:لى هللا عليه وسلمقال رسول هللا ص

«سىلەر ماڭا ۋاكالىتەن بىر ئايەت بولسىمۇ يەتكۈزۈڭالر!»

كىرىش سۆز

ئ ستت د نىن ن تتن نىن تتل لەرتت ە __ۋەز ئېيتتش چۈشە دۈ ۈشتتشە للى ن تتل ۋې ان بتت خ ل تتن ە تتى ئە ە ستت

ئت ەەد ۋۈ نىتدە ج لت ئە ە -ە پ ھە جۈلە ۋە ھېيت -ئ م دىە نىت ەل تى ۋەىشتۈ ۈ «ھەنىت شتە ى »ۋە « لۇ ئ خ ۋە ىت »

ۋەڭ ئېش بتت نچ ئ لم تت نىن تتل ئەل تتدە ەزىنىيەى تتن ب تت ئەھ ل ن ئەەت ل ان تن - ن ئ ب نەت ل ئ دەلەر

لەنە يەت ل ننر ن پەە ەلتبە ىە ل سست ن ل ت ى ب نى پ ەتتتتدى ن ل ە ل تتتتيە ئې تتتتل ل ىتتتتدى خ ئەھم ي شتتتت ز ۋنر ش ە ن ل ن للىۇ لۇ لۇرۇىم ن نىن تل ۇ لۇشت دن

ئ نش ە لۇھ ئەھم يە ە ئ گە نى ئ ش ن ۋلل شېش ن ن-ل ە ە ۈلچ شەھە ى ك ئۈ

تتلانن ەھبە ى تتدە شتتەھە ى ك ئ ستت د نىنتت جەل ي شتت شەھ نىم انى ئ س د نىنت ئ شت نى ەېشەۋچ تك ل ت ھەە ەت ئەزنى نىن ەش ە ئتۈ ۈلچ شتەھ نىدە جتۈلە ۋتۈ

ۈش ئۈچۈخ ەل غ لەزلۇ ن ل نى ە ۋەىشۈ-رۆزى ن دى خ ۋەزل ېنىيت ىن « ئت ە » ل ش دى خ لەزۋتۇ ئ چ ل س مدن

تتتتتۈزۈ چ بشتتتتت ئ م ل تتتتتن پ ەدى ن شتتتتت ئۈچتتتتتۈخ -ەتت ان نى جتتۈلە ۋتتۈ ن لەىگ ە تتگەخ ۋەز تتنئ م ل نىم ا

ل تتد ۈ ەل تتغ ېم ستت ۋە لەزلتتۇ ئ ر رتت دن ۋەز رۆزى شتت ن ئ ل م ا

ن جەل ي ش ئۈ ۈلچ شەھە ى ك ئ س د نى

1

2 ............................... ئۆلچەملىك ۋەز سۆزلەش ئۇسۇلى

پەزىلىتىنڭڭى ئۆزىنىڭڭىك ئىككڭڭى -پەيغەمبىرىمىزنىڭڭگ زڭڭۈزەخ ئە ڭڭال

5 ..... سائادەت ئىزدەيدىغان مۇسۇلمانالردىن بواليلى-ئالەملىك بە ت

22 .................................. تاھارەت ۋە ئۇنىگ پەزىلىتى

22 ............................................. ناماز ھەققىدە

22 دۇنيا ۋە ئا ىرەتكە قاندا مۇئامىلە قىلىشى كېرەك مۇسۇلمانالر بۇ

42 ............................. ئىسالم دىنىدىكى دەپنە مۇراسىمى

42 ......................... ئۈرۈمچى شەھىرىنىگ ناماز ۋاقىتلىرى

2

سۆزلەش ئۇسۇلى ئۆلچەملىك ۋەز

الرهحم ن الرهحيم مسب الله

الات ى بنعمته تتم الصه اله ا المد لله ى هدانا لهذا وما كنها لهتدى لو ، الهات اهلل وتسليماته لع رحته ن هدانا اهلل وصل

ويدنا ومماأ منوا المهداة للعوالمن

تنا وحبيبن م القيامة وأ بعهم بإحسان إل ي د ولع آل وصحبه ومن اته ا ممه

ا بعد: مه أ

ل تعال: بيل ربك بالكمة ا ﴿ق عظة السنة وجادلهم بوالهي و دع إل المحسن إنه ربهك

علم بالمهتدين ه أ

أ بيله وه علم بمن ضله عن

أ ﴾ ه

نېتتگەخ رتتۆز « ەرتت ەت-ۋەز»ەتت ۋ « ۋەز»ھەلم م تتا ە لەىتتۇد

لىتتۇ لتتۇ رتتۆز ل نى م ستت نىن تتل جەھە ش تت ل تتن ە تتى ئ تت ى ۇ لئ س ل يەت ل ەخ ەڭ ل ا ن ئۇە ۇ م اا ر ڭ ل ۋ تن ەخ ئتۇ

ەرتتت ەت ل تتت ەتتتلش ۋۆ رتتت ش نىن تتتل »لە ە جەھە تتتش نېتگەخ ئۇلتۇل « لە ۇ ل ت -لەر ە چۈشە دۈ ۈش ئەلتن

ل دۈ ە ئۈچۈخ ھ زىن نىيت ىم انى ئ مت ل ەت پ جتۈلە ھېيتت تت ل ا ۋە ل شتتب نىن تتل پ ئتت ى يە ە رتتل ۇ نىدن تت ل ا

-ئەھ ت ل نىن ئەەت -لۇرۇىم ج ل ئ ش گە ئ س د نىن ئەل دەل ان نىن چۈشتە دۈ ىدى خ ل تن ە تى ۋنرت شە ەت ۋ ل ھت ەت للىتۇ

3

ل ىد ل ەە ۋ ش ە ە ەشت ەلى ت ل شت ش « ەر ەت-ۋەز»

نۇ يت ھەل ب ش ن لانن چۈشتە دۈ ۈش لۇرتۇىم ا ئ س د نىن ن نرت ئ نە ە ەېش شتن ن تلانن ەتلى ن ۋۆ رت ش ل -لەە ۋە ئ ە نە ك

لېنى نىن ل ل ئ گ تگەخ نىن تل ۋەزىپ ە ت ئۈرتش گە ئ ى ت خ ھە ل ن نىن ل زن ن ن لەجبۇ ىي ش

نە لۇ دن نېگەخ:«لۇ ئ خ ۋە ى »ئ ى ھ ئ ال لۇ ھەلشەبحان قل هوذه ﴿ بعن و نا ومن اته

ة أ إل الل لع بصي دع

بيل أ الل وموا

كن نا من المش ﴾أ

، ئېيتقىنكى: بۇ مېنىڭ يولۇمدۇر، )كىشىلەرنى( ئالالھقاا ەۋەۋ ىىلىانە ﴿مە ەۋ ماڭا ئەگەشكەنلەر روشە ەۋلىلاەە ئااااالىنىنى ئ ئاالالا تااكتۇر، مە

ئايە ( -201اۈرۋ/يۈاۈف -21ئ )﴾مۇشرىكالرەىن ئەمەسەە ە ل ن ئت ەە شە ئ ست د نىن نت تلانن چۈشتە دۈ ەخ ھەد تلانن ەە ۈز ەخ ھەد ئۆز لەجبۇ ىيە نىن ئ نن ل خ شۇ ن ل ەخ ل ن ە

ھەل ب تتل لۇرتتۇىم ل ىتتدن ۇ بتت خ ۋ شتت ن لەنھ تتيەىە ئتتۆزىن لۇ دن نېگەخ:

وعمل صالاا وقال ﴿ ن دع إل الله ممهاا حسن ق

﴾إنهن من المسلمن ومن أ

نىڭ تەەھىدىەە ەۋ تائىتىەە( ەۋەۋ ىىلغا ، ياخشاى ئالالھقا )يەنى ئالالھ﴿ەېەە كىشاىدىننۇ « مە ھەىىقەتە مۇاۇلنانالرەىننە »ى ىىلغا ەۋ ئەمەللەرن

ئايە ( -33فۇاسىلە /اۈرۋ -12) ﴾ياخشى اۆزلۈك ئاەۋم بارمۇ؟نېمەك ۋەز رۆزىەششەك لۇ دن شە ەپ ك ۋەزىپ ن ە ەش ئۆ ەش ئ س د نىن م ا ن ھەل ب ش ن تلانن ەە تۈزۈش ل شتب ە ەشت

لتت خ ئ شتت نى لرتتۇش ئ نستت جەل ي تتش گە ەلى تت ل شتت ش ەئۆزىم ا ن ل ن ۋ ش ك ھەرس م ا للشۇش ھە ل نىم ا ن لت ش ل للىم ەدى خ لەجبۇ ىي ش لۇ دن شتە ەپ ك ئۇىتۇۋ ۋەزىپ نت ل دن ئل ۇ تدنش ۋېتنەكئ ئەىتاە شە لۇ ڭمتۇ ئتۆزىگە الە ت ل ئ دىست

ىگە لۇۋنپ ۋې دى خ ە پ ل شتۇا ئۆزىگە چۈش ۇ ئۇر ۇل ئۆز

4

لۇ شە ەپ ك ۋەزىپ ن ئل ۇ دنش ئۈچۈخ ۋەز رۆزى مەۋچ للى خ ۋ شت ئ ىتتد ل تت ەخ ئ شتتۇ ل ئ تتدى ە ئۇرتت ۇل ە پ ە تت لىتتۇ ئ گ اې ش ۋېنەك شۇ دن ل دن ل ھ ە ك ۋنئ اال نى للىتۇ

چ ب دۇ ەر ەت ل شن ن ئۇرت ۇل ن -نە ۋەز« ئ خ ۋە ى لۇ»ئ ى ھ ئ ال

ل ە خ ل ل لۇ دن نېگەخ:بيل ربك بالكمة ا ﴿ حسون دع إل

عظة السنة وجادلهم بالهي ه أ والم

علم إنه ربهك أ بيله وه علم بمن ضله عن

أ ﴾بالمهتدين ه

تەرەۋرەىەارىڭنىڭ يولىغاا )يەناى ئىساالم ەىنىغاا( ھېكنەتلىال ئۇاالۇبتا ﴿نەاىھە بىالە ەۋەۋ ىىلغىان، ئاۇ)ر )يەناى مۇخالىىەتكىلىال -ياخشى ەۋز

ھەىىاقەتە رۋببىاڭئ ىنىىلغۇچىالر( بىالە چىرييلىار رۋەىشاتە مۇنازىرىلەشاكئۇنىڭ يولىدىن ئازغانالرنى ئوبادي بىلىادۇ، ھىادييە تااتقۇچىالرنىنۇ ئوبادي

ئايە ( -211نەھل /اۈرۋ -21) ئ﴾بىلىدۇ ەرتت ەت رتتۆزى گە دە ھې مە تتك -ئتت ى ھ ئتت ال لتتۇ ئتت ەە شە ۋەز

ەرتت ەت ل تت ەخ ۋ شتت ە ئ ستت د نىن تت -ئۇرتت ۇلش ە ەشتت ۋەزل تت ەخ لۇ زىنى شتت تتلانن ۋەىستت مۇ چ ل نىشتتن ل شتت ە ە

ھ ە ش چ ننە ەۋىششە لۇ زىنى ش شن ھە ش رتەخ ۋت پ ن لەخ لۇرتتۇىم خ نە ئلىشۇ ل رتت بن ئ الھ تتدە ج ۋتت ال ۋ من تتن ۋتت پ ن ۋ من تتن لۇرتتۇىم خ ئ ە نتت ئ ى ھن تتن ئتتۆز ل تتدى ب ن

ىتتۇد رتت دى لۇرتتۇىم چۈشتتە دۈ ۈ لە ەخ شتتۇا ۋەز رتتۆزىەش لەج لتت ئ ش گە ل ىشتت نتت ئ ر رتت ئ پتت نى ەش ۋنر ش ستت ل تت خ

تۇ ل -ھ ىدن ئ ۋنزى ھەد لتلش ھە ى شت ۋە ھت ھت ىەت چ تنن ئەھ ت ل نىن ۋە ەزە ىيەى نىن ئ ل ئ س د نىن ئەل دى نىن

خ ئ ش نى لرۇش ل ان نىن ە ەش ئ ش ا لۇەنۇ ە ل-ئەە ەشەلبۇرتتت نىن ئ پ نى ەەتتتدى خ ل تتتن ە تتتى رتتتە ەت شتتتەۋ نە

ل ى دۇ )ننۋنل ۋېي ن ر دن(

5

(جۈلە) ۋۈ -3ئ ەن ن -1

پەزىلىتىنى -پەيغەمبىرىمىزنىڭ گۈزەل ئەخالق

سائادەت -ئۆگىنىپ، ئىككى ئالەملىك بەخت

ئىزدەيدىغان مۇسۇلمانالردىن بواليلى

الرهحم مسب م ن الرهحي الله

المد الات لله ى بنعمته تتم الصه ا اله ى هدانا لهذا وما كنها لهتدى لو ، الهن هدانا

ات اهلل وتسليماته لع رحته المهداة للعوالمن اهللأ ووصل نوا وممام نا يد ت و بعهم بإحسان إل ن وحبيب نا أ د ولع آل وصحبه ومن اته م ا ممه القيامة ي

:د ع ا ب مه أة حسونة لمون كن ﴿ل : ال ع ت ل ق و

أ ل الله قد كن لكم ف ر يرجو الله

كثياا﴾ م الخر وذكر الله وال

ھۆ لە ك ج ل ئە نىم ا!ئەىەە ۇد ئەرس اللۇنە پەە ەلب نىم تتتتا لتتتتۇھەلمەن «لۇ ئتتتت خ ۋە ىتتتت »ئ ى ھش ئتتتت ال

ئەىەە سس اللن ن ئەە ل ھەلب دە لۇ دن نېگەخ: ﴾ ﴿ومنهك لعىل خلق عظيم قل تعال:

﴾ )ئى مۇھەمنەە!( اە ھەىىقەتە بۈيۈك ئەخالىقا ئىەىسە ﴿ ئايە ( -1اۈرۋ/ىەلەم -11)

6

لتتۇ ئتت ەە شە ئ ى ھش ئتت ال پەە ەلتتبە ئەىەە سستت اللدن لتت ى تتۈزەش لۇجەرستتەل ە گە ن ل ەتت خ ەلىۇل تتن-ئەەتت ئېستت ى ل تت ەز

ەە ە ل ن ئ ەە شە: ل خ للىس

﴿لهقد كن لكم ف قل تعال: ة حسونة لمون ر أ ل الله اكن يرجو الله

كثيا م الخر وذكر الله ا﴾والىىلغا ەۋ ئالالھنى كۆپ ئۈمىدئالالھنى، ئاخىرۋ كۈنىنى __ اىلەرگە﴿

ااۈرۋ/ئەھ ي -33) ﴾ئۈلەىدۇررۋاۇلۇلالا ئەلۋۋتتە ياخشى __ ياە ئەتكەنلەرگەنېي ئت ل پەە ەلب نىم ا ت لت ى ئ شت نىم انن ئايە ( -12

ئۈىگە ل ش م اا چ ل نا خ پەە ەلب نىم ا تتن پەە ەلبە ى تتك رتتۈپ ش ل تت ەخ ئې تتل ل اتت خ

ۇ ۇشتتت ۋە -ھە ى ە نىنتتت رتتتۆزى نىن ەتتتۈ ۈش-لتتت ى ئ تتت ن ھەلم ست ن ل تا لۇرتۇىم ۋ چ تك ئ شت -چلڭ ۇ لۇش دى

ئەلەش ل شتت م ا ۋېتتنەك لۇ تتن ە تتب ب ۋۈ تتدى ك ھ ە م ااتت ئۈچۈخ ئ ىد ل ەخ پەە ەلبە ئەىەە سس اللن ن ۋ ش ە ل ەخ للى خ

ە ەشت لۇ ر اە نىن ۋۈ تدى ك ھ ەت ن ئەە لت رتۈپە نىن ل ش م ا ە لانن ۋې دۇ

بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى ئەلەيھىسساالمنىڭ كىشىلەرپەيغەمبەر

ئ ەت ش ھەلتمە ۋ شت گە -ەت ش ئە -پەە ەلبە ئەىەە سس الد لېتن ئلەش ش ۋۆاۈش لۆىە ش ر ھ ل ە نى ل نە ر ن ۋتۆ ۈ ۇ ل ەتدى خ

ھەلتتتمە ئ نەلن تتتن ھتتت ج ش ن نۋن للىستتت رۈ ۈشش ستتت ن ل شتتت ەتتلل نە نىتتگە نە لتت خ ىتتۇل لل-ل شتت ۋېستتەى ە ۋە للشتتن

ئ ش نى ل ن ش ل ەزىيەر ن ل دۈ ە ش ەېش -لۇال ش ئۆىۈدئۇنىاڭ ،تازىاليدىغا ئايال كۆرۈننەي ىالغا چاغادي-مەاجىدنى اۈتۈرۈپ

نېنە بولغانلىقىنى اورىغا ەۋ ەيتاا تاتقاانلىقىنى ئااڭالپ ئاتاايىن ىەبرىساىەە ارى()بۇخ بېرىپ ەۇئا ىىلغا ئ

للىستۇخ ھەلتمە ت ل ۇشۋە لەە ت ل تۇشپەە ەلب نىم ا لەە

7

ھېچب تتدن ئتتۆەگە ۇەسە ستت ا ۋ نلەەششتت لېنە شتت ۋ شتت گە رتت الد ھە زنل خ ەلەرسۇد ئۆچمەەشش ھېچ ل ەخ ئ زن ى ش ل چې نىدى

رتتې ل ەتتۈ لەەشش ۋتتۆ رۆزىەشتتن چۇلتت خ-رتتۈ ەخ ل ىمتت ەشش ە لشۇ ل ەشش ل ۇنە ئ ش ل ەخ لەش ۇش للىمت ەشش پەە ەلب نىم تا

ەۈز ۇ ۇ ئېيشم ەشش - نىن ەۈزلۇ ۋ ش ە ن ۋەلچ تاا)نى مۇناديق ىىىتاۇ ەۋپ »بىرۋراىنىڭ ناتوغري ئىشلىرىنى ئاڭلىغىنىادي:

«ئەۋپ شۇ ئىشنى چەكلەيتتى ،رىكە ئىسنىنى ئاتىناي، مۇنديق ىىلغانالر با )ئەبۇ ەيەۇە(

پەە ەلتتبە ئەىەە سستت الد ل شتتب ن ۋەەن تتدى ە ېپ شتتن پ رت ن ن ئ ىتدىن ئت ال ش -اەەاىش ن ل شن ە لشۇ ل ەشش پ شنە

ئ شتتن ئ ر ششۇ ۇشتتن ەشتتەلبۇت ل شتت لۇئتت ز ئ بنتت جەلەش لدنت ت ل اىن ئتۇزۇخ ئۇلتۇ لە ە ت ئە ۇ ج ل ئە ە ل ەزىيەى ھۇ

ئۈچۈخ پەە ەلب نىم ا ئۇ ڭ :نت ]

فتهان أ

[ يا معاذ أ

)بۇخارى( ەۋپ ئاگاھالندۇرغانىدىئ« تىتنە تېرىناىكىنۇاە ؟!ئى مۇئاز، »

ئەھم تتيەت للىۇشتت ئ خ رتتمەخ لۇرتتۇىم خ ئە ننپ تتدى ە نئۇال ە ۋە ھ ند ئ ش ل شتش لە ت ل شت ل تن لېنىل

زىنت ل ت ۋې لۋۈ ل ن ە ش ە گ پەە ەلب نىم ا ن ھۇزۇ ى ئۈچۈخ ۇەسەت رل ى دن ئۇ ڭ :

مك »]به ل ت

وداك قوال قوال ا «أ جعلون الله » والله بنوه وا الهوا يهوواتهم مه

فتحبووه ابتتووك ل

ختووك ... أ

فتحبووه ل

تووك ... أ فتحبووه لعمه

فتحبووه ... أ

أ

«اللههمه اغفر ذنبه وطهر قلبه وحصون رجوه » :ضع يده عليه وقال «...لالك ك ل [ م يكن بعد ذلك الفت يلتفت إل ش

ئالالھنىاڭ ەۋپ ااورىغا ، ئاۇ:« خا)مساە ؟! ئاناڭنىڭ زىنا ىىلىشىنى»ۇرمااينە ، ەېاەە ياىت ۋۋتسۇ ،تىدي ىىلى ڭااا ېنىم هللاي ەاەمكى،ى ە نامى بىلزىنااا ىىلىشااىنى ڭئانىلىرىنىاا ەندۋكااا ۇەەىخاا ۇباشااقىالرم»لۇلالا: ۇرۋااا ڭنىااڭ زىنااا ىىلىشااىنىىى ىئۇنااديىتا، » ەېااەە ، ئاناادىن يەنە:« ۇرماياادۇياىت

8

اڭنىاڭ ئاچ ھامناا ھەمشىرۋڭنىڭ زىنا ىىلىشىنى خا)مسە ؟ئئئ ئئئخا)مسە ؟لەرنى اورىغاندىنۇ ئوخشاشال شۇ جاەيبنى ەېەەن« ئئئىىلىشىنى خا)مسە ؟زىنا

شاۇنىڭ بىالە ،اش يىەىتكە ەۇئا ىىلغا يبۇ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م بەرگە ئ ①ەيز كەچكە ئ ئۇ بۇ نىيىتىدىن

ىەرزەيرنىاڭەۋ ىايتۇرمااالىقنى ەيىتىادي ىەرزلەرنىتەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م اەەۋبىدىن تەڭقىسلىقتا ىېلىشىنى خالىنايتتىئ بۇ ھەىتە ئابدۇلالا ئىبنى ىەرزى

بىار يەھۇەىينىاڭ مەنادۋ تاۆ تەڭاەە »ئەبى ھەەرۋە مۇنديق رىاۋييە ىىلىادۇ: مە ئۇنىاڭ ىەرزىناى ەيىتىادي بەرمىەەنلىكىاچ ئۈچاۈ ئاۇ ئېلىشى باار ئىادىئ

مابەر ئەلەيھىسساا)م تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)مغا شىكايە ىىلىپ بېرىىتۇئ تەيغەماڭا بۇ ىەرزنى ئااەي ىىلىۋېتىشاىننى ئېيتتاىئ مە بەرگاۈەۋك بىار نەرااەمنىڭ

،دىىۋېايوىلىقىنى ئېيتتىچئ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م اۆزىنى ئۆچ ىېاتىچ تەكريرلمە بازيرغا بېرىپ ئۈاتۈمدىكى تو چاتاننى تۆ تەڭەىەە ااېتىپ ىەرزىنناى

②«ئىايتۇرغانىدىچر ئەلەيھىسسااا)م ئۇچريشااقا كىشااىلەر بىاالە ىااول ئېلىشااىپ تەيغەماابە

ەۋ ئايرىلغانادي ئۇ)رغاا ياخشاى تىلەكلەرناى تىلەيتتاىئ بىار كاۈنى كۆرۈشەتتىەۋپ «ىولۇڭغاا اۆيساەم بۇ)مادۇ؟»تەيغەمبىرىنى ھۇزۇرىغا كەلەە بىر كىشى:

بەرگە ئ ئااۇ كىشااى: جاااەي ەۋپ «بولناياادۇ»اااورىغا ئ تەيغەمبىرىنىاا : ەېاەە ئ باۇ « يااق»ەېاەە ئ تەيغەمبىرىنىا : « لدىڭدي ئىەىلسەم بۇ)مادۇ؟ئا»

ەېەەنادۋ تەيغەمبىرىنىا : « كۆرۈشساەمكۇ؟ ئېلىشاىپىاول »نۆەۋ ئۇ كىشاى: )تىرمى ى( ەېەە ئ« بولىدۇ»

لۇرتتۇىم خ ل ە تت ە نە ھتتۆ لەت ەۈزىستت دى چلا تتن للى تت ھە ە تتى ەلى تتۇ لېنىتتدى خرتت الد ئېگ تتلرتتۆە دى خ ۋە لېشتت ن

چلا ن للى ن رۆەۈشن ن نىنتدن ر الل ش ئ نە ن ل للىۇ پەە ەلب نىم تا ھ ۋت ۋۇ ىۇ للىتۇ ەل ۇ ۇل ۇ ۋ نە ش ھېچب دن ەت ل خ ەى پ ن نە ئۇ ۋ ش ن ن لۇ ل ىم سۇخ

ئۇ ل ت خپەە ەلب نىم ا ئۇ ۇشتش ل شتب ۋنل تش نن ل نە رت ن

بەتلەر. -652~ 652 ئبنى ھەنبەل، بەشىنچى جىلد، ①

دېگەن ئەسىرى ئەيىن ھەرىپى قىسمى.« ساھابە ئەلئىسابە فى تەميىيزىس»ئىبنى ھەجەر ئەسقەالنىنىڭ ②

9

ل شب ھۆ ئ نس ا ئلەش ش لۇئ ل ە ل خ نىدەۋ ە مۇۋە لۇشتەيغەمابەر ئەلەيھىسساا)م »جابىر ئىبنى اەلەمە رىۋييە ىىلىپ ئېيتىدۇ:

ەۋ ئوىۇشااتتىئاز اۆزلەيتتى، ئاز كۈلەتتى، ااھابىلىرى ئۇنىاڭ يېنىادي شاې ىر )مۇالىچ( ئ«كۈلۈشەتتىئاري بەزى ئىشالرنى اۆزلەشكەچ -ئۆز

ل شتتت ە ا تتت ۆۋۈشتتتن پەە ەلب نىم تتتا ئ ش ەشتتتن ە ەلچ نتت چەۋ ەەششتت ل تتن ۋ شتت پەە ەلب نىم ا تتن ەېن تت

ئۇ ڭتتدى ە رتتە گە تتد پەە ەلب نىم تتا ئتتۇ ۋ شتت دى : ۋې تتلئۆە دە ېمە ل ى ب ن رتل ى خ ئتۇ ل تن ەېپ نچ ست ۋە ل تن نن ە رتۇ

ئتۇال » ى ب ن ئېيشبت خ پەە ەلب نىم تا ئ چ دى خ ە ا چ ت ۋىب لت ل ھت چ ب تل ئ ت ەاگ تگە رتېش ل ە دلەرنېگەخ ۋە « ئەۋەش

ئ ى ت خ ۋە ەە ە ەېمەۋ تكلە ەخ ئۇ ئ نەد ئ ت ەاگ ن تن ل تنىگە ل تتتنىگە ل تتتن پ ىشتتت ئې تتتل پەە ەلب نىم ا تتتن ەېن تتت ۋەىتتتگەخ

ئاو بەش »پەە ەلب نىم ا ئۆز للى ل ت ەخ پت ىش ن رت پ لە ەخ ۋە: ەېەە ئ ئۇ كىشاى ئاو « كېسىپ اا ئوتۇ بېرىپكۈنەىكە اېنى كۆرمەي،

يغەمبىرىنىا : كەلاەە ئ تە ھۇزۇرىغااتەڭەە تېىىپ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منىڭ « ئازريق يەيادىغا نەرااە ئېلىاپ اااڭا يەتكاۈەۋك ھالغاا كەل تۇلۇڭغاتاتقا »

ەېەەندىن كىيىن: ن م ك له ي ا خ ذ ه ] س م ال

[ ة ل أ

مانااا بااۇ )كىشااىنىڭ ئااۆز ئەمەىكااى بىاالە تىرىككىلىاال ىىلىشااى( » )ئىبنى ماجە( ەېەە ئ« ىىلغىنىدىن ياخشىدۇر تىلەمكىلىل

مۇناسىۋىتى بولغانئايالالر بىلەن

ئ ەتت ى لۇ رتت اىش گە ەۈۋستتەك نە ى تتدە ئەھم تتيەت لە ەخ -ئە لتتۇ ەۋۋە ل تتن ئتت ئ ە ل شتت ب ئ تتد پەە ەلب نىم تتا: پەە ەلب نىم تتا

لۇ دن نېگەخ: شۇ دنل ،«ئايالالرغا ياخشىلىر ىىلىشنى تەەاىيە ىىلغا » م ك ي خ م ك ي خ ]

، و ه ل ه ل

م ك ي ا خ ن أ

[ ل ه ل

مۇئامىلىاادۋااىلەرنىڭ ئە ياخشاىلىرىڭالر ئائىلىساىەە ىارىتاا ياخشاى »

11

مۇئامىلىادۋتاا ئە ياخشاى ىبولغىنىڭالرەۇرئ مە ئىكىڭالرەىكى ئائىلىسىەە ىار ەېەەنىدىئ « بولغا بىرىنە

پەە ەلب نىم ا ئە ىە ن ئ ە ى ات ەۇشتخۇ لۇئت ل ە ل شت نل شتت ل شتتب ا ەۇشتتخۇ للىتتۇ ئتتۆز ئ ە ى تت لتتۇز چ تتنن ئۈل تتد

للى اې شن ە لشۇ ل ەشش پەە ەلب نىم ا ئ ئ س گە ئۆ ئ شت نى ئ ە ى ن ەېن دى ①ە نەل شە ش ئ ە ى ن ل ەخ چ لچ ل ش ش

پەە ەلب نىم تا لەەستۇت ل تن ۋتۈ ن لېنە شت ئۆ ە دە ئۇال ات رت الد ئ جنن ب د لېنىش ە ە ل يە -ئ ە ى ا ەى

پەە ەلب نىم تتا ئېتتن ئۈرتتش دى شتت ەەت ل تتل ۋەىتتگەخ ل تتن «بىر تەرىىى باارەۇر كۆرۈلىدىغا بىر ئايالنىڭ ياخشى شۈبھىسى ھەر»ئ ە ى :

ەش شتتب نېتتي ئتت ل ئېتتن ل تت ەخ لۇ رتت اىش ن ە )مۇااالىچ(نەۋەت ل تتتتد پەە ەلب نىم تتتتا ئ ەتتتت ى نىن پەلەت ئۇ ل تتتت خ

ۋىدنى ش ەۇ ب س دە: ئاياااالالر ھەىقىاااغە رى اااايە ىىلىشاااىڭالرنى ەۋ باااۇ بارىااادي ئاااالالھتىن »

ىورىۇشۇڭالرنى تەەاىيە ىىلىنە ئ اىلەر ئايالالرنى ئالالھنىڭ ئامانىتى ااۈتىتىدۋ ەۋپ « ھاااۆرمىتىنى ىوغاااديڭالر-ئىااا زۋ ئۇ)رنىاااڭ ،ئالااادىڭالر نىكااااھالپ )ئەبۇ ەيەۇە( ئبۇيرۇغانىدى

بالىالر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى

لۇەت ش رتۆەۈ پەە ەلب نىم ا ل ى ە ەش ۋۆ ە ش ئتۇال ئەھتانش رتل نەشش ئ انىتل ل ى تدن ەتلل لېنە شت پۇ نەشش رت الد

للەۇشت مۇل ن ش ھە شت لۇچ ب ت ئ ى ت خ ل ى ن تن ە ەت ل تل :ە پ للىم ەشش ل ى ل ى ە ەش ۋۆ ە ش ۋە

ن ا م نه م س ي ل ] [ ان ي غ ص م ح ر ي م ل

ەېەەنىدىئ« بى ەىن ئەمەس كىكىكلەرنى ئى زۋتلىنىەە ئاەۋم» )تىرمى ى(

بەت. -622 ،ئىبنى ھەنبەل، ئالتىنچى جىلد ①

11

پەە ەلب نىم ا ل ن ل ى ل ەخ چ لچ ل ش ش ل ە ئلەن ەشش لېتتش لتتۇھەلمەن ئ بنتت ەل تت ئ ستت م ك ل تتن ل ى تت ل چ تتدى رتتۇ

بىر ىېتىچ تەيغەمبىرىنى ااھابىلەر بىلە بىللە بىر زىياتەتكە ئې ل چ چب خ كۆرۈپ ااھابىالرنىڭ ئالدىغا چىقىاپ ھۈاەيىننىكوچىدي ئويناەيتقا كېتىۋيتقاندي

ھۆااەيىن بولساا تەيغەمبىرىنى نىاڭ ئالدىادىن ،ھۆاەيىنەە ىۇچىقىنى ئاچقاا تەيغەمبىرىنى ئۇنىڭغا چاىكااق ىىلىاپ ياۈرۈپ يۈرگە ،بۇياىقا ىېكىپ -ئۇياق

)ئىبنى ماجە( تۇتۇەيلغا ەۋ باغرىغا بااقانىدىئ ئتۇال لېنە شت رت الد ئت ۋۋنش ئۇال ات ل ى ن ەېن ل ا تدن

ئۆز ە ەپ ە ەۈ ۈ رې ل لۇر ل ب ەششۈ ە ش ۋە ئۇال ات ھەنىتيە ل ن لېش ا س ئ لب رن ن ئ ئلا ئ لدۇى ھ ل ت ەخ لېنە ش

كىاچ بالادۇر »ەۈ ۈ ۈزۈ للى دى ە ر ن ۋۆ رت ش ل: ئۇلەەدۇى ھن ①ەەنىدىئەې« كەلسە ماەۇنى بىرىنە

يول تۇتىدىغانلىقى ئوتتۇرھال

ۋۈ تتدۈزىۈك لتت ى ئ ب نە نىتتدىمۇ -پەە ەلب نىم تتا ھە شتت ۋتتېچەەلش ۇ ب خ ئ د ئ ئ شە ئ م انى لۇ دن ل ن ىانەەت ل : ئل شۇ ھ ش

تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منىڭ تۇلۇق بىر كېكە ئۇخلىنااي ئىبااەۋ ىىلغىنىناى »ئە ەت ئ بن ل ى ش ىانەەت ل ن خ ل ن ھەنىسشە ئتۇ ئ«بىلنەينە

ھالادي ئوىۇەيتقاا تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منى كېكىسى نامااز »لۇ دن نەەدۇ: ھالاادي كااۆرۋي ەېسااە ئۇخالەيتقااا كااۆرۋي ەېسااە ناماااز ئوىۇەيتقااا ھالاادي،

)بۇخارى( «ئھالدي كۆرۋتتىڭ ئۇخالەيتقا

ۋې تتتدى خزىتتت ەل تتتش گەپەە ەلب نىم تتتا ئ نستتت ن ئۇ ن لۇەنۇا خ ە ۋ لرب خ ئ شت ن لۇەنۇل خھېچب دن ئ شن

ئ نس ن ئ نن ل ش للال ئ ش ئ د ل ن ۋۈ پەە ەلب نىم تا ئتتۆ ە رتتەۋەلش ۋەز ئېيش اېش تتل ئتتۆ ە ۇ اتت خ ل نرتت ن ۋتتۆ ۈ تتېمە

ئتۆ ە ئتۇ ال ۋ شت للىتۇ پت : »ئە ننپ دى ە ۇ ا ب ن رل ى خ « ۇ ۇشب ئ پش پش ۇ ۇشتب ۋە ە ل م رت بب ئ ى ھبت ۋەنە ل پشتۇ

دېگەن ئەسىرى.« ساھابە ئەلئىسابە فى تەميىيزىس»ئىبنى ھەجەر ئەسقەالنىنىڭ ①

12

؛ گەپ ىىلسااۇ ، ىويااۇڭالرئااۇ ئاااەۋمەە ئېيتىااپ »نېگە تتدە پەە ەلب نىم تتا: ①ەېەە ئ« اايىدىسۇ ەۋ ئولتۇراۇ ئئئ

ەتتلش ۇ تتدى ب ئل شۇ ھتت شپەە ەلب نىم ا تتن ئ بتت نە ە نە ۋ شتت پەە ەلتتبە ھەلب تتدە لۇ تتدن ىتتانەەت لتت : رتت ھ ل ە نى ئتتۈچ

پەە ەلب نىم ا تتن ۋې تتل ئەىەە سستت اللن ن ئ ە ى نىن تتن ئتتۆە گە لېنى گە تدى جت ۋن ئ ب نە ن ھەلب دە رتل ى خ ئۇال ات لتۇ ھەلتشە

ۋە ئۆ مۈشتش ئ ئۇ تن للالالەششۇلمتۇل ا پەە ەلبە نەك »ۋېي ئۇال : نېي شت ەخ « ۋش پۈ ۈخ ۇ ھ ن ۋەچۈ ۈد ل ن خ ۇ رت !ۋې ەچە

لەخ »ل نرت : ەە ە نېسە؛ «لەخ ۋېچ چە ئ ب نەت ل مەخ»ۋە ل نر : لەخ ئۆلتتتۈ لتتتلە »ەە ە ل نرتتت : نېتتتگەخ؛ « تتتۇ مەخھە ۋتتتۈ زن

: ۋې لنېگەخ پەە ەلب نىم ا ئۇال ن ەېن « ئۆە ە مە ئۆ مەخ [ نتم الهتقاكم ل، لكن أ

وأ خشاكم لله

إن ل ما والله

ين قلتم كذا وكذا ؟ أ

رقد و صل وأ

طر، وأ

صم وأ

ج التساك فمن ره أ تزوه

تهي أ [ ليس من غب عن

كىشاىلەرمۇ؟ مە ااىلەرنىڭ ئىكىڭاالرەي مۇنديق ەېەە -اىلەر مۇنديق»ئالالھتىن ئە ىورىىادىغا ەۋ ئە تەىاۋيەيرىنە ئ مە روزىناى بەزى كاۈنلىرى تۇتىنە بەزى كۈنلىرى تۇتناينە ، كېكە ئىباەۋتلىرىنى بەزىدۋ ىىلىنە بەزىادۋ ىىلناي ئۇخالينە ، ئۆيلىنىنە ئ كىنىكى مېنىڭ اۈننىتىندىن يۈز ئۆرۈيدىكە

ش لەت ئل شۇ ھت شنېتي ئت ل ئتۇال ،)بۇخاارى( «ەمەسمەندىن ئئ ب نە نىن تتن ئتتۈزۈىمە ننۋنل ش شتت - ۇ ۇشتتب لۇەنۇاتت خ ئەلەش

ھ ى بن ئ اچ ى ر ل ۋەىگەخ نئۈچۈخ پەە ەلب نىم ا لۇ ئل شۇ

پەە ەلب نىم ا ئ ر بن ەۋرت يە ل شت ۋە ئۆزىمتۇ ئ شت ن ئ ر خ للى ن ن ى ەشش

﴾العس د بكم بكم اليس وا يري اهللد يري ﴿: ال ع ت ل ق ئااالالا اااىلەرگە ئااااانلىقنى خا)ياادۇ، ﴿ :ەېااەە ئااالالا تائااا) مۇنااديق

ئايە ( -211اۈرۋ/بەىەرۋ -1) ئ﴾خالىنايدۇ تەالىكنىو ] :لۇپەە ەلب نىم ا و يس و ا وا تعس رو ا ، وبش [ اا وا تنف

دېگەن ئەسىرى.« ساھابە ئەلئىسابە فى تەميىيزىس»ئىبنى ھەجەر ئەسقەالنىنىڭ ①

13

،بىاارىڭالر بېشااارۋ ئااانالشااتۇرۇڭالر، ىىيىنالشااتۇرماڭالر، خااۇش » )بۇخارى( ەېەە ئ «ىاچۇرەۋتنەڭالر

كەلسە گۇنااا بولنىساىال ەۇچتەيغەمبىرىنى ئىككى ئىش ئارىسىدي تالالشقا )بۇخارى( ئااىنىنى تالاليتتىئ

راستچىللىقى

پەە ەلب نىم ا نرشچ ى ئ د نرشچ بن ەۋرت يە ل شت ئ ىست دن ھە ى شت ەۋر يە ل خ ۋە لۇەنۇا خ ئ ش ل ەخ ئەلەى ل

ل ننەۋ تتتك لتتت ئ تتتد پەە ەلب نىم تتتا ئ ستتت ل يە ش لۇ ۇ متتتۇ ھە شتت لۇشتتنىك ئەلتتۇ ل تت ەخ تتۆھمەت ل ن تت خ ئەلەتە ى تت چ

لتتۇھەلمەن رتتۆزى نىدە نرتتشچ ى ئ تتد ئتتۇ ئۆلنىتتدە ە ى تت خ »جەھ تتى: پەە ەلب نىم تا ە ل شت چ ببت خ ەن نېگەخ للىس « رۆزىە ل لم خ

ەت ش ۋۆ ىتدى خلۇھەلمەن ئ چ ڭ نى ھەلتمە ە ەشت »ل ھ ى : « ل نرتت ئ تتد ئ شتتە چ كۋە ئەڭ ئ تتد ئەڭ نرتت رتتۆزىەەدى خ

پەە ەلب نىم ا تتتتن ھېچب چتتتت خ ە ى تتتت خ رتتتتۇ ي خنېتتتتگەخ ئەلتتتتۇ ①ل خ ئېش نن رۆزى م گە ن

چ لچتتتت ل تتتتدىمۇ نرتتتتشچ بش چە تتتتنە ۋە م تتتتگەخ پەە ەلب نىم ا:

دق يهدي إل ] [ ة إل النه يهدي البه ومنه الب إن الص

شۈبھىسااى كى، رياااتكىللىر ياخشااىلىققا باشاااليدۇ، ياخشااىلىر بولسااا » )بۇخارى( ەېەە ئ« جەننەتكە باشاليدۇ

ھە شتتتت ە ى تتتت خ ئ ى شتتتتب خ چ لچتتتت ل مۇ تتتتلانن پم تتتت خ چاىكاق بىلە مۇااۇلنانالرنى كەمسىتىشانى ئۇ)رغاا زىياا »پەە ەلب نىم ا:

ىويۇشااالرنى يوشااۇرۇپئېلىۋېلىااپ كېرۋكلىرىنااى-ەۋ نەراااە يەتكۈزۈشاانى ② «چەكلىەە

بەت. -626 ،ئىبنى ھەنبەل، بىرىنچى جىلد ①

-229نەشرى، ئىككىنچى جىلد يىل -4892ناملىق ئەسىرى. بەيرۇت « مەغازى كىتابۇل»ئۆمەر ئەلۋاقىدىينىڭ نىبئىئەبۇ ئابدۇلالھ مۇھەممەد ②

بەت.

