ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑΤ Ε Υ Χ Ο Σ 1 0 1 • Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2

Περιοδική έκδοση της «Αυγής»

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015

Κυκλοφορεί μαζί

με την «Κυριακάτικη Αυγή»

Συντακτική Ομάδα:

Μπάμπης Μπαλτάς,

Χρήστος Πιλάλης,

Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου,

Άλκης Ρήγος,

Βασίλης Ρόγγας,

Γιώργος Τσιρίδης,

Παύλος Χαραμής

Επικοινωνία:

paideia.koinwnia@gmail.com

facebook:

Παιδεία και Κοινωνία

Επιμέλεια:

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

Ιδιοκτησία:

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ

ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12,

Τηλ. 210 52.31.831

Fax: 210 52.31.822

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

3 ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

4 OΞΥΤΟΝΑ

21 MAΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

22 ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

5 Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΗ, ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

20 ΑΘΗΝΑ, 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 • ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ -

ΌΜΙΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

8 ΤΟ ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ «ΛΟΞΗ ΤΑΞΗ»

ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΆΡΕΩΣ: ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΕΝΟΣ ΘΕΣΜΟΥ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΑΛΤΑΣ

9 «ΛΟΞΗ ΤΑΞΗ»

ΖΑΦΟΣ ΞΑΓΟΡΑΡΗΣ

10 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΥΠΑΙΘΡΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ, ΒΑΣΩ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

11 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ

ΠΕΤΡΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ

12 ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ

ΚΑΛΟΓΕΡΗ ΕΛΕΝΗ

13 ΔΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΟΑΕΔ

ΣΤΟ ΠΑΡΑΠΕΝΤΕ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ

14 ΌΤΑΝ Η ΠΟΛΗ ΒΙΩΝΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ...

ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

15 ΤΟ ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΜΕ ΤΗ «ΛΟΞΗ ΤΑΞΗ» ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΆΡΕΩΣ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ OΜΑΔΑ «ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

17 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΖΩΓΡΑΦΑΚΗ ΣΤΟ «ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ»

ΝΕΟΛΑΙΑ

20 Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ

ΠΑΝΤΣΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΤΣΕΦΑΛΑ ΒΙΚΥ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

3

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

ΤΗ

Σ Σ

ΥΝ

ΤΑΞ

ΗΣ

Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις Να μην τις παίρνει ο άνεμος

Μανόλης Αναγνωστάκης

Τούτη την ώρα ακριβώς, που η ανάγκη ανασυγκρότησης σε όλα τα επί-πεδα της κομματικής ζωής προβάλλει άμεσα, ταυτόχρονα με την ανάγ-κη της Κυβέρνησης παράλληλα με τα δυσβάστακτα μέτρα που επιβάλ-

λει η νέα συμφωνία να δώσει απτά το ‘αριστερό της αποτύπωμα’ όπως δήλωσεο αντιπρόεδρός της σ. Γ. Δραγασάκης τη μέρα της ορκωμοσίας.

Τούτη ακριβώς την ώρα, ο χώρος της Παιδείας ως δημόσιου αγαθού και τηςακηδεμόνευτης, δημοκρατικά αρθρωμένης και κοινωνικά προσανατολισμέ-νης Έρευνας, με το ιδιαίτερο ειδικό συμβολικό βάρος, τις παιδαγωγικά ολο-κληρωμένες επεξεργασίες μας και το τεράστιο δυναμικό, εκπαιδευτικό καιερευνητικό, που διαθέτουμε, αποτελεί προνομιακό πεδίο άσκησης μιας αρι-στερής, δηλαδή ανθρωποκεντρικής πολιτικής για όλους όσους ζουν στη χώραμας χωρίς καμιά διάκριση.

Μιας πολιτικής της οποίας έστω και τα ψήγματα εφαρμογής και κυρίως οισαφείς δυνάμει προσανατολισμοί της, το προηγούμενο επτάμηνο, ανέδειξαντην ιδεολογικό-πολιτική σημασία. Προκαλώντας την ριζική αντίθεση των αν-τιπάλων μας, που έφτασαν ως ενιαίο μπλοκ Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, και Ποταμιού ναεπιχειρήσουν να συγκροτήσουν ακόμη και κίνημα αντίστασης απέναντι στοκαταρτιζόμενο πολυνομοσχέδιο μιας σειράς άμεσων μέτρων εκδημοκρατισμούόλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και διορθωτικών παρεμβάσεων στο χώ-ρο της έρευνας.

Ένα πολυνομοσχέδιο που μετά από αδικαιολόγητες καθυστερήσεις έφτασενα κατατεθεί και να τεθεί σε διαβούλευση. Ένα πολυνομοσχέδιο για μας λειψό,απλά μεταβατικό, το οποίο όμως για το ενιαίο αστικό μπλοκ των αντιπάλωνμας, φαντάζει ανατρεπτικό, μια που καταργεί τον στενό εξωθεσμικό κορσέελέγχου των ΑΕΙ από τα αντισυνταγματικά Συμβούλια Ιδρύματος, ανατρέπειτα αντιπαιδαγωγικά ιδεολογήματα περί ‘αριστείας’, εγκαθιδρύει τη δημοκρα-τία στις σχολικές μονάδες, επαναφέρει τη φοιτητική συμμετοχή καθώς καιτων Διοικητικών Υπαλλήλων στη διοίκηση των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ,όπως και την επανουσιαστικοποίηση των αρμοδιοτήτων των συλλογικώντους οργάνων, ενώ επανακαθορίζει το Πανεπιστημιακό Άσυλο.

Η ευθύνη της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας να προχω-ρήσει άμεσα στην προώθηση του πολυνομοσχεδίου για ψήφιση, με όσες ορια-κές συμπληρώσεις και διορθώσεις του έχουν αναδειχθεί, είναι μεγάλη.

Και με δυσάρεστη έκπληξη είδαμε ως πρώτη νομοθετική της ενέργεια αντίαυτού, με Πράξη μάλιστα Νομοθετικού Περιεχομένου, στο όνομα… της ‘ακαδη-μαϊκής και δημοκρατικής επανεκκίνησης των Ιδρυμάτων’, να νομιμοποιούνταιτα κατά τα άλλα σύμφωνα με τον Υπουργό ‘αυτοακυρωμένα’ Συμβούλια τωνΙδρυμάτων για την διεξαγωγή Πρυτανικών εκλογών σε μια σειρά ΑΕΙ, που εί-χαν παγώσει μέχρι την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, με εξαίρεση μόνο τη δυ-νατότητά τους να προεπιλέγουν τους υποψηφίους Πρυτάνεις και Κοσμήτο-ρες…. Και προφανώς χωρίς συμμετοχή φοιτητών και διοικητικών, σύμφωνα μετις διατάξεις του Νόμου Διαμαντοπούλου και με την αμφισβητούμενη ως προςτην διασφάλιση της μυστικότητας μέθοδο της ηλεκτρονικής ψήφου!

Το γεγονός αποτελεί πολιτική υπαναχώρηση η οποία, σε συνάρτηση με τηνεξαγγελία ενός ‘εθνικού και κοινωνικού διαλόγου για όλα τα θέματα της εκ-παίδευσης όλων των βαθμίδων, όπου το πολυνομοσχέδιο θα αποτελέσει μέροςτου κοινωνικού διαλόγου για την παιδεία μέσα στη νέα χρονιά’, μας οδηγείστο εύλογο συμπέρασμα ότι αυτό οδηγείται στις ελληνικές καλένδες…. Μακάρινα διαψευστούμε.

Επίσης εντύπωση προκαλεί ότι παρά τις προγραμματικές δηλώσεις τουΠρωθυπουργού για ‘θεσμική και οικονομική υποστήριξη της Έρευνας’ οΥπουργός δεν ανέφερε ούτε λέξη γι’ αυτόν τον τομέα του Υπουργείου του.

Βέβαια, ο ‘εθνικός και κοινωνικός διάλογος’, που προανήγγειλε για τις ανα-γκαίες τομές στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα όλων των βαθμίδων, είναιπροφανώς θετικός, όπως σαφώς θετική είναι και η ένταξη της ιδιωτικής εκ-παίδευσης από το Υπουργείο Εργασίας σε εκείνο της Παιδείας. Αρκεί, βέβαια,να μην προσέλθει σ’ αυτόν χωρίς τις επεξεργασμένες θέσεις του κόμματός του,

οι οποίες σε μεγάλο βαθμό δεν εμπεριέχονται στην ομιλία του στη Βουλή, πουπεριλαμβάνουμε στο τεύχος αυτό. Όπως η θέση για ανεξίθρησκο σχολείο, γιασταδιακή αντικατάσταση του εξεταστικοκεντρικού συστήματος με τον διαρκήέλεγχο των γνώσεων, την ένταξη των εκπαιδευτικών που εργάζονται στηνιδιωτική εκπαίδευση στο ίδιο βαθμολογικό καθεστώς με τους συναδέλφουςτους στο Δημόσιο, για ένα Λύκειο που θα δένει λειτουργικά θεωρητικές καιπρακτικές μαθησιακές λειτουργίες, για ενιαίο χώρο Παιδείας και Έρευνας’,για σταδιακή και υπό όρους κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων…

Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα η ανασυγκρότηση των δυνάμεωνμας σ’ αυτόν τον προνομιακό χώρο Εκπαίδευσης, Έρευνας ευρύτερα Πολιτι-σμικής δημιουργίας προβάλλει άμεσα αναγκαία. Ανασυγκρότηση η οποία θαεπαναφέρει κοντά μας αποστασιοποιημένους συντρόφους και συντρόφισσεςθα επανακαθορίζει τη λειτουργία των κλαδικών μας οργανώσεων, την οριζόν-τια σύνδεσή τους χωρίς τις αγκυλώσεις του χθες καθώς και τη λειτουργία τουΤμήματος Παιδείας και Έρευνας, που οφείλει να είναι ανοιχτό και προσιτό σεόλους τους εκπαιδευτικούς τις τυπικής μα και της άτυπης παράλληλης εκπαί-δευσης, τους ερευνητές, που οφείλουν να ψαύσουν τις σχέσεις τους με το κοι-νωνικο-πολισμικό γίγνεσθαι, καθώς και το γονεϊκό κίνημα, χωρίς γραφει-οκρατικές ιεραρχικές δομές και αποκλεισμούς. Το ίδιο οφείλει, σε στενή οργα-νική σύνδεση με το ανασυγκροτημένο Τμήμα, να λειτουργήσει και η νέα ΕΠΕ-ΚΕ Παιδείας και Έρευνας στη Βουλή. Μέσα από τέτοιου είδους ανοικτές λει-τουργίες μόνο δημιουργούνται όροι συλλογικού διανοούμενου κριτικού απέ-ναντι στην Κυβέρνηση και υποστηρικτή των θετικών της βημάτων, αλλά όχιάκριτο υποστηρικτή της πολιτικής της. Θα ανοίγονται και θα διευρύνονταιδρόμοι επικοινωνίας με τους πέραν του κόμματος συναδέλφους, τις οργανώ-σεις εκπαιδευτικών, τα Ερευνητικά κέντρα, τα ΑΕΙ και ΤΕΙ το κοινωνικό γί-γνεσθαι, χωρίς παρωπίδες, και κυρίως θα δημιουργηθούν όροι και προϋπο-θέσεις επαφής και ενίσχυσης με τις πρωτοβουλίες, πολιτιστικές και εκπαιδευ-τικές, σε όλο το φάσμα της παιδευτικής λειτουργίας, που ξεφυτρώνουν σε κά-θε γωνιά της πατρίδας, τις οποίες οφείλουμε να αναδείξουμε χωρίς στενοκομ-ματικές λογικές αφομοίωσης.

Προς αυτή την κατεύθυνση και το μεγάλο αφιέρωμα αυτού του τεύχους γιαμια σειρά παράλληλες εκπαιδευτικές λειτουργίες, που ουδέποτε απασχόλησανσοβαρά την πολιτική για την Παιδεία του κόμματος: από τα σχολεία δεύτερηςευκαιρίας, τις εκπαιδευτικές λειτουργίες - πρωτοβουλίες του ΟΑΕΔ, της Λυ-ρικής Σκηνής και κεντρικό άξονα το πείραμα της εβδομάδας που αρχινά απότη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου στο Πεδίο του Άρεως, σε συνεργασία της Περιφέ-ρειας Αττικής και της Ομάδας εκπαιδευτικών ‘Σκασιαρχείο’. Πρόκειται για έναπολυπολιτισμικό πείραμα που φιλοδοξεί να πραγματώσει την έννοια ενόςανοιχτού σχολείου στην κοινωνία, μέσα στο χώρο ενός πάρκου και της γειτο-νικής Κυψέλης. Το πρόγραμμα και οι προβληματισμοί αυτού του πειράματοςπεριλαμβάνονται σ’ αυτό το αφιέρωμα. Ως ένθετο αγκαλιάσαμε αυτή την πρω-τοβουλία και την εθελοντική προσφορά δασκάλων και μαθητών της περιοχήςκαι όχι μόνο, θεωρώντας ότι αξίζει να τη ζήσουμε και να εμπνευστούμε απόαυτή.

Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών και των ανατροπών σε εσωκομ-ματικό πεδίο και κατεστημένες συμπεριφορές που οι προτάσεις μας δημιουρ-γούν για άλλου είδους και τρόπους λειτουργίας των οργανωτικών μας δομώνανοικτών στη κοινωνία και τα σκιρτήματά της, και ταυτόχρονα κριτικής τωνόποιων παθογενειών ή πισωγυρισμάτων παρουσιάζονται σε κομματικό καικυβερνητικό επίπεδο. Έχουμε, επίσης, πλήρη επίγνωση του κάθε στιγμή συ-σχετισμού δυνάμεων, κοινωνικών παραδοσιακών αντιστάσεων, αλλά και ελ-πίδων και οραμάτων, των αναγκαστικών ελιγμών ανάμεσα στους στρατηγι-κούς στόχους και τη διαχείρισή τους, στην δυναμική της πραγματικότητας τουκοινωνικού μας σχηματισμού, που τις περισσότερες φορές βρίσκεται πιο μπρο-στά από μας και είναι πιο ανοικτός από τους δισταγμούς μας.

Όσο δύσκολη και αν είναι η ισορροπία σ’ αυτή την πορεία, ας μην υποστεί-λουμε την Ελπίδα και το Όραμα. Άλλωστε, όπως λέει και μια αρχαία κινέζικηπαροιμία, «ταξίδι που θα πάει χίλια μίλα αρχίζει με ένα πρώτο βήμα».

Ας το τολμήσουμε! [ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Ώρα να ανασυγκροτηθούμε…

4

ΟΞΥΤΟΝΑ

Θρησκευτικάκαι φεμινισμός ΣΤΗΝ -ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΑ οξεία- αντίδραση της Εκκλησίας μεαφορμή τις δηλώσεις της υφυπουργού Παιδείας Σίας Ανα-γνωστοπούλου για το γνωστό θέμα της απαλλαγής από τομάθημα των Θρησκευτικών φαίνεται πως παρεισέφρησε-και μια έμφυλη διάσταση. Ευχόμαστε να κάνουμε λάθοςεμείς, αλλά έχουμε την εντύπωση πωςυποτιμητικές αορι-στολογίες όπως αυτές για «κάποια κυρία» που «έχει κάποι-ες ιδέες στο μυαλό της», όπως και προτροπές του τύπου«να μην ακούμε τις ανοησίες του ενός και του άλλου», χρη-σιμοποιούν μεν σε μεγάλο βαθμό το αρσενικό γραμματικόγένος, ως «υπέρτερο» του θηλυκού, αλλά ίσως δεν θα λέ-γονταν τόσο εύκολα αν απευθύνονταν σε άνδρα. Ο γνω-στός μελετητής θεολογικών θεμάτων Μ. Μπέζγος αναφέ-ρει στο βιβλίο του «Φαινομενολογία της θρησκείας» τηγνωστή ρήση του θρησκειολόγου Βίντερνιτς από την πε-ρίοδο του μεσοπολέμου: «Η γυναίκα ήταν πάντοτε η καλύ-τερη φίλη της θρησκείας, αλλά η θρησκεία δεν υπήρξε ποτέφίλη της γυναίκας». Χρησιμοποιεί μάλιστα ως απόδειξη τηςορθότητας του ισχυρισμού αυτού τη διαπίστωση ότι ανά-μεσα στα μέλη οποιουδήποτε εκκλησιάσματος κυριαρχούνοι γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα η γυναίκα αντιμετωπίζεται-υποτιμητικά από τη θρησκεία. Ο οξυδερκής μελετητής κατα-λήγει σε μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση - ευχή (σελ. 286),που είναι και δική μας: «Η ορθόδοξη εκκλησιαστική παρά-δοση είναι θεομητορικά φεμινιστική. Ευχής έργο θα ’ταν ναεναρμονισθεί με αυτήν και η εκκλησιαστική πρακτική στηνκαθημερινότητά της.»

Ιστορία χωρίς ιστορικούς;ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ από πολλές πλευρές έχουν προκληθεί απόμια σειρά ενεργειών που οδηγούν σε σταδιακή υποβάθμισητης διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευ-ση. Το πρόβλημα ξεκινά με την πρακτική της λεγόμενης«δεύτερης» ανάθεσης, δηλαδή της ανάθεσης της διδασκα-λίας κάποιων μαθημάτων σε άλλες ειδικότητες πλην τωνκαθ’ ύλην αρμόδιων. Έτσι, η Ιστορία μπορεί να ανατεθεί σεειδικότητες που δεν έχουν επαρκή προπαιδεία στο μάθημααυτό, όπως π.χ. θεολόγων, ξένων γλωσσών κ.ο.κ. Παράλ-ληλα, έχει καταργηθεί το μάθημα της Ιστορίας στη Β’ τάξητων Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Επίσης, από το σχο-λικό έτος 2015-2016 οι ώρες διδασκαλίας της Ιστορίαςστην τρίτη τάξη των Γενικών Λυκείων μειώθηκαν από 3 σε

2 την εβδομάδα. Τέλος, με πρόσφατη εγκύκλιο η διδασκαλίατης Τοπικής Ιστορίας μπορεί να ανατεθεί σε εκπαιδευτικούςόλων των ειδικοτήτων πλην φιλολόγων,μαθηματικών καιφυσικών. Είναι φανερό ότι κυρίως η τελευταία αυτή από-φαση -αλλά εν μέρει και κάποιες από τις προηγούμενες-υπαγορεύεται απότις σοβαρές ελλείψεις εκπαιδευτικών στιςλεγόμενες «βασικές» ειδικότητες και τα μεγάλα πλεονάσμα-τα σε άλλες. Είναι όμως αυτό αρκετό για να δικαιολογήσειτην υποβάθμιση; Οι αρμόδιοι παράγοντες καλούνται να αν-τιμετωπίσουν με τη δέουσα σοβαρότητα το θέμα της διδα-σκαλίας της ιστορίας τας αστοχίες και λάθη που μας έχουνοδηγήσει στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση, όπως και άλλασχετικά προβλήματα που αφορούν άλλα μαθήματα.

ΕπετειακάΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ των Εκπαιδευτικών, την περασμένηΔευτέρα, έδωσε την ευκαιρία να αθροιστούν μηνύματα απόόλο τον κόσμο σε μια προσπάθεια να τονιστεί η σημασία τουέργου των εκπαιδευτικών, γυναικών και ανδρών, για τη συγ-κρότηση της προσωπικότητας των πολιτών και την ευημερίατων λαών. Στα καθ’ ημάς, σε δελτίο τύπου του υπουργείουΠαιδείας αναγνωρίζεται ότι οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται,

ανάμεσα σε άλλα, «αξιοπρεπές εργασιακό περιβάλλον, ικα-νοποιητικές αποδοχές, σεβασμό των εργασιακών και ακα-δημαϊκών δικαιωμάτων τους, αδιάλειπτη τη μέριμνα της πο-λιτείας και έμπρακτη αναγνώριση της κοινωνικής προσφο-ράς τους». Το μήνυμα καταλήγει με τη δέσμευση, από τηνπλευρά της ηγεσίας του υπουργείου, «να πράξουμε ό,τι είναιδυνατό για τη διασφάλιση αυτών των προϋποθέσεων. Γιατί,όπως έχει λεχθεί εύστοχα, οι συνθήκες εργασίας των εκπαι-δευτικών μεταφράζονται σε συνθήκες εκπαίδευσης τωνπαιδιών. Σε αντίστοιχο μήνυμά της η ΟΛΜΕ επισημαίνει ότιοι εκπαιδευτικοί «υφίστανται κατ’ εξακολούθηση τις δραμα-τικές συνέπειες των πολιτικών που ασκούν οι Κυβερνήσειςσε βάρος τους για το ξεπέρασμα της κρίσης», ενώ και ταοξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δημόσια εκπαί-δευση έγιναν αισθητά με την έναρξη της νέας σχολικής χρο-νιάς, ως αποτέλεσμα της ακολουθούμενης εκπαιδευτικήςκαι οικονομικής πολιτικής. Γι’ αυτό και απαιτεί να τερματιστείαυτή η ακραία λιτότητα, που οδηγεί σε «φτωχοποίηση τωνεργαζομένων, επιδείνωση των συνθηκών εργασίας, συνο-λική υποβάθμιση του επιπέδου διαβίωσής τους, κάτω απότη συνεχή απειλή της ανεργίας και της υποαπασχόλησης».

Όχι στο ρατσισμόκαι στις διακρίσειςΜΙΑ ΑΛΛΗ διάσταση της παθογένειας των σύγχρονων κοι-νωνιών θίγεται, επίσης, στη Διακήρυξη της ΟΛΜΕ για τηνΠαγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών. Αφορά τη συνεχήυποβάθμιση και απαξίωση της πολιτικής, που εντείνεται τε-λευταία και ανάμεσα στη νεολαία, σε συνδυασμό με τηναναβίωση ολοκληρωτικών αντιλήψεων και πρακτικών τιςοποίες η ανθρωπότητα, με βάση την πολύχρονη ιστορικήεμπειρία της, έχει καταδικάσει αμετάκλητα. Η εμφάνισή τέ-τοιων φαινομένων στο χώρο του σχολείου μπορεί να είναιπεριορισμένη, δεν παύει όμως να προκαλεί ανησυχία. Πο-λύ συχνά ως υποπροϊόντα αυτών των φαινομένων προ-κύπτουν η έξαρση του μίσους και της τυφλής βίας, ιδίωςεναντίον των αδύναμων και ανυπεράσπιστων παιδιών ήκαι άλλων μελών της σχολικής κοινότητας. Η θλιβερή επέ-τειος της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα μας υπενθυμίζειτους μεγάλους κινδύνους που κρύβονται σε αυτές τιςτά-σεις. Σταθερή δέσμευση, καταλήγει η ΟΛΜΕ στην ανακοί-νωσή της, είναι «μια εκπαίδευση που βασίζεται στις αν-θρωπιστικές αξίες, προάγει τον πολιτισμό και τα ανθρώπι-να δικαιώματα, προωθεί την αλληλεγγύη προς κάθε άν-θρωπο και προς όλους τους λαούς, και αντιμάχεται το ρα-τσισμό, τη μισαλλοδοξία και την ξενοφοβία και κάθε είδους

ΟΞΥΤΟΝΑΑΙΧΜΕΣ

P Προσοχή: σοβεί σοβάς

pΤελικά, δεν απεσοβήθη το μοιραίο.

P Φίλες και φίλοι που ’χετε θέσεις ευθύνης, ελέγχετε πάλι και πάλι τις οροφές

των σχολικών αιθουσών.

pΣτεγάζετε παιδικές ψυχές.

PΟχτακόσια χιλιάρικα κοστολογεί το e-sosτη μετονομασία του Υπ. Παιδείας.

pΚαι παίρνουν αμπάριζα και το αναμασούν ανέμελα οι καλοθελητές των μίντια.

pΤόσα, λέει, πλήρωναν το μάρμαρο στο υπουργείοτον καιρό της σπατάλης και της αμεριμνησίας.

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

5

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

Oλοι και όλες, με παιδιά ή χωρίς παιδιά, συμ-φωνούμε ότι η εκπαίδευση είναι ένας απότους μεγάλους ασθενείς αυτής της χώ-

ρας. Μπορεί να διαφωνούμε στα αίτια, αλλά όλοι καιόλες συμφωνούμε με τα αποτελέσματα.

Αν διαβάσουμε τα αποτελέσματα διαφορετικώνδιαγωνισμών και ερευνών, θα διαπιστώσουμε ότι πε-ρίπου ένας στους τρεις μαθητές, γυρνάει στα-θερά την πλάτη του στο σχολείο, δίνοντας λευκήκόλλα στο διαγώνισμα, πολλές φορές ανεξάρτητα απότην ευκολία ή τη δυσκολία του.

