View
233
Download
6
Embed Size (px)
DESCRIPTION
이주민과 동포를 위한 종합전문저널
Citation preview
/ () _
? _
Together Day (3 ) :
Journal of MIgration &
Diasp
ora Research Institute
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute
www.midri.kr
ISSN 2093 - 4416
6+7| 2010 | NO.2 | JUNE+JULY
6+7
| 20
10
| NO
.2
, , ,
.
, ,
/ .
(, , , )
, , ,
,
*
: 1 (2 )[ 10:00-17:00(4~6H)]
:
, / ,
, ( ),, /
/
/ ()
: 2010. 7. 1. - 8. 30.
: ( ),
(703-5455/703-5433), (830-8806)
: 1()
: (, )
: () Tel.(02)703-5455 Fax.(02)830-8806
: 130 ( )
: 2010. 9. - 2011. 6.(1 , 2 )
: 10:00 - 17:00(6H)
( )
( )
/()
!
www.hrdlorea.or.kr
up + up
?
(E-9)
:
: ( ),
()
| : (02)3271-9443~9
| | | 2010.4. 8 | 00015 | ISSN 2093 - 4416
() 3 710-13 402 | 2010 6 28 | |
| | |
() | 02)703-5455 | 02)830-8806 | www.midri.kr | [email protected]
5,000 | 1 30,000 | 02)703-5455 | 02)703-5455
. , , .
2 _
6 / () _ 18 ?_
26 Together Day (3 ): (1) / " " (2) _
34 _
42 : _
50 _
58 , _
66 Report , _
74 [] : _
86 Photo Essay _/, /
90 Issue / Opinion : [ ]_
96 [] _ 102 [] __
110
M I G R A T I O N A N D L I F E
CONTENTS
6
34
86
6+7 N o . 2 | 2 0 1 0 | J U N E + J U L Y
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute
.
. ,
.
.
.
.
.
.
. .
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute
()
2
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 3
4
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute
. . 1992
, ,
, , ,
.
?
.
3D
.
. 20
.
.
. 20
. ,
.
. ,
.
.
.
.
. 30
5 .
.
.
.
, ,
. ,
,
.
. .
2 , ,
.
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 5
6
'
-
()
, .
()
? ()
?
? .
.
/
() ()
, ()
.
, , 2.
. ,
.
.
, ,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 7
1 2010 4 2 ARENA(
)
/
.
/
() .
.
2 : 1. .
2009 ,
(9); 2.
3. 2010 3
7 ( 4,
3).
8
.
2008
.
- 2004 ,
- 2005
- 2006 4 26
- 2008 3
- 2008 9 22 3
- 2008 11 80
- 2009 1 100
- 2010 2 1584
.
(2008 6 15 ), (2009 1 1
) ,
.
.
5
,
.
,
, ,
, ,
,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 9
,
() .
/ ()
1 /
2006
? 2006 4
,
2,3 .
2
.
.
1998
.
,
. ,
.
, , () , ,
.
,
.
.
10
.
() .
() .5 ()
.
.
- .
,
,
.
,
.
.
.
,
.
. ' ' . ,
. .
() ,
.
. .6
()
,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 11
.
()
,
.
2
.
. ,
.
(2010) 20 80
.
.
( )
87 55 30
(),
(36 )
.
6
.
100
,
.
?,
,
(
, 2009 8 26,
,
.)
.
.
12
.
.
.
.
. ,
.
.
. 7
8 .
,
?
?
?
(2010)
, .
,
.
7 ,
, .
8 , .
9
.
, (
)
. 88
,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 13
. ,
.
.
() ,
,
. , 80
91
. 1999
1948
, , .
. 2003
. ,
,
.
, ,
. .
90
, .
.9
, ,
, 2010 37 4900
.
.
, .
.
() . 1997
IMF .
.
78%
.
. 1999
()
.
,
. .10
, ,
.
. ... .
.
( ) ... 56
...
, .
()
,
.
,
.
14
( )
.
1
, ,
() .
, ,
.
.
,
.
() , , , ,
. ()
,
.
,
. 10 80
.
.
,
.
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 15
()
()
. ()
,
.
.
2
.
.
(
, , , )
.
.
, ,
,
.
, , , , ,
.
()
,
.
. ,
16
-, 2009 8 26,
,
.
-(Li Mingyue),
2006)
- (2009),
- ,
(2009), :
, ,
- (2008),
07, .