14

سېخىيلىقى ۋە موھتاجالرغا ياردەم قولىنى سۇنىدىغانلىقى

- لە نى تتك ①«ئتەيغەمبىرىنىاا ئىنسااانالرنىڭ ئە اېىىيسااى ئىاادى»رتتتېخ ي رتتتۈپ ش جەھە تتتش پەە ەلتتتبە ئەىەە سستتت الل ئتتتۇ

ئۇ ڭدى ل نە ە رە ۋې ەىمەەشش ھېچب ەس س ەڭ ل ۇەدى ن رل نىس ھە ا ەل نېمەەشش

: بە ئەىەە سس الد لۇ دن نېگەخپەە ەل صلتان ا تتمعان ف مؤمن: ا خ ] [ ك اللق لخل و

بېىىللىر ەۋ ياما ئەخالىتىن ئىبارۋ ئىككاى ئىاش ماۇئنىن كىشاىدۋ » )تىرمى ى( «ئتېىىلنايدۇ

پت نا ش گە ئەلەت -لتۈى ن ئۆزىن تن نھەت-پەە ەلب نىم ا ل ش ئۇ: ل س ن ە ە رە ل ش -پېب ن م ]

ب ح ا أ

إ ث ل ثو ق و ار ن ي د ه ن م ي د ن ع ث ك م ا ي با ه ذ ل ل ت ه نه أ

ا ارا نوي د اه [ ن ي ل ه د ص ر أ

تۈتۈ ئۇھاۇە ماڭاا ئاالتۇ بولاۇپ بەرااىنۇ، مە بىار ەىناارنىنۇ ئاۈچ »كااۈنەىكە ئااۆز ئۆيۈماادۋ ىوينااايتتىچ، ىەرزىننااى ىايتۇرۇشااقا ئىشاالەتكىنىندىن

)بۇخارى( ەېەە ئ« باشقىلىرىنىڭ ھەمنىسىنى ئالالا يولىدي اەرپ ىىالتتىچ

دە لۇ تدن ل ەت خ پەە ەلب نىم ا ن لۇ ە س ش ەات لۇخ رۈ ىست ن خ:ل

ل تعال ولك هم المفلحن ي ومن ﴿: ق ﴾ق شحه نفسه أ

﴿كىنكااى نەتسااىنىڭ بېىىللىقىاادىن ااااىلىنىدىكە ، ئااۇ مەىسااىتىەە ئايە ( -21اۈرۋ/تەغابۇ -11) ئېرىشكۈچىدۇر﴾

پەە ەلب نىم تتتتا ھەلتتتتمە ئتتتت نەلگە ەتتتت نەد لتتتتلى ن رتتتتۇ ش ئې ش يتت ج ن ل لتتدنەشش ەەلبتت ل تت ئە ت ئۇ ۇشتتب للھش ج تتن

ئەۋە گ ن دە ئۆە دە ھت ەان نىن رت ا دى خ ھتېچ ەتل ئ تد

مۇقەددىمە. سۈنەنۇد دارىمىي، كىتابۇل ①

15

ەەلبتت ت ئۇ ۇشتتش ۋەىگە تتگە لەنە پەە ەلب نىم تتا ھە ۋتتۈ ئۇ تتن رې ئۈچۈخ ئۇ ن ئۆە گە ل ا خ ئۆچ نىن

ىالغاا كىشاىلەرنىڭ يېنىغاا تەيغەمبىرىنى يەنە بويتاق ياكى ئېغىر كۈنادۋبەلكى بۇ خىل ،ئۇ)رنىڭ ئىشلىرىغا يارەۋم ىىلىشتىن ئۆزىنى تارتنايتتى ،بېرىپ

)نىسائى( ئىشالرەىن زوق ئا)تتىئ شاۇنكىلىلتەيغەمبىرىنى بەزى كاۈنلىرى باشاقىالرنىڭ ئىشاىنى ىىلىاپ

)مۇالىچ( ئئوىۇيتتىچارچايتتىكى ھەتتا نەتلە ناماز)رنى ئولتۇرۇپ

كەمتەرلىكى

لە اىستت ئۈرتتشۈخ لتتلى ن ەتتۇل ن پەە ەلب نىم ا تتن ئتتل ل ەخ ئۆز ھ ە ش ۋەلشە ئ د ھ ۋت ۋۇ ىۇلش ل ەش چت ل بش

ە نن ئ د پەە ەلب نىم ا ۋەلشە ى ك ھەلب دە لۇ دن نېگەخ: إنه ] و الله

أ ن ت

حو ا يفخر ته اضعا ح ح إله أ

حد لع أ

حود يوب ا د، و أ

غ أ

حد لعم [ أ

ئالالا تائا) ماڭا ەۋھىي ىىلادىكى، ااىلەر كەماتەر بولاۇڭالر، ھاېككىچ »ھاااېككىنەە چوڭكىلىااار ىىلنىساااۇ ، ھاااېككىچ ھاااېككىنەە يوغاااانكىلىر

ئ )مۇالىچ(«ىىلنىسۇ

ئاۆزى تەيغەمبىرىنى ئۆيىدۋ بولسۇ يااكى ااىرتتا بولساۇ ئاۆز ئىشاىنى ئ )ئىبنى ماجە(ىىالتتى

، ىوتاۇپ-كىشىلەر بىالە ئولتاۇرۇپ يوىسۇلبالىالر ەۋ يېتىچتۇل ئايالالر، مېيىا ياوىاليتتى، كېسەللەرنىتاريڭلىشىشتىن ئۆزىنى خۇشال ھېس ىىالتتى،

ەېدۋكلەر چاىىرغا يەرلەرگىنۇ باريتتىئ-نامازلىرىغا ىاتنىشاتتى، ھەتتا ىۇل )بۇخارى(

ئبىر تۇيىقى ئۈچۈ مېھنانغا چاىىرىلسىنۇ بارىدىغانلىقىنى ئېيتقا ىوينىڭ )بۇخارى(

ۇ ا ب ن ۋۆ ۈ : شنە ن ن ە گ شھۇزۇ ى ۋەىگەخ ل ن

16

ن عليك، إن لست بملك ] كل القدي هة من قريش كنت تأ

نا ابن امرأ

ما أ [ د إن

! مە ھۆكۈمدير ئەمەسئ مە ، ىۇرۋيش ىەبىلىساىدىن ىاىالنغاا تىترىنە» )ئىبنى ماجە( ەېەە ئ «گۆش يېەە بىر ئايالنىڭ ئوغلى

باشاقىالرنىڭ ئاۆزىەە تەيغەمبىرىنى ئۆزىدىن ناھايىتى خااتىرجەم ئىادىئىىلغا ىاتتىر مۇئامىلىلىرىدىن ئۇ)رغا ئاچكىقلىنايتتى ەۋ ئىكىدۋ غاوم اااىالپ

)بۇخارى( ئېلىشقا ئۇرۇننايتتىئئۆچ

ەلستت م ل شتت چ ببتت خ اە تتيمەتھتتۈ ەە ئۇ ۇشتت دى نېتتتگەخ رتتتۆزىگە « ئ نىتتتى ەلستتت ل م تتتدىن» زۇى ۇۋەەستتتە ن ن:لەخ ئ نىتتى ەلستت ل م ستت د ەە ە ۋ تت ئ نىتتى »ئ چچ ب م رتتش :

ئتتۆزىن نېتتي ئتت ل چېچ تتل ەۈ لەرتتش « ەلستت ل تت للپت ش -ۋ شت ە ن لت ش ل ۇش د ھۇزۇ ى ۋەىگەخ انى ۇ رەۋ ل ش مۇھە ى ە نىگ-رۆز

جەسۇرلىقى

ەتت ۋ ل لتت ش ۇ لۇشتتش پەە ەلب نىم تتا لەە تت ئۇ ۇشتتش للىستتۇخلل لۇ چ تۇ لەنىن تدەل ن لېتش ① للىسۇخ ئەڭ جەرۇ ئ نس خ ئ د

پەە ەلب نىم تا ھەلم تدى لتۇ ۇخ ئت ۋنز ئ ا ت خ ل ن ئ ۋنز ئ ا ن تدۇ لەنىتنە ەەىب نت ەت نجەد ۋې تلج ە لېنىل رتەۋەل ن ل تل

ل دۇ ھ نەت ل ئ ىدىدن ۇ ات خ پەە ەلب نىم ا تن ئتۆە لەنىن گە

ا اتت ەلشتتۇ ۇ ۇۋنى خل تت ەخ ل تت ە لەۋ تتنئەلتتۇ ②لل شتت اې ن دن ئۇھۇن ئۇ ۇش دن ئۇلەەد ل ننت ھ ىەلن تن ③ۋەىگ ن دە ئ انە لۇشنى

ۋە ۇ اۇ ت خ ④پەە ەلب نىم ا ل ت ەخ جېن ن تن لت ىچە ئې شتب ن دنش دنە ك ئۇ ۇش نن پەلەت لل لتۇ ل ىم ت خ ئەۋست چە ج رت ىش ن

ل ل ئەر ل نى ئۈىگە للى خ ل ە خ

بەت. -72 ،يىل نەشرى، ئالتىنچى توم -4881ناملىق ئەسىرى، بەيرۇت « ئەلبىدايە ۋەننىھايە»ئىبنى كەسىرنىڭ ①

بەتلەر. -669~662 ،ناملىق ئەسىرى، بىرىنجى جىلد« ئەتتەبەقاتۇل كۇبرا»ئىبنى سەئەدنىڭ ②

بەت. -2 ،ئىبنى ھەنبەل، بىرىنچى جىلد ③

-654يىل نەشررى، بىرىنجرى جىلرد -4892بەيرۇت ،ناملىق ئەسىرى« مەغازى كىتابۇل»ئۆمەر ئەلۋاقىدىينىڭ ئىبنىئەبۇ ئابدۇلالھ مۇھەممەد ④

بەت.

17

ۋاپادارلىقى

نىگە ۋنپ ل ل ۋەىگەخ ل نرت گ مۇ پەە ەلب نىم ا لە ەخ ۋەنى ئ لتتدۇى ھ ئ بنتت ئەل ەلستتە ن ە پ تت ل م تت خ لتتۇ ھەلتتشە

ۆۋە تتتدى ىتتتانە ش ەېشە ى شتتتۇ ئ لتتتدۇى پەە ەلب نىم تتتا ل تتت ەخ لېتتتنى لۇئ ل ستتت ل تتتدۇ -جتتت ھ يەت نەۋ ىتتتدە ل تتتن ئتتتې

نە پشتتۇ ۇ لەىتتۇد ل تتن ەە للىتتۇ لېنىشتت ئتت ز ن پەە ەلب نىم تتا ە ئەلمتت ل شتتب خ لتتۇ ۋەنىنتت ئ لتتدۇى ھ ئۇ شتتۇ ۋې شتت دۇ لېنىشتت ە

ەە ە ل ا تتدن نېي شتت ەخ ۋې تتلل ى تتدۇ ئتتۈچ نچ ۋتتۈ ئېستت گە ① ر ل ۋن ب ب ن ۋۆ ىدۇشۇ ەە نە پەە ەلب نىم ا ن

مېھرىبانلىقى

ل تعالم لنا إاه رحةا ﴿: ق ر ﴾للعالمن وما أ

!( اېنى بى تۈتۈ ئەھلى جاھا ئۈچۈ تەىە رۋھانە تەيغەمبەر)ئى ﴿ ئايە ( -201 ئەنبىيااۈرۋ/ -12) ﴾ىىلىىال ئەەۋتتۇق

بەرتت ل تت خ ھە شتت ۇە ر ئتتۆزىگە ئتت زن لە ەخپەە ەلب نىم تتا ۋ شتتت ە مۇ ھېچب تتتن زنلتتت خ لەننۇئتتت ئۆىشتتتۈ ۈش ئۈچتتتۈخ ۋەىتتتگەخ

ل م خ ەېتتتنى للى تتت خ ۋتتتۆا ئەلەلە ۋتتتۈ ۋتتتۆ ەخ ئەزىيە نىتتتدى

ئ ى ھش ئتت ال : » ۋې تتلئەىەە سستت الد ج بنى تتى پەە ەلب نىم تتا ە رتتتتېن ن لەۋل ڭتتتتگە نېگە نىڭنتتتت ۋە لەۋل ڭن تتتتن رتتتت ا لە ەخ ەننىيەى نىنتت ئتت ا رتت ا تت ۋ پە ىشش ستت ن ئەۋە شتت ئۇ ڭ تت

ە ى ست ڭ »نېتگەخ ۋە ت ۋ پە ىشش ست : « لتۇەنۇا ە ى ن ڭن نە « ئۇال تتن ئۈرتتش گە لەۋ تتدى ئ تت تت ان نۈد ۋۆلشتتۈ ە

ئەلنىگە ەەي للىۇ ۇ ا خ لۇ ۋنل شش پەە ەلب نىم ا لەۋل تگە لەننۇئت ەت ۋ لتۇەنۇل ئ رتش دى ت ۋ پە ىشش ست ئت ل ئۇال ات ل م

بەت. -58 ،ناملىق ئەسىرى، يەتتىنچى جىلد« ئەتتەبەقاتۇل كۇبرا»نى سەئەدنىڭ ئىب ①

18

پەلەت لۇ دن ەۋشە للى خ:ل نە ج زن لۇەنۇل ئ ى ھش ل ب ]

ج ر أ

ن م له ج و زه اهلل ع ج ر ي ن أ

ن م م ه ب ل ص أ

ه د حوو له ج و زه ع اهلل د ب ع يه ا [ ائا ي ش ه ب ش ي

ئالالھنىڭ، ئۇ)رنىاڭ نەاالىدىن بىار ئاالالھقىال ئىبااەۋ ىىلىادىغا ، » ئۈمىااد بېرىشاانىالئەە)ە)رنااى چىقىرىااپ كەلتۈرمەياادىغا شااېرىلئالالھقااا ئ )بۇخارى(«ىىلىنە

ئۇھتتۇن ئۇ ۇشتت دن ل تتن تت ش چ شتت رتتۇ ۇ ەتتۈزى ن ە ى تتدن لۇشتتنى ئۈچتتۈخ لەننۇئتت ل شتتن ەىە ل تت خ ئەلمتت رتت ھ ل ە

پەە ەلب نىم ا ئۇال ا لۇ دن نېگەخ: [ م إن ل

ك ل ، و اناا عه ل ث ع ب أ [ ةا ح ر ياا و اع ت د ث ع ب ن

مە ىارغىش ئۈچۈ ئەمەس، ەۋەۋ ئېلىپ بېرىش ئۈچۈ ەۋ رۋھانە » ئ )مۇالىچ(«ىىلىپ ئەەۋتىلەە

چلا ھۆ لە ەش ۋە ۋ چ ە ئ ازە ەشن نىن پ نىنس ل تن ھ ى ۋەىشۈ ەخ پەە ەلب نىم ا لۇ پ نىنس پب ئەلەش ل م

:نىندى ە نن ل ى دى ب ن ئ پ نى گەخ [ ناا من لم يعرف حق كبينا، ويرحم صغي ليس منه ] كىكىكلەرنااى ، ھااۆرمەتلىنىەە ، تونۇمااايوڭلىرىنى نىااڭ ھەىلىرىنااى چ»

(تىرمى ى)« ئى زۋتلىنىەە ئاەۋم بى ەىن ئەمەس ①[ يرحم من ا يرحم ا ] نېتتگەخ «مېھرىبااا بولنىغااا ئاااەۋمەە ئااالالا مېھرىبااا بولناياادۇ»

للە خ پەە ەلب نىم ا: ىپ نىنس پن ئل شۇ حدكم حته ]

خي يبه ا يؤمن أ

[ لفسه ه ما يب ل

اااىلەرەىن ىانااديق بىاار كىشااى ئااۆزى ياخشااى كااۆرگە نەراىسااىنى » ②«ھېساابلىنىدۇ مۇااۇلنا ىېرىندىشىغىنۇ ياخشى كۆرگەنادىال ئانادىن كامىال

بىرلىككە كەلگەن ھەدىس. ①

بىرلىككە كەلگەن ھەدىس. ②

19

-ئ مت ۋت ل بن لۇرتۇىم ئ ىست دى ل تنئت ل نېي ل نىگە ۋۆەۈ ۈش ە ل ا خ

تاقىتى ۋە ئەپۇچانلىقى-سەۋرى

لۇئتت ل نىن للپتت ش ئ نستت ن ئە ننپ تتدى پەە ەلب نىم تتا للپت ش رت ھ ل نىگە ل ن ت خ ① ل ش ۋە ۋەچۈ ە ش ۋۆ ە دە رەۋ

ئ گ نى ت ە ەلۇئ ل ە مۇ رتەۋ ل ت ل ت ەخ ل تن ە رت ھ ل ئۇال متتۇ ئتت ل ئتتۈلمە ە نى ئ بنە تتك ھې تت ە ە رتتۆزىەش

رەۋ چ بب ۋە ئەپۇچ بب ئۈ دەەشش لتتت ى ۋې تتتدى خپەە ەلب نىم تتتا ل تتتن ئ نستتت ن ن لېشتتت

ۋە ھەلم س گە ت لەت ل ت خ؛ ۇاۇىمت تۇ ۇ ئۇچنى خۋۈىپە ە ە ۋنپ ت للى خ ئ ىشە ەېش دن ئ س ئ ىەلتدى ئتۆ ەخ رتەۋ ا نننىس

ە ك ۋە ن نتت ەېشتت دن چتتلڭ نننىستت لتت زن ل تت خ ۇاۇىۇ ئۆرتت ەخ ل خ ھ نەتھەلمە ە ر س ن ئۇ ەە نە ل ىدۇ ۇ لەنىن گە ئېش ل

ئ ە ى نىدىنمۇ ئ ى ھن ن نە ھ ۋە ە ە للى خ ەە شە ل ى ست ن ن لۇشتەلبە ە تل -ئ ىش س دى ئ ەنى تل ل ى خ شتۇ چ انال ج پت ھەتتا يەكتىكىنى تارتىشتۇرۇپ ۇ ۇپمۇ ئۇچنى خ ە ل ب ا رەۋ ل خ

غانالرنىنۇ ئەتۇ ىىلغا ئگەەۋنلىرىنى ىى يرتىۋۋتكەنلەرنىنۇ، ھاياتىغا ىەا ىىل )بۇخارى(

ئىپپىتىتەيغەمبىرىنىاا ەۇئالىرىاادي ئا)ھىاادۋ تىلغااا ئېلىااپ كەلااەە بىاار ئىااش

(مۇالىچ) ئىىىەتتۇرئھە ى ە تت ە ۋە شتت ە خ ئ شتت نى -ئ ە ى تتن لەل تتز رتتۆز-ئە

ر ل ن شتت ن رتتۆزى گەخ پەە ەلب نىم تتا ئۇچۇلچ بشتت ەۇەۇ تت خ ل تتن ىىياتەتلەرەۋ -ئايالالرنىڭ شەكىل-ئەرۋ ش ن ن لۇ ئ ش ن ە ل خ ۋتۆ ەخ

)بۇخارى( بىرىەە ئوخشىۋېلىشلىرىنى تواقا ئ-بىر

بەت. -729 ،ناملىق ئەسىرى، بىرىنچى جىلد« ئەتتەبەقاتۇل كۇبرا»ئىبنى سەئەدنىڭ ①

21

ل تتنىگە ل شتتتب چە ەزە نە - تتتن ل تتنئ ە ى -لتتۇال نى رتت نت ئە اوئال اوريپ كەلەە بىر ئايالغا ئىبنى ل نش نىن لرب خ پەە ەلب نىم ا

ئابباانىڭ ەىققە بىلە ىااريپ ىاالغىنىنى كاۆرۈپ ئىبناى ئاببااانىڭ ياۈزىنى )مۇالىچ( ئتواۇەيلغا

ھايالىق ئىكەنلىكى

پەە ەلب نىم ا: ا، وخلق ال ن لك دي إنه ] لم الياك خلقا ]

①ەېەە ئ« ھەر بىر ەىندي ئەخالق بار، ئىسالمدىكى ئەخالق ھاياەۇر»

رتتت ل خ ھۇجنىستتت دنئتتتۆزىن »رتتت ھ ل ە پەە ەلب نىم ا تتت : نە رۈپە ەش ەخ « ل انىنمۇ لەۋنن ھ ە ى ئ د

ب ن ۋە ل نىتتدى ئ ەنى ىم ەتتدى -ھ ەتت ل تت ەخ ئ م ن تتن ل تتنل نرتت للىم ستت ەە ە ل نرتت ن ڭمۇ للىم ەتتدى ب ن ئ الھ تتدە تت

ئ ى خ پەە ەلب نىم ا لۇ دن نېگەخ: ذ إ له ج زه و اهلل ع نه إ ]

اد ر ا أ

ه نوم ع ز ا نوذ إ ، واك يوال ه نوم ع ز داا ن ب ع ك ل ه ي ن أ

اك ي ال [ اتاا ممقتا ي ق م اه قه إ ل ت م ل

ئۇنىڭدىن ھايانى ئاەەيلئالالا بىر كىشىنى ھا)ك ىىلىشنى ئىريەۋ ىىلسا، »-ىىەە ئۇچريشاقا باشااليدۇى، ھايااى ىالغا كىشى ئالالھنىڭ غەزكۆتۈرۈەېتىدۇ

، ئىشەنكساى كىشاى خائىنغاا ئايلىنىادۇ، كۆتۈرۈلىدۇەۋ، ئۇنىڭدىن ئىشەنكنۇ شەتقەتسااى كىشااى -لناياادۇ، مېھاارىشااەتقە بو-مېھاارى كىشااىدۋخااائىن

«ئلەنەتەەرەىەە ئايلىنىدۇ ەۋ ئاخىرىدي ىەلبىدىن ئىنا بىريىال يۇىىلىدۇ )ئىبنى ماجە(

ئادىللىقى

ھەلتمە ئ شتش ئ تد لت نۋە پەە ەلب نىم ا ەزىتننە ھەلتمە ئت نەد ئ ىچ تتنل شتتش ئ تتنن ئ نىتتى للى تت خ پەە ەلب نىم تتا ئتت ننىە ن

دېگەن باب.« ھايا ماجائە فىل»جامىئ، ناملىق ئەسىرى، كىتابۇل« مۇۋەتتائ»ئىبنى مالىكنىڭ ①

21

ئەنەس ئىبنى مالىكنىڭ ھامناچىسى ئەررۇبەي ە لۇال ر ىم ەشش رۆزى نىگە ئاېلىش ىىسااس بىر ئەنسارى ەېدۋكنىڭ چىشىنى تۈكىۋۋتكەندۋ، تەيغەمبىرىنى

رۋ ىىلىاپ، ەيااىتىكىلەرنىكەلەە بىلدۈرۈپ ئېتىريزبۇيرۇىى چۈشۈرگە ەۋ )بۇخارى( بۇيرۇىنى ئىجري ىىلدۇرغا ئ

ۋەلس شمەرتتتش ئتتت ننىە ن نېتتتدەۋ ە-پەە ەلب نىم تتتا لتتتۇشلەەتاۇد ئ ەم ب تدى للادنەشش ھللۇل نىن -ئۇال ن ھە ە ل

ئلانى ل خ ل ن ئ ە ىن ن ئ ش لتۇ ەە لەل ست ۋ شت نىن لتتۇ ھەلتتشە پەە ەلب نىم تتا ل تت ەخ رۆزى شتت »اەلتتگە رتت ى دۇ ئتتۇال :

لانۇىتتتۇ ئۈچتتتۈخ ئۇرتتت لە ل تتت زەە تتتد ئەۋە تتتدۇ ئۇرتتت لە لتتتۇ ئالالھنىڭ بەلەىلىنىساىنىڭ »تەيغەمبىرىنى : پەە ەلب نىم ا ە ە ل دۇ

دىن تۇرۇپ خاۇتبە ئۇىاۇپ ىەۋپ ئورن« ئىجري ىىلىنىشىغا ئاري تۇرماىكىنۇ اە ؟ مۇنديق ەۋيدۇ:

ه ] ما أ نهه إنه

ين قبلكم أ ق في م كنا إذ لك اله و م ه ا س ه ومذ ف يو الشه ا تركو

ق في عي س ق هم الضه ف، أ ، وايم اهللا عليه ال ام نه ده

أ ود ل قوت اطمة بنت ممه س

[ لقطعت يدها

ئۈمنەتلەر شۇنىڭ ئۈچۈ ھا)ك ىىلىنادىكى، ئۆتكە اىلەرەىن ئىلەىرى »لەر ئوغرىلىار ىىلساا جازيلىنااي، ئااجى كىشاى نوتۇزلاۇقئۇ)رنىڭ ئىكىادىكى

كىشىلەر ئوغرىلىر ىىلسا جازي)يتتىئ ئالالھنىڭ ناامى بىالە ىەااەمكى، ئەگەر مۇھەمنەەنىڭ )ئۆزىنىڭ ەېنەككى( ىى ى فاتىنە ئوغرىلىار ىىلغاا تەىادىرەىنۇ

(مۇالىچ) «ئئەلۋۋتتە ئۇنىڭ ىۇلىنى كەاكە بو)تتىچ

ئەە لب لۇەنۇ ە ل خ ئ ە لت خ -ئەنە پەە ەلب نىم ا ن ۈزەش دن پەلەت نىتتتھە ى ە ە نىتتت لرتتتب خ ۇ اتتتۇخ ھەنىستتت ن لتتت ەۇل

ئتتت ى ھ لېنى تتتد پەە ەلب نىم تتتا ئەە ل تتتدى ئتتت زا نە ئتتتۆ ەۋ ە ھەلم م ا پەە ەلب نىم انى ئۈىگە ئې ل ئېست ى ئەە لت ل ت ەخ

ئۆزىم ا زىننە ەش ە ېس ل ل سۇخ!ئەىتتت ەزىيەى ھتتتۇ ئە تتتۇ ىتتتانەەت ل تتت خ ھەز ىشتتت ن ئ ە نىتتتد

پەە ەلب نىم ا تتن ۇ اتتۇخ رتتۈ نە ن لۇجەرسەل ەشتت ەخ لەشتت ۇ

22

ل تتتتت ەخ رتتتتتۆزىم ا ەە تتتتتۈزۈشھەنىستتتتت ن ج لتتتتت ئە نىم ا ە ئ ە ا ششۇ ىم ا:

لەخ »ھەز ىشتتتت ئەىتتتت ەزىيەى ھتتتتۇ ئە تتتتۇ لۇ تتتتدن نېتتتتگەخ: رل ىس د ئۇ زنت لۇ دن نېگەخ: ەرۇىۇى ھش ئۇ ن رۈ ن ش ن

ا ] ر ة ر ع م ل ل ق ع ال ، و ال م أ

ب الو، و ن ي د ل ص أ

وأ و، و اس ، ب ك ر مو ق الشه

اهلل ذكر و و م لوع ال ، و ق ي فور ن ز ال ، و ي كن ة ق ال ، و س ي ن أ و، و ح ل ، ائ د ر ب الصه

، ع ي ف شو ق د الصو، و ت ه قو ن قوال ، و ي ر ح د ه الز و ي ر خ ز ج ع ال و ، ي م ي ن ا غ ض الر و م غ و ه ر ك ذ ى ف اد ؤ ة ر م ث و ة ل الصه ف ن ي ع ة ره ق ، و ق ل خ اد ه ال ، و حسب ة اع الطه و ل ج ل

[ ب ر ل إ ق ش و ي مه أئاالالھنى نېەىا ى؛ ەىنىننىاڭ __مېنىڭ ەۋانايەم؛ ئەىىل __ مەرىىە »

-ئۇلىغىچ )يەنى كۈچ __ئااااىچ؛ ئالالھقا بولغا ئىشتىياىىچ __ەوا تۇتۇش __ئااۈلىىتىچ؛ ئالالھقااا بولغااا ئىشااەنكىچ __ىااۇەرىتىچ(؛ ئالالھنىااڭ زىكاارى

چاتىنىچ؛ ئالالھنىڭ __ىۇريلىچ؛ اەەرى __ھەمرىيىچ؛ ئىلىچ __؛ ىايغۇ خەزىنەم __تەخارىچ؛ تاماااى لىر __غەنىينىتىچ؛ ئااجى لىر __ىىسنىتىەە ريزى بولۇش

__ئىباەۋ -شاتائەتكىچ؛ تائە __ىۇەەىتىچ؛ رياتكىللىر __؛ ئىنا ھۈنىرىچ

ڭ ئەخالىىاچ؛ مېنىا __مېنى ىاندۇرىدىغا نەراەم؛ ئالالا يولىدي جىھاە ىىلىاش ىەلبىننىااڭ مېۋىسااى؛ غااېنىچ __خۇشاااللىقىچ؛ ئالالھنىااڭ زىكاارى __ناماااز

«ئۈمنىتىندۋ؛ ئىشتىياىىچ رۋببىنەەئ

المن وآخر رب العم ن المد للهانا أ م دع

23

(جۈلە)ۋۈ -11ئ ەن ن -1

تاھارەت ۋە ئۇنىڭ پەزىلىتى

الرهحم م الرهحي ن مسب الله

د م ل ا ة ب اق ع ال و ن م ل عم ال ب ر لله و ر لعم م ل السه و ة لم الصه و ن ق ته م ل ل وم ل د مه م ات خ

ام م إ و اك ي ب ن ال

و آل لعم و ن ل ر م ال ه اب ح ص أ

. ن ع ج أ

:د ع ا ب مه أ

ل ولة اغسولا وجوهكم : تعالم ق ين آمنا إذا قموتم إل الصه

ها اله ي﴿يا أ

رجلكوم إل الكعبون ومن كنوتم وكم وأ يديكم إل المراق وامسحا بركو

وأ

و رضم أ روا ومن كنتم مه هه و جنباا اطه

ون الغواأو أ ونكم م حود م

و جواك أ

فر أ م لع

جوهكم ا طيباوا امسوحا ب موا صوعيدا ودوا مواكا فتيمه لوم تامستم التسواك

كن يريد م ن حرج ول لجعل عليكم م نه ما يريد الله يديكم م

ركم ولتمه وأ لطه

نعمته عليكم لعلهكم تشكرون﴾نىنلەر )اىلەر تاھارۋتسى بولاۇپ(، نامااز )ئوىۇمااىكى بولاۇپ( ۇئئى م»

تۇرغىنىڭالرەي، يۈزۈڭالرنى يۇياۇڭالر، ىولاۇڭالرنى جەيانىكىڭالر بىالە ىوشاۇپ رنى ئوشاۇىۇڭالر بىالە ىوشاۇپ ىىلىڭالر، تۇتاۇڭال مەاىھيۇيۇڭالر، بېشىڭالرغا

ىىلىڭاالر(، ئەگەر ىيۇيۇڭالرئ ئەگەر جۇنۇپ بولساڭالر تاكلىنىڭالر )يەنى غۇاالكېسەل بولساڭالر )اۇ زىيا ىىلىدىغا بولسا( ياكى اەتەر ئۈاتىدۋ بولۇپ )ااۇ تاتالنىساڭالر(، ياكى اىلەرنىڭ بىرىڭالر ھاجەتىانىدىن كەلەە )يەنى تاھارۋ

بولساڭالر، ياكى ئاياللىرىڭالر بىلە يېقىنكىلىر ىىلغانادىن كېايىن اۇندۇرغا (

24

)غۇاۇل تاھارۋ ئۈچۈ ( اۇ تاتالنىسااڭالر تااك تۇتريىتاا تەيەمناۇم ىىلىڭاالر، ىىلىڭااالر، ئااالالا اااىلەرگە مەاااىھئۇنىااڭ بىاالە يۈزۈڭالرغااا، ىولۇڭالرغااا ااىلەرنى تااك ر ىىلىشىڭالر ئۈچاۈۈمۇشەىقەتنى خالىنايدۇ، لېكىن ئالالا شۈك

نىتىنااى اااىلەرگە )ئىسااالم شااەرى ىتىنى بايااا ىىلىااش بىاالە ( نې،ىىلىشنى ئايە ( –1مائىدۋ /اۈرۋ -1) ئ«تامامالشنى خا)يدۇ

!ئەھ ج ل ئەت ئەرس اللۇ ئەىەە ۇد

نېتگەخ پې ن تن « ر طه » نېگەخ رۆز ئە ە دى « ھ ەت»نېگە شتتۇ ئتتۇ « متت پ ۋ »رتتۆز ە ش تتا للىتتۇ ىتتۇاەت لە ستت

نېتگەخ رتۆزىە « ە ەت»ۋە « ھت ەت» ھ زىنل زنل خ ئۇە ۇ م اات لە ستت للىستت لەنە نتت پ رتت ن ۋە ئ ستتش ھل تت ەخ ئۆزىەشتت ەخ

ۋە « لۇ ئ خ ۋە ى » رە ە نى پ ۋ ش ھەلدە ئ ب نەت ل ئۈچۈخ ش نېگە شۇ ھەنى شە ىپشە ۋۆ ر ش گەخ ئەزنال ەۇەۇ

ئ ستت د نىنتت ئ بتت نە نىن ئل ۇ شتتش نەرتت ەپ __ ھتت ەت ەەي ى رتۈپ ش دە ەۋنى تك ئتل ۇ ن ئ گ تگەخ لتۇھ شتە شۇ

ۋېنەك ئە ە ھ ەت ئې للىۇپمۇ ل ز ئۆ ەش ئۈچۈخ چللۇد ھ ەت ھت ەت للىم س ئۆ گەخ ل ز ن ھېچب تدن ئەھم ي شت للىم ەتدۇ