Γιατί; Τί είναι αυτό που κάνει ένα παιδί εξ ορισμούικανό να κατακτήσει το σύμπαν ολόκληρο, να απορ-ρίπτει τη γνώση, αρνούμενο –συχνά πεισματικά- ναχρησιμοποιήσει ακόμα και το ελάχιστο της τεράστιαςεξυπνάδας του για να χαράξει τη μεγάλη θριαμβευ-τική του πορεία σ’ αυτόν τον κόσμο - τον μικρό τονμέγα;

Υπάρχει και η άλλη κατηγορία. Των παιδιών εκεί-νων που αντιστέκονται στην παραίτηση και δίνουντον ωραίο και κοπιαστικό αγώνα της μάθησης, σε πεί-σμα των δυσκολιών. Όμως, ούτε τα παιδιά αυτά νιώ-θουν ικανοποιημένα από το σχολείο. Γιατί;

Αναλαμβάνουμε την ευθύνη να καταγράψουμεόλα αυτά τα «γιατί» που όλοι και όλες συναντάμε στιςκαθημερινές μας διαδρομές και με ανοιχτή καρδιά καιμυαλό να ανοίξουμε επιτέλους έναν συντεταγ-μένο διάλογο, με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα,για τη διαμόρφωση ενός μεταρρυθμιστικού οράματοςγια όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Στο διάλογο αυτό θα συζητήσουμε για το σχολείοπου έχουμε, θα αξιολογήσουμε το σχολείο αυτό -χω-ρίς να πετάμε τα «καλά» που έχουν γίνει- θα αξιοποι-ήσουμε όλες τις εμπειρίες και πρακτικές εντός καιεκτός της χώρας μας και έχοντας σταθερές βάσεις θαεπανασχεδιάσουμε το σχολείο που θέλουμε, αναζη-τώντας τις πιο πλατιές κοινωνικές και πολιτικές συγ-κλίσεις.

Γνωρίζω ότι τέτοιες διαδικασίες, όπως ο εθνικός-κοινωνικός διάλογος για την παιδεία, έχουν χάσει τηναξιοπιστία τους. Αλλά δικός μας στόχος είναι να επα-ναφέρουμε στο προσκήνιο θεσμούς και διαδικασίεςπου το κατεστημένο έχει καταδικάσει σε αδράνεια ήκαι σε ανυποληψία.

Για την αριστερά και την κυβέρνησή μας, η με-γάλη πρόκληση είναι να βρει τρόπους να συζητήσειμε την κοινωνία για τις νέες πραγματικότητες πουεπιβάλλουν μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην εκπαί-δευση, χωρίς αίσθημα ματαιοπονίας ότι τίποτα δενμπορεί ν΄ αλλάξει. Αλλά και ούτε με τη λογική τηςπεριχαράκωσης απέναντι στην εξελισσόμενη διεθνήπραγματικότητα, που βεβαίως χρειάζεται κριτική απο-τίμηση.

Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία θα έχεισυγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ούτως ώστε από τη

νέα χρονιά να αρχίσει η εφαρμογή των ριζικών με-ταρρυθμίσεων που θα προκύψουν μέσα από γόνι-μες αντιπαραθέσεις και τελικώς μέσα από ευ-ρείες συναινέσεις.

Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία δεν πρέπει ναεξαντληθεί ανάμεσα στα μέλη της όποιας επιτροπής.Πρέπει να γίνει υπόθεση πολλών κοινωνικών ομά-δων, με καθοριστική τη συμμετοχή των εκπαιδευτι-κών όλων των βαθμίδων, με αίσθηση ευρύτερης κοι-νωνικής ευθύνης, χωρίς συντεχνιασμούς και αναδι-πλώσεις.

Η παιδεία αποτελεί μέγιστη εθνική και κοινωνικήπροτεραιότητα. Και δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο.

Μήπως σημαίνει αυτό ότι η παιδεία έπαψε πια ναέχει ταξικές συνδηλώσεις; Κάθε άλλο! Αν μας απα-σχολεί το δημόσιο σχολείο είναι ακριβώς επειδή θέ-λουμε ένα σχολείο για όλα τα παιδιά. Ένα σχολείο πουθα αμβλύνει και δεν θα οξύνει τις κοινωνικές ανισό-τητες, όπως έκαναν οι – νεοφιλελεύθερης έμπνευσης- «μεταρρυθμίσεις» των τελευταίων ετών. Για μας, δενυπάρχουν «nullo labore» στην εκπαίδευση που πρέ-πει να τους διώξουμε με εξεταστικά συστήματα – λαι-μητόμους, επειδή οι αυστηρές δημοσιονομικές πολι-τικές δεν αντέχουν να συντηρούν το δημοκρατικόσχολείο. Για μας, όλα τα παιδιά έχουν το δικό τουςθρανίο στο σχολείο και σ’ αυτό το θρανίο θέλουμε ναγραφτεί το ονοματεπώνυμό τους, είτε είναι ελληνικό,είτε ξενικής προέλευσης. Δίπλα δίπλα, όλα τα ελλη-νόπουλα, με όλα τα μεταναστόπουλα.

Θέλουμε ένα καλό σχολείο για όλους. Όμως, δενθέλουμε μόνο ένα σχολείο για όλα τα παιδιά, αλλά κιένα σχολείο στο οποίο να ανθίζουν τα παιδιά μας. Θέ-λουμε, με άλλα λόγια, ένα καλό σχολείο για όλους.

Είναι εφικτό αυτό μέσα σε συνθήκες ιδιάζουσαςκαι παρατεταμένης κρίσης;

Απαντάμε ανεπιφύλακτα πώς ναι! Μπορεί νααποδειχθεί εφικτό, επειδή είναι αναγκαίο!

Στο σημείο αυτό, θέλω να επισημάνω μια αυτο-νόητη αλήθεια, που από πολλές πλευρές όμως έχειαμφισβητηθεί. Η καρδιά του σχολείου είναι ο δάσκα-λος. Οι καλές συνθήκες εργασίας του, μεταφρά-ζονται σε καλές συνθήκες μόρφωσης των παι-διών.

Γνωρίζουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει οεκπαιδευτικός κόσμος, προβλήματα ανάλογα μεεκείνα που έχει δημιουργήσει η οικονομική κρίση καιη νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της, εις βάρος της με-γάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Η αναβάθ-μιση του εκπαιδευτικού, αφορά την πολιτεία, αλλάκαι ευρύτερα την κοινωνία, που πρέπει να αναγνω-ρίσει τον κοινωνικό ρόλο του δασκάλου.

Και σε άλλες δίσεκτες εποχές στην πατρίδα μας, οιδασκάλες και οι δάσκαλοι, όλοι οι εκπαιδευτικοί, εύ-ρισκαν έμπνευση μέσα στην τάξη, μέσα από τη φύσητου λειτουργήματός τους, καθημερινά μαζί με τα παι-

διά. Και σήμερα, καλούνται να κινητοποιήσουν το εν-διαφέρον. Να ξυπνήσουν την περιέργεια των παι-διών, να αναπτύξουν τη φαντασία και τα ταλέντατους, να καλλιεργήσουν την συνθετική σκέψη και τηνκριτική ικανότητα των παιδιών.

Δίπλα στον μαυροπίνακα να καταστήσουν τις νέεςτεχνολογίες κάτι ελκυστικό για τις γενιές των ψη-φιακά «ιθαγενών» παιδιών και εφήβων μας. Να σπά-σουν τη ρουτίνα του σχολείου και να αναπτύξουν τηνπροσέγγιση της γνώσης με τρόπο ενεργητικό απότους μαθητές και τις μαθήτριες. Να αποκαταστήσουντο σχολείο ως θεσμό μετάδοσης, κάτι που προϋποθέ-τει την παρουσία στη σχολική αίθουσα ενός δασκά-λου που πιστεύει βαθιά στην παιδευτική αξία του μα-θήματός του. Που θα επιμορφώνεται διαρκώς.

Στο πλαίσιο αυτό, στις άμεσες προτεραιότητές μαςδεν είναι μόνο η ανάπτυξη ενός συστήματος απο-τίμησης, αλλά και η ανάδειξη του έργου τωνσχολείων και των εκπαιδευτικών.

Χρειαζόμαστε ένα σχολείο που δεν θα υπηρετείμια χρησιμοθηρική και οικονομίστικη ιδεολογία, πουδεν θα μετατρέπει σε προνόμιο εκκολαπτόμενων ελίττην μέριμνα για τη λογική και τη γλώσσα, αλλά θαδίδει σημασία στις αφηγήσεις, και τους κώδικες πουδημιούργησαν τον πολιτισμό μας.

Οι εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου διέψευσαν τασχέδια της Παλινόρθωσης και τις ελπίδες του εγχώ-ριου και διεθνούς κατεστημένου ότι η κυβέρνηση ΣΥ-ΡΙΖΑ θα αποδεικνυόταν μια αριστερή παρένθεση. Εί-μαστε κυβέρνηση τετραετίας και σχεδιάζουμε μεορίζοντα τετραετίας.

Στο προηγούμενο διάστημα της διακυβέρνησήςμας, παρά το ασφυκτικό πλαίσιο και τους εκβιασμούς,πετύχαμε μια σειρά παρεμβάσεις σε όλες τις βαθμίδεςτης εκπαίδευσης που αντιμετώπιζαν δυσλειτουργίεςκαι άνοιγαν το δρόμο για να προχωρήσουμε στις με-γάλες τομές που έχει ανάγκη το εκπαιδευτικό μας σύ-στημα. Οι ιαχές του ακραία συντηρητικού μπλοκπου συγκροτήθηκε στην παιδεία με τον μανδύατου δήθεν «ευρωπαϊκού», με σκοπό να μπλοκάρειτις πρωτοβουλίες της προηγούμενης ηγεσίας τουυπουργείου Παιδείας, δεν βρήκαν παρά ελάχισταευήκοα ώτα.

Σε πείσμα αυτών των μεθοδεύσεων, το έργο στοπρώτο επτάμηνο υπήρξε σημαντικό.

Συνεχίζουμε το έργο της κυβέρνησης κοινω-νικής σωτηρίας, χωρίς να κάνουμε ούτε βήμαπίσω από τις τομές που έχει ανάγκη η εκπαί-δευση σε όλες τις βαθμίδες. Το νομοσχέδιο πουέχει δημοσιοποιηθεί, θα αποτελέσει μέρος τουκοινωνικού διαλόγου για την παιδεία.

Οι παρεμβάσεις μας θα είναι άμεσες, αλλά και μα-κροπρόθεσμες.

Πρώτο μας μέλημα είναι να λειτουργήσουν

Η ομιλία του Υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη,στη συζήτηση επί των προγραμματικώνδηλώσεων της κυβέρνησης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣΔΗΛΩΣΕΙΣ

6

γρήγορα όλα τα σχολεία. Ήδη έχουμε λάβει όλα ταδυνατά μέτρα για να το πετύχουμε. Ξεπερνώντας εμ-πόδια και δυσκολίες που οι ίδιοι οι επικριτές μας δη-μιούργησαν με τις πολιτικές των τελευταίων ετών.

Αλήθεια, γιατί δεν μας λένε πόσες προσλήψειςπροέβλεπε ο προϋπολογισμός που ψήφισαν;

Ούτε μία! Γιατί δεν μας λένε πόσες από τις χιλιάδες θέσεις

εκπαιδευτικών που συνταξιοδοτήθηκαν κάλυψαν μεδιορισμούς τα τελευταία χρόνια;

Ούτε μία!Τα κενά των προηγούμενων κυβερνήσεων πα-

λεύουμε φέτος να καλύψουμε, με στόχο μέχρι τα μέσατου μήνα να έχει αποκατασταθεί η εκπαιδευτική δια-δικασία σε όλα τα σχολεία, με έμφαση τα σχολεία ει-δικής αγωγής. Παράλληλα θα διερευνήσουμε τη δυ-νατότητα ενός αριθμού μόνιμων διορισμών μέσαστο 2016.

Παρά τη δημοσιονομική δυσπραγία, η κυβέρνησηγια την εκπαιδευτική χρονιά 2015-2016, προχωρά σεπροσλήψεις 18.979 αναπληρωτών, έναντι 17.269 πέ-ρυσι, δηλαδή 10% περισσότερες προσλήψεις.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε ορι-σμένες παθογένειες του εκπαιδευτικού συστήματοςπου πρέπει να σταματήσουν.

Η πρώτη αφορά στις εκτεταμένες αποσπάσειςεκπαιδευτικών εκτός αιθούσης, παρά τα μεγάλακενά. Σε συνεννόηση με τα αρμόδια όργανα, θα προ-χωρήσουμε σε δραστική μείωση του αριθμού τωναποσπάσεων εκπαιδευτικών, αρχής γενομένης απότα κόμματα, την αυτοδιοίκηση, την εκκλησιαστική δι-οίκηση, καθώς και άλλους φορείς κρατικής διοίκη-σης. Το μέτρο αυτό θα εφαρμοσθεί από τη σχολικήχρονιά 2016-2017, για να μη δημιουργηθεί αναστά-τωση φέτος, στην ήδη επιβαρυμένη εκπαιδευτικήπραγματικότητα.

Κάθε χρόνο μέχρι τον Ιούνιο, ξεκινώνταςαπό τον Ιούνιο του 2016, θα έχουν, στο μεγα-λύτερο βαθμό, οριστικοποιηθεί οι μεταθέσεις, οιαποσπάσεις και οι πίνακες προσλήψεων, ούτωςώστε τα σχολεία να λειτουργούν από την πρώτη μέραχωρίς τα κενά των τελευταίων χρόνων.

Η δεύτερη παθογένεια συνδυάζεται με την ανυ-παρξία μόνιμων προσλήψεων εκπαιδευτικών.

Δεν είναι δυνατόν τα σχολεία να λειτουργούν μεπροσλήψεις αναπληρωτών και ωρομισθίων, περίπουείκοσι χιλιάδες κάθε χρόνο, από χρήματα που προέρ-χονται από το ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) και το Πρόγραμμα Δημο-σίων Επενδύσεων, δηλαδή από πόρους που προορί-ζονται για αναπτυξιακές δράσεις.

Το πρόβλημα έχει και παιδαγωγικές διαστάσεις.Δεν είναι επιτρεπτό, εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές,να αλλάζουν κάθε χρόνο δασκάλους, όταν η σχέσηεμπιστοσύνης ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή,προϋποθέτει κάποια διάρκεια. Αυτό ισχύει πολύ πε-ρισσότερο για τα σχολεία ειδικής αγωγής, που η πο-λιτεία έχει εναποθέσει τη λειτουργία τους στον ηρωϊ-σμό του λιγοστού προσωπικού και στον αγώνα τωνγονιών.

Από τα πολλά και μεγάλα προβλήματα τηςεκπαίδευσης, θέλω να προτάξω εκείνα της ειδι-κής αγωγής. Αφορά τουλάχιστον 150.000 παιδιά,που, όπως συμβαίνει με τους πιο αδύναμους, πληρώ-νουν επώδυνα τις συνέπειες της κοινωνικής κρίσης.

Θα δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή και μέριμνα γιατην καθιέρωση ενός σύγχρονου συστήματος ει-δικής αγωγής και παροχής εκπαιδευτικής υπο-στήριξης για όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.

Διότι, αυτό σημαίνει ότι προωθούμε στην πράξη εκ-παίδευση ίσων ευκαιριών για όλους και όλες.

Το σύστημα αυτό θα βασίζεται σε ένα σύγχρονοθεσμικό πλαίσιο που σκοπεύουμε άμεσα να νομοθε-τήσουμε. Και θα υποστηρίζεται από ένα αποτελεσμα-τικό διοικητικό μηχανισμό.

Στο σχεδιασμό μας περιλαμβάνεται η ίδρυση καιλειτουργία ενός τουλάχιστον ειδικού σχολείουανά διεύθυνση εκπαίδευσης. Επίσης ο εκσυγχρο-νισμός των συναφών δομών υποστήριξης και τωνδιαφοροποιημένων και εξατομικευμένων εκπαιδευ-τικών προγραμμάτων ένταξης των παιδιών με προ-βλήματα σε κάθε σχολείο.

Έμπρακτη απόδειξη του ενδιαφέροντός μαςγια την ειδική αγωγή είναι η κυβερνητική από-φαση να προσληφθεί φέτος επιπλέον προσω-πικό περίπου 1.000 άτομα, για την ειδική εκπαί-δευση.

Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαί-δευση, θα κριθεί μεσοπρόθεσμα το μέλλον τηςεκπαίδευσης της νέας γενιάς και της χώρας.

Είναι αναγκαία η αναθεώρηση του θεσμικού πλαι-σίου της προσχολικής αγωγής. Η συνολική αναδιάρ-θρωση του σχολικού προγράμματος και των βιβλίων,με σκοπό το παιδί να χαίρεται, να μαθαίνει, να απο-λαμβάνει τον κόπο της μάθησης. Ήρθε η ώρα να μι-λήσουμε ανοικτά για τον τεράστιο όγκο της δι-δακτέας ύλης, που οι μέν δάσκαλοι και καθηγητέςαδυνατούν να διδάξουν, τα δε παιδιά αδυνατούν νααφομοιώσουν.

Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τις δυσκολίες τηςύλης, για όλες τις ασυνέχειες, τα άλματα, για όλα ταπαράλογα που αντιμετωπίζουν κάθε μέρα τα παιδιά,αλλά και οι γονείς, όταν κάθονται στο πλευρό τουςγια να τα διαβάσουν.

Σκοπός μας είναι:Η αναβάθμιση του Λυκείου ως αυτόνομης εκ-

παιδευτικής βαθμίδας. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο θα εξετάσουμε τη θεσμο-

θέτηση νέων τρόπων αποτίμησης της γνώσης με μεί-ωση του χρόνου των εξετάσεων στα Γυμνάσια προςόφελος του διδακτικού χρόνου.

Η αρμοδιότητα για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτι-κούς περνά και πάλι από το υπουργείο Εργασίας στουπουργείο Παιδείας.

Άμεσα, προωθούμε ένα νέο και πολυδιάστατο θε-σμικό πλαίσιο αντισταθμιστικής εκπαίδευσης μεστόχο την άμβλυνση των εκπαιδευτικών καικοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό σημαίνει ότι προ-χωρούμε στην επαναφορά, και μάλιστα ποιοτικά ανα-βαθμισμένης, της ενισχυτικής διδασκαλίας και τηςπρόσθετης διδακτικής στήριξης, που είχαν ουσια-στικά καταργηθεί, καθώς και στην εφαρμογή προ-γραμμάτων παράλληλης στήριξης των παιδιών μεμαθησιακές και άλλες δυσκολίες.

Θα αναλάβουμε εκπαιδευτικές δράσεις, καθώς εί-ναι ανάγκη για να αντιμετωπίσουμε τόσο το φαινό-μενο του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, όσοκαι φαινόμενα διακρίσεων, προκαταλήψεων, ξε-νοφοβίας και ρατσισμού, στο προαύλιο και τηναίθουσα.

Σε ότι αφορά την – εδώ και δεκαετίες – περιφρο-νημένη τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση,δεσμευόμαστε ότι άμεσα θα θέσουμε σε κοινωνικήδιαβούλευση ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής,τροποποιώντας, όπου είναι αναγκαίο, το Ν.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Για την αριστερά και την κυβέρνησήμας, η μεγάλη πρόκληση είναι ναβρει τρόπους να συζητήσει με τηνκοινωνία για τις νέεςπραγματικότητες που επιβάλλουνμεγάλες μεταρρυθμίσεις στηνεκπαίδευση, χωρίς αίσθημαματαιοπονίας ότι τίποτα δεν μπορείν΄ αλλάξει. Αλλά και ούτε με τηλογική της περιχαράκωσης απέναντιστην εξελισσόμενη διεθνήπραγματικότητα, που βεβαίωςχρειάζεται κριτική αποτίμηση

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

4186/2013. Θα θεσμοθετήσουμε 4ο σχολικό έτοςστα ΕΠΑΛ, προαιρετικό και επιδοτούμενο, για όσεςκαι όσους αποφοίτους επιθυμούν να αποκτήσουν ερ-γασιακή εμπειρία.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και τονΟΑΕΔ, θεσμοθετούμε το αμέσως επόμενο χρονικόδιάστημα ένα Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για τιςμορφές μάθησης που βασίζονται στην εργασία.

Θα ήθελα να κάνω ορισμένες επισημάνσεις γιατην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τα πανεπιστήμια μας, για μακρύ χρονικόδιάστημα, έχουν βρεθεί στο στόχαστρο μιας άδι-κης επίθεσης, που είχε σαφείς, αλλά αδήλωτουςστόχους. Οι στόχοι αυτοί ήταν:

-Η πλήρης απαξίωση του δημόσιου και ακαδημαϊ-κού τους χαρακτήρα

-Η υπονόμευση μιας διαδικασίας που διαμόρφωνεκριτικά σκεπτόμενους πολίτες, και

-Η καθιέρωση μιας εργαλειακής και χρησιμοθη-ρικής αντίληψης για τη νέα γνώση.

Οι δικές μας στοχεύσεις είναι εντελώς διαφορετι-κές και θα κινηθούν σε δύο άξονες.

Ο πρώτος είναι η αποκατάσταση του τραυμα-τισμένου κύρους των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ,με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και δράσεις.

Ο δεύτερος άξονας είναι η ακαδημαϊκή και δη-μοκρατική επανεκκίνηση των Ιδρυμάτων. Οιρυθμίσεις, ακόμα και οι πιο άμεσες, θα προϊδεάζουνγια τις μελλοντικές μεγάλες αλλαγές και τομές.

Η ισχύουσα νομοθεσία για τα πανεπιστήμια, έχειπροκαλέσει σοβαρά λειτουργικά προβλήματα, ταοποία άμεσα πρέπει να επιλυθούν.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει ακυρώσειτρεις εκλογές πρυτάνεων και επίκεινται νέες εκλογές.

Τα συμβούλια των ιδρυμάτων, αυτοακυρώ-θηκαν, αποκόπηκαν από την πανεπιστημιακή κοι-νότητα και η μόνη αρμοδιότητα που ασκούν είναιεκείνη της επιλογής, δηλαδή του αποκλεισμού,υποψηφίων πρυτάνεων και κοσμητόρων. ΜεΠΝΠ καταργούμε αυτή την αρμοδιότητα, πουαντιβαίνει στα στοιχειώδη δημοκρατικά δικαιώ-ματα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότη-τας.

Η κρίση επισωρεύει καθημερινά, προβλήματαακόμη και ανθρωπιστικής επιβίωσης εις βάρος πολ-λών παιδιών. Σε συνεργασία με τους δήμους, την εκ-κλησία και ομάδες αλληλεγγύης, θα συστήσουμε Πα-ρατηρητήριο κατά της παιδικής φτώχειας, ώστενα αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες, όπως τα σχο-λικά συσσίτια, και να μην ξαναζήσουμε φαινόμεναασιτίας μαθητών μέσα στην τάξη.

Στα πανεπιστήμια θα διατηρηθεί το ποσόπου διατίθεται για τη φοιτητική μέριμνα, ενώ θαζητήσουμε να διαμορφωθούν δομές αλληλεγγύης,για την ανάπτυξη αυτοδιαχειριζόμενων δραστη-ριοτήτων από τα ιδρύματα, έτσι ώστε να εξασφαλίζε-ται η σίτιση και η στέγαση για όλους τους οικονομικάαδύναμους φοιτητές.

Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, το πρόβλημα της αι-μορραγίας με τη μετανάστευση των νέων επι-στημόνων.

Θέλω να απευθυνθώ σε αυτό το τεράστιο δυνα-μικό της χώρας. Σε όλες και όλους που μόχθησαν νααποκτήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που τουςπροσέφεραν τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά μαςκέντρα. Πολλοί απ΄ αυτούς, μας έχουν κάνει περή-φανους, γιατί αριστεύουν διεθνώς στην έρευνα. Άλ-λοι, πασχίζουν στη χώρα μας, να μπορέσουν να συ-νεχίσουν το επιστημονικό και διδακτικό τους έργο.Γνωρίζω, επίσης, ότι πολλοί αναζητούν λύσεις στοεξωτερικό, απελπισμένοι. Και άλλοι βρίσκονται σεκαθεστώς απαράδεκτων όρων και συνθηκών εργα-σίας.

Δεσμευόμαστε ότι από τις πρώτες προτεραιότητέςμας θα είναι η δρομολόγηση λύσεων για τα προβλή-ματα των νέων επιστημόνων.

Η ψήφος εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση,αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης σε ένα πρόγραμμα δη-μοκρατικής και παραγωγικής αναγέννησης της χώ-ρας, με επίκεντρο τη ριζική εκπαιδευτική μεταρρύθ-μιση, τη δωρεάν, δημόσια, ποιοτική και ανοικτή στηνκοινωνία εκπαίδευση. Ένα σχολείο χώρο δημοκρατι-κών αξιών, αλληλοκατανόησης και αλληλεγγύης,ανάχωμα στις επικίνδυνες σχηματικότητες και τηνφασιστική-ναζιστική δημαγωγία. Η ψήφος εμπιστο-σύνης, είναι για την κυβέρνηση όρκος τιμήςαπέναντι στα παιδιά μας. [

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ENΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ

ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

8

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΑΛΤΑΣ*

Τι μπορεί να οδηγεί τα βήματα μας στην υπαί-θρια διδασκαλία; Τι είναι αυτό που κάνει έναέργο τέχνης, όπως η «Λοξή Τάξη» (2015) του

Ζάφου Ξαγοράρη επίκαιρο; Ας εξετάσουμε ένα παρά-δειγμα. Δουλεύοντας με τα παιδιά μπορεί να έχει αι-σθανθεί ένας εκπαιδευτικός ότι το μάθημα της «Με-λέτης Περιβάλλοντος» δεν μπορεί να υλοποιείται μέ-σα στη τάξη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι βγήκε απότην τάξη. Κι αν ήταν να το κάνει μπορεί και να τουαπαγορεύτηκε, ακριβώς γιατί, ειδικά τα τελευταίαχρόνια της κρίσης, η διοίκηση με την παιδαγωγική εί-ναι αντίπαλες. Η «Αγωγή του Πολίτη» που έπεται στιςδύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού σχολείου, μετάτη «Μελέτη Περιβάλλοντος», επίσης μπορεί να σημαί-νει πόσο η πολιτική δεν μπαίνει στο σχολείο ή μπαίνειμόνο η πολιτική με τη μορφή του φασισμού. Το σχο-λείο είναι παράδοξα κλειστό και ανοιχτό. Και το ερώ-

τημα είναι πως φτάνουμε να μιλάμε για το ξεπέρασματης σημερινής του μορφής. Το έργο τέχνης του ΖάφουΞαγοράρη διαυγάζει αυτή τη συνθήκη. Ως προ – εικό-νιση του μέλλοντος θέτει καινούριους όρους στη πα-ραγωγή της κριτικής ικανότητας και μας κάνει ναβλέπουμε αυτό που δεν βλέπουμε ακόμα.

