บทความวิจัย กลยุทธ์ ... 20170722_1.pdf · 8 วารสารเกื้อการุณย์ ปีที่ 24 ฉบับ 1 มกราคม

7Kuakarun Journal of Nursing Vol.24 No.1 January - June 2017 7

บทความวจย

กลยทธการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล*

Management Strategies to Enhance Action Learning Abilities of Instructors in Nursing Schools

รจรา สบสข ค.ด. (Rujira Suebsook, Ed.D)**วลยพร ศรภรมย ปร.ด. (Walaiporn Siripirom, Ph.D)***

พฤทธ ศรบรรณพทกษ ปร.ด. (Pruet Siribanpitak, Ph.D)****

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอสรางเสรมความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย

ในสถาบนการศกษาพยาบาลใน 3 ประเดน 1) ศกษาสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคของ

การบรหาร 2) วเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคามของการบรหาร 3) พฒนากลยทธ

การบรหารโดยใชวธวจยแบบผสมผสาน กลมตวอยาง คอ สถาบนการศกษาพยาบาล 26 แหง

ผใหขอมล คอ ผบรหารและอาจารยพยาบาลจ�านวน 366 คน เครองมอทใชในการวจย คอ

แบบสอบถาม และแบบประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของกลยทธ แบบสอบถาม

ไดผานการตรวจความตรงตามเนอหาเทากบ .85 และหาความเทยงดวยการหาคาสมประสทธ

แอลฟาของครอนบาคเทากบ 94 สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาความถ รอยละ คาเฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาดชน PNImodified

ผลการวจย พบวา 1) สภาพปจจบนของการบรหารในภาพรวมอยในระดบปานกลาง สภาพ

ทพงประสงคของการบรหารในภาพรวมอยในระดบมากทสด 2) จดแขงของการบรหาร คอ การวางแผนและการเรยนรจากการปฏบต การเรยนรจากการปฏบตและแกไขปญหาจากการท�างาน การเรยนรจากการปฏบตเพอเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณท�างาน จดออน คอ การน�าแผน สการปฏบตและการประเมนผลเพอการเรยนรจากการปฏบต การเรยนรจากการปฏบตและ

* วทยานพนธหลกสตรครศาสตรดษฎบณฑต ทน 90 ป จฬาลงกรณมหาวทยาลย** นสตสาขาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย*** อาจารย ประจ�าคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย**** ศาสตราจารย ประจ�าคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

8 วารสารเกอการณย ปท 24 ฉบบ 1 มกราคม - มถนายน 25608

พฒนาการเรยนรเปนรายบคคล และเปลยนแปลงการเรยนรของบคคลและองคกร โอกาส คอ สภาพสงคม และเทคโนโลย ภาวะคกคาม คอ สภาพการเมองและนโยบายของรฐ และสภาพเศรษฐกจ 3) กลยทธการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย ในสถาบนการศกษาพยาบาล ม 3 กลยทธ คอ 3.1) ออกแบบและวางแผนการเสรมสราง ความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย โดยก�าหนดใหอาจารยท�าแผนการพฒนา การเรยนรเปนรายบคคล เพอใหอาจารยมเปาหมาย วธการ และระยะเวลาในการพฒนาการ เรยนรของตนเองอยางตอเนอง 3.2) ยกระดบการปฏบตการในการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย โดยผบรหารและอาจารยรวมกนสรางระบบกลม/ชมชนนกปฏบต และใชกระบวนการของการเรยนรจากการปฏบตเพอใหเกดความเชยวชาญของกลม 3.3) ยกระดบการประเมนการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย โดยสถาบน มการก�าหนดเกณฑ ผลลพธ ตวชวดทชดเจนในการเรยนรจากการปฏบตในทกกจกรรม/พนธกจหลกของสถาบน ในทกมตอยางสม�าเสมอ

ค�าส�าคญ: การเรยนรจากการปฏบต, สถาบนการศกษาพยาบาล

Abstract The purposes of this research were to enhance action learning abilities of instructors in nursing school in 3 issuse 1) to study the current and the desirable states of management. 2) to analyze the strengths, weaknesses, opportunities and threats of management. 3) to develop strategies for management. This research method was mixed methods. The twenty-six nursing schools were used as research sample. The three hundred and sixty six administrators and nursing instructors were informants. The research instruments were questionnaire and assessment tool. The questionnaire was tested for content validity by 5 experts which indicated with .85. Index of item objective congruence and the coefficient alpha of Cronbach was .94. The frequency, percentage, average, standard deviation, PNI

modified were used for

data analysis.

The research findings showed that 1) the overall of the current state of management was at the moderate level. The overall of the desirable states of management was at the highest level. 2) The strengths of management were planning for action learning, action learning for problem solving, and action learning for learning from learning process through work experience. Weaknesses were


implementing and evaluating for action learning, action learning for personal learning ability, personal and organizational learning transformation. The Opportunities were social condition and technology while the threats were the government policy and economic condition 3) Management strategies to enhance action learning abilities of instructors in nursing schools were 1) to design and plan to strengthen action learning for personal and organizational learning transformation by making individual plan include goals, methods and timeline for continuous improvement,. 2) to implement efficiency to strengthen action learning for personal and organizational learning transformation by administrators and committee provide group, professional learning community to use action leaning process for group’s expertise. 3) to increase evaluation efficiency to enhance action learning for personal and organizational learning transformation by identify criteria-outcome-indicator of action learning