ل ز تتن ئتت ى ھ ە ىپ تتدى لەلبتتۇش للىۇشتت دى لتتۇھ ئتتې شە شۇ لۇ ئ شۇ ل ز ئۆ مەۋچ للى خ ۋ ش ن ن لەش ۇش للىۇۋن بت خ

پ تننى پت ىغ للىتۇ ەت ن بۇچ پە ۋە نىگت ئ ىدىتدن ئۇ ڭ ت –ئل تتتتلانن يە تتتتشە ئ بتتتت نەت ل تتتت ئۈچتتتتۈخ ەۈزى ن تتتتل تتتتۇ ۇ

ش دۇ ەەي ى ن بز ئۆى م ى ن ئ نە شە بتز ۋ شت ل نىن ھت ەت لت ل ل ت ەخ ل ش ە زا خ ئۇال ن لۇ دن ل ش ەە ت شتۇ ھ ە ن تن ەە ت

ئەھ ل نىدن ھ ە ش لۇھ ئتل ۇ ن -پ ۋ بن ن ئ س د نىن ئەل دە ئ گ ەەدى ب ن ەۋنى ە دۈ ۈششۇ

25

الد لۇ دن نەەدۇ:پەە ەلبە ئەىەە سس ور ال قو: ال قو ه نوع اهلل ض ر ر اب ج ن ع ] و و ه يول ع اهللىله صو اهلل ل : م له

[ «ر ه الط ة ل الصه اح ت ف م و ة ل الصه ة ن ال اح ت ف م » ئ«جەننەتنىڭ ئاچقۇچى نامازەۇرئ نامازنىڭ ئاچقۇچى بولسا تاكلىقتۇر»

)ئىنام ئەھنەە( لۇ ھەنىسشە پەە ەلبە ئەىەە سس الد پ ۋ ەە ھت ەت ل ت ەخ ل ز ۋە ل ز ل ەخ جە نە ن ل ا ش ئ ل ھ ە ن ن جە تنە ە ۋ نلەۋچتت للى تت خ ل تتن لە تتدە ئۈچتتۈخ ل چ تتك لتتۇھ ئتتۆ ەش

ئ ە ن ئ پ نى گەخ رتەۋە للى تدى خ شتۇ پت ۋ ل ن لە دىن ن جە نە ە ۋ نىش گە

جۈل س گە پ ۋ اى بمۇ ۋ نىدۇ ل ا ن شەەست ل ت زى ب م ا ە ەشت للىۇش ل ەخ ل ە ل ا ە ش ۋن ب خ لۇھ شمۇ ە ەشت للىۇشت ۋېتنەك

زى ببتت ئەھم تتيەت لېنىتتل لۇ تتدن ئەىەە سستت الدشتتۇا پەە ەلتتبە نېگەخ: لط ا ] [ ر من اليمان ه )بۇخارى( ئ«تاكى لىر ئىناننىڭ جۈملىسىدىندۇر»

پتت ۋ اى بن پەە ەلتتبە ئەىەە سستت الد __ لتتۇ ھەنىستتشە پتت ۋ ئ نس خ ھت ل ت ەخ ل ا ت خ لۇرتۇىم پ ۋ اى ببت ئەھم تيەت لېنىشتت ە لۇەنۇاتت خ ھتت زىن ل تتا ە شتت ۋن ب خ لۇشتتۇ جەل ي ش م انىمتتۇ

ۋتلچ نن –ۇش لانىست دن ۋلچت ئەە ل ت للىت–لەنە يە ك ئەنە ە ا بتتت ت –ژۇ تتت ى نن ەشتتتاى – ې ېتتتاىا ال نن ۋە ېاىتتت – ننىيتتتل

ئت ال ۋە پەە ەلتبە ئەىەە سست اللن ن ل ن ان دۇ ئە ە ل تا ئت ى ھ نىم ا ت زى لئت ن–لۇەنۇل ن لتلە چە ھت ەت ئ ىست ۋە ھتلە

– ئەنە ھ ىتدن لەنە يە تك پ ۋ اى بب ئەھم يەت لە رەك شەۋس ا ئەە ل ل ن لە دە للالالەم ا

ل ت ەەەلمتۇد ل ت ۋە ل ز ن ھت ىش اۇرت ۆۋە دە :ھەلب دە لەش م ائ سش ن ل

26

نامازنىڭ تاھارىتى ھ ە ن ن پە زى ن : 1

ن نە لت ز ئللۇلت لچ للى ت خ ۋ شت ن«لۇ ئ خ ۋە ى » ئ ال ئ ى ھ ئل ۇ ەدى خ شە نىن ل ە خ ل ل لۇ دن نېگەخ:

ل تعالم ي ﴿ :ق ها اله ي يا أ ن آمن ولة اغسول ا إذا قموتم إل الصه هكم ا وجو

يديكم إل المراق وامسحا بركو رجلكم إل وأ

كم وأ ﴾الكعبن

نىنلەر )ااىلەر تاھارۋتساى بولاۇپ( نامااز )ئوىۇمااىكى بولاۇپ( ۇئئى م﴿تۇرغىنىڭالرەي، يۈزۈڭالرنى يۇياۇڭالر، ىولاۇڭالرنى جەيانىكىڭالر بىالە ىوشاۇپ

ىىلىڭالر، تۇتاۇڭالرنى ئوشاۇىۇڭالر بىالە ىوشاۇپ مەاىھيۇيۇڭالرئ بېشىڭالرغا (ئايە –6 مائىدۋ/اۈرۋ -1) ئ﴾يۇيۇڭالر

ل ا لۇ ئت ەە ش ھت ەت ئ ى تدن ەتۈز للىن تن ل ل ل نىن تن ل تت ۋە پۇ ن تتن لەرتت زئۇچ تتدى جەەتتنەۋ چە ەۇەتتۇش ل شتتب

ل ل ل نىن تتن ئۇچ تتدى ئلشتتۇلب چە ەۇەۇشتتش ئ بتت ەت تتۆت پە ز تت ل شتن ن ل بتدن ى لەرت زل انى م ا ئەىاە شە لۇ ئ ەە ش ل شب

لەزھ پ ن تن لئۆى م ال ئ چ دە ھە ە تدۇ ھە ە ت للى خ چۈشە چە لەرتت زئۆى م ى نىن تتن چۈشە چ ستت للىستت ل شتتن ن تتۆ ش ل تتنىگە

:ل ششۇ لۇ ڭ ۆۋە دى ھەنى نەى دۇ و و ه يول ع اهللىله صو به اله نه قال: إ ه ن ع اهلل ض ر ة ب ع ش ن ب ة ي غ الم ن ع ] م له

ضه ت [ ه ت ي اص ن ب ح س م ف أ

بەەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە ئاۇ مۇناديق ەېاەە : ۇئمۇغىرۋ بىننى ش» ئ«ىىلدى مەاىھتەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م نامازغا تاھارۋ ئالدى ەۋ ماڭلىيىغا

)مۇالىچ( نى تت «لۇ ئتت خ ۋە ىتت »پەە ەلب نىم تتا لتتۇھەلمەن ئەىەە سستت الد

ئەھ تتتت ل لۇرتتتتۇىم ا ل ەتتتت خ ل تتتتل ەپستتتت ل –ئەل تتتتدەئۇ ن چۈشە دۈ ۈش دە رۆزى گەخ رۆزى ن ھە الۇ ل ا چۈشە دۈ ەخ

27

رۆزى گە دەك ئې انى لۇ دنل چ بب خ رتۆزىە للىمت لەى ت ئت ى ھ :نە«لۇ ئ خ ۋە ى » ئ ال

: ل تعالم إاه وح ي ىم طق عن اله وما ين ﴿ ق ﴾حم إن هئاۇ ئاۆز نەتساى خاھىشاى باويىكە ااۆزلىنەيدۇ، تەىە ئۇنىڭغاا نازىال ﴿

ەۋپ (ئااايەتلىرى –1~3نەجااچ /اااۈرۋ-13) ﴾ىىلىنغااا ەۋھىياانىال اااۆزلەيدۇ ئۇ تن رتۆزى گەخ رتۆزى ن ۋە ھە ى ە نىن تن ھەلم ست ئېيتقاندۋك ئ ال تتن ئ نننىستت ۋە ئ زۇرتت دۇ پەە ەلتتبە ئەىەە سستت الد ئتت ى ھ

ن ش ھتتت ەت لانىستتت دى ەتتتۇل نىب ئتتت ە تتتن «ۋە ىتتت لۇ ئتتت خ» تتنرتتۆزى گەخ رتتۆزى ن ۋە ھە ى ە تتن ل ز تتدنشچۈشتتە دۈ ەخ ۋنل

ھ ىش ن ن رۈ نە ن ھېس ل ن دۇ ھ ە ن ن رۈ نە ن :2 ل ش شتتش لتتۇ ۇخ ھە ئ تت للىن تتن ھتت ەت ئې شتتن (1

لې ش چە ئۈچ لېش ەۇەۇش ھ ەت ئ ى ۇچ ھ ە ن ئې شتش تدۇ ئ شت ەش جە ە تدن خ للىلۇ ۇخ ھە ە ى ئ ش ل ەخ شۇاۇى

ھە ە تتى لتت ننى ل تت ەخ ئۇچنىشتت دۇ ئۇ تتن ئۈرتتش گە ھ جە خ تت ل للىۇپمتۇ رتەھە نە ەت ۋ لېنىل ھ ەت رۇ دۇ ۇ چ ب شت مۇ لتۇ

ل شب ۋنل تش نن ئەلتدى ئۇەبتۇنى ئلە ت خ چ اتدن ھت ەت ئ ىمت لچ للىس ئۇ ن للى ن ئۈچ لېش ەۇەۇش ەۋ ش ن دۇ

ئە تتۇنى ىتتانەەت ل ن تت خ ھەنىستتشە ئەلتتۇ ھتتۇ ەەنە ەزىيەى ھتتۇ پەە ەلبە ئەىەە سس الد لۇ دن نېگەخ:

عن ] : م له و ه ي ل ع اهللىله ص اهلل ل ر ال : ق ال ق ه ن ع اهلل ض ر ة ر ي ر ه ب أ

ذ إ » ظ ق ي ت ا اا ه ل سوغ ي ته حو النواك ف ه د يو ل خ د يول ، ه ام ن م ن م م ك د ح أ

ر د ي ا ه نه إ ثاا، ل ث [ «ه د ي ت ات ب ن ي ي أ

ئەگەر اىلەرەىن بىريە ئۇيقۇاىدىن ئويغانسا ىولىنى ئۈچ ىېتىچ يۇمىغاۇچە » ئ«ىاچىغا تىقنىسۇ ، ئۇ ئۇخالەيتقاندي ىولىنىڭ نەلەرەۋ بولغانلىقىنى بىلنەيدۇ

(ى)بۇخار

28

نە ل شتت ش « ھل ستتم » ھتت ەت ئې شتتن ل شتت دن (2 ن ئۈچتۈخ ھ ەت للىس ئ ى ھبت ئ بت نەت ل شتن ن ئت چبۇچ شتۇ

ئۇ لې نىب خ ۋە شەپبە ك ئ ى ھن ن ل ل ەخ ل ش ش ئەۋزەىدۇ لهم قال: ] د و ابن عمر انه الهبه صىله اهلل عليه و ب هريرة و ابن مسع

عن أ

م اهلل انهه يطهر ج » ا و ذكر ا م اهلل لم من تضه و لم يذكر اأ سده كهه و من تضه

ك اضع الض [ «يطهر ااه مئىبنى مەاا ۇە ەۋ ئىبناى ئاۆمەرلەرەىن رىاۋييە ىىلىنغاا ، ئەبۇ ھۇرۋيرۋ

كاى تاھاارۋ ئالساا ەۋ ىكىن»ھەەىستە تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېەە : كى ىئ كىنتاكلىغا بولىدۇ ر ىىلسا، ئۇ تۈتكۈل بەەىنىنىىئىسنىنى زىكئالالھنىڭ

تاھارۋ ئالسا ەۋ ئالالھنىاڭ ئىسانىنى زىكىار ىىلنىساا، ئاۇ تەىە تاھاارۋتتە )ەيرۇىۇتنى( ئ«لىغا بولىدۇيۇيۇشقا تېەىشلىل يەرلەرنىال تاك

چ شن پ ۋ ش ھە لېتش ھت ەت ئ ى ت خ ۋنل ششت چ شتن (3ل تت خ ننۋنل تت ەۇەتتۇش پەە ەلتتبە ئەىەە سستت الد لۇەنۇاتت خ ھەلتتدە

رۈ نە ە ن ل نىدۇ ب هريرة ]

عنه عن أ لهم: قال :قال رض الله الهبه صىله اهلل عليه و

ا » ا عند ك صلة ل مرتهم بالسي ل مه

شقه لع أ

ن أ [ «أ

تەيغەمابەر رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىساتە ئەبۇ ھۇرۋيرۋئەگەر مە ئااۈمنىتىنەە مۈشااكۈل كېلىااپ »ئەلەيھىسسااا)م مۇنااديق ەېاادى:

چىشاىنى تاكالشانى باۇيرۇق مىساۋيك بىالە ھەر نامازەي ، سەمنىىا)رمىكىن ەې )بۇخارى( ئ«ىىالتتىچئې ا ۋە لۇ ۇ ن چ ەب ش ھ ەت ئ ى دن ئې ا ۋە لتۇ ۇ ن (4

چ ەبتتتت ش ئ ستتتت د نىن ن تتتتن پ ۋ ببتتتت ھتتتت ە ش ئەھم تتتتتيەت لېنىتتدى ب ن ن ئ الل ش تتدۇ ۋنل شن تتن ئۆ ۈشتت ل تت ەخ ئ نەلن تتن ئې اىتتتدن رېستتت پتتتۇ ن پەەتتتدن للىتتتۇ ەېن تتتدن ۇ اتتت خ ۋ شتتت گە

ئە ە لتت زنن لتت ز ئۆ گتتۈچ ە ە ن نچ تتك ۇە تتۇ لېنىتتل للە تتدۇئ ىستت دن ئۆزئتت ن ئ شتتۇ دن پتتۇ ن ەرتت نىدى ە ن ن تتدى خ ئەھتتانش

29

ەە ە ل ن ېبب ل جەھە ش ئېيشب دىمۇ ئې تا ە ەش ئەلەتللىس ۇ شتت دى خل ت ەخ لتتۇ ۇخ لەنە ن تن رتت ن ب نۇ يتت ل ت ەخ ل انرتت شە

ل تتت ەخ رۆزى شتتت ۋە ئەزنى تتتن للىتتتۇ لتتت ل ن ل شتتتب – ەپەر ن جە ە دن ئې ا ۋە لۇ ۇ ت ھت ۋننن ىەەت ە ەتۈ ەخ چت ڭ

لزنخ ھەد ھە ە ى ل ن ل ل انرت شە ۋ نىتدۇ ئە ە ەۇەتۇ ۇ ل ست ەخ رتتت اللە ە ل انرتتت شە زىيتتت خ ەە ۈزىتتتدۇ شتتتۇا پەە ەلتتتبە

لتتۇ ۇ ن – تتائەىەە سستت الد ھە لېتتش ھتت ەت ئ ى تت خ چ اتتدن ئې چ ەب شن رۈ نەت ل ل لې ش ەخ

ة ] عنه عن لقيو بن صب لهم قال: رض الله انه الهبه صىله اهلل عليه و ت فمضمض »

أ [ «إذا تضهبىننااى اااەبىرۋەىن رىااۋييە ىىلىنغااا ھەەىسااتە تەيغەماابەر لۇىىياا «ئئەگەر اە تاھارۋ ئالسا ئېغى ىڭنى تاكال»م مۇنديق ەېدى: ئەلەيھىسسا)

()بەيھەىى عن ]

:م له و ه ي ل ع اهللىله ص اهلل ل ر ال : ق ال ق ه ن ع اهلل ض ر ة ر ي ر ه ب أ

نفه ماكا ثمه »حدكم ليجعل ف أ

أأ [ «ليستنث إذا تضه

ئەبۇ ھۇرۋيرىدىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە مۇنديق ەېيىلىادۇ: تەيغەمابەر ئۇ بۇرنىغاا ،ئەگەر اىلەرەىن بىريە تاھارۋ ئالسا»ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېدى:

()بۇخارى «ئاۇ ئالسۇ ، ئاندىن ئۇنى )كۈچەپ اىرتقا( چىقاراۇ ڭ لتلش ل ت ەخ رتۇ ئتې لۇ ۇ ن چ ەب دن ئې اا ئتل–ئې ا

لۇ ۇ متتۇ ئتتلڭ لتتلش ل تت ەخ رتتۇ ئې تتل رتتلش لتتلش ل تت ەخ رتت ب ل چ ب نى رۈ نە شۇ

رض اهلل عنه] تتشوق ونوث بيوده وعن لع ك فتمضومض وا نهه دع بضأ

اليسى ، ففعل هذا ثلثاا ثمه قال: هذا طهر [ م له و ه ي ل اهلل ع ىله ص نب اللهئەلى رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە مۇنديق ەېيىلىدۇ:

بۇرنىنى چايقىدى، ااول ىاولى بىالە –ئۇ تاھارۋ اۈيى تەلەپ ىىلدىئ ئېغى بۇرنىنى اىقىپ بۇرنىادىكى ااۇنى چىقاارەىئ ئاۇ باۇ ھەرىكەتناى ئاۈچ ىېاتىچ

31

بۇ بولسا ئالالھنىڭ تەيغەمبىارى رۋااۇل »تەكريرلىدى، ئاندىن ئۇ مۇنديق ەېدى: ()ئىنام ئەھنەە ئ«ئەلەيھىسسا)منىڭ تاھارىتىدۇر

ل لەر زل شن ن ھەلم س گە ۋە لۇاللب (5بي عن ] يت الر

ذ قالت: رأ ص ع بنت مع ل الله وو ه يول اهلل ع ىله ر م له

وأ تضه

ةا واحدةا ذنيه مرهدبر وصدغيه وأ

قبل منه وما أ

ه ومسح ما أ

[ فمسح برأمۇئەەەۋزەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە مۇناديق ەېايىلەە : ىي ە بىنتىرۋب

ئۇ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منىڭ تاھارۋ ئالغىنىنى كاۆرگە ەۋ مۇناديق ەېاەە : تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م بېشىغا ئالدىدىن كەينىەە، كەينىدىن ئالدىغا، ئىككى »

(ۇ ەيەۇە)ئەب ئ«ىىلدى مەاىھچېكىسىەە ەۋ ئىككى ىۇلىقىغا بىر ىېتىچ نه ]

عن المقدام ابن معديكرب رض اهلل عنه: أ صور ه يول اهلل ع ىله ل الله

دخول إصوبعيه ف م له و ذنيوه هاهرهموا و باطنهموا و أ

وه و أ

أه رأ مسح ف وضو

ذنيه [ صماخ أديم ئىبنى مەەىيكەر رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىساتە مىق

مۇنااديق ەېيىلىاادۇ: تەيغەماابەر ئەلەيھىسسااا)م تاھارىتىاادۋ بېشااىغا ەۋ ئىككااى ىىلادىئ ئاۇ ئىككاى باارمىقىنى ئىككاى مەااىھىۇلىقىنىڭ ئىكاى ەۋ ااىرتىغا

(كىەە كىرگۈزەىئ )ئەبۇ ەيەۇەۈىۇلىقىنىڭ تۆش ش ل ت )ل لت ل ئ ىست ن ھتۆش ل ت ( ل ل ل ا ە (6

ھ ەت ئ ى خ ۋنلش م انن لەز چ ادن ېا ئ ى تدى خ للى چبت ل لت ئ ى ن لۇ ۇ لې ش لۇل للىۇپمۇ ە ز ۋتۈ ن ھت ۋن ئ سست للى چب ل لت ئ ى ب نى ت ۋ تن ە تل لې شت لۇل شتۇا

ۋېتتي ل لتت ئتت ى ب نىن ھتتۆى ەش ھتت ەت ئې تتل للى تتدى رۈ نەت ل ل لې ش گەخ:

رض اهلل عن ] نه الهبه صىله اهللعن ابن عبهالهم قال: ه أ عليه و

ت خل »أ صابع يديك و رجليك إذا تضه

[ «ل أ

ئىبنى ئاببااس رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇەىن رىاۋييە ىىلىنىادۇكى، تەيغەمابەر ئەگەر اە تاھارۋ ئالسا ئىككى ىولۇڭنىاڭ ەۋ »ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېدى:

31

()تىرمى ى ئ«ئىككى تۇتۇڭنىڭ بارماىلىرى ئارىسىغا خىالل ىىلغىن ل ن ئەزن ئۈچ لېش مدى ەۋنن ەۇەۇش ھە (7ان بن عن عثمان ] رض عفه نه : عنه الله

وو ه ي ل ع اهلل ىله ص الهبه أ م له

وأ تضه

[ ثلثاا ثلثاائوااانا رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇەىن رىااۋييە ىىلىنغااا ھەەىسااتە مۇنااديق ەېيىلەە : تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م ھەربىار ئەزيااىنى ئاۈچ ىېتىنادىن يۇياۇپ

(بەيھەىىئالدىئ )تاھارۋ بيه عن شعيب بن عمرو عن ]

عرابي جاك : قال جده عن أ

إل أ و ل ر الله

ل م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص عن يسأ راه ك الض

هوذا» :وقوال ثلثاوا، ثلثاا أ ، ك الضو

اك فقد هذا لع زاد فمن ى أ [ « وهلم وتعده

مرۇ بىننى شاۇئەي ەيەىساىدىن، ئۇنىاڭ ەيەىساى ئۇنىاڭ بوەىساىدىن ەئرىۋييە ىىلغا ھەەىستە مۇناديق ەېايىلەە : بىار ااەھريلىر ئەرۋ تەيغەمابەر ئەلەيھىسسا)منىڭ ىېشىغا كەلدى ەۋ ئۇنىڭدىن تاھاارۋ توغرىساىدي ااورىدىئ

تاھاارۋ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م ئۇنىڭغاا ئەزيلىرىناى ئاۈچ ىېتىنادىن يۇياۇپ باۇ بولساا تاھاارۋ ، ئەگەر كىنكاى »ئېلىپ كۆرااەتتىئ ئاۇ مۇناديق ەېادى:

ئۇنىڭدىن زىياەۋ ىىلسا ئۇ ئاللىقاچا ئااىيلىر ىىلغا ، ھەەەىدىن ئاشۇرۇەۋتكە نىسائى() ئ«ەۋ ئورۇنسى ئىش ىىلغا بولىدۇ

ر ل ى ە ش ل )ر ل ىن ھۆش للى ل ەخ نش( (8نه ن عثما عن ]

[ ليته يلل كن م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص الهبه أ

ئوااانا رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇەىن رىااۋييە ىىلىنغااا ھەەىسااتە مۇنااديق (ئىبنى ماجە) ەېيىلىدۇ: تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م ااىىلىغا خىالل ىىالتتىئ

نس عن ] نه : مالك بن أ

ل أ ر إذا كن م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص الله

أ خوذ تضه أ

ا دخله ماك من كفمور هكوذا» : وقال ليته به خلهل ، حنكه تت أ

عوزه رب أ

[ «وجله رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇەىن رىاۋييە ىىلىنغاا ھەەىساتە ئىبنى مالىل ئەنەس

32

مۇنديق ەېيىلىدۇ: تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م ئەگەر تاھارۋ ئالسا بىر ئوچۇم اۇنى ئېلىااپ ئېڭىكىنىااڭ ئااااتىغا كىرگااۈزۋتتى ەۋ شااۇنىڭ بىاالە ااااىىلىغا خىااالل

ئ«مېنىڭ تەرەۋرەىەارىچ ماڭا مۇشۇنديق بۇيرۇەى»ىىالتتىئ ئۇ مۇنديق ەېدى: ()تىرمى ى

ھ ە ن ن لۇرشەھەپ ن : 3نېگەخ پې دى تۈ ىە گەخ « به ح ت ا »لۇرشەھە ئە ە دى

ئ س للىۇ ئۇ تن ىتۇاەت لە ست للىست ە ەشت ئەلەىت ە ل ىتدن رتتت دى خ ئە ە ل ستتت رتتت ۋن للى تتتدى خ ل م ستتت ە لتتت خ

للىم ەدى خ ئەلەى ە ۋۆ ر ش دۇ يەت ل : ھ ەت ئې شش لتۇ ۇخ لەنىن تدى پ رت ن (1

رە ە ەۇەۇ پ ۋ ن شتن تيەت ل شتشۇ چتۈ ھت ەت ئې للىس ل ز ن لەلبۇش للىۇش دى لۇھ شە شۇ ل ز للىس نىن ل ئەلەىدۇ ل ا ن نىن م انى ھە ل دن ل ن ئەلەش لانن ر

ل ەخ ل ش ن ش ۋېنەك يەتاب رض اهلل عن عمر ] ل اهلل صوىله اهللعنه قال: ق بن الطه عليوه و ال رلهم: ما» عمال إنه

ما ات بالي ال م امه امرئ لك ومنه [ «ىن

ئۆمەر ئىبنى خەتتا رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇەىن رىۋييە ىىلىنىپ ئاۇ مۇناديق ئەمەلالەر »ەېەە : ئالالھنىڭ ئەلكىسى تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېادى:

جەزمە نىاايەتكە باااغلىقتۇر، ھەربىاار كىشااىەە ئااۆزى نىاايە ىىلغااا نەراااە )بۇخارى( ئ«مەنسۇتتۇر ھە ل تدن ئ بت نەت ئۈچتۈخ ل لۇ ھەنىسش ئ ست د نىن تدى

يەت ل ۋېنەۋ ن ۋۆ ۈۋنالالەم ا ئەزنال تت ە تتل لتتلە چە ەۇەتتۇش للىۇپمتتۇ لۇ ئ تتدن زى تتن (2

ل ن ن للە چە ئ ۋۋنش لتلىن ئ تدى ەتۈز ەۇەتۇ ئ تدى ل شتب ل ئ ە ننن پۇ ن ەۇەۇشش ە ل لۇرشەھەپشۇ لەر ز ئ ى دن ئەزنال ەۇەۇشن ئلڭ ە ەپش ل ش ش ھ ەت (3ب عن ]

نه عنه رض اهلل هريرة أ

:قال م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص الهبه أ

33

تم ومذا لبستم، إذا»أ يامنكم اابدكو تضه

[ «بأ

تەيغەمابەر ،ھەەىستە مۇنديق ەېيىلىدۇەىن رىۋييە ىىلىنغا ۋئەبۇ ھۇرۋير ئەگەر ااىلەر كىايىچ كىيساەڭالر، ئەگەر ااىلەر »ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېدى:

()ئەھنەە ئ«تاھارۋ ئالساڭالر ئو تەرىىىڭالر بىلە باشالڭالر ھ ەت ئ ى دن ئەزنال ەۇەۇشن ئتۈزۈ للەم رت ھت ەت (4

لەش ۇش للىۇ ھ ەت ئې شتن ئتۈزۈ ئې اېش ل ل شب ئ ش ل ەخ للەم ر الزى

لۇ ھە ل ەس لەزھەپ ە نى ئۆى م ال ئ ن ت ل م ت خ لەى ت ئۇال ە ل للە چە ئۈزۈىدۈ لە ھ ەت ئې شب ى ت ەە ل ت خ ھەلتدە

ل شب شۇ دن ل شب لۇەنۇا خ ل تتدن لەرتت زل تت ل شتتب ۋە لۇاللبتت لەرتت ز ەنە تتگە (5

ل ۋېنەك لەر زۋەەن گە ئۇالپ ەنە گە

تاھارەتنىڭ سۇنۇشىئە ە ئە ە ۋ ئ ە ش ھ ەت ئ ى دى ۋېتي ئۇ ڭتدن ۆۋە تدى

ئۇ تن ھت ىش رتۇ دۇ ئە ە ئتۇ لت ز ئەھانى ن ل تن ۋۆ ۈىستە ھ ەت ئې ش ۋېنەك ل ەش دى ئۆ مەۋچ للىس

ھ جە خ لېنىل ھ ج ش دى چ ب (1

ل تعال: و لعم كن ﴿ومن قرضم أ ن تم مه حد م

و جاك أ

فر أ و كم

ن الغاأو أ م

دو امستم التساك لم ت م ا طيباا﴾ا صعي ا ماكا فتيمه دائەگەر كېسااەل بولساااڭالر )اااۇ زىيااا ىىلىاادىغا بولسااا( ياااكى اااەتەر ﴿

ئۈاتىدۋ بولۇپ )اۇ تاتالنىساڭالر(، ياكى ااىلەرنىڭ بىارىڭالر ھاجەتىانىادىن كەلەە )يەناى تاھاارۋ ااۇندۇرغا ( بولسااڭالر، يااكى ئايااللىرىڭالر بىالە

تااك ،ىساڭالرتاھارۋ ئۈچۈ ( اۇ تاتالن غۇالىيېقىنكىلىر ىىلغاندىن كېيىن ) ئايە ( –1مائىدۋ /اۈرۋ-1) ئ﴾تۇتريىقا تەيەمنۇم ىىلىڭالر

ئ ل پېش لش ئ ۋنزى ە ۋ ئ ۋنزر ا ەەش چ ب (2

34

ب عن ] ل قال : قال عنه اهلل رض هريرة أ لم عليه اهلل صىل الل ر : و

حدكم وجد إذا»شك شيئاا بطنه ف أ

خورج عليه، أ

ك منوه أ م ش

ول ا، أ

تاا يسمع حت المسجد من يرجنه و صد أ [ «اا ري ي

ئەبۇ ھۇرۋيرۋ رىۋييە ىىلىپ مۇنديق ەېەە : ئالالھنىڭ ئەلكىسى تەيغەمبەر بىار )يەلادۋك( راىقىدي ئەگەر اىلەرەىن بىريە ىو»ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېدى:

نەراااىنى اەزاااە، ئاناادىن ئارىااا تېشااابتىن بىاار نەراااىنىڭ چىققااا ياااكى ،ئاەيزنى ئاڭلىنىغۇچە ۋربىرئۇ كىشى ، ئۇ ھالدي گۇمانلىنىپ ىالساا غچىقنىغانلىقى

(مۇالىچ) «ئتىن چىقنىسۇ جىدتۇريىنى اەزمىەۈچە مەا ۋرياكى بىرلەنىتل )رتۇەۇىۇ ل ى ت خ ە ۋ لەز ئ ىد پېش لش رۈەدۈك (2

لە ل( ۋەىسە ھ ەت رۇ دۇ ب ]

معت قال الرهحن عبد عن أ ابن دى والمذى المن : يقل عبها ، والو

ا مه المن أ ى فه وا ، الغسول منه اله مه

دى وأ و ذكور اغسول : فقوال والموذى الو

أ

مذاكي أ وتضه لة ك وض [ للصه

لەخ ئ لتتدۇى ئ لتتدۇ نەم ن ن نننىستت دى ىتتانەەت ل ن تتدۇۋ لەز ئ بنتت ئ لب رتتن ن ئ ىتتد ج نستت ئەزننىتت ۋې تتدى خ لە تتل

لە يدە اۇر ۋەنىل لانىس دن لۇ دن نېگە ن ئ ا خ ئ دى ەت ۋ رتەخ زەۋ نىڭنت للىست لەزىتدەل الزى ئەلم ۋەنىل ەت ۋ

ل ز ئۆ ەەدى خ ھ ىش ڭن ئ ى زەۋە ئە ننپ ن ەۇا لەنە ن ن ل ەس ئەزنر للىۇش دى لە ينەزە ل تنە ئەزننىت (4

ل خ ە نىن ۋە ل خ ئ ى ش ە نىن چ بس ھ ەت رۇ دۇ ل ن ۆۋە شە ئې ا لى ۇچە لە ل (5 .ەېش ل ئۇە ش (6 رض ابن عن ] نه عنه اهلل عبها

صىله الهبه أ لهم عليه الله : قال و

ك إنه » ما الض ب إنه ا نام من لع ي ورخت اضوطجع إذا إنهوه ، مضوطجعا ا [ «مفاصله

35

ئىبنى ئابباس رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ رىۋييە ىىلىپ مۇنديق ەېەە : تەيغەمابەر يېتىاپ ئۇخلىغاۇچى ئۈچاۈ تاھاارۋ ئاېلىش »ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېادى:

ئ«تەرزەۇرئ ئەگەر ئۇ يېتىپ ئۇخلىسا ئۇنىڭ بارلىر ئۈگىلىرى بوشىشىپ كېتىدۇ )تىرمى ى(

ۋ ەۆى ن تل ئۇە ست ئە ە ە ت خ ل ن ە ر گە ە ن ل ەت (7ە ۋ ەۆىە گەخ ە ر ن ئې اە سە ئۇە ۋن ب خ ۋ ش ە ب تل چۈشستە

ھ ىش رۇ دۇ ھلش دى ۋە سە (8 ئەل دى ئ زر (9ۋۈىۈشتت ل لتت ل لتت الاە ە ەە تت ەخ ۋ شتت ن ن لتت زنن (11

ل ز مۇ لۇزىدۇ ھ ە ن مۇ رۇ دۇ ىدۇ ل ] لة عليه ق لم الصه ا » :والسه

ليعود قهقهةا منكم ضحك من أ ك الضو

لة ي والصه اج [ «عاتەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)مدىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە ئۇ مۇنديق ەېەە :

ئ«ىسۇ كۈلسە، ئۇ تاھارۋتنى ەۋ نامازنى ىايتىلىاىاىالپ كى ىاىلەرەىن كىن»

قىلىش لىغۇسنېگەخ پې ن ن رتۆز « ل س غ »ئەر ل ئە ە دى « اۇرۇش»

نېگە ك للى دۇ « ەۇەۇش پ ۋ االش»ە ش ا للىۇ ىۇاەت لە س لە ستت للىستت لەنە ن تتن ھەلتتمە ەېنىنتت پتت ۋ ا رتتۇ ل تت ەخ ئ ستتش ھ

ەۇەۇش نېگە شۇ :ل زۆ ۈ للى خ ئەھانى اۇر 1 ئې ش د للى خ ئە ە ۋ ئ ە ش (1 رض عئشة عن ] ئل قالت: عنها الله وو ه يول ع اهلل ىله صو الهوب عون م له د الرهجل نهوه يورى الرهجول وعون «يغتسل » قال: ااحتلم يذكر وا اللل ي

قود أ

36

د وا احتلم [ «عليه غسل ا » قال: بللا يئاااۇ مۇناااديق ،ئائىشاااە رۋزىيەلالھاااۇ ئەنھااااەىن رىاااۋييە ىىلىنىاااپ

ئەلەيھىسساااا)مدىن بىااار ئەر كىشاااىنىڭ كىيىنىااادۋ تەيغەمااابەرەېاااەە : ياەىغااا بولغااانلىقىنى ئېھااتىالمھۆللااۈكنى كااۆرگە ، بىااريق ئااۇ چۈشااىدۋ

ئۇنىڭغاااا غۇااااۇل ىىلىاااش : »ئاااۇغاندي، ريلغرىساااىدي ااااوئا)لنىغاااانلىقى توئاۇ قەېادى ەۋ بىار كىشاىنىڭ كىيىنىادۋ ھۆللاۈك ياوق، بىاري« ەيجىپ بولىدۇ

،ياەىغااا كەلەەنلىكااى توغرىسااىدي اااوريلغاندي بولغااانلىقى ئېھااتىالمچۈشااىدۋ ()تىرمى ى ەېدىئ« ەيجىپ بولنايدۇ لىئۇنىڭغا غۇا»ئۇ:

لە ل چ بسۇخ ئۆزئ ن ئۇچنىش ل ج نس ئەزنر ئ ە ىن ن - ئە (2ل ت ۋنج تل ئۇال ن ھە ئ ست گە اۇرت ە ۋ چ بم سۇخ

للى دۇ ئە ە ۋ ئ ە ىدى لە ين ن شەھاەت ل ەخ ئېش ل چ ب شت (3

ل شت ل ەخ ۋ ش جۇ تۇ للى تدۇ جۇ تۇ للى ت خ ۋ شت اۇرت ۋېنەك ومن ﴿

رو كن هه ﴾اتم جنباا اطه ﴾ىىلىڭالر( غۇالى) تاكلىنىڭالرۇپ بولساڭالر نئەگەر جۇ﴿

ئايە ( -1اۈرۋ/مائىدۋ -1) اۇرتت ئ ە ى تتن ئتت نەت ۋې شتت )ھەەتتا ۋۆ ۈشتت ( لەش ستت (4

ل ل پ ۋ ن ش الزى نه عئشة عن ]

ب بنت اطمة أ

لت حبيش أ

أ صوىله الهوبه ولهم عليوه الله و

تحاض إن قالت طهر ل أ

دع أ

ألة أ دع ولكون عرق ذلك إنه ا » :فقال الصه

لة يهام قدر الصهي كنت الهي ال [ «وصل اغتسل ثمه فيها ضن ت

رىۋييە ىىلىنغا ھەەىستە ئەبى ھۇبەيشنىڭ ئائىشە رۋزىيەلالھۇ ئەنھاەىن شاۇنديق بولغاچقاا ،ىى ى فاتىنە ئۆزىنىڭ ەيئىچ كېسەل بولۇپ تاكالننايدىغانلىقى

ااوئال دىن تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منامازنى ئوىۇش ياكى ئوىۇماالىر توغرىسىدي نامااازنى تەرك ئەتنەيسااى ، » :تەيغەماابەر ئەلەيھىسسااا)م جاااەيبە ،اااورىغاندي

37

، ئانادىن )ئااەۋ ە ئاەۋ كەلەە كۈنلەر مىقديرىدي نامازنى ئاۆتىن ى الېكىن ()بۇخارى ئەېەە « ە ەۋ ناماز ئۆت ىڭىىل غۇالىتوختىغاندي(