Η «Λοξή Τάξη» για την οποία γίνεται λόγος έχει τηνιστορία της. Να πούμε πως η «Λοξή Τάξη» (2015) πα-ρουσιάστηκε την άνοιξη στο Μουσείο Μπενάκη σεεπιμέλεια της Πολύνας Κοσμαδάκη με την συνεργα-σία του Βρετανικού Συμβουλίου και του ΓυμνάσιουΚαμινίων. Τώρα το έργο εκτίθεται για να αναγγέλλει,μεταξύ άλλων, ένα υπαίθριο σχολείο της κοινότηταςστο Πεδίο τους Άρεως. Μετά από δύο αναβολές τελι-κά, για το δημοψήφισμα και τις εκλογές, το υπαίθριοσχολείο της κοινότητας με την «Λοξή Τάξη» ξεκινάειτα «μαθήματα» στο Πεδίο του Άρεως, στο διάστημα 12– 18 Οκτωβρίου 2015. Πιο συγκεκριμένα, η Παιδαγω-γική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί ψηλαφι-σμοί για ένα σχολείο της κοινότητας» και η Περιφέ-ρεια Αττικής εγκαινιάζουν στο Πεδίο Άρεως το έργοτου Ζάφου Ξαγοράρη «Λοξή Τάξη» και μαζί μ’ αυτόαναβιώνουν την παράδοση του υπαίθρου σχολείου

του μεσοπολέμου (1930), μέσα από την ματιά τηςαποσχολειοποίησης [deschooling], αλλά και τη ματιάτων δύσκολων ιστορικών στιγμών της ελληνικής κρί-σης. Το παιδαγωγικό τρίπτυχο τάξη – αυλή – κοινότη-τα είναι αυτό που επιθυμούμε να πετύχουμε στο τρό-πο που βλέπουμε την εκπαιδευτική πράξη.

Οι προσπάθειες για ένα υπαίθριο σχολείο της κοινό-τητας στο Πεδίο του Άρεως από την Περιφέρεια Αττι-κής και την Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο»,μαζί και με άλλους φορείς που συμπράττουν σ’ αυτήτην πρωτοβουλία, γίνονται επιτέλους πράξη! Σ’ αυτότο σχολείο μπορούμε να δούμε την σχολική αρχιτε-κτονική του μεσοπολέμου για τους ημι – υπαίθριουςχώρους, όπως για παράδειγμα στο 35ο Δημοτικό Σχο-λείο Αθηνών ή το σχολείο της Ρόζας Ιμβριώτη, και ταδύο έργα του Νικολάου Μητσάκη. Επίσης, μπορούμενα δούμε σ’ αυτό το έργο τόσο τον διεθνισμό των αγώ-νων μας, όσο και την εγχώρια παραγωγή εκπαιδευτι-κής πολιτικής από την Περιφέρεια Αττικής, να έχουμεκάποτε και θεσμικά ένα υπαίθριο και θερινό σχολείοστο Πεδίο του Άρεως! Επίσης, μπορούμε να δούμε τηΛοξή Τάξη (2015) ως μια επιτάφια περιφορά στο Πε-δίο του Άρεως, όπως είναι η «Τελευταία λέξη του Ρα-

*δάσκαλος στο 35ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και μέλοςτης Παιδαγωγικής Ομάδας «Το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί

Ψηλαφισμοί για ένα Σχολείο της Κοινότητας».

Το υπαίθριο σχολείο της κοινότηταςμε τη «Λοξή Τάξη» στο Πεδίο του Άρεως:το ξεκίνημα ενός θεσμού

τσισμού» (1992) για τον J. Derrida, μια διαμαρτυρία,ένα ταξίδι, μια κιβωτό ή μια βαλίτσα του πρόσφυγαστο πέλαγος της νεωτρικότητας. Ο πόλεμος και η ει-ρήνη – όπως για παράδειγμα με την Λεωφόρο τωνΗρώων του Νικολάου Μητσάκη - μέσα στο Πεδίο τουΆρεως είναι τελικά μια καλή αφορμή για κριτική καιαντί – οιδιπόδεια παιδαγωγική! Κι αυτό είναι στηνπράξη Πειραματικό Σχολείο!

Η «Λοξή Τάξη» σ’ αυτό τον χώρο μπορεί να σημάνειεκ νέου την ελληνική κρίση, τη σύγχρονη καταστρο-φή του κεφαλαίου και της εργασίας και την εκζήτησηενός άλλου κοινωνικού σχηματισμού, μέσα από μιαάλλη κριτική, θεσμική και αντί – οιδιπόδεια παιδαγω-γική. Μπορεί να σημάνει την ανάδυση του παρελθόν-τος, με τα επιταγμένα σχολικά κτίρια της γερμανικήςκατοχής και της υπαίθριας διδασκαλίας της αντίστα-σης, το έργο των δασκάλων έξω από τα σχολεία, τηνΚυβέρνηση του Βουνού και εν γένει την ξεχασμένηκαι στη σκόνη του χρόνου παιδεία της αντίστασης.Μπορεί όμως και να σημάνει για το παρόν και τηνπρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής να αναμετρη-θεί εκ νέου με μια βιώσιμη εκπαιδευτική πολιτική γιατο Πεδίο του Άρεως, μέσα από την επιστροφή τηςορατότητας της παιδικής ηλικίας στην πόλη και μέσααπό την απόδοση της κίνησης στην παιδική ηλικία,με ποδήλατα και Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Το έρ-γο τέχνης της «Λοξής Τάξης» μας κάνει ίσως να βλέ-πουμε αυτό που δεν βλέπουμε: το υπαίθριο σχολείοτης κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως! Και το θερινόσχολείο του επόμενου καλοκαιριού! Η παρουσία τωνπαιδιών και των ενηλίκων στους δημόσιους χώρους,

η ορατότητα των παιδιών στην πόλη, το τυπογραφείο,τα παιχνίδια αυλής, η σημασία της υπαίθριας διδα-σκαλίας, η αποσχολειοποίηση [deschooling], η σχέσητου παιδιού με τον κόσμο της φύσης, η πρόληψη κα-

τά της χρήσης ουσιών, η κοινωνική οικονομία, η σχο-λική βιβλιοθήκη, η ειρήνη και ο πόλεμος, η πολιτισμι-κή αντιστάθμιση στις κοινωνικές ανισότητες, οι σχέ-σεις της αρχιτεκτονικής με την παιδαγωγική, τα πο-δήλατα, ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας, τα οριζόντιακοινωνικά δίκτυα, καθώς και γενικότερα τα δικαιώ-ματα του παιδιού, είναι η κεντρική ιδέα αυτού τουυπαίθριου σχολείου της κοινότητας στο Πεδίο τουΆρεως. Αυτό σηματοδοτεί το ανοιχτό προς τα έξωσχολείο.

Τέλη Οκτωβρίου επίσης θα έχουμε μια συνάντησηστον κινηματογράφο «Αλκυονίδα» - με την προβολήτης ταινίας του Dannil Losset, «Ο δάσκαλος πουάφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται» (2006) - όλων τωνφορέων αυτών που θα υλοποιήσουν εκπαιδευτικάπρογράμματα στο χώρο του Πεδίου του Άρεως, με ταΓραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτι-στικών Θεμάτων της Α΄ Διεύθυνσης Π. Ε. Αθηνών,συμμετοχή και έκθεση του έργου των σχολείων πουθα επισκεφτούν τον χώρο και μια σειρά από εκδηλώ-σεις οι οποίες θα μας οδηγήσουν στο θερινό σχολείοστο Πεδίο του Άρεως, το καλοκαίρι του 2016. Απο-βλέπουμε στη μόνιμη εγκατάσταση της «Λοξής Τά-ξης» στο Πεδίο του Άρεως προκειμένου να σηματο-δοτεί τη διαμαρτυρία για την καθεστηκυία παιδαγω-γική, αλλά και το θεσμό της υπαίθριας διδασκαλίας.Ελάτε λοιπόν να κάνετε το μάθημά σας! Και μετάμπορείτε να δοκιμάσετε (αν δεν το έχετε κάνει) καιτην υπαίθρια διδασκαλία στην αυλή του σχολείου,πηγαίνοντας κάτω από τα δέντρα τα θρανία και τιςκαρέκλες! [

Επίσης, μπορούμε να δούμε τηΛοξή Τάξη (2015) ως μιαεπιτάφια περιφορά στο Πεδίοτου Άρεως, όπως είναι η«Τελευταία λέξη του Ρατσισμού»(1992) για τον J. Derrida, μιαδιαμαρτυρία, ένα ταξίδι, μιακιβωτό ή μια βαλίτσα τουπρόσφυγα στο πέλαγος τηςνεωτρικότητας

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

9

ΖΑΦΟΣ ΞΑΓΟΡΑΡΗΣ*

Ηεγκατάσταση με τίτλο «Λοξή Τάξη» πρωτο-παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2015στο Μουσείο Μπενάκη σε επιμέλεια της

Πολύνας Κοσμαδάκη και σε συνεργασία με το Βρε-τανικό Συμβούλιο και το Γυμνάσιο Καμινίων.

Δεκαοκτώ θρανία, τριανταέξι καρέκλες, μια καθη-γητική έδρα και to κάθισμά της συγκροτούν μια τά-ξη διαμορφωμένη έτσι ώστε να μπορεί να σταθείίσια σε κεκλιμένο έδαφος. Όλα τα έπιπλα δηλαδή, εί-ναι κομμένα σε γωνία 7 μοιρών και σε συγκεκριμέ-να σημεία, αλλού αφαιρώντας και αλλού προσθέ-τοντας μέλη – τμήματα από τα πόδια τους, κατά τέ-τοιον τρόπο ώστε σε κατηφόρα 7 μοιρών οι οριζόν-τιες επιφάνειές τους να παραμένουν παράλληλες μετον ορίζοντα.

Καθώς η εγκατάσταση αναφέρεται σε εκπαιδευτι-κές διαδικασίες σε συνθήκες κρίσης, όταν δηλαδήγια λόγους έκτακτης ανάγκης όπως πόλεμος ή σει-σμός, τα κτίσματα καταρρέουν ή δεν υπάρχουν, ηπαρουσίαση του έργου έγινε ταυτόχρονα με την έκ-θεση επιλεγμένου, σχετικού υλικού τεκμηρίωσηςαπό τα αρχεία του Μουσείου. Η «Λοξή Τάξη» συνε-πώς, λειτουργεί σαν ένα είδος μηχανισμού – συνδέ-

σμου ο οποίος συνδέει το παρόν με συγκεκριμένεςιστορικές στιγμές, ενώ η κάθε σύναψη μπορεί ναδώσει ένα λίγο διαφορετικό, μετατοπισμένο σημείοθέασης και αντίληψης του κόσμου γύρω μας.

Την ίδια στιγμή εγκαινιάζεται μια σειρά εγκατα-στάσεων της τάξης σε υπαίθρια σημεία του αστικούιστού της πόλης, δίνοντας την δυνατότητα εναλλα-κτικών μαθημάτων, παράλληλων δράσεων ή συζη-τήσεων που απευθύνονται στην κοινότητα.

Η πρώτη δοκιμαστική χρήση των κεκλιμένων κα-τασκευών έγινε σε ένα κατηφορικό έδαφος στην πε-ριοχή του Θησείου, με την συμμετοχή μαθητών τηςκαλλιτεχνικής ομάδας του Γυμνασίου Καμινίων. Ηδράση αυτή ξεκίνησε με μια συζήτηση γύρω από ταστάδια και το πλαίσιο του όλου εγχειρήματος, ενώστην συνέχεια οι μαθητές δοκίμασαν να ανταλλά-ξουν φράσεις από το κείμενο το οποίο προετοίμαζανγια μια προσεχή θεατρική παράσταση. Η συζήτησηκαι η πρόβα πραγματοποιήθηκαν με την συμμετοχήκαι την παρουσία κατοίκων, τουριστών ή άλλωνδιερχομένων.

Η προϋπόθεση μιας εξόδου από τις δεδομένεςσυνθήκες διδασκαλίας ανταποκρίνεται και στις σχε-τικές εκπαιδευτικές ιδέες οι οποίες αμφισβητούντην ιεραρχική δομή διδασκαλίας και καλλιεργούνμια αμφίδρομη ανταλλαγή απόψεων, γνώσεων καιεμπειριών. Οι ιδέες αυτές παρ’όλο που ιστορικά συν-δέονται με την στροφή προς την φύση, έχουν περισ-

σότερο σχέση με ένα «σχολείο των θάμνων» (κατάλέξη μετάφραση του γαλλικού σκασιαρχείου, l’ecolebuissonniere), ενώ παράλληλα αποβλέπουν στηνέκθεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο πεδίοδιαμάχης που συγκροτείται στην δημόσια σφαίρα.

Κατά την διάρκεια των διαφόρων εγκαταστάσεωντης τάξης και προκειμένου να πραγματοποιηθούν οιεπακόλουθες χρήσεις της, είναι απαραίτητη η σύνα-ψη σχέσεων μεταξύ ιδρυμάτων, οργανώσεων, πρω-τοβουλιών ή συλλογικοτήτων. Υφίσταται δηλαδήμια κριτική αμφισβήτηση των δεδομένων θεσμικώνλειτουργιών, η οποία είναι σε θέση να υπονομεύσεισε έναν βαθμό, αλλοιώνοντας τα οποιαδήποτε προ-γράμματα, δημιουργώντας μη προβλεπόμενες συ-νεργασίες και μετατοπίζοντας τους προδιαγεγραμ-μένους ρόλους.

Η «Λοξή Τάξη» αποτελεί συνεπώς ένα σύνολο αν-τικειμένων αλλά λειτουργεί και ως ένας μηχανι-σμός, ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμεύσει στηνμερική αποσυναρμολόγηση δεδομένων πρακτικώνή εκπαιδευτικών συστημάτων. Αν τα σχολικά εγχει-ρίδια, τα προγράμματα σπουδών, τα κτίρια, ο σχετι-κός εξοπλισμός ή οι οδηγίες χρήσης τους αποτελούνμια διάταξη, εξαρτήματα μιας μηχανής που κινείταιπρος μια κατεύθυνση, τότε ένα εργαλείο αποσυναρ-μολόγησης επιχειρεί την απεμπλοκή από την συγ-κεκριμένη σειρά εντολών και την διόρθωση των αυ-τονόητων δράσεων. [

«Λοξή Τάξη»

Eικαστικός καλλιτέχνης και διδάσκει στην ΑνώτατηΣχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

10

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ, ΒΑΣΩ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Στις αρχές του 20ού αιώνα, κατασκηνώσεις παι-διών σε τόπους εξοχικούς, ορεινούς ή παραθα-λάσσιους, επιδοτημένες από δήμους, ταμεία

αλληλεγγύης, συλλόγους, ή ακόμη και το ίδιο το κρά-τος, θα εγκατασταθούν σε διάφορες περιοχές της Ευ-ρώπης και θα γνωρίσουν μεγάλη διάδοση μέχρι τονβ΄ παγκόσμιο πόλεμο. Βασικός στόχος αυτών τωνσχολείων ήταν η ενίσχυση του σώματος, μέσα από κα-τάλληλες ασκήσεις στο ύπαιθρο, υγιεινή διατροφή,ανάπαυση και εκμάθηση των υγιεινών συνηθειών. Ηπαραμονή των τριών ή τεσσάρων εβδομάδων στη φύ-ση είχε μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην υγείαπαιδιών που εμφανίζονταν στις στατιστι-κές ως φορείς της φυματίωσης. Ηαπόκτηση βάρους εξελίσσεται σεένα είδος εμμονής, η ρουτίνατης ηλιοθεραπείας συνδέε-ται με τις επιδιώξεις γιαμια πιο υγιή χώρα καιένα υγιές έθνος, και τοόλο εγχείρημα τουυπαιθρίου ιδρύματοςμε τη φυλετική καιεθνική ανόρθωση καιτις ευγονιστικές ανα-ζητήσεις.

Τις ευεργετικές επι-δράσεις της παραμονήςτων καχεκτικών παι-διών στη φύση θα επιχει-ρήσει να εδραιώσει στην Ελ-λάδα ο γιατρός EμμανουήλΛαμπαδάριος, ο ιδρυτής της υπη-ρεσίας Σχολικής Υγιεινής στο Υπουρ-γείο Παιδείας, με τη δοκιμαστική λειτουργίαενός υπαίθριου σχολείου στα Πατήσια, στο κτήμα Νο-μικού, την άνοιξη του 1916. Στις 16 Μαΐου του 1916άρχισε να λειτουργεί το υπαίθριο σχολείο σε ένα ‘πε-ρίφρακτο δενδρώνα’, στο κτήμα Νομικού στα Πατή-σια, το οποίο ανήκε στο Δήμο της Αθήνας. Η τοποθε-σία ικανοποιούσε τις προϋποθέσεις του υγιεινού κλί-ματος, της παροχής καθαρού νερού και της μικρήςαπόστασης από την πόλη. Τα 50 παιδιά και των δύοφύλων, προερχόμενα από τα δημοτικά σχολεία τηςΑθήνας σε αυτό το ανθισμένο και σκιερό περιβόλι απότις 7 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα, ακολουθώνταςτους κανόνες της υγιεινής. Για την υποδομή του σχο-λείου δεν απαιτήθηκαν ιδιαίτερες κατασκευές : ξύλι-νοι πάγκοι και μεγάλες εξοχικές ομπρέλες τοποθετή-θηκαν μέσα στον πευκώνα για τις διδακτικές ανάγκεςτων μαθητών, ενώ για τις ώρες της μεσημεριανήςανάπαυσης προβλέφθηκαν αιώρες και ανάκλιντρα. Σ΄αυτό το ιδιότυπο σχολείο που λειτουργούσε κάτω απότα δένδρα με τη εποπτεία δύο δασκάλων και ενός για-τρού, οι ώρες διδασκαλίας δεν ξεπερνούσαν τις τρειςημερησίως, και γίνονταν, με μεγάλα διαλείμματα ανά-μεσα, ως τις 12 το μεσημέρι, ενώ η κάθε διδακτικήώρα δεν ξεπερνούσε τα 30 λεπτά. Η φροντίδα γιααποφυγή πνευματικής υπερκόπωσης, που αποτελείμια σταθερά του ιατρικού λόγου της εποχής, ήταν καί-

ρια για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης τωνπαιδιών.

Μεγάλη σημασία δινόταν σε μαθήματα που πρό-σφεραν κίνηση και χαρά, όπως η ωδική και η γυμνα-στική, και τα οποία συνδέονταν με τη θεραπευτικήπλευρά της κυκλοφορίας του αίματος και της άσκη-σης των πνευμόνων. Στο ίδιο πλαίσιο εντασσόταν καιη ιατρική προτροπή για ελεύθερο παιχνίδι και η ήπιασυμπεριφορά των δασκάλων. Ορισμένα προαπαιτού-μενα του υπαίθριου, όπως η κατασκευή υποστέγωνκαι οικημάτων, για να καταφεύγουν τα παιδιά σε πε-ρίπτωση βροχής, η εγκατάσταση λουτρών καταιωνι-σμού και η ειδική ενδυμασία, που θα επέτρεπε ελευ-

θερία κινήσεων και είσοδο των ακτίνων τουήλιου στο δέρμα, δεν υιοθετήθηκαν

ελλείψει πόρων. Στη σύνθεσητου εδεσματολογίου, με ει-

σήγηση του Λαμπαδάρι-ου, δόθηκε ιδιαίτερη

φροντίδα. Υιοθετή-θηκε η αρχή τωνπέντε γευμάτωνκαι περιλάμβα-ναν καθημερινάμεταξύ άλλων:γάλα, κρέας,χορταρικά, ζυ-μαρικά, όσπρια,

φρούτα, ψωμί καιτυρί. Τον Ιούλιο, το

σχολείο διέκοψε τηλειτουργία του παρά τα

ενθαρρυντικά αποτελέ-σματα (αύξηση του βάρους).

Ο καλοκαιρινός καύσωνας και οιαπότομες καιρικές μεταβολές δεν επέ-

τρεψαν τη συνέχιση της διδασκαλίας στο ύπαιθρο,ενώ η ‘σχεδιασθείσα οικοδομή των ειδικών παραπηγ-μάτων’, που έγινε από τον αρχιτέκτονα της βασίλισ-σας Κέντολ, στο πρότυπο του σχολείου της Ρώμης, μεσκοπό την επαναλειτουργία του σχολείου για όλο τοχρόνο, δεν πραγματοποιήθηκε. Η απότομη ύψωσητων τιμών πιθανόν να ακύρωσε την προσπάθεια, ενώκαι το ταραγμένο πολιτικό και πολεμικό κλίμα τωναποκλεισμών και του διχασμού έπαιξε βασικό ρόλο.Παρά τις αντίξοες πολιτικές συνθήκες, τα σχέδια γιατη λειτουργία ενός μόνιμου υπαίθριου σχολείου πουθα λειτουργούσε στον ίδιο χώρο δεν εγκαταλείφθη-καν, τουλάχιστον από τον Λαμπαδάριο. Οι προετοιμα-σίες κράτησαν δύο χρόνια και πάλι όμως το εγχείρημαεγκαταλείφθηκε για λόγους που δεν αναφέρονται, πι-θανόν όμως να σχετίζονται με την ήττα του Βενιζέλουστις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, που ακύρωσετις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στο χώρο της εκ-παίδευσης.

Η δεύτερη προσπάθεια δημιουργίας υπαιθρίου σχο-λείου στην Ελλάδα καταγράφεται στις αρχές της δε-καετίας του ’30 κατά τη διάρκεια της τελευταίας βενι-ζελικής κυβέρνησης και συνδέεται με πρωτοβουλίατης ελληνικής αντιφθισικής εταιρείας. Τον Απρίλιοτου 1932, επί υπουργίας Παπανδρέου, ιδρύεται με

Ν.Δ υπαίθριο σχολείο με την ονομασία «υπαίθριο δη-μοτικό σχολείο της ελληνικής αντιφθισικής εταιρεί-ας», το οποίο επρόκειτο να φιλοξενηθεί στο Πεδίο τουΆρεως σε οίκημα που είχε κτιστεί από την εταιρεία καιθα λειτουργούσε υπό την επίβλεψη του διευθυντή τηςσχολικής υγιεινής. Τα παιδιά θα φοιτούσαν στο συγ-κεκριμένο χώρο για έναν χρόνο ακολουθώντας τις εν-δεδειγμένες υγιεινοδιαιτητικές μεθόδους, οι οποίες,εκτός από την παραμονή στο ύπαιθρο, την παροχήεπαρκούς και υγιεινής διατροφής, τις κατάλληλεςασκήσεις και τον μεσημβρινό ύπνο, περιλάμβανανυδρόλουτρα, ηλιόλουτρα και αναπνευστικές ασκήσειςκ.ά. Το σχολείο αυτό στη διάρκεια των θερινών διακο-πών θα λειτουργούσε και για παιδιά χωρίς προβλήμα-τα. Το σχολικό ταμείο θα φρόντιζε για τη διοργάνωσημεσημβρινού φαγητού, τη μεταφορά των παιδιών καιτην εξασφάλιση θερινών διακοπών σε κατάλληληεξοχή. Οι μαθητές θα ακολουθούσαν το πρόγραμματου δημοτικού σχολείου προσαρμοσμένο στις ανάγκεςτους και στις ιατρικοπαιδαγωγικές αρχές διδασκαλίαςσε παιδιά με εύθραστη υγεία. Θα διδάσκονται τα ου-σιώδη από κάθε μάθημα, 4 ώρες την ημέρα, για ναμην γίνεται υπερφόρτωση και να μην τους ανατίθεν-ται κατ’οίκον εργασίες. Στο χώρο του σχολείου προ-βλεπόταν και η παρουσία σχολικής νοσοκόμου. Μόνογια το έτος 1930-1931 η έναρξη των μαθημάτων τουυπαιθρίου είχε προγραμματιστεί για την περίοδο 1ηΜαΐου ως 30 Ιουνίου.