Keywords: Action Learning, Nursing Schools

บทน�า

องคกรแหงการเรยนรเปนแนวคดในการ

พฒนาองคกรและการพฒนาทรพยากรมนษย

ทส�าคญทท�าใหคนในองคกรกระตอรอรนทจะ

เรยนรและสรางองคความรใหเกดขนผานกระบวนการ

เรยนรรวมกนเปนทมอยางตอเนอง .มความสามารถ

ในการปรบตวใหมและตนตวทจะตอบสนองตอ

สภาพแวดลอมซงเปลยนแปลงอยางตอเนอง

(Marquardt, 2002) โดยเฉพาะอยางยงสถาบน

การศกษาในระดบอดมศกษา ดงทปรากฏอยใน

กรอบพฒนาอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2

(พ.ศ. 2551-2565) ทวา มหาวทยาลยมหนาทสอน

และถายทอดความร ใหแกเยาวชนและผ เรยน

พรอมๆกบท�าหนาทรวบรวม สงเคราะห วเคราะห

สรางและเผยแพรความรผานกระบวนการศกษา

วจยในอดต สงทเปนอย ในปจจบน และสงท

อาจเกดขนในอนาคต ผลทสงคมควรไดรบจาก

มหาวทยาลย คอ บณฑตทมความร สามารถเขาส

ชวตท�างาน เปนพลเมองทไดรบการขดเกลา

ทางสงคมและวฒนธรรมมาเปนอยางด สถาบน

การศกษาพยาบาลมพนธกจหลกในการผลต

วชาชพพยาบาล เพอตอบสนองความตองการของ

สงคมสามารถปฏบตการพยาบาลไดตามขอบเขต

ของวชาชพอยางปลอดภย มความรบผดชอบ

เป นผ ร วมงานทมประสทธภาพ มศกยภาพ

ในการพฒนาตนเองและพฒนางานอยางตอเนอง

เปนสมาชกทดของสงคม ซงการจะผลตบณฑต

ทางการพยาบาลทมมาตรฐานยอมตองเกดจาก

คณภาพของสถาบนการศกษา วจตร ศรสพรรณ

(2555) นายกสภาการพยาบาลไดกลาววา พยาบาล


ปจจบนยงขาดแคลนพยาบาลอก 40,000 คน

ในขณะทยงขาดแคลนอาจารย พยาบาลอก

ประมาณ 1,200-1,500 คน เชนกน จงมการ

เสนอใหรฐบาลเรงวางแผน และด�าเนนการ

แกปญหา โดยการลงทนพฒนาอาจารย รวมทง

สนบสนนปจจยการผลตอนๆ เพอสงเสรมการผลต

พยาบาลทไดมาตรฐานในระดบสากล ซงบคคลากร

ทส�าคญในการผลตพยาบาลวชาชพกคออาจารย

พยาบาลทสอนทงในภาคทฤษฎและภาคปฏบต

ซงสถาบนการศกษาพยาบาลในประเทศไทย

มจ�านวนมากกวา 80 สถาบน (สภาการพยาบาล,

2558) อาจารยพยาบาลทปฏบตงานในการสอน

นกศกษาพยาบาลจงจ�าเปนตองเปนผ ทมการ

เรยนรอยางตอเนอง เพอพฒนาความร ความสามารถ

ในการปฏบตงาน ซงมคานยมทางวฒนธรรมท

ผ น�าจะตองปลกฝงลงในองคกรทส�าคญ คอ

การสรางวฒนธรรมในการเรยนรและวฒนธรรม

ในการรเรมสรางสรรคสงใหมๆ Marquardt

(1996) กลาวไววาวธการหนงทเปนทนยมกคอ

การเรยนรจากการปฏบต (action learning)

ซงเปนการเรยนรจากการท�างานรวมกน วเคราะห

และหาทางแกปญหาในสถานการณปญหาจรง

ทเกดขน โดยกล มบคคลทมสวนเกยวของกบ

ปญหานนๆ เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร

จากประสบการณผานการปฏบตและการสะทอน

ความคด การเรยนรจากการปฏบตจะเปนเครองมอ

ทดในการจดการความร การพฒนาบคลากร และ

การพฒนาองคกร นอกจากน การเรยนรจากการ

ปฏบตถอวาเปนกลยทธทางการศกษา (educational

strategy) และการพฒนาการบรหารองคกร

(Raelin, 2008) และวธการทมประสทธผลทสด

คอ การสงเสรมและสนบสนนใหทกคนมสวนรวม

ในการเรยนรจากการปฏบต (action learning)

ผบรหารสถาบนการศกษามบทบาทส�าคญในการ

บรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนร

จากการปฏบตในสถานศกษา อนจะเกดผลกบ

การบรหารจดการศกษา การผลตพยาบาลวชาชพ

และการด�าเนนงานตามพนธกจของสถาบน

การศกษาไดอยางมคณภาพดยงขน ซงจากการ

ทบทวนวรรณกรรม พบวา ยงไมพบรายงาน

การศกษาเรองนเผยแพร

ผวจยจงสนใจศกษาการพฒนากลยทธ

เพอสงเสรมความสามารถในการเรยนรจากการ

ปฏบต ดวยการน�าศาสตรทางการบรหารการศกษา

กบแนวคดเกยวกบการเรยนรจากการปฏบต และ

แนวคดในการจดการเชงกลยทธ มาเปนกรอบ

ในการพจารณาโดยค�านงถงสภาพแวดลอม มการ

วเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคาม

เพอน�าไปสการพฒนากลยทธทมความเหมาะสม

และเปนไปไดมากทสดในการบรหารเพอเสรมสราง

ความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของ

อาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาลตอไป

วตถประสงค

1. ศกษาสภาพปจจบนและสภาพท

พงประสงคของการบรหารเพอเสรมสรางความ

สามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย

ในสถาบนการศกษาพยาบาล


2. วเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และ

ภาวะคกคาม ของการบรหารเพอเสรมสราง


อาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

3. พฒนากลย ทธ ก า รบร ห า ร เ พ อ

เสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการ

ปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

กรอบแนวคดในการวจย

กรอบแนวคดในการวจย ประกอบดวย

1. ก า ร บ ร ห า ร ใ ช แ น ว ค ด เ ร อ ง

กระบวนการบรหาร โดยการสงเคราะหแนวคด

ของ Fayol (1971), Bovee et al (1993) และ

Kinichi and Wiiliams (2009) ประกอบดวย

การวางแผน การน�าแผนส การปฏบต และ

การประเมนผล

2. การเรยนรจากการปฏบตใชแนวคด

เรอง การเรยนรจากการปฏบต (action learning)

ของ O’Neil, York and Marsick (2007)

ประกอบดวย เปาหมายการเรยนรจากการปฏบต

4 ระดบ คอ ระดบท 1 คอ การเรยนรจากการ

ปฏบต เพอแกไขปญหาจากการท�างาน ระดบท 2

คอ การเ รยนร จากการปฏ บ ต เ พอเ รยนร

กระบวนการเรยนร จากประสบการณท�างาน

ระดบท 3 คอ การเรยนร จากการปฏบตเพอ

พฒนาการเรยนรรายบคคล และระดบท 4 คอ

การเรยนรจากการปฏบตเพอการเปลยนแปลง

การเรยนรของบคคลและการเรยนรขององคกร

3. การปฏบตของอาจารย ใชแนวคด

ของสภาการพยาบาล ประกอบดวย การเรยน

การสอน การวจย การบรการวชาการแกสงคม

การท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต

4. การพฒนากลยทธ ใชแนวคดการ

พฒนากลยทธของ Wheelen and Hunger

(2004) ประกอบดวย 1) การวเคราะห SWOT

หมายถง การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและ

สภาพแวดลอมภายนอกองคกรเพอใหทราบ

จดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคาม และ

2) การก�าหนดกลยทธ หมายถง การก�าหนด

วธการด�าเนนงานทผ านการวางแผนอย าง

รอบคอบ โดยค�านงถงสภาพแวดลอมเพอให

บรรลจดมงหมาย


การพฒนากลยทธ

Wheelen, & Hunger (2004)

ประกอบดวย

1) การวเคราะห SWOT

2) การก�าหนดกลยทธ

กลยทธการบรหารเพอเสรม

สรางความสามารถในการเรยน

รจากการปฏบตของอาจารยใน

สถาบนการศกษาพยาบาล

การปฏบตของอาจารยตามพนธกจ

สภาการพยาบาล (2556) ประกอบดวย

1. การเรยนการสอน

2. การวจย

3. การบรการวชาการแกสงคม

4. การท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต

การบรหาร

Fayol ( 1971), Bovee et al (1993), Kinichi, & Williams (2009)

ประกอบดวย

การวางแผน

การน�าแผนสการปฏบต

การประเมนผล

การเรยนรจากการปฏบต

ตามแนวคดของ O' Neil & Marsick (2007) ดงภาพ

เปาหมายการเรยนรระดบ 4 เ

ปาหมายระดบ 3 และการเปลยนแปลงของบคคลและองคกร

เปาหมายเรยนรระดบ 3: เปาหมายระดบ 2 และเปาหมายการเรยนรรายบคคล ใหความ

ส�าคญกบการสะทอนกลบและแบบแผนการเรยนร

เปาหมายการเรยนรระดบ 2 : เปาหมายระดบ 1 และการปรบมมมอง,การระบปญหา, การเรยนรกระบวนการเพอการเรยนรจากประสบการณท�างาน