ل ت ەخ فت ت لەش خ ئ ە ش اۇرتۇش ل شت الزىت ف ت (5ئ ەتت ش ۇابتت خ بتتۇچ ئ ە ى تتن ۋتتۆ ەخ ھەەتتا ئلەشتت ش للىتتۇ ۇا

ل ش الزى اۇر ۋنل شش ل خ ۋەىسۇخ ە ۋ ۋەىم سۇخل ن دۇ اۇر ۋنپ ت للىس ئۆىۈد ھە ل دن ل ن لۇرۇىم خ (6

نەپنە ل ن دۇ ئ دى ل ا چۈشۈ ۈىۈ للى دى ۋېي اۇر نن پە زى ن : 2 اە ل –ئې اا ھەىبۇل ل اۇچ ك رۇ لشبۇزۇ اە (1ل اۇچ تتك رتتۇ لشتتبۇزۇ ۋتتۈچە رتت ن ب نىم ابتت لۇ ۇ تت (2

چ ب نى لەنە ن ن ھەلمە ەېنىن ئ ال للەم ەۇەۇش (3ب عن ]

نه هريرة أ

صىله الهبه أ لهم عليه الله ، جنابوة شعرة ك تت »: قال و

عر ااغسل ، الشه نقة اوأ [ «البش

: تەيغەمابەر ئەلەيھىسساا)م مۇناديق دۇكىئەبۇ ھۇرۋيرۋەىن رىۋييە ىىلىنىاباارئ ااىلەر چااچلىرىڭالرنى جۇنۇبەتلىالھەربىر تاال چااچ ئاااتىدي »ەېدى:

()ئەبۇ ەيەۇە ئ«تېرۋڭالرنى تاكالڭالر يۇيۇڭالر، :ل شن ن ئۇرۇى اۇر 3

ل شتش ئ ىتد ل ت ەخ ئ ت لتلى ن اۇر ل ۇچ اۇرەۇەۇش ل ەخ ل ش ەدۇ ئ دى ئ سش ن ل دۇ ەە ت ئ ىتد ۋە ئ لت پېشتت ل پتت ۋ ا ەۇە تتدۇ ئ تتدى ل زاتت ھتت ەت ئ ى تتدەك ھتت ەت ئ ى دۇ ئۇ ڭدى ۋېي لېش ۋە لەنىن گە ئتۈچ لېتش رتۇ ۆۋ تدۇ

ۋە ل شتب ل انرت شە ۋۆز ن چت ب للىشۇ ۋ ندىكلۇاللن ن ئ چ ەۇە دۇ ھۆى ە رۇ ل نىم ەدى خ ج ە للش ل ەخ

ئە ە اۇرۇش ل ۇچ رۇ لەش م ەدى خ ەشت ت ش ئۈرتش دە

38

لۇ ۇخ ھ ەت ئ ى دن پۇ ن ەۇە تدۇ اۇر دى ۇ ۇ اۇرۇش ل س اۇرتۇش ل ست پۈ تۈش لەنە نت ئە ە رۇ ە ل ل ى تدى خ ج ەتدن

ەۇەۇ للىۇ شۇ اۇرۇش ل خ ج ەدى ل شب ج ە ت ەۆ تل ئ تدى پۇ ن ەۇە دۇ

ئە ە ئ ەتت ش ۋ شتت ن ن چېچتتت ۋتتۆ ھەد ئتتتۇزۇخ للىتتۇ ئتتتۇ رتتۇ اە مەئۆ ۈۋنى تت خ للىستت ئۇ تتن ئۆ ۈۋنى تت خ چېچ نتت ەېشتت

تتدۇ ئە ە ئ ەتت ش ل انرتت شە چ چن تتن تتۈۋىگە ەە ۈزرتتە ۋۇپتت ەە لۋ ش ن ن چېچ ش الڭ ھەد ئۆ ۈل گە للىس ئۇ چللۇد چېچ ن ەۇەۇشت ھەلدە رۇ چېچ ن تن تۈۋىگە ەە ۈزۈشت الزىت ئە ۋ شت مۇ چللتۇد

پۈ ۈش چېچ ن ەۇەۇش ۋە رۇ چ چ ۈۋىگە ەە ۈزۈش الزى

تەيەممۇم قىلىش توغرىسىدان ىنېتگەخ پې ن تن لەرتد« م مه ي ت »ئە ە تدى « ەەەلمۇد»

للىتتۇ ىتتۇاەت لە ستت ئ تتنننە ل تت لەلستتەت ل تت نېگە تتدى لە س ۇپننلن ۋە ەە ج نس دى للى خ لت ننىن ئ سش ھ ئ ب ەت

ئ شتت ش ل پ ۋ ن شتتن ئ تتنننە ل تتل لەنە تتدى پ رتت ن بن ەلل ش ششۇ

ل تعال: دو ﴿ ق ا لم ت مو ا صوعي مواكا فتيمه ا طيباوا امسوح دا جو هكم ا بيدي نه كم وأ ﴾م

تاھارۋ ئۈچۈ ( اۇ تاتالنىساڭالر، تاك تۇتريىتا تەيەمنۇم لىئەگەر )غۇا﴿ ئ﴾ىىلىڭالر، ئۇنىڭ بىلە يۈزۈڭالرغا، ىولۇڭالرغا مەاىھ ىىلىڭالر

(ئايە -1مائىدۋ /اۈرۋ -1)ب وعن ]

مامة أ

نه أ

أ رض جعلوت »: قوال م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص اهلل ل ر

ال

ي ل كها مها ول مسجدا ينما ، رااوطه

دركت أ

وي مون رجولا أ مه

ولة أ عنوده الصه

وعنده مسجده [ «ره طهئەمامە رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇەىن رىاۋييە ىىلىنغاا ھەەىساتە مۇناديق ۇئەب

39

ماڭا ەۋ مېنىڭ ئاۈمنىتىنەە » :ەېيىلىدۇ: تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېەە ىىلىناادىئ مېنىااڭ سااىتاكلىغۇچىنامازنىااڭ ەۋ دىجيەرنىااڭ ھەمنىسااى مەااا

نامااز ەيىتاى بولساا، شاۇنىڭ يېنىادي نامااز ئۈمنىتىندىن بىر كىشاىەە ىەيەرەۋ ()ئەھنەە ئ«ئوىۇيدىغا جاي ەۋ تاكلىنىدىغا نەراىسى بولىدۇ

ۆۋە دى ئەھانى نن ەەەلمۇد ل س للى دۇ 1رۇ پ ىم دن رەپە ئۈرش دە ە ۋ ەۇ ن تن رت ن دن للىتۇ (1

ل نى ە ۋ ئۇ ڭدى رۇ ل ەە ل ەخ ئۇ ۇ ا خ ەە ن ئ ى ب ل ن چ ۋۆ للىس ئۇ ەەەلمۇد ل س للى دۇ

ع إنه »: م له و ه ي ل ع اهلل ىله ص الهب ال ق : ال ق ر ذ أب ن ع ] يب د ي الصه و الطه ك ض ن م و ، سلم م ال

د ي م ل تن عش ماك ال » ] تەيغەماابەر دۇكى،ەىن رىااۋييە ىىلىنىاارۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇ ئەبااى زۋر

تۇتريق ئو يىل اۇ تاتالنىغا كىشاى ئۈچۈنناۇ »ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېەە : ()ئەھمەن ئ«تاكلىغۇچىدۇر

رۇ لت للىتۇ ئە ە ئ ش ە ستە زىيت خ ەە ۈزرتە ەت ۋ رتۇ لەك (2 ەەەلمتۇد رلاۇ للىۇ ئە ە ئۇ ئ ش ە سە ئلەش شت زىيت خ ل ست

ل س للى دۇ ئەمرۇ ئىبنى ئاس رۋزىيەلالھۇ ئەنھاۇەىن رىاۋييە بەيھەىىنىڭ رىۋييىتىدۋ،

مۇنديق ەېەە : ىاتتىر ااوغۇق بىار كېكىساى ئېھاتىالم بولاۇپ دۇكى، ئۇىىلىنى شااۇڭا ىورىتااۇم،ھااا)ك بولااۇپ كېتىشااىندىن ،ىالاادىچئ ئەگەر غۇاااۇل ىىلسااامھلىرىنغا بامدي نامى ىدي ئىنام بولاۇپ بەرەىاچئ تەيەمنۇم ىىلدىچ، ئاندىن ھەمري

ئىشانى باۇبى تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)منىڭ ھۇزۇرىغا كەلەە ەيىتىنىا ەي ئاۇ)ر ئۇ: ئېيتتى، تەيغەمبىرىنى گە

صحابك صلهيت عمرو يا» : فقال ] نت بأ

؟ وأ [ «جنب

«ھەمريھلىرىڭغاا ئىناام بولادۇڭنۇ؟ئى ئەمرۇ، اە جۇنۇپ تاۇرۇپ »ئۇ: تائا)نىڭ ئالالا» :ەېدىئ مە نفسكم تقتلا وا ﴿

إنه أ ارحي بكم كن الله ﴾ما

41

اىلەر ئۆزۈڭالرنى ئۆلتۈرمەڭالر، ئاالالا ھەىىاقەتە ااىلەرگە ناھاايىتى ﴿ ئالدىچ ەۋ ەېەە اۆزىنى ئېسىنەە ئايە ( -12ۈرۋ/نىسا ا -1) ﴾مېھرىباندۇر

ەېدىچئ تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م كۈلۈپ «تەيەمنۇم ىىلىپ ئاندىن ناماز ئۆتىدىچ ىويۇپ ھېكقانديق بىرنەراە ەېنىدىئ

: ەەەلمۇد ل شن ن ئۇرۇى 2

ەەەلمۇد ل م لچ للى خ ۋ ش ئ ىد ل ت ەخ ەەەلمتۇد ل تل للى ن تن پ ۋ ن ل ئ ب نەت ل شب تيەت ل تدۇ ئ تدى ئ ت

ئ ى ب ن ن لەش ل ل ب ل ەخ للشۇ ەە ە ەېن ك ئۇ ىتدۇ شتۇ ەە ە ەېن ك ئۇ ۇى خ للى ن پۈۋى اە ە دى ۋېي ەۈزىگە لەرت ز ل تدۇ

لەرتت زدى ەە ە ىتتلتتلى رتتۈ ۋەىگەخ ەە نە ل تتنە تت ش چتت چ ل بدن ە ل نم ل ىم ر ب الزى شۇ ئ للى ن ەە ە ل تن لېتش ەە

ەېن ك ئۇ ىدۇ ئلڭ للى ن ن ل ل ل نىن ن ئۇچ دى جەەنەۋ چە رلش ل تتدۇ ئ تتدى رتتلش للى ن تتن ل ل ل نىن تتن لەرتت زلتتلى ل تت ەخ

ل دۇ لەر زئۇچ دى جەەنەۋ چە ئلڭ للى ل ەخ ەەەلمۇد ل ۇچ پ ك ۇپنن ۋە ەە ج سم دى للى خ لۇد ھ ك

ەخ ەەەلمۇد ل س للى دۇ ۋە ۋۆلۈ ل ى ب ل ەەەلمۇد ل ت خ ۋ شت پە ز ۋە ەپت ە لت زال ئۆ ستە للى تدۇ

ۇ س مۇ للى دۇ ئە ە ەەەلمۇد ل ل لت ز ئتۆ ە «لۇ ئ خ ۋە ى »للى دى ۋېتي رتۇ پ ى ست ل ەش م ەتدۇ ئە ە لت ز ئۆ ەۋېش تل

ھ ەت ئ ى دۇ ۋە ل ز ئۆ ەەدۇ رۇ ئ ش ش ش ە لۇن ىش ەە سە ئۇ رۇ ن ېپ ش ە ۋ ئ ش ش ش ە ل نىن للىۇشتن ئت زۇ ل تل

ل ز ن ۋنلش دن شۇ ل ز ۋېچ شۈ ۈش لۇرشەھەپشۇ رتۇ ن خ لت ى رتەۋەل ە ۋە ىدىن رتۇ دۇ ھ ە ن ۋە اۇرت

ەەەلمۇلن رۇ دۇ ىدۇ ش ل ەب

41

ئىستىنجا قىلىشىتتۇاەت لە ستت ەتت الت ل تت ننېتتگەخ رتتۆز« ن ئ ستتش»

لە ستت للىستت ئ ىتتد ۋە ۋەەنتت پېشتت ل ئ ستتش ھ نېگە شتتۇ ششۇ پ ۋ اال زى رە ش

ئ ستتتتش ن ل شتتتتب ئلەشتتتت م خ ئەھانىتتتتدن ۆۋە دى تتتتدەك ئلەش م خ ھۆۋۈل ە لېنى دۇ

رۇ ل ەخ ردن ھ ى ش دە فللى دن ھەەا ۋۆ ە دە ۋە جۇ ۇ (1ەۇەۇش ۋنج پشتۇ چتۈ ەۇەۇۋە م گە تدە رتە ە لەنە ن تن ل شتب

ەېنىگە ن ۋېش ش لۇل ئە ە رەت ئ ىد ۋە ۋەەن پېش ئە ننپ ۋتۆ ەت ۋ ئت ز (2

ن ۋە سە رۇ ل ەخ ئ سش ن ل ۋنج ل ئە ننپ تت نىم تت خ ئە ە رتتەت ئ ىتتد ۋە ۋەەنتت پېشتت (3

للىس رۇ ل ەخ ئ سش ن ل رۈ نەت ىې ۋەەن پېش لش ل ن ە رتە ۋ چ ك ە ەت ل خئە ە (4

ۋەىم گەخ للىس پەلەت ئ ىد پېش لن ەۇەۇش رۈ نەت ئل ن ن ە ە ر لۇ ش چ ىم ۋە لەاەز ئ سش ن ل ۇچ

ش ش ج ئ انۇ ە ر ن ئ ش ل ر الەدى خئ سش ن ل تدن ت رت خ ل ت ەخ ئ ستش ن ل ت ئەۋزەش

ئ سش ن ل دن ئلڭ للى ئ ل ئ سش ن ل شب للىم ەدۇ ئۇرش خ خ ېاەك ەېمەۋ ە ۋە ھۆ لەت ل ن دى خ ە رت ە

ل ەخ ئ سش ن ل شب للىم ەدۇ ل تتل ئ ستتش ن ل تت ل تتب گە ەۈزى ن تتل ەتت ۋ ۋەەن نتت

لەۋنۇھشۇ

المن وآخر رب العم ن المد للهانا أ م دع

42

(جۈلە)ۋۈ -17ئ ەن ن -1

ناماز ھەققىدە

الرهحم م ن الرهحي مسب الله د م ل ا لله ى اله

، اج ج ع ا ا و ص ق ن ي غ ن م ةا ل ده ع م ةا م ه ق م ة ل الصه ان ي ت إ ب ر م أ

وم ل ر لعم م ل السه و ة لم الصه و وو ه يول اهلل ع ىله صو د مه ا موا ك ل صو» :ل اأوق ال م له ر م ت ي أ

و آل لعم و «ىل ص أ

ه اب ح ص أ

ن ع اش خ م ه ت ل ص ا ف ن ك ن ي اله :د ع ا ب مه . أ

!ئەرس اللۇ ئەىەە ۇد ئەھ ج ل ئەت

ھەلم م ا ە لەىۇد ل ز نېگەخ ئ س د نىن ن ن ۈۋ ۈۋ لت ى لۇرتتۇىم ن ئۆ ەشتت ە ېگ شتت ك لتتۇ چ ۋە لۇرتتۇىم ل شتتب ېگ شتت ك للى تت خ لتت ى ئ ب نە ە تتن ئ ر رتت ل ەۋنىستت للىتتۇ لۇرتتۇىم ئۈچتتۈخ ئەڭ لتتۇھ ئەڭ ئەھم يە تتك للى تت خ ۋ شتت

شتتتەۋ ن ئتتتۆز لەە م تتتتاچە ئ ب نە ن تتتتنلتتتۇ ئ بتتت نە شۇ ل تتتا شەۋ ە دۈ ۈ ۇ اۇزنىم ەم ا لەى لۇ ئ ب نەت شتەۋ ئۇىتۇۋ ئت ى ھ ئ ال لۇھەلمەن ئەىەە سست الل ۋەھيت ل ت ئت ل ۋۆ رت ش ل

ەخ لەەسۇت ل ن ئۇرۇش ل ەخ ل ز نە ئ ى خ ھەد لۇشۇ ئۇرۇىدن ە ل ئت ال ە ەپتش ئەرت دە ا لت ز ئت ى ھئللۇشت م اا لۇەنۇى ت خ ل ت

ۋۆ ر ش ل لېنى گەخ ئۇرۇش ۋە ل ئ دى ە ل ەخ ئ نن ل م تا نەەتدى خ للىستت پەە ەلب نىم تتا لتتۇھەلمەن ئەىەە سستت الد ئللۇاتت خ ل ز تتن

ل ش م ا الزى لۇ ئەىاە شە شۇ دن للى دۇ چتۈ ەئۇرۇى ن ئۈىگ : ئ ال ن ئ ى ھ

43

له ﴿ ة حسنة قد كن لكم ف ر أ ﴾ل الله

ئەھا ي /ااۈرۋ -33) ،﴾ئەلۋۋتتە ياخشى ئۈلەىادۇر ۇلالااىلەرگە رۋاۇل﴿ ئايە ( –12

طي ﴿ أ اع طي الله

وأ اع ﴾ل الره

–31ئال ئىناري /اۈرۋ -3) ﴾ئالالھقا ەۋ تەيغەمبەرگە ئىتائە ىىلىڭالر﴿ۋە ئ شتت ئەت ئتتۈىگ م ا ل ا تتن ئتتۆ ن ئتت ەە ن نېتتگەخ ئااايە (

ل ش م ا ئېن ۋۆ ر ش ل لېنىدۇ شۇ ن ئۈچتۈخ ل تا لتۇ ەە نە پەە ەلب نىم ا لۇھەلمەن ئەىەە سس اللن ن ل ز ئللۇش ئۇرۇى ن

ۋۆپچ ە ل ۇششۇ ۇ ئۆ مەۋچ م ا ز ئللۇلتت لچ للىستت پەە ەلب نىم تتا لتتۇھەلمەن ئەىەە سستت الد لتت

ئ ۋۋنش ل ەس ل ز ئللۇەدى ب ن يەت ل ل ئ ت لتلى ن ۋۆ تتۈ ەخ ھ ىتتدن ەۋب تتن ئېيش تتل ئ تت لتت ش لتت ل ب ن ئ تت

ل ش ۋە للى ن ۋۆ تۈ ەخ چ اتدن ل نۋىنىدەلۇى ب ن ن ەۇلش ب ن ن لت ش ئېچ تل ەۇلۇۋنىمت ل چ نل ل ل نىن لىۇ ئېچ اە مە ۋە

ئ ى ب خ ەۈزىن ل ب ە ە ەپ ە تلانى ەشش ئ تدى ئتلڭ لتلى ن رتلش ئتلڭ للى ن تن ئ رش للەۇ للى ن ن ئۈرش گە للەۇ ۋ ندى ن ن

ل ش ل ل ب ۋە چ مچ ب ل ت ەخ رتلش للى ن تن لې شت ن ۇ تۇ ە ە ۇ ن ش ل ا لۇ ھەلشە پەە ەلب نىم انى ىانەەت ل ن خ ھەنىست

ەزە ر الە :اب رض ] عن عمر بن الطه ل اهلل صوىله الله عنه قال: قال ر عليوه و الله

لهم: ما» عمال إنهما ات بالي ال م امه امرئ لك ومنه [ «ىن

نىاادۇكى،ئااۆمەر ئىبنااى خەتتااا رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇەىن رىااۋييە ىىلى ئەمەلالەر جەزمە »ئالالھنىڭ ئەلكىسى تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېدى:

ئ«نىيەتكە باغلىقتۇر، ھەربىر كىشىەە ئۆزى نىيە ىىلغا نەراە مەنسۇتتۇر ()بۇخارى

ل ز ل ش ەدى خ چ ادن ەۋب تن ئېيش تل ل شت ش لەر ست گە ۋەىسەك لۇ ھەلشە ئەىت ەزىيەى ھتۇ ئە تۇ پەە ەلب نىم ا تن لۇ تدن

44

نېگە ن ئېيشب خ: عن ] رض لع لهم الهب إل رفعه عنه الله عليه و :قال صىله اللهلة اح مفت » الصه ه [ «م التهسلي لهاتلي و ،الهكبي مهاتري و ر،الطنامازنىڭ باشلىنىشى تەكبىرەۇر، نامازنىاڭ نامازنىڭ ئاچقۇچى تاھارۋتتۇر،»

(تىرمى ى) «ئئاخىرلىشىشى اا)م بېرىشتۇرۋ تتنى ەتتۇل نىب ھەنىستتن ن لەزلتتۇ لتتلە چە ئېيشب تتدن ل زاتت

ئۈچۈخ ەۋب ن ئېيش ەۋب ن ئېيش تل للى تدى ۋېتي لت ى ب ن ل زا لې ش ش ەىە ل ن خ

ۋۆ ۈ ۈش لەر س گە ل نۋىنىدەئ للى ن لۇاللن ن ەۇلش ب ۋەىسەك ئ م د لۇرت ىتانەەت ل ت خ ل تن ھەنىستشە ۋنئ تى ئ بنت

انى ىتتانەەت ل تتل لۇ تتدن ھەجە ەزىيەى ھتتۇ ئە تتۇ پەە ەلب نىم تت نېگەخ:نهه حجر بن واأل عن ]

ى أ

ولهم الهبه رأ عليه و حون يديوه رفوع صىله الله

لة ف دخل الصه [ وكبهمە تەيغەمااابەر » :ەيئىااال ئىبناااى ھاااۆجىرىن رۋزىيەلالھاااۇ ئەنھاااۇ

نامازغا تۇرغا چاغادي ىاول كۆتاۈرۈپ تەكبىار ئېيتقاانلىقىنى ڭئەلەيھىسسا)منىكۆتاۈرۈپ، باريەىرىادۋ)ھەم ئاۇ ىاولىنى ىۇ)ىنىاڭ يۇمشاىقى ،ەېاەە «كۆرەۈم

تەيغەمبىرىنى نىڭ شۇ چاغدىكى ىول كۆتۈرگە تۇرىىنى كۆراىتىپ بەرگە (ئ (يلۇل ئەەتارەن)

پەە ەلب نىم تتانى ل ى تتك ئ بنتت ھتتۇۋەەنى ەزىيەى ھتتۇ ئە تتۇ ىانەەت ل ل لۇ دن نېگەخ:

يرث بن عن مالك ] نه : الل أ صىله اهلل ر ولهم عليوه الله إذا كن و كوبه

ذنيه بهما ياذي حته يديه رفع [ أ

تەيغەمبىرىنى مۇھەمنەە ئەلەيھىسسا)م نامااز باشاالش ئۈچاۈ تەكبىار »ىۇلىقىنىاڭ »يەنە بىر رىۋييەتتە «ئ ئېيتقاندي ىولىنى ىۇلىقى بىلە تە كۆتۈرۋتتى

–213بىرىنكى توم « اۇنەنى ئااارۇس») ەېيىلەە ئ« كۆتۈرۋتتى باريەىرىەىكە

45

(بېتى–211بىرىنكى ىىسىچ « مۇەۋتتا»بېتى ەۋ ەۇل نىب ئ ھەنىسن ن ھ شۇ ئ ستپ ەدۇۋ ھە ۋ ت

ۋۆ ۈ ۈ ەۋب تن ئېيتش ل ت ەخ ل نۋىنىدە ل زا ۇ ا دن للىن لۇال ل ز ل ش ش رۈ نە ە لۇۋنپ للش ۋۆ ۈ ەخ چ اتدن ل ل ل تن

ھەنىسشە ئېن ۋۆ ر ش گەخ: ۆۋە دى ل ەس ھ ىە شە ۇ ۇش هريرة رض اهلل عنه ف مسوجد عن ] ب

معان قال: دخل علينا أ عيد بن

كن اذا قوام ال ل اهلل يعمول بهونه توركهنه الهوا بن زريق فقال: ثلث كن رلة قال هكذا... [ الصه

نااى اااەم ا مۇنااديق ەۋپ رىااۋييە ىىلغااا : ئەبااۇ ھااۇرۋيرۋ ئىباااەئىد كە كىرىاپ بىا گە مۇناديق ەېاەە : جىدبەنى زۇرۋيار مەاا نىرۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ

تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م ىىلىدىغا ئۈچ ئىش بار بولۇپ، ئۇ ئىشالرنى كىشىلەر »ازغاا تاشالپ ىويدى، بۇ ئىشالرنىڭ بىرى شۇكى، تەيغەمابەر ئەلەيھىسساا)م نام

«تۇراا، مۇشۇنديق )ىولىنى كۆتۈرۈپ، بارماىلىرىنى نورمال ىىلغا ھالدي( ىىالتتى)بااۇ ھەەىساانىڭ ريەىلىرىاادىن بىاارى بولغااا ئەبااۇ ئااامىر ىااولىنى كۆتااۈرۈپ، بارماىلىرىنى ئا)ھىادۋ ئاچناااتىن ەۋ ىااتتىر يۇمۇەيلناااتىن، نورماال ىىلىاپ

(بەتلىرى –131~131 ،ىىسىچ –2« مۇاتەەرۋك»ئ )كۆراىتىپ بەرەى(ل اهلل ] لهم عن اب هريرة رض اهلل عنه انه ر عليه و كن يتش صىله الله

ا لة نشا [ اصابعه ف الصهشۈبھىسى كى، تەيغەمبىرىنى ماۇھەمنەە » :ئەبۇ ھۇرۋيرۋ رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ

«بارماىلىرىنى نورماال ئېكىاپ تاۇريتتى ،ازغا ىول كۆتۈرگەندۋئەلەيھىسسا)م نام ەېەە ئ

ل لۇ ئ ھەنىسن ن لەزلۇ ل ا ە ل ز ل ش ش ئۈچۈخ لتلش ۋۆ ۈ ەخ ۋنلش م انن ل ل ل نىم ا ل تدن ۇ تۇش رتۈ نە ە الە ت

للى دى ب ن چۈشە دۈ ۈ لېنىدۇ ەۇل نىدن ل ە خ ل ن دەك للش ۋۆ ۈ ۈ ەۋب ن ئېيش ل للى دى ۋېتتي رتت ئللۇشتتش لتتۇ ۇخ ئتتلڭ لتتلى م ا رتتلش للى م ا تتن

46

ئۈرتتش گە ۋ نتتدى م ا ن ئ رتتش دن للەۇشتت م ا ن رتتەۋەل شتتۇۋ ۆۋە تدى ئت ەنى ھ ىتدن ىتانەەت ل ت خ – بنن ل ەخ لەە ەل ئ ەنى

: ۇلش ن ئ سپ لېنىدۇ ئ ھەنى لۇ ابن عن ] رض عبها ول قوال : قوال ، عنهموا الله ر عليوه الله صوىله اللهلهم نبياك معش إنها»: و

مرنا ال

ن أ

ن ، إفطارنا نعجل أ

حرنا نؤخر وأ ن ،

نضوع وأ

يماننالة ف شماألنا لع أ [ «الصه

تەيغەماابەر رىااۋييە ىىلىاادۇكى، ئىبنااى ئابباااس رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇبى تەيغەمبەرلەر ئىىتاارنى بالادۇرريق ىىلىشاقا، » مۇنديق ەېەە : ئەلەيھىسسا)مكېكىكىىرۋك يېيىشكە، ناماازەي ئاو ىاولىنى نى ااول ىولىنى نىاڭ اوھۇرلۇىنى

ئ«ئۈاتىەە ىويۇشقا بۇيرۇلدۇقان] اج بن حسه واله قلوت: كيوف يضو عن الجه معت ابا ملز او ع؟ قال:

ة يعل و يمينه لع هاهر شمال قال: يضع باطن كف ه فل الس [ هما اىانااديق ىااولىنى نى » :ا مە ئابااا مااۇجلى ەىنسااھەججااائ ئىبنااى ھەا

قىنى بىاالە اااول ىئااو ىولىنى نىااڭ ئااال» :ئااۇ ،ەۋپ اورىسااام« ؟ىااويىنى ەۋپ «ىاويىنى ئاااتىدىريق ىولىنى نىڭ ەۈمبىساىنى تۇتاۇپ، كىنادىكىنى نىڭ

نېگە د ،جاەي بەرەىلېش تتدە –71ل ستت -1نېتتگەخ ۋ ش لن تتن « ۇ ە رتت ئ رتت ت»

ل زنن ئلڭ للى م ا رلش للى م ا ن ئۈرتش گە » :ئ بننھ ەەەئ نە ل ە خ ل خ « ۋ ندى ن ن ئ رش للە م ا

ئ ستتپ شتتۇ ل دۈ ىتتدۇۋ لتت زنن ۇ ا تتدن ئتتلڭ – تتىلتتۇ نەىئ رش للەۇش م ا للى م ا رلش للى م ا ن ئۈرش گە ۋ ندى ن ن

پەە ەلب نىم ا ن رۈ ن ش گە لۇۋنپ ۋې دۇ ئە ە ل ا لۇ لەر دە ەە مۇ چلابۇ ال نەى ى ئ انەش ە للھشت

:للىس ب عن ]

نه جحيفة أ

نهة قال ه ن ع اهلل ض ر عليا أ الكوف لع الكف وضع الس

لة ف ة ت ت الصه ه [ الس

47

شۈبھىسى كى، نامازەىكى اۈننە ىولنى ىولنىاڭ » :ئەلى رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ (ئەبۇ ەيەۇە) ەېەەنىدىئ «ي ىويۇشتىن ئىبارۋ دئۈاتىدۋ، كىندىكنىڭ ئااتى

يت الهبه عن ابيه رض اهلل واأل بن حجر عن علقمة بن ] صىله عنه قال: رأ

لهم وضع يمينه لعم عليه و اهلل ة ه لة تت الس [ شمال ف الصه رىاۋييە ىىلىاپ مۇناديق دىنئەلقەمە ئىبنى ەيئىال ئىبناى ھەجەر ەيەىسا

ئەلەيھىسسا)منىڭ ئو ىولىنى اول ىولىنىڭ ئۈاتىەە، تەيغەمبەرمە » :ەېەە «ئغىنىنى كۆرەۈمكىندىكىنىڭ ئااتىغا ىوي

ل تت لۇشتتۇ ھەنىستت ە ن لەزلتتۇ رتت ھ ل ە ۋە ل ن ە تتن لۇىنى اوھۇربى تەيغەمبەرلەر ئىىتارنى بالدۇرريق ىىلىشقا، » پەە ەلب نىم ا ن

كېكىكىىرۋك يېيىشكە، نامازەي ئو ىولىنى نى اول ىولىنى نىڭ ئۈاتىەە ىويۇشقا ئەلەى يە تتتن ل تتت ەخ چۈشتتتە چە نېتتتگەخ رتتتۆزىگە ئتتتۆز «بۇيرۇلااادۇق

لە ە ن ۋۆ ر ش ل لە ن نېتتتمەك پەە ەلتتتبە ئەىەە سستتت الد لتتت ز ل شتتت دن ەۋب تتتن ئېيشب دى ۋېي ن ئلڭ للى ن رلش للى ن ن ئۈرش گە ۋ ندى ن ن

ئەئاۇزۇ » ئ تدى ۋېتي ئ رش للەۇ للىۇ ئ تدى رت ئللتۇەشش نەەشش «ىر رۋجىچ، بىسنىلالھىر رۋھنانىر رۋھىچبىلالھى مىنەششەيتان

پەە ەلب نىم تتا ەۇل نىب تتن ھەلم ستت ن لەەپ تتل نەەششتت ر ھ ل ە پەە ەلب نىم انى ئ ەنى چ ا نن ئللۇشن ئۆ ن انال ش لتۇ

تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م » :ھەلشە ئ لدۇى ئ بن لەر ۇن ەزىيەى ھۇ ئە ۇنانى )يەناى ااۈبھانەكەلالھۈمنەئئئ ناى( اغاندي ئوىۇلىادىغا اابى ناماز باشالى

ئۆگىتىپ ىوياتتىئ ئۆمەر ئىبنى خەتتاا رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇ بىا گە تەيغەمابەر ئەلەيھىسسااا)منىڭ يۇىىرىاادي اااۆزلەنەە اااەنانى ئوىۇياادىغانلىقىنى اااۆزلەپ

ەېەەنىدىئ «بېرۋتتىناى مالىال رۋزىيەلالھاۇ نەاائى رىۋييە ىىلغا بىار ھەەىساتە ئەنەس ئىب

مە تەيغەماابەر ئەلەيھىسسااا)منىڭ ەۋ ئەبااۇبەكرى » ئەنھااۇ مۇنااديق ەېااەە :رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇنىڭ شۇنديىال ئۆمەر ەۋ ئوانا رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ)رنىڭ كەينىدۋ

نانى، ئەئاۇزۇبىلالھنى ەۋ بىسانىلالھنى الېكىن، ئۇ)ر اا ئتۇرۇپ ناماز ئوىۇغا

48

ئ«ئۈنلۈك ەېنىەەنىدىلنن متتۇ لۇشتتۇ لەزلۇ تتدى ل نلتت چە ھەنىستتن ىتتانەەت ل تت خ ە

للى چب ل ا ل ز ئللۇا دن ەۇل نىب لەەپ ل ئللۇەم ا نېمەك لۇھەلمەن ئەىەە سس الد ەۇل نىب ئللتۇ للىتۇ رتۈ ە

ە ل ننئەت ل ش عن ]

أ ن ب س ن نه ، ك مال

صوىله الهوبه ف لوخ ت ي له ص : ل قا ه ث حده ه أ عليوه الله

لهم و وعثموان ر م وع ر ك ب ب وأ اكنو بالمود ن ح ت ف ت سوي ب ر لله ا ،ن م العوال

مسب ن رو ك ذ ي ف م الرهحي ن الرهحم الله [ هار آخ ف وا قراكة ل وه أ

مە » ئەنەس ئىبناااى مالىااال رۋزىيەلالھاااۇ ئەنھاااۇ مۇناااديق ەېاااەە :تەيغەمبىرىنى نىااڭ ئارىىسااىدي ناماااز ئوىااۇەۇم ەۋ ئەبااۇبەكرى، ئااۆمەر، ئوااانا رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇمالرنىڭ ئارىىسىدىنۇ ناماز ئوىۇەۇمئ ئۇ)رنىڭ ھەمنىساى ااۈرۋ

نىااڭ بېشااىدي ياااكى ئاخىرىاادي فاااتىھە بىاالە ىىريئەتنااى باشاااليتتىئ ىىريئەت (مۇالىچ) «ئبىسنىلالھنى ىىريئە ىىلنايتتى

ل ا ەۇل نىتدن ل ەت خ ل ن تدەك لتۇھەلمەن ئەىەە سست الد رتۈ ە ە ل ننئەت ل ل للىۇ ەە ە ل ن رتۈ ە ەت ۋ ە ى ت خ رتۈ ىدى ئ ز نېگە دە ئۈچ ئ ەەت ئللۇەشش ىې رۈ ە ە ئللۇ للى دى

نەەششتت ۋە ل شتتب ا مۇ رتتۈ ە « ئتت ل »ۋېتتي لەەپ تتل ھتت ىە شە نېي شن لۇەنۇەشش « ئ ل » ەنى ۋېي

لتتۇھەلمەن ئەىەە سستت اللدى ىتتانەەت ل ن تت خ ھەنىستت ە ە ۋە نى تت لۇ رتت اە ك «لۇ ئتت خ ۋە ىتت »ھەنىستتن ن لە بەرتت للى تت خ

ى ل ەس رۈ ىدى للىستۇخ ل تن ئ ەە ە ە ئ ر ر دن ل زنن لۇ ئ دئتت ەەت ل تتننئەت ل تت ل ز تتن زۆ ۈ للى تت خ شتتە ل تتنن رتتۈ ە

رۈ ە ت ەنى ۋېتي ە ى ت خ ل تن رتۈ ە ە ل ننئەت ل ە ۋ ئۈچ ئت ەەت ل تننئەت ل ت ۋنج پشتۇ رتۈ ە ت ەنى ۋېتي

ر :نېي رۈ نە شۇ لۇ ھۆۋۈل ە ن ئ ر « ئ ل »

ل تعالم من القرآن﴾﴿اقركو : ق ا ما تيسه

49

﴾اىلەرگە ئااا بولغانلىرىنى ئوىۇڭالر نىۇرئاندى﴿ (ئايە –10مۇززۋمنىل /اۈرۋ -13)

ب عن ] نه هريرة أ

ل أ ر ولهم الله عليوه و إاه صولة ا » :قوال صوىله الله

[ «بقراكة تەيغەماابەر نىاادۇكى،ئەبااۇ ھااۇرۋيرۋ رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇ رىااۋييە ىىلى

( مۇالىچ) «ئىىريئەتسى ناماز بولنايدۇ» ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەېەە :ل لۇ ھۆۋۈد لۇ ە ھۆۋۈلدۇ شۇا ل زنن لۇ ئ دى ل تن ئت ەەت

پە ز ئ نن للى دۇ للىس مۇ ل ننئەت ل نس ل زنن ل ننئەت ل شن نىې ئۇ ل ز لۇۋەلمەش ئللۇى ت خ لت ز للىم رتش لەى ت ۇلست خ

:ل ەخ ئللۇى خ ھېس ل ن دۇ چۈ ب عن ]

نه هريرة أ

ل أ ر صىله الله لهم عليه الله لم صلةا صىله من » : قال و

م هافي يقرأ

[ «تمام غي ، خداج ه ، خداج ه ، خداج ه القرآن بأ

ئەبۇ ھاۇرۋيرۋ رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇ تەيغەمابەر ئەلەيھىسساا)منىڭ مۇناديق كىچ ناماز ئوىۇپ ااۈرۋ فااتىھەنى ئوىۇمىساا، ئاۇ نامااز » ەېەەنلىكىنى ئېيتىدۇ:

