο τομέας των Βιομηχανικών και Εμπορικών Αποβλήτων της ΕΕΑΑ εστιάζει στην καταγρα-φή και την προώθηση (μέσω οι-κονομικών κινήτρων προς τις εταιρείες που συλλέγουν και εμπορεύονται τα υλικά)της ανα-κύκλωσης που επιτυγχάνεται στον τομέα της βιομηχανίας και του εμπορίου (π.χ. από αλυσί-δες καταστημάτων λιανικής πώ-λησης, αποθήκες, παραγωγικές μονάδες, κ.λπ.). Σκοπός του Συ-στήματος είναι να δώσει κίνη-τρα επέκτασης της δραστηριό-τητας αυτής σε περιοχές ή υλικά που δεν παρουσιάζουν άμεσο οι-κονομικό ενδιαφέρον για τους ιδιώτες ανακυκλωτές. Επίσης, το ισχύον νομικό πλαίσιο προβλέ-πει τη συμμετοχή και άλλων με-θόδων αξιοποίησης των απο-βλήτων συσκευασίας για την επίτευξη των εθνικών στόχων. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΕΑΑ έχει εντάξει δραστηριότητες (π.χ. ενεργειακή αξιοποίηση, χρή-ση εναλλακτικού καυσίμου) και αναπτύσσει συνεργασίες σε αυτό το πεδίο με δημοτικούς και άλλους φορείς.

ΑΝΑΚυΚΛωΣΗt&π

Η ανακύκλωση μέσω αναερόβιας χώνευσης

έχει κερδίσει έδαφος παντού. Το περασμένο

φθινόπωρο, η βρετανική εταιρεία Shanks, ένας

από τους κορυφαίους προμηθευτές συστημά-

των βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων στην

Ευρώπη, υπέβαλε αίτηση για οικοδομική άδεια

στο τοπικό Συμβούλιο του Torfaen County

Borough για την ανάπτυξη εγκατάστασης ανα-

ερόβιας χώνευσης (AD) σε χώρο της στην περι-

οχή Pontypool της Νότιας Ουαλίας.

Το εργοστάσιο, το οποίο χρησιμοποιεί την τε-

χνική και επιχειρησιακή εμπειρία της εταιρείας

Orgaworld Shanks, έχει σχεδιαστεί για να ανα-

κυκλώνει τα υπολείμματα τροφίμων από τις το-

πικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, με τρόπο

που να παράγει πράσινη ενέργεια αντί να στέλ-

νεται σε χώρους υγειονομικής ταφής, η οποία

είναι τόσο περιβαλλοντικά όσο και οικονομικά

μη βιώσιμη εναλλακτική.

Λόγω των αλλαγών στην εθνική πολιτική για τα

απόβλητα που εγκρίθηκε από την ουαλική κυ-

βέρνηση, οι εναλλακτικές μέθοδοι επεξεργα-

σίας των αποβλήτων, όπως η αναερόβια χώ-

νευση, είναι η πλέον προτιμώμενη λύση. Ως

ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές συ-

στημάτων βιοαερίου στο Ηνωμένο Βασίλειο,

η Shanks σχεδιάζει να κατασκευάσει στην νέα

εγκατάσταση του Pontypool μια μονάδα βιοαε-

ρίου δυναμικότητας 90.000 τόνων ανά έτος, το

οποίο θα παράγει αρκετή ενέργεια για να τρο-

φοδοτήσει τουλάχιστον 4.000 σπίτια. Με την

προϋπόθεση της έγκαιρης λήψης της πολεο-

δομικής άδειας, η μονάδα αναμένεται να τεθεί

σε λειτουργία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014.

Οι μονάδες βιοαερίου αποτελούν μία πολύ ση-

μαντική λύση στο πρόβλημα της ορθής διαχείρι-

σης των αποβλήτων/υπολειμμάτων που προέρ-

χονται από κτηνο-πτηνοτροφικές εγκαταστάσεις,

σφαγεία, γεωργικές βιομηχανίες και βιομηχανί-

ες τροφίμων (ελαιοτριβεία, τυροκομεία, κονσερ-

βοποιίες φρούτων βιομηχανία ζάχαρης, αρτο-

βιομηχανίες, γαλακτοβιομηχανίες, ποτοποιίες,

βιομηχανίες επεξεργασίας κρέατος ή αλιευμά-

των κ.λπ.) αφού τα αξιοποιούν ως πρώτη ύλη για

την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

H διαχείριση των αποβλήτων αυτών αποτελεί

χρόνιο πρόβλημα αφού, σε πολλές περιπτώ-

σεις, απορρίπτονται ανεξέλεγκτα υποβαθμίζο-

ντας το περιβάλλον και τον υδροφόρο ορίζοντα.

κΟμπΟΣΤΟπΟιΗΣΗΕκτός από το βιοαέριο, έδαφος στη χώρα μας

έχει κερδίσει εδώ και μερικά χρόνια και η κομπο-

στοποίηση. Κομποστοποίηση είναι η φυσική πα-

ραγωγή λιπάσματος από φυσικά οργανικά από-

βλητα compost). Η λέξη έχει τις ρίζες της στο

λατινικό compositus που σημαίνει σύνθετος (το-

ποθετημένος μαζί).

Στις «προηγμένες» ευρωπαϊκές χώρες, η συλλο-

γή και αξιοποίηση των οργανικών οικιακών απο-

βλήτων είναι καθεστώς ακόμα από τα μέσα της

δεκαετίας του ’80. Κάθε σπίτι στη Βρετανία ή στη

Γερμανία, έχει ένα χωριστό κάδο όπου πετιούνται

τα οργανικά απορρίμματα και συλλέγονται από

τους οργανισμούς ή τις εταιρείες συλλογής για

να μεταφερθούν στα εργοστάσια παραγωγής κο-

μπόστ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 η ελληνική

κυβέρνηση ενδιαφέρθηκε επιτέλους και μπήκε

στα ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούσαν

ανακύκλωση, κομποστοποίηση και ενεργητική

διαχείριση των απορριμμάτων.

Σε μαζική, βιομηχανική παραγωγή η κομποστοποί-

ηση μπορεί να βρει εφαρμογή, έχει όμως κάποιο

κόστος, με κυριότερο την επικοινωνία και εκπαί-

δευση του κοινού που θα πειστεί να μπει ση διαδι-

κασία και η συλλογή, που προϋποθέτει, οχήματα,

κάδους, οδηγούς, χρονοδιαγράμματα κ.λπ.

tEtrA PAkΣημαντική πρόοδο σημείωσε το 2012 η Tetra Pak ως προς την επί-τευξη του στόχου της για διάθεση φιλικών προς το περι-βάλλον συσκευασιών με μειωμέ-νο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, χρησιμοποιώντας αποκλειστι-κά ανανεώσιμες πρώτες ύλες για την παραγωγή τους. Η ανακύκλω-ση των χάρτινων συσκευασιών Tetra Pak αυξήθηκε κατά 10%, πο-σοστό που αντιστοιχεί στο 22,9% του συνόλου των συσκευασιών της εταιρείας ενώ ανακυκλώθη-καν περίπου 3,6 δισεκατομμύρια περισσότερες συσκευασίες Tetra Pak σε σχέση με το 2011. Τα αποτε-λέσματα αυτά ανταποκρίνονται απόλυτα στο στόχο της εταιρεί-ας για διπλασιασμό του παγκόσμι-ου ποσοστού ανακύκλωσης έως το 2020, φτάνοντας έτσι το 40% του συνόλου των χάρτινων συσκευα-σιών Tetra Pak.