เปาหมายการเรยนรระดบ 1 : การรวมคดเพอการแกปญหา และการน�าแนวทางแกปญหาไปปฏบต

การจบคส�านกคดการเรยนรจากการปฏอบตกบเปาหมายการเรยนร

ระดบข

องเสย

งวพาก

ษวจาร

ณในองคก

ร

สง

ต�า

ภาพท1กรอบแนวคดการวจย


วธด�าเนนการวจย

การศกษาครงนเปนการวจยแบบผสม

ผสาน (Mixed method research) โดยการใช

การวจยเชงปรมาณในการศกษาสภาพปจจบน

และสภาพทพงประสงค และวเคราะห PNImodified

และการวจยเชงคณภาพดวยการสนทนากล ม

ผ ทรงคณวฒเพอประเมนความเหมาะสมและ

ความเปนไปไดของกลยทธ

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ สถาบนการศกษาพยาบาล

ทเปดสอนในหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑตทม

ผจบการศกษาแลวและไดรบการรบรองสถาบน

การศกษาจากสภาการพยาบาล จ�านวนทงสน

78 สถาบน (สภาการพยาบาล, ป 2558) สมจ�าแนก

ตามสงกดและทตงของสถาบน ไดกลมตวอยาง

26 สถาบน ประกอบดวย สถาบนการศกษาพยาบาล

สงกดส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

8 แหง สงกดกระทรวงสาธารณสข 9 แหง

สงกดกระทรวงกลาโหม 1 แหง สงกดส�านกงาน

ต�ารวจแหงชาต 1 แหง สงกดกรงเทพมหานคร

1 แหง และสถาบนเอกชน 6 แหง

ผ ใหขอมล คอ ผ บรหารและอาจารย

พยาบาล รวม 366 คน จากจ�านวนผบรหารและ

อาจารยพยาบาลทวประเทศ จ�านวนทงสน 4,284 คน

โดยใชตารางก�าหนดขนาดของกลมตวอยางของ

Krejcie และ Morgan ทระดบความเชอมน

รอยละ 95 และยอมใหเกดความคลาดเคลอน

ไมเกนรอยละ 5 (วรรณ แกมเกต, 2551)

เครองมอในการวจย

1. แบบสอบถามเกยวกบสภาพปจจบน

และสภาพทพงประสงคของการบรหารเพอ

เสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย

ในสถาบนการศกษาพยาบาล

2. แบบประเมนความเหมาะสมและ

เปนไปไดของกลยทธการบรหารเพอเสรมสราง

การเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบน

การศกษาพยาบาล แบงระดบความเหมาะสมและ

ระดบความเปนไปไดของกลยทธเปน มากทสด

มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด

ตรวจสอบความตรงเชง เ นอหาโดย

ผ ทรงคณวฒและผ บรหารสถาบนการศกษา

พยาบาล 5 ทาน และน�าไปทดลองใชกบผบรหาร

สถาบนการศกษาพยาบาลและอาจารยพยาบาล

จ�านวน 30 คน ค�านวนหาคาสมประสทธแอลฟา

ของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient)

ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามเทากบ .92

การเกบรวบรวมขอมลการพทกษสทธของ

ผใหขอมล

การศกษาครงนไดผานการอนมตจาก

คณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในคน

กลมสหสถาบน ชดท 1 จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ซงกลมผใหขอมลไดรบขอมลเกยวกบวตถประสงค

ของการวจย รวมทงเกบขอมลและน�าเสนอ

ผลการวจยในภาพรวม


การวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐาน ไดแก

รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และ

PNI modified

ขนตอนการวจย ประกอบดวย 5 ขนตอน

ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาสภาพปจจบนและ

สภาพทพงประสงคของการบรหารเพอเสรมสราง


การศกษาพยาบาล วเคราะหเปน ความถ รอยละ

คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน

ขนตอนท 2 วเคราะหจดแขง จดออน

โอกาส และภาวะคกคามของการบรหารเพอ

เสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย

ในสถาบนการศกษาพยาบาลโดยใช Priority

Needs Index

2.1. น�าผลการวเคราะหข อมลท ได

มาวเคราะหสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงค

ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการ

เรยนร จากการปฏบตของอาจารยในสถาบน

การศกษาพยาบาล ค�านวณหาคาดชน Modified

Priority Need Index เพอระบความตองการ

จ�าเปนจากสตร PNIModified

(สวมล วองวาณช,

2550) ดงน

PNIModified

= (I-D) / D

I = สภาพทพงประสงคของการ

บรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนร

จากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษา

พยาบาล

D = สภาพปจจบนของบรหาร

เพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการ


2.2 ก�าหนดเกณฑการพจารณาจดแขง

จดออน โอกาส และภาวะคกคามของการบรหาร



โดยใชการองเกณฑและแปลผลตามเกณฑ ดงน

2.2.1 วเคราะหสภาพแวดลอม

ภายใน โดย น�าคาดชน PNIModified

สงทสด ลบดวย

คาดชน PNIModified

ต�าทสด แลวน�าระยะหางทได

มาจดกลมคา PNIModified

โดยแบงเปน 2 กลม คอ

กล มทมค าดชน PNIModified

สง และกล มท

มคาดชน PNIModified

ต�า โดยก�าหนดให กลมท


สง เปนจดออน สวนกลมท


ต�า เปนจดแขง

2.2.2 วเคราะหสภาพแวดลอม

ภายนอก โดย น�าคาดชน PNIModified

สงทสด

ลบดวยคาดชน PNIModified

ต�าทสด น�าระยะหาง

ทไดมาจดกลมคา PNIModified

โดยแบงเปน 2 กลม

คอ กลมทมคาดชน PNIModified

สง และกลมท


ต�า โดยก�าหนดให กลมท


สง เปนภาวะคกคาม สวนกลม

ทมคาดชน PNIModified

ต�า เปนโอกาส

2.3. วเคราะหจดแขง จดออน โอกาส

และภาวะคกคาม ของการบรหารทเสรมสราง


การศกษาพยาบาล จากเกณฑทค�านวณได

ขนตอนท 3 รางกลยทธการบรหารเพอ

เสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต

ของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ดงน

3.1. ว เคราะหข อมลโดยใช TOWS

Matrix ดงน


3.1.1 จบคจดแขง–โอกาส (SO)

ก�าหนดกลยทธทเสรมจดแขง และเสรมโอกาส

3.1.2 จบคจดแขง–ภาวะคกคาม

(ST) ก�าหนดกลยทธทเสรมจดแขงและหลกเลยง

ภาวะคกคาม

3.1.3 จบคจดออน–โอกาส (WO)

ก�าหนดกลยทธเพอลดจดออนและ เสรมโอกาส

3.1.4 จบคจดออน–ภาวะคกคาม

(WT) ก�าหนดกลยทธเพอลดจดออน และหลกเลยง

ภาวะคกคาม

3.2. รางกลยทธการบรหารเพอเสรมสราง


อาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ฉบบท 1

ขนตอนท4ประเมนรางกลยทธการบรหาร



ครงท 1 โดยด�าเนนการ ดงน

4.1 ประเมนความเหมาะสม และความ

เปนไปไดของรางกลยทธโดยผ เชยวชาญและ

ผมสวนไดสวนเสยเปนรายบคคล จ�านวน 20 คน

4.2 น�าขอมลทไดจากการประเมนโดย

ผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสยมาปรบปรง

และพฒนากลยทธเปนรางกลยทธการบรหาร



ฉบบท 2

ขนตอนท5 ประเมนรางกลยทธการบรหาร



ครงท 2 โดยด�าเนนการ ดงน

5.1 จดสนทนากลมผ ทรงคณวฒและ

ผมสวนไดสวนเสย จ�านวน 12 คน เพอตรวจสอบ

ความเหมาะสมและความเปนไปไดของรางกลยทธ

การบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนร


พยาบาล ฉบบท 2

5.2. น�าผลการสนทนากลมมาปรบปรง

แกไขกลยทธตามทผเขารวมสนทนากลมเสนอแนะ

และจดท�ากลยทธการบรหารเพอเสรมสราง

ความสามารถในการเรยนร จากการปฏบตของ

อาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาลฉบบสมบรณ

ผลการวจย

1. สภาพปจจบนและสภาพทพงประสงค

ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ

ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบน

การศกษาพยาบาล

1.1 สภาพปจจบนของการบรหาร



จากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน พบวา

ภาพรวมอย ในระดบปานกลาง (X= 3.26)