بااۇ اااۆزنى ئااۈچ ىېااتىچ ۇلالا)رۋاااۇلئ «تولااۇق تامااام بولنىغااا نامااازەۇر (مۇالىچ) تەكريرلىغانىدى(ئ

رتۈ ە ت ە ۋۈچ ۈك نەى ى للى تدۇۋ ەۇل نىب ھەنى شۇ ڭئللۇىم خ ل ز ن ۇلس ل ز للى دى ب ن ىې لۇ لت ز

شتۇا لت زنن ل دۈ ىتدۇل ى )ئېش ب رت ا( لت ز للىم ەتدى ب ن رۈ ە ە ئللۇشن ۋنج ل نە ل نەم ا ۋ ل زنن ئۇ شۇات بش ە ۋ ل شب رەۋە ل ەخ رتۈ ە ت ە ئللۇل ست ل ز تن ئ ە نىتدن رەھاە رەجدىس الزى ۋې دۇ ئە ە لەرشەخ رۈ ە ە ئللۇل ست

للتتتۇش ەىە لتتت ز ئې ش يتتت ت ۇلش ستتت دى ل ەشتتت لتتتۇۋەلمەش ئ ل ن دۇ

تەيغەمابەر ئەبى اەئىد رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇ رىۋييە ىىلىپ مۇناديق ەېاەە : ەېەەنىدىئ «اۈرۋ فاتىھە ئوىۇلنىغا ناماز كۇتايە ىىلنايدۇ» :ئەلەيھىسسا)م

)ئىبنى خۇزۋينى(

51

نېي شتتن ن رتتۈ نەت « ئتت ل »ئەلتتد رتتۈ ە تت ەنى ۋېتتي تتشە ئتت ز للىم تت خ رتت ھ ل ە ىتتانەەت ئ ە تتگە ۋەىستتەك لتتۇ جەھە

ل تت خ ھەنىستت ە لتت ۋە شتتۇ دنل رتتەىە رتت ى ن ە ن شتتەخ ئۆ ەۋ ن ە نى ە گەخ

ب عن ] رض هريرة أ نه عنه الله

ل أ ر لم عليه اهلل صىل الله :قال و

غي ﴿ المام قال إذا» الن وا عليهم ب المغض ﴾ الضه فق مون إنهه ،آمن الل وافق ل ق م ما ل غفر الملأكة ق . [ ذنبه من تقده

ئەبااۇ ھااۇرۋيرۋ رىااۋييە ىىلىااپ تەيغەماابەر ئەلەيھىسسااا)منىڭ مۇنااديق اىلەر ئىناام» ەېەەنلىكىنى ئېيتىدۇ: وب علويهم وا ﴿غوي المغضو ﴾لن آالضه

ەۋڭالر! چۈنكى كىننىاڭ باۇ ااۆزى تەرىشاتىلەرنىڭ ااۆزىەە ‹ ئامىن›ەېەەندۋ، (بۇخارى) «ئتوغري كەلسە، ئىلەىرى ىىلغا گۇناھلىرى كەچۈرۈم ىىلىنىدۇ

ت لەەپ تل نېي شتن ن ئەۋزەى تگە ۋەىستەك «ئت ل »ئەلد :ل ن ەچچە ۇلش لۆىۈ ئ انھ ئۆ م ا لۇ ل ا ۆۋە دە

ەۇل نىدن ل ا ۋۆ رە ەخ ئەلۇ ھۇ ەەنە ىانەەت ل خ ھەنىسن ن 1 لەزلۇ ۋە ر ي ل ۆۋە دى ئ ۇلش ن ئ سپ ەدۇ

ئۈ ۈك نېمەەتدۇ چتۈ لتۇ ەە نى ت شتە ت «ئ ل »ئ م د (1الن » ئ م لن ن ت «ئ ل »للەۇى خ ئە ە ئ م د نېي ش گە «وا الضه

ئۈ ۈك نەەدى خ ئ للىس ئ د پەە ەلبە ئەىەە سست الد ج لت ئە ن نە لۇەنۇاتت خ نەاتت « ئتت ل »نېگە تتدە رتت ە لۇ « ئتت ل »ئ متت د

للال ش نە ۋەلە ئەلەى يەت لۇ دن ئەلەت ەۇل نىب ھەنىسن ن ھ ۋە رت ي ل دى ج ل ئە ن تن ئ م ل ت (2

ئ بش دن ل دن رۈ ە ە ئللۇل ەدى ب ئ سپ ن دۇ ئۇ دن وو›رتت ە »للىم ستت پەە ەلتتبە ئەىەە سستت الد نېگە تتدە ‹لن آوا الضه

وا » نېگەخ للال ش ل نن ئۇ دن نېمە ئ م لن ن« نەا !‹ ئ ل › شە ت ل د نېي ش م ا « ئ ل »نېي ش گە ل ا ن « لن آالضه

ئ الات نېتگەخ لتۇ رتۆز ھەلم م تا ە لەىتۇد ئت ى ھ« ئ ل »2نېتتگەخ نۇئتت نى ئ بتت ەت ئ متت د « لللتتۇش ل تتى»ئ ش تت ل ن تت خ

51

نېگە تد شتۇ دن «ەېاەە ەۇئااەۇر‹ ئاامىن›»لۇە ىمۇ ئتۆز ۋ ش ل تدن ۆۋە دە ج ل ئە ن ن لەەپ ل نېگ ن ئەۋزەىدۇ «ئ ل »للى ەخ

لۇ ر اە ك ئ ەەت ۋە ھەنىس ە ل ە خ ل ل ئۆ م ا ﴿ا نە:«لۇ ئ خ ۋە ى » (1 ﴾دع ا ربهكم تضعا وخفيةا

﴾اىلەر تەرەۋرەىەارىڭالرغا يېلىنغا ەۋ مەخىىي ھالەتتە ەۇئاا ىىلىڭاالر﴿ ئ ەەت زىى ل ن خ نېگەخ ھەنىسشە پەە ەلبە ئەىەە سس الد لۇ دن نېگەخ: (2ة ] ب تعدل الس دع ةا عن [ علنية ال ف دع «ئەۇئاغا تە كېلىدۇ 10مەخىىي ىىلىنغا ەۇئا ئاشكاري ىىلىنغا »

ەە ە ل ن ھەنىسشە لۇ دن نېي گەخ:

عك الف ] [ خي ال (ئ بن ھەلب خ) «ئەۇئا)رنىڭ ياخشىسى مەخىىي ىىلىنغا ەۇئاەۇر»

« ئت ل »ەۇل نىب ئ ەەت ۋە ھەنىس ە ن ھت نۇئت نى ئ بت ەت نېگەخ لۇ رۆز لەەپ ل نېي شن ن ئەۋزەى ن ئ سپ ەدۇ

نېگەخ رۆز « ئ ل » رۈ ە ەنى ۋېي نېي ش ە لۇەنۇى خ 3جۈل ستتتت دىنمۇ ئەلەت شتتتتۇ دنل لۇ ئ ن تتتتن رتتتتۈ ە ە تتتتن

جۈل ستت دىنمۇ ئەلەت ئە ە ل تتا رتتۈ ە تت ەنى ۋېي تتن شتتۇ ڭ ئلەشت ش ئت ۋنزنن نېستەك ئۇ تن ۋەەن تدى ەە ە ل تن «ئ ل »ئۇال

نېتگەخ رتۆز « ئ ل »رۈ ە ە ۋ ئۈچ ئ ەەت للشۇ ئللۇر ۋ ش ە نە نېتگەخ ل نشتن شتەۋ ە دۈ ۈ «لۇ ئ ن ن جۈل ست دى ئلەشت ەدۇ»

ت «ئت ل »شۇا لۇ ئې ش م ى بن ەل ل ت ەۈزىست دى للە دۇ لەەپ ل نېي ئەۋزەش نە ل نى خ

» نېگەخ رۆز ئەىاە شە« ئ ل »4و ن م اهللب ذ ع أ «م ي ج الوره ان طم ي الشه

ئېيشم ەتدۇ نېگەخ ئ ەە ش ئۈرشۈخ ەت ۋ ئەال نېتگەخ ەپنت ھتېچ ت القورآن ﴿ ئ ال لۇ ئ دن لۇ دن لۇەنۇلن ەە : ھ ىبۇۋ ئ ى ھ

إذا قرأ

يطان الرهجي من الشه تعذ بالله اە ىۇرئا ئوىۇماىكى بولسا ، ىوغالنادى ﴿ م﴾ا نېتگەخ ئت ەە ن زىتى ﴾تائا)غا اېغىنىپ( تاناا تىلىەىن شەيتاندىن )ئالالا

52

اب ذ ع ا ›» پەە ەلبە ئەىەە سس اللدى ل خ ۇ ۇل ۇ ت ئ شت ن ‹للهنە ھېچب دن ىانەەت ر ل للىم د شۇ دن للى ت ەخ « نېگەخ ب ذ ع ا »ەە نى ئ بت ەت لتۇ نۇئت «ئ ل » لەەپ ل نېگە ەخ «الله

للى دۇ ۋەى م س ن لەەپ ل نېي ئەىاە شە ئەۋزەش ەزىيەى ھۇ ئە ۇ ئۆلە ەزىيەى ھۇ ئە ۇ ئ لدۇى ئ بن لەر ۇن5

ل تت ى ۇ اتتۇخ رتت ھ ل ە شتتۇ دنل ئتت ز للىم تت خ تت ل ن ە جۈل تدى ئ بتننھ ەەەئت شتتەئب ۋە ئ بتننھ ەەمت ل تت ى ب

– تت لەەپ تتل نېتتگەخ ھەد لۇ تتن ئەۋزەى نتت نەى تتى «ئتت ل » پ ل خ ئ س

ت لەەپ تل نېتي لانىست دى ھەنىست ە «ئت ل »ل ا ن ۋۈچ ە دۈ ۈش م انى رەۋە ۆۋە دى ئۈچ ۇلش دن ئ پ نى ن دۇ:

تت لەەپ تتل نېتتي «ئتت ل »( ل تتا ەۇل نىتتدن رتتۆزىە ئتتۆ ەخ 1– لانىس دى ئ ەەت ۋە ھەنىست ە لتۇ ھەلتشە ل ە تى ل ى ت نەى تى

ەدۇ ئ سپ ت للالال اتتتۇخ رتتت ھ ل ە ۋە ل ن ە تتتن ۋتتتۆ رتتت دى ن ۇ( 2

ت لەەپ تل نېتي لانىست دى ئت ەەت ۋە ھەنىست ە ئتۆز «ئ ل » ئەلەى ي ش دە ھۆج ەت ل خ

ئۈ تۈك نېتي ھەلب تدە شتۇ دنل لەە ت ل ەست «ئ ل ( »3ەە ەلتبە ە دى نۇئ للىسۇخ ئۇ نۇئ ئۈ تۈك ل ت لانىست دن پ

ئەىەە سس اللن ن لۇەنۇ ل ب ە ۋ ە ا ل ب ننئ تن ‹ ئت ل ›پەە ەلب نىم ا تن » ىانەەت ە نى ە م گەخ لۇ ھەلشە پەلەت

ەتتت ۋ للىم ستتت نېگە تتتگە ئلەشتتت ش« نېگە نتتت ئ ا تتتدۇ نېگە تگە ئلەشت ش « نەەششت ‹ ئ ل ›پەە ەلب نىم ا ئ ۋنزىن ۋۆ ۈ ۈ »

ەشەلبۇت ۈر ن ئ ىم خ پ ئ ى يەت ە نۋشېنى ك ىتانەە ە ال ەل تى ل ن خ ل ا لەەپ ل نېگەخ رۆز ە ۋەىسەك ئۇ ەە لەەپ ل نېي

ۇنەك ئت ۋنز ئۆز ۋە ئۆزىن ن ەېن دى ەتېب ۇ ات خ ۋ شت ە ئت ا چ ب نىشتتتتتن ئ پ نى ەەتتتتتدۇ شتتتتتۇ دن للى تتتتت ەخ پەە ەلتتتتتبە

پەە ەلب نىم تا »ەخ ل زنن ەېب ۇ ات ئەىەە سس اللدى ئۇ ن ل

53

نېتتگەخ ھەنىستت ە ىتتانەەت ل تت خ « تت ئۈ تتۈك نەەششتت ‹ئتت ل › ئۈ ۈك نېي پەە ەلتبە ئەىەە سست الد نەۋ ىتدە «ئ ل »ھ ىبۇۋ

للۇل شب خ للىس ئتۇ ھەلش ت ھەنىت لۇ تان ن ۋە لەشت ۇ للىتۇ ئۋە ەخ للال ش ىې ئەۋس چە ۇ اۇخ ر ھ ل ە لتۇ ھەلتشە ھەنىت ىانەەت ل م خ پەە ەلبە ئەىەە سس الد ۇ اۇخ نىن تل ئەھ ت ل

ەرتتب ە شتتۇ دنل ئۇال تتن ئ بتت نە ش ئتتل ن –ۋە زى تتن ل للەۇش لەلست ش دە لەەپ تل نېي شت ە ېگ شت ك للىست مۇ ئۆ ش

« ئتت ل »ل تتن لەز تتى ئتتۇ ئۈ تتۈك نە رتت ھ ل ە ە ئتتۆ شە ش لەر س مۇ لۇ ە ى ەى مت ت ئۇرتۇى دى ەت ى ل ئەلەرتشۇ شتۇ دن

ت لەەپ تل نېي شت ە «ئت ل »للى چب ل ا رتۈ ە ت ەنى ۋېتي لىۇ ئ ر رب ئ گ م ا

ئەر دى ېپ م ا ە ۋەىسەك پەە ەلب نىم تا لتۇھەلمەن ئەلد ئەىەە سس الد رۈ ە ەنى ۋېي ل ن رۈ ە ە ۋ ئتۈچ ئت ەەت ئللتۇ للىۇ ەۋب ن ل ەخ ەا ۇۋۇ ل شت ئ ت لتلى ل ت ەخ ئ ت اى ە ن تل ل لت ل نىن ئە ۋ ت للەتۇ لېنىتل لېشت ن ئېگ تا

ۈپشۈز ل تل ئېڭ شتە ش لتۇ نۈلب س ن م رش ە ۋ پەت ل انىووبحان رب » ھتت ىە شە ئەڭ ئتت ز نېگە تتدە ئتتۈچ لېتتش نەەششتت «م العظووي

مع » ئ دى ۋېي ده اهلل ربهنوا » رنە ئۆ ە لتلال ش ج لت ئە ە «لمن حللى دى ۋېتي ئۆ ە للىۇ نۋ ۇتنەەشش پەە ەلب نىم ا «مد لك ال

ەۋب ن ئېيش ل ت ەخ ەڭ رتەجدىگە لت ن ش ەتۇل نىب ەۋب نىە ت ئېيشب دن للش ۋۆ ۈ لەەشش رەجدىگە ل ا تدن ئت ۋۋنش ئ ت اىنت ئ دى ئ للى ن ئ ە نىدن ەتۈزىن ئ ت للى ن تن ئل شۇ ىست دن

ب ن ەل ست دى ەە ە للە ش لۇ چ ادن ل ەۋ نىن چ ب نىل لل ر وبحان » ە نن ۇ ۇ ۇ ن ش لۇ ھ ىە شە ئەڭ ئ ز نېگە دە ئتۈچ لېتش

نەەشش « اللعم رب ل ز ن ئل شۇ ىس دن للش ۋۆ ۈ ۈش لەر ست گە ۋەىستەك ەە ت پەە ەلتتتتبە ئەىەە سستتتت اللن ن لتتتتۇ ھەلش تتتت پ ئتتتت ى يە نىگە ۋە

ۋېنەك ەشەلبۇر نى ەزە رې ش م ا

54

عبد عن علقمة عن ] ا قال اللهكم أ خوب

بصولة أ و ل ر اهلل ىله صو الله

ل يديه رفع فقام م له و ه ي ل ع وهة أ [ د يع لم ثمه مره

ئابادۇلال ئىبناى مەاا ۇە بىا گە»ئەلقەمە رىۋييە ىىلىپ مۇنديق ەېەە : ەۋپ ناماز ئوىۇغىلى ‹ ئوىۇغا نامازەىن خەەۋر بېرۋيكۇ ۇلالامە اىلەرگە رۋاۇل›

تۇرەىئ ئۇ ناماازنى باشالىغاندي بىار ىېاتىچ ىاول كۆتاۈرەىئ كېايىن ىايتاا ىاول «ئ كۆتۈرمىدىد عن ]

ك ف يديه يرفع لم عمر مع صلهيت : قال ، ال إاه صولته مون ش

لة افتتح حن يت : الملك عبد قال ، الصهعبه ورأ با ، م ومبراهي ، الشه

وحاق وأ ا ، إ

يديهم ن يرفع حن إاه أ لة ن يفتتح [ الصه

رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇ مە ئاۆمەر » :ئەاۋۋە رىۋييە ىىلىپ مۇناديق ەۋيادۇبىلە ناماز ئوىۇەۇم، لېكىن ئۆمەر رۋزىيەلالھاۇ ئەنھاۇ ناماازەي، نامااز باشالىغا چاغدىكى تەكبىرەىن باشقا ھېكقانديق جايدي ىولىنى كۆتۈرمىدىئ ئۇنىڭدىن باشقا مە شەئبى، ئىبريھىچ ەۋ ئەبا ئىھساىالرنى ناماز ئوىۇغا ھالدي كۆرەۈم، ئۇ)رماۇ

شلىغا چاغدي بىر ىېتىچ ىول كۆتۈرەىئ )باشقا جايالرەي ىاوللىرىنى تەىە ناماز با)بۇ ھەەىسنى ئىبنى ئەباى شاەيبى، ھەااە ئىبناى ئايااش ەۋ ئ «كۆتۈرمىدى(

تەھاەى ىاتارلىقالرمۇ رىۋييە ىىلغا (ئ ئەلى رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇماۇ » :يەنە ئااىچ ئۆز ەيەىسىدىن رىۋييە ىىلىشىكە

«ئا ھېكقانديق يەرەۋ ىول كۆتۈرمەي ناماز ئوىۇغا ناماز باشلىغاندىن باشقەۇل نىب ھەنىست ە شتۇ ئ ستپ ەدۇۋ لت ز ل شت خ چ اتدن

–ەجدىن ن ئ ىتتد رتت– ەۋب تتن ئېيش تتل لتتلش ۋۆ ۈ ۈشتتش ل شتتب ۇۋتتۇۋەەن دە للش ۋۆ ۈ ۈش الزى ئەلەت لۇ ج ە نن للش ۋۆ ۈ ۈش لانىس دن

ىس مۇ ىې ەەى پ ە ئ چ تدى ئەلتۇ ىانەەت ل ن خ ھەنىس ە لل ئلرتم خ ئ بنت ئە فت خ ۋە ئەىت ئ بنت لەۋن ئۆلە ئ بن ەە شت

ل تت ى ب لۇ لتتۇ ھەنىستت ە ە ئەلەش ەزىيەى ھتتۇ ئە تتۇد ى تتل ئەلتت ل شن ە ك ئە ت ەخ شتۇ دنل ت ل ن ە نەۋ ىتدە ل ەست ب ن بتز ئتت ى م للىستتۇخ لتتۇ ھەنىستتن لە ستتۇغ نە ل ى تت خ شتتۇ جەھە تتش

55

ل ز ن ل ش ن ش دى ل شب ج ە نن للش ۋۆ ۈ ۈش الزى ۋەىمەەدۇ « ئت ل »ۋ لۇ لەر ە ۋە ل ا لۇ ەە نە شۇ ئەر ە ل للە م ا

ئ ستپ –لەر س لانىس دن ەپس ل ەېاى خ ۋ شت ل نن نەى تىئل شۇ ى للەۇى خ للىس مۇ ل ا ۋنل لۇ ر اىش ل ت ەخ ل ستب ل

ەە ۈزۈ للەدۇ ئەلد ئۆز ل ە م اا ۋەىسەك پەە ەلبە ئەىەە سست الد ل نىنچت

دى رتلش پتۇ ن ەت بۇزۇ ئتلڭ پتۇ ن رەجدىن ل ل للىتۇ ئ ت تتگەخ ھ ىتتدن ل نئتت ز ئلىشتتۇ ۇ ئ تتدى ۋېتتي ەۋب تتن ئېيش تتل ئ نچ رەجدىگە ل ن ش لۇ رەجدىن ل ل للىۇ لتلى ل ت ەخ ەە ە )ەتت ۋ ل شتتب ە رتت ە ە( ە م رتتش پەلەت اىنتت ۇ تتۇپ

تتۇ ن ش شتتۇ ن ل تت ەخ ەۋب تتن ئېيتتش ل تت ەخ ەڭ نەت ئل تتدى رب العووالمن ﴿ا ئ نچتت ەۋ ە نتت نە ل تتننئەت ل شتت ش ﴾لموود لله

ئ ل ننۋنل ششۇ ن ش لۇ ەۋ ە شە ئللۇى دى خ ل ننئەت ئۇرتۇى ۋە رتەجدە ل ت ئۇرتۇى – ەرب ز ل ئ تدى ن شتۇ دنل ۇۋتۇ –زى ن

ئ تتد پەە ەلب نىم تتا ئ نچتت ئتت ۋۋنىب ەۋ ە تتش گە ئلەشتت ش ەۋ ە ش تت ئ نچتت رتتەجدىن لتتۇۋەلمەش ئتتل ۇ للىتتۇ رتتلش پتتۇ ن ەتت بۇزۇ ئتتلڭ پتتۇ ن تت ە رتتلش پۇ ن تتن ئۈرتتش دە ئلىشۇ ن ش پۇ نىن ن ل ل ئۇچ ن ل ب ە ە ەپ ە ل ىش ل ئ ت

:للى ن اىن ن ئۈرش دە للەۇ ۇ ۇ ات يه ح له ا » اهلل ة حور و ب الهو اهوأي ك ي ل ع م ل لسه ا ،ات ب ي الطه و ات لم الصه و لله

، ن ال الصه اهلل اد ب ع لعم و ان ي ل ع م ل لسه ا ه ت ك ر ب و د ه شوأ

إ لم ا ا ن أ

و اهلل اه د ه شوأ

نه أ

ل ر و ه د ب ع ادا مه م ئەرستتەاللۇۇئە ش ھ ييتت ۇ ى ھتت ۋەرستتەىەۋن ۇ ۋە شەەي بتت )

لۇئەىەەتت ە ئەەيۇھە نەل ييتتۇ ۋە ەھمە تتۇى ھ ۋەلە ەۋتت ۇھۇ ئەرستتەال ئ ت ھە ئ ەى ھتۇ ىتئەىەەن ۋەئەال ئ ب نى ھ سس ى ئەش ەنۇ ئە

للتتۇەشش نە ئ «(ەخ ئەلتتدۇھۇ ۋە ەرتتۇىۇھۇنۋە ئەشتت ەنۇئە نە لتتۇھەلمەئ ست ۋە –ئ دى ۋېي ئ ت نۇ ۇ نت ئللتۇەشش ۋە ئتۆزىگە ئ ت

56

م ن ە ە لەاپ تنەت ت ە نۇئت ل شت ئللۇات خ نۇئت ال ۇئل ى لتنى نۇئ ال لەزلۇ دى چە نە ۋە م گەخ نۇئ ال «لۇ ئ خ ۋە ى »پەلەت

ئللۇلتت ەشش ئ تتد ھە تتا ەەىتت ئې اىتتدى ئ ر رستت ا نۇئتت ال نە ۋە « ئەرس اللۇ ئەىەە ۇد ۋە ەھمە تۇى ھ»ئ دى ۋېي ئلڭ ە ەپ ە

رلش ە ەپ مۇ شۇ دن نە ر الد لېنە ش لتت ز ئللۇلتت لچ پە ز پەە ەلب نىم تتا ئتتۈچ ەتت ۋ تتۆت ەۋ ە تتك

تت ئللتتۇ «ئە شەھ ييتت ۇ»ئللتتۇ ئلىشتتۇ ۇ ەۋەتللىستت ئ تت ھېچب دن ە رە ئللۇل رش ئل تدى تۇ ۇپ للى دى ۋېي ل شب

–4 ۋە -3رتتۈ ە تت ە ئللۇشتتب ل شتت ەشش لتتۇ ەۋتت ە ە نە )ەە تت – ەۋت ە ە نە( رتتۈ ە تت ەنى ل شتتب رتۈ ە ئللۇلتت ەشش ل ى تت خ ۇۋتتۇ

ەرتب ە ئت ۋۋنىب ئ ت –رەجدە ئۇرۇى ن ۋە ئللۇى تدى خ زى تن ش )رتۈ نەت ل زال تن ئت ە نل ئ ت ەۋ ە ە ئلەش ش ئل ۇ نت

ەۋ ە نىدە رۈ ە ەنى ۋېي ل شتب ئت ەە ە للشتۇ ل تننئەت ل ش (

ەۇل نىب ل ە پەە ەلب نىم ا لۇھەلمەن ئەىەە سست اللن ن لت ز ئللۇش ئۇرتۇى للىتۇ لتۇ ئۇرتۇىن ۇ اتۇخ لۇجشەھ تد ئت ى م نىم ا

ل ۆۋە دى دەك ەەۋۈ ە چ ب ا خ:ئ نچ ە ە ب ل ەە شە ۈ ىۈك للىۇ ر ن دى پە زى ن )شە ن ( ل ز ن 1

ۆۋە دى ە نى ئ ب ەت: ( ل ز ئللۇاۇچ ھ ەت ئې 1 ( لەنىن ن پ ۋ ش 2 ( ل ز ئللۇەدى خ ئل ۇ ن پ ۋ ش 3 ( ئەۋ ە ن ە پبۇنەك پ ك ۋ ي م ە ۋ ي 4 ( ئۆز ۋنلش دن ئللۇش 5 ( ل ب گە ەۈز ۋەىشۈ ۈش 6 ( يەت ل 7

57

پە زى ن :)ئ چ دى ( ل ز ن 2 ( ەۋب ن ەھنىمە )ەە ل زنى ل شب ن ھ ند ل ( 1 ( ئۆ ە ۇ ۇش 2 ( ل ننئەت ل 3 ( ۇۋۇ ل 4 ( رەجدە ل 5 ( ئ ە نل ەشەھ ۇننن ئلىشۇ ۇش ل ى ب6 ل ز ن ۋنج پ ن :3 ( رۈ ە ە ئللۇش 1 ( رۈ ە ە ە للشۇ ل ن رۈ ە ە ۋ ئۈچ ئ ەەت ئللۇش 2 ( ئ ۋۋنش ە ئللۇش 3 ( پە ز ل ز ن ئ ۋۋنىب ئ ەۋ ش دە ل ننئە ن ەە ن ەش 4 ئە ۋ نىن لىۇ ئل ۇ ش ن( ل ز5 ەۋ ە تك لت زنن ئ ت ەۋ ە تش ۋېتي ( ئۈچ ەت ۋ تۆت 6

ئلىشۇ ۇش ئللۇش «ئە شەھ يي ۇ»( ئلىشۇ ا دن 7 ( ل زنى چ بب دن ر الد لېنىل چ ب 8 ( ۋىش ن ل اىدن لۇ ۇت نۇئ ر ئللۇش 9 ( ھېي ل زى نىدى ل ى ەۋب نىە ئېيش 11ېيت ل زى نىتدن ۋە ( ئ م د للى ۇچ ل لتدنت جتۈلە ئ ت ھ11

ۋىش تن ل زى نىتدن ۋە شت د ەتۇپشەخ ل زى نىن تن ز نل ان دى نۋىت؛ لۇ ڭتدى ل شتب ئ ۋۋنىب ئ ەۋ ە نىدە ئۈ ۈك ل ننئەت ل

ل شب ل زال نن ل ننئە ن لەەپ ل ل ل ى ب ەۋ ە ە نە ۋە ل ز ن رۈ نە ن :4ۋۆ تتۈ ۈ ل نۋىنىتتدە( ەۋب تتن ەھنىم تتدە ئ تت لتتلىن لتتۇال 1

ئ تتدى ئتتلڭ لتتلىن رتتلش للىن تتن ئۈرتتش گە ۋ نتتدى ن ن ئ رتتش

58

للەۇش ( ر ئللۇش 2 نېي « ئەئۇزۇل ھ( »3 نېي « ل سم ھ( »4 لەەپ ل نېي «ئ ل »( رۈ ە ەنى ۋېي 5مع اهلل» ۇ ا دن ۇۋۇنى ( 6 ده ېي ن« ربهنا لك المد »ۋە « لمن ح ەۋب نى نىن ئېيش رەجدى ە ئ ىس دى - ۇۋۇ( 7 رەجدىدە ەرب ز ئللۇش –( ۇۋۇ8 ( ۇۋۇنن ا ئۆىچەل ك ۇ ۇش 9( ئلىشۇ ا دن رلش پتۇ ن ەت بۇزۇ ئتلڭ پتۇ ن ت ە رتلش 11

ش پۇ ن ن ئۈرش دە ئلىشۇ ۇ ( ئلىشۇ ا دن للىن ەل س ن ن ئۈرش دە للەۇش 11( ئۈچ ەت ۋ تۆت ەۋ ە تك پە ز ل ز تن ئ ە نىتدى ئ ت 12 ل ننئەت ل ەۋ ش دە( ئ متت د لەەپ تتل ل تتننئەت ل تتدى خ لتت زنن ەۋب نىە تت ۋە 13

ر اللن ئۈ ۈك ئېيش ۇش ( ل ز ن ئ ە نىدن ئلىشۇ ا دن نۇ ۇت ئلل14( نۇ ۇت ئللتتۇ للى تتدى ۋېتتي لۇ ئتت خ ۋە ھەنىستت ە ئۇە تتۇخ 15

نۇئ ال ل رلى لۇ ۇىۇش –( )ئ ە ەپ ە( ر الد لە ە دە ئلڭ16( ئ متت د رتت الد لە ە تتدە ج لتت ئە ن پە ىشتتش ە ۋە رتت ى ز 17

ج ن يەت ل ە رتت الد لە ە تتدە ئ متت د لتت ە ەپتت ( ج لتت ئەت رتت الد لە ە تتدە18

ئ م لن يەت ل ( ھە ل ن ج ل ئەت ر الد لە ە دە ئ ە ەپش ج لت ئە ن ۋە 19

يەت ل ل ى ب ھەد ر ى ز ج ن ل الئ ە

59

ل ز ن لۇرشەھەپ ن :5 ( للش ۋۆ ۈ ە دە للىن ەەادى چ ب نى 1 ( ل ش ۋ ي ۋ ي 2 ۇ ا دن رەجدە ل دى خ ج ە ۇۋۇ ل دن لەنىم ن ن ( ئۆ ە 3

ئۈرش گە ر الد لە ە دە لۈ ىس گە ل ن ۇ ۇش ( ئ م بەنە ەۆ ەىمەر ك 4 ( ئ م بەنە ئەرن مەر ك 5

شتتۇ ئەرتت ە ل للەتتۇش ۋېنەۋ تت لۇجشەھ تتدىە ن لتت ز ە ب ت ل شت لانىس دى ھەنىس ە ئۇزن لۇننەت ئ نچ ە

ئ ل ل ز ئللۇش جە ە دن ئ ە ى نىببەت ل شب ئە زىيدى خ ل ن ئۇال ۆۋە دى چە: ل چە ۇلش ئ انھ لېنى گەخ

ە للەۇش گ( ئلڭ للىن رلش للىن ن ئۈرش گە للە دن ۋۆۋس 1 ( للش ۋۆ ۈ ە دە للىن ەەادى چ ب ل ر 2 ىس ل ەخ ەڭ ۋۆ ۈ ۈش ( للش ۋۆ ۈ ە دە لۈ3( ۇۋۇاتت ل ا تتدن ل لتت ل نىن ئ چمتت ە ھ تت ۇ تتۇ اىن تتن 4

ئۈرش گە للەۇش ( ۇۋۇا ل ا دن لەك ئېڭ شمەر ك 5 ب ن چ پ ۇ ۇش ې( ۇۋۇا ل ا دن جەەن ن ل6 ( رەجدە ل دن لل ر ب ن ەل س چ پ ۇ ۇش 7پتتتۇ ن ئتتتلڭ ە ەپتتت ە ەتتت بۇزۇ ەە نە تتت ئ ( ئلىشۇ ا تتتدن 8

ئلىشۇ ۇش ( رەجدىگە ل ا دن ل ن ەە ە للەۇش 9 ( ھېچب دن ج ەدن ئ ۋنز چ ب ل ر 11 ل ز ن لەۋنۇھ ن :6 ۋېچەك ە ۋ لەنە نىن ئلەن ش –( ل زنن ۋ ي 1 ەۆ ەش لۇە –ئ ىدىدى ش پ چ نىن ئۇە خ ل زنن ( 2

61

پۇ نىدى ل ت چ ب نى –للش ل زنن ( 3 ن ۇ ۇش ب نېل ل زنن ( 4 ۋېچەۋ نىن ۈزەششۈ ۈش –ۋ ي ل زنن ( 5 چ چ نىن ۈزەششۈ ۈش ل زنن ( 6 للەن ن ھە ى ە ە دۈ ۈش ل زنن ( 7 ( رەجدە ل دن ل ن رۇ ۇ ۇ ۇش 8 ر الد ل دۈ ۈش ل شب ا للى ل ەخ ل زنن ( 9 چ زن لۇ ۇ ئلىشۇ ۇش ل زنن ( 11 پېش س ۋە لۇ دى لپ رۈ ۈش ل زنن ( 11 ئې انن ۇ ۇ ل ى خ ە ر ە چ ب نى ل زنن ( 12 ( ل زنن ۋ ي من ەېپ نچ ل ۇ ۇش 13( ل ز تتن ۋەەپ يتت ن لۇزىتتدى خ ەتت ۋ نەە تت ەە ۈزىتتدى خ 14

ھە ل دن ئ ل ر نىن ل ە ۋ ە ي ش ل ل ى ب ل ز لۇزۇى دى خ رەۋەل ە :7 ئ چ –( ەە 1 ( ل ز جۈل س دى للىم خ ئ ش ل 2 ( لەرشەخ ھ ەت رۇ دۇ ۇش 3 ( ئۈچ لەنەلدى ئ ۇ لېڭ 4 ( ل ب دى ل شب ە ەپ ە ل نش 5 ۋېش ( ئ ە ن ل6 ش ل لې ې( ئ7 ( ئې ش د للىۇش 8–( ە ت ج ن ۋ ش ە ە ۋۆا ئ نش گۈنەك ە شب لشتب خ ئە 9

ل ن ل ز ج ل ئەت للى خ ھ ىە شە ئللۇش ئ ە ى ە دىش ل ۇ ۇ ( ئەۋ ەت ئېچ ل لې ە ۋ رەت ەۇلۇ لې 11 ( ئۆز ئ ا ۇنەك ۋۈىۈش 11 ەى مە للىس مۇ رۆز ل ( ل ن ۋ12

61

( ل شب ا ر الد ل 13 ( ل شب ن ر ى م ن ل ەخ ل ەشۇ ۇش 14 ئۇھ ئۆز ىس ا ( 15 ئ ن ب ش ئۆز ىس ا ( 16 ئ ھ ئۇ ۇش ئۆز ىس ا ( 17( ئتت ە نەت ئەر م ستت دى ل شتتب ە رتت ە ئۈچتتۈخ ئتت ۋنزى 18 ە ش ەت ەش ( چۈش ۈ ۈچ گە ەھم19 ( رلئ ى ج ۋن لېنى 21ئ ا تتدن ئۆزىن تتن لۇرتت بەت ەەۋىنىنتت ( ئ ستتشنج ئللتتۇش )21

ئ ى ھب لە سۇ ئ ە ن ل ەخ ئ پ نى ەش( ( ە ەش ەەۋە ئ ا دن ئ ى ھب ھەلدۇ ئللۇش 22 ( ئ ش ا ئەجەل ە گە ن ل ەخ ل دۈ ۈش 23 ل شب ا ە ش ل ( 24 ( ئۆز ئ م ل دى ل شب ا ىللم ل 25 ( لۇ ئ ن لە ە لۇزۇى ۇنەك ھ ىە شە لۇزۇ ئللۇش 26

ل ا لۇرتۇىم لت ز ئللۇا تدن پەە ەلب نىم تا ئللۇات خ ل ز تن تتۈزۈل نىگە ۋە ئۇ تتن ۋەەپ ي تت ى تت ەە ل شتت م ا الزىتت –ل ئ تتدە

دن ل تت خ ئ بتت نىش م ا ئللۇاتت خ تت ل اىم ا نۇ يتت ۋە شتتۇ دن ل تت ئ ە نە ك ۇ لۇش م انن ئۆز ى ن ۋە ئەھم ي ش ن ل ە خ ل دۇ

ئت ال تلانن ەلى ت ل شت ! ئ ە نىدن ھەلم م ا ئۇىتۇۋ ئت ى ھۋە جەد ل ت ببت ش پ لشئ –ل نىم ا ن نى نىم ا ئ نت –ل ن

!لەلبۇش ل ! ئ ل ئ ب نە نىم ا

و ان م ع د ر خ أ

د م ال ن ا أ عم ال ب ر لله ن م ال

62

(جۈلە)ۋۈ -24ئ ەن ن -1

مۇئامىلە مۇسۇلمانالر بۇ دۇنيا ۋە ئاخىرەتكە قانداق

قىلىشى كېرەك

الرهحم م ن الرهحي مسب الله د م ل ا و آل لعم و ه ي ل اهلل ع ىله ص اهلل ل ر لعم م ل السه و ة ل الصه و لله