ΑΝΑΚυΚΛωΣΗt&π

α έντομα στα τρόφιμα είναι

πρόβλημα με πολλές διαστά-

σεις. Η παρουσία τους ενο-

χλεί σφόδρα τον καταναλωτή

αισθητικά, είναι φορείς παθο-

γόνων μικροβίων που -κυρίως μηχανικά- μετα-

φέρουν στο τρόφιμο (μύγες, κατσαρίδες) και επι-

πλέον καταναλώνουν το τρόφιμο ή την πρώτη ύλη

(έντομα αποθηκών) δημιουργώντας σοβαρές

οικονομικές απώλειες. Τέλος η έντονη παρουσία

εντόμων προκαλεί κι άλλα προβλήματα όπως αύ-

ξηση της θερμοκρασίας και υγρασίας, ανάπτυξη

μυκήτων, παραγωγή τοξινών κ.λπ.

Η μοντέρνα προσέγγιση στη διαχείριση των εντό-

μων έχει ξεφύγει από την άποψη «παίρνω έναν

ψεκαστήρα και εξαφανίζω κάθε έντομο». Τα

ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης εντόμων

σχεδιάζονται πάνω στα 3 βήματα: πρόληψη, πα-

ρακολούθηση, καταπολέμηση.

Η πΡΟλΗΨΗΗ πρόληψη περιλαμβάνει τον ορθό σχεδιασμό

κτιρίων, μηχανημάτων και διαδικασιών.

Τα κτήρια πρέπει να είναι pest proof (ο αγγλικός

όρος είναι πιο δόκιμος από τη μετάφρασή του).

Στεγανά κτίρια σημαίνει παράθυρα με σίτες, πόρ-

τες που κλείνουν αυτόματα, μη ύπαρξη χαραμά-

δων και ανοιγμάτων.

Τα μηχανήματα επίσης πρέπει να σχεδιάζονται

με ορθολογικό τρόπο ώστε να επιθεωρούνται

πλήρως, να καθαρίζονται εύκολα και να μην δη-

μιουργούν απρόσιτες ζώνες κολλητά με τοίχους

ή το πάτωμα.

Το προσωπικό πρέπει να είναι πλήρως εκπαιδευ-

μένο. Να γνωρίζει τα έντομα που απειλούν το

συγκεκριμένο προϊόν, να αναφέρει σχολαστικά

όποιο πρόβλημα εντοπισθεί, να μην ξεχνάει ανοι-

χτές πόρτες και να συμβάλλει στην πρόληψη.

Τέλος οι διαδικασίες πρέπει να εστιάζουν στον

ΤοΥ βα Σιλη ΣΩΤηροΥδ α*, v.sotiroudas@agrospecom.gr

τΗ μοντέρνα προσέγγιση στη διαχείριση των εντόμων έχει ξεφύγει από την

άποψη «παίρνω έναν ψεκαστήρα και εξαφανίζω κάθε έντομο».

Η μάχη με τα έντομα είναι διαρκής. Νέες τεχνολογίες

εμφανίζονται ώστε να ικανο-ποιούν τον καταναλωτή που

απαιτεί μηδενικά υπολείμμα-τα φαρμάκων αλλά δεν αποτε-λούν πανάκεια. Ακόμη και στις πιο μοντέρνες επιχειρήσεις με σύγχρονες εγκαταστάσεις και αντιλήψεις, ο υπογράφων θα σας πρότεινε αν στοιχηματί-

ζατε στη μάχη του ανθρώπου με τα έντομα, να ποντάρετε τα

χρήματά σας στα έντομα.

διΑχειΡιΣΗεΝΤΟμωΝ

*γεωπόνος-επισ τήμων Τροφίμων

46 / ΜΑΪΟΣ 2013

υΓΙΕΙΝΗ & aΣφΑΛΕΙΑt&π

έλεγχο εισερχομένων, στην προσεκτική δειγμα-

τοληψία και ανάλυση πρώτων υλών, στην ξεκάθα-

ρη οδηγία των εμπλεκομένων για τη διαχείριση

των αποκλίσεων.

Για παράδειγμα, σε ένα φορτηγό με σιτάρι που

φτάνει σε έναν μύλο, η δειγματοληψία δείχνει 1

έντομο αποθηκών. Θα παραληφθεί το φορτίο

ή θα απορριφθεί; Αν παραληφθεί θα πάει προς

απεντόμωση; Με ποια μέθοδο; Πόσο σύντομα

θα γίνει η απεντόμωση; Μετά την απεντόμωση

θα ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα;

Στις ΗΠΑ η προτεινόμενη διαδικασία σε εθνικό

επίπεδο (USDA) αναφέρει ότι μέχρι 2 έντομα ανά

κιλό δείγματος δεν είναι αιτία για απεντόμωση

καθώς η ζημιά που θα επιφέρουν είναι σημαντικά

χαμηλότερη από το κόστος της απεντόμωσης.

Η πΑΡΑκΟλΟυθΗΣΗΗ παρακολούθηση της δραστηριότητας των

εντόμων γίνεται με διάφορα εργαλεία και μεθό-

δους. Εργαλεία αποτελούν οι φερομονικές παγί-

δες και οι παγίδες υπεριώδους φωτός (UV). Σε

κάποια είδη εντόμων αποτελεσματικό εργαλείο

αποτελούν και οι παγίδες συνάθροισης, τροφο-

ελκυστικού, CO2 κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά στις μεθόδους παρακολούθησης,

αυτές θέλουν σύστημα και κόπο!

διάδιΚάςιά πάράΛάΒων

Ας εξετάσουμε τη διαδικασία παραλαβών: υπάρ-

χουν τακτικές δειγματοληψίες με οριζόμενη μεθο-

δολογία και επιλεγμένα εργαλεία; Για παράδειγμα,

φτάνει στην επιχείρηση ένα κοντέινερ με φιστίκια

από τον προμηθευτή και είναι Παρασκευή απόγευ-

μα. Θέτουμε τις παρακάτω ερωτήσεις:

• Υπάρχει υπεύθυνος αυτή την ώρα να κάνει την

παραλαβή βάσει όλων των κανόνων του ΗΑCCP;

• Γίνεται ο ίδιος έλεγχος σε κάθε προμηθευτή

ή υπάρχουν βαθμίδες με βάση το risk analysis;

• Σε πόσα σακιά θα γίνει δειγματοληψία;

• Με τι όργανο θα γίνει η δειγματοληψία;

• Τι είδους οπτικός έλεγχος γίνεται γενικά στο

φορτίο και με τι εργαλεία;

• Τα σακιά που θα εξεταστούν είναι πίσω πίσω

στην πόρτα ή σε όλο το μήκος του φορτίου;

• Πόση ποσότητα δείγματος θα συλλεχθεί;

• Ποια έντομα ψάχνουμε;

• Τι κάνουμε αν βρεθούν έντομα;

• Η δειγματοληψία (και άρα η εκφόρτωση) γίνε-

ται εντός της αποθήκης μας;

• Πού καταγράφουμε τα ευρήματα;

• Δίνεται κάποια σήμανση στο προϊόν ανάλογα

με το αποτέλεσμα του ελέγχου;

• Έχει ειδοποιηθεί ο απεντομωτής για να βρί-

σκεται σε αναμονή σε περίπτωση που χρειαστεί

η συνεισφορά του;

Η επιχείρηση που απαντάει πλήρως σε όλα τα

παραπάνω έχει μια αποτελεσματική διαδικασία

παραλαβών ως προς τη διαχείριση εντόμων.