Το εγχείρημα επαναλαμβάνεται με πρωτοβουλίατης Ελληνικής Αντιφθισικής Εταιρείας η οποία είχειδρυθεί το 1925 και είχε αναλάβει την αντιφθισική εκ-στρατεία στη θέση του Πανελλήνιο Συνδέσμου. Είχεοργανώσει αντιφυματικό ιατρείο και μαθητικό συσσί-τιο στην περιοχή Πολυγώνου και στόχευε στη περι-φρούρηση της υγείας της μαθητικής ηλικίας. Για τολόγο αυτό ζήτησε την παραχώρηση του δασυλλίουΠολυγώνου Αττικής στο άλσος της Σχολής Ευελπί-δων. Σκοπός της πρωτοβουλίας ήταν να ιδρύσει υπαί-θριο μονοτάξιο δημοτικό σχολείο με 40 μαθητές υπότην προστασία του τμήματος της Σχολικής Υγιεινήςτου Υπουργείου Παιδείας. Σύμφωνα με πληροφορίεςαπό τον τύπο της εποχής, το υπαίθριο σχολείο του Πο-λυγώνου λειτούργησε μέχρι το 1934 σε ένα ξύλινοπερίπτερο που είχε κατασκευαστεί για τον σκοπό αυτόαπό την Εταιρεία, το οποίο αργότερα χρησιμοποιήθη-κε για τη στέγαση των προσφύγων. Τα ερωτηματικάσχετικά με την αποτυχία και αυτής της απόπειρας πα-ραμένουν αναπάντητα. Η συγκεκριμένη κατασκευήδεν επέτρεπε την παραμονή των μαθητών σε δυσμε-νείς καιρικές συνθήκες και οι κοινωνικοπολιτικέςσυγκυρίες δημιούργησαν νέα δεδομένα. Τα σχέδιαπου εκπόνησε το 1931 η Τεχνική Υπηρεσία τουΥπουργείου Παιδείας – και συγκεκριμένα ο αρχιτέκτο-νας Ν. Μητσάκης δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Σε αυτάαποτυπώνεται, ωστόσο, η ιδιαίτερη φροντίδα για τηνεξασφάλιση ιατρικών όρων λειτουργίας του (δεξαμε-νή θαλασσίου ύδατος για τα υδρόλουτρα, αμμοδεξα-μενή και ηλιαστήριο στην ταράτσα του κτιρίου).

Δέσποινα Καρακατσάνη - Βάσω Θεοδώρου, Υγιει-νής Παραγγέλματα. Iατρική περίθαλψη και κοινωνι-κή πρόνοια για το παιδί στις αρχές του 20ού αι, εκδό-σεις Διόνικος, Αθήνα 2010. [

Η ιστορία του υπαίθριου σχολείου

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

11

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η πραγματικότητα και ο στόχοςΠΕΤΡΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ*

Εχουν περάσει 21 χρόνια από τότε που γιαπρώτη φορά μία από τις προτάσεις μου- η Δη-μιουργία Γυμνασίου στις φυλακές ανηλίκων-

τότε στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ανηλίκων (ΣΚΑ)Κορυδαλλού, καταγράφηκε επίσημα στον Τύπο (Νο-έμβριος 1994). Χρειάστηκαν περίπου έξι χρόνια, γιανα υλοποιηθεί, με την ίδρυση του πρώτου Γυμνασίουεντός φυλακών, το Σεπτέμβριο του 2000, στο ΕιδικόΚατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα, όπου εν τω με-ταξύ είχε μεταστεγαστεί το ΣΚΑ.

Από τότε αρκετά πράγματα συνέβησαν σχετικά μετην Εκπαίδευση στις Φυλακές και πολλά περισσότεραπεριμένουμε να συμβούν.

Ας τα πάρουμε,όμως, από την αρχή. Το 1989 ψηφί-στηκε η Ευρωπαϊκή Οδηγία ΝοR (89) 12, από τηνΕπιτροπή των Υπουργών των κρατών-μελών, η οποίαείχε στόχο να προάγει το αναφαίρετο δικαίωμα τωνκρατουμένων στην Εκπαίδευση.Σύμφωνα με αυτήν, ηΕπιτροπή των υπουργών, υπό τους όρους του άρθρου15β του Καταστατικού του Συμβουλίου της Ευρώπης,αποφασίζει να προτείνει στα Κράτη μέλη 17 άρθραπου προάγουν την Εκπαίδευση στις Φυλακές, λαμβά-νοντας υπόψη:o Ότι το δικαίωμα στην Εκπαίδευση είναι βασικόo Τη σημασία της Εκπαίδευσης στην ανάπτυξη του

ατόμου και της κοινωνίαςo Ότι ένα υψηλό ποσοστό των φυλακισμένων

έχουν πολύ χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, συνεπώςέχουν και μεγάλες εκπαιδευτικές ανάγκεςo Ότι η εκπαίδευση στη φυλακή βοηθά στο να ανα-

βαθμιστεί η προσωπικότητα των φυλακισμένων καινα βελτιωθεί η αντιμετώπιση των συνθηκών κράτη-σηςo Ότι η εκπαίδευση στη φυλακή είναι ένας σημαν-

τικός παράγοντας, για να διευκολυνθεί η επανένταξητου φυλακισμένου στην κοινωνία

Ενδεικτικά ας αναφερθούμε σε ορισμένα από τα άρ-θρα της Οδηγίας, η οποία συστήνει, μεταξύ άλλων,στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να εφαρμόσουνπολιτικές που να αναγνωρίζουν πως:

Άρθρο 1:Όλοι οι κρατούμενοι θα έχουν πρόσβασηστην εκπαίδευση, η οποία προβλέπεται να περιλαμ-βάνει μαθήματα σχολικά, τεχνολογική εκπαίδευση,δημιουργικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, γυ-μναστική και άθληση, κοινωνική εκπαίδευση και εγ-κατάσταση βιβλιοθήκης.

Άρθρο 2: Η εκπαίδευση για τους φυλακισμένουςπρέπει να είναι ίδια με αυτή που παρέχεται στις πα-ρόμοιες ηλικιακά ομάδες της κοινωνίας και το εύροςτων μαθησιακών ευκαιριών για τους φυλακισμένουςπρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερο

Άρθρο 4: Όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διοίκηση τουσυστήματος των φυλακών και τη διεύθυνσή τους,πρέπει να διευκολύνουν και να στηρίζουν την εκπαί-δευση, όσο το δυνατόν περισσότερο

Άρθρο 6: Να ενθαρρύνεται σε κάθε προσπάθεια οφυλακισμένος, για να συμμετέχει ενεργά σε όλες τιςμορφές εκπαίδευσης

Άρθρο 15: Όπου η εκπαίδευση λαμβάνει χώρα μέσαστη φυλακή, η ελεύθερη κοινωνία πρέπει να εμπλέ-κεται όσο το δυνατόν περισσότερο

Άρθρο 17: Πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμα τα κεφά-λαια, ο εξοπλισμός και το αναγκαίο εκπαιδευτικό προ-σωπικό, για να μπορούν οι φυλακισμένοι να λαμβά-νουν την κατάλληλη εκπαίδευση

Το 1992 ιδρύθηκε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Εκ-παίδευσης στις Φυλακές (EuropeanPrisonEducatio-nAssociation – EPEA http://www.epea.org). Ο Ευρω-παϊκός Οργανισμός, ο οποίος είναι αναγνωρισμένοςαπό το Συμβούλιο της Ευρώπης και αριθμεί περί τα850 μέλη από 41 χώρες, εργάζεται με σκοπό να προ-άγει την Εκπαίδευση στις Φυλακές της Ευρώπης, αλ-λά και πιο πέρα και έχει συμβάλει σημαντικά στηνεφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας ΝοR (89) 12. Ση-μαντική είναι η συνεισφορά του Ελληνικού Παραρτή-ματος του οργανισμού EPEAστην Ελλάδα (EPEAHel-las http://www.epea.org/epeahellas), ο οποίος δια-νύει τον 9οχρόνο λειτουργίας του. Στο διάστημα αυτόέχει καταφέρει να ενώσει τις δυνάμεις ανθρώπων πουεμπλέκονται στην Εκπαίδευση στις φυλακές.

Αυτή τη στιγμή, στις 30 ελληνικές φυλακές, λει-τουργούν οι εξής μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευ-σης: Γυμνάσιοκαι Λύκειο στο Ε.Κ.Κ.Ν.Αυλώνα, Γυ-μνάσιο στο Ε.Κ.Κ.Ν.Βόλου, Γυμνάσιο στο Α.Σ.Κ.A.Kασ-σαβέτειαςκαι Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας στις Φυλα-κές Κορυδαλλού, Ελαιώνα Θηβών, Διαβατών Θες/νί-κης, Δομοκού, Τρικάλων, Πάτρας, Γρεβενών και Λά-ρισας. Σε αυτές, ακόμα και αν προστεθούν και οι μο-νάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Αυλώνας, Κασσα-βέτεια, Κομοτηνή, Βόλος, Κόρινθος…), καθώς και εκεί-νες των παραρτημάτων ΙΕΚ (Αυλώνας, Κορυδαλλός…), γίνεται αντιληπτό ότι οι μονάδες οι οποίες λειτουρ-γούν στα Καταστήματα Κράτησης δεν είναι σε θέση νακαλύψουν τις Εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των κρα-τουμένων στον Ελληνικό χώρο.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η προσπάθειαπου έχει ξεκινήσει βρίσκεται στην αρχική της μορφή,παρά τα θετικά βήματα που έχει να επιδείξει με τησυμπαράσταση των αρμοδίων Υπουργείων Παιδείαςκαι Δικαιοσύνης και – κατά περίπτωση – των Διευ-θύνσεων και του Προσωπικού των ΚαταστημάτωνΚράτησης. Σε όσες φυλακές έχουν ήδη δημιουργηθείεκπαιδευτικές μονάδες, τα αποτελέσματα είναι αρκετάενθαρρυντικά. Τόσο στις φυλακές Νέων όσο και σεαυτές των Ενηλίκων, η προσπάθεια των εκπαιδευτι-κών, για την όσο το δυνατόν πληρέστερη παροχή εκ-παίδευσης, είναι πραγματικά υπεράνθρωπη, παρά τηνελλειπή και καθυστερημένη στελέχωση των σχολι-κών μονάδων και τις ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στιςοποίες καλούνται να εργαστούν.

Η νέα πολιτική ηγεσία έχει δηλώσει την επιθυμίατης για ενίσχυση της Εκπαίδευσης στις Φυλακές καιτα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά. Όμως, ο δρό-μος είναι μακρύς. Μόνο σε 12 από τα 30 καταστήματαΚράτησης λειτουργούνεκπαιδευτικές μονάδες. Ακόμαόμως και σε αυτά, αφενός δεν υπάρχουν όλες οι βαθ-

μίδες εκπαίδευσης(Δημοτικό, Γυμνάσιο, Γενικό καιΕπαγγελματικό Λύκειο, ΙΕΚ…), αφετέρου δεν ικανο-ποιούν όλες τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων. Εξαί-ρεση ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί το Ε.Κ.Κ.Ν.Αυ-λώνα.

Έχοντας ως βάση τα σπουδαιότερα προβλήματα, ταοποία παρουσιάζονται σε όλη αυτή την προσπάθειαΕκπαίδευσης στις Φυλακές, είναι σημαντικό να πα-ρουσιαστούν κάποιες προτάσεις, προκειμένου να αν-τιμετωπιστούν και να βελτιωθεί σημαντικά η Εκπαί-δευση στις Φυλακές:o Αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Κώδικα, ώστε

να λάβει υπόψη του τις Εκπαιδευτικές μονάδες στιςΦυλακές. Ο υπάρχων τέθηκε σε ισχύ (Δεκέμβριος1999) πριν τη δημιουργία του πρώτου Γυμνασίου στιςφυλακές (Οκτώβριος 2000).o Δημιουργία σχολικών μονάδων σε κάθε κατά-

στημα Κράτησηςμε ειδική μέριμνα και ευελιξία, ώστενα λειτουργούν όλες οι βαθμίδες Εκπαίδευσης πουαφορούν στους κρατουμένους και να ικανοποιούνόλες τις αιτήσεις των ενδιαφερομένων.o Δημιουργία Επιτελικής Μονάδας Εκπαίδευσης

Φυλακών στο υπουργείο Παιδείας, για το συντονισμόόλων των εκπαιδευτικών μονάδων, σε συνεργασία μετο Υπουργείο Δικαιοσύνης.o Βελτίωση της κτηριακής υποδομής των υπαρ-

χόντων σχολείων και του εξοπλισμού τους.o Δημιουργία Κέντρου Μετεκπαίδευσης για Εκπαι-

δευτικούς που ενδιαφέρονται να στελεχώσουν τις Εκ-παιδευτικές μονάδες εντός των φυλακών.o Προαγωγή της συνεργασίας των Εκπαιδευτικών

μονάδων και των Σωφρονιστικών Καταστημάτων, κα-θώς παρουσιάζονται πολλές φορές, αρκετές αρρυθ-μίες μεταξύ των δύο φορέων.o Επιπλέον στελέχωση των Σωφρονιστικών Κατα-

στημάτων, με ειδικότητες Κοινωνικού – Ανθρωπιστι-κού Προσανατολισμού (Κοινωνικοί Λειτουργοί, Ψυ-χολόγοι κ.ά.).o Δημιουργία Σχολής Σωφρονιστικών Υπαλλήλων

(τριετούς ή τετραετούς διάρκειας), την ευθύνη τηςοποίας θα έχουν τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα καιστην εκπαίδευση των οποίων ειδική μέριμνα θα πρέ-πει να δοθεί στην ενθάρρυνση και ενίσχυση των κρα-τουμένων για συμμετοχή τους σε κάθε μορφή εκπαί-δευσης, καθώς εκτιμούμε ότι οι συγκεκριμένοι εργα-ζόμενοι αποτελούν ένα ιδιαίτερο μοχλό για την εκπαί-δευση στις φυλακές.

Προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελεί η προάσπισηκαι εξασφάλιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τωνΚρατουμένων, προϋπόθεση απαραίτητη για την κα-λύτερη λήψη της οποιασδήποτε μορφής εκπαίδευσηςεπιλέξει ο κρατούμενος.

Από τις επαφές, την ανταλλαγή απόψεων, σκέψεωνκαι προβληματισμών με τις νέες πολιτικές ηγεσίεςτων εμπλεκομένων Υπουργείων, αυτών της Παιδείαςκαι της Δικαιοσύνης, έχω την πεποίθηση ότι θα πραγ-ματοποιηθούν σημαντικά βήματα προς την παραπά-νω περιγραφόμενη κατεύθυνση. Η πολιτική βούλησηυπάρχει. Αναμένουμε την υλοποίησή της, καιμάλισταμε γοργό και γενναίο βηματισμό, ιδιαιτέρως στις Φυ-λακές Νέων. [

Δ/ντής Γυμνασίου – Λυκείου ΕΚΚΝ Αυλώνα,Πρόεδρος EPEAHellas

12

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΚΑΛΟΓΕΡΗ ΕΛΕΝΗ*

Tα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ), σύμφω-να με την επίσημη ιστοσελίδα της ΓενικήςΓραμματείας Εκπαίδευσης Ενηλίκων, του

υπεύθυνου για τα ΣΔΕ φορέα του Υπουργείου Παιδεί-ας, αποτελούν έναν θεσμό με απόλυτα θετική εικόναστην ελληνική κοινωνία, ο οποίος ξεκίνησε το 2000.Το πρόγραμμα των ΣΔΕπου συγχρηματοδοτείται απότο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ελληνι-κό Δημόσιο,ξεκίνησε με τη λειτουργία του πρώτουΣΔΕ στο Περιστέρι.

Σήμερα λειτουργούνεξήντα δύο (62)ΣΔΕ σε όλη τηνεπικράτεια. Οκτώ από αυτά τα σχολείαλειτουργούνμέσα σε σωφρονιστικά καταστήματα. Επίσης λειτουρ-γούν τριάντα τρία (33)παραρτήματα (τμήματα εκτόςέδρας), δύο εκ των οποίων ιδρύθηκαν φέτος σε Αθήνακαι Θεσσαλονίκη μέσα σε δομές του ΟΚΑΝΑ.

Τα ΣΔΕ δίνουντη δυνατότητα σε ενήλικες, 18 ετών

και άνω, που δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονηυποχρεωτική εκπαίδευση, να συνεχίσουν τις σπουδέςτους και να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτή-ριο του Γυμνασίου (νόμος 2525/97). Η φοίτηση είναιδιετής (9+9 μήνες) και τα μαθήματα γίνονται κάθεαπόγευμα από Δευτέρα έως Παρασκευή.

Ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων των ΣΔΕ συ-νεχίζει στην επόμενη βαθμίδα εκπαίδευσης (ΕΠΑΛ,Γενικό Λύκειο) και συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός αυ-τών που έχουν αποφοιτήσει ή φοιτούν στο Πανεπι-στήμιο.

Τα ΣΔΕ αποτελούν έναναπό τους πιο επιτυχημέ-νους εκπαιδευτικούς θεσμούς που αγκαλιάστηκε απότην ελληνική κοινωνία, επειδή απαντούσε και απαντάσε υπαρκτά προβλήματα όπως είναι:o η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού

ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, o η επανασύνδεσή τους με τα συστήματα κατάρτι-

σης και εκπαίδευσης,o η βελτίωση της επαγγελματικής θέσης τους,o η επανένταξή τους στην αγορά εργασίας καιo η ανάπτυξή τους ως ατόμων και πολιτών.

Τα αποτελέσματα της πολύχρονης λειτουργίας τωνΣΔΕ είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά και ενθαρρυντικάκαι οφείλονται:o στη στελέχωσή τους με εκπαιδευτικό προσωπικό

υψηλού επιπέδου,o στην πλαισίωσή τους με θεσμούς υποστηρικτι-

κούς όπως η Επιτροπή Παρακολούθησης των ΣΔΕ,o στην τακτική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

και συμβούλων των σχολείων,o στα επιστημονικά απολογιστικά συνέδρια που

διεξάγονταν τα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους καιo στην υποστήριξη του έργου τους από την πολι-

τεία μέσω της Ομάδας Έργου.Η ταχύτατη αύξηση του αριθμού των ΣΔΕ αναδει-

κνύει μια τεράστια ανάγκη ενός μεγάλου ποσοστούτων κατοίκων της ελληνικής επικράτειας. Οι εκπαι-δευόμενες-οι στην πλειοψηφία τους προέρχονται απόευπαθή κοινωνικά στρώματα (φυλακισμένοι, γυναί-κες, αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών, Ρομά, Μου-σουλμάνοι, πρώην χρήστες), έχουν χαμηλό εισόδημα,είναι άνεργοι ή απειλούνται από ανεργία.

Σκοπός των ΣΔΕ είναι η επανασύνδεση των εκπαι-δευομένων με την εκπαιδευτική διαδικασία, η εισα-γωγή νέων προοπτικών στη ζωή τους, με απώτεροσκοπό την αποφυγή τού κοινωνικού και επαγγελμα-τικού αποκλεισμού, η απόκτηση γνώσεων και η κατά-κτηση της ικανότητας να μαθαίνουν πώς να μαθαί-νουν, προσφέροντάς τους αναβαθμισμένα εκπαιδευ-τικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις ατομικές καικοινωνικές τους ανάγκες, που τους βοηθούν να αντι-μετωπίσουν προβλήματα της καθημερινής τους ζωήςκαι να απολαμβάνουν τα προϊόντα της σύγχρονηςεπιστήμης, τεχνολογίας και τέχνης. Οι διαδικασίες αυ-τές οδηγούν σε ενίσχυση της αυτοεικόνας τους καιέχουν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αυτοεκτίμησήςτους.

Ο ουμανιστικός χαρακτήρας του προγράμματοςσπουδών και τα βαθιά δημοκρατικά χαρακτηριστικάτων σχολείων αποτυπώνονται στο αρχικό ΑναλυτικόΠρόγραμμα και στις Προδιαγραφές Σπουδών καθώςκαι στον Κανονισμό Λειτουργίας των ΣΔΕ.

Τα μαθήματα που διδάσκονται είναι:Ελληνική ΓλώσσαΜαθηματικά Αγγλική ΓλώσσαΚοινωνική ΕκπαίδευσηΠληροφορικήΠεριβαλλοντική ΕκπαίδευσηΦυσικές ΕπιστήμεςΑισθητική Αγωγή

Η μεθοδολογία των σχολείων αυτών στηρίζεται κυ-ρίως στη βιωματική διδασκαλία πολλές φορές με και-νοτόμες εκπαιδευτικές πρακτικές, που καλλιεργεί τονψυχοσυναισθηματικό κόσμο των εκπαιδευομένων καιτην κοινωνικοποίησή τους, στις συμμετοχικές μεθό-δους, στην αξιοποίηση των εμπειριών τους, στη διε-πιστημονική προσέγγιση της γνώσης, στον κριτικόστοχασμό, στη μετασχηματίζουσα μάθησηκαι την αυ-τενεργή κατάκτηση της γνώσης.

Για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών και την

πραγματοποίηση του πολυεπίπεδου εκπαιδευτικούέργου των ΣΔΕ, απαιτείται εκπαιδευτικό προσωπικόμε αυξημένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, με διε-πιστημονική εμπειρία στην εκπαίδευση, επιμόρφωση,ατομική καθοδήγηση και συμβουλευτική. Θα πρέπειεπίσης να έχει εμπειρία στην κοινωνική και επαγγελ-ματική επανένταξη και φυσικά θα πρέπει να είναι εκ-παιδευμένο στις νέες τεχνολογίες. Ο κάθε εκπαιδευ-τής θα πρέπει να παρατηρεί και να αναγνωρίζει τιςδιαφορετικές ικανότητες και προσόντα κάθε μαθητήκαι να προσαρμόζει την μέθοδό του κατά τέτοιο τρόπο,ώστε να τους βοήθα να ξεπεράσουν τις δυσκολίεςτους και να προσδιορίζουν ένα πρόγραμμαγια τηνζωή τους.Δηλαδή εκπαιδευτικοί με αυξημένη διδακτι-κή και παιδαγωγική κατάρτιση στην ΕκπαίδευσηΕνηλίκων, με διάθεση και όρεξη για προσφορά καιπειραματισμό, με ιδιαίτερη ευαισθησία και ικανότητασυνεργασίας και κατανόησης και ολιστική προσέγγι-ση των ζητημάτων.

Οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται στα ΣΔΕ απο-σπώνται κάθε χρόνο από τη Δευτεροβάθμια Εκπαί-δευση. Επιλέγονται με κριτήρια την πλήρη διαθεσιμό-τητά τους στις ανάγκες του σχολείου, τη γνώση γλωσ-σών και Η/Υ και πολλοί είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών-διδακτορικών διπλωμάτων.

Ωστόσο οι αποφάσεις των τελευταίων ετών, όπως ηδραστική μείωση του αριθμού των αποσπάσεων κα-θώς και η αργοπορημένη πρόσληψη ωρομίσθιων εκ-παιδευτικών, απογύμνωσαν τα σχολεία από προσωπι-κό το οποίο διαθέτει εμπειρία και είχε επιμορφωθείαρκετές φορές. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξανεκπαιδευτικοί που συμπλήρωναν ωράριο στα ΣΔΕ καιαναγκάζονταν να μετακινούνται σε κοντινές πόλειςτου ίδιου νομού. Από μόνο του το γεγονός αυτό φανε-ρώνει την άγνοια ή την αδιαφορία των υπευθύνων,αφούμια από τις βασικές αρχές της Εκπαίδευσης Ενη-λίκων είναι να αντιμετωπίζονται οι εκπαιδευόμενοισυνολικά, δηλαδή το σύνολο των αναγκών τους και ηεστίασημόνο στο γνωστικό μέρος της διδασκαλίας. Γιανα μπορεί ο εκπαιδευτικός να εκπληρώνει αυτό τονπολυδιάστατο ρόλο είναι απαραίτητη η πλήρης δια-θεσιμότητά του.

Παρά της αντιξοότητες των τελευταίων χρόνωνόπως περιγράφηκαν πιο πάνω, η ποιότητα του εκπαι-δευτικού έργου εξακολούθησε να είναι υψηλών προ-διαγραφών χάρη στο ζήλο και το αξιόμαχο των εκπαι-δευτικών που πιστεύουν στο θεσμό και τον υπηρε-τούν, πολλές φορές με αυταπάρνηση.

Αν λάβουμε υπόψη μας τον τρόπο λειτουργίαςτων-Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, καθώς και την μεγάληανταπόκριση που παρατηρείται στη χώρα μας, είναιφανερό πως ο θεσμός αυτός θα πρέπει να ενισχυθείεπιπλέον από την πολιτεία. Θα πρέπει να υπάρχει με-γαλύτερη ενημέρωση και προώθηση του, διότι ταστοιχεία αποδεικνύουν πως, ιδιαίτερα τη σημερινήεποχή, μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα βιώνει τον κοινω-νικό αποκλεισμό εξαιτίας, εκτός των άλλων,της δυ-σκολίας στην πρόσβαση και την απόκτηση γνωστικώνεφοδίων. Αν οραματιζόμαστε μια κοινωνία ισονομίαςκαι ισότητας θα πρέπει το αγαθό της Παιδείας να πα-ρέχεται πρώτιστα σε πολίτες που βιώνουν την ανισό-τητα και τον περιθωριοποίηση. [

Σχολεία δεύτερης ευκαιρίας

*Διευθύντρια σχολείου δεύτερης ευκαιρίας

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

13

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

Στο παραπέντε κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων

ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ*

ΟΝ. 4186/2013 επέφερε πολλές αλλαγές στηδευτεροβάθμια εκπαίδευση, μεταξύ των οποίωνη ριζική αναθεώρηση/μετάλλαξη του θεσμού

της μαθητείας. Η τελευταίαθεσμοθετήθηκε για πρώτηφορά στην Ελλάδα το 1952 και ταυτίστηκε εξαρχής μετο δυϊκόσύστημα εναλλαγής θεωρητικής και πρακτικήςεκμάθησης «τέχνης» σε ειδικές τεχνικές σχολές του Υπ.Εργασίας και στις επιχειρήσεις. Οι σχολές αυτές ήταν2ετούς έως 5ετούς διάρκειας, ανάλογα με την ειδικότη-τα, ενώ η αμοιβή των μαθητευόμενων για την εργασίατους κατά την πρακτική άσκηση καθορίστηκεως κλιμα-κούμενο ποσοστό των αποδοχών των τεχνιτών της ειδι-κότητας.