โดยดานการเรยนการสอนมคาเฉลยสงทสด

(X= 3.41) เมอพจารณาตามการเปาหมาย

การเรยนรจากการปฏบต พบวา การเรยนร

จากการปฏบตเพอเรยนรกระบวนการเรยนรจาก

ประสบการณท�างานมคาเฉลยสงทสด (X= 3.31)

และการเรยนรเพอการเปลยนแปลงการเรยนร

ของบคคลและการเรยนรขององคกร มคาเฉลย

ต�าทสด (X= 3.20) เมอพจารณาตามกระบวนการ


บรหาร พบวาการวางแผนเพอการเรยนรจาก

การปฏบต มคาเฉลยสงทสด (X=3.38) และ

การประเมนผลเพอการเรยนร จากการปฏบต

มคาเฉลยต�าสด (X= 3.19) สวนสภาพปจจบน

ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการ

เรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการ

ศกษาพยาบาล จากการวเคราะหสภาพแวดลอม

ภายนอกอยในระดบปานกลาง (X= 3.31) โดย

เทคโนโลยมคาเฉลยสงทสด (X= 3.41) รองลงมา

คอ สภาพสงคม (X= 3.33) สภาพการเมองและ

นโยบายของรฐ (X= 3.25) และสภาพเศรษฐกจ

มคาเฉลยต�าทสด (X= 3.23)

1.2 สภาพทพงประสงคของการบรหาร



จากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน พบวา

ภาพรวมอยในระดบมากทสด (X= 4.56) เมอ

พจารณาตามพนธกจหลก พบวา ดานการเรยน

การสอนมคาเฉลยสงทสด คอ (X= 4.69) รองลงมา

คอ ดานการวจย (X= 4.62) และดานการบรการ

วชาการแกสงคม (X= 4.53) สวนดานการท�าน

ศลปะและวฒนธรรมของชาตมคาเฉลยต�าทสด

(X= 4.42) เมอพจารณาตามเปาหมายการเรยนร

จากการปฏบต พบวา การเรยนรจากการปฏบต

เพอเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณ

ท�างานมคาเฉลยสงทสด (X= 4.57) และการเรยนร

เพอการเปลยนแปลงการเรยนรของบคคลและ

การเรยนรขององคกร มคาเฉลยต�าทสด (X= 4.46)

และเมอพจารณาตามกระบวนการบรหาร พบวา

การวางแผนเพอการเรยนรจากการปฏบต มคาเฉลย

สงทสด (X= 4.61) และการประเมนผลเพอการ

เรยนรจากการปฏบต มคาเฉลยเทากน (X= 4.54)

สวนสภาพทพงประสงคของการบรหาร



จากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก อยใน

ระดบปานกลาง (X= 4.50) โดยเทคโนโลยมคา

เฉลยสงทสด (X= 4.60) รองลงมา คอ สภาพสงคม

(X=4.50) สวนสภาพการเมองและนโยบายของรฐ

และสภาพเศรษฐกจ มคาเฉลยต�าทสดใกลเคยงกน

(X= 4.46 และ 4.45) ตามล�าดบ

จากการค�านวณหาความตองการจ�าเปน

ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ

ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบน

การศกษาพยาบาลจากการวเคราะหสภาพแวดลอม

ภายใน มคาเฉลย PNIModified

=.404 ประเดน

ทมคาสงกวาคาเฉลย ม 2 ประเดน คอ ความตองการ

จ�าเปนของการประเมนผลเพอการเรยนรจากการ

ปฏบต (PNIModified

= .426) และการน�าแผนส

การปฏบ ต เพ อการ เ รยนร จากการปฏบต

(PNIModified

=.409) สวนประเดนทมคาต�ากวา

คาเฉลย คอ การวางแผนเพอการเรยนร จาก

การปฏบต (PNIModified

=.377)

ความตองการจ�าเปนของสภาพการบรหาร



จากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในตาม

เปาหมายการเรยนรจากการปฏบตในภาพรวม

มคาเฉลย PNI Modified

= .391 และพบวา มสอง

ประเดนทสงกวาคาเฉลย คอ ความตองการจ�าเปน


ของการเรยนร จากการปฏบตเพอพฒนาการ

เรยนรเปนรายบคคล (PNI Modified

= .399) และ

ความตองการจ�าเปนของการเรยนรจากการปฏบต

เพอเปลยนแปลงการเรยนร ของบคคลและ

การเรยนร ขององคกร (PNI Modified

= .395)

สวนประเดนทต�ากวาคาเฉลย คอ การเรยนร

จากการปฏบตเพอแกไขปญหาจากการท�างาน

(PNI Modified

= .387) และการเรยนรจากการปฏบต

เพอเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณ

ท�างาน (PNI Modified

= .383) โดยทความตองการ

จ�าเปนของการเรยนรจากการปฏบตเพอเปลยนแปลง

การเรยนรของบคคลและการเรยนรขององคกรสง

ทง 3 ดาน คอ ดานการบรการวชาการ ดานการ

เรยนการสอน ดานการวจย (PNI Modified

= .434,

.421, .408) ตามล�าดบ

2. จดแขง จดอ อน โอกาส และ

ภาวะคกคามของการบรหารเพอเสรมสราง


อาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

ผลการศกษาพบวา การวางแผนการเรยนร

จากการปฏบตเพอแกไขปญหาจากการท�างาน

และเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณ

ท�างาน เปนจดแขง การน�าแผนส การปฏบต

และการประเมนผลเพอการเรยนรจากการปฏบต

เพอพฒนาการเรยนรเปนรายบคคลและการเรยนร

ขององคกร เปนจดออน สภาพสงคม และเทคโนโลย

เปนโอกาส สวนสภาพการเมองและนโยบายของรฐ

และสภาพเศรษฐกจ จดเปนภาวะคกคามของ

การบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการ

เรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการ

ศกษาพยาบาล ดงตารางท 1-2

ตารางท1จดแขงและจดออนของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต

ของ อาจารยใน สถาบนการศกษาพยาบาล

การบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

ความตองการจ�าเปน การวเคราะหสภาพแวดลอมPNI

modifiedผลการจดกลม

การวางแผนเพอการเรยนรจากการปฏบต .377 ต�า จดแขง

ดานการเรยนการสอน .327 ต�า จดแขง

ดานการวจย .353 ต�า จดแขง

ดานการบรการวชาการ .427 สง จดออน

ดานการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต .400 ต�า จดแขง


การบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

ความตองการจ�าเปน การวเคราะหสภาพแวดลอมPNI

modifiedผลการจดกลม

การน�าแผนสการปฏบตเพอการเรยนรจากการปฏบต .409 สง จดออน

ดานการเรยนการสอน .382 ต�า จดแขง

ดานการวจย .379 ต�า จดแขง


ดานการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต .447 สง จดออน

การประเมนผลเพอการเรยนรจากการปฏบต .426 สง จดออน

ดานการเรยนการสอน .414 สง จดออน

ดานการวจย .439 สง จดออน


ดานการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต .438 สง จดออน

ตามการบรหารพนธกจ พบวา การวางแผนเพอ

การเรยนรจากการปฏบตเปนจดแขง สวนการ

น�าแผนส การปฏบตและการประเมนผลเพอ

การเรยนรจากการปฏบต เปนจดออน

ตารางท2โอกาสและภาวะคกคามของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการ

ปฏบต ของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

ความตองการจ�าเปนของสภาพการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต

ความตองการจ�าเปน การวเคราะหสภาพแวดลอม PNI

Modifiedผลการจดกลม

สภาพการเมองและนโยบายของรฐ .370 สง ภาวะคกคาม

การวางแผน .369 สง ภาวะคกคาม

การน�าแผนสการปฏบต .369 สง ภาวะคกคาม

การประเมนผล .372 สง ภาวะคกคาม

สภาพเศรษฐกจ .380 สง ภาวะคกคาม

การวางแผน .372 สง ภาวะคกคาม

การน�าแผนสการปฏบต .389 สง ภาวะคกคาม

การประเมนผล .378 สง ภาวะคกคาม

จากตารางท 1 จดแขงและจดออนของ

การบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนร


พยาบาลจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน

ตารางท1จดแขงและจดออนของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต

ของ อาจารยใน สถาบนการศกษาพยาบาล (ตอ)


ความตองการจ�าเปนของสภาพการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต

ความตองการจ�าเปน การวเคราะหสภาพแวดลอม PNI

Modifiedผลการจดกลม

สภาพสงคม .350 ต�า โอกาส

การวางแผน .340 ต�า โอกาส

การน�าแผนสการปฏบต .361 ต�า โอกาส

การประเมนผล .350 ต�า โอกาส

เทคโนโลย .349 ต�า โอกาส

การวางแผน .353 ต�า โอกาส

การน�าแผนสการปฏบต .359 ต�า โอกาส

การประเมนผล .336 ต�า โอกาส

จากตารางท 2 โอกาสและภาวะคกคามของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ม 2 ดาน ไดแก สภาพสงคม และเทคโนโลย จดเปนโอกาส และ ม 2 ดาน ไดแก สภาพการเมองและนโยบายของรฐ และสภาพเศรษฐกจ จดเปนภาวะคกคาม 3. กลยทธการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ผ ว จ ยร า งกลยทธ การบรหาร เพ อ เสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาลประกอบดวย 4 กลยทธหลก และ 13 กลยทธรอง และวธด�าเนนการ จากนนประเมนรางกลยทธ ครงท 1 โดยผทรงคณวฒ 20 ทาน ผวจยน�า ขอคดเหนจากผ ทรงคณวฒมาปรบแกไขและ จากนนประเมนรางกลยทธครงท 2 โดยจดการสนทนากล มผ ทรงคณวฒ ผ ทรงคณวฒแสดง

ความคดเหนรวมกน เพอใหไดฉนทามตเปน ผลการประเมนความเหมาะสมและเปนไปได ของกลยทธ จากนนผวจยเลอกกลยทธและวธด�าเนนการทผทรงคณวฒมฉนทามตวามความเหมาะสมและมความเปนไปไดในระดบมาก และมากทสด รวมทงขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ น� ามาปรบแก ไขเป นกลยทธ ฉบบสมบรณ ประกอบดวย 3 กลยทธหลก คอ 1) ออกแบบ และวางแผนในการเสรมสรางความสามารถ ในการเรยนร จากการปฏบตของอาจารยตาม พนธกจและเปลยนแปลงการเรยนรขององคกร 2) ยกระดบการปฏบตการในการเสรมสราง การเรยนรจากการปฏบตของอาจารยตามพนธกจและเปลยนแปลงการเรยนรขององคกร 3) ยกระดบการประเมนการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตตามพนธกจแลเปลยนแปลงการเรยนรขององคกรโดยม กลยทธรอง และ วธด�าเนนการ ดงแสดงในตารางท 3

ตารางท2โอกาสและภาวะคกคามของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการ

ปฏบต ของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล (ตอ)


ตารางท3 กลยทธหลก กลยทธรอง และวธด�าเนนการ ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ

ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล

กลยทธหลก กลยทธรอง วธด�าเนนการ

1. ออกแบบ และวางแผน ในการเสรมสราง ความสามารถ ในการเรยนรจากการปฏบต ของอาจารย ตามพนธกจ และเปลยนแปลง การเรยนรของ องคกร

1.1 วางแผน เพอเพมขดความสามารถ ในการเรยนร จากการปฏบต ดานการเรยน การสอน การวจย การบรการ วชาการแกสงคม และการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรม ของชาตเปนรายบคคล

1.1.1 ผบรหารมนโยบาย และ ก�าหนดแผนในการใชการเรยนรจากการปฏบต เพอเพมขดความสามารถดานการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการและการการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต ทงในระยะสน และระยะยาว1.1.2 สถาบนการศกษาพยาบาลสรรหา และจดระบบพเลยง หรอผเชยวชาญ ดานการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการแกสงคม ใหกบกลมการเรยนรจากการปฏบต เพอใหค�าปรกษาทเหมาะสมกบอาจารยเปนรายบคคล 1.1.3 สถาบนก�าหนดใหอาจารยท�าแผนการพฒนาการเรยนรเปนรายบคคล (Individual plan) เพอใหอาจารยมเปาหมาย วธการ และระยะเวลา ในการพฒนา การเรยนรของตนเองอยางตอเนอง1.1.4 สถาบนการศกษาพยาบาลก�าหนดแนวทาง/การจดอบรมเชงปฏบตการ เพอใหอาจารยมทกษะในการบรณาการงานดานการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการเขาดวยกน 1.1.5 สถาบนการศกษาพยาบาลรวมกบชมชนและหนวยงานทเกยวของก�าหนดแนวปฏบตทดในการบรการวชาการแกสงคม และการสงเสรมศลปะและวฒนธรรมของชาต1.1.6 จดตงคณะท�างานเพอรบผดชอบในการน�าการเรยนร จากการปฏบต ไปสอดแทรกในกจกรรม/พนธกจหลกของสถาบน1.1.7 ผบรหารสนบสนนงบประมาณ เวลา เทคโนโลย และทรพยากรอน ๆ ในการวางแผนการใชการเรยนรจากการปฏบตเพอพฒนาการเรยนรของอาจารยพยาบาล

2. ยกระดบการปฏบตการในการเสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตของอาจารย ตาม พนธกจและ

1.2 วางแผนและออกแบบในการเสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตเพอเปลยนแปลงการเรยนร ขององคกร

2.1 สนบสนนการแลกเปลยนเรยนรใ น พ น ธ ก จ ข อ งสถาบนทงในระดบบคคล และภาควชา

1.2.1 ผบรหารมนโยบายใหสถาบนเปนองคกรแหงการเรยนร1.2.2 ผบรหารคดสรรผเชยวชาญดานการเรยนรจากการปฏบต และผเชยวชาญ ดานทรพยากรมนษยมาเปนทปรกษาในการวางแผนการจดการความร และ การเปนองคกรแหงการเรยนร1.2.3 จดสมมนา/ประชม เพอรวมกนวางเปาหมาย และประเดนทตองการจดการความรและวฒนธรรมองคกรทเออตอการเรยนรขององคกร1.2.4 ผบรหารและคณะท�างานรวมกนออกแบบโปรแกรมการเรยนรจากการปฏบต ทตอบสนองตอความตองการของสถาบนการศกษาพยาบาล1.2.5 สรางเครอขายของสถาบนการศกษาพยาบาล หนวยงานและชมชนทเกยวของเพอแลกเปลยนแนวปฏบตทดในการเรยนรจากการปฏบตและการเปลยนแปลง การเรยนรขององคกร1.2.6 ผบรหารจดสรรงบประมาณเพอน�าเทคโนโลยทมประสทธภาพมาใชในการวางแผนการเรยนรจากการปฏบต2.1.1 สถาบนจดอบรมเพอใหผบรหารและอาจารย ใหเขาใจในแบบแผนการเรยนรของตนเอง และ มทกษะทจ�าเปนตองใชในการเรยนรจากการปฏบต2.1.2 คณะท�างานจดเวท /กจกรรม ใหมการแลกเปลยนเรยนรพนธกจของสถาบนทงในระดบกลม และภาควชา อยางตอเนอง2.1.3 คณะท�างานจดเวท/กจกรรมใหมแสดงความคดเหนเชงวพากษโดยผเชยวชาญเพอพฒนาทกษะการวเคราะหเชงวพากษในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยเปนรายบคคล กลมและภาควชาอยางตอเนอง