πάΓιδες

Η διερεύνηση της πληρότητας και αποτελεσματι-

κότητας της διαδικασίας παρακολούθησης δρα-

στηριότητας εντόμων βάσει των παγίδων στους

χώρους παραγωγής και αποθηκών μπορεί να

γίνει πάλι με ερωτήσεις προβληματισμού:

• Έχουν όλοι οι χώροι τις κατάλληλες παγίδες σε

επαρκή αριθμό;

• Με τι συχνότητα ελέγχονται οι παγίδες;

• Αυτός που υλοποιεί τον έλεγχο μπορεί να ανα-

γνωρίσει το είδος των εντόμων;

• Πώς αποτυπώνονται τα ευρήματα ανά έλεγχο

(πλήθος, είδος, τοποθεσία εντόμων);

• Γίνεται συζήτηση ανάμεσα στους υπεύθυνους

για τα ευρήματα μετά από κάθε έλεγχο;

• Υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες σε περί-

πτωση προβλήματος;

• Καταγράφονται οι αποφάσεις διορθωτικών

ενεργειών μετά από κάθε έλεγχο;

• Ορίζεται υπεύθυνος υλοποίησης διορθωτικής

ενέργειας, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και

έλεγχος αποτελεσματικότητας;

• Τηρούνται δείκτες ώστε η επιχείριση να μπορεί

να ελέγξει αν βελτιώνεται;

Η πλήρης παρακολούθηση είναι απαραίτητη

ώστε να βελτιώσει την πρόληψη ή να οδηγήσει

πΡΟλΗΨΗ πΑΡΑκΟλΟυθΗΣΗ κΑΤΑπΟλεμΗΣΗ

στην επιλογή τρόπου καταπολέμησης ή και να

αξιολογήσει αν η καταπολέμηση που υλοποιήθη-

κε ήταν αποτελεσματική.

Η κΑΤΑπΟλεμΗΣΗΕδώ τον πρώτο λόγο έχει η νομοθεσία. Μόνο

σκευάσματα με έγκριση μπορούν να χρησιμοποι-

ηθούν και μόνο από αδειούχους επαγγελματίες.

άπεντόµωςη χωρων

•Ψεκασμός, νεφελοψεκασμός, εφαρμογή gel.

Τα σκευάσματα ονομάζονται «εντομοκτόνα επα-

φής» και σκοτώνουν το έντομο όταν έρθει σε

επαφή με το φάρμακο. Η εφαρμογή τους ορίζε-

ται πλήρως στην ετικέτα και υπάρχουν ελάχιστα

σκευάσματα με έγκριση για χώρους παραγωγής,

κουζίνες, αποθήκες τροφίμων κ.λπ. Ακόμη και

σε κενές αποθήκες και σιλό μόνο συγκεκριμένα

σκευάσματα έχουν έγκριση.

•Θερμική απεντόμωση. Τα έντομα πεθαίνουν

στους 500C διότι μετουσιώνονται οι πρωτεΐνες

στο σώμα τους και επιπλέον αφυδατώνονται. Η

αύξηση της θερμοκρασίας σε όλους τους χώ-

ρους επιτυγχάνεται με κατάλληλους θερμαντή-

ρες και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακά καλό.

Όσο απλό ακούγεται, τόση προσοχή θέλει ώστε

να αποφευχθεί η επιβίωση εντόμων και οι ζημιές

σε εξοπλισμό και κτίρια.

άπεντόµωςη πρόϊόντων

•Απεντόμωση με φωσφίνη. Η χρήση της γίνεται

σε απόλυτα στεγανούς χώρους που απέχουν

τουλάχιστον 50μ. από χώρους εργασίας ή κατοι-

κίας. Είναι πολύ ισχυρό αέριο δηλητήριο και κάθε

χρόνο συμβαίνουν θανατηφόρα δυστυχήματα

και στη χώρα μας. Για την αποτελεσματική δράση

της απαιτείται συγκεκριμένη συγκέντρωση αε-

ρίου επί ορισμένο χρόνο σε θερμοκρασίες άνω

των 100C. Για την εφαρμογή της συγκεκριμμένης

απεντόμωσης απαιτείται βαθμονομημένος εξο-

πλισμός μετρήσεων, μάσκες και πάνω από όλα

γνώση. Μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής

απαιτείται χρόνος αερισμού, εξουδετέρωση του

εναπομείναντος σκευάσματος και έλεγχος πριν

επιτραπεί η προσέγγιση προσωπικού στους χώ-

ρους. Έχει αρχίσει να εμφανίζεται παγκοσμίως

μεγάλη ανθεκτικότητα των εντόμων στη φωσφί-

νη, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη για ορθολο-

γική και εύστοχη χρήση.

•Απεντόμωση σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα. Η

μείωση του οξυγόνου στο 1% και η αντικατάστα-

ση του με άζωτο αποτελούν μια αποτελεσματική

συνταγή. Η μέθοδος είναι αρκετά διαδεδομένη

πλέον και στην Ελλάδα, αλλά απαιτεί σχολαστι-

κή παρακολούθηση ώστε να μην παραβιάζονται

οι συνθήκες οξυγόνου, θερμοκρασίας, χρόνου

που απαιτούνται για ένα σίγουρο αποτέλεσμα

Η κΑΤΑπΟλεμΗΣΗ πΡεπει ΝΑ ειΝΑι ΤΟ υΣΤΑΤΟ μεΤΡΟ

ΜΑΪΟΣ 2013 /47

50 / ΜΑΪΟΣ 2013

σύστημα κωδικοποίησης Το Σύστημα Κωδικοποίησης δίνει τη δυνατό-

τητα ταυτοποίησης των προϊόντων και των μο-

νάδων μεταφοράς τους με τις πληροφορίες

παραγωγής και διακίνησης. Η κωδικοποίηση

των τροφίμων γίνεται με την χρήση ειδικών βι-

ομηχανικών εκτυπωτών τόσο κατά την διάρκεια

της παραγωγικής διαδικασίας όσο και κατά

την διάρκεια της αποθήκευσης και διακίνησής

τους. Για την κωδικοποίηση χρησιμοποιούνται

διάφορες μέθοδοι και τεχνολογίες οι οποίες δι-

ΣυΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣt&π

Κατά την διάρκεια της παραγωγικής διαδικασί-

ας, η κωδικοποίηση γίνεται κυρίως πάνω στα

ίδια τα τρόφιμα (ατομικές συσκευασίες) και

περιλαμβάνει πληροφορίες ιχνηλασιμότητας,

όπως η ημερομηνία λήξης, κωδικούς παρα-

γωγής, αριθμούς παρτίδας (lots), επωνυμία

κατασκευαστή, βάρος, ποσότητες, περιγραφή

περιεχομένου, με μορφή είτε αναγνώσιμη από

τον άνθρωπο είτε από μηχανές (barcodes EAN

13, EAN 128, 2-D, RFID, κ.λπ.).

Κατά την διάρκεια της αποθήκευσης / διακίνη-

σης, η κωδικοποίηση γίνεται πάνω στις ομαδι-

κές συσκευασίες των τροφίμων και τις μονάδες

μεταφοράς και αποθήκευσής τους και περι-

λαμβάνει τις πληροφορίες που απαιτούνται

για την παραλαβή, αποθήκευση και διακίνηση,

καθώς και πληροφορίες ιχνηλασιμότητας όταν

αυτό είναι απαραίτητο. Σε κάθε παλέτα, είτε

είναι ομοιογενής είτε μικτή, απαιτείται να εκτυ-

πώνεται ο μοναδικός κωδικός αναγνώρισης

μονάδων μεταφοράς SSCC (Serial Shipping

Container Code). Οι μεταβλητές πληροφορίες

που εκτυπώνονται στις παλέτες αποτελούν τον

κόμβο «συνάντησης» της παραγωγής και της

αποθήκευσης με το κεντρικό επιχειρησιακό

πληροφοριακό σύστημα και κατ’ επέκταση με

τα συστήματα των υπόλοιπων εμπλεκομένων

επιχειρήσεων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Στον πίνακα, δεξιά, παρουσιάζονται οι βασικές

προδιαγραφές κωδικοποίησης κατά την παραγω-

γική διαδικασία και την διακίνηση και αποθήκευ-

ση, όσον αφορά την τοποθεσία της επισήμανσης,

το περιεχόμενο της πληροφορίας, τον φορέα κω-

δικοποίησης, τη μορφή της πληροφορίας, τη συ-

νήθη μέθοδο κωδικοποίησης και την κατάλληλη

τεχνολογία για κάθε περίπτωση.