ه اب ح صوأ

ن ع ج أ

: د ع ا ب مه . أ ه اب ت ك ف الم ع اهلل ت ال ق

ز ي ز ع ال اهللب ذ ي ع ت أ

رض من بعدهم لن ﴿ ظر كيف ثمه جعلناكم خلأف ف ال ﴾ن تعمل

م ي ظ ع اهلل ال ق د ص

!ئەھ ج ل ئەت ئەىەە ۇد ئەرس اللۇلتتتلە چە لۇرتتتۇىم لتتتۇ ۋۆ رە م ستتت تتتن «لۇ ئتتت خ ۋە ىتتت »

نۇ يتت ى بش ھ ە ببتت ئتت ۋش پ ل تت ەخ ەىپۈ تتۈش ۋە ئتت ن چۈ ئ نس يە ن ن ە ىش ش دى پلزىشس يەر دە للىۇش ۋېنەك

تن ئ نننىست ل ت ەخ نۇ يت ۈى ە دۈ ۈشتشۇ ئ ال سە مۇ ئت ى ھلەل نە:«لۇ ئ خ ۋە ى »

رض من بعدهم لن ﴿ ثمه جعلناكم خلأف ف ال ﴾ن ظر كيف تعمل

ڭالرنى كۆرۈش ئۈچۈ ، ئۇ)رنى )يەنى ئۆتكە نى﴿اىلەرنىڭ ىانديق ىىلىدىغى)ھا)ك ىىلغا (ەىن كېيىن، ئۇ)رنىڭ ئورنىغا اىلەرنى ئورۇنباااار ئۈمنەتلەرنى(

ئايە ( –21يۇنۇس /اۈرۋ-20) ىىلدۇق﴾ ەېيىلەە ئ

63

ئ س د ئېش ب نىتدن ۋ شت ە ن لتۇ نۇ يت نن ە ش شت لەلسە ست ا تن ئ ال ئ ال ئت ىەلن ەت ن ش ئ نست يەت ئت ى ھ للىم ەدۇ ئ ى ھ

لەجبتۇ ىي ش ن زىمم ست گە ن ۈى ە تدۈ ۈشئ نننىس ل ەخ ەە شت ىئ ىتتد شتتۇ ن ئۈچتتۈخ لۇرتتۇىم ھېچب چتت خ لتتۇ نۇ يتت نن ە ش شتتن

نە ل ىم ەدۇ « ئللۇلەت چې –چەۋس ا ئ زن » لۇرۇىم ن ل ىش چە لتۇ نۇ يت نن ە ش شتش لەلستەت ئت ى ھ

ئتتۆزىن ئ ال تتن ئتت ال ئۈچتتۈخ ئتتۆز ۋتتۈچ ن تتۆھپە ل تتل ئتت ى ھە ىش شتتش لەلستت ش ن ئتت نن ل شتتش ئ بتت ەت ھە ل تتن ئ نەلتتدە

ئت ال ئلەش ش للىم خ ەل ل ال ۋە لت ل يەت للى تدۇ ئت ى ھھە ل ن ئ نەلگە ئۆزىن ن ھ ەت ل مم ش نت لىتۇ ل ەت خ ل ت ش نئ ش لېنى ئۈچۈخ چلڭ لۇلە ە ى ك ننئ نىست ئ چ تدە ئ نست

تتت ى ش ئە ۋ ن نتتت لە ەخ ئ نستتت نەش لۇشتتتۇ دن تتت ى ش ئت ال ئۇ ڭ ت ە ىش تل ئە ۋ ن گە ئ تگە للى ت ب ئۈچتۈ ئت ى ھ

–لە ەخ شتت نئ شش لىتتۇ پ ەتتدى ن ل ئ تت ئ ىەل تتك لەەتت ل ن ئ نەلگە ئ نىتى ر ئ نە ە ئېنىش ئ م ي ش گە ئ گە للالالەدۇ ھە

ل تتن ئ نەلن تتن ھ ەتت جە ەتت ل ە ل ن شتت ئۈچتتۈخ ھە لۇئتتنە ھت ە ش « لۇ ئ خ ۋە ى » ل لەخ ر ن ئ چ دە للى دۇ لۇ لەر ە

ئېن ئېيش خ:ن ﴿ :الم ع ت ل ق

الكم وأ م

نه ف أ ﴾فسكم لبل

ئ ﴾اىنىلىسىلەراىلەر ماللىرىڭالرەي ەۋ جانلىرىڭالرەي چوىۇم ﴿ ئايە ( –211ئال ئىنري /اۈرۋ -3)

: ل تعالم ﴿ ق والي تنةا كم ونبل بالشه ﴾ن وملنا ترجعاىلەرنى بىار يامانلىققاا ماۇتتىال ىىلىاش، ياخشاىلىر بېارىش ئاارىىلىر ﴿

ئ ﴾اىناينى ، اىلەر بى نىڭ ەۋرگاھىنى غا ىايتىسىلەر ئايە ( –31ئەنبىيا /اۈرۋ-12)

لتتۇ ئ ەە ن تتن لە ستت ھەلب تتدە ئەىتت ئ بنتت ئەلتتۇ ەىتت ە ئ بنتت ئ لب ت ەزىيەى ھۇ ئە ۇل تن لۇ تدن نېگە نت ىتانەەت ل تدۇ:

64

رتتتتت ل ۋە ل تتتتتا رتتتتت ە لتتتتت ش بچ ۋە ۋەاچ تتتتتك ۋېستتتەى ك ل ە ۋە پېب نى تتت ھتتت الش ۋە ھتتت ند للەستتتۇ ۇش ۋە

ۇ م رتت تتلانن ەتتلش ۋە ە تت ەتتلى ل تت ەخ رتت ن ەم ا ئ تتدى للەس ر ە ل خ ئ ش ڭ ا ل ن لۇۋ پ ەم ا ە ۋ ج زنالەم ا

نە ئېيش تتدەك «لۇ ئتت خ ۋە ىتت »رتت ن لن ن لەلستت ش ەتتۇنن ۋ من تتن ھ ەتت ل مم ش نتت لىتتۇ جتت ل دۇ نالەتتدى ب ن

چ ب ى ا لى ت خ ج پت ى –ئۇچنى دن ەخ للىۇپمۇ ئلاۇشس اى بب ئت زن ئ چ تدە –ل انىن پت ە ل تدى خ لت ە ۇ–ەلىدن ۋ ش ن ن ەۈ ەك

–ل ى دن ئۇ ڭ ت لت ش ئە تمە لت ۇ ن ە ئ ى ت لېست ل ئتېگ مەت ئ ال تن ھەلم تگە لت نىن ئ ە تگە رۇ م ت ئ نننىدە للىۇ ئ ى ھ

– شتتە مەەدى ب ن شتتۇ دنل ل ە شتت تئ–شەۋستت ا ئ شتت ن دى خئ نلبەەشتت ك لەئ شتتەت ئ چ تتدە ئ شتت ن ھە نېستت ئلاۇشتت ۇ

ۋېش تتل لۇال تتن ئېستتە گ نە للىۇۋن بتت خ شتت ۇ شتتۆھنەت ئ ىدىتتدن ئ ال تتتن ئ ش پتتت ئ ە نتتت ئۇ شتتتۇ ھەلم ستتت ن ن ئتتت ى ھ

ت پەلە ت رت ما ش ل ىم ەدى ب ن ئ شۇ ل سب ۋنل ش –ل ى دى خرتتت ئ نە ە –ە نۋشېنى تتتك )ئتتت ە نە ش ئتتتۇزۇخ ۋنل ش تتت لەەتتت

ستتبە ەخ( ۋ چ تتنە رتت ن ئ ىدىتتدن ۋەلتتشە رتتەۋ ى ك للىتتۇ –ننۋنل نىش ل ېخ متۇ ز ە ە ت للى ت ۋەىشۈ ەىەەتدى خ

شتۇ ن ئۈچتۈخ لۇرتۇىم ۋەىشۈ ەىمەەدى ب ن ر ن ش ئۈچۈ تدۇ ئېش ب نىدن ئ نەلن تن ھ ە ب تدن ھەد ئت زن ھەد ەۇشت ى للى تدۇ – نى چ ن ن لەلس ش للۇى لتۇ نۇ يت ى بش شەەست ل نھەت

پتت ناە ن للا شتت للىم رتتش ل تتدن ل تتل ئتتۆز ھ ە ن تتن ئتت ال ئ نستت ا ئ تت ل تت خ ل مم ش نتت ل ەتت خ ل تتل ئتت ى ھ

رتت ئ نەت –ئتت نن ل تتل جەل تتيەت ۋە ەەىبتتبە لەەتت لەجبتتۇ ىيە ن ە ىش تتل لېنىشتتش ئ بتت ەت نېتتگەخ ل نشتتن ۇ اۇزۇشتت ۋېتتنەك

ل ت ئەت ۇە ۇرت –ئ شۇ دن ل تدن شەەست ە لۇ ل تن ە تى نھەتۋستتت ا نىشتتتچ ۋۆ ر ش شتتت گە ۆزىۈئېنىشتتت دۇ شەەستتتن ن ئخ مۇ ەۇل ن لە تاى گە ل ئەت ۇە ۇر مۇ ې–ئە ش ل لۇ ە ى نھەت

65

ل ە ۇات نۇچ ۋې شت مۇ –ئللتۇلەت ۋە اەد–ئۆ ىەەدۇ ۋ ش ە ن ئ زن ئۇ تتن ۋۆ ۈىۈشتت دە ئ نىتتى رتت ن ل ئ چ تتدى لتتۇلە ە ھ نىستت دۇ

ئ ۈ ىۈك ئې ش م ى للى دۇ: ئتۇ ەت ۋ ئۆزىن تن رتەۋە دى دى للى تدۇ ۋې ل چ ب دۇ ۋە ەت ۋ ئ ى ھش ئ ال تن رت ن ل شت

لۇال تتتن ھە ئ ستتت ئلەش شتتت ئۇ تتتن ئتتت ج ا ئ بش تتتدن ىن ۋۈچەەش لەلس ش دە للى دۇ شتۇ دن نېي شت مۇ للى تدۇۋ ېخ مۇ ل تتن ل ىتتدن ئتتۆ ىەش ئۈچتتۈخ ەېڭتت پەىتت ە ئۈچتتۈخ ئتت زن چتتې لەا تتتتتتۇل يە ە ئتتتتتتۇچننش ۋەد للىستتتتتت للىم ەتتتتتتدى خ جە ەتتتتتت خ

تن ئللۇليۈزىتۈك لەەت ئە ت ەخ ئ ش پت ئ ال ھېس ل ن دۇ ئ ى ھپ نرتتتەت ئ تتت ل تتتد ئۆزىن تتتن –ئتتتۇ ئ نستتت ا ئەل تتتى شتتتۇۋ

ە ىش شتتتش لۇننى رتتت ن ەە تتتۈزۈش ئۈچتتتۈخ پەە ەلبە ىە تتت ۋە رت ئ نە ە ەېتش ەتلى ن –ن ئەۋە شت لەاگۈىتۈك لەەت ھى ۇ ەرۇى

يەت نچ ب نتت ئ ال تتن ئەلتتنىگە للەستتۇ ۇ ئ نستت ەە تت ئتت ى ھئەلەىتتگە ئ شتتۇ ۇش ەتتلى ن ئېن تت ۋۆ رتت ش ل لە ن شتتۇ ن ئۈچتتۈخ ھەلتتمە ئتت نەد لتتۇ ەتتلىن ئېن تت ل ۇۋې شتت ئۆزىن تتن لتتۇ چ ۋە ل ن ھ ن ئېن ل ۇۋې شت ئۆزىن تن ۋەىگۈرت ئۈچتۈخ ل ىتدۇ ن

ئتۆز لەز ەەي ى ب ۋۆ ۈۋې ش ئۆز ئۆلنىن ئ سنن ل م رت ب ئ شن ېخ مۇ ل م ر ب دى خ ش اېش ھ ە رەش ل ن ئۆزىن

ۋېنەك ئەىاە شە ھ ە بن ن لۇ ەۋ ەپ ۋۆ ھت ى نن ئەەنت ۋنلش تدن ۋ شتت ە ە رتتېاى مەەدۇ ئې ش متت ش ئتتۇال ئتتۇ لانۇىتتۇ ئ تتنچ ە

ۇش ئلە م تت ب ەتت ۋ ئلە شتتب لتت ھ ن للىم تت ب ۋۈ بلە ۇ لتتھەىەۋچ دى ئ ىدىنن پەلەت ۋۆز ە ۋۆ ۈ تدى خ لت ننىل نۇ يت چلابتتۇ رتتېاىل ئېش بتت ن پەلە تت ل تتن ە تتى ھ تتل ەرتتەى نە

ل ى ب ئۈچۈخ شۇ دن للى دى دۇ ئەلەى يە تتشە لۇرتتۇىم ئەزەىتتدى ئېش بتت ن پەلەت ل تتن ە تتى

نە ل ىم ەتتدۇ لۇرتتۇىم ھ تتل ەرتتەى ەتت ۋ لە تتا ەتت ئېش ب ن ل ن ە ى لانن ەېشەۋچ ئۈرش دە ئ انىن لانن ھ ە

66

ەلى تتت ئەلەش ل تتت نە ل نەتتتدۇ لتتتۇ لۇرتتتۇىم ن ھە ۋن ئ النى ھ تدنەەت ەلى ت ەېشەۋ ەشتن ئ خت ت ل ت ەخ ل اىدن ئ ى ھ

للى تدۇ شتۇ ن ل ت ەخ ل تن لەش م ەەدى ب دى ۋۆ ۈۋې شب ۋنل شش لۇرۇىم ھە ا ئېش ب ن نۇ ۇت للىس لەىتۇد ئەۋزەى ت ە ئېنىش للى دۇ نەەتدى خ ت لە تدى ل نشتش مۇ ئەلەت چتۈ

– ئ ال ئ نس ن ھەلم س گ لې نىب دۇ ئېش ب ن للاللدۇ ئ ى ھ ىتدۇ ەە ە ۋې تل ئ م ن تن پەلەت للىم لدۇ ر ن ل ل شتش ۋەچۈ

ئې انى للىۇش ەلش للەم ەدۇ ئۇ ئەلەى يە شە ۋۆ ر ش ش ە ە ۋېتتنەك ل ن شتت لېنىشتت ۋتتۈچ ە ئ ە تتدۇ ۇىۇ ئۈ تتۈد ھ رتت ى

ئېش بتت ن لتت ۋ شتت ە ن ھەلم ستت ھە التتۇ ئۆىگە تتدى ۋېتتي نە:«لۇ ئ خ ۋە ى » ەدۇ ۋ نىدى خ جە نە ە ئ شش ر ل ئلىشۇ ل

: ل تعالم ي ﴿ ق لله حسنار الخرة خي ن أ نيا حسنة ول ﴾ا ف همذه ال

ياخشى ئىش ىىلغۇچىالر بۇ ەۇنياەي مۇكاتاتلىنىدۇ، ئاخىرۋ يۇرتى )ئاۇ)ر ﴿ ئايە ( –30 نەھل/اۈرۋ -21) ﴾ ەېيىلەە ئئۈچۈ تېىىنۇ( ياخشىدۇر

ئ ى ھ ئ ال ەە ە لۇ دن نەەدۇ:

ار الخرة وا تت وابتغ في ﴿ اله حسن س نصي ما آتا اللهنيا وأ كموا بك من ال ا يب المفسدي رض إنه الله

إلك وا تبغ الفساد ف ال حسن الله

﴾ن أ

ئالالا ااڭا بەرگە بايلىر بىلە ئاخىرۋ يۇرتىنى تىلىەىن، ەۇنيااەىكى ﴿ئالالا ااڭا ياخشاىلىر ىىلغاندۋك،ااە )ئالالھنىاڭ نېسىۋۋڭنىنۇ ئۇنتۇمىغىن،

ڭ كەياانىەە يەر يۈزىاادۋ بۇزغۇنكىلىقنىاا ىلىرىەىنۇ( ياخشااىلىر ىىلغىاان،بەنااد ئ﴾ىەىن، ئالالا ھەىىقەتە بۇزغۇنكىلىر ىىلغۇچىالرنى ەوا تۇتنايدۇكىرم

(ئايە -11ىەاەس /اۈرۋ -11) ئ ى ھ ئ ال ەە ە لۇ دن نەەدۇ:

نو من عمول صوالاا مون ﴿و أ موؤمن لنحيينهوه حيواةا طيبوةا ذكور أ ث وهو

جرهم ولجزينههم أ حسن ما كن

ابأ ﴾ن يعمل

كى ياخشى ئەمەل ىىلىادىكە ، بىا ئاۇنى ىنىنلەرەىن كىنئئايال مۇ-ئەر﴿

67

ياخشاى ئەمەلالەرگە ماۇەۋتىەق ەۋ رى ىار ئەلۋۋتتە )ەۇنياەي ىانائەتكانلىر، ھا)ل ىىلغاا ئەمەلىادىننۇ ياخشاىريق ىىلىپ( ئوبدي ياشىتىنى ، ئۇ)رغاا ئەلاۋۋتتە،

ئايە (-21 نەھل/اۈرۋ -21) ئ﴾ااەي بېرىنى لۇرتتۇىم تتۈزەش ۇ لۇشتتن ەت ل م ەتتدۇ ەھبتت ل للىتتۇ زنھ ش ل ت ە ۋ تدۇ ي ى ۇ لۇشتن مۇ ەشتەلبۇت ل م ەتدۇ

ن ئەۋس چە لۇرتۇىم ن ل ىشت چە للتۇى زنھ ش ت ل ت ئۇ نە:«لۇ ئ خ ۋە ى »لۇ ھەلشە ن ەى م ئەلەت «لۇ ئ خ ۋە ى »

: ل تعالم ن ورهبانيهةا ﴿ ق ابتدع ان الله ابتغواك رضوها ما كتبناها عليهم إاه

ي فما رعها حقه رعيتها آتينا اله جرهم ن آمن وكثي ا منهم أ ق نهم ا ﴾ن م

رۋھبانىيەتنى ئۇ)ر ئۆزلىرى تەيدي ىىلدى، ئۇ)رغا ئۇنى بى بېكىتنىادۇق، ﴿ئۇ)ر ئۇنى تەىە ئالالھنىڭ ريزىلىقىنى تىالەپ )تەيادي ىىلادى(، لاېكىن ئاۇ)ر

ىر ەۋرىجىدۋ ئەمەل ىىلنىدى، ئۇ)رەىن ئىنا ئېيتقانالرنىڭ ئەجرىنى ئۇنىڭغا )ي)ھەاسااااىلەپ( بەرەۇق، ئااااۇ)رەىن نۇرغااااۇنى ئالالھنىااااڭ ئىتائىتىاااادىن

ئايە ( –11ھەەىد /اۈرۋ -11)ئ ﴾ ەېيىلەە چىققۇچىالرەۇرلۇ ڭتتدى لەىتتۇل ە ۋ تتدۇ ي للىتتۇ ەھبتت ي ل تت

نز ل دى خ ئ ئەلەت للىۇپمۇ ەھب ل ئ ال ھە الۇ ئ ى ھللىۇ ئ سش ب لەت ل ئۆزىن چە ە ئې ل ئەلەى ل رت ن ل نى

ئ ال تن ئۆزىن ل چۇ ۇشن لەلسەت ل دى ب ئۈچتۈخ لتۇ ئت ى ھلە تتدىن ە ىش شتتش لۇننى رتت لۇەتت ى پشۇ لۇلتت نن ھەلتتمە ئتت نەد

للىۇ ئ سش ب لەت ل ل ۋە سە ئ نس لەت ل ەخ ەھب ل–لەت نى چ شە نۇچ ۋې دى خ ھە ە ى ئ ش ۋ لەج ۋەىشۈ ىتدۇئ ە ۋ تتدۇ ي للىتتۇ ئ ستتش ب لەت ل شتتن ن ئ نستت يە ن ن ەل تتل ۇامتت ەۇرۇرتت ي ش گ مۇ لۇ رتت ل ۋەىمەەتتدى ب ېخ متتۇ ئ ەتت خ

ئە ش چە ن مەرتتتت لۇرتتتتۇىم ن جەل يە تتتتش ج لتتتت ئ الاتت ئ بتت نەت ل تت ئتتۆزىن تتا ن ەش ۋ شتت ە ن ئتت ى ھ

چېتتتتن ب )ە تتتتدن ل تتتتن ئتتتت زن ۇ تتتتۇش( ننۋنل تتتتدن ئۆزىن تتتتن لەرتتت ۇى يە چ ب ن ئ شتتتۇ ۇ لتتتۇ ەۋ ە جەل تتتيەت ئېب ن تتتدن

68

پ ۋ ن ش ۋە ر ن لن لللۇش ل ش ەشەلبۇت ل ن دۇ لتۇ ە تى ى ن ە ى ۇز ئۆز لە پەئ ش ئۈچۈخ للىۇپ ل ىم رش ئەۋست چە ە ل يە

ئۇ ئ ىەل ك ھ ل ەخ ئللۇل ل ئۈچۈخ لۇ ئ ىەل ك تۆھپە ە ىش شتن نە ۋتتۆ زى تتن ل ن تت خ «لۇ ئتت خ ۋە ىتت » ەىە ل تتدۇ لتتۇ نەش

ۇلش دۇ لۇ نۇ ي نى ھ ە بن تن ل ستب للى تدى ب « لۇ ئ خ ۋە ى »رتتتت ئ نە ن ن لەاگۈىتتتتۈك للى تتتتدى ب ن – نە ش لەەتتتت ئتتتت ە

ن تتن لتتۇھ ئ متت خ ئە ۋ نىلۇرتتۇىم ن ل تتا ەۋ ش ەەتتدۇ لتتۇ ل نىتتدۇ ل نلتتۇ چە ۋ شتت ە جۈل تتدى لەز ەلتتاننن ۋ شتت ە لۇ ئ ە نە ە ل ىش ەە ئە ە ا ل ۇشش لەش ل ل لەت ئ مت

ن ئتت زۇ ل تتل لتتۇ نۇ يتت ى بش ۇ لۇشتتن لتت ۋ شتت ە ئتت ە نەللىۇش چ ئۆ ۈزرە للى دى دەك ھېست ل ەدۇ لتۇ ەە نە پەلەت ئ م ت

ن ەى مت «لۇ ئ خ ۋە ى »للى خ ل ۇشن ن ئە ننپ للىم ب للە چە ئ ۋۆ ل گە رەۋەل ك ئۇال لۇ نۇ يت ل ت ەخ ئت ە نە ن

ەۇ پ رس ل ۋە ئۈل در ا ھ ىە ە چۈشۈ ل ى دۇ زىش ەششۈ ۈ للئ س د نىن ن ن ل ىش چە نۇ ي ھە ا لۇ دنلچ ەل ل ھ ىدن

ئت ال ئ پ نىتدە ل ت خ ل ەست ۋنل ششت لەۋجۇت للىم ەدۇ ئۇ ئت ى ھ ئ ال ن ئەلن للە چە للى دۇ ل دن ئ شن ن ەۈز لېنىش للىس ئ ى ھ

ل تتن شتتشۇ ھە ۈى ە دۈ ۈ ب ن تتن لۇننى رتت نۇ يتت ئ نستت خ ھ ەۋ ش ن ن ل تدن نىشتچ ۋۆ رتە ە ن ۋتۆزىش ئۈچتۈخ

پ ل ىم ر ست ا رت ن ل لۇ ن ئ نەلگە ى ش ئە ۋ ن ئ ل – ئتت ال ئۆزىن تتن ئ نستت ا للى تت خ لې تتن ھتت زىن ل ن تت خ ئتت ى ھ

خ ل تت ئۈچتتۈخ ئللتتۇلەخ ئتتۆزىن ە ەشتت ئ تت شتتەپب ش ن ل ەتتل شب ئ شتن ى تن ەى پ نت چللتۇد ل دۇ ىتدۇ ئتۇال

چلۋ تل ھە شت لە پەئە گەۋەڭ ىاىبب ئېنىششۈ ىدۇ ئللۇلەخ ئۆز ەھ مستت ا لەل تتز ۋنرتت ش ە للى ن شتتش ە م تتن

ل دۇ ىتتدۇ ە ەشتت ئ تت ل ۇچ تتن ئتت ال ەى پ ن متتۇ ئتت ى ھئ سش بب ى چەۋس ا للى دۇ ئەلم ە ل خ ئ ت لەىتۇد چەۋت ە ەە ە تدە

69

ئت ال ئۇ تن ئ ال ئۇ چەۋ ەەتدۇ ھەد ج زنالەتدۇ چتۈ ئت ى ھ ئ ى ھلەك ۋتتۆ زەەمە ە تت ئې تتل ۋې شتت گە ەتتلش للەم ەتتدۇ ئەلمتت لتتۇ

پەلەت ئ زا نە للى دۇ ھەلتمە ە ەشت نۇ ي ى بش لۇۋ پ ت ۋە ج زن لۇ ئتت خ »ۋە ە ل ب تتن ئتت ە نل ھېستت ل ئتت ە نە شە للى تتدۇ

ت ئې ن ت خ ئتۇ « ل يت لەت ۋتۈ »ۋە « ئ ە نەت ۋتۈ »نە «ۋە ى ۋۈ دە ھېچنېم ن ئۆز ە لۇل ئەلەت ھېچ ل تچە ئۇۋنى ت

شت ك ئت ل اە ە ئېنىشت دۇ ئۇچنىم ەدۇ ھەلتمە ئتۆز ل م شت ېگ ن ئۇىۇا ۇل شۇ ەە نى ئۇ ن للش لە ك «لۇ ئ خ ۋە ى »

للىتۇپ ل ىم رتتش لەى ت ۋتتۆ لتت ل ۋتۆ ۇلش تت للىتتۇ ئۇ ڭ ھەلمە جەھە ە لۇجەرسەل ە گەخ لۇرۇىم ن ئېش ب نىتدن

لم ست ل يت لەت ە ەش ئ ە ۋ ە لت خ ئ شتن ن ھېست ل ن ن ھەۋۈ ۋەىگە دە ل ش م ەدۇ لەى ھە ل ن ل ربۇچش ۋېي ئۇ ن ل ن ۋ چ ك ھېس ل للى دۇ لۇ ۋ چ ك ھېس ل ش لۇۋ پ ت ۋە ج زن تن ھەلم س ل سب ۋنل ش ئ ھ دۇ ۇش ە نۋشېنىدە للى دۇ للىۇپمتۇ

ىس لتۇ جت زن پەلەت ج زن جەھە شە ئۇ جېن دى لەھنۇد ل نم خ للئۇ ئلە ش لەلس ش دە للى دۇ ئ ھ دۇ ۇش ج زنر دى ۋېتي

ل م ب ل ن ەېڭ پۇ رەت لېنىدۇ –شۇ ۋ ش ن ن لۋن ل خ ۇ تت ھ چې تتدى ئ شتتب نى ل شتتب ن ھەلم ستت تت لەلتتا ز

لەا تۇل يەت للى لەنە شۇ دن للى دۇ شۇ ن ئۈچۈخ لۇرتۇىمج پ ل ى ب ات نۇچ ۋەىگە تدە ئ ىتد ل ت ەخ –جەل نزەەمەت –زىي خ

ئۆزىن ەۋشۈ ۈ ۋۆ ۈش ۋننن ھەل تبە ەخ ئتۆز رتەۋەل ك للىم ست ئۇ ئۆزىگە ل ن خ ل تن ە تى رت ن نە چۈش ن شت ۋېتنەك لتۇ

ۈز ە تدى شۇ ن ئ پ نىست ئتۇ شتۇ دن رت ن ل لېشت دى ئۆ ۋېتتي ەە ە ل تتن پەىتت ە ەتتۇل ن ئۆ ى شتت لتتۇل ەتت ۋ رتت ن ل ا لە ننش لېنەىمەر رەۋەل دى ئۇ ن ر پ ر ۆۋە ە ۋېش شت لۇل لۇل نن ھەل بە ەخ ئۆز ۋەىشۈ ەخ رتەۋەل ك للىست ئۇ ڭ ت ھتت زىن لېتتنى گەخ جتت زن پەلەت رتت ما ش ە نۋشېنى تتك للىتتۇ ئتت ە نل

ۋ ش ئ ە نە شە ۋە ل ي لەت ۋۈ للى دۇ لۇ لۇلە ە –لۇل ل ھېس ئل

71

للىۇ ھە ۋ لۇ چلڭ ھېس ل ش لېچ ل لۇ ۇالىم ەدۇ لۇلتۇ ئت ى ھ ئ ال ن ئ نى ب دۇ

لۇرۇىم ن ئېش ب نىتدى لتۇ لەىگ م ت ە ۋ شت ە ۋتۈخ ەدۇ لەى ت ۋ شت ە للە چە لل لۇ ۋەھ مە ئ چ دە ە ش شب ئۈ دىمە

شتتۇ رتتە ەۋ ك ل تت ەخ چۈش ن شتت ە ئۈ دەەتتدۇۋ ھە ل تتدن ئ تت –چۈششتەك ل م ت – ە س ا للىم ەدۇ ھە ل ن ئ نەلن ن ئۇششت

ۋۈ ئۇ ن ۋۆز ئ ىدىدن ل ەت خ للى تدۇ ئۇ تن لتۇ ئە م ش ھ ل خ ل نلى تدۇ نۇ ي ى بش ئۈ تۈل ل ستب ۋنل ش ت ھەد ت ئ ى ۇرت ا ل

نە «لۇ ئت خ ۋە ىت »ە نن ۋەىگۈرت ې ت ش ھەد ئەل تى ەە ۈرت انۇ ۇ اتتۇخ ل ەتت للىتتۇ ۋ شتت ە ن چۈشتت ن لانى تت ۋەىگۈرتت

ئ بش تتتدن ىن ن چەۋ تتت ۋتتتۆزنە ۇ ۇىتتتۇ ئۇ تتتن ۋۆپ نچ ستتت ئ سش ەى ك ەل ى ئۇرۇى دن ل ە خ ل ن خ لەزىت ە پەە ەلب نىم تا

ن ئەىەە سستت اللدى ئ ە نە ن تتن ل تتدن للى تتدى ب ن لتتۇھەلمە رل ى دن لۇھەلمەن ئەىەە سس الد:

ن ع ] وو ه يول ع اهلل ىله ص اهلل ل ر ال ق :ال ق ة ر ي ر ه ب أ زه عو اهلل ل قوي »: م له

له ج و ر ن عو ا امو ن ال الصه ي اد ب ع ل ت د د ع : أ

ا و ت أ

و ن ذ أ لعم ر طوخ ا و ت ع م

ب ل ق [ «ش بئەبۇ ھۇرۋيرۋ رۋزىيەلالھۇ ئەنھۇەىن رىۋييە ىىلىنغا ھەەىساتە تەيغەمابەر

كاۆز مە ياخشاى بەنادىلىرىنەە :ئاالالا تائاا)»ئەلەيھىسسا)م مۇنديق ەۋيدۇ: بىلە كۆرۈپ باىنىغا ، ىۇ)ق بىلە ئاڭالپ باىنىغا ، ھەتتاا كۆڭۈلادۋ ئاويالپ

(بۇخارى) ئ«ەۋيدۇ، تاريغەتنى تەييار)پ ىويدۇم-ريھە باىنىغا نى ت ەى م ە ت «لۇ ئت خ ۋە ىت »ل ا ل ە دى ەپس للۇ ە ى

ئەرتتش ە دىى تت «لۇ ئتت خ ۋە ىتت » ېخ متتۇ چلابتتۇ چۈشتت ن انالالەم ا لۇ ئت خ »ئللۇا ن ھەلم س شۇ دن ل ن ە ى ەر نن ب ئ گ ت

تتن ئ خچتت د ئ لم بتت تت ھەل تتبە ەخ ئ نشتت ە چلابتتۇ «ۋە ىتت ھتې مە ە ۋە ۋتۆ ە ەپ تمە ەېشەۋچت ئەھم تيە ە ئ تگە پەىسەپەۋ

ئۇ ڭتتتدن لتتتۇ نۇ يتتت ى بش ھ ەتتت ۋەزىپ ستتت ەۋ ش ە گە تتتدە

71

نىى –لې نىش ە ل چە ئ ە مە ج خ ىپ ە ۋ ش ە نى لۇ ۋەزل ەخ ئۆزىن ئۇ شۇا خ ھ ىدن ۋ نىش ەىە ل ن دۇ ھت ىبۇۋ لتۇ

م شت ئ شتۇ چ ت لت ل ل ئ ىەلتدە ب ېىە ى نىشتچ بن ن ئت ە ن ھەل ب ل ئ پ نىس ن پ دۇ خ لۇ نۇ ي ل ەخ ئت ە نەت زىت ل ا ت لۇرۇىم ن ل ىش چە

لتتتۇ نۇ يتتت ى للىم ستتت ئتتت ە نە مۇ للىم ەتتتدۇ لتتتۇ نۇ يتتت ى بش ۋنز ۋەچ ە ك ئ ە نە ش ۋنز ۋەچ ە ك للى دۇ

ەلمەن ئەىەە سس الد:ھپەە ەلب نىم ا لۇ [ ة ر خ ال ة ع ر ز ا م ي ن ل ا ] ەېەەنىدىئ « زىريئەتەاھىبۇ ەۇنيا ئاخىرۋتنىڭ »

ھ ە بن ن ل مم ش دى لىۇ پ ەدى ن ل پەلەت لۇ نۇ ي ى بش ئ م تت يەت ەتت لە ەخ شتت نئ ۋە لۇھ ششتت رتت ن ل ا لە ننشتت

ئ ال تتن نزى ب نتت ئ ى تتدى لېنىتتل ە تت ە ە ىش تتل ئتت ى ھرۆزر ا ە ەش للى دۇ ئە ە لتۇ نۇ يت نن نىشتچ م ائ ە نە

ە ەشتت ئەلەرتت ەخ لەەشستت ا ۇاۇىتتۇ ۋۆ رە م ستتە ەتت ۋ ەلتتدىنى ل پش مەخ نېگەخ ھېسس ي ش للىۇ ئ انىن پ ەۈ رە ئ ە نە ە رتەپە ل دن ئۇ ن ئتۇ نۇ يت ى ب مۇ لتۇ نۇ ي نى تدى ئت چە ە ەشت للىتۇ ۋە مەەتتدۇ چتتۈ ھ ەتت بش پە ئتت ىەد لتت ۇ ي ش ۋە ۈ ىتتۈك

دى ل ى ببتت ۋې تتدۇ شتتۇا لتتۇ ۋل نېتت شتت نئ ش ن چەۋ م ستت پە ل ە نىتت ھ رتت ى للى تت خ ئلەش م رتت ب ا ھتتېچ ئۇھستت ن ل

ئتتت ال ھە ل تتتن لەە ۇلبتتت ۋە مەرتتت ۋېتتتنەك چتتتۈ ئتتت ى ھ نە:«لۇ ئ خ ۋە ى »)ە ىش ۇچ ( ئ نىى لۇئ ل ە ل دۇ

: ل تعالم ا إاه ﴿ ق عهاوا نكلف نفسا ﴾وەۋپ ﴾ )ئىش(ىىال تەكلىپ ىىلىنى غابى ئىنساننى تەىە تاىىتى يېتىدى﴿

ئايە ( –11مۇئنىنۇ /اۈرۋ -13) ئېيتىلغا ئل ن ئ نەلگە للە خ ەى پ ئلەش ش للىم ەتدۇ ئ ال ن ھە ئ ى ھ

رت ىم ب ئت ە نل –ئۇ ن ئۆز لتۇن ىش ن لىتۇ ئ شتب رت ى خ

72

ەە ۈزەىم گە ئ ل ن ت خ لت ل يەت ۋە –زەى گەخچەۋ ە ەە ۈننئ تتتنە ئ چ تتتدە ل چ تتتك ە تتت ە ە ن ب ب تتتدى ھە ۋ من تتتن ئ پ نىس گە ل ن ھېس ئې ن دۇ لۇ ھېس لتۇ ە ئ نىتى للى تدۇ

نە: «لۇ ئ خ ۋە ى » : ل تعالم ا خف ق ولاك الله

ا إنه أ

﴿أ ن﴾عليهم وا هم يزن

ال ئالالھنىااڭ ەواااتلىرىغا )ئاااخىرۋتتە ئالالھنىااڭ ئازيبىاادىن( تىنريااات﴿ەۋپ تەلىاچ ﴾ىورىۇش، )ەۇنياەي ىولدىن كەتكاۈزۈپ ىويغانغاا( ىاايغۇرۇش يوىتاۇر

ئايە ( -11يۇنۇس /اۈرۋ -20)بېرىلەە ئ دۇ: لتتۇ ئ ەە ن تتن لە ستت ھەلب تتدە ئ بنتت ۋەرتت ن لۇ تتدن نەەتت

ل ش ب ب تتدى ھە ل تتدن جتت خ ئ گ ستت ھېستت لن نئتت ە نە ش ل ش لل لۇ ھتې ل تدى خ چ اتدن ئۇال ات ھېچب تدن لل لتۇ ەل ھ ە نۇ ي نى ل ل ل ى خ ە ر ن ئۈچۈخ اەد ل شمۇ

للىم ەدۇ ن ع ل ج ال ر ي ر ج ن و ب ر م ع ن ع ]

ور ال قو :ال قو ه ن ع اهلل ض ر ة ر ي ر ه ب أ ل

م ه ط ب غ ا ي ادا ب ع اهلل اد ب ع ن م نه إ » :م له و ه ي ل ع اهللىله ص اهلل ل ي ق «اك د ه الش و اك ي ب ن ال

ا ف اب تو م ق م ه » :ال ق م ه ب ا ن ن له ع ل اهلل ل ا ر ي م ه ن م ي غو ن مو الله ا و ال موأ