Μεταξύ 1952 και 2013, το δυϊκό σύστημα γνώρισεαρκετές μεταβολές, με προεξάρχουσες (α) την ένταξη το1985 των Σχολών Μαθητείας του ΟΑΕΔ– που στο μετα-ξύ είχαν μετατραπεί σε τριετούς φοίτησης – στην ανώ-τερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως ισότιμες των ΤΕΣ (β)τη μετατροπή τους το 1998σε ΤΕΕ Α’ Κύκλου και τηνπαροχή το 2000 δυνατότητας χορήγησης τίτλων ισότι-μων της λυκειακής βαθμίδας με τη λειτουργία τμημά-των Β’ Κύκλου ΤΕΕ (γ) τη μετατροπή το 2006 των ΤΕΕσε ΕΠΑΣ 2ετούς φοίτησης για νέους 16-21 ετών, πουέχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τουλάχιστον την Α’ τάξηΓενικού ή Επαγγελματικού Λυκείου.

Η θεσμική αλλαγήτου 2006 άλλαξε εντελώς τον μέχριτότε χαρακτήρα των Σχολών Μαθητείας του ΟΑΕΔ, με-τατρέποντάς τις στην πράξη σε «σχολεία δεύτερης ευ-καιρίας».Αποκλείοντας τις εγγραφές αποφοίτων γυμνα-σίου, και με μικρή ροή αποφοίτων Α’ Λυκείου (εφόσοντα παιδιά δεν αλλάζουν εύκολα σχολείο από τάξη σε τά-ξη της ίδιας βαθμίδας),οιΕΠΑΣ Μαθητείαςτου ΟΑΕΔ έγι-ναν επιλογή κυρίως των αποφοίτων Γενικού ή Επαγ-γελματικού Λυκείου(95% των εγγεγραμμένων μαθη-τών), που αποτύγχαναν να εισαχθούν στην τριτοβάθμιαεκπαίδευση.

Οικονομική κρίση: αντιφατικές επιπτώσειςστο δυϊκό σύστημα

Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η ελκυστι-κότητα των ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ στην ανωτέρωκατηγορία αποφοίτων λυκείου αυξήθηκε έναντι τωνΙΕΚ και αυτό αντανακλάται στις αιτήσεις εγγραφής. Κα-τά την έναρξη της περσινής σχολικής χρονιάς, οι μαθη-τές που γράφτηκαν στις ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ αντιπροσώ-πευαν το 12,5% του συνόλου των μαθητών δημόσιωνημερήσιων σχολικών μονάδων επαγγελματικής εκπαί-δευσης (βλέπε πίνακα).

Η άνοδος των ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ στις προτιμήσειςτων αποφοίτων λυκείου που αποτυγχάνουν να εισαχ-θούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – ιδίως όσων προ-έρχονται από τις χαμηλότερες κοινωνικές και εισοδη-

ματικές τάξεις – οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους.Πρώτον, το δυϊκό σύστημα μαθητείας εξασφαλίζειάμεση σύνδεση της εκπαίδευσης με τις πραγματικέςαπαιτήσεις της αγοράς εργασίας σε επαγγελματικέςγνώσεις και δεξιότητες, ενώ η διετής σχέση μαθητεί-αςστην επιχείρηση επιτρέπει στους εργοδότες να εκ-παιδεύσουν και να αξιολογήσουν τους μαθητευόμε-νους και ανοίγει προοπτικές κανονικής πρόσληψης.Αντίθετα, η προαιρετικότητα και η μικρή διάρκεια(εξάμηνο) της πρακτικής άσκησης στα ΙΕΚ – πουεξάλλου δενπραγματοποιήθηκε καν τα τελευταία χρό-νια – έχουν μειώσει στα μάτια των αποφοίτων λυκείουτην αξιοπιστία των ΙΕΚ, ως θεσμού εξασφάλισηςεπαγγελματικής ένταξης.

Δεύτερον, οι μαθητές των ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ συνάπτουνμε την επιχείρηση συμβάσεις μισθωτής εργασίας, πουπαρέχουν πλήρη ιατροφαρμακευτική και συνταξιοδοτι-κή κάλυψη, αμοιβή στο 75% του ημερομισθίου του ανει-δίκευτου εργάτη για 6 ώρες εργασίας (πλήρης αντιστοί-χιση αμοιβής με χρόνο εργασίας), δώρα και άδειες. Τοκράτος επιδοτεί περίπου 54% του κόστους εργασίας.Επιπλέον, όσοι μαθητές μετακινούνται από γειτονικούςνομούς της έδρας του σχολείου και εφόσον πληρούνκοινωνικά κριτήρια (ορφανοί, χαμηλό οικογενειακό ει-σόδημα, πολύτεκνη οικογένεια) λαμβάνουν επίδομαστέγασης και σίτισης. Αντίθετα, οι σπουδαστές των ΙΕΚπου πραγματοποιούν την πρακτική τους άσκηση(40ωρο την εβδομάδα), οφείλουν να βρίσκουν μόνοιτους ενδιαφερόμενους εργοδότες, δεν λαμβάνουν αμοι-βή, καλύπτονται μόνο για εργατικό ατύχημα και δεν

έχουν άλλες κοινωνικές παροχές.Δεν είναι λοιπόν τυ-χαίο που 80% των μαθητών των ΕΠΑΣ Μαθητείας τουΟΑΕΔ προέρχονται από οικογένειες με ετήσιο εισόδημακατώτερο των 12 χιλιάδων ευρώ, 15% από πολύτεκνεςοικογένειες ενώ ένα μεγάλο ποσοστό από οικογένειεςπου έχουν οικογενειακή επιχείρηση στην οποία οι μα-θητές επιθυμούν να εργαστούν μετά το πέρας των σπου-δών τους.

Από την άλλη πλευρά, η οικονομική κρίση κατάφερεπλήγμα στο δυϊκό σύστημα μαθητείας διότι μείωσε θεα-ματικά τις θέσεις πρακτικής άσκησης που προσφέρουνοι επιχειρήσειςκαι ανέδειξε τις ανεπάρκειες ενός συστή-ματος εξασφάλισης θέσεων πρακτικής άσκησης πουστηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στις πρωτοβουλίεςτων εκπαιδευτικών και των σχολείων.

Ν. 4186/2013: κατάργηση του δυϊκούσυστήματος και «καθολική μαθητεία»

Στις παραπάνω συνθήκες ήρθε ο Ν. 4186/2013 νακαταργήσει το δυϊκό σύστημα μαθητείας ως τμήμα τηςδευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης (οι ΕΠΑΣΜαθητείας του ΟΑΕΔ μετατράπηκαν σε Σχολές Επαγ-γελματικής Κατάρτισης - ΣΕΚ) και να το υποκαταστήσειμε ένα σύστημα καθολικής «μαθητείας» - στην πραγμα-τικότητα πρακτικής άσκησης– για το σύνολο των σπου-δαστώντης επαγγελματικής εκπαίδευσης και αρχικήςκατάρτισης (προαιρετική τάξη μαθητείας σε ΕΠΑΛ καιΣΕΚ, υποχρεωτικό εξάμηνο πρακτικής άσκησης σεΙΕΚ).Αυτή η εξέλιξη σχετίζεται με την προώθηση της μα-θητείας από την Ε.Ε. ως εργαλείου πρόληψης της ανερ-γίας των νέων, με το επιχείρημα ότι αυτή εξασφαλίζειταχύτερη μετάβαση από το σχολείο στην εργασία, αλλάκαι με την άποψη των ευρωπαϊκών θεσμών ότι το υψη-λό ποσοστό νεανικής ανεργίας οφείλεται στην ελλιπήσύνδεση του ελληνικού συστήματος επαγγελματικής εκ-παίδευσης και αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης μετις ανάγκες της αγοράς εργασίας και των επιχειρήσεων.Η ανεπάρκεια θέσεων εργασίας ως κύριο αίτιο της ανερ-γίας των νέων και η μειούμενη προσφορά θέσεων πρα-κτικής άσκησης στις συνθήκες πρωτοφανούς κρίσηςτης ελληνικής αγοράς εργασίας ουδόλωςελήφθησανυπόψη στο δεύτερο Μνημόνιο,όπου περιγράφτηκαν οιδεσμεύσεις της χώρας για την υιοθέτηση του καθολικούσυστήματος.

Η πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόλαβε να κα-ταργήσει τις ΣΕΚ όπως επαγγελόταν προεκλογικά, αλλά

έδωσε παράταση στη λειτουργία των ΕΠΑΣ Μαθητείαςτου ΟΑΕΔ για μία ακόμα σχολική χρονιά, προτού συντά-ξει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Μαθητεία, που θααποτελέσει τμήμα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίουγια την Επαγγελματική Εκπαίδευση και πρέπει να έχειολοκληρωθεί έως τις 31.12.2015 (δέσμευση στο πλαίσιοτου 3ου Μνημονίου).

Το 3ο Μνημόνιο καιτα διλήμματα πολιτικής

Με το 3ο Μνημόνιο η κυβέρνηση της αριστεράς έχειδεσμευτεί να επεκτείνει τον αριθμό θέσεων μαθητείαςγια να καλύψει το σύνολο των μαθητών ΕΠΑΣ και ΙΕΚ

*Καθ. Παντείου Πανεπιστημίου, Πρόεδρος και Διοικήτρια ΟΑΕΔ.

ΔΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΜΑΘΗΤΕΙΑΣΚΑΙ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣΣΧΟΛΕΣ ΟΑΕΔ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΕΝΑΡΞΗ 2014-15)

Τύπος σχολικής μονάδας Άτομα %ΣΕΚ 830 1.0ΕΠΑ.Λ ΥΠΕΠΘ 72214 84.4ΕΠΑ.Σ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ ΟΑΕΔ 10713 12.5ΕΠΑ.Σ ΥΠ. ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ 320 0.4ΕΠΑ.Σ ΥΠ. ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 433 0.5ΕΠΑ.Σ ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ 1005 1.2Σύνολο 85515 100.0

14

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

μέχρι το 2016 και τουλάχιστον 33% όλων των μαθητώνΕΠΑΛ τη σχολική χρονιά 2016-17, στο πνεύμα του Ν.4186. Ωστόσο, τα πολιτικά διλήμματα παραμένουν ωςπρος το μέλλον του δυϊκού συστήματος μαθητείας στιςΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ, που έχει σημειώσει μέχρι σήμερα υψη-λά ποσοστά σταθερής επαγγελματικής ένταξης των μα-θητών που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώ-ματα και έχει συμβάλει καθοριστικά – μεταξύ 1952 και2006 – στη μείωση της σχολικής διαρροής και – - από το2006 μέχρι σήμερα – στην παροχή δεύτερης ευκαιρίαςσε αποφοίτους λυκείου που βλέπουν στη μαθητεία κα-λύτερες προοπτικές επαγγελματικής ένταξης. Εκτός απόιδιαίτερο παιδαγωγικό σύστημα επαγγελματικής εκμά-θησης, έχει εξασφαλίσει στους νέους για πάνω από 60

χρόνια απόλυτα ρυθμισμένη, με πλήρη εργασιακά δι-καιώματα και κοινωνικές παροχές, είσοδο στην αγοράεργασίας. Αντίθετα οι μαθητές των ΕΠΑΛ συνεχίζουν μέ-χρι σήμερα να δουλεύουν συστηματικά στη μαύρη αγοράεργασίας, ενώ – όταν εφαρμοστεί – το καθολικό σύστημαμαθητείας δεν θα εξασφαλίσει εργασιακά δικαιώματαστους πρακτικά ασκούμενους, αλλά θα συμβάλει στηνπεραιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.

Σύντομα θα χρειαστεί να παρθούν πολιτικές αποφά-σεις για το εάν οι ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ θα καταρ-γηθούνκαι οι ομάδες που τους έδειχναν προτίμηση θακατευθυνθούν αναγκαστικά στα ΙΕΚ ήεάν, αντίθετα, θατους ανατεθεί ο ρόλος μείωσης της σχολικής διαρροήςκατά τη μετάβαση από την κατώτερη στην ανώτερη δευ-τεροβάθμια εκπαίδευση, με τη μετατροπή τους σε ένανεναλλακτικό τύπο σχολείου της δευτεροβάθμιας επαγ-

γελματικής εκπαίδευσης. Η πρώτη επιλογή απομακρύ-νει από τον βασικό, κατά τη γνώμη μου, ενδιάμεσο προ-γραμματικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ για αύξηση του ποσοστούτων νέων που ολοκληρώνουν την ανώτερη δευτερο-βάθμια εκπαίδευση, με τελικό στόχο τη θεσμοθέτηση της12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η δεύτερη επι-λογή, που - αντίθετα - υπηρετεί τους παραπάνω στό-χους, χρειάζεται σοβαρή πολιτική και τεχνοκρατική τεκ-μηρίωσηπου επεξεργαζόμαστε στον ΟΑΕΔ και θα εκθέ-σουμε σύντομα σε δημόσιο διάλογο. [

* Ευχαριστώ θερμά τον Γιάννη Παπατσεχιλίδη, Διευ-θυντή της ΕΠΑΣ Ωραιοκάστρου ΟΑΕΔ, για το ενημε-ρωτικό υλικό που μου παρείχε και αποτέλεσε το υπό-βαθρο αυτού του άρθρου.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ*

ΗΕθνική Λυρική Σκηνή αποδεικνύει συνεχώςτα τελευταία χρόνια, πως είναι ένας οργανι-σμός, που οραματίζεται και πρωτοπορεί. Το

όραμα της είναι να φέρει όσο πιο κοντά γίνεται τη λυ-ρική τέχνη σε ένα ευρύτερο κοινό ώστε να γίνει η τέ-χνη αυτή κτήμα όλων των πολιτών και κάνει με τονπιο εμφατικό και δημιουργικό τρόπο πράξη τη δια βί-ου εκπαίδευση μέσω του σπουδαίου αυτού καλλιτε-χνικού είδους. Με εκπαιδευτικά προγράμματα καιδράσεις ανοιχτές για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτεςεφορμά στην κοινωνία με στόχο να χτίσει ισχυρούςδεσμούς με το ακροατήριο της, εκπαιδεύοντας το μέ-σα και έξω από τα θέατρα, στα σχολεία, στους δρό-μους, στις πλατείες, στην αγορά.

Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2016 θα ξεκινήσει τομεγάλο εγχείρημα της μεταστέγασης της ΕΛΣ στις νέ-ες της εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισμού ΊδρυμαΣταύρος Νιάρχος. Η νέα εποχή έχει όμως αρχίσει γιατη Λυρική ήδη από το 2011. Η Εθνική Λυρική Σκηνήτα τελευταία χρόνια κάνει τη διαφορά. Με ένα στο-χευμένο πρόγραμμα εξωστρέφειας αποφάσισε ναβρει η ίδια το κοινό της. Και βγήκε στους δρόμους,στα πιο απρόσμενα σημεία. Έτσι συνάντησαν οι κά-τοικοι της Αθήνας το λυρικό λεωφορείο, που το Φθι-νόπωρο του 2011 με επιβάτες του λυρικούς καλλιτέ-χνες πλημμύρισε με μουσικές τους δρόμους της πό-λης καλώντας τους περαστικούς σε ένα κοινό μουσι-κό ταξίδι. Το ταξίδι αυτό είχε σταθμούς με λυρικέςβραδιές και παραστάσεις χορού σε περιοχές όπως οΚολωνός, η Λαμπρινή, τα Καμίνια, ο σταθμός του με-τρό στον Κεραμεικό και το Μοναστηράκι. Και δε στα-μάτησε εκεί. Τη Λυρική τη συναντήσαμε στη Βαρβά-κειο αγορά, σε μια δράση με πολύ μεγάλη προσέλευ-ση κοινού, είδαμε ανοιχτές πρόβες στη ΔιονυσίουΑρεοπαγίτου και στο λιμάνι του Πειραιά, την εκπλη-κτική παράσταση με το “χορό των γερανών” στο ερ-γοτάξιο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος

Νιάρχος. Ακόμα σε δράσεις στην Θεσσαλονίκη, στοαεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και σε ακριτικέςπεριοχές όπως η Θηρασιά και σε πολλά άλλα σημείασε όλη τη χώρα.

Εξαιρετική επιτυχία σημειώνει και η “όπερα τηςβαλίτσας”, που λόγω της ευελιξίας της, καθώς παρου-σιάζει μια από τις πιο δημοφιλείς παραστάσεις παγ-κοσμίως, την Κάρμεν του Μπιζέ, με ένα μόνο πιάνοαντί για ορχήστρα και με συνοδεία των εξαιρετικώνμονωδών της Λυρικής, έχει επισκεφθεί κινηματογρα-φικές αίθουσες, μουσεία, δημοτικές βιβλιοθήκες, γη-ροκομεία, σε 22 πόλεις της Ελλάδας αλλά και γειτο-νιές στην Αθήνα, όπου δε μπορεί να παρουσιαστεί μιακανονική όπερα λόγω τεχνικών δυσκολιών.

Και βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως όλες αυτές οιδράσεις είναι ανοιχτές στο κοινό, που μπορεί να τιςπαρακολουθεί δωρεάν.

Στα πλαίσια της εξωστρέφειας η Εθνική ΛυρικήΣκηνή προσπαθεί να εκμηδενίζει κάθε πιθανό περιο-ρισμό, οικονομικό, γεωγραφικό και κοινωνικό και θέ-λει η όπερα να είναι για όλους. Και κυρίως για τα παι-διά, που αποτελούν και το μελλοντικό κοινό της Λυ-ρικής. Με ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα με τον τίτλο“Η όπερα διαδραστικά στα δημοτικά σχολεία”, η Λυ-ρική έχει επισκεφθεί πάνω από 150 δημοτικά σχο-λεία σε όλη τη χώρα. Στόχος του προγράμματος είναινα γνωρίσει το μαγικό κόσμο της όπερας στους μι-κρούς μαθητές μέσα από τη συμμετοχή τους στη δια-δικασία παραγωγής μιας παράστασης. Τα παιδιά κα-θοδηγούμενα από μια ομάδα της Λυρικής γνωρίζουνόλα τα επαγγέλματα που εμπλέκονται στην παραγω-γή μιας παράστασης και στο τέλος συμμετέχουν στοανέβασμα της όπερας “Ο κουρέας της Σεββίλλης” στοσχολείο τους. Έτσι, ήδη σε πολύ νεαρή ηλικία, τα παι-διά έχουν την ευκαιρία, να δημιουργήσουν παίζονταςέναν ολόκληρο κόσμο της όπερας. Και η Εθνική Λυ-ρική Σκηνή με την όπερα στα δημοτικά αλλά και μιαπλειάδα εκπαιδευτικών προγραμμάτων φροντίζειαπό τώρα για τους μελλοντικούς ακροατές της. Δημι-ουργεί ακροατές με παιδεία, γνώση και απαιτήσεις.Και αυτό το κοινό, που βιώνει τη λυρική τέχνη ως κά-τι φυσικό ήδη από την παιδική του ηλικία είναι ανοι-

χτό και πιστό σε έναν οργανισμό και ως ενήλικο κοι-νό αργότερα πια.

Η ψηφιακή τεχνολογία προσφέρει τα μέσα που θαοδηγήσουν στην πολιτιστική αποκέντρωση, που έχειστόχο η Εθνική Λυρική Σκηνή. Έχει ήδη ολοκληρω-θεί το πρόγραμμα ΕΣΠΑ με τον τίτλο «Εικονικές πρε-μιέρες στην ελληνική περιφέρεια και στο διαδίκτυο»,με το οποίο καταγράφηκαν ψηφιακά παραστάσειςτης Λυρικής με σκοπό τη μετάδοσή τους σε κινημα-τογραφικές και πολιτιστικές αίθουσες της ελληνικήςπεριφέρειας και οι πρώτες προβολές θα γίνουν μέσαστη σεζόν 2015-2016.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή έκανε το μεγάλο βήμα καιαντί να περιμένει το κοινό να πάει σ’ αυτή, ακολού-θησε την αντίστροφη πορεία. Κατέβηκε η ίδια στουςδρόμους, οι καλλιτέχνες της, η ορχήστρα της, οι ίδιεςτης οι παραστάσεις. Και αυτό είναι το πιο σημαντικόστοιχείο. Και όχι μια φορά. Η εικόνα των λυρικώνκαλλιτεχνών σε μια πλατεία, σε ένα δρόμο, σε έναδημόσιο χώρο δεν είναι κάτι που ξενίζει τους Αθη-ναίους. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της αποφασιστικό-τητας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής να εισχωρήσειστην κοινωνία, να γίνει τμήμα της, κομμάτι της ζωήςτης, τώρα, στα δύσκολα για όλους. Είναι σαφές πιαπως η Λυρική θέλει να προσφέρει μέσα στην κρίσημερικές στιγμές με κάτι πιο ευγενές και πιο όμορφοστους πολίτες της Αθήνας και σιγά σιγά όλης της Ελ-λάδας. Η Λυρική μέσα στην κρίση επιλέγει το δρόμοτης εξωστρέφειας, αυτόν που γεννά ιδέες, αναπτύσ-σει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία και ανοίγε-ται στην κοινωνία των πολιτών. Στοχεύει και επεν-δύει στην ενεργό συμμετοχή όλο και περισσότερωνομάδων του πληθυσμού και μέσω αυτής πιστεύειπως θα επιτευχθεί η κοινωνική ενσωμάτωση και ηπρόοδος. Και μέσω της νέας αυτής θεώρησης της τέ-χνης και του ρόλου της ανοίγεται διπλός ο δρόμοςτης επιτυχίας: Αυτός της βιώσιμης ανάπτυξης τουμεγαλύτερου πολιτιστικού οργανισμού της χώραςμέσα σε τόσο δυσμενείς συνθήκες αλλά και ο θερα-πευτικός ρόλος της τέχνης για μια κοινωνία πουυποφέρει από τις επιπτώσεις της οικονομικής καικοινωνικής κρίσης. [

Όταν η πόλη βιώνει τον πολιτισμό...

*Εκπαιδευτικός, Καθηγήτρια Γερμανικής Γλώσσας καιΠολιτισμού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

15

Δευτέρα 12/10/2015(Πρωί) Ξενάγηση στη ‘Λοξή Τάξη’ (10:00 – 10:30). Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων (Κώστας Ποντικά-

κος), «Γνωρίζω τα φυτά του πάρκου» (10:30 –12:30).

(Απόγευμα) Συμμετοχές – Σύλλογος Γονέων 36ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, 46ο Γυμνάσιο Αθηνών,15ο Γυμνάσιο Αθηνών. Δίκτυο για τα Δικαιώματα τουΠαιδιού «Πλανόδια Βιβλιοθήκη» (16:00 – 18:00).

Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση(Νάσια Χολέβα, Ηρώ Ποταμούση, Χαρά Τσουκαλά, Σό-νια Μολογούση), «Εξερευνώντας τον ανοιχτό χώρο –προσωπικές και συλλογικές αφηγήσεις» (17:00 –19:00).

Αγγελική Βαρελλά (Γυναικεία Λογοτεχνική Συντρο-φιά), «Φιλενάδα, φουντουκιά μου (Πατάκης): ένα ερ-γαστήριο» (17:00 - 18:00).

Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, «‘Στον ίσκιοτου παραμυθόδεντρου’ (Πατάκης): μια ανάγνωση»(18:00 – 19:00).

Αγγελική Βαρελλά «’Χαμόγελο στα χείλη’: Η Αθήνατου ’40 και η απελευθέρωση» (19:00 – 20:00).

Συνεταιρισμός ‘ΛΕΙΛΙΜΛΕΪ’ και Ντίνα Ρέππα (Σύλλο-γος Εκπαιδευτικών ‘Αριστοτέλης’), «Χτίζουμε το σχο-λείο της ελευθερίας των λαών στο Κομπάνι». (20:00– 21:00).

Αντρέας Ζαφείρης (συλλογικότητα Alternativa), «Ένασχολείο για το Λουγκάνσκ» (21:00 – 22:00).

Τρίτη 13/10/2015(Πρωί) Ξενάγηση στη ‘Λοξή Τάξη’ (10:00 – 10:30). Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων (Κώστας Ποντικά-

κος), «Γνωρίζω τα φυτά του πάρκου» (10:30 –12:30).

(Απόγευμα) Συμμετοχές - Σύλλογος Γονέων 36ου

Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, 66ο Δημοτικό ΣχολείοΑθηνών, 15Ο Γυμνάσιο Αθηνών, 46ο Γυμνάσιο Αθη-νών. Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού «ΠλανόδιαΒιβλιοθήκη» (16:00 – 18:00). Παιδαγωγική Ομάδα«Σκασιαρχείο» – «d.j. στα θρανία» (17:00 – 18:00).

Γκέλη Αρώνη, «Είναι αυτά που επιθυμώ αυτά πουχρειάζομαι; - εργαστήριο δικαιωμάτων» (17:00 –19:00).

Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση(Νάσια Χολέβα, Ηρώ Ποταμούση, Χαρά Τσουκαλά, Σό-νια Μολογούση), «Εξερευνώντας τον ανοιχτό χώρο –

προσωπικές και συλλογικές αφηγήσεις» (17:00 –19:00).

Γιώργος Μόσχος (Συνήγορος του Παιδιού): «Το δι-καίωμα των παιδιών στην αντίρρηση» (19:00 –21:00).

Νίκος Θεοδοσίου (Camera Zizanio), «Ταινίες φτιαγ-μένες από παιδιά», (21:00 – 22:30).