λογισμικό ιχνηλασιμότητας Δίνει τη δυνατότητα για την παρακολούθηση σε

πραγματικό χρόνο των προϊόντων και των δια-

δικασιών της επιχείρησης, μέσα από την συλ-

λογή των απαιτούμενων πληροφοριών από το

Σύστημα Κωδικοποίησης και τον συγχρονισμό

του με τα επιχειρησιακά συστήματα. Το Λογισμι-

κό επεξεργάζεται τις πληροφορίες που συλλέ-

γονται και τηρεί τα αρχεία ιχνηλασιμότητας σε

ηλεκτρονική βάση δεδομένων. Μέσω της ταυ-

τοποίησης των προϊόντων και της αντιστοίχισης

των πληροφοριών στην βάση δεδομένων, είναι

εφικτή η προς τα πίσω και προς τα εμπρός ιχνη-

λασιμότητα.

Ένα πλήρες Λογισμικό Ιχνηλασιμότητας εκτελεί

τις παρακάτω λειτουργίες:

1) Διαχείριση Α’ υλών: Έλεγχος και πιστοποίηση

αφέρουν ανάλογα με το εάν αυτή εφαρμόζεται

σε τεμάχια, κιβώτια ή παλέτες.

Ένα ολοκληρωμένο σύστημα κωδικοποίησης

δεν περιλαμβάνει μόνο τους εκτυπωτές κωδι-

κών αλλά και την απαιτούμενη μεταξύ τους δι-

ασύνδεση, τη επικοινωνία τους με τα υπόλοιπα

συστήματα της επιχείρησης, το λογισμικό σχε-

δίασης των ετικετών, το σύστημα της κεντρικής

διαχείρισης των εκτυπωτών, το σύστημα συλ-

λογής δεδομένων εκτύπωσης και το σύστημα

ελέγχου της αναγνωσιμότητας των κωδικών.

ΚατανόησηΑπαιτήσεων

ΒιοµηχανίαΤροφίµων

ΕξωτερικέςΑπαιτήσεις

ΝοµοθεσίαΚανονισµοί

Οδηγίες

Πελάτες

Προµηθευτές

ΕσωτερικέςΑπαιτήσεις / Οφέλη

∆ιαχείρησηΡίσκου

ΒελτίωσηΑποδοτικότητας

(Παραγωγή,Εφοδιαστική Αλυσίδα)

Απαιτήσεις για την υιοθέτηση Συστήματος ΙχνηλασιμότηταςΗ ανάγκη για την υιοθέτηση ενός Συστήματος Ιχνηλασιμότητας από τις βιομηχανίες τροφίμων προέρχεται τόσο από εξωτερικούς παράγοντες (όπως οι απαιτήσεις από τη νομοθεσία, τους πελάτες και τους προμηθευτές), όσο και από εσωτερικά κίνητρα (όπως η αποτελεσματικότερη διαχείριση του ρίσκου και η βελτίωση της αποδοτικότητας).

Από τι αποτελείται ένα σύστημα ιχνηλασιμότηταςΓια να υλοποιηθεί το Σύστημα Ιχνηλασιμότητας, θα πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν τα εξής διαδοχικά συστήματα: • Σύστημα Κωδικοποίησης για την ταυτοποίηση και κωδικοποίηση των προϊόντων.• Λογισμικό Ιχνηλασιμότητας για την συλλογή, επεξεργασία και αξιοποίηση των πληροφοριών κωδικοποίησης.

ςύστημαΚωδικοποίησης

Λογισμικόιχνηλασιμότητας

επιχειρησιακά ςυστήματα(ErP, Wms, mrP...)

ςυστήματα άυτοματισμού(Plc, scAdA, ζυγιστικά...)

Συστήματα ιχνηλασιμότητας“Tracer Factory”

ποιοτικόςΈλεγχος

Τυπικό Σύστημα Ιχνηλασιμότητας ‘Tracer Factory’

των παραληφθέντων ειδών από τους προμηθευ-

τές. Προετοιμασία παλετών πρώτων υλών για

ανάλωση και σήμανση των παλετών με ετικέτα.

Φυσική αποθήκευση και παρακολούθηση του

αποθέματος.

2) Διαχείριση εντολών παραγωγής: Προγραμ-

ματισμός των παραγγελιών των πελατών με

βάση τα διαθέσιμα αποθέματα, τους χρόνους

παράδοσης και τις αντίστοιχες προτεραιότητες.

Διαχείριση συνταγών παραγωγής. Δυνατότητα

για άμεση επέμβαση σε περίπτωση απρόβλε-

πτων συμβάντων, μέσα από την παρακολούθη-

ση της προόδου των παραγγελιών σε πραγμα-

τικό χρόνο.

3) Διαχείριση φορτώσεων: Επεξεργασία πα-

ραγγελιών πελατών. Picking μονάδων μετα-

φοράς για εκτέλεση φορτώσεων. Tαυτοποίηση

παλέτας πελάτη on order. Διαχείριση παραδό-

σεων επί αυτοκινήτου και σύνδεση της παρτί-

δας με τον πελάτη κατά την παράδοση, διαχεί-

ριση επιστροφών και ενημέρωση του ERP.

4) Διαχείριση ανακλήσεων: Δυνατότητα για

προς τα πίσω και προς τα εμπρός ιχνηλασιμότη-

τα μέσα από την πλήρη ορατότητα του γενεαλο-

γικού δένδρου κάθε προϊόντος σε επίπεδο παρ-

τίδας. Οι πληροφορίες περιλαμβάνουν το lot, το

serial number, τον αριθμό βάρδιας, τις συνθή-

κες παραγωγής και πιθανά alarms ή απρόβλε-

πτα γεγονότα που σχετίζονται με το προϊόν.

5) Διαχείριση ποιοτικών ελέγχων: Χαρακτη-

ρισμός μη συμμορφούμενων προϊόντων σε

πραγματικό χρόνο, online καταγραφή ποιοτι-

κών ελέγχων, παρακολούθηση και καταγραφή

σκάρτων προϊόντων και προϊόντων που επανα-

εισάγονται στην παραγωγική διαδικασία.

6) Διαχείριση έκτακτων συμβάντων: Έγκαιρη

αναγνώριση μη προγραμματισμένων συμβά-

ντων και άμεση ενημέρωση των υπευθύνων. Τα

συμβάντα αυτά έχουν σχέση με τις καθυστε-

ρήσεις και την ποιότητα των προμηθευόμενων

υλικών, τα προβλήματα στην λειτουργία του

ηλεκτρομηχανικού εξοπλισμού και τις αιφνίδιες

αλλαγές στις τεχνικές προδιαγραφές από τους

πελάτες.

7) Υπολογισμός δεικτών αποδοτικότητας: Παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο

κρίσιμων μεγεθών απόδοσης (KPIs-Key

Performance Indicators) και σύγκριση με προη-

γούμενα και αναμενόμενα αποτελέσματα.

Η υλοποίηση Συστημάτων Ιχνηλασιμότητας

αποτελεί πλέον μια αναγκαιότητα για τη βιο-

μηχανία τροφίμων. Η παγκοσμιοποίηση των

αγορών και η έντονη εξαγωγική δραστηριότητα

των Ελληνικών επιχειρήσεων τροφίμων έχουν

αναδείξει την Ασφάλεια των τροφίμων ως ένα

πολύ κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να αντιμετω-

πιστεί με την ανάλογη σοβαρότητα. Με την υι-

οθέτηση ενός Συστήματος Ιχνηλασιμότητας, οι

επιχειρήσεις αποκτούν ένα σημαντικό εργαλείο

για την διαχείριση του ρίσκου και τη θεμελίωση

σχέσεων εμπιστοσύνης με τους πελάτες και

τους προμηθευτές τους.