أ ي ا ر ن ن م ر اب ن م لعم ر ن م ه ه ج و اب س ن

الهو اف ا خ ذ إ ن ا ا ذ إ ن نوز ي ا و ا اله ن ز ح ر ق مه ث «ا

﴿ :أ

نه إ ا أ

[ ﴾ن ن ز ي م ه ا و م ه ي ل ع ف خ ا اهلل اك ل و أ

ئىبناااى جەرىااار ئەباااۇ ھاااۇرۋيرۋ رۋزىيەلالھاااۇ ئەنھاااۇەىن تەيغەمااابەر ئاالالا تائا)نىاڭ »ئەلەيھىسسا)منىڭ مۇناديق ەېەەنلىكىناى رىاۋييە ىىلىادۇ:

ئۇ)رغا تەيغەمبەر ەۋ )ىىيامە كۈنى( كىدۋ شۇنديق بەندىلەر باركىىبەندىلىرى ئئالالھنىاڭ تەيغەمبىارى! ئاۇ)ر ئاى»ااھابىالر: «ئ شېھىتلەرمۇ ھەەۋس ىىلىدۇ

ەېادىئ تەيغەمابەر « ىانديق كىشىلەر؟ ئۇ)ر بىالە ەواا بولۇشانى خاا)ينى ،يەۇنياااىنى كاۆزلىنە-ئۇ)ر بىراىنى ەواا تۇتقانادي ماال» ئەلەيھىسسا)م:

ئالالا تائا)نىاڭ ريزىلىقىناى كاۆزلەپ ەواتلىشاىدىغا ينەاە اۈرۈشتە ىىلناكىشىلەرەۇرئ ئۇ)ر نۇرلۇق تەختلەرنىڭ ئۈاتىدۋ يۈزلىرى نۇر)نغا ھالدي تۇرىدۇئ

73

كىشاىلەر نااەيمە چېكىاپ كىشىلەر ىورىقا چاغدي ئۇ)رەي ىورىاۇن بولنايادۇئالرەىن خاالى ئۇ)ر باۇ ئىشا ،تۇشاينا يېەە ەۋ كۆڭۈللىرى يېرىچ بولغا چاغدي

:ەېدىئ ئاندىن بۇ ئايەتنى ئوىۇەى« بولىدۇ﴿ ا خف عليهم وا هم يزن ولاك الله

ا إنه أ

﴾ن أال ئالالھنىااڭ ەواااتلىرىغا )ئاااخىرۋتتە ئالالھنىااڭ ئازيبىاادىن( تىنريااات﴿

ئ ىورىۇش، )ەۇنياەي ىولدىن كەتكۈزۈپ ىويغانغا( ىايغۇرۇش يوىتۇر﴾ ئايە ( -11يۇنۇس /اۈرۋ -20)

ئ ىەلچە ئ پەت للى خ ەلدىننىمۇ لل لۇ ۋە مەر ك الزى چتۈ ئۇ ڭ تت لتتۇ ل م ا ەە مەەتتدۇ ئەل م التتۇ ەە مەەتتدۇ ە ەشتت ئ تت ل ن ھ لت خ ۋتۆا ئت نلخۇنن للى تدۇ ئتۇال لتۇ نۇ يت ى بش

–ەە ە نجەد ۋە لەە ھ ە ن ئ ە نالششۇ ا خ ھ ىدىمۇ ئ ە نە شە ر ئ نەت ئ چ دە للى دۇ ئۇ دنلش ئۇال ا ەە ە لل لۇش ھ جە مۇئ

نە ئتت ە نە ش جتت زن لانىستت دى لېشتت ە ە «لۇ ئتت خ ۋە ىتت »ئ نش ە شۈ ۋۈ ۈش ۈك شۇ دنل چلابۇ لە شۇ چتۈ ج زن تن

لتلش ئتۈزۈ ل ەشت لەلس ش ۋ ش ە ە ەزىى ل م ش نى ل ىدۇ ن لتۇ ئۈچتۈخئەر گە ۋەىشتۈ للىم ەتدى خ ئت ل اە ش ر ل ن شت

نۇ ي نى ە ە ە ش ل شش ئ ب ەت لتتتۇ نۇ ي اتتت ۋە ئتتت ە نە ە للى تتت خ لم م تتتال تتتا ھە ئ ە نىتتتدن

لۇئتت ل ن تتلانن ھەش ل تتل لۇ ئتت خ ۋە ھەنىستتن ن ۋۆ رە م ستت ئۈچتتۈخ خ ۋ شتت ە نى للىۇشتت م التتلە چە ەتتلش ۇ تتۇ ل ا الەتتدى الزى نۇئ ل ش م اننۋنل ب نىش ش م ا ھەلدە ئۇىۇۋ ئ ى ھ

ان ع د وآخر

د م ال ن ا أ ع ال ب ر لله ن م ال

74

(جۈلە)ۋۈ -31ئ ەن ن -1

دىكى دەپنە مۇراسىمىىئىسالم دىن

الرهحم م الرهحي ن مسب الله د م ل ا لله ك ل م ال ، ا د ب ع م ال د اح ل

ف ي ط الله د ح ال ي صول ، ا د و د ال وب ي ى اله ص

ان ي ر ج م اله ب ي ب د ه ي ل ع ف ي ا ، و د ام ال ر ج ال ف اك م الو ة ل ولعم اك د السه ة ر خ الصه

بي ن ل ر و ه د ب ع م له و ه ي ل ع اهللىله ص د مه م اهلل لعم ىله ص ، و د الس ال ي الله ف اك مه الص و آل لعم ، و د ل ال و بآك ال ه ب ت شه ت

وو ةا ل صو ه اب ح ص أ ع ر ز ت بوان م ن مواأ ا د ما ل

و م له ، و د ع ق ر و أ ايا ث ا ك ما ي ل س ت

:د ع ا ب مه . أ

!ئەھ ج ل ئەت ئەرس اللۇ ئەىەە ۇد

نە لۇ دن نېگەخ: «لۇ ئ خ ۋە ى » ئ ال ئ ى ھ : ل تعالم ﴿ك نفس ذاأقة المت ق و والوي تنوةا كم ونبلو وملنوا بالشه

﴾ن ترجعبىر جا ئۆلۈمنىڭ تەمىناى تېتىغۇچىادۇرئ ااىلەرنى بىا يامانلىققاا ھەر﴿

مااۇتتىال ىىلىااش، ياخشااىلىر بېاارىش ئااارىىلىر اااىناينى ئ اااىلەر بى نىااڭ ئ﴾ئ )ئەمەلىڭالرغا يارىشا جازي)ينى (ىايتىسىلەرەۋرگاھىنى غا

ئايە (ئ -31ئەنبىيا /اۈرۋ -12) ئتت ال لتتۇ نۇ يتت نى لتت ى لەە ۇلتت نىن ە ىش تتل لتتۇ ئتت ى ھ

لەە ۇل نىن تتن ئ چ تتدە ئتت نەد ئەۋالنىنتت لەك ھتتۆ لە ە ئۇال اتت ئ الھ دە نە ى ە ئ ل ئ ل ئۇال ئۆزىن ن لتۇ نۇ يت نى

75

ەەى پ س ل د نە لۇ ھەلشە لۇ دن نېگەخ:«لۇ ئ خ ۋە ى » ئ ال ئ ى ھمنا بن آدم ﴿ ﴾و لقد كره (ئايە -10اۈرۋ/ئىسري -21) «ئبى ئاەۋم ئەە)ەىنى ھۆرمەتلىدۇق» ڭ ت چلابتۇ ئ شتە لت ا ئ مت خ ۋەىشتۈ ەخ ئت ال ئۇ ئ ى ھ

لۇرتتۇىم خ ۋ شتت ە ئتتۆزى نىگە ەتت ت ئۇرتتۇىدن ئ الھ تتدە -م ۇئلتتالە ب تتدن لەنىنى تتد ۆز ل لتت ن مۇ ئتت-ھتتۆ لە ە ئۇال تتن ھ ەتت ت

م ۋ ش لۇ نۇ ي ات ۋتۆز ئ چ تل ۇاۇى ت خ ۋۈ تدى نەرت ەپ ۇئلل نۇ نىتتدن پتت ۋ ا ەۇەۇ تتدۇ ۇىۇ ئۇ تتن لۇى ب تت ئەزنخ ەۋب تتنىە ئللۇىتتۇ ئۇ تتن لتتۇ نۇ ي اتت لەنەد ەشتتنىل ل تت ب ھتت ە ش

ش ل ئ ە نەت ل اا ن ل ەخ ل ش ئې نس ئۇ لۇ نۇ ي نى ەلش رتتەپ نىن ل تت خ ئتت ە نل ل نۇ نىتتدىمۇ ھتت ە ش ز ھتتۆ لەت

پتت ۋ ا ۋ تتي م ە ل تت ەخ ئ پ تت ئې ش تتننل ل تت ەخ ەۇەۇ تتدۇ ۇىۇ ۋ ي نتتدۈ ۈىۈ ۇ اۇ تت خ ۋ شتت ە ن ە ەشتت ۇۋنھ ب تتدن لتت ز

ئللۇىۇ ئۆز ھۆ ل ش ل ەخ ئۇزىش دۇ نۇ ي ا ۇاۇىتۇ ەتۇنن ل تن ئۆ تۈ چ ھەلم گە لەىۇد ئ نەد لۇ

ئۆ ەادى ھ نۇ ئې ل للىۇ ۋېش ل ل ى دەك ەلش ش دۇ لۇ ھەلشە پەە ەلب نىم ا لۇھەلمەن ئەىەە سس الد لۇ دن نېگەخ:

بيل ] نيا كعابر السه [ كن ف ال ئ«كېتىۋيتقا كىشىدۋك بولئۆتۈپ اە بۇ ەۇنياەي يولدي »

شۇا ھە ل ن لۇرۇىم خ ۋ ش لۇ نۇ ي نى ل ستب ن ھ ەت ن لەك لەنىنى شتت ۋنلش نتت ل تتۇنە لە ستت ا ئ شتت ل تت ەخ ئ ستتنن ل م رتت ب ئ م تت بەنە ئۆزىن تتن لتتۇ ل ممە تتك ھ ە تتدن نىن تتل لەجبۇ ىيە ە لىۇ ئت نن ل ت ل ت ەخ ل ت ە جەل تيەت ئۈچتۈخ

ەىگۈر ئەۋالنال ئۈچۈخ پ ەتدى ئ شت ۋتۆپنەك ئ نس ئۈچۈخ ۋل ل ئۇال ئۈچۈخ ئۆزىن ن ە ەش ت ل نىن ل ىدۇ ۇشتب نىش شت ۋېتتنەك شتتۇ ن ل تت ەخ ل تت ە لتتۇ نۇ يتت نى ۇ لتتۇش جە ە تتدن ھە

76

ل نىنتت ھۆ لە شت ئۆزئتت ن ھەل ى ش شتت -لۇرتۇىم خ ۋ شتت ل تنل شتتب ا ەتت نەد لېنىشتت ۋېتتنەك ئ نستت پە ۋە ى ك ھتت ل تت ەخ

شۇ ڭدەك ل نە لېنىندىش ۋنپ ت للىۇ ئ ە نەت رەپ نىن ل س ئتۆز الە ب دن ھۆ لە ە ەۇەۇ ۋېپە ە ت ل اىن ئللتۇ ە ەشت ئۇزىش تل للەۇش ۋېنەك لۇشۇ دن ل دن ل ن لۇرۇىم خ ۋ ش ئۆزىن تن ل تن

لەجبتۇ ىي ش ن ئت نن ل ت خ نىن ل لېنىندىش ستبە ەخ ھەل ب تل للى دۇ

ئادەم كېسەل بولغانداست لتۇ نۇ يتت نى ھ ە تدن ھە ە تتى رتەۋەل ە ۈپەە تتدى نئ

ئلەش ش للىم خ لەز ۋېسەى ە ە نىپش للىتۇ ۇ ىتدۇ لتۇ ئت ى ھ ئ ال ن شن لت ۇ للىتۇ لتۇ ۋېستەى ە ە نىپشت للى ت خ لەز

ننۋنالش ئ ل ش پ ېپ ل ر ل ي ل ئەر گە ۋەىسە ەە ە ۋ ش ە لەزىتت ە ننۋنالش ئۈ تتۈد لە لە شتتۇ ۋېستتەش ۈپەە تتدى ۋنپتت ت للىتتۇ

ئتتت ە نەت رتتتەپ نىن ل تتتدۇ شتتتۇا ئتتت نەد لۇ تتتدن ۋۈ تتتۈىم گەخ ۋېستتەى ە ە ئ انىب اتت ەلىۇلب تتدن ھتت ە ش رتتەۋ چ رتت ل ي

ننۋنى ش شتتت ھە تتتا لتتتۇ نۇ يتتت نى ئۈل تتتد ل تتت ەخ ۋېستتتەىن ۋنز ۋېچ تتل ئتتۆزىن ش اە مەرتت ھ ە تتدى ئۈل درتت اى ن ل

–ۋېتتنەك چتتۈ ل ا تتن ئېش بتت نىم انن ۋۈ تتۈىم گەخ ھە ە تتى لتت ال – ئ ال ئۆزىن ن ەتېب لە تدى نىن ن رتەۋ ل زنال ن ھەلم س ئ ى ھ

ن ە تى رت ن للىتۇ ل ش ن ر ن ش ئۈچۈخ لۇپش ل دى خ ل لە ك ل ەخ لە ننشت لېنىتل –لۇ ر ن ل ا شۈۋۈ ل ل رەۋ

ئۇ تتتن لەاپ تتتنىش گە ەھم تتتش گە ئۈل تتتدۋن ى ل تتت ەخ ەىپتتتۈ گەخ لە تتتدى نىن ن ۇ تتت ھ نىن لەاپ تتتنەت ل تتتدۇ ىتتتې ۋېستتتەش

لەت ل مەخ نە ۋېسەىن ننۋنال م ئۆز ھ ى ش تدە –ۋ ش ن ن رەۋ ش للەۇش ە ەش ئەلەت

77

پەە ەلب نىم ا لۇ دن نېگەخ:ب وعن ]

رداك أ ل قال : قال اله وو ه يول اهلل ع ىله ص اهلل ر نوزل اهلل إنه »: م له

أ

اك واك اله [ «برام تتداووا وا ، فتداووا دواكا داك لك وجعل ، والهتائا) ھەرىانديق بىر كېسەلنى ئۆز ەيەياى بىلە چۈشۈرىدۇئ شاۇڭا ئالالا»

(ئەبۇ ەيەۇە)ئ «، ھاريم نەراىلەر بىلە ەيەي)نناڭالراىلەر ەيەيلىنىڭالر ېن رت ا د ۋ شت ە ۋېستەىگە نىپشت للى ت خ ۋ شت ە ن

د ۋنلش نتت ئەھانى تتدى لتت ش ئ بتتنەت ئې شتت ېنتت رتت رتت ا ئ الا ۋتۆپنەك لەنىنى ش ھەلدە لۇ پۇ رە ن اە يمەت ل ل ئ ى ھ

ئ بت نەت ل اې شت ئتتۆزىگە لۇ رت اە ك ئ شت ئ ىتتدى – ت ئەتلې نىتتل ۇ ۇشتت ە ەشتت ئ شتت ل شتتب ا پ ەتتدى ئ شتت ۋتتتۆپنەك ل شتتت ل شتتتب ل تتت ەخ ھە ل تتتدن ۋنل ششتتت ئتتت ننۋەتر ل م رتت ب ئ م تت بەنە ۋنل تت ئ جنىش تتل ۋېستتەى ە ەتتلل ۇ ۇش ۋېتنەك ئە ە ئۇال تن ە نەل شت ل لې نىتدى خ ئ شت ن للىستت ەتت نەد لېنىشتت ۋېتتنەك ۋېستتەش ۋ شتت ە ەتتلل ۋ ن ە تتدە ئۇال ا ە ل دى خ ە ەش رتۆز ەۇشت ش ل تدى خ ەپ ە ت ل شت

شب ەشتەلبۇت ل ت ل ت ەخ ل ت ە ئۇال تن پت ت ئۇال رەۋ لئ ىدن ۋېسەىدى ر ل ي ل ل ى دى ب ن ئېيش تل ئۇال تن ھ تل

ئ ال ن ش پ ى ئ ت ل شت ن ھ ى ش ن ەۇل ن ۋۆ ۈ ۈش ئ ى ھ ە نۇئت ل شت ۋېتنەك ھەلتدە ۋېستەش ۋ شت ن ن ئۇىۇا تۇل ن

ڭتدى ئتۆز ئۈچتۈخ نۇئت ل تل للەۇشتن ئەر ە ەۈزىست دى ئۇ ەىە ل ل ئۇ ئ الھ دە ھۆ لە ش ۋېنەك

ۋېسەش ۋ شت ن ن ئۇىۇا تۇل لانىست دن پەە ەلب نىم تا لۇ تدن نېگەخ: لع مريض فمره ليدع اذا دخلت ] [ ملأكة لك انه دعكه كدعك ال

ئۇنىڭادىن ااە ،كىرااە ىېشاىغا ئەگەر اە بىرۋر كېسەل كىشىنىڭ »ئۈچۈ ەۇئا ىىلىپ ىويۇشنى تەلەپ ىىالئ چاۈنكى كېساەل كىشاىنىڭ ەۇئاااى

(ئىبنى ماجەئ )«تەرىشتىلەرنىڭ ەۇئااىغا ئوخشاش

78

ئادەم سەكراتلىق ھالەتتەلتتۇ نۇ يتت نن ئ نستت ئلەشتت ش للىم تت خ ھە ە تتى رتتەۋەل ە

لەز ۋەلە ھ نىست ە ل تن لېنىتل ل ى تدۇ ۈپەە دى ئۆىۈد نننل ئ نەلن ن ئۆىۈل گە رتەۋەلچ للىست ەە ە لەز ۋېستەى ە ننۋنالش ئۈ تۈد

ئتت ال لتتۇ نۇ يتت نن ئۆىتتۈلگە ل شتت ل ىتتدۇ لتتۇ ئەھتتانى ئتت ى ھ ە لە لئ ىتدى لې ش تل ئەج ەە ەخ ۋ ش ە ە ئۆىۈلن رەۋە ل تل

للە خ ەلدىننۇ ۋېسەش ۋ ش ە ن لۇشتۇ دن ئلەشت ش للىم ت خ ئەھانى ۈپەە دى جت خ ئتۈزۈش ئ ىدىتدن ۇ ات خ ھت ى ش رتەۋنن

پەلەت ئۇ ڭ تتت ەتتتېب ئەھانىتتتدن ھتتت ىەت نە ئ تتتدۇ لۇ تتتدن ئ الالەتتتتدى خ ەلتتتتاننن ۋەرتتتت يەت ل ىتتتتدۇ ۇش ئەھانى تتتتدى ەەۋە

ئە ننپش ت لتۇ ۋنل تش ننلۇل نچ ل ۋ ش ە ۋ نرتە للى تدۇ ۋېنەك ل ش ۆۋە دى ئ ش ۋ ش ە ئتتلڭ ەېن نتت ل رتتشۇ ۇ ل تتب گە ەۈزىە تتدۈ ۈ ۇ ۋ شتت ن ن( ئتت1

ل تب گە ە ۋ ئلادىس ەت بۇزۇ پۇ ن تن ئتۇچ ن ە بۇزۇ للەۇشەۈزىە دۈ ۈ ل ش ە ىپ ن ل ن ئ ز ۋۆ ۈ ۈ للەۇش ۋېتنەك لتۇ ئ ت ە تتتى ەتتت بۇزۇش ئۇرتتتۇى دن لتتت ى ئەزنى تتتن ل تتتب گە ەۈزى ن تتتدۇ

شۇ دنلش مۇ ئ ىدىنب ە بۇزۇش ئۇرۇى ە ەش نە ل ى دۇ لتتت ش ە ىپ تتتدە ئلىشتتتۇ ۇ ئۇ ڭ تتت ۋەى تتتمە ئۇ تتتدى ل شتتتب ( 2

ش ئۇ تتن جتت خ ئتتۈزۈش ش ئۈچتتۈخ ەېن تتك ەۋتتنن الشتت ھ نە ن ئتتۆ ل ت ەخ ئ ە ا ش شت «ا ال ااه اهلل» ن نئ ىدىدى ئەڭ ئ ە نل رۆزى

ۋېنەك ە نەد ل نى لۇ دن نېگەخ: ۇى ھلۇ لانىدن ەرۇى

تاكم شهادة ] ا م [ اهللان ا ال ااه لقنبىار ئالالھادىن باشاقا اەكريتقا چۈشۈپ ىالغا ىېرىندىشاىڭالرغااىلەر »

ئ«نى ئۆگىتىڭالر)كەلىنە شاھاەۋ ( ھېكقانديق ئىالا يوق ەۋپ گۇەيھلىر بېرىش ش ھ نەت ئۆ ە ە دە لەك للپ ى ل ت ەخ ەتۇل ن ئت ۋنزنن ئللتۇ

79

زېنى شۈ ۈ للەم ر ۋېنەك ئۇ ۋۆ ەۋنن ال ۋ ش ە ۋۆپ ە نۇئت ل ت لۇ ئت خ ت ۋەت ئە ننپ دى ئۇ ن( 3)

ئللۇش ۋېنەك «رۈ ە ە ر »ل للىۇپمۇ ئ ال زى ن ل دۇ ۇش ھ ە دى ە ەش ۋ ش گە ئ ى ھ ئۇ( 4)

ئت ال چللتۇد لېنت ئەھ ت ئت ى ھ»ئ ئ اى نىن ئېست گە رتې ل ئې تل ۋتې ۋېتنەك نېگەخ ل ۇشب « جە نە ە ن ل ىدن ل دۇ

ن:ن« ھەنى لۇننۇر» ئ ال چۈ ئ ى ھ

نا] [ عبدي هن عند أ ەېەە ئ «مە بەندىلىرىچ ىانديق گۇما ىىلسا شۇنديق ھالەتتە بولىنە »

كېسەل كىشى جان ئۈزگەندە رتتەۋنن ھتت ىە ش ۋېستتەش ۋ شتت ن ن ئەھتتانى ل تتننىن ئۆز نىل ج خ ئۈز ە ك ئ اللە ن ۋۆ ۈىۈ ۋنپت ت للى ب ت ھە ە ى ر ن ل ئ ل ئ سپ ت ۇ اۇزۇىس ئە ننپش ۋ ش ە ئ ىد ل تت ەخ ۋنپتت ت للى تت خ ۋ شتت ن ن ئ تت ۋتتۆزىن ەۇلتتدۇ ۇ للەۇشتت

ئ ت پۇ ن تن لت ش لت ل ب ن ئۆزئت ن للەۇشت ېڭ تلئېڭ ن ھەلدە لېي شن ەە نى ئ ز ن ۋۆ ۈ ۈىگەخ ەش ەن تن چ گ ل للەۇش ئۈرتش گە پۈ تۈخ لەنىن نت ۋ ي م نىن رت ىدۇ ۇ ئۈرش گە ە بۇزۇ

لىۇ ە پ ى ۇنەك چتلڭ ل تن ەلپتۇ ەېپ تل للەۇشت ۋېتنەك ئ تدى لتۇ ننە ى ن ۆۋە تدى -ب ن ن رت ۋېي ئۇ ن ئە ننپ دى ۇا

ل ش ۋېنەك ئ ش ( ۋنپ ت للى خ ۋ ش ن ن ل شب ل ەخ ئ بش س نىل لۇ رت اىش 1

لېنى ئ ش ن للىس ئېتن ب لە زى تن للىست ئت نن -للىۇ ئې ل ش ۋېنەك

پەە ەلب نىم ا لۇ ھەلشە لۇ دن نېگەخ:

[ عنه قض معلهقة بدينه حته ي نفس المؤمن ] نىن كىشااىنىڭ روھااى ىەرزى ئاااەي ىىلىنىااپ بااولنىغىكە ئۇنىڭغااا ۇئماا»

81

ئ«باغلىنىپ تۇرىدۇلتتتۇ ننە ى نىن - ەتت ۇ ۇابتتت -( ئۇ تتن ۋنپ تتتدى ئتتۇ ۇ 2

–ھە ا ۋن ل تنن ل شب ەەۋە ىە دۈ ە دە ۋېنەك ەەۋە ىە دۈ ۈشجتت ل نن لۋى م رتتت ب ل شتتتب ۋ شتتت ە ە رتتت نىپ ي ھتتتې

ل دۇ ل ر ب ۋېنەك ( لېي شنتت ەۇەتتۇش ۋېتتپە ەش تت ل اىن چۈشتتۈ ۈش نەپتتنە 3)

ل ئ ش نى ج دنىل ۇ ۇش ل ش ۋېنەك ( لۇر بەت ەە ەخ لېي شن ن ئ گ ن ھت ە ش رتەۋ چ 4)

زى نىن ۇ ۇۋې شتت ھە تتا ئتت ھ ئتتۇ ۇ ئتتۈخ رتتې ل ل تت ەخ ئتتۆ ئتت النى لېي تتش ە ەھتتمەت لەاپ تتنەت ەىە ە م رتت ب ئتت ى ھ

ل ش ۋېنەك ۋۆا ەېنى للىۇ ئ ۋنز چ ب لت ۋتۆز ەېشت ل ست للى دۇ

مېيىتنى قانداق يۇيۇش كېرەك؟ ل ت لېي شن ەۇەۇش ۋېپە ەش ل اىن چۈشتۈ ۈش نەپتنە

ئ ش ن ئ س د نىن م انن پە ز ۋۇپ ەە للىۇ لۇ پە ز لۇرتۇىم ن ل تتن ل ستتم ئتت نن ل ستت ل ى تت خ ل ستتم ن ن ەنىن تتدى ۋۆ ۈ ۈىتتۈ ۋېش تتدى خ ل تتن ە تتى نىن تتل لەجبتتۇ ىيەت شتتۇا لېي شنتت ەۇەتتۇش لۇرتتۇىم ن ئ چ تتدە ەۇەتتۇش رتت الھ ي ش گە شتتە ن لشتتب خ

ش ە ىپ دى ئل ۇ س لۇ پە ز لىۇ ئ نن ل ن خ للىتۇ ل نل چە ۋ ھېس ل ن دۇ لېي شن ەۇەۇشب رت الھ ي ش لشت دى خ ۋ شت ە ن شە : ئ ىتد ل ت ەخ لۇرتۇىم خ ئ ل تى للىۇشت لېي شنت ەۇەۇشتن يەت ل شت نرتشچ ى ئ شتە چ ك للىۇشت لېي شنت شتە ى ەت

ن ەۇە الەتدى خ للىۇشت لېي شن تن لەنىن تدە ۋۆ ر ش ل لە ەخ ەلرتۇ د ۇلس للىس ل شب ا ە ەم ەتدى خ للىۇشت ۋېتنەك - ئەە لەز

لۇشۇ دن ۋ شت ە ن لېي شنت ەۇەتۇش رت الھ ي ش لشت دۇ ئە ە لېي شن تتن ەتتېب ۇابتت ن رتتەۋ چ ل تت ەخ لېي شنتت ەۇەتتۇش

مۇ ە ەش ئ م ي ش للىس ئۇال ەۇر ېخ

81

ەۇەۇش ئ ىدىدن ئۇ پە نە ۋەەن گە ئې تل ۋ نىتل ەشت لېي شن ئۈرش گە ە بۇزىدۇ ئۇ ن ئۈرش گە ۋ ي ە ۋ ئل نى خ ە ر ە للىس ر ىدۇ ۇۋې ل ۋ ندى دى اى چە ئەۋ ىش ن ە پ ى ۇنەك ل ن پت چە

ت لېتش ەە ل ەخ ەېپ ل للە دۇ ھەلدە لېي ە ب خ ەش ەن ئ تدى ۋېتي ل تدۇ )ئۈچ ە ۋ لەش ە ۋ ەە شە لېتش ( ەۇشتبۇ

لېي شن ەۇەۇش جە ە دن پ ر ن رۇال ن ەش ەن ن ئ ە ۋ ە ىپ دى ئېب ل چۈشۈش ئۈچۈخ ل ش ە ەپن ئ ز ن ۋۆ ۈ ۈ للەۇ للى ل تن پتت چە ەۇلشتت ەەتت پ چ ستت ن ئې اې تتل لېي شن تتن رتتەت ئتتل ۇ نىن رتتەت ېگ تتل ل ى تت خ جتت ە نىن رتتۈ ۈ ەۇەتتۇ

پ ۋ اى انى دۇ لېي شنتت ەرتتم ل ەۇەۇشتتب ل شتت دن ەتتۇا ۋ تتن ەخ ۋ شتت للى ن ن ئ لت ل ب ن ھتۆش ل تل لېي شن تن ۋت ىپۇك چ ت

للە تتدۇ ئ تتدى پتت ۋ اال تتۈۋى نىن لتتۇ ۇخ ۆشتتۈۋ نىن رتتۈ ۈ ل زا ھ ەت ئ ى تدەك ھت ەت ئ ى ۇزىتدۇ ىتې ۋېي لېي شن

لۇ ۇ نى تت رتتۇ ۋ ن ۈزلەەتتدۇ ئ تتدى لېي شن تتن ئتتلڭ ەتت خ -ئې تتن ە ىپ گە رۇ لۇەۇ پ ۋ ا ەۇەۇۋنى دى ۋېي ئۇ ن رلش ە خ ە ىپ گە رۇ لۇەۇ ەۇە دۇ ئ ە نىدن ل ش ۋە ر ل ى نىن ەۇەۇ للىتۇ لېي شنت

ۇ ن لل رت ب ن ن ئۈرتش ە ىپ تدى ئ رتش ل ىش تل ئلىشۇ اۇزۇ ئئ ىدىدى رەت -ەېن ك ر ەدۇ ئە ە لۇ ن ل ەخ لېي شن ن ئ ل

چ ب ل ل ىس چ بب خ رتە ە پ ۋ اى اە ستە للى تدۇ ل ەش تدى ل دۇ ۇش ھ جە س ا ىې شۇ ڭ نىببەت ل ت ھ ەت اۇر

ا تدن ئۇ تن پۈ تۈخ ئەزنرت ن ئت ال للەمت ل تن ۋېنەۋ لېي شنت ەۇج ە ھە ل دن نە ن لېش ەۇەۇش پە ز للىۇ ەۇەۇش جە ە دن لەن رۇ ە مە لې شش ر ل ن ۋېنەك

ەۇەۇش ئۈچۈخ ئ ش ش دى خ رۇ لەنە نت پ ۋ ەتدى خ ھە ە تى ھ للىتۇش رۇى ن للىست للى تدۇ ىتې شتۇ ڭ ئ ت ①رلپۇخ ۋ ۇ

ۋېنەۋ تتت لېي شنتتت ەۇەتتتۇش جە ە تتتدن ھە تتتا لتتت ش للى تتتۇ

كافۇر ررر بىر خىل پۇراقلىق ئۆسۈملۈك. ①

82

ر للىۇش ۋېنەك -لۇە لب ئۆ ۈ ە دە ەۇلش -ل م ر ب ئۇە

مېيىتنى قانداق كېپەنلەش كېرەك؟لېي شنتت ەۇەتتۇ للى تتدى ۋېتتي ئتتۇ ۋېتتپە ەش ۋېتتنەك لېي شن ن ۋېپە ئۈچۈخ ئۆزىن ن ر ل للە خ ئ بش س ن للىس شۇ ڭ رېش انىس لەك ە ەشت للى تدۇ ئە ە لېي ت ھ ەت ت ۋنلش تدن ئ ج ا ۇ لۇش جەھە ش ل شب ا ە ن ل ە شت خ للىست ئۇ تن

ئتتۆز ئۈرتتش گە ئ ى تت خ ۋ شتت ە پتتۇش ئ جنىش تتل ۇ لتتۇش نرتتخل ن ۋېپە تتك چ ب م نتت ۋۆ ۈ ىتتدۇ ئە ە لۇ ڭ تت ئ م تت يەت للىم ستت لۇرتتۇىم ئ بش ستت نىل ەەزىن ستت دى ەتت ۋ پۇىتتدن لۇرتتۇىم ئتتۆز ەېن تتدى پتتۇش ئ جنىش تتل ئۆىگۈچ ن تتن ۋېپە تتك ەرتتم يە نىن

لې نىل لېنىدۇ : ە ىب تدى ۋېپە ت ئتۈچ للىتۇ ئتۇال ئە ۋ ش ن ن رۈ نەت

)لېي شن تتن ەنىن تتدى پتتۇ چە ۋې تتدى خ ەەڭ ۋە «صي مووق »( 1))لېي شن تتن «ارز ا » (2ەت چۇل ن للىم ت خ ۈپشتۈز ئت ۋتۆا ەك( )

چللب س دى پۇ ن ن ئۇچ چە ۋې دى خ ە ۋ ئۇ ڭدى ل ستب نن )لتتۇ « ةاووف ل » (3 ەەتت ( )ۋې تتدى خ لېي شنتت ئل ىيتت ى ۇنەك ئتت

لېي شن ن چللب س دى پۇ ن ن ئۇچ چە ۋۆا ەك ئ ان ى ن ل ت ەخ ۋې دى خ ئ ەە ( للشۇىۇ ئل ىي ى ۇنەك ئ ان نى رەش ئۇزۇ نن

ى فتت ە ل ە تت ىە نىتت ئ بتت ەت شتت نئ لىتتۇ للىم تتدن ئ تتان ۋېپە س مۇ للىۇۋېنىدۇ

ن ن رتۈ نەت ە ىب ست دى ۋېپە ت لەش للىتتۇ ئ ەت ش ۋ شت )لتۇ ئ ەت ش « ارخو» (4) «ةاوف ل ( »3) «ارز ا ( »2) «صي موق ( »1ئۇال : )

ۋ شتت ن ن لېشتت دى ۋۆۋستت گ چە چۈشتتۈ ۈىۈ ۋۆا ەۋن تتن ئۈرتتش دە لتۇ ئ ەت ش ) «ةق ر خ »( 5گ ل للەۇى دى خ ە ا ( )ېئ ان ن ئ رش دن چگ ل للە دى خ ەە پ چ س (ىە نى ېە پشۇ ۇ چ ۋ ش ن ن ۋۆۋس ن

ە ۋ پ دۇ ئە ە لۇ ڭ ش نئ لىۇ للىم ست ئ تان ى فت ە ە م للىس ۋۇپ ەە ل دۇ

83

لېي شن ۋېپە ەششە ئ ىد ل ەخ ۋېپە ن لېش )ئتۈچ لەش ەە شە لېش ( ەۇشبۇ لېنىل للىتۇ ئ تدى ى فت ە رت ى دۇ ئۇ تتن ئۈرتتش گە ئ ان تت ە پ تتدۇ ئ تتدى لېي تت ە ەشتت رتتۈ ۈىۈ لۇ ۇا تتتدى ۋېتتتي ئ ان تتتن ئۈرتتتش گە ئ ى تتتدۇ ئۇ تتتن لتتت ش

ى خ ئل ۇ نى )پېش ە لۇ ۇخ ئ للش ر ل ى نى رەجدە ل دئ تت تتا ئ تت پۇ نى تت ( ەۇشتتبۇ ە رتت ە للە تتدۇ ئە ە ەۇشبۇ ۋ ۇ نى للىس ە ەش نە ل ى دۇ ئ دى ۋېي لېي تش ە لەل سن ۋ يدۈ ۈىۈ ئ ان تن رتلش ە ىپ نت لېي شن تن ئۈرتش گە

ۇ ئل نەتتدۇ ى فتت ە مۇ ئ ان تتن ئې تتل ئتتلڭ ە ىپتت ل تت ەخ ل رتتشۇ ئۈرتتتش گە شتتتۇ دن ئل نەتتتدۇ ئە ە ۋېپە ن تتتن للشتتت ئېچ تتتل لې ش دى ئە س نىسە ئۇ ن ل ش ۋە ئ ە ۋ ە ىپ نت للشتنن ېڭ تل للەس مۇ للى دۇ ئ ە ش ۋ شت ە ۋېپە ەشتمۇ لۇشتۇ ە تل لتلە چە

گ تتل للەۇى تتدۇ ئې تتل لېنى تتدۇ ل تتنن ئۇ تتن ۋۆۋستت گە ە تتنلە چ ھەلدە ئۇ ن چېچ ئ ش ل ل ئۆ ۈىۈ ۋۆا ەۋن تن ئۈرتش دە لەەدىس گە چۈشۈ ۈ للەۇى تدۇ ئۇ تن ەت ا ب ۋۆا ەۋن تن ئۈرتش گە

ئ ەت ش لېي ش ە ت ۋېپە گە تدە -چ چن ەېپ ل چ گ دۇ ئەلم ئە ن ل ن ئې نم ەدۇ -ر ل ى ن نىم ەدۇ ھەد چ چ-چ چ

ت نامىزىنى چۈشۈرۈش ئالدىدا ىمېيلېي ل اىن ئ نن ل ئ ست د نىن تدى ۋلى ې ش تل ل تن

ۋۆپ ۈۋ -نىن ل پ ئ ى يەت للىۇ لۇ ڭ ل ن ش دى خ ج ل ئە ن ن ئ زشتتتۇ لېي شن تتتن جەل يە ش تتت ئتتتل ۋ شتتت ە ل تتت ەخ للى تتت خ

ل تت ەخ زىتت لۇ رتت اىش جەل تتيە ە ۋۆ رتتە ەخ ەرتت ن ل تت ى ب ل تتتنىگە للى تتت خ -لۇ رتتت اە ك شتتتۇ دنلش مۇ لۇرتتتۇىم ن ل تتتن

لېنىندنش ھېسس ي ەە ئۇال ل ن ەە ە جەد ل ل ئتۇال لۇشۇ دن ۋلى ې ش ل پ ئ ى يە ە ە ل ش ل ىدۇ شۇا ئ م د لېي