Τετάρτη 14/10/2015(Πρωί) Ξενάγηση στη ‘Λοξή Τάξη’ (10:00 – 10:30). Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων (Κώστας Ποντικά-

κος), «Γνωρίζω τα φυτά του πάρκου» (10:30 –12:30).

(Απόγευμα) Βαγγέλης Σπινθάκης (ΜΗΤΙΔΑ κοινω-νική συνεταιριστική επιχείρηση), «Βιωματικός περίπα-τος στο Πεδίο του Άρεως (15:30 – 17:30).

Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, «ΠλανόδιαΒιβλιοθήκη» (16:00 – 18:00). Σπύρος Πετρίτης (θε-ατρικό εργαστήριο), «Γράφοντας και ‘παίζοντας’ τιςδιαφορετικές αφηγήσεις» (17:30 – 19:30).

Χριστίνα Φραγκεσκάκη «Άμπερ, Φάμπερ, βγε (Πα-

τάκης) - Μια λοξή ιστορία στη ‘Λοξή Τάξη’» (17:30 –19:00).

Αναστασία Γκολιομύτη (Ένωση Γονέων, CISV), «Κα-τασκηνώνοντας στο Πεδίο του Άρεως: Για μια παιδα-γωγική της ειρήνης» (19:00 – 20:00).

Τάσος Αλεξανδράκης, «Διεκδικώντας μια πόλη γιατο ποδήλατο»(20:00 - 20:30). Ελισάβετ Σταυρίδου(Θεατρική Παράσταση) «Στην τάξη της κύριας Μαργα-ρίτας» (Ομάδα παραστατικών τεχνών ΠΡΟταση)(20:30 – 22:00).

Πέμπτη 15/10/2015(Πρωί) Ξενάγηση στη ‘Λοξή Τάξη’ (10:00 – 10:30). Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων (Κώστας Ποντικά-

κος), «Γνωρίζω τα φυτά του πάρκου» (10:30 –12:30)..

(Απόγευμα) Συμμετοχές - 31ο Νηπιαγωγείο Αθη-νών, 51ο Δημοτικό Σχολείο. Νατάσσα Δίπλα, «Παιχνίδιμε τ’ αγάλματα» (16:00 – 17:00),

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

ΤΟ ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣΜΕ ΤΗ «ΛΟΞΗ ΤΑΞΗ» ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΆΡΕΩΣ

12 – 18 Οκτωβρίου 2015ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το σημείο συνάντησης είναι ο χώρος έκθεσης της ‘Λοξής Τάξης’ (πρώην Θέατρο Αλίκη)και η είσοδος είναι από το Άγαλμα της Αθηνάς.

16

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Μαργαρίτα Καραβέλλα, Ιωάννα Αλεξιά (Κέντρο Ημέ-ρας ‘Βαβέλ’), «Παίζοντας με τα συναισθήματα»,(16:30 – 17:30).

ΕΚΠΟΣΠΟ ‘Νόστος, «Το παιχνίδι των δικαιωμάτων– τι χρειάζεται ο Σαφάρ για να μεγαλώσει όπως όλατα παιδιά» (17:30 – 19:30).

Παιδαγωγική Ομάδα «Σκασιαρχείο» – «d.j. στα θρα-νία για παιδιά - πουλιά» (17:00 – 17:30).

Λενέτα Στράνη, «Το ξενοπούλι κι ο Συνορίτης ποτα-μός (Σαββάλας)» (17:30 – 18:30). Βαγγέλης Ηλιό-πουλος, «Ο Φήτα (Πατάκης) – Μια ιστορία για το δι-καίωμα των μαθητών στη φαντασία» (19:00 –20:00).

Παιδαγωγική Ομάδα «Σκασιαρχείο» (προβολή), Ηγλώσσα της πεταλούδας (1999) του Χοσέ ΛοίςΚουέρντα (20:30 – 22:30).

Παρασκευή 16/10/2015(Πρωί) Ξενάγηση στη ‘Λοξή Τάξη’ (10:00 – 10:30). Διεύθυνση Αλσών και Πάρκων (Κώστας Ποντικά-

κος), «Γνωρίζω τα φυτά του πάρκου» (10:30 –12:30)..

(Απόγευμα). Φίλοι της ΠαιδαγωγικήςWaldorf/Rudof Steiner (ομιλητής Bernd Ruf), «Παιδα-γωγική έκτακτης ανάγκης» (16:00 – 17:30).

Τράπεζα Χρόνου Εξαρχείων, «Παιχνίδια γνωριμίας»(17:00 – 19:00).

Εργαστήριο αφίσας με τον εικαστικό Ζάφο Ξαγοράρη– επιμόρφωση σε εκπαιδευτικούς της Α΄ ΔιεύθυνσηςΠ. Ε. Αθηνών (17:30 - 19:30).

Ομάδα Νεανικού Θεάτρου ‘Συντεχνία του γέλιου’,«Είστε και φαίνεστε» (απόσπασμα), (19:30 – 20:00).

Συζήτηση με το κοινό: Σοφία Λάχλου (συντονι-σμός), Ζάφος Ξαγοράρης, «Το υπαίθριο σχολείο τηςκοινότητας με τη ‘Λοξή Τάξη’ στο Πεδίο του Άρεως»,Δέσποινα Καρακατσάνη, «Το υπαίθριο σχολείο του Πε-δίου του Άρεως στο μεσοπόλεμο», Βαγγέλης Σπινθά-κης, «Δημιουργία θεματικού κοινωνικού πάρκου στοΠεδίο του Άρεως», Ερμίνα Κυπριανίδου (ΚεντρικόςΤομέας Αθηνών – Περιφέρεια Αττικής), «Σχέδια καιδράσεις για το Πεδίο του Άρεως», Μαρία Ηλιοπούλου(Αντιδήμαρχος Παιδιού), «Ανοιχτά σχολεία στηνΑθήνα», Άλκης Ρήγος, «Παιδεία και Κοινωνία σήμερα»,Πέτρος Δαμιανός, «Παραβατικότητα ανηλίκων: καλύ-τερα να νοιαστούμε πριν παρά μετά», ΧαράλαμποςΜπαλτάς «Ανοιχτά μέσα/ έξω σχολεία με τις ιδέες τηςκριτικής παιδαγωγικής», Πόπη Κύρδη - Μαρία Δημο-πούλου, «Σχολείο και δημόσιας χώρος: η περίπτωσητου δικτύου σχολείων της Α΄ Διεύθυνσης Π. Ε. Αθη-νών ‘Το βλέμμα στην πόλη’». Παρέμβαση: ΜυρσίνηΖορμπά (Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού) καιΚαίτη Κανακκάκη (Λαϊκή Συνέλευση Γκύζη), (20:00 –23:00).

Σάββατο 17/10/2015(Πρωί) Μανόλης Κασιμάτης (επιμέλεια), Βιβλιοθήκη

«Εθνική Αντίσταση»: «Φωτογραφίζοντας την απελευ-θέρωση» (11:30 – 13:30),(Σταδίου 39,2103219493).

(Μεσημέρι) Το αγόρι κι ο κόσμος, (ΝΕΑΝΙΚΟΠΛΑΝΟ – Αλκυονίδα - ελεύθερη είσοδος – Χαράλαμ-πος Μπαλτάς: ενημέρωση για το εκπαιδευτικό πρό-

γραμμα της ταινίας ), (15:00 – 16:30). (Απόγευμα) Συμμετοχές 74ο Δημοτικό Σχολείο, 7ο

Γυμνάσιο Περιστερίου. Νίκος Αγκορτσάς - Μαρία Χωριανοπούλου (mellif-

era action), «Ταξίδια στη θάλασσα (17:00 – 18:30).Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, «‘Το παιδί από

τη θάλασσα (Πατάκης): ανάγνωση» (18:30 – 19:00).Βαγγέλης Βλαχάκης (συλλογικότητα KINOglaz), «Ερ-

γαστήριο δημιουργίας μίνι ντοκιμαντέρ» (18:00 –19:00).

Θέατρο ‘Πόρτα’ (Ντέιβιντ Γκρεγκ), «Ποιος είναι ο Δό-κτωρ Κόρτσακ;» (19:00 – 20:00).

Γκέλη Αρώνη, «Sarvodaya: εποικοδομητική κοινω-νική δράση στην Ινδία με στόχο την ευημερία όλων»(20:00 – 20:30).

Μαρίνα Φραγκιαδάκη (ψυχαναλύτρια), «‘Η Πατησίωνζει’: ένα μάθημα επιθυμίας» (20:30 – 21:30).

Νίκος Θεοδοσίου (Camera Zizanio), «Ταινίες φτιαγ-μένες από παιδιά» (21:30 – 22:30).

Κυριακή 18/10/2015(Πρωί) Φίλοι της Παιδαγωγικής Waldorf/Rudof

Steiner, «Βιωματικό σεμινάριο στη παιδαγωγική τηςέκτακτης ανάγκης; Πώς οι παιδαγωγοί μπορούν ναβοηθήσουν τους πρόσφυγες (11:00 – 14:00).

(Απόγευμα) ‘Πανελλαδική Φιλοζωική Ομοσπονδίακαι Σωματείο ‘Συνεργάζομαι,’ «Συμβιώνω με τα ζώα»(15:00 - 17:00). Παυλίνα Παμπούδη, «Ο Ιβάν ο Τρο-μερός (Ροές): μια ανάγνωση» (17:00 – 18:00). Παι-δαγωγική Ομάδα ‘Σκασιαρχείο, - Φωτεινή Παπαρήγα,«Εθνικός διχασμός και πόλεμος», Μπάμπης Μπαλτάς,«Μεσοπόλεμος με Σεφέρη και Βενέζη», «Χάρτες καιπόλεμος», Γιάννης Φωτεινός, «Μικρά βιβλία διαφορε-τικών ανθρώπων» (15:30 – 19:00). Λούλα Κατσιφή«Πράσινη διαδρομή και υπαίθρια διδασκαλία στη Λι-βαδειά» και Άννα Ζουγανέλη, «Το πράσινο μονοπάτιτης κοιλάδας των Μουσών στη Θήβα» (19:00 –20:00). Τράπεζα Χρόνου Εξαρχείων, «Μια δομή αλ-ληλεγγύης» (20:00 – 21:00).

Υ. γ. Το τηλέφωνο της Διεύθυνσης Αλσών και Πάρ-κων είναι 2108212239. Οι δράσεις θα συνεχίζονταισ΄ όλη τη διάρκεια του έτους 2015/2016 κατόπιν συ-νεννόησης. Ο στόχος είναι το Πεδίο του Άρεως να εί-ναι η αυλή των γειτονικών κι όχι μόνο σχολείων. Γιαπερισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις στο Πεδίοτου Άρεως, Χαράλαμπος Μπαλτάς, 6948828602(skasiarxeio2014@gmail.com)

Κεντρικός Τομέας ΑθηνώνΠαιδαγωγική Oμάδα «Σκασιαρχείο»

Περιφέρεια Αττικής

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ για ένα υπαίθριο σχολείο της κοι-νότητας στο Πεδίο του Άρεως από την ΠεριφέρειαΑττικής και την Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρ-χείο», μαζί και με άλλους φορείς που συμπράττουνσ’ αυτή την πρωτοβουλία, γίνονται επιτέλους πράξη!Η αρχή γίνεται με το έργο του Ζάφου Ξαγοράρη«Λοξή Τάξη» (2015) στο Πεδίο τουΆρεως, έργο που σκοπεύει να λει-τουργήσει, μεταξύ άλλων, κιως συμμετοχικός σχεδια-σμός για το πώς φανταζό-μαστε τον χώρο και τηνυπαίθρια διδασκαλία. Σ’αυτό μπορούμε ναδούμε τους βομβαρδι-σμούς σχολείων, όπωςστο Κομπάνι ή τοΛουγκάνσκ, αλλά καιτην αστική εγχώριααποσχολειοποίηση [de-schooling] και την υπαί-θρια διδασκαλία. Μπορούμενα δούμε με λίγα λόγια το εξω-στρεφές σχολείο της κοινότητας.

Να πούμε πως η «Λοξή Τάξη» παρου-σιάστηκε την άνοιξη στο Μουσείο Μπενάκη σε επι-μέλεια της Πολύνας Κοσμαδάκη, με την συνεργασίατου Βρετανικού Συμβουλίου και του Γυμνάσιου Κα-μινίων. Τώρα το έργο εκτίθεται για να αναγγείλει έναυπαίθριο σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο τουςΆρεως. Το Πεδίο μπορεί να σημάνει την επιλογή τηςΠεριφέρειας Αττικής να αναμετρηθεί εκ νέου με μιαβιώσιμη εκπαιδευτική πολιτική μέσα από την επι-

στροφή της ορατότητας της παιδικής ηλικίας στηνπόλη. Η παρουσία των παιδιών στους δημόσιουςχώρους, η πρόληψη κατά της χρήσης ουσιών, η κοι-νωνική οικονομία, η πολιτισμική αντιστάθμιση στιςκοινωνικές ανισότητες, οι σχέσεις της αρχιτεκτονικής

με την παιδαγωγική, τα ποδήλατα, ο κώδικαςοδικής κυκλοφορίας καθώς και γενι-

κότερα τα δικαιώματα του παι-διού, είναι η κεντρική ιδέα του

υπαίθριου σχολείου τηςκοινότητας με τη «Λοξή

Τάξη» στο Πεδίο τουΆρεως.Τέλη Οκτω-βρίου επίσης θαέχουμε μια συνάν-τηση στον κινηματο-γράφο «Αλκυονίδα» -με την προβολή της

ταινίας του DannielLosset, «Ο δάσκαλος

που άφηνε τα παιδιά ναονειρεύονται» (2006) -

όλων των φορέων αυτώνπου θα υλοποιήσουν εκπαιδευ-

τικά προγράμματα στο χώρο του Πε-δίου του Άρεως, με τα Γραφεία Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων της Α΄ Δι-εύθυνσης Π. Ε. Αθηνών, συμμετοχή και έκθεση τουέργου των σχολείων που θα επισκεφτούν τον χώροκαι μια σειρά από εκδηλώσεις οι οποίες θα μας οδη-γήσουν στο θερινό σχολείο στο Πεδίο του Άρεως, τοκαλοκαίρι του 2016! Ελάτε να κάνετε το μάθημάσας!

Για το υπαίθριο σχολείο της κοινότηταςστο Πεδίο του Άρεως

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

17

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101ΟΛΜΕ

oΚυρία Ζωγραφάκη, τον περασμένο Ιούλιοεκλεγήκατε πρόεδρος στη μεγαλύτερη ομο-

σπονδία του δημόσιου τομέα, την ΟΛΜΕ. Με τοξεκίνημα του τρέχοντος σχολικού έτους εντοπί-στηκαν σοβαρά κενά και ελλείψεις στα σχολεία.Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι τα πιο σημαν-τικά προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσειη νεοεκλεγείσα ηγεσία της ΟΛΜΕ σε ό,τι αφοράτη λειτουργία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης;Πώς νομίζετε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν; Τιέχει κάνει η ΟΛΜΕ ως τώρα σε αυτό το θέμα;

Με την έναρξη των μαθημάτων το νέο ΔΣ της ΟΛ-ΜΕ έστειλε μήνυμα προς τους συναδέλφους στοοποίο παρουσίαζε την κατάσταση που επικρατεί στασχολεία χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης ή υπερ-βολής. Είναι φανερό ότι για μια ακόμα σχολική χρονιάη εκπαίδευση βρίσκεται στο στόχαστρο των συνεχιζό-μενων μνημονιακών πολιτικών της λιτότητας και τωνπερικοπών. Χιλιάδες τα κενά στα σχολεία, αλλά καικανένας διορισμός μόνιμων εκπαιδευτικών. Μια σει-ρά από σημαντικές λειτουργίες της δημόσιας έχουνυπονομευτεί. Παράλληλα, στοιχειώδη εργασιακά,ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα των εργαζο-μένων στην εκπαίδευση, που είχαν ήδη πληγεί τα τε-λευταία χρόνια, απειλούνται με περαιτέρω υπονόμευ-ση.

Ως εκπαιδευτικό κίνημα διεκδικούμε σταθερά τηνκάλυψη των κενών με μαζικούς διορισμούς εκπαι-δευτικών. Έτσι θα δοθεί λύση στο πρόβλημα της μόνι-μης και σταθερής εργασίας αλλά κυρίως θα αντιμετω-πιστεί το αυτονόητο, ότι οι μαθητές το Σεπτέμβρη πρέ-πει να έχουν σχολεία που να είναι σε θέση να λειτουρ-γήσουν, με τα αυτονόητα δηλαδή εκπαιδευτικούς καιβιβλία. Και ενώ η επάρκεια του διδακτικού προσωπι-κού είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επανασύστα-ση σημαντικών εκπαιδευτικών δομών που καταργή-θηκαν, δυστυχώς, για άλλη μία χρονιά το αίτημα γιακάλυψη των πραγματικών κενών με μόνιμους διορι-σμούς δεν υλοποιείται.

Γι’ αυτούς τους λόγους η ΟΛΜΕ κάλεσε τον κλάδοσε διαρκή επαγρύπνηση και ανάληψη δράσεων, με τηδιοργάνωση σε όλα τα σχολεία, σε συντονισμό με τιςΕΛΜΕ, τόσο ενημερωτικού χαρακτήρα όσο και διεκ-δικητικού. Για την επιτυχή έκβαση τέτοιων αγώνωνείναι αναγκαίο να υπάρξει η ευρύτερη δυνατή ενότη-τα με τους γονείς και κηδεμόνες, την εκπαιδευτικήκοινότητα, το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας καιμια τέτοια δράση είναι αυτή που διοργανώνουν όλοιοι φορείς της εκπαίδευσης την επόμενη Τετάρτη στις14 Οκτωβρίου. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να υπερα-σπιστούμε αποτελεσματικά το μέλλον της εκπαίδευ-σης, των παιδιών και του λαού μας.

oΣτις αρχές αυτής της εβδομάδας, στις 5 τουΟκτώβρη, είχαμε την Παγκόσμια Ημέρα των

Εκπαιδευτικών. Αλήθεια, ποια είναι η κατάστασηπου βιώνει σήμερα ο κλάδος των εκπαιδευτικώνστην Ελλάδα, σε συνθήκες ακραίας οικονομικής

κρίσης;

Η Ημέρα των Εκπαιδευτικών έδωσε όντως την ευ-καιρία να αναδειχτούν ευρύτερα τα σοβαρά προβλή-ματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος μας τόσο στην Ελ-λάδα, όσο και αλλού. Στη Διακήρυξη που κυκλοφόρη-σε η ΟΛΜΕ τονίζουμε ότι οι εκπαιδευτικοί υφίστανταικατ’ εξακολούθηση τις δραματικές συνέπειες των πο-λιτικών που ασκούν οι Κυβερνήσεις σε βάρος τους γιατο ξεπέρασμα της κρίσης. Προβάλαμε τα οξυμέναπροβλήματα που αντιμετωπίζει η δημόσια εκπαίδευ-ση, όπως τα διαπιστώσαμε με την έναρξη της νέαςσχολικής χρονιάς. Γι’ αυτό και απαίτησή μας είναι νατερματιστεί αυτή η ακραία λιτότητα, που οδηγεί σε«φτωχοποίηση των εργαζομένων, επιδείνωση τωνσυνθηκών εργασίας, συνολική υποβάθμιση του επι-πέδου διαβίωσής τους, κάτω από τη συνεχή απειλήτης ανεργίας και της υποαπασχόλησης». Είναι γεγο-νός ότι και το υπουργείο Παιδείας αναγνωρίζει ταπροβλήματα αυτά. Δεν αρκούν όμως τα λόγια. Χρει-άζονται έμπρακτες διαβεβαιώσεις.

oΕκτιμάτε ότι υπάρχουν περιπτώσεις εκπαι-δευτικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες, σχετικά, δυ-σκολίες στην τρέχουσα συγκυρία; Αν ναι, ποιεςείναι αυτές και πώς σκέπτεται η ηγεσία της ΟΛ-ΜΕ να αντιμετωπίσει τα συναφή προβλήματα;

Η πρώτη ομάδα που μου έρχεται στο νου είναι οι νέ-οι συνάδελφοι και ιδιαίτερα οι «πρωτοδιόριστοι». Μηφανταστείτε, πάντως, πως μιλώντας για «νέους» εκ-παιδευτικούς αναφερόμαστε υποχρεωτικά και σε νέ-ους στην ηλικία. Ούτε βέβαια εννοούμε εκπαιδευτι-κούς που διορίστηκαν τα τελευταία χρόνια, δεδομένου

Συνέντευξη της Ελένης Ζωγραφάκηστο «Παιδεία και Κοινωνία»

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Προβάλαμε τα οξυμέναπροβλήματα που αντιμετωπίζειη δημόσια εκπαίδευση, όπως ταδιαπιστώσαμε με την έναρξητης νέας σχολικής χρονιάς. Γι’αυτό και απαίτησή μας είναι νατερματιστεί αυτή η ακραίαλιτότητα, που οδηγεί σε«φτωχοποίηση τωνεργαζομένων, επιδείνωση τωνσυνθηκών εργασίας, συνολικήυποβάθμιση του επιπέδουδιαβίωσής τους, κάτω από τησυνεχή απειλή της ανεργίας καιτης υποαπασχόλησης»

18

ΟΛΜΕ

ότι, όπως υποθέτω γνωρίζετε, οι προσλήψεις εκπαι-δευτικών ουσιαστικά έχουν σταματήσει με την εφαρ-μογή των μνημονίων. Ωστόσο, όσοι έχουν διοριστεί τατελευταία χρόνια έχουν υποστεί μεγαλύτερες μειώσειςσε σύγκριση με τους παλαιότερους, ενώ είναι περισσό-τερο εκτεθειμένοι στις αρνητικές εξελίξεις σε τομείςόπως είναι το ασφαλιστικό και το συνταξιοδοτικό.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως που κατατρύχει αυτούςτους συναδέλφους είναι η επιβολή «ελαστικών» σχέ-σεων εργασίας. Αναπληρωτές και ωρομίσθιοι εκπαι-δευτικοί εργάζονται – άρα και αμείβονται – για περιο-ρισμένο διάστημα του έτους, οι αποδοχές τους είναιανεπαρκείς ακόμα και για τη στοιχειώδη επιβίωσήτους. Ας αναλογιστούμε ακόμα ότι κατά κανόνα οπρώτος διορισμός τους γίνεται σε νησιωτικές ή άλλεςδυσπρόσιτες περιοχές και το γεγονός αυτό αυξάνει τιςανάγκες των ίδιων και των οικογενειών τους.

Θα ήθελα να απευθυνθώ ιδιαίτερα σε αυτούς τουςσυναδέλφους με την παρότρυνση να αναζητήσουν τηθέση τους στο αγωνιστικό εκπαιδευτικό κίνημα και μετη δική τους ουσιαστική παρέμβαση να το προσανα-τολίσουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Αυτοί / αυτέςείναι το μέλλον του κλάδου και πάνω τους θα στηρι-χτεί η αγωνιστική συνέχεια του κλάδου.

oΗ κρίση που διέρχεται σήμερα η Ελλάδα καιγενικότερα η παγκόσμια κρίση εκτιμάτε ότι

είναι αποκλειστικά οικονομική ή έχει πολυδιά-στατο χαρακτήρα; Σε κάθε περίπτωση, πώς πι-στεύετε ότι μπορεί η εκπαίδευση να συμβάλειστην αντιμετώπισή της;

Ασφαλώς πρόκειται για μια πολυδιάστατη κρίση,που εκδηλώνεται σε όλα τα επίπεδα των σύγχρονωνκοινωνιών. Θα ήθελα να δώσω έμφαση σε κάποιεςπλευρές που συζητούνται λιγότερο και συνδέονταιάμεσα με την εκπαίδευση. Αναφέρομαι πρώτα στηνκρίση αξιών που μαστίζει τις σύγχρονες κοινωνίες καιέχει έκδηλες συνέπειες και στη λειτουργία των σχολεί-ων. Αναφέρομαι σε ένα ρηχό και βραχυπρόθεσμο ωφε-λιμισμό, που προβάλλουν οι νεοφιλελεύθερες αντιλή-ψεις, με στόχο πρωτίστως να ικανοποιούνται οι ανάγ-κες του ατόμου, χωρίς να εξετάζονται ευρύτεροι κοι-νωνικοί παράγοντες. Δεν γίνεται κατανοητό ότι η ανα-συγκρότηση και η ανάπτυξη των σύγχρονων κοινω-νικών αφορά ευρύτερα κοινωνικά σύνολα. Αλλά καιστον τομέα της μόρφωσης, προέχει για τη σημερινήνεολαία η απόκτηση επίζηλων τίτλων σπουδών καιέχει δευτερεύουσα σημασία η επαρκής, συνολική καιπολυδιάστατη μορφωτική συγκρότηση του νέου αν-θρώπου. Στους τομείς αυτούς χρειάζεται ένας συνολι-κός αναπροσανατολισμός της εκπαίδευσης, στο πλαί-σιο μιας συνολικής ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης.

oΠροέρχεστε από το χώρο της ριζοσπαστικήςΑριστεράς, που τα τελευταία χρόνια αναδει-

κνύεται σταθερά πρώτη δύναμη στην ΟΛΜΕ.Ποια είναι η ιδιαίτερη συνεισφορά αυτού τουχώρου στη δράση της ΟΛΜΕ; Μπορείτε να τηναξιολογήσετε;

Δεν είναι καθόλου τυχαίο γεγονός ότι αυτός ο χώ-ρος επί δεκαετίες ακολουθεί μια σταθερά ανοδική πο-ρεία, που οδήγησε τα τελευταία χρόνια στην πρώτηθέση στο συνδικάτο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,την ΟΛΜΕ. Πιστεύω ότι ο κλάδος της εκπαίδευσης και

γενικότερα ο κόσμος της εργασίας έχει τα κριτήρια καιτη δυνατότητα να αποφανθεί ποιες συνδικαλιστικέςδυνάμεις στάθηκαν σταθερά, με συνέπεια και αγωνι-στικότητα, αλλά και με ενωτικό πνεύμα δίπλα του. Ει-δικότερα την τελευταία πενταετία ως ΣυνεργαζόμενεςΕκπαιδευτικές Κινήσεις βρεθήκαμε στην πρώτη γραμ-μή των αγώνων του κλάδου θέτοντας ως ζήτημαπρώτης προτεραιότητας την προάσπιση των δικαιω-μάτων των εργαζομένων και τη διασφάλιση μιας δη-μόσιας εκπαίδευσης που θα παρέχεται δωρεάν σε κά-θε παιδί και σε κάθε πολίτη χωρίς διακρίσεις και απο-κλεισμούς.