Από την άλλη πλευρά, η εισαγωγή ενός Συστή-

ματος Ιχνηλασιμότητας μπορεί να αποτελέσει

μια μοναδική ευκαιρία για την απόκτηση σημα-

ντικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που

σχετίζονται τόσο με την βελτίωση των εσωτερι-

κών διαδικασιών κάθε επιχείρησης όσο και με

την αύξηση της αποδοτικότητας της εφοδιαστι-

κής τους αλυσίδας.

Παραγωγική∆ιαδικασία

1

2.165

απευθείας πάνω στο προϊόν µε εκτόξευση µελάνης, ετικέτες, RFID tags

αναγνώσιµη από τον άνθρωπο, barcodes EAN 13, EAN 128, 2-D κ.λπ.

αυτόµατη

εκτόξευση µελάνης (Inkjet), laser, εκτύπωση θερµικής µεταφοράς

Προδιαγραφές Κωδικοποίησης Τροφίµων

ηµεροµηνία λήξης, κωδικοί παραγωγής, επωνυµία κατασκευαστή, βάρος,

ποσότητες, περιγραφή περιεχοµένου κ.λπ.

τοποθεσία

φορέας

µέθοδος

περιεχόµενο

µορφή

τεχνολογία εκτύπωσης

τεµάχιαατοµικές συσκευασίες

αποστολέας / παραλήπτης, ηµεροµηνία αποστολής,

ποσότητα, κωδικοί παραγωγής κ.λπ.

ετικέτες, απευθείας πάνω στο προϊόν µε εκτόξευση µελάνης,

RFID tags

αναγνώσιµη από τον άνθρωπο, barcodes EAN 128, 2-D κ.λπ.

Κιβώτια: χειροκίνητηΠαλέτες: αυτόµατη

εκτύπωση θερµικής µεταφοράς, εκτόξευση µελάνης βαλβίδων και υψηλής ανάλυσης, Print & Appply

∆ιακίνηση / Αποθήκευση

κιβώτια, παλέτες

Προδιαγραφές Κωδικοποίησης Τροφίμων

ΣυΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣt&π

eΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑt&π

Βραβείο συσκευασίας στο Λάδι ΒιώσαςΤο Λάδι Βιώσας, μία πλήρως κα-θετοποιημένη παραγωγική δια-δικασία από την ελαιοσυγκομι-δή μέχρι το design, έπειτα από τις πρόσφατες βραβεύσεις (Βρα-βείο Καινοτομίας - Συνολικής Ει-κόνας, 5η Ελαιοτεχνία) τιμήθη-κε με το 3ο Βραβείο Ποιοτικής Συσκευασίας στο φεστιβάλ γα-στρονομικού πολιτισμού «Ελλά-δα-Γιορτή-Γεύσεις». Το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά μεταξύ 12-14 Απριλίου στην Τεχνόποληστο Γκάζι με συμμε-τοχή 100 παραγωγών με πάνω από 1.000 προϊόντα.

Νέες συσκευασίες Barilla PiccoliniΣτις νέες συσκευασίες κυριαρ-χεί το γνωστό μπλε χρώμα της Barilla, αλλά συγχρόνως διατη-ρείται το γαλάζιο των προηγού-μενων συσκευασιών τονίζοντας τη διαφοροποίηση στο ράφι. Τα Barilla Piccolini αρέσουν στα παι-διά επειδή είναι πιο μικρά σε μέ-γεθος και τρώγονται πιο εύκολα, αλλά και μαγειρεύονται πιο γρή-γορα (4-5’ ταχύτερα από τα αντί-στοιχα ζυμαρικά κανονικού με-γέθους) βοηθώντας τις μητέρες που αναζητούν ένα εύκολο και θρεπτικό γεύμα. Η σειρά περι-

λαμβάνει 4 από τα πιο αγαπημέ-να σχήματα ζυμαρικών: Farfalle, Penne Rigate, Fusilli και Pipe Rigate σε μικρότερο μέγεθος, κα-θώς και τα Barilla Piccolini με λα-χανικά, μία καινοτόμο σειρά της Barilla που συνδυάζει τα θρεπτι-κά στοιχεία των ζυμαρικών με αυτά των λαχανικών.

H Νίκας με την Αμερικα-νική Γεωργική Σχολή

Η ΝΙΚΑΣ προχωρά σε μια στρατηγικής σημασίας συνερ-γασία που στοχεύ-ει στην ενίσχυση της οικονομίας και στήριξη της ελλη-νικής παραγωγής. Η Νέα Καπνιστή Γαλοπούλα πάγκου είναι ένα προϊόν 100% ελληνικής παραγωγής, που προέρχεται από το μαλακό κρέας που

έχουν οι πιστοποιημένες γαλο-πούλες της Αμερικανικής Γεωρ-γικής Σχολής. Η εκτροφή τους γίνεται με επιλεγμένα αγνά και φυσικά υλικά και περιλαμβάνει λιναρόσπορο, αραβόσιτο, θυμάρι και ρίγανη, τροφές υψηλής πε-ριεκτικότητας σε Ωμέγα-3 λιπα-ρά οξέα και αντιοξειδωτικές ιδιό-

τητες, ενώ περνούν από συνεχείς ποιοτικούς έλεγχους με την παράλ-ληλη αυστηρή εφαρμο-γή του ολοκληρωμένου συστήματος ιχνηλασι-μότητας σε όλα τα στά-δια της διαδικασίας.

Πανευρωπαϊκή πρωτιά για τα ελληνικά KFCΣε περιοδικούς και συστημα-τικούς ελέγχους που διενερ-γούνται από ανεξάρτητη εται-ρία μετρήσεων και ερευνών (με mystery shopping) ανάμεσα σε 392 ομώνυμα εστιατόρια από 16 χώρες της Ευρώπης, το εστια-τόριο KFC στο εμπορικό κέντρο Village Shopping & More βρέθη-κε στην κορυφή συγκεντρώνο-ντας 100 (με άριστα το 100) «αψε-γάδιαστους» βαθμούς. «Σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τη χώρα, την οικονομία και-τον κλάδο της εστίασης, σε μια εποχή που βρίθει αρνητικών ει-δήσεων, κάποιοι επιμένουν να γίνονται καλύτεροι, πιο γρήγο-ροι, πιο ποιοτικοί και συνεχίζουν να υποδέχονται τον πελάτη με ζεστό χαμόγελο και με διάθεση να του προσφέρουν μια φιλόξε-νη εμπειρία γεύσης και απόλαυ-σης», ανακοινώνει η εταιρεία. Η ελληνικής ιδιοκτησίας αλυσί-δα KFC προσφέρει προϊόν που ως πρώτη ύλη έχει κοτόπουλο φρέ-

σκο (νωπό), ελληνικό, επώνυμο (Αγγελάκης) και πιστοποιημέ-νο (Agrocert & ISO 22000). Διεξά-γει 1.683 μικροβιολογικούς ελέγ-χους το έτος (σε τελικά προϊόντα, πρώτες ύλες, ελέγχους νερού και πάγου, ελέγχους καθαριότη-τας επιφανειών και χεριών χει-ριστών τροφίμων) που αντιστοι-χούν σε 240 μικροβιολογικούς ελέγχους ανά εστιατόριο.