กลยทธหลก กลยทธรอง วธด�าเนนการเป ลยนแปลงการเรยนรขององคกร

2.1.4 ผบรหารจดสรรงบประมาณ เวลา เทคโนโลย และทรพยากรทเออตอการแลกเปลยนเรยนรรายบคคล กลมและภาควชาอยางตอเนอง

2. ยกระดบการปฏ บ ต ก า ร ในการเสรมสรางการเรยนร จากการปฏบตของอ า จ า รย ต า ม พ น ธ ก จ แ ล ะเปล ย น แปล งการเรยนร ขององคกร

2.2 สรางความตอเนองในการเรยนรจากการปฏบตเพอการเป ลยนแปลงการเรยนรขององคกร

2.2.1 ผ บรหารและอาจารยรวมกนสรางระบบกล ม/ชมชนนกปฏบต และ ใชกระบวนการของการเรยนรจากการปฏบตเพอใหเกดความเชยวชาญของกลม 2.2.2 สรางทมผเชยวชาญพนธกจ ผเชยวชาญการพยาบาลเฉพาะสาขาวชา โดยใชการเรยนรจากการปฏบต และขยายความเชยวชาญไปยง ภาควชา สถาบน และหนวยงาน/สถาบนทเกยวของ2.2.3 สรางระบบ กลไก ขนตอน การสราง การจดเกบ การถายโอน การใชความร ใหอาจารยทกคนเขาถงไดงาย2.2.4 จดเวทแลกเปลยนเรยนร ร วมกบชมชนและหนวยงานทมส วนได สวนเสยกบสถาบน เพอขยายการเรยนร2.2.5 ผบรหารใหรางวลตอบแทนกบผทประสบความส�าเรจในการพฒนาการ เรยนรเปนรายบคคล และในการสรางแนวปฏบตทดจากการเรยนรจากการปฏบต ทงระดบบคคล ระดบกลม ระดบภาควชา และระดบสถาบน อยางตอเนอง2.2.6 ผบรหารจดสรรงบประมาณ เวลา เทคโนโลย และทรพยากรทเออตอ การแลกเปลยนเรยนรของสถาบนอยางตอเนอง

3 . ย ก ร ะ ด บ ก า ร ป ร ะ เ ม น การเสรมสราง ความสามารถ ในการ เร ยนร จากการปฏบตตามพนธกจและเปล ย น แปล งการเรยนร ขององคกร

3.1 สรางระบบ กลไก ขนตอนการประ เม น เพอพฒนาการเรยนร พนธกจเปนรายบคคล

3.1.1 สถาบนมการก�าหนดเกณฑ ผลลพธ ตวชวด ทชดเจนในการเรยนรจาก การปฏบตในทกกจกรรม/พนธกจหลกของสถาบน3.1.2 มการแตงตงคณะกรรมการ ก�าหนดขนตอน และวธการประเมน อยางเปนกลยาณมตร ในการประเมนผลและตดตามการเรยนรเปนรายบคคล อยางชดเจนและตอเนอง3.1.3 สถาบนน�าวงจรคณภาพ PDCA มาใช ในการประเมนการเรยนร จากการปฏบตในทกกจกรรม/พนธกจหลกของสถาบน3.1.4 ผบรหารจดสรรงบประมาณและสนบสนนทรพยากร และสรางบรรยากาศการประเมนเชงวพากษอยางเปนกลยาณมตร

3.2 สรางระบบ

กลไก ขนตอน

การประ เม น

เ พ อ ก า ร

เป ลยนแปลง

การเรยนรของ

องคกร

3.2.1 สถาบนมการคณะกรรมการรบผดชอบ ในการประเมนผลลพธทพงประสงค

และตวชวดของการเรยนรขององคกร ทชดเจนในการเปลยนแปลงการเรยนรของ

องคกร เรยนรจากการปฏบตในทกกจกรรม/พนธกจของสถาบน อยางตอเนอง

3.2.2 สรางและพฒนาเครองมอในการส�ารวจ คานยม พฤตกรรม ของคนในสถาบน

เพอตรวจสอบการเรยนรขององคกรในทกมต อยางสม�าเสมอ

3.2.3 ผบรหารจดสรรงบประมาณและสนบสนนทรพยากร และสรางบรรยากาศ

การประเมนเชงวพากษอยางเปนกลยาณมตร ใหเปนสวนหนงของการด�าเนนงาน

หลกของสถาบน

ตารางท3 กลยทธหลก กลยทธรอง และวธด�าเนนการ ของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ

ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล (ตอ)


อภปรายผลการวจย 1.สภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ผลการวจย พบวา การเรยนรจากการปฏบตเพอเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณท�างานมคาเฉลยสงทสด อาจเนองมาจากโดยธรรมชาตของวชาชพพยาบาลและการศกษาพยาบาล โดยมากใชการถายทอดประสบการณการท�างานกนระหวางรนพรนนอง ซง Marquardt (1996) ไดแบงระดบของการเรยนรวาม 3 ระดบ คอ ระดบรายบคคล (individual level) ระดบทม (team level) และระดบองคกร (organizational level) ส วนการเรยนร จากการปฏบต เพอ การเปลยนแปลงการเรยนร ของบคคลและ การเรยนรขององคกร จากการวจยมคาเฉลยต�าทสด ซงแสดงใหเหนวา กระบวนการเรยนร ยงมอยในระดบบคคล แตยงไมกระจายทวทงองคกร ในขณะท ผลการวจย สภาพทพงประสงคของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถ ในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล อยในระดบมากทสด แสดงใหเหนวาสถาบนการศกษาพยาบาลเหนความจ�าเปนของการเรยนร จากการปฏบต โดยผใหขอมล ใหความส�าคญกบการพฒนาการเรยนร เป น รายบคคลมากทสด ซงสอดรบกบท Cunningham and Cordeiro (2000) ไดกลาวไววา ภายใต การเรยนร จากการปฏบต บทบาททส�าคญ ของผบรหาร คอ การเปดโอกาสใหผปฏบตงาน ไดพฒนาตนเองอยางตอเนอง

2. จดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคามของการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ผลการวจย พบว า การเรยนร จาก การปฏบ ต เ พอแก ไขป ญหาจากการท�างาน (ระดบท 1) และการเรยนร จากการปฏบต เพอเรยนรกระบวนการเรยนรจากประสบการณท�างาน (ระดบท 2) เปนจดแขง สวนการเรยนร จากการปฏบตเพอพฒนาการเรยนรเปนรายบคคล (ระดบท3) และการเรยนรจากการปฏบตเพอการเปลยนแปลงการเรยนรของบคคลและการเรยนรขององคกร (ระดบท 4) เปนจดออน แสดงให เหนวา สถาบนการศกษาพยาบาลมการรวมกนคดแกไขปญหาตางๆ จากการท�างานและมการเรยนรจากประสบการณการท�างานเปนกจกรรมทสอดแทรกอยกบการด�าเนนการในภารกจหลกปกต สวนการเรยนรจากการปฏบตเพอพฒนาการเรยนร เปนรายบคคล (ระดบท 3) และการเรยนร จากการปฏบตเพอการเปลยนแปลงการเรยนร รายบคคลและการเรยนรขององคกร (ระดบท 4) เปนจดออน ซงผ ทรงคณวฒและผ ใหข อมล ไดใหความเหนไววา ดวยภาระงานอาจารยพยาบาลมมากสวนใหญจะใชเวลาเกอบทงหมดกบการเรยนการสอนดานทฤษฎและภาคปฏบต จงขาดโอกาสในการเขากลมเรยนรจากการปฏบต ซงท�าให ขาดโอกาสทจะไดเขากลมเรยนรจากการปฏบต ไมสามารถท�าไดอยางตอเนองกท�าใหการเรยนรจากการปฏบตเพอการเปลยนแปลงการเรยนรของบคคลและการเรยนรขององคกร (ระดบท 4) กเปนไปไดยาก จงยงคงเปนจดออนทผบรหารและอาจารยพยาบาลควรตระหนกและหาวธแกไข