Αλλά και σήμερα συνειδητοποιούμε μέρα τη μέρα τηδύσκολη κατάσταση, εντοπίζουμε τις αιτίες, προβλέ-πουμε τις μελλοντικές επιπτώσεις. Και δραστηριοποι-ούμαστε συλλογικά, δημιουργώντας μια ανθρώπινηασπίδα προστασίας για το δημόσιο σχολείο. Χωρίς μνη-μόνια, χωρίς λιτότητα και περικοπές και με επίκεντροτον άνθρωπο και τις ανάγκες του και όχι τα κέρδη τωνεπιχειρήσεων. Σταθερά προσανατολισμένοι στα αιτή-ματα αιχμής που αποτέλεσαν και τους άξονες τωναγώνων των τελευταίων χρόνων, συνεχίζουμε τουςαγώνες μας για την οριστική κατάργηση των πολιτι-κών των μνημονίων, της λιτότητας και των περικοπών.

oΑν δεν κάνουμε λάθος, είναι η πρώτη φοράπου αναδεικνύεται γυναίκα πρόεδρος και

αναλαμβάνει το τιμόνι της ΟΛΜΕ στα ενενήνταπερίπου χρόνια της ιστορίας της, παρόλο πουπρόκειται για ένα κλάδο όπου αριθμητικά κυ-ριαρχούν οι γυναίκες. Μάλιστα στην αντίστοιχηομοσπονδία των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθ-μιας, τη ΔΟΕ, ακόμη δεν έχει σημειωθεί το αντί-στοιχο, αν και εκεί η αριθμητική υπεροχή τωνγυναικών είναι συντριπτική. Έχει κάποια σημα-σία το γεγονός της εκλογής σας ως πρώτης γυναί-κας στην προεδρία της ΟΛΜΕ;

«Οι γυναίκες διδάσκουν, οι άντρες διοικούν» είναι οτίτλος ενός άρθρου της Ε. Μαραγκουδάκη που συνο-ψίζει εύστοχα αυτό που συμβαίνει στην εκπαίδευση.Κάτι παρόμοιο, οφείλω να πω, συμβαίνει σε μεγάλοβαθμό και στο συνδικαλισμό. Όσο προχωρούμε προςτα ανώτερα επίπεδα της ιεραρχίας, τόσο οι γυναίκεςγίνονται δυσδιάκριτες, σχεδόν αόρατες. Και αυτό συμ-βαίνει σε έναν επαγγελματικό χώρο όπως αυτός τηςεκπαίδευσης, που ουσιαστικά γυναικοκρατείται. Απόαυτή την άποψη, η ανάληψη των προεδρικών ευθυ-νών μιας μεγάλης Ομοσπονδίας, όπως είναι η ΟΛΜΕ,από μια γυναίκα μπορεί να θεωρηθεί σημαντική κα-τάκτηση στον αγώνα για την κατάκτηση της ισότηταςτων δύο φύλων. Πιστεύω ότι θα λειτουργήσει θετικάστο μέλλον, καθώς θα είναι μια ακόμα αφορμή για νααποδομηθούν τα παραδοσιακά στερεότυπα του φύ-λου, που θεωρούν τις γυναίκες ικανές μόνο για συμ-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

19

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

19

Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε μιαπροϊούσα υποβάθμιση στη διδασκαλία τηςΙστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Μια σειρά από κινήσεις οι οποίες υπαγορεύονται,στην καλύτερη περίπτωση, είτε από άστοχους σχε-διασμούς είτε από κριτήρια αμιγώς οικονομικά,οδηγούν στην περιθωριοποίηση του γνωστικού αν-τικειμένου, αφού:

1. Η Ιστορία δίδεται για διδασκαλία ως πρώτηανάθεση στους φιλολόγους (ΠΕ02) και σε αποφοί-τους του Τμήματος Μεθοδολογίας Ιστορίας καιΘε-ωρίας της Επιστήμης-ΜΙΘΕ (ΠΕ33)1 του ΕΚΠΑ καιως δεύτερη ανάθεση σε ειδικότητες οι οποίες έχουνδιδαχθεί ελάχιστα το επιστημονικό αντικείμενο καικαθόλου την ειδική διδακτική του στην αρχική τουςεπιμόρφωση (Πανεπιστήμιο). Οι ειδικότητες αυτέςείναι ΠΕ01 - Θεολόγοι, ΠΕ05, ΠΕ06, ΠΕ07, ΠΕ34(Γαλλικής, Αγγλικής, Γερμανικής, Ιταλικής Γλώσ-σας αντίστοιχα), ΠΕ10 (Κοινωνιολόγων) και ΠΕ13(Νομικών - Πολιτικών Επιστημών).

2. Η πραγματικότητα (στοιχεία των ΔιευθύνσεωνΔευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) δείχνει ότι η Ιστο-ρία, πρακτικά, δεν διδάσκεται πλέον από τους φιλο-λόγους αλλά από όλες τις άλλες ειδικότητες - καθε-στώς πια στα Γυμνάσια2 της χώρας τα τελευταίαχρόνια.

3. Από την προηγούμενη σχολική χρονιά έχει κα-ταργηθεί η διδασκαλία της Ιστορίας στη Β’ τάξητων Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Έτσι, γιατους μαθητές των σχολείων αυτών η διδασκαλίατης Ιστορίας σταματά στην Α΄ τάξη με την Άλωσητης Κωνσταντινούπολης. Φυσικά, δεν διδάσκονταικαθόλου Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία.

4. Το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστο-ρίας στη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου από το σχολικόέτος 2015-2016 διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομά-δα αντί για 3 που διδασκόταν μέχρι πέρσι.Ωστόσο,παραμένουν σε ισχύ το ίδιο ΠρόγραμμαΣπουδών και το ίδιο σχολικό εγχειρίδιο, τα οποίαέχουν σχεδιαστεί για τρίωρη διδασκαλία.

5. Η διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας που εντάσ-σεται από την παρούσα σχολική χρονιά στη ζώνητων βιωματικών δράσεων ανατίθεται σε ΟΛΕΣ τιςειδικότητες πλην φιλολόγων,μαθηματικών και φυ-σικών!

Η τελευταία απόφαση (η οποία φαίνεται να αναι-ρείται, εν μέρει, σε χρόνο ρεκόρ) είναι φυσικό ναέχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στον εκπαι-δευτικό κόσμο: το μάθημα αντιμετωπίζεται ως μιαεύκολη και μη απαιτητική διαδικασία, αφού ΟΛΕΣοι ειδικότητες (βλ. γυμναστές, καθηγητές μουσικής,οικιακής οικονομίας, πληροφορικής και τεχνολόγοικ.λπ.), ειδικότητες στις οποίες, προφανώς, υπάρχειδιαθεσιμότητα θεωρούνται κατάλληλες να εκπονή-σουν ένα project Τοπικής Ιστορίας. Οι αυστηρέςπειθαρχίες της Ιστορίας, η ειδική διδακτική, η προ-σέγγιση δύσκολων και σύνθετων ιστορικών εννοι-ών, η γνωστική και παιδαγωγική σκευή την οποία

πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός για να προ-σεγγίσει το σύνθετο και ιδιαίτερα απαιτητικό αντι-κείμενο της Ιστορίας δεν λαμβάνονται καθόλουυπόψη στο σχεδιασμό του ΥΠΕΘ.

Το μάθημα της Ιστορίας για όλους τους ανωτέρωλόγους θα πρέπει να διδάσκεται από εξειδικευμέ-νους εκπαιδευτικούς, πρωτίστως αποφοίτους ιστο-ρικών τμημάτων και φιλολόγους. Η σωστή εισαγω-γική και η συνεχής ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση(όπως και σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα) θα πρέ-πει να αποτελεί προτεραιότητα για την Πολιτεία. Σεκαιρούς δύσκολους η Εκπαίδευση θα πρέπει νααποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα και όχινα δέχεται ψίχουλα: είναι φανερό ότι η αδυναμίαδιορισμού εκπαιδευτικών από τις προαναφερθείσες«βασικές» ειδικότητες οδηγεί σε λύσεις εξαμβλωμα-τικές.

Η καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης, ωςαποτέλεσμα της ιστορικής κατανόησης και τουιστορικού γραμματισμού, αποτελεί πρώτιστο καθή-κον για όλους μας και προϋπόθεση για την ανά-πτυξη της υγιούς συνείδησης του ενεργού πολί-τη.Σε μια περίοδο κυριαρχίας λαϊκισμού και εθνι-κισμού με ποικίλες εκφάνσεις κατά την οποία οιχρήσεις και καταχρήσεις της Δημόσιας Ιστορίαςυποκαθιστούν την ιστορική εκπαίδευση, η επιστη-μονική προσέγγιση του αντικειμένου αποτελεί επι-τακτική πρωτεύουσα ανάγκη. Αυτό μπορεί να επι-τευχθεί με τη σοβαρή αναδιάρθρωση και εκσυγ-χρονισμό των Προγραμμάτων Σπουδών και τωνσχολικών εγχειριδίων Ιστορίας στο Γυμνάσιο καιτο Λύκειο και την ανανέωση της διδακτικής μεθο-δολογίας. Κάτι που μπορεί να προωθηθεί με τηνανάδειξη της ιστορίας-πρόβλημα, η οποία προϋπο-θέτει τηνενεργητική μάθηση (μεθοδική επεξεργα-σία ιστορικών πηγών, πολυπρισματικές και ενσυ-ναισθητικές προσεγγίσεις, ομαδοσυνεργατικέςπρακτικές), με την κατανόηση εννοιών β’ επιπέδου(αιτιακή συνάφεια, μακροπρόθεσμες συνέπειες, συ-νέχεια / ασυνέχεια{τομή}, ομοιότητα και διαφορά,ιστορική σημασία, τεκμηρίωση, ηθική διάσταση),πέρα από εκείνες του α΄ επιπέδου (τι, ποιος, πού,πότε, γιατί), με την αναγωγή τουτοπικού και εθνι-κού στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιοπλαίσιο, έτσιώστε να οικοδομείται η «μεγάλη εικόνα». Όλα αυτάαπαιτούν καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ειδικό-τητας και όχι «όλες τις ειδικότητες πλην των αρμο-δίων ιστορικών/φιλολόγων».

Καλούμε τους υπεύθυνους να διορθώσουν τη λα-θεμένη αυτή ενέργεια με τρόπο που δεν επιδέχεταιαμφισβήτηση και την Πολιτεία να σκύψει με υπευ-θυνότητα και σοβαρότητα στο πρόβλημα της ιστο-ρικής εκπαίδευσης των μαθητών μας διορθώνον-τας αστοχίες και λάθη που μας έχουν οδηγήσει στησημερινή αδιέξοδη κατάσταση. [

1. Οι διορισμένοι συνάδελφοι με την ειδικότητα αυτή είναιελάχιστοι (μονοψήφιος αριθμός).2. Και στις Α’ και Β’ τάξεις των Λυκείων.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ -ΌΜΙΛΟΣΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

4 Οκτώβριου • Διαμαρτυρία για τη Διδασκαλίατης ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

πληρωματικούς και βοηθητικούς ρόλους. Ανάλογεςπεριπτώσεις σε πεδία που θεωρούνται παραδοσιακάανδρικά «κάστρα,», όπως για παράδειγμα στην πολιτι-κή, σπάζουν ταμπού και προκαταλήψεις με τη δύναμητου παραδείγματος. Ας σκεφτούμε πόσα θετικά βήματαέχουν γίνει μόνο το τελευταίο διάστημα, όπως για πα-ράδειγμα με την ανάδειξη της πρώτης γυναίκας πρω-θυπουργού, έστω και «υπηρεσιακού» χαρακτήρα. Φυ-σικά, απομένουν πολλά ακόμα να γίνουν και η εκπαί-δευση μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο προς αυτήτην κατεύθυνση.

oΚαι μια τελευταία ερώτηση: Αντιμετωπίζετειδιαίτερες δυσκολίες και ποιες, στην προσπά-

θειά σας να συμβιβάσετε τις δεσμεύσεις που απορ-ρέουν από τη θέση σας στην ηγεσία της ΟΛΜΕ μετις απαιτήσεις που προβάλλονται σε σας ως γυναί-κα;

Το γεγονός ότι οι οποιεσδήποτε δυσκολίες τελικά ξε-περνιούνται είναι το σημείο στο οποίο πρέπει να στα-θούμε και να αντλήσουμε από αυτό ένα αισιόδοξο μή-νυμα. Η θέληση και η συνεχής προσπάθεια για τα κα-λύτερα δυνατά αποτελέσματα που θα κρίνουν τις τύχεςκαι τις προσδοκίες χιλιάδων εκπαιδευτικών αποτελούνπυξίδα στη δράση μου και τη στάση μου ως προέδρουτης ΟΛΜΕ. [

ΝΕΟΛΑΙΑ

20

ΠΑΝΤΣΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΤΣΕΦΑΛΑ ΒΙΚΥ*

Οτρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα προ-γράμματα έρευνας στο πανεπιστήμιο μέχρικαι σήμεραείναι αρκετά προβληματικός και

σκοτεινός για την πλειοψηφία της πανεπιστημιακήςκοινότητας. Από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, ηέρευνα έχει αφεθεί σε ομάδες ειδικών, που συγκρο-τούν πια σε πολλές περιπτώσεις καθηγητικές ελίτ,ενώ σε μεγάλο βαθμό παρατηρείται το φαινόμενο, ηίδια ερευνητική ομάδα καθηγητών να αναλαμβάνειπολλαπλά ερευνητικά προγράμματα, πράγμαπου οδη-γεί και στη συσσώρευση των αντίστοιχων κονδυλίων.Αυτή η κατάσταση δημιουργήθηκε συντηρήθηκε καικαλλιεργήθηκε από την κυρίαρχη αντίληψη που επι-κρατούσε ως τώρα ως πολιτική στρατηγική για τηντριτοβάθμια εκπαίδευση. Στρατηγική που επικροτού-σε την πάσης φύσεως ιδιωτική πρωτοβουλία σε το-μείς,που απαιτείται να είναι αποκλειστικά υπό δημό-σια ευθύνη και εποπτεία. Τα μεγάλα ερευνητικά προ-γράμματα, όπου υπάρχουν, χρηματοδοτούνται καιστηρίζονται κυρίως από μεγάλους επιχειρηματικούςομίλους και εταιρίες, με στόχο αυτοί να αποκομίσουνως όφελος την γνώση που θα προκύψει ως αποτέλε-σμα καθώς και την χρήση και κάρπωση του ερευνη-τικού προϊόντος. Μιλάμε επομένως για έρευνα κατευ-θυνόμενη από ιδιώτες και προσηλωμένη σε συγκε-κριμένες ανάγκες και συμφέροντα, αυτά των λίγωνεπιχειρηματιών.

Έτσι με την πάροδο των χρόνων το πεδίο της έρευ-νας γίνεται το πεδίο εκείνο, που κυρίως συντηρεί καιαναπτύσσει την επιχειρηματική λειτουργία εντόςτωνπανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Η έρευνα στο πανε-πιστήμιο έγινε ο κύριος μοχλός απορρόφησης χρημα-τοδότησης, κρατικής και ιδιωτικής προέλευσης, χωρίςωστόσο ποτέ να έχει γίνει προσπάθεια για ουσιαστικήαναβάθμιση των προγραμμάτων και σύνδεσή τους μετον ευρύτερο ή τοπικό παραγωγικό ιστό. Τα βασικάπροβλήματα που διαπιστώνονται τόσο κατά την ανά-

ληψη όσο και κατά την διεξαγωγή ενός ερευνητικούπρογράμματος ανάγονται κατ αρχήν στην έλλειψηδιαφάνειας στις σχετικές διαδικασίες, στην έλλειψησυγκροτημένης εποπτείας της όλης διαδικασίας απότην πανεπιστημιακή κοινότητα, καθώς και στηναναντιστοιχία των ερευνητικών προγραμμάτων καιαποτελεσμάτων με τις κοινωνικές ανάγκες.

Διαφάνεια –Συμμετοχικότητα – ΔημοκρατίαΟ αγώνας ενάντια στην διαφθορά εντός του πανε-

πιστημίου περνάει κυρίαρχα μέσα από την χρηματο-δότηση των επιμέρους δράσεών του. Νευραλγικό ση-μείο μιας συνολικότερης στρατηγικής για την έρευνααποτελεί η διαφάνεια σε κάθε στάδιο υλοποίησης της.Χωρίς την καθιέρωση δημόσιων και δημοκρατικώνδιαδικασιών ανάληψης των ερευνητικών προγραμ-μάτων, κάθε τεχνοκρατική συζήτηση για την χρημα-τοδότηση και την κατεύθυνση της απομένει κενόγράμμα.Δημοκρατία και συμμετοχικότητα στο ερευ-νητικό έργο, σημαίνει αφενός ανοιχτές και δημοκρα-τικές διαδικασίες προκήρυξης των προγραμμάτωνκαι των θέσεων, διαδικασίες στις οποίες μπορεί να πά-ρει μέρος ο καθένας, ενώ τα επιμέρους κριτήρια γιατην επιλογή των ερευνητών θα καθορίζονται, ειδικάγια κάθε ερευνητικό πρόγραμμα, από ανεξάρτητηπρος τούτο επιτροπή. Αφετέρου, δημοκρατία και συμ-μετοχικότητα σημαίνει να έχει ουσιαστικό λόγο η πα-νεπιστημιακή κοινότητασε κάθε στάδιο της ερευνητι-κής διαδικασίας. Τέλος οφείλουν οι ερευνητικές ομά-δες να δημοσιοποιούν την πρόοδο που σημειώνεταικατά την υλοποίηση των ερευνητικών προγραμμά-των, έτσι ώστε οι επιμέρους λεπτομέρειες να είναι ανάπάσα στιγμή προσβάσιμες από το σύνολο της πανεπι-στημιακής κοινότητας.

Έρευνα προσανατολισμένηστις κοινωνικές ανάγκες

Η κατάσταση στο ερευνητικό έργο, όπως την περι-γράψαμε παραπάνω, με την κατεύθυνση των κονδυ-λίων κυρίως σε ιδιώτες, απέκλειε το πανεπιστήμιο καιάλλους δημόσιους φορείς, από μεγάλα ερευνητικάπρογράμματα, όπως κατασκευαστικά και ενεργειακά

έργα, έργα υποδομών, περιβαλλοντικές μελέτες. Σεαντίθεση με την μέχρι τώρα κατάσταση, που η έρευναεξυπηρετούσε συμφέροντα λίγων και εκλεκτών, ηαπάντηση πρέπει να είναι η κοινωνική χρησιμότητατου ερευνητικού έργου των πανεπιστημίων. Κάθε πα-νεπιστήμιο οφείλει να είναι οργανικά ενταγμένο στηνκοινότητα στην οποία βρίσκεται, καθώς και στην πα-ραγωγική δομή με την οποία εμπλέκεται, ώστε κάθεερευνητικό πόρισμα που παράγεται να είναι άμεσαδιαθέσιμο στους αρμόδιους δημόσιους φορείς, καθώςκαι στις εμπλεκόμενες κοινωνικές – πολιτικές δομέςπροκειμένου να χρησιμοποιείται εν τέλει με τον βέλ-τιστο δυνατό τρόπο προς εξυπηρέτηση των κοινωνι-κών αναγκών. Εξάλλου, στα πλαίσια ενός νέου συνο-λικού σχεδιασμού για το ερευνητικό έργο, η κοινωνι-κή χρησιμότητα πρέπει να αποτελεί το κυρίαρχο κρι-τήριο για την αξιολόγηση και την περαιτέρω χρημα-τοδότησή του.

Νέοι επιστήμονες - ερευνητέςΕίναι γεγονός πως η παραπάνω προβληματική δο-

μή και λειτουργία των ερευνητικών προγραμμάτωνέχει οδηγήσει πολλούς νέους επιστήμονες, στο νααναζητούν ευκαιρίες για την εκπόνηση έρευνας σεπανεπιστήμια του εξωτερικού. Έτσι, μεγάλο κομμάτιτου νέου επιστημονικού δυναμικού της χώρας, τελει-ώνοντας τις σπουδές του στα ελληνικά πανεπιστήμια,αναγκάζεται να μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Συνη-θίζεται να λέγεται πολλές φορές πως “η Ελλάδα τρώειτα παιδιά της”, πως “οι νέοι άνθρωποι είναι το μέλλοναυτού του τόπου” και ότι ένας λαός γερασμένος όπωςο δικός μας χρειάζεται τους νέους και τις νέες του γιανα σταθεί στα πόδια του. Για να κρατήσουμε όμως τηνγνώση και τις νέες ιδέες εντός των τειχών, για να πε-ριορίσουμε το λεγόμενο braindrain, πρέπει να επανα-σχεδιάσουμε το πλαίσιο της πανεπιστημιακής έρευ-νας στην κατεύθυνση της κοινωνικής χρησιμότητας.Το διαφορετικό αυτό στίγμα, ο προσανατολισμός δη-λαδή σε ζητήματα με έντονα κοινωνικό και παραγω-γικό ενδιαφέρον, αποτελεί εν τέλει εργαλείο για τηνίδια την ανασυγκρότηση των παραγωγικών δομώντου τόπου. [*Μέλη της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

Η πανεπιστημιακή έρευνα ως μοχλόςγια την παραγωγική ανασυγκρότηση

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

21

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣΠΗΓH: www.teachersolidarity.com

ΙράνΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ του Ιράνεντείνει την καταστολήενάντια στους Ιρανούς εκ-παιδευτικούς προχωρώντας

σε συλλήψεις όλο και πε-ρισσότερων ηγετικών στε-

λεχών του εκπαιδευτικού κι-νήματος. Σύμφωνα με τον διεθνήοργανισμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, HumanRights Watch, η κυβέρνηση επιχειρεί να στείλει έναμήνυμα στους εκπαιδευτικούς για το νέα σχολικήχρονιά. Το περασμένο έτος υπήρξε σειρά απεργια-κών και άλλων κινητοποιήσεων ως άμεση απόρ-

ροια της οικτρής κατάστασης του εκπαιδευτικού συ-στήματος και των μισθών εξαθλίωσης. Οι Ιρανοί εκ-

παιδευτικοί κερδίζουν περίπου 100 δολάρια το μήνα,εν μέσω ιδιωτικοποιήσεων.

ΜεξικόΈΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ έχει περάσει από την απαγωγή 43 μαθητών στο ΝότιοΜεξικό, στην πολιτεία Guerrero. Η Δεξιά κυβέρνηση του PenaNieto επιχείρησε να επιρρίψει τις ευθύνες στους τοπικούς ηγέ-τες και τις συμμορίες ναρκωτικών, μια απόπειρα που δενέπεισε πολλούς. Οι διαμαρτυρίες για το τραγικό γεγονόςσυνεχίστηκαν όλο το χρόνο με το σύνθημα «Ήταν τοκράτος» να δονεί τη χώρα. Το πρόγραμμα εκπαίδευσηςφοιτώντων εκπαιδευτικών της Ayotzinapa αποτε-λούσε αγκάθι στα σχέδια της κυβέρνησης για τηνπροώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και της διαβόητης«εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης».

ΚροατίαΣΕ ΑΠΕΡΓΙΑ βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί τηςπρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμια και τριτο-βάθμιας εκπαίδευσης της χώρας, απαιτών-τας αύξηση του μισθού τους κατά 4 %. Απότην πλευρά της, η κυβέρνηση και τα σώματαασφαλείας αυξάνουν τις πιέσεις στους εκπαι-δευτικούς να επιστρέψουν στα καθήκοντάτους. Ο πρόεδρος των εκπαιδευτικών σωματεί-ων δήλωσε πως σε μερικά σχολεία η αστυνομίαπροχώρησε σε καταγραφή ονομάτων απεργών, ενώκάποιοι διευθυντές σχολείων απειλούν με απολύσεις. Τασωματεία στοχεύουν στην απόσπαση κάποιας δέσμευσης γιακαλύτερους μισθούς εν όψει των επερχόμενων εκλογών.

ΚαναδάςΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ της πρωτοβάθ-μιας εκπαίδευσης στο Οντάριο τουΚαναδά αγωνίζονται για επαρκήχρηματοδότηση της Παιδείας. Η το-πική διοίκηση επιχειρεί να επιβάλειτους ίδιους όρους που είχε επι-χειρήσει να περάσει και στουςεκπαιδευτικούς της δευτερο-βάθμιας, οι οποίοι επίσηςαντέδρασαν το προηγού-μενο έτος. Κάτι τέτοιο θαείχε ως φυσική συνέπειατα προβλήματα που δημι-ουργήθηκαν στη δευτερο-βάθμια εκπαίδευση να εμ-φανιστούν και στην πρωτο-βάθμια: Πολυμελή τμήματα,λιγότερο υποστηρικτικό προ-σωπικό και φτωχότερες εργα-σιακές συνθήκες. Αυτό που ενό-χλησε περισσότερο τα εκπαιδευτικάσωματεία ήταν η άρνηση της κυβέρ-νησης να προσέλθει σε οποιονδή-ποτε διάλογο με τους δασκάλους ναπροετοιμάζουν απερ-γιακές κινητο-ποιήσεις.

Ουρουγουάη ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ της χώρας ξεκίνησαν απεργιακές κινητοποιήσεις σε ένδειξη αλλη-λεγγύης με τους μαθητές που προσήχθησαν βίαια από τις δυνάμεις ασφαλείας, κατάτη διάρκεια κατάληψης διοικητικού κτηρίου του Υπουργείου Παιδείας. Οι μαθητές ζη-τούσαν καλύτερη καλύτερη χρηματοδότηση για την Παιδεία. Εδώ και μεγάλο διάστημαη εκπαιδευτική κοινότητα πιέζει για περισσότερους πόρους και αγωνίζεται ενάντιαστην ποινικοποίηση της διαμαρτυρίας. Τον περασμένο μήνα η κυβέρνηση κήρυξε τηναπεργία των εκπαιδευτικών παράνομη, χωρίς όμως

να καταφέρνει, όπως φαίνεται, να περιορί-σει την απεργιακή δράση τους.

ΜΑΤΙΕΣ

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

22

Σκοταδισμός και αντίστασηΗ Επιβολή του «Νέου Κράτους»

Πριν κλείσουν 9 μήνες από την επιστροφή τουστο θρόνο, το ζεστό βραδινό της 4ης Αυγού-στου 1936, ο Γεώργιος υπέγραφε δύο δια-

τάγματα αναστολής σειράς άρθρων του Συντάγματοςκαι κήρυξης στρατιωτικού νόμου καθώς και διάλυσηςτης Εθνοσυνέλευσης, λόγω… «απειληθείσης σοβαράςδιαταράξεως της δημοσίας τάξεως» από τα σχέδια τουκομμουνισμού, ο οποίος «επίστευεν ότι επέστη η στιγ-μή της ανατροπής του «κοινωνικού καθεστώτος»…

Τα διατάγματα είχε συντάξει ο εκλεκτός του στηνπρωθυπουργία Ι. Μεταξάς. Ο ίδιος ο βασιλιάς, σύμφω-να με τον διευθυντή του Πολιτικού του γραφείου κα-θηγητή Θεόδωρο Αγγελόπουλο, μάλιστα, αναρωτήθη-κε… «μήπως έπρεπεν να κρατήσω Εγώ την Δικτατπο-ρίαν»(!), αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι το επί-θετο Γκλύξμπουργκ, που σημαίνει στα γερμανικάφρούριο ευτυχίας για τη χώρα, αποδεικνύονταν Ουγ-κλύξμπουργκ, δηλαδή φρούριο δυστυχίας.

Τρεις τέσσερις άνθρωποι – ο Βασιλιάς, ο πρωθυ-πουργός του, ο υπουργός εσωτερικών Σκυλακάκηςκαι η φαιά προσωπικότητα του νέου καθεστώτος, ο εξαπορρήτων του Μεταξά δημοσιογράφος Ι. Διάκος –φαίνεται ότι ήταν οι μόνοι που γνώριζαν τις διεργα-σίες που είχαν οδηγήσει στην κήρυξη της Δικτατο-ρίας. Οι Υπουργοί της Κυβέρνησης απλά κλήθηκανστο πρωθυπουργικό γραφείο ένας ένας και προσυπέ-γραψαν τα διατάγματα, με τρεις μόνο τιμητικές εξαι-ρέσεις.

Την ίδια βραδιά η Ειδική Ασφάλεια προχώρησε σεμαζικές συλλήψεις συνδικαλιστών κι εργατών, τωνβουλευτών του Παλαϊκού Μετώπου Δημήτρη Γληνούκαι Βασίλη Βέρβερη, των αγροτιστών Ιωάννη Σοφια-νόπουλου και Κώστα Γαβριηλίδη, του νεαρού βουλευ-τή των φιλελευθέρων υφηγητή Θεμιστοκλή Τσάτσουκαι του καθηγητή του Συνταγματικού ΑλέξανδρουΣβώλου.

Η επόμενη μέρα ανέτειλε χωρίς κανένα φανερόέκτακτο μέτρο εκτός από την απαγόρευση κυκλοφο-ρίας όλων των εφημερίδων και ένα Διάγγελμα τουπρωθυπουργού κολλημένο στους τοίχους διαστάσεων0,65 Χ 0.40 με τα επιχειρήματά του «γιατί Δικτατο-ρία». Ο πιστός στο θρόνο Στρατός παρέμεινε στουςστρατώνες, ενώ το απόγευμα της ίδιας μέρας ο νέοςΔικτάτορας προχώρησε σε ανασχηματισμό της Κυβέρ-νησής τους με την είσοδο σ’ αυτή του εισηγητή του‘Ιδιώνυμου’ Κωνσταντίνου Ζαβιτσιάνου ως αντιπρο-έδρου και Υπουργού Οικονομικών, του ΑλέξανδρουΚορυζή ως Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας, του πα-λιού Γραμματέα της ΓΣΕΕ Αριστείδη Δημητράκου ωςΥπουργού Εργασίας, και του Κωνσταντίνου Γεωργα-κόπουλου ως υπουργού Παιδείας και μερικών ακόμη.Το Υπουργικό Συμβούλιο συμπληρώνεται σύντομακαι με νέα τρία υφυπουργεία: Διοικήσεως Πρωτευού-σης, που ανέλαβε ο πρώην Δήμαρχος της Αθήνας και

γνωστός φιλοναζιστής Κωνσταντίνος Κοτζιάς, Τύπουκαι Πληροφοριών, που ανέλαβε ο πιστός φίλος τουΜεταξά Θεόδωρος Νικολούδης, και εκείνο της Ασφά-λειας, που ανέλαβε ο παλιός απότακτος του κινήματοςτου 1923 Κωνσταντίνος Μανιαδάκης.

Ο Βρετανός πρέσβης σερ Σίδνευ Ουατερλόου τηλε-γραφούσε στο Λονδίνο: πρόκειται για «κυβέρνηση μη-δενικών» με «εγκέφαλο» τον Βασιλιά και στο πηδάλιοως «όργανό του» τον «πολύ ταπεινό υπηρέτη του»Ιωάννη Μεταξά.

Μ’ αυτά τα μηδενικά, λοιπόν, αρχίζει μια νέα Δικτα-τορία, εκείνη της 4ης Αυγούστου, που φιλοδοξεί ναοικοδομήσει ένα… «Νέον Κράτος», εκείνο του «ΤρίτουΕλληνικού Πολιτισμού», σε προφανή μίμηση του Να-ζιστικού Τρίτου Ράιχ και προφανώς με βάση το δόγματου «Φύρερ-Πριντσίπ», δηλαδή της παντοδυναμίαςτου Αρχηγού και ‘Εθνικού Κυβερνήτη’, όπως αυτοο-νομάστηκε ο κ. Μεταξάς.

O τελευταίος σε ραδιοφωνικό του Διάγγελμα στις10 Αυγούστου απαιτεί: «Και τώρα ανανήψατε όλοι διάνα βαδίσωμεν όλοι ομού τον τραχύν δρόμον της Ανα-γεννήσεως του Έθνους. Ξυπνήστε όλοι σας, εγερθήτεως ένα σύνολον διά να αναστήσωμεν την ελληνικήνμας πατρίδα. Ετοιμασθήτε όλοι σας διά θυσίας. Θυσίαςαναγκαίας και διά το κοινωνικόν μας σύνολον καιιδίως τας πασχούσας τάξεις αυτού. Σήκω επάνω Ελ-ληνική Νεολαία. Δεν υπάρχει διά σας άλλη πραγμα-τικότης παρά η Ελληνική Πατρίς… Πέταξε μακράν σουτα ελεεινά αναγνώσματα… Θα υπερπηδήσωμεν κάθεεμπόδιον και θα συντρίψωμεν πάσαν αντίδρασιν.»(Ακρόπολις 11/8ο )

Δεν είναι εδώ ο χώρος, προφανώς, ανάλυσης τηςφύσης του καθεστώτος, που θέλει να μοιάζει με τα αν-τίστοιχα ολοκληρωτικά καθεστώτα της εποχής, όπουο φιλελεύθερος ατομικισμός, ο κοινοβουλευτισμός καιο κομμουνισμός - όπου κομμουνισμός σημαίνει κάθετι το μοντέρνο, δημοκρατικό και προοδευτικό – εξοβε-λίζονται στο πυρ το εξώτερο.

Σύνταγμα δεν υπάρχει, ούτε χρειάζεται, η χώρα κυ-βερνιέται με Διατάγματα και Αναγκαστικούς Νόμους,όπου ό,τι δεν απαγορεύεται είναι υποχρεωτικό.

Τα απαγορεύεται μιας δικτατορίας Πάντως στα απαγορεύεται, εκτός των ατομικών και

πολιτικών ελευθεριών των κομμάτων, του συνέρχε-σθαι και συνεταιρίζεσθαι, της απεργίας, της διάλυσηςτης ΓΣΕΕ και της ενσωμάτωσής της στο ΥπουργείοΕργασίας, της ελευθερίας του τύπου και προφανώςτων εκλογών σε όλα τα επίπεδα, εντάσσονται επίσης… το ρεμπέτικο τραγούδι αλλά και… οι κατσίκες!

Η αποθέωση, πάντως, έρχεται με ένα διάταγμα πουσυντάσσει ο ίδιος ο Μεταξάς στις 5 κιόλας του Αυγού-στου, σύμφωνα με το οποίο απαγορεύονται:

«οιαδήποτε κρίσις περί του έργου της Κυβερνήσεως,εκτός εάν είναι ευμενής,

η αναγραφή ειδήσεων εξ ων να εμφαίνεται η ύπαρ-ξις καπνεμπορικού τραστ,

η αναγραφή πάσης πληροφορίας σχέσιν εχούσης με

εργατικάς και επαγγελματικάς οργανώσεις εκτός καιαν πρόκειται περί κινήσεων και εκδηλώσεων ενισχυ-τικών του έργου της Κυβερνήσεως

η αναγραφή πληροφοριών ή αποκαλύπτη τηνάσκηση προληπτικής λογοκρισίας»

Και επιβάλλεται:«όπως εκθύμως και ενθουσιωδώς δι’ άρθρων, σχο-

λίων και πάσης φύσεως δημοσιευμάτων συμβάλλωσιεις το αναμορφωτικόν και δημιουργικον έργον τηςΚυβερνήσεως», διότι «το Νέον Κράτος έχει το δικαίω-μα και το καθήκον να ρυθμίζη, όπως αυτό κρίνει, δυ-νάμεις εθνικάς, της φύσεως, υδατπτώσεις κ.λπ. Πώςείναι δυνατόν να αφήση άνευ ρυθμίσεως την δύναμιναυτήν η οποία καλείται Δημοσία Γνώμη;»

Και ο Γεώργιος Βλάχος, της έγκυρης ‘Καθημερινής’,μπροστά σε όλα αυτά διακηρύσσει την αφοσίωσή τουστη «νέαν τάξιν πραγμάτων».

Κάποιες πρωτόγνωρες φωτιές ανάβουν με πρωτο-βουλία φασιστών φοιτητών

Δεν είναι μόνο, βέβαια, ο Γεώργιος Βλάχος αλλά καιοι μικρές φασιστοειδής ομάδες φοιτητών που όχι μό-νο χαιρετίζουν «την νέαν τάξην πραγμάτων», αλλάπροχωρούν στη διοργάνωση μιας πράγματι εντυπω-σιακής… πρωτοβουλίας.

Στις 10 Αυγούστου, στα ιστορικά για τους φοιτητι-κούς αγώνες Προπύλαια του Πανεπιστημίου, κατά μί-μηση του μεγάλου ναζιστικού τους προτύπου, συν-τροφευμένοι από τραμπούκους και αλήτες, με αλλα-λαγμούς χαράς, ανάβουν φωτιές όπου καίνε εκατον-τάδες τόμους βιβλίων ελλήνων και ξένων. Συγγραφείςτους δεν είναι μόνο οι κλασικοί του κομμουνισμού,του σοσιαλισμού και του αναρχισμού, αλλά και ο Χάι-νε, Μπέρναρ Σώ, ο Φρόυντ, ο Τσβάιχ, ο ΑνατόλΦράνς, ο Γκόρκυ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Τολστόι, ο Γκαί-τε, ο Φίχτε, ο Δαρβίνος ακόμη και ο Καρκαβίτσας καιο… Παπαδιαμάντης!

Το κάψιμο συνεχίζεται στους Στύλους του Ολυμπί-ου Διός και πιο οργανωμένα στις 16 του μήνα στονΠειραιά. Αντιγράφουμε από τις εφημερίδες:

«Η Εθνική Φοιτητική Νεολαία Πειραιώς, προβαί-νουσα εις την εξαφάνισιν διά πυρός ολοκλήρου σει-ράς κομμουνιστικών εντύπων, την προσεχήν Κυρια-κήν και ώραν 8 μ.μ. και εν τη Πλατεία Πασαλιμανίου,προσκαλεί άπαντας τους εθνικόφρονας ίνα εν σώματιμεταβούν και συμμετάσχουν εις την τελετήν».

Το πόσο πλατιά είναι η έννοια ‘κομμουνιστικό βι-βλίο’ μας δίνει η επόμενη ανακοίνωση της «Επιτρο-πής Εθνικοφρόνων Γονέων Πειραιώς»:

«Καλούνται άπαντες οι εθνικόφρονες γονείς τηςπόλεως Πειραιώς όπως προσέλθουν κομίζοντεςάπαντα τα κομμουνιστικά διδακτικά βιβλία των Σχο-λείων ίνα καώσι ομού μετά σειράς ολοκλήρου κομ-μουνιστικών εντύπων τη ενεργεία της Εθνικής Φοι-τητικής Νεολαίας Πειραιώς.»

Ένας ατέλειωτος κατάλογος με πάνω από 400 τίτ-λους απαγορευμένων βιβλίων σύντομα συγκροτείταιαπό το καθεστώς, ενώ η πανταχού παρούσα λογοκρι-

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 84ο

H επιβολή του καθεστώτοςτης 4ης Αυγούστου

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

23

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΤΧ. 101

σία πετσοκόβει ακόμη και την Αντιγόνη του Σοφοκλήκαι εξαφανίζει από προσώπου γης τον ‘Επιτάφιο’ γιατον Περικλή του Θουκυδίδη.

Πριν από 100 τόσα χρόνια, ο Γερμανό- Εβραίοςποιητής Χάινε είχε γράψει: «Όπου καίγονται βιβλίααργά ή γρήγορα θα καούν και άνθρωποι».

Ειρωνικά, αλλά μάλλον βιαστικά, από τη Βιέννη οΣίγκμουντ Φρόυντ σημείωνε: «Η ανθρωπότητα φαί-νεται να έχει προοδεύσει, γιατί ενώ το Μεσαίωνα καί-γανε τον συγγραφέα, τώρα καίνε μόνο τα βιβλία του».

Και πράγματι, από το κάψιμο των βιβλίων και τιςαυθαίρετες συλλήψεις σχεδόν αμέσως φτάσαμε στασυστηματικά βασανιστήρια, τις φυλακίσεις, τις εξο-ρίες, τη φάλαγγα, τη γάτα, τον πάγο, το ρετσινόλαδο…, ενώ κυνικά ο υφυπουργός Ασφαλείας Μανιαδάκηςδιακήρυσσε: «αι ποινικά δίκαι των συλλαμβανομέ-νων… δεν εξυπηρετούν… την αδέσμευτοι δικονομικώνκανόνων… να επιβάλλωσι τας νομίμους κυρώσεις»!

Υπάρχουν βέβαια και οι αδούλωτοι φοιτητές Παρά το κλίμα τρόμου και τη χλιαρή πρώτη αντί-

δραση των αστών πολιτικών, όλες οι νεολαίες αστι-κών και αριστερών κομμάτων, υπερβαίνοντας τις ιδε-ολογικο-πολιτικές τους διαμάχες και με αιχμή τησπουδάζουσα νεολαία της Αθήνας και της Θεσσαλο-νίκης στέκουν από την πρώτη ώρα μαχητικά εχθρικέςπρος το «Νέον Εθνικόν Κράτος».

Μέσα στον Αύγουστο κιόλας συγκροτούν το «Αντι-δικτατορικό Μέτωπο Νέων» και λίγο αργότερα τη«Φιλική Εταιρεία». Η «Ένωση Νέων Ελλάδος» όχι μό-νο δεν ανέστειλε τις λειτουργίες της αλλά έδρασε κα-ταλυτικά για την οργάνωση του ΑντιδικτατορικούΜετώπου. Σε εκδρομή μάλιστα που οργάνωσε το Σε-πτέμβριο του 1936 στο φρούριο της Φυλής, στηνΠάρνηθα, ο επικεφαλής της Νίκος Καρβούνης μίλησεανοικτά για την ανάγκη ενός πλατιού αντιφασιστικούενωτικού μετώπου. Πολυγραφημένες αντιδικτατορι-κές εφημερίδες αρχίζουν να κυκλοφορούν παράνομα,συνθήματα αρχίζουν να εμφανίζονται στους τοίχους,ξαφνικές μικροδιαδηλώσεις σημειώνονται σε κεντρι-κούς δρόμους, διαμαρτυρίες για τις απολύσεις αντι-καθεστωτικών καθηγητών, όπως των Αλ. Σβώλου καιΠ. Λορεντζάτου της φιλοσοφικής εμφανίζονται. ΤοΑντιδικτατορικό Μέτωπο Νέων, που συντόνιζε αυτέςτις κινήσεις, έχει δημιουργήσει, σύμφωνα με τους Λι-ναρδάτο και Ραφτόπουλο, συντονιστική επιτροπήαποτελούμενη από τους Εμ. Κοθρή και Βασ. Ποντικό-πουλο της Φιλελεύθερης Νεολαίας, Ηλ. Μπρεδήματης Νεολαίας του Λαϊκού Κόμματος, Μπάμπη Δρακό-πουλο, Αλ. Προβελέγγιο και Α. Φικιώρη της ΟΚΝΕ,Μανούσο Πλουμίδης Γιάννης Παπαθεοδώρου, ΝίκοςΛουρωτός της ‘Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας, Κομν.Πυρομάγλου, της Ενωσης Νέων Ελλάδας, που ορί-στηκε και γραμματέας του Μετώπου, και εκπροσώ-πους των νεολαίων του Αγροτο-εργατικού ΚόμματοςΜ. Φιλνισάκο και των Κομμάτων του Γ. ΚαφαντάρηΒενέτης και Μπουρδάρα, του Γ. Παπανδρέου, Βλουμί-δη του Μυλωνά και του Ενωτικού του Κανελλόπου-λου Λ. Ξάνθου.

Βέβαια, η επιβολή της δικτατορίας μπορεί να είχεανακόψει κάθε κίνηση φοιτητικής διεκδίκησης, να εί-χε διαλύσει τις φοιτητικές οργανώσεις πλην των φα-σιστοειδών, αλλά δεν είχε κατορθώσει, παρά τις διώ-ξεις, να επιφέρει καίρια πλήγματα σ’ αυτές τις κινή-σεις, παρά και τη βοήθεια του «Εθνικού ΠαμφοιτητιούΣυλλόγου» στην Αθήνα και της «Εθνικής Παμφοιτη-τικής Ενώσεως» στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες σε συ-

νεργασία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και με τις Πρυ-τανικές αρχές, συμβάλλουν με όλες τις δυνάμεις τουςστις διώξεις των αντιδικτατορικών φοιτητών.

Ο δικτάτορας διαισθάνεται τον κίνδυνο και κραυγά-ζει προς τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλο-νίκης κατά την επίσημη επίσκεψή του εκεί στις 26Οκτωβρίου. Η επίσκεψη εντασσόνταν στον πρώτοεορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης, που είχε οίδιος αποφασίσει και έγινε στην μεγάλη αίθουσα τε-λετών του Πανεπιστημίου. Η είσοδός του, παρά ταδρακόντεια μέτρα της Ασφάλειας - σύμφωνα με τιςαναμνήσεις της τότε φοιτήτριας της ΦιλοσοφικήςΜαρίας Αγριγιαννάκη, αργότερα Καραγιώργη – συνο-δεύτηκε από «σύννεφα προκηρύξεων που έπεφτανμπροστά του από τα παράθυρα, το ταβάνι , από τα πιοαπρόσμενα μέρη». Είχε δίκιο, λοιπόν, ο «Εθνικός Κυ-βερνήτης να κραυγάζει:

« Σας απαγορεύω να έχετε διαφορετικές ιδέες απόαυτές του κράτους. Σας ζητώ όχι μόνο να έχετε τιςίδιες ιδέες, αλλά να πιστεύετε σ’ αυτές και να δουλεύε-τε γι’ αυτές με ενθουσιασμό. Αν κάποιος από σας έχειδιαφορετικές ιδέες καλύτερα να μείνει αμόρφωτος.»!

Στον δε Πρύτανη καθηγητή της Φιλοσοφικής Στυλ.Παπαδάκη, που στην προσφώνησή του αναφέρθηκεστα προβλήματα που αντιμετώπιζε το Πανεπιστήμιο,

απάντησε: «Κύριε Πρύτανη, το Πανεπιστήμιό σας είναι μαλ-

λιαροκομμουνιστικό Ίδρυμα, κάντε το πρώτα εθνικόκαι μετά θα έχετε όλη μου τη συμπαράσταση».

Σε επιτροπή δε φοιτητών, που μετά την τελετή τούζήτησε την επαναλειτουργία του εστιατορίου της Φοι-τητικής Λέσχης, που είχε κλείσει η Ασφάλεια, γεγονόςοικονομικά δυσβάστακτο ειδικά για τους φτωχούςφοιτητές από αγροτικές οικογένειες, δηλώνει:

«Και αφού δεν έχετε τα μέσα να σπουδάσετε, γιατίήρθατε στο Πανεπιστήμιο; Να καθίσετε στα χωριά σαςνα οργώσετε τα χωράφια του πατέρα σας και στο Πα-νεπιστήμιο να έρθουν όσοι μπορούν…»!

Η ίδρυση της ΕΟΝΔεν μένει όμως στις απειλές ο «Χαλύβδινος Εθνι-

κός Κυβερνήτης», στις συλλήψεις, στα βασανιστήριακαι τις εξορίες της νεολαίας. Προσπαθεί να φτιάξει τηδική του «Εθνική Οργάνωση Νέων» (ΕΟΝ) τον Οκτώ-βριο του 1936, κατά τα πρότυπα των νεολαιών τωνμεγάλων εμπνευστών του Χίτλερ και Μουσολίνι. Δι-οικητής της ΕΟΝ ανέλαβε το μέλος του «ΕθνικούΠαμφοιτητικού Συλλόγου» και φοιτητής της ΝομικήςΑλέξανδρος Κανελλόπουλος, γιος γνωστού βιομηχά-νου.

Μάταια όμως περίμενε ανταπόκριση. Μάταια πρό-σμενε να γίνει η ΕΟΝ το υποκατάστατο του κόμματοςπου του έλειπε Οι πλούσιες υλικές παροχές, η υπό-θαλψη των πιο ταπεινών ενστίκτων και η εκμετάλ-λευση κάθε νεανικής ματαιοδοξίας δεν αρκούν. Η ορ-γάνωση φυτοζωεί για πάνω από ένα χρόνο μέσα στηγενική αδιαφορία και ειρωνεία.

Ειδικά στο Πανεπιστήμιο, σε αντίθεση με αυτό πουσυνέβη στη Γερμανία, όπου ο ναζισμός κυριάρχησε σεκαθηγητές και φοιτητές ακόμη και πριν την άνοδοτου Χίτλερ στην εξουσία, η προσπάθεια πέφτει στο κε-νό. Στο Πολυτεχνείο, π.χ., για πολύ καιρό οι φαλαγγί-τες δεν ξεπερνούσαν τους δέκα Ένα αντιφασιστικόπνεύμα κυριαρχεί στο φοιτητικό σώμα, το οποίο αγ-καλιάζει και τη γυμνασιακή νεολαία. Θα χρειαστεί, με-τά δύο χρόνια, η ένταξη στη ΕΟΝ να γίνει υποχρεω-τική, να διαλυθούν οι Πρόσκοποι και κάθε άλλη νεο-λαιίστικη οργάνωση, ακόμη και ΧΑΝ και η ΧΕΝ, νααναλάβει την ηγεσία της ΕΟΝ ο Διάδοχος Παύλος γιανα κατορθώσει να μαζικοποιηθεί. [

AΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

«Σας απαγορεύω να έχετεδιαφορετικές ιδέες από αυτές τουκράτους. Σας ζητώ όχι μόνο ναέχετε τις ίδιες ιδέες, αλλά ναπιστεύετε σ’ αυτές και ναδουλεύετε γι’ αυτές μεενθουσιασμό. Αν κάποιος από σαςέχει διαφορετικές ιδέες καλύτερανα μείνει αμόρφωτος»!