H Fix Dark στα ΕΒΓΕ 2013 Έ παινο στην κατηγορία “Συ-σκευασία Αλκοολούχων Ποτών” απέσπασε ο Art Director της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, Γιάν-νης Νάτσικας, για τη FIX Dark στα φετινά Ελληνικά Βραβεία

Γραφιστικής & Εικονογράφησης. Η FIX Dark αποτελεί την αναβί-ωση της ιστορικής μαύρης μπύ-ρας FIX που προσφερόταν απο-κλειστικά στο περίπτερό της, στη Διεθνή Έ κθεση Θεσσαλονίκης, με τον κόσμο να συρρέει για να τη δοκιμάσει. «Στόχος ήταν η FIX Dark να διατηρήσει την ιστορική ταυτότητά της, αποκτώντας ταυ-τόχρονα ένα σύγχρονο και πιο premium χαρακτήρα», δήλωσε ο κ. Νάτσικας. Στοχεύοντας σε νεα-νικότερο κοινό και λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική τοποθέ-τησής της σε bars και café, η FIX Dark είναι σχεδιαστικά πιο λιτή διατηρώντας παράλληλα το ειδι-κό βάρος του ονόματός της.

Η Χήτος ΑΒΕΕ απορροφά τις νέες μειώσεις μισθών Η ΧΗΤΟΣ ΑΒΕΕ και το φυσικό με-ταλλικό νερό ΖΑΓΟΡΙ, ανακοί-νωσε μέσω του Αντιπροέδρου του ΔΣ, Νικολάου Χήτου, πως «η εταιρία θα απορροφήσει εξ ολο-κλήρου τις νέες μειώσεις μι-σθών που προκύπτουν από την εφαρμογή του μνημονίου (από 01/01/2013) και αφορούν τόσο την αύξηση της φορολογίας ει-σοδήματος όσο και τις ασφαλι-στικές εισφορές. Ευελπιστούμε σαν εταιρία να συνεχίσουμε να αποτελούμε φάρο ελπίδας και αι-σιοδοξίας για ένα καλύτερο αύ-ριο. Σε μία εποχή που το δυσμε-νές οικονομικό κλίμα έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο πολ-λών επιχειρήσεων, τη φυγή πο-λυεθνικών ομίλων, την πτώση της απασχόλησης και την αύξη-

52 / ΜΑΪΟΣ 2013

eΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑt&π

ση της ανεργίας και ενώ το χα-μηλό μισθολογικό κόστος θεω-ρείται από πολλές επιχειρήσεις μέτρο για τη βιωσιμότητά τους, η Χήτος ΑΒΕΕ προχωρά σε προ-σλήψεις και δεν έχει προβεί σε καμία μείωση, τόσο στις αποδο-χές, όσο και στον αριθμό των ερ-γαζομένων της. Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύει πως το ση-μαντικότερο κεφάλαιό της είναι το ανθρώπινο δυναμικό, ενώ η διασφάλιση της απασχόλησης, της ευημερίας και της ποιότητας ζωής στην Ελλάδα, συνολικά, αποτελεί προϋπόθεση για τόνω-ση της κατανάλωσης, βιώσιμη ανάπτυξη και πρόοδο».

Η Σύμη στην καμπάνια Becel pro-activΣτον αέρα βρίσκεται η τηλεοπτι-κή καμπάνια του Becel pro-activ με την υπογραφή της Solid που αποτελεί κορύφωση του προ-γράμματος «Διαδρομές Καρ-

διάς» που έτρεξε σε διάφορες πε-ριοχές της Ελλάδας με στόχο την ευαισθητοποίηση για τη μείωση της χοληστερίνης. Η ιδέα στηρί-ζεται στις προσωπικές μαρτυρί-ες των κατοίκων της Σύμης που

συμμετείχαν στο πρόγραμμα μείωσης χοληστερίνης του Becel pro-activ και στο πόσο εύκο-λα το υιοθέτησαν στην καθημε-ρινότητά τους. Η Solid ανέλαβε το ολοκληρωμένο πρόγραμ-μα επικοινωνίας των «Διαδρο-μών Καρδιάς», που περιλαμβά-νει advertorials, ραδιοφωνικά spot, digital καμπάνια, υλικά για τα σημεία πώλησης και ένα εκτε-ταμένο πρόγραμμα Δημοσίων Σχέσεων, μέσα από το οποίο ορ-γανώθηκαν οι επισκέψεις της ομάδας των γιατρών και διαιτο-λόγων στους διάφορους προο-ρισμούς. Το μήνυμα «95% των κατοίκων της Σύμης που ακο-λούθησαν το πρόγραμμα του Becel pro-activ μείωσαν απο-τελεσματικά τη χοληστερίνη τους» δυναμώνει την επικοινω-νία και την υπόσχεση στους κα-ταναλωτές.

Νέο EconomyΝέο κατάστημα Εconomy εγκαι-νιάστηκε στις 15 Μαρτίου στην οδό Κέκροπος 37 στη Καλλιθέα. Στα Εconomy, εκτός από επώ-νυμα προϊόντα, βρίσκει κανείς τουλάχιστον 1.600 προϊόντα με το διακριτικό τίτλο economy & daily από όλες τις βασικές κα-τηγορίες τροφίμων, ποτών, ει-δών ατομικής περιποίησης και υγιεινής, απορρυπαντικών, κα-θαριστικών. Όλα κατασκευά-ζονται από καταξιωμένες και επί το πλείστον Ελληνικές εξα-

γωγικές βιομηχανίες με υψη-λές προδιαγραφές παραγωγής. Υπάρχουν έλεγχοι σε όλη την δι-άρκεια του χρόνου σε όλα τα πα-ραγόμενα προϊόντα, ελληνικά και ξένα, από εξειδικευμένα ερ-γαστήρια με σκοπό να διατηρεί-ται σταθερή η υψηλή ποιότη-τά τους. Είναι οικονομικά γιατί δεν μεσολαβούν ενδιάμεσοι κα-θώς όλα κατασκευάζονται, συ-σκευάζονται και αποστέλλονται βάσει των αναγκών της εταιρεί-ας στις νεόδμητες και σύγχρο-νες αποθήκες στο Μαρκόπουλο και δεν επιβαρύνονται με κό-στη διανομής και διαφήμισης. Τα Εconomy έχουν τη σφραγίδα του ομίλου Market-In που δια-θέτει εμπειρία 22 ετών στο χώρο του λιανικού εμπορίου με την παρουσία 121 καταστημάτων.

My burger, my Goody’s Σε όλα τα Goody’s σε όλην την Ελλάδα, το burger γίνεται προ-σωπική υπόθεση με τα υλικά και την τιμή που επιλέγει ο κατα-ναλωτής, από €1,40. Στο μέγε-θος του burger υπάρχουν 3 επι-λογές: το μεγαλύτερο μικρό My Funky, το κλασικό My Classic και το πιο μεγάλο My Extreme. Ο πε-λάτης προσθέτει τα συστατικά που προτιμά (από €0,20 το ένα) και αν θέλει ποζάρει για να δει τη φωτογραφία του στη συσκευα-σία. Παράλληλα, στα νέα εστια-τόρια στην Κηφισιά, στην Γλυ-φάδα, στο Παγκράτι και στη Νέα

Κηφισιά μπορεί να διασκεδάσει στη μεγάλη multi touch οθόνη τελευταίας τεχνολογίας με δε-κάδες διαδραστικά παιχνίδια ή να σερφάρει μέσω iPads. Τέλος, σε όλα τα Goody’s υπάρχει πλέ-ον free wifi.facebook.com/goodysnet, goodysnet.com