ปญหาและสงเสรมใหเกดการเรยนรจากการปฏบตอยางตอเนองในสถาบนการศกษาพยาบาล ผลการวจย พบวา เทคโนโลยเปนโอกาส ระบบจะตองมผบรหารระดบสงของหนวยงานดานเทคโนโลยสารสนเทศมารวมวางแผนระบบ ซงสอดคลองกบท Marquardt (2009) กลาวไววา เทคโนโลยเปนองคประกอบส�าคญของการเรยนรจากการปฏบตและสอดรบกบสถาพร กรธาธร (2553) ทไดศกษาองคประกอบของคณลกษณะองคกรแหงการเรยนรทสงผลตอวนย 5 ประการพบวา องคประกอบทส�าคญมากทสดในการบงบอกคณลกษณะองคกรแหงการเรยนรโดยรวม ไดแก องคประกอบดานการบรหารจดการเรยนร รองลงมาคอ ดานการปรบใชเทคโนโลย ผลการวจย พบวา การน�าแผนส การปฏบตและการประเมนผลเพอการเรยนรจากการปฏบต เปนจดออน ซงผทรงคณวฒและผบรหารสถาบนการศกษาพยาบาลใหความคดเหนในการสนทนากลมไววา ผบรหารสถาบนการศกษาใหความส�าคญกบการวางแผน การปฏบตตามแผนและการประเมนผล แตดวยผ บรหารสถาบน การศกษาพยาบาลมภาระงาน มขอจ�ากดดานเวลาอาจท�าใหการตดตามการปฏบตและการประเมนผลไมสามารถท�าไดอยางเตมท ซงแสดงใหเหนวา สถาบนควรใหความส�าคญกบเทคโนโลยเพอเสรมจดแขงในการบรหารเพอเสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตในพนธกจหลกของสถาบนโดยการจดสรรเทคโนโลยท ทนสมย ในรปของ action learning web ตามแนวคดของ Pedler (1997) และสามารถใชโปรแกรมใหม ๆ เพอชวยใหเกดการวางแผน การน�าแผนสการปฏบต และการประเมนผลเพอ

การเรยนรจากการปฏบตในภารกจทง 4 ดาน คอ ดานการเรยนการสอน การวจย การบรการวชาการแกสงคม และการท�านบ�ารงศลปะและวฒนธรรมของชาต ไดอยางมประสทธภาพยงขน นอกจากน สภาพสงคมทเปนจดแขงกควรเปดโอกาสใหหนวยงานตางๆ ชมชน และผมสวนเกยวของเขามารวมสงเสรมการเรยนรจากการปฏบตและเปนโอกาสทดทสถาบนการศกษาพยาบาลจะ บรณาการทงงานดานการเรยนการสอน การวจย และการบรการวชาการเขาดวยกน 3.กลยทธการบรหารเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยในสถาบนการศกษาพยาบาล ผลการวจย กลยทธหลกทพฒนาขน ม 3 กลยทธหลก ดงน กลยทธหลกท 1 คอ ออกแบบและ วางแผนในการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยตามพนธกจและ เปลยนแปลงการเรยนรขององคกร ซงสอดรบกบ คมอการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา ของส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (2557) ทกลาววา อาจารยเปนปจจยปอนทส�าคญของการผลตบณฑต ควรใหมการพฒนายงขนดวยการวางแผน และการลงทน งบประมาณและทรพยากร เพอใหอตราก�าลงอาจารยมจ�านวนเหมาะสมกบจ�านวนนกศกษา ทเขาในหลกสตร มจ�านวนอาจารยทมความร ความเชยวชาญทางสาขาวชาของหลกสตร และ มประสบการณทเหมาะสมกบการผลตบณฑต อนสะทอนจากคณวฒการศกษา ต�าแหนง ทางวชาการ และความกาวหนาในการผลตผลงาน ทางวชาการอยางตอเนอง ซงกสะทอนใหเหนวา


อาจารยพยาบาลกตองพฒนาตนเอง ทงดานการเรยนการสอน การวจย และการศกษาต อ เพอเพมคณวฒทางการศกษา และในหลกสตรระดบปรญญาตร ตองมอาจารยประจ�าหลกสตร ทมคณวฒปรญญาเอกรอยละ 20 ขนไป โดย ในคมอการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา ไดระบถงการสงเสรมและพฒนาอาจารยไววา สถาบนใหโอกาสอาจารยทกคน ไดพฒนาตนเองใหมคณภาพมาตรฐานทางวชาชพอยางตอเนอง และการควบคม ก�ากบ สงเสรม ใหอาจารยพฒนาตนเองในการสรางผลงาน ทางวชาการอยางตอเนอง มอาจารยอาวโส หรอ อาจารยทมเทคนคการสอนดเดน มการถายทอดประสบการณสอาจารยในสาขา/ในหลกสตร ซง ผวจยเหนวา ปจจบนมอาจารยทเกษยณอายราชการเปนจ�านวนมาก และมการรบอาจารยใหมเขามาทดแทนเปนจ�านวนมากพอสมควร จากขอมลของผตอบแบบสอบถาม กสะทอนใหเหนวา อาจารยทมอาย 50 ปขนไป มร อยละ 39.27 และ มประสบการณท�างานมากกวา 20 ป รอยละ 29.66 ในขณะท ผมประสบการณท�างาน 1-5 ป มถง 23.73 ซงอาจารยใหมเหลานจ�าเปนตองพฒนาตนเองในทก ๆ ดาน ดงนน การใชการเรยนรจากการปฏบตจะชวยใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และการพฒนาการเรยนรของอาจารยไดตามความตองการและความเหมาะสมของแตละ บคคล เพอตอบสนองความตองการของสาขาวชา และสถาบนการศกษาพยาบาลไดในเวลาเดยวกน ซงสอดรบกบ กรอบพฒนาอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551-2565) และ แผนยทธศาสตร พฒนาการศกษาส� าห รบ

บคคลากรดานสขภาพในศตวรรษท 21 ทกลาวถง transformative learning วาเปนกระบวนการเรยนรททน�าไปสการเปลยนแปลงตนเองอยาง ลกซง ผานประสบการณตรงทสรางส�านกใหมและ การเปลยนแปลงโลกทศน กอใหเกดความเขาใจในตนเอง เขาใจโลกและความสมพนธทางสงคม มความตนร มสมดลยของชวตมทกษะในการคนควา วเคราะห สงเคราะห สะทอนยอนคด มความคดสรางสรรคและจนตนาการ เปนผน�า การเปลยนแปลงและสามารถสรางทมสขภาพ เพอสงคมสขภาวะทเปนธรรมและสนตสข ซง การเปลยนแปลงดงกลาวนตองอาศยการบรหารการเปลยนแปลง ส�าหรบแนวปฏบตทดในการวางแผนและการจดโปรแกรมการเรยนรจาก การปฏบต นน Marquardt (2009) ไดระบ องคประกอบไว 7 ประการ คอ 1) ตงเปาหมายของการเรยนรจากการปฏบต 2) สรางทมในการบรหารจดการ 3) ออกแบบโปรแกรมการเรยนรจากการปฏบต 4) ระบปญหาทแทจรงขององคกร 5) จดทมการเรยนร จากการปฏบต 6) สราง แรงกระตนและแรงจงใจอยางตอเนอง และประการส�าคญ คอ 7) ผบรหารระดบสงเขารวมโปรแกรมและใหการสนบสนน จากทกลาวมาน จะเหนไดวาผบรหารระดบสงของสถาบนการศกษาพยาบาลมบทบาทอยางมากหากตองการประสบความส�าเรจในการใชการเรยนรจากการปฏบตเพอพฒนาการเรยนรของอาจารยพยาบาลและสถาบนการศกษาพยาบาล กลยทธหลกท 2 คอ ยกระดบการปฏบตการในการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยตามพนธกจและ


เปลยนแปลงการเรยนรขององคกร ซงจากการวจยพบวา การน�าแผนส การปฏบต เปนจดออน อาจเกยวเนองกบการจดสรรเวลาของผบรหารและอาจารยพยาบาล ผทรงคณวฒไววา ดวยภาระงานของผบรหาร และโดยเฉพาะการทอาจารยพยาบาลต องสอนภาคปฏบต ในโรงพยาบาล ศนยสาธารณสข หรอในชมชน อยางนอย สปดาหละ 3 วน และภาระงานดานอน ๆ กท�าใหไมมเวลาเขากลมเรยนรรวมกน หรอไมสามารถท�าไดอยางตอเนอง จงมโอกาสประสบความส�าเรจไดยาก ซง Marquardt (2009) ไดเสนอการน�าขนตอนการน�ารปแบบการเรยนร จากการปฏบตมาใช เพอใหเกดประโยชนสงสด ในขนตอนหนงไววา คอ การก�าหนดสมาชก และการจดตงกลมการเรยนรจากการปฏบต ดงนนหากอาจารยไมสามารถจดสรรเวลาได โอกาสของการจดตงกล มของ การเรยนรจากการปฏบตกเกดขนไดยาก กลยทธหลกท 3 คอ ยกระดบการประเมนการเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบตของอาจารยตามพนธกจและเปลยนแปลงการเรยนรขององคกร ซงสอดรบกบการประเมนการเรยนรทจะตองมทงการประเมนในระดบบคคล กล ม/ภาควชา และระดบสถาบน ซงสถาบน การศกษาพยาบาล มความจ�าเปนทจะตองสรางระบบ กลไก ขนตอนและเครองมอในการประเมน ทมประสทธภาพ โดยการใชวงจรคณภาพ PDCA เพอใหเกดการพฒนาทตอเนอง โดยอาจใช เครองมอในการประเมนการเรยนรจากการปฏบตตามแนวคดของ Inglis (1994)

ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1. ผบรหารสถาบนการศกษาพยาบาล ควรใหความส�าคญในเรองนเพอเปนแนวทาง ในการพฒนาอาจารยพยาบาล โดยใหอาจารย ทมความต องการในเป าหมายเดยวกนได รวมกล มกนเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร จากการปฏบต เพอตอบสนองความตองการ ของอาจารยพยาบาล เสรมสมรรถนะเปนรายบคคล และบรรลเปาหมายการเรยนรทพงประสงคไดดยงขน โดยการท�าแผนพฒนาเปนรายบคคล ใหสอดคลองกบแผนพฒนาของสถาบน 2. ผบรหารสถาบนการศกษาพยาบาลสนบสนนการใชเทคโนโลยมาเสรมจดแขง เพอเสรมสรางสมรรถนะของอาจารยในการเสรมสรางการเรยนรจากการปฏบตใหเขมแขงมากยงขน 3. สถาบนการศกษาพยาบาลสามารถ น�ากลยทธหลกทง 3 ไปใช ซงการเรยนรจากการปฏบตสามารถเป นท ง เครองมอและวธทมประสทธภาพในการปลกฝง หรอเปลยนแปลง ใหเกดการเรยนร ขององคกรทพงประสงคได และเปนแนวทางในการบ�ารงรกษาบคลากร ไวอกดวย

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรมการวจยพฒนานวตกรรมการเรยนรจากการปฏบตเพอพฒนาอาจารยพยาบาลใหตอบสนองความตองการของสถาบนการศกษาพยาบาล 2. ควรมการศกษารปแบบการบรหารแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางความสามารถในการเรยนรจากการปฏบต


เอกสารอางอง

คณะกรรมการการอดมศกษา. ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรองมาตรฐานสถาบนอดมศกษา

พ.ศ. 2554 เลม 128 ตอนพเศษ 47 ง หนา 45. ออนไลน สบคนวนท 4 มกราคม 2556

วจตร ศรสพรรณ (2555, 20 ธนวาคม ). สภาการพยาบาลจรฐเร งลงทนพฒนาอาจารย-

ผลตพยาบาลไดมาตรฐาน.ASTV ผจดการออนไลน สบคนเมอวนท 20 มนาคม 2556

จาก http://www.manager.co.th/qol/viewnews.aspx?NewsID=9550000154528

วรรณ แกมเกต. (2551). วธวทยาการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. (พมพครงท2). กรงเทพฯ:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภาการพยาบาล. (2553). สมรรถณะผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ. กรงเทพฯ:

ศรยอดการพมพ.

สวมล วองวาณช. (2550). การวจยประเมนความตองการจ�าเปน. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ:

ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2557). ค มอการประกนคณภาพการศกษาภายใน

ระดบอดมศกษา. นนทบร: ภาพพมพ.

Bovee, C. L. et al. (1993). Management: International edition. New York: McGraw – Hill, Inc.

Cunningham, W. G. & Cordeiro, P. A. (2000). Educational administration:

A problem - based approach. Boston: Allyn and Bacon.

Henri Fayol. (1971). General and industrial management. Toronto: Pitman Publishing.

Inglis, Scott. (1994). Making the most of action learning. Vermont: Gower.

Kinichi, Angelo & Williams, Brian. (2009). Management. New York: McGraw – Hill.

Marquardt, M. J. (1996). Building the learning organization: A system approach to

quantum improvement and global success. New York: McGraw – Hill.

Marquardt, M. J. (1999). Action learning in action: Transforming problems and people

for world- class organizational learning. California: David – Black Publishing.

Marquardt, M. J. (2002). Bluiding the learning organization: Mastering the elements for

corporate learning. Boston: Davies–Black an imprint of Nicolas Breadley

Publishing.

Marquardt, M. J. (2004). Optimizing the power of action learning: Solving problems and

building leader in the real time. London: Davies-Black.

http://www.manager.co.th/qol/viewnews.aspx?NewsID=9550000154528


Marquardt, M. J., Leonard, H. S., Freedman, A. M. & Hill, C. C. (2009). Action learning

for developing leaders and organizations: Principles, strategies and cases.

Washington: American Psychological Association.

Marquardt, M. J. & Reynolds, Angus. (1994). The Global learning organization.

New York: Irwin.

O’Neil, Judy. & Marsick, V. J. (2007). Understanding action learning. New York:

American Management Association.

O’Neil, Judy., Yorks, Lyle and Marsick, V. J. (2007). Action learning: Successful strategies

for individual, team, and Organizational development. San Francisco:

Berrett – Koehler.

Pedler, Mike. (1997). Action learning in practice. 3 rd ed. Hampshire: Gower.

Raelin, Joseph A. (2008). Work-based learning: bridging knowledge and action in the

workplace. San Francisco: Jossey-Bass.

Wheelen, T. L. & Hunger, D. J. (2004). Strategic management and business policy.

(6th ed). New York: Addison Wesley.

Documents

บทความวิจัย กลยุทธ์ ... 20170722_1.pdf · 8 วารสารเกื้อการุณย์ ปีที่ 24 ฉบับ 1 มกราคม