بن تن ل ل - ل اىن چۈشۈ ۈشش لۇ ۇخ ە خ ج ل ئە ە ھ ەت تھەل ب ش نتتت چۈشتتتە دۈ ۈ ل تتتا ل تتتدن پەەتتتدن للىتتتدۇ ل تتتدن

84

ە ش شتت م ا ۋېتتنەك ل تتدن ۋنپتت ت للىۇشتت م ا ۋېتتنەك نېگە ە تت ئېس گە رتې ل ۋتۆز ئ ىدىتدى ت ل اىن چۈشتۈ ۈش ئ ىدىتدن ۇ ات خ لېي شن تتن ۋنپ تتدى ئ بتتنەت ئې شتتب ەشتتەلبۇت ل شتت ۋېتتنەك

ئ نەد ھ ە ن ن ھت ە ش ل ستب ئ ە نت شۇ ن ل ەخ ل ە شتتۇ دنلش مۇ ئتتۇ لتتۇ ل ستتب ن ھ ە تتدن ۇ اۇ تت خ رە ۈزەشتتش ە ل شش ئۆ ۈزۈ جەل يە شە ئلەشت ش للىم ت خ ھە ە تى ئ شت ا نۇچ للىۇ لۇ ئ ش ل ن ە ە ل جە ە تدن لەز ۋ شت ە

ز ۋ ش ە ن ۋۆا ن ئ انىش ل للەۇ ئۆزئ ن نز ل ى س ەە ە لەزىتدنىيەت چ ب تتدى ب ن ھە شتت لتۇ زىتتدنىيە ە ۈپەە تتدى ئتتۇزن لۇننە ك ئ ننۋەت ئ چ تدە ل ى تدى ب ن ئېيش تل ئە ە ت ل اىن چۈشۈ ۈش ئ ىدىدن ۇ ا خ لېي شن تن لۇشتۇ دن لۇ رت اە ن للىست

نز للىتتۇ ۋېش شتت ن ئە ە لېي تت ل تت ەخ ە تت خ ج ل ئە ن تتن ۋن ىست ن ل ت ەخ لېي شن نلېنى ئ ش للىس -ئ بش س نىل ئې

ۋې ش اې شتتن ەىە ل شتت ۋېتتنەك لتتۇ ل ا تتن نىيتت ىم انن ئۇزۇ دى لۇە خ ئللۇل شت ل ۋەىتگەخ نزى ت رتل نش ئت نىش للىتۇ

ئ ى شتم خ ج لت ئە ن لۇ ن ۋنلش ل سب لەزلۇ ۇ نۇ ي رتۆز زېنى شۈ ۈ للەم ەدى خ ئەھانش ئ رتش دن للىست نىنتدن ە ەشت ئت نە ە ل ىدن ر دۇ ھەلتدە لتۇ ۋنپت ت للى تۇچ ن لتۇ نۇ يت نى ۋ شت ە ل ەخ ئ نن ل شب ېگ ش ك ھەل نىدى ە الت ل ل ئ ە نە ك

ھ ە ت ۋ ش ە ن ل خ پ ۋ ا ئۇزىش ل للەۇش ئۈچۈخ-رەپ نىگە پ ك ە ەش ئ نش ش ن للىۇ ھېس ل ن دۇ

بئە ە ۋنپ ت للى خ ۋ ش ھەل بە ەخ ە ەش ئۇ ن ئې شئە زىيدى خ جەل تيە ە للشتب خ ئ الھ تدە تۆھپ ن ە ەشت ئ ت ئ اى ن للىس ج لت ئە ە رتۆزىە ئۇ تن ئ نست پە ۋە ى ك ھ نت

ك ھ ە ن ل ۇششۇ ۇ لۇ ۋ ش ن ن ھەل بە ەخ ە ەشت ئت نەد شە ەپ ئ ە گە ج لت ئە ش ە ەشت ۇۋنھ ت ئتې ۋېتنەك چتۈ پەە ەلب نىم ا ھ ە ت ۋ شت ە ن ئۆىتۈۋ ە ە تۇۋنھچ ئ ە نت

ھەنىستتشە ل ن تت خ ئە تتۇنى ىتتانەەت ەزىيەى ھتتۇئېيشبتت خ ئە ەت

85

لۇ دن نېي گەخ: ن ع ]

أ ة از ن ب او ر م :ال ق ه ن ع الل ض ر س ن

ب الهو ال قوف اا،ي خو اه ي ل ع ا ن ث أ

وو ه يول ع الل ىله ص بو او ر مو مه ثو «وجبوت »: م له و ىر خ أ

: ال قوف ا،ش اهوي ل ع ا ن ث أ

هوذا» :ال قو ؟ت بوج و ام :ه ن ع الل ض ر اب طه ال ن ب ر م ع ال ق ف «وجبت » ثتيوتم أ

ا عليه جبت خيا وهذا النهة، ل ا عليه ثتيتم أ جبت ش الهوار، ل

شوهداك نوتم أ

ف الله [ «رض الئۇ)ر بى جىنازي نامى ىغا بارغانادي، ئاۇ مېيىاتكە ياخشاى باھاا بېرىاپ »

ەېاەە ئ ،ەيجىاپ بولادى :ماختىغا ، شۇنىڭ بىلە تەيغەمبەر ئەلەيھىسساا)مكېيىن ئۇ)ر يەنە بىر جىنازي نامى ىغا بارغاندي مېيىتنىڭ ياما تەرىىىنى ىىلىشىپ

ەېاەە ئ )باۇ ،ەيجىپ بولادى :كەتكە ئ )بۇنىڭغىنۇ( تەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)مەۋپ اااورىغاندي، ؟نااېنە ەيجىااپ بولاادى :ەيىىتتااا( ئااۆمەر رۋزىيەلالھااۇ ئەنھااۇ

مااەۇ كىشاىنى ماختىۋىادىڭالر، ئۇنىڭغاا جەنانە »تەيغەمبەر ئەلەيھىسساا)م: ەيجىپ بولدى، ماەۇ كىشىنى ئەيىبلىۋىادىڭالر، بۇنىڭغاا ەوزيۋ ەيجىاپ بولادىئ

ەېااەە ئ يەنە بىاار « نىناادىكى گااۇەيھكىلىرىاااىلەر بولساااڭالر ئالالھنىااڭ زې رىۋييەتتە، تەيغەمبىرىنى مۇنديق ەېەە :

تاكم ] ن م [ اذكروا ما «ئاىلەر ئۆلۈكلىرىڭالرنىڭ ياخشى ئىش ئى لىرىنى اۆزلىشىڭالر»

ىرلىككە كەلەە ھەەىس(ب) شۇا ل ن ۋ ش ن ئت ە نەت رتەپ نىگە ئتۇزىش ئ ىدىتدن ئۇ تن

پەزى ە نىن ۋۆپ ە رۆزىە ئۇ ن -ە ەش ئ ش ن ە ەش ئەە ە ل خ ە ەپ نىدى رۆز ئ چم ر ۋېنەك

چتتۈ لتتۇ لانىتتدىمۇ پەە ەلب نىم تتا ەلىيتتل ۇ لېنىتتل لۇ تتدن نېگەخ: ا ا ] اتكم ا تسب هم قد اض م اانه م [ ا ال ما قدهڭالرنى تىللىناااڭالر، چااۈنكى ئااۇ)ر ئااۆزلىرى ىىلغااا لىرىاااىلەر ئۆلااۈك»

« ئئىشلىرىنىڭ نەتىجىسىەە كېتىپ ىالدى

86

ت نامىزىنى قانداق ئادا قىلىش كېرەك؟ ىمېيلېي ل اىن ئ نن ل ئ س د نىن دن پە ز ۋۇپ ەە للىۇ ل تن ل س لۇرتۇىم ن ئت نن ل شت ل ت ەخ ل ى تن ەنىن تدى ر ل للىتۇ ۋېش تدۇ لتۇ لت ز ئت نن ل شتن ن شتە ن : لت ز ئللۇاۇچ ن ن ھ ىش للىۇش ۋ ي م ئۆز پ ۋ ا للىۇش ل ب گە

ش ۋېنەك ەە ە ل ز چۈشۈ لەۋچ للى خ لېي شن ن ەۇەۇى ت خ ەۈزى ن للىۇش ھەلدە ج ل ئە ن ن ئ ىد ە ىپ گە للەۇىۇش شە ت ل ن دۇ

لېي تت ل اىن تتن ئ تت پە ز للىتتۇ ئۇ تتن ل تتن ل ي لتتدن ۇ ۇش ەە ە ل تن تۆت ەۋب ن ت ئللۇشتش ئ بت ەت للىتۇ ل ى ت خ

ھېس ل ن دۇ پ ئ ى يە ە رۈ نەتلېي ل اى لېي ۋنپ ت للى ت خ لەھەى ن تن ئ مت ل لت ش للىۇ ل ز چۈشۈ رە للى تدۇ ئە ە ئتۇ لەىتۇد رتەۋەل ە ۈپەە تدى ھ زىن للالىم خ للىس لېي شن ن ئ گ س ل زا ۋېچ ل لې تل

للىم ەدۇ ل زا ننە ى للالىم خ للىس ل ز ل ەش دى ئللۇشب تت ل اىن چۈشتتۈ ۈ نەپتتنە ل شتتب ېگ شتت ك لېي تت تت ل ا ئللۇىم رتتش نەپتتنە ل ن تتل ل ى تت خ للىستت لېي شن تتن چ نىتتل

لتۇ ۇخ لەلتنە لېشت لېنىتل ت ل اىن چۈشۈ رتە للى تدۇ دىۋېش ش ئە ە ل اىن چۈشۈ ۈش ئۈچۈخ ل نل چە لېي ۋەىشتۈ ۈىگەخ للىست

ەنى ھ ىتدن ئت-ەت ۋ ئت ەنى ل ز ل ە چۈشۈ ر مۇ للى دۇئۇال ل ن ۋ چ ك ل ى ئ ەنى چۈشۈ ىدۇ چۈشۈ ر مۇ للى دۇ

لېي شن تتتن تتت ل اىن چۈشتتتۈ ۈش ۋنلش تتتدن ئ متتت د لېي شن تتتن لەەدىستت ئۇنۇى تتدن ۇ ىتتدۇ ج لتت ئەت ئ م لن تتن ۋەەن تتدە ئتتۈچ ەتت ۋ

مت د ل زات ۋ تنى ئۈچتۈخ ئۇ ڭدى ۋۆ رە للىۇ ۇ ر للى دۇ ئ ەۋب ن ئللۇ لۇال لېب ل ل زا ۋ نىدۇ ئ دى ۋېي :

ب ] و ا الم همه و بمد حانك الل مك و تعالم جد ت [ غوي و تبار ا

ئللۇەدۇ

87

همه الل ] ەە ت نۇ ۇتئ دى ئ م د ئ نچ ەۋب ن ئللۇ للىۇ د و لعم لعم صل د كما صلهيت ممه يود لعم ابراهيم و لعم آل ممه آل ابراهيم انهك حيد م

د و همه بار لعم لل ا ود كموا باركوت لعم ممه آل لعم ابوراهيم و لعم آل ممهيد يد م ئللۇەدۇ [ ابراهيم انهك ح

ئ م د ئۈچ نچ ەۋب ن ئللۇ لېي ش ە لت ى نىتك ئۆىتۈك

نوا و الل ] لۇرۇىم ن ھەلم س گە نا و كبي همه اغفر لينا و ميتنوا و صوغيولم ومون لعم ه احييته منهوا احيو همه من و غأبنا، الل شاهدنا ذكرنا و انثانا و ااهه يته منها فت فه يمان، الل ا لعم ت نېتگەخ [ نا بعوده له رمنوا اجوره وا تضوهومه ا ت ا

نۇئ ئللۇەدۇ

ا و الل ] : ئە ە لېي ۋ چ ك ل ال للىس ا همه اجعله لا رطا ا و شواعا زخراا عا نە نۇئ ل دۇ [ و مشفه

ئ م د نۇئ ل ل للى تدى ۋېتي تۆ نچ ەۋب ن ت ئللتۇ للىۇ ئ ە ىپ گە ر الد لېنىدۇ ئ م د ل نىنچ ەۋب ننى ۋېتي

ئېيش دۇ ۋەەن دى ج ل ئەت ئ ۋنزننللش ۋۆ ۈ لە ەۋب نىە ەۇل ن ەۋب تن ئېيشب تدن ئللتۇ ئ م ل ت ئە شت دۇ ئۆز ئ ا ۇنەك ئت ۋنزنن

شۇ ن ل ەخ لېي ل ا ل د للى دۇ ئ رم ل ىم ر الزى

مېيىتنى دەپنە قىلىشلېي ل ا ئللۇىۇ للى دى ۋېي لېي شن ن ۇاب ن

لتتۇ ننە ى ن تت ۋۇ ن ېتتانى ۋۆ ۈ ۈشتتۈ لەلنىستتش ە ەپتت ە -ەتت ئې تتل لېڭ شتت ۋېتتنەك تت ۋۇ ن ۋۆ ۈ تتۈچ ە ئ ىتتد ل تت ەخ ئتتلڭ لۈ ىستت ل تت ەخ ۋۆ ۈ ۈشتت ل نئتت ز ھتت ا ن ھتتې ل تتدن رتتلش

ك ل ى تت خ ج لتت ئەت ئۆزى نىن تتن ۋنلش تت لۈ ىستت گە ەۆ شتت ۋېتتنەئەلەى ل ش نئ ش ل ن لېي شن ن ۋۇ ئە ش ل لەلنىسش بب

88

لېتتنى ئ م تت ي ش للىستت ۋۇ ن تتن ۋەەن تتدى ل استت للى تتدۇ ج ن زىن ن ۋەەن دى لەلنىسش بب لېنى رۈ نەت للىتۇ ئە شت ل

ئت ال ەت ن ئېش شت ئۇىۇۋ ئت ى ھ ل ا دن چللۇد ل ە ۇ ۇش ھ ى ش دەئۆزى نىن تتتن ئ ىدىتتتدن لەاگۈىتتتۈك ەلش شتتت ل ۋېش ان بتتت خ نىن تتتل لېنىندىشتتت ئۈچتتتۈخ لەاپ تتتنەت ەىە ل شتتت ۋېتتتنەك ھەلتتتدە لتتتۇ

ھ ە دن ۋېي ن ن ن ئۆىۈل دى ئ بنەت ئې ل لۇ ڭدى لېنىندىشئۈرتتش دە ل تتدن ئ شتت ل شتت ل تتدن ئ شتت ل م رتت ب

- ەپەۋ تتۇ ەۈ تتۈزۈ لېڭ شتت ھە تتا نۇ يتت رتتۆزى نىن ۋتتۈى ەچ لچتت ل ل تتل ەۈ لەرتت الزىتت ئە ە ل تتن لۇرتتۇىم خ ۋ شتت ل شب ن ەلش ئۈرش دە ج ن زىن ۋۆ ۈ ۈ ۋېش ان بت ب ن ۋۆ رتە ئل دى ۇ ۇ ەلش ش ش ۋېنەك لەلنىستش بب ەېش تل ل ا تدن

ن ەە ە للەۇشش لۇ ۇخ ئ ىدىدن ئلىشۇ ۇۋنىم ر ب ۋېنەك ۋۇلېي تت ئۈچتتۈخ ەەي ال تت خ لەلنىن تتن چلابۇ ىتتۇل لەىگ تتك للىۇش ۋېنەك ئە ە ئۇ ڭدى چلابۇ ھ ىدن ئ ۆ ش ۆ ل ل ەەي ال س ېخ مۇ ە ەش لېي شن لەلنىگە ئې تل ۋ ن ە تدە ل تب ە ە ە ل ەخ ئې ل ۋ نى ۋېنەك ئە ە لۇ ڭ ئ م يەت للىم ست

ۇىدن ئې تل ۋ نرتە للىۇۋېنىتدۇ ئە ە لېي ت ئ ەت ش للىست ل ەس ئۇرلەلنىن تتن ئتت ااىن ل تتنە ە رتتە ل تت ەخ پە نە ل تتل لرتتۇ تتۇ ۇش

ۋېنەك شنتت لەلتتنىگە ئې تتل ۋ تتن ەخ ۋ شتت ە لېي شنتت لەلتتنىگە لېي مسب »للە تتدن ل لعم وضووعنا و الله وو ملهووة ر وولهمنا الله نە ئللتتۇ «

لېي شنن ئلڭ ەېن ن ل رشۇ ۇ ل ب گە ەۈزىە تدۈ ۈ ەت بۇزۇ للە تدۇ ۋېش ش دى ئە س نە چ گ تل للە ت خ ەېش لھەلدە ۋېپە ن ن

ەلش شت ل چ ب تل ۋېش تدۇ شتۇ ن چ گ نىن ەېش ل للەتۇ لپ ش شب ل ش ەدۇ ئېش لل ەخ لەلنىن ن ئې اىن

نىس ن ە ر دن رتۈ نەت ە ىب ست دە ەە ەۈزىتدى لېي شن ن لەلل ن اېنى ۋۆ ۈ ۈ ئۈرش ن ئتۇچ چللبت چ ب نىتل للەست للى تدۇ لەلنىن ۋۆ ۈ لە ۈز ھ ى ش دە لەز ش ە ۋ ە ات چ ل ت ەخ لەىتگە

89

ل ل للەس مۇ للى دۇ چۈ پەە ەلبە ئەىەە سس الد ئلرم خ ل نن س ئۈرش گە ل ن ش ل ەخ لەىگە ل ل للە خ لەزئۇ ن ن لەلنى

ۋنپت ت للىست نش نىم ا ن ل نە ر نىي ىم انن لۇرۇىم خ لېنىند ت ۋەت « لۇ ئ خ ۋە ىت »ئۇ لەلنىگە نەپنە ل ل للى دى ۋېي

ل تتتل لېي تتت ئۈچتتتۈخ نۇئتتت ل تتتدى خ ئتتت نەت لتتت لتتتۇ ئتتت نەت ل تتتل للى تتتدن ل ىتتتدۇ ا خ پەە ەلب نىم ا تتتن لېي شنتتت نەپتتتنە

ھي ل ئ ر ر دن ئل شۇ ى ت چ ببت خ ئلرتم خ ئ بنت ەرۈ ن ش ن ئ ىانەەت ل خ ل ن ھەنىسشە لۇ دن نېي گەخ: ەزىيەى ھۇ ئە ۇئە ف خ :إذا رغ من دن الميت وقف عليوه وقوال م له و ه ي ل اهلل ع ىله ص ب اله ن ] ك

ا ل » ل خيكم وتغفروا ل ل الهببيت إنهه ال ا

[ «ن يسأ

:مېيىتى ەۋتنە ىىلىپ بولغاندىن كېيىنتەيغەمبەر ئەلەيھىسسا)م توغري جاەي ر، ئۇنىڭ بۇ ىېرىندىشىڭالر ئۈچۈ مەغىىرۋ تەلەپ ىىلىڭال»

ئ )ئەبۇ ەيەۇە(ۋيتتىە« ئۈچۈ ەۇئا ىىلىڭالر! رۋلىشىېبل نس ئ ت لەت ۋەەن دى نۇئ نېگەخ ە ەش ئەلەى ە ن »شۇا

لۇ ئ خ ۋەت ل ل للىۇ ئ دى نۇئت ل ەخ نېگەخ ل نش «للى دۇ ل ئ نە ە گەخ

لۇ ئتتت خ » ۋ شتتت ەلۇ ڭ تتت ل ىشتتت ل شتتتب چە ۋتتتۆز ل نشتتتش ل تت ە ئۇ تتن ەە ە خ تتن نى ە تت ھ تتدنەەت ل تت ل تت ە«ۋە ىتت

پەە ەلب نىم تتتا ە پەە ەلبە ى نتتت ئ سپ شتتتش لۆج اى تتتك ش ئلەن خ ئۇ ھە ل تدن ۋنل ششت ئللۇرت ئ بت نەت ھېست ل ن دى خ

ئ الھ دى نىن چۈش ن ل للالىم خ ش تتۇ ۇئللتتۇ «خ ۋە ىتت لۇ ئتت »لىستت پۇ رتتەت ل رتتەۋەلش شتتۇ

ئل ۇ تتن ج م ش ب نتت ۋە رتتل ۇخ ئللۇىۇۋن بتت خ« ۋە ىتت لۇ ئتت خ »ل ت ەخ ئت ا ش ئللتۇ للى تدى ۋېتي ئې ش نند-ر ل ش ھۆ لەت

ۇاب تتن - ئتتۇ ۇ ئەجتتدننال ا رتت ۋنل ن ل تتانى لتتل ۇخ ۋە تت ەخ ن ۋۈ تتتتدى ك ھ تتتت لې شتتتت نۇئتتتت ل تتتت لۇرتتتتۇىم

پ ئ ى يە نىن ن ل ن ل سم ئ ە خ

91

تەزىيە بىلدۈرۈش، قارىلىق تۇتۇش ەزىيە ل دۈ ۈش نېگە ك ئەر ل لۇرت بەت ۋەىتگەخ ۋ شت ە ە

لە تك - ەرەى لېنىل ئۇال ئۆزى نىگە ەە ت ەخ لۇرت بە ە رتەۋ ئ ى ھش ئتت النى ل تت ەخ لۇئتت ل ە ل شتتب ەشتتەلبۇت ل تت ھەلتتدە

رتت ۋن ەىە - تت لە نىگە ئەج تتن-ئتتۇال نى لۇرتت بە ە ل تت خ رتتەۋ ل تتل نۇئتت ل تت ئ شتت نىن ئتتۆز ئ چ تتگە ئ ى تتدۇ لتتۇ لە تتا جەھە ش ئۇال ات ئل ل شت دى خ ئ نست پە ۋە ى ك پ ئت ى يەت للىتۇ

ەھە ھېس ل س ەە ە ل تن ە ەپتش ل ا تن ئ ست د نىن م تانن لۇرتشئ شتت ل ىتتدن رتت دۇ شتتۇا ھە ل تتدن ل تتن لۇرتتۇىم خ ۋ شتت گە لۇرتت بەت ۋەىستتە ل شتتب ن ئۇ ڭ تت لۇرتت بەت ەېش تتل ئتتۈچ نچ ۋۈ گە لەنە ھە ل دن ئۇر ۇلش للىسۇخ ل ن لېش ەزىيە ل دۈ ۈشت ئۇال ن ئ نن ل ش ېگ ش ك لەجبتۇ ىي ش للىتۇ ھېست ل ن دۇ

م اهلل اجر و احسون » ىيە ل دۈ ۈش ئۈچۈخ ۋەىگەخ ۋ ش ەز ا و عظه عوزهرت ۋن -ئەج تننەەتدۇ لۇ تن لە ست : ئ ى ھش ئت ال رت ا « غفر لميتك

لەاپ تتنەت لېي ش ڭنتت تت لەت ئ تت ل ستتۇخ –لە رتتۇخ ە ەشتت رتتەۋ لت ەشۇ ۇ : نېتگەخ للى تدۇ لۇرت بەت ەە ت ەخ ۋ شت جت ۋن « ل سۇخ

ووت » نەەتتدۇ لۇ تتن لە ستت : ئتت ى ھ «نووا و ايهووا دعك و رح جاب اهللاھەلتتدە ل تتا ە ۋە رتت ا ەھتتمەت ل ستتۇخ! نۇئتت ە ڭن لللتتۇش ل ستتۇخ

ل تن ل ت ەخ ئل ت ل -نېگەخ للى دۇ لۇ ن ل ەخ لۇرتۇىم ل تن لەجبتۇ ىي ش ن ھېسس ي نىن ئ پ نى ش ل نىن ل لېنىندنشت

ئتت نن ل تتدۇ ىتتې شتتۇ ل تتاې ۋېنەۋ تت ەزىتتيە ل تتدۈ ۈش ئۈچۈخ ل ات خ ئۆەتدە ئتۇزن ئلىشتۇ ۇ لۇرت بەت ۋەىتگەخ ۋ شت ە ن ل ەش تتدى ۋتتۆا ەېتتنى للىتتۇ ل ە ۇ ۇشتت ۋتتۆز ەېشتت ل تتل

رەۋەلچ للىم ر ب ۋېنەك ە شب ئ بت ى ن - تدۈ ۈش ئۇرت ۇل ن رتۆزھ زىن نىي ىم انن ەزىيە ل

ە مۇە ى للى ن دۇ لەر ەخ ەزىيە ل تدۈ ۈچ لۇرت بەت ەتۈز « كوم لل ال » لە ەخ ۋۈ دە لۇر بەت ئ گ ن ل ەخ للش ئې شت ل

91

ھەلم م تتتا ئ ى ھن تتتن ھتتتۆۋم گە »لتتتۇ ( نەەتتتدۇ ھى تتت ۇ )ئەى ۇۋمتتت لۇرتتت بەت ئ گ تتتنىگە نېتتتگەخ لە تتتدە للىتتتۇ« للەستتتل ۇچ ل ا

ەلب ن تتن ئل ۇ ششۇ ۇشتت لتتل رۇ ۇشتت الزىم ب نتت ئەرتت ە دۇ ج ل ئەت لېي شنت نەپتنە ل تل ل ەش تل ۋەىگە تدە لۇرت بەت للى ت خ ئۆەگە ۋ نىل لۇ ئ خ ۋەت ل تدۇ ئۇ ڭتدى ۋېتي لۇرت بە ش

ەت ۋېچ تتل ەەۋە پبتت خ ەتت ۋ ۋېچ تتل ل ى تت خ ۋ شتت ە لۇرتتبل تدۇ لۇ ڭتدىمۇ لۇ ئ تدى ل نلت چە « ە»للى خ ئۆەگە ۋ نىل

ئ ەەت ئللۇ لېي ش ە رت ۋنلن لې شت نۇئت ل تدۇ لتۇال ل ا تن ەزىتتتيە »نىي ىم اىتتتدن ئۇزۇ تتتدى لۇەتتت خ ئللۇل شتتت ل ۋې ان بتتت خ

ئ نە ن للىۇ لۇال ن ھەلم س لۇر بەت ئ گ نىگە « ل دۈ ۈشرتتەى لېنىشتتن لېي تتش ە ەھتتمەت لەاپ تتنەت ەىە ل شتتن ە

ئللۇا خ ئ ەە نىن ن رت ۋنل ن ئۇ ڭ ت ئ ت ئ ى ھش ئ الات ئ ش ت ئت نە ە نى -ل ل نۇئ ل شتن لەلستەت ل تدى خ نىن تل ئتۆ

ئ ەتت ش ۋ شتت ە ن ەە ە تتدەئ بتت ەت لۇ ڭتتدى ل شتتب لۇرتت بەت نە ن ل لۇ ڭدن ئە ە ل ن ئ ە ش ۋ ش ن ن ەېب ل ى ۇ ۇش ئ

ۇاب نىدى ل تنە ۋ شت ۋنپت ت للىست ئتۇ ئ ەت ش ئۆزىن تن ئېنىن تن ۇەس ش ن ئې تل لۇرت بەت للى ت خ ۋۈ تدى ل شت ئتۈچ ۋتۈ گ چە ل ى ۇ س للى دۇ ئۈچ ۋۈ دى ئېش ل ۋە سە للىم ەدۇ ئە ە ۋنپ ت

ئېتتن للىستت لتتۇ ئ ەتت ش ئېتتنىگە للى تت خ ىن تتنللى تت خ ۋ شتت ئ ە رتتەل م ي ن ۋنپتت نن ى ب ن ھەل ب تتل ھتتۆ ل ش ن ئ پتت نى ەش

ەۈزىس دى ۆت ئ ئلخ ۋۈخ ل ى ۇ دۇ ئ ە ش ۋ ش ل ى ۇ بت خ لەز تدە ۋنپت ت للى ت خ ۋ شت ن ن

نىن ھۆ ل ش ن ل ل رۈ لە رۈ ۈش ئە ن چېچ زىننەت لۇەۇل ۋ ي م ە تت ۈى تتۈك ەا تتك ۋ ي م ە تت ۋ تتي ە تتپەك لتت ش

ل ى لت ى ۈزەى ە تدۈ ۈش ئ شت نىدى ئتۆزىن چە ت ە ئې شت ۋېنەك لۇ ئۇ ن ئۈچۈخ ۋنج ل

چ ننانت ئەلم لۇ لەز دە ل ى ۇ ۇش ل ھ س دە ئ ەشت م -رۆپۈ لەرتتت ك چتتت چئتتت نل ئتتتۆە ە -ئۆچۈ لەرتتت ك ھتتتلە

92

رتت ل ى ە ر م رتت ەۇەۇ تتۇ ن م رتت ن تت ئ ىم رتت ە نۇ نېگە دەك ئ ش ل ى ۇ ۇش ننئ نىس گە ۋ ن ۈزۈۋې

قەبرىنى زىيارەت قىلىشل تتتن لۇرتتتۇىم خ ۋ شتتت ئۈچتتتۈخ لەلنىنتتت زىيتتت ەت ل تتت ھە

لۇ دن نە ۋۆ رە ەخ:للىۇ پەە ەلب نىم ا لۇ لانىدن لۇرشەھە ها ت ] ر زوروها انه [ ركم ااخرة ك ذ كنت نهيتكم عن زيارة القبمە بۇرۇ ، اىلەرنى ىەبرىستانلىقنى زىياارۋ ىىلىشاتىن توااقانىدىچ، »

لەرگە اىلەر ھازىر زىيارۋ ىىلىڭالر، چۈنكى ىەبرىستانلىقنى زىيارۋ ىىلىش اى )ئىبنى ماجە(ئ «تىدۇىئاخىرۋتنى ئەال

زىيتت ەت ل شتتب للالە تت لەلنىستتش بن ۇا ۋنلشتت لتتلش شتتش نئ ش ل ۋ ش ە لەلنىسش بن زىي ەت ل ل ۇ ۇشت ۋېتنەك

ئتت النى لەاپ تتنەت لەلنىستتش بب ل ا تتدن ئۆىتتۈۋ ە ە ئۇىتتۇۋ ئتت ى ھ لەلنىسش بب ل ا دن لۇ نۇئ ئللۇى دۇ: ەھمەت ەىە ل ش ۋېنەك

لم علي ا ] هل لسه و ار من المؤمنن الي كم أ بكم مسلمن ال ومنها إن شاك الله

ل اللهأ [ افية ع لا ولكم ال احقن، أ

ۇتائاا) خالىساا بى ما ائاالال !ەرگەلنانالر! ااا)م ااىلۇاۇئنىن مۇئى م» ئاماانلىر ۈچاۈر ئەااىل ۋە ۈچاۈتائاا)ەىن بىا ئ الىنى ، ئالالۇىوش ەرگەاىل ئ )مۇالىچ(«ينى ەتىل

لەلنىستتش بن ھە لېتتش زىيتت ەت ل تتدن ئۆىتتۈلن ئېستت گە ئې ش لۇ تن ھە ل تدن ل تن ۋ شت ئۈچتۈخ لتۇلە ە ئ ە تگە

ئۆىتتۈۋ ە نى ئ بتتنەت ئې تتل لتتۇ نۇ يتت ى لىتتۇ ئ شتتە لتت ا ئ الاتت ۋتتۆپنەك ئ بتت نەت ل اې شتتب ل ستتب ن ھ ە تتدن ئتت ى ھ

ل شتتب ئۈچتتۈخ ە ەشتت ئ شتت ل تتل لېنىشتت ە ئ تتنننە ل ا شتت ۋېتتنەك ىتتې شتتۇ ڭ ئ تت ھ للىتتۇش ۋېنەۋ تت زىيتت ەت ل تت

نەد ەىە ل م ر ب ئۇال ات جە ە دن ھە ا ئۆىۈۋ ە نى لەنەت ە ەتتت ىاۇ ۇ ە م رتتت ب ھەلتتتدە چللۇ تتتۇش ەۈزىستتت دى لەلنى ە تتت

93

لۇچ ل ر ي ۋن ل م ر ب ۋېنەك چۈ ئت نەد ئۆىگە تدى ۋېتتي ئۇ ڭتتدن ھېچب تتدن لتتۇن ەت ئ بش تتدن ل ىم ەتتدۇ ئۆزىگ متتۇ

دۇ لەى ت ئتۇال ل تا ل شب ا مۇ ل چە لە تپەئەت ەە تۈزۈ لېنەىمەەت ئ الات ئ ش ت ل تل ھ ە ت ە ش ۋن ب خ ۋ شت ە ن ئۇىتۇۋ ئت ى ھ

ئۇال ن ۇ ھ نىن ۋەچۈ ۈد ل ش ن ئۇال ات ەھتمەت ئ شت ن ئېچ شن ە نۇئ ل ش م اا ر ۋنل ن ئۇال ا لې ش ە ەشت

ى مت ال ئ ە ى تن ئ ش ل شت م اا للھشت شتۇا ۋتۆپ نچە ئۆ ت لەت -لەلنىسش بن زىيت ەت ل شت ئۈچتۈخ ئتۇال نن چللتۇد رتەۋ

للىۇشن ئ رت ھ ە ج ن تل ۋە مەەتدى خ ئتۆزىن ۇ ۇۋنالالەتدى خ للىۇشتتن شتتە ت ل تتدۇ لۇشتتۇ دن للى تتدن ئ ە ى تتن ۋتتۆا

لەلتتنىگە ئ نچ تتك ل تتل ھېسستت ي ن ل رتت ىم لتت ە ۇ ۇ ئتتۆزىن شتت ە تت ۋېش تتدى خ ئتتۇال نى لەنەت ەىە ل تتل ە ىاۇ ىتتدى خ ئەھتتانى نى رتت ل للى تتدۇ شتتۇا لەلتتنە زىيتت ەت

ل ۇچ لۇ ئ ش ا ئ الھ دە نىببەت ل ش ۋېنەك

المن وآخر رب العم ن المد للهانا أ م دع

*********************************** ئ ست د جۇاگتل جە ە تدن ەەيت الش ەل غ لەزلتۇ نىن -ۋەزلۇ « م ەل تت ە تتلپ -ەېڭتت ۋەز» تتۈزۈ ل بتت خ جەل ي شتت نىنتت

نەل تۇ ئت پشل لد ۋە شت ن ڭ ئۇە تۇ ژۇ « جلاگۇ لۇرۇىم ن » ەرت ە شە پ ەتدى ن -ۋەز» ل ب خ ۈزۈ نىن جەل ي ش ئ س د

ش ئتتۇ ئتت ۋە ە تتپە ۋە نىن تتل زن تت ە ل تتيەىەش «ل نىيتت ى « ى ت خ ۋەزىە »ە ال ش گە ەھبە ى ك ل ت ۇ ۇپپ ست تۈز ەخ

دۇ پ ەدى نى ل ېنىي ى ل ى ب د رەۋىي م ا ن چەۋ ك ۋنل شن ن ل للىۇش رەۋەل دى لەىۇ

ە ى ب للىۇش لۇل ۈزىش ل ئللۇش ڭ رل نەم ا

94

ئەرتت ە : لتتۇ جەنۋەىتتدى ۋنل تت ل زاتت ئەزنخ ئللۇى تتدى خ ۋۆ ر ش دۇ ش ۋنل

ئۈرۈمچى شەھىرىنىڭ ناماز ۋاقىتلىرى خۇپتەن شام ئەسىر پېشىن كۈن چىقىش بامدات ئاي( -1) يانۋار

5:43 4:45 2:25 12:30 7:43 6:06 )چارشەنبە( 1 5:44 4:46 2:26 12:30 7:43 6:06 )پەيشەنبە( 2 5:45 4:47 2:27 12:30 7:43 6:06 )جۈمە( 3 5:46 4:48 2:28 12:30 7:43 6:06 )شەنبە( 4 5:46 4:48 2:28 12:30 7:43 6:06 )يەكشەنبە( 5 5:48 4:50 2:30 12:30 7:43 6:06 )دۈشەنبە( 6 5:49 4:51 2:30 12:30 7:43 6:06 )سەيشەنبە( 7 5:50 4:52 2:31 12:30 7:43 6:06 )چارشەنبە( 8 5:51 4:53 2:32 12:30 7:43 6:06 )پەيشەنبە( 9

5:52 4:54 2:33 12:30 7:42 6:06 )جۈمە( 11 5:53 4:55 2:34 12:30 7:42 6:06 )شەنبە( 11 5:54 4:56 2:35 12:30 7:42 6:05 )يەكشەنبە( 11 5:55 4:57 2:36 12:30 7:41 6:05 )دۈشەنبە( 11 5:57 4:59 2:38 12:30 7:41 6:05 )سەيشەنبە( 11 5:58 5:00 2:39 12:30 7:40 6:05 )چارشەنبە( 11 5:59 5:01 2:40 12:30 7:40 6:04 )پەيشەنبە( 11 6:00 5:02 2:41 12:30 7:39 6:04 )جۈمە( 11 6:01 5:03 2:42 12:30 7:39 6:03 )شەنبە( 18 6:03 5:05 2:43 12:30 7:38 6:03 )يەكشەنبە( 19 6:04 5:06 2:44 12:30 7:38 6:03 )دۈشەنبە( 11 6:05 5:07 2:45 12:30 7:37 6:02 )سەيشەنبە( 11 6:07 5:09 2:46 12:30 7:36 6:01 )چارشەنبە( 11 6:08 5:10 2:47 12:30 7:35 6:01 )پەيشەنبە( 11 6:09 5:11 2:49 12:30 7:35 6:00 )جۈمە( 11 6:11 5:13 2:50 12:30 7:34 5:59 )شەنبە( 11 6:12 5:14 2:51 12:30 7:33 5:59 )يەكشەنبە( 11 6:12 5:14 2:51 12:30 7:33 5:59 )دۈشەنبە( 11 6:15 5:17 2:53 12:30 7:31 5:57 )سەيشەنبە( 18 6:16 5:18 2:54 12:30 7:30 5:56 )چارشەنبە( 19 6:17 5:19 2:55 12:30 7:29 5:56 )پەيشەنبە( 11 6:19 5:21 2:57 12:30 7:28 5:55 )جۈمە( 11