Gulfood 2013Η Gulfood του Ντουμπάι είναι μία από τις πλέον καθιερωμέ-νες εκθέσεις τροφίμων και εξο-πλισμού μαζικής εστίασης πα-γκοσμίως και η σπουδαιότερη στη Μέση Ανατολή, με τον αριθ-μό εκθετών φέτος να υπερβαί-νει τους 4.200 από 110 χώρες και τους επισκέπτες να ξεπερνούν τους 70.000. Ο ΟΠΕ διοργάνω-σε το Φεβρουάριο τη μεγαλύτε-ρη διαχρονικά ελληνική εκθε-σιακή συμμετοχή, σε περίπτερο 800τ.μ. στο οποίο συμμετείχαν

eΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑt&π

56 εταιρείες που είχαν την ευ-καιρία να κάνουν επαφές με στό-χο τη διεύρυνση των εμπορι-κών τους δραστηριοτήτων τόσο στα ΗΑΕ, όσο και στην ευρύτε-ρη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής. Η ελληνι-κή συμμετοχή, πέραν του όγκου της, χαρακτηρίστηκε από έντο-νη διαφημιστική παρουσία και εμπλουτίστηκε από μία καλαί-σθητη έκδοση στα αγγλικά και αραβικά που περιείχε όχι μόνο τους Έ λληνες εξαγωγείς, αλλά και εκτενή πληροφόρηση για τον κλάδο των τροφίμων. Η αγο-ρά τροφίμων στα ΗΑΕ παρουσι-άζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς η κατανάλωση τροφίμων στη χώρα σημειώνει ετήσιο ρυθμό αύξησης 12%, κυρίως λόγω της αύξησης του πληθυσμού.

Η ΒΣ Καρούλιας διανέμει το Κτήμα ΧατζημιχάληH Β.Σ. Καρούλιας και το Κτή-μα Χατζιμιχάλη ανακοινώνουν μία νέα, μακροπρόθεσμη συ-

νεργασία που αφορά τη διανο-μή και προώθηση των κρασιών Χατζημιχάλη από την εταιρία οίνων και αλκοολούχων πο-τών που μεταξύ άλλων διακι-νεί τα Cutty Sark, The Famous Grouse, Metaxa, Stolichnaya, Jägermeister, Rémy Martin, Cointreau, Macallan, το τσίπου-ρο και τα αποστάγματα Τσιλι-λή, το Ούζο Πλωμαρίου Πιτσιλα-δή, το Καζανιστό Ούζο Στουπάκη, καθώς και τα κρασιά των Κτημά-των Κυρ-Γιάννη, Σπυρόπουλου, ΕΟΣ Σάμου, Αβαντίς, Κατώγι Αβέ-ρωφ και Στροφιλιάς. «Χαιρόμα-στε ιδιαίτερα για τη συνεργασία μας με το Κτήμα Χατζημιχάλη, ένα από τα πρώτα Κτήματα που ανάδειξαν τη σύγχρονη ελληνι-

κή αμπελουργία και οινοποιία. Η γνώση και το μεράκι του Δημή-τρη Χατζημιχάλη, αλλά και η φι-λοσοφία του γύρω από τον πο-λιτισμό του κρασιού, αποτελούν τις καλύτερες εγγυήσεις για μια νέα δημιουργική συνεργασία» δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβου-λος, Χρήστος Αργυρού.

PRODEXPO 2013 Η αναδυόμενη αγορά της Ρωσί-ας και γενικότερα της Ευρασίας αποτελεί πόλο για πολλές ελλη-νικές επιχειρήσεις που επεν-δύουν στην εξαγωγική τους δραστηριότητα. Ο Ελληνικός Ορ-γανισμός Εξωτερικού Εμπορίου διοργάνωσε για ακόμη μία φορά την ελληνική συμμετοχή στην σπουδαιότερη έκθεση τροφίμων και ποτών της Ρωσίας Prodexpo 2013 που πραγματοποιήθηκε στο Expocentre της Μόσχας προσελ-κύοντας την επίσημη συμμετο-χή 34 χωρών και περισσότερες από 2.200 εταιρείες από 63 κρά-τη. Στο περίπτερο του ΟΠΕ συμ-μετείχαν 6 εταιρείες από τον κλάδο των τροφίμων και ποτών: ELBISCO ΑΕ, FEDON ΑΕ, Έ νωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πε-ζών, ΦΑΓΕ ΑΕ, Κατώγι & Στροφι-λιά και Μπρακόπουλος ΕΛΛΗ-ΝΙΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού επισκεπτών, γεγονός που βρί-σκεται σε απόλυτη συνάρτηση με την εντεινόμενη αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στην αγο-ρά της Ρωσίας τα τελευταία χρό-νια. Το ελληνικό περίπτερο επι-σκέφθηκε και αντιπροσωπεία δημοσιογράφων των ρωσικών μέσων μαζικής ενημέρωσης που ξεναγήθηκαν και συνομί-λησαν με τους εκπροσώπους των εταιρειών, πληροφορήθη-καν για την πορεία των εμπο-ρικών σχέσεων Ελλάδος-Ρωσί-ας και την άνοδο των ελληνικών εξαγωγών στη χώρα.

Ο Γεωργοκτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Ερεσού Λέσβου στα ΕπιλογήΟ Γεωργοκτηνοτροφικός Συνε-ταιρισμός Ερεσού Λέσβου (έτος ίδρυσης 1901) με παράδοση πολ-λών δεκαετιών στην παραγωγή,

τυποποίηση και διάθεση τυροκο-μικών προϊόντων (Κασέρι ΠΟΠ, Λαδοτύρι Μυτιλήνης ΠΟΠ, Γρα-βιέρα, Βούτυρο), ανακοινώνει τη συνεργασία του με την αλυσί-δα καταστημάτων λιανικής πώ-λησης Επιλογή. Ο Συνεταιρισμός επιμένοντας, σε πείσμα των και-ρών, στην παράδοση και την ποι-ότητα, θέλει να δώσει πρόσβαση στον καταναλωτή σε ελληνικά προϊόντα αναγνωρισμένης δια-τροφικής αξίας σε ανταγωνιστι-κές τιμές. Η Επιλογή δημιουργή-θηκε το 2010 από την Ελληνική Διατροφή σε συνεργασία με την ΠΑΣΕΓΕΣ με στόχο την προώθη-ση προϊόντων που παράγονται από αγροτικούς συνεταιρισμούς και μικρές μονάδες.

Ασημένιο για το Δάκρυ του Πεύκου στις Vinalies Internationales 2013Με ασημένιο μετάλλιο βραβεύ-τηκε το Δάκρυ του Πεύκου στο διεθνή διαγωνισμό Vinalies Internationales που διοργανώ-νεται από την Έ νωση Οινολό-γων της Γαλλίας και υπό την

αιγίδα του Διεθνούς ορ-γανισμού αμπέλου και οίνου (OIV) και διεξή-χθη στις 25 Φεβρουαρί-ου-1η Μαρτίου στο Πα-ρίσι. Συμμετείχαν 120 διεθνούς φήμης κριτές διαφόρων εθνικοτή-των οι οποίοι κλήθηκαν να αξιολογήσουν 3300 δείγματα κρασιών από 42 χώρες. Είναι η 3η βράβευση στο διαγωνι-σμό για τη ρετσίνα του Στέλιου Κεχρή και έχει ιδιαίτερη αξία, δεδομέ-

νων των πολύ αυστηρών κριτη-ρίων του συγκεκριμένου διαγω-νισμού και της προκατάληψης με την οποία μέχρι πρόσφατα αντιμετωπιζότανη ρετσίνα.

eYΡΕΤΗΡΙΟt&π

AGrolAB s.A. *49ArGo WINE αποςτολακης α.ε. 36BArIllA hEllAs ανωνυµη βιοµηχανικη εµπορικη εταιρια τροφιµων 52chIpITA ανωνυµη βιοµηχανικη & εµπορικη εταιρεια 26EcoNoMy GrEEK MArKET 52EUrIMAc α.ε. *5FIrsT loMAx µονοπρoςωπη επε (VolKAN) 36FrIEslANDcAMpINA hEllAs s.A. *29GloBAl INTErNATIoNAl ε.π.ε. 36GloBAl syNErGy BUyING GroUp TrADE 6KFc 52KrAFT FooDs 6, 40MANI GAEA 40MArKET IN A.E.E. *3MEDITErrA οινοποιητικη α.ε. 6NcA hEllAs ε.π.ε. *45NEsTlE ελλας παγωτα α.ε. 6pErNoD rIcArD hEllAs α.β.ε.ε. 36sANTo WINEs 30sEpTEM 36solID coMMUNIcATIoNs α.ε. 52sopExA s.A. *39syMphoNyIrI GroUp 8TETrA pAK hEllAs 42UNIlEVEr hEllAs α.ε.β.ε. 52VIVArTIA - υπηρεςιες εςτιαςης & Ψυχαγωγιας 26, 52αθαναςιαδης χ. - καλπακιδου κ. ο.ε. *33αθηναΪκη ζυθοποιια α.ε. 6αµβυξ A.E. 36αµερικανικη γεωργικη ςχολη θεςςαλονικης 52αςτερας εµπορικη A.E. *7αττικη µελιςςοκοµικη εταιρεια α. πιττας α.ε.β.ε. 40αχαΪα κλαους οινοποιητικη α.ε. 30, 34βουλτςιος κ. και ςια ο.ε. *21δαςκαλακη ειρηνη 34δουλουφακης νικος 34δωρικη ποτοποιια - οινοποιια κεχρη 52ε.α.ς. ςαµου 30ελ.οµ.α.ς. ε.π.ε. *γ εξωφυλλουελληνικη διατροφη coop α.ε. 52ελληνικη εταιρεια αξιοποιηςης ανακυκλωςης 42ελληνικος οργανιςµος εξωτερικου εµποριου ο.π.ε. α.ε. 52ενωςη οινοπαραγωγων αµπελωνα β. ελλαδος - δροµοι του κραςιου 34ενωςη οινοποιητικων ςυνεταιριςµων ςαµου ςυν.π.ε. 30, 34ζυθοποιια ςαντορινης 36ζυθοποιια χιου 36ιδαια γη 34καλλικουνης, ν. γ., α.ε. 36καρουλιας B. ς. α.β.ε.ε.π. 36, 52κερκυραΪκη µικροζυθοποιια επε 36κουρης αλεξανδρος & ςια ο.ε. 36κτηµα αβαντις α. µουντριχας 34κτηµα αλφα A.E. 34κτηµα βιβλια χωρα 34κτηµα γεροβαςιλειου A.E. 34κτηµα κατςαρου 34κτηµα κυρ-γιαννη 34κτηµα παλυβου 34κτηµα πιερια ερατεινη 34κτηµα ςιγαλα α.ε. 34κτηµα ςκουρα 34κτηµα τεχνη οινου 34κτηµα τςελεπου & ςια ο.ε. 34κτηµα χατζηγεωργιου 30κτηµατα χατζηµιχαλη α.ε. 52λαδι βιωςας 52λαφαζανης γ. & ς. α.ε. 34µ & α κοΨαχειλη ο.ε. 36µαςουτης δ. A.E. *27µελτκο α.ε. *53µεςςηνιακη µικροζυθοποιια 36µπουταρης ι. & υιος οινοποιητικη α.ε. 34, 40µυθος ζυθοποιια α.ε. 6µωραΪτης, εµµ. θ., α.ε. 30νικας π. γ. α.β.E.ε. 52νταµπιζας γ. & ςια ο.ε. *51οινοποιειο αγια µαυρη - κοιλανι 34οινοποιια παναγιωτοπουλος 34ολυµπιακη ζυθοποιια α.ε. 52παντε α.ε. *β εξωφυλλουπαπαδηµητριου, εµµ., α.ε. 36παρπαρουςης α.ς. & ςια o.E. 30πειραΪκη µικροζυθοποιια α.ε. 36πολυκαλα ε.γ. & ςια ε.ε. 36ποτοποιια - αποςταγµατοποιια καρδαςη 36ρεθυµνιακη ζυθοποιια α.ε. 36ςκλαβενιτης I. & ς. A.E.E. *οπιςθοφυλλοςοδαπ λτδ οινοβιοµηχανια 34τςανταλης, ευαγγ., α.ε. 34τςιλιλης, κ., α.ε. 36χανςεν ελλας α.β.ε.ε. *54χητος α.β.ε.ε. 52

Spring / Summer 2013

Fancy Food Show

Fall / Winter 2013

Anuga

Το πιο gourmet περιοδικό

για τις ελληνικές εξαγωγές

πληροφορίες: sales@triaina.com

coMing upt&π

Στο Disneyland Resort το τριήμερο

25-27 Μαΐου είναι αφιερωμένο στην Ελ-

λάδα με μουσική, χορό, τέχνη, φαγητό,

ιστορία και πολλά καλλιτεχνικά και γα-

στρονομικά γεγονότα. Καθημερινά, από

τις 10π.μ. έως τις 6μ.μ., στο εμπορικό

κέντρο It’s a small world οι επισκέπτες

θα εκπαιδευτούν στους Ολυμπιακούς

Αγώνες μαζί με τον Ηρακλή, θα διασκε-

δάσουν με Έλληνες μουσικούς και χο-

ρευτές και θα απολαύσουν προσφορές

ποιοτικών ελληνικών τροφίμων ενώ στο

Paradise Garden θα υπάρχουν δοκιμές

ελληνικών κρασιών, καλαματιανοί χοροί

και ψυχαγωγία από τους Πολίτες της

Ελλάδας. Αποκορύφωμα του αφιερώ-

ματος η γιορτή που στήνουν στις 26

Μαΐου η σεφ Αργυρώ Μπαρμπαρίγου

και η οινοποιός Χριστίνα Μπουτάρη με

ειδικό δείπνο στο Golden Winery του

Πάρκου Περιπέτειας.

http://disneyland.disney.go.com/

events/greece-celebration

Παραδοσιακά εδέσματα από όλη την Ελλάδα σε μια γιορτινή ατμόσφαιρα που ξυπνάει μνήμες από τη ζωή στο χωριό υπόσχε-ται το φεστιβάλ. Mικροί και μεγάλοι θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα ελληνικά προϊόντα και τη διαδικασία παραγωγής τους από εκατοντάδες παραγωγούς που με τα κεράσματά τους θα ταξι-δέψουν το κοινό σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Ζύμω-μα και φούρνισμα ψωμιού, παρασκευή παραδοσιακής πίτας, παρασκευή χαλβά Φαρσάλων, λειτουργία πα-ραδοσιακού χειροκίνητου αλευρόμυλου, χειροποίητα παραδοσιακά ζυμαρικά, είναι μερικά μόνο από τα θεματικά εργαστήρια που θα λειτουργούν κατά τη διάρκεια του τριημέρου.

3Ο φεΣΤιβΑλ ΓΑλλικΗΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟμιΑΣ & ART DE lA TAblE21 μαΐου-21 Ioυνίου, Αθήνα

4Ο AgRO QuAlITY FESTIVAl17-19 μαΐου, Τεχνόπολις

ελλΗΝικΗ εβδΟμΑδΑ25-27 μαΐου, Disneyland

To Eμπορικό Τμήμα -UBIFRANCE της Γαλλι-κής Πρεσβείας, το ξενο-δοχείο Sofitel Athens Airport και η Ελληνο-γαλλική Σχολή Ευγένιος

Ντελακρουά διοργανώνουν υπό την αιγίδα της Γαλλικής Πρεσβείας στην Αθήνα ένα φεστιβάλ όπου την τιμητική τους θα έχουν η μαγειρι-κή, τα προϊόντα και ο κόσμος της γαστρονομίας της Γαλλίας. Έ να ελλη-νογαλλικό ραντεβού. www.sogallika.com