-
- ,
(2010), :
,
. ,
,
. ?
, .
, ,
.
. ,
. 56 ,
. , ,
,
, .
10 ,
. ,
, , 10, 20 .
? ,
. , ,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 17
18
1 :
, ,
2008.10.31.
, ?
2007 3 4 CIS
.
.
.
.1
.
130,000 2
2009 3 31 318,581 .
2007 ', '
?
.
.
.
.2
2008 9 7 5
21
.
2009 3
, 2008 3, 3
6 3 1
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 19
3
07 73,488, 08
68,232 .
2 2007 2008
3,
3
.
, ?
20
7 .4
1 1 3
.
.
3 31
2010 24,000
(E-9) . 2010
.
24,000
, (H-2-A) 3
(F-4) .
.5
2009
7,000
. 2009 17,000 ( )
. 2007
2
.
83
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 21
4 2009
34,000
17,000,
17,000.
.
5
1
10
.
6 ( ,
): 23.5(08. 1) -> 21.0(2) -> 18.4(3
) -> 19.1(4) -> 18.1(5) -> 14.7(6)
-> 15.3(7) -> 15.9(8) ->11.2(9) ->
9.7(10);
2009. 9.
7 , :
, KDI ,
2008. 5. 21.
. ? 2008
. 2007 3
.6
.
, ,
.
.
.
.
.7
2007
2008
.
8 .
.
.9
.
2007
7.3, 2008 8.2 ,
.10
.
2008
(5~6)
07 10
2008 6~7 (
60~70%) 2008
.11
.
.
.12
, 4
22
8 , :
, KDI 226,
2010. 5. 13.
9 2007 37
.3 2008 1/4
31.2, 2/4 28.5 ;
17.2
, 5.7
; :
, SERI
, 2008.8.11
10 :
, SERI
, 2008. 8. 11
11 6~7
. ,
:
, 08.
11
12 ,
, 08. 9
13 :
, , 2008-19.
.
. R
, 45
.
,
.
.
, 2008 (9 4.1
) .13
. 15
. .
200
.
.
3D
(Dual Labor Market) .
.
24
> ( : 30.0%, : 24.2%) (51.6%) 24.2%
. (57.0%)
(21.6%) .14
.
2009 (08 68,232 ) 86% 5,820
. 2008 9 2010 1
1,216,000 400 .
.
.
, %, %p
'09.10.1 8,129 7,944 7,308 636 184 230 218 194 23 12 2.7 2.7 2.6 3.5 6.2
'08.10.1 7,960 7,767 7,184 583 193 172 161 146 15 11 2.1 2.0 2.0 2.5 5.5
=/(+) 100
: , ,
, ,
.15
60 3.5
12% .
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 25
14 :
,
, 08. 10. 26.
15 , 10
, 2010. 4.
16
2008 200,131(
16,678) : 213,088(
17,757), 2009
282,180( 23,515) :
227,838( 18,986)
.
(
) ,
.
.
16 ,
.
.
1999
,
CIS
. 10
.
2
.
,
, ,
, , , ,
, 1,000
. 3 520() 2
,
1~3
. 530()
'
' .
'
'.
'
26
Together Day 3
5 20
. 120
,
.
* (
Together Day)
2007
,
19 5
20 ,
1
,
2008
.
_
'
'
' .
BBB
, , ,
.
2
5.8km
.
.
7 1~3
, 1 , 2 , 3
. 1
. 2
, 3
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 27
1. 3,
2. 3 ,
3. 3 _,
1 2
3
28
.
.
.
, ,
.
.
.
,
.
"
"
/
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 29
" "
.
.
. 3
.
.
110
. , , , , ,
, . 523()
. 2 -
- - .
.
'
' .
.
1.
2. ,
3. ,
1
32
30
(
)
30
.
,
.
1, 2, 3 6
.
,
.
,
,
.
, ,
.
, , , ,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 31
32
1 _
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 33
1_
34
_
1.
2. ()
1 | 2
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 35
2008 30 , 2009
.
.
, .
5 25 ,
.
2009
.
,
,
.
.
,
,
.
,
.
.
30
,
Know-
How
.
, 2004 3
KISS(Korea
Immigration Smart Service)
.
(EPS)
12
ISO9001 .
UN
36
.
?
.
.
.
,
.
.
, ,
.
, ,
,
2
.
1
. ,
( )
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 37
. ,
,
.
.
,
,
. 16
.
,
, ,
.
,
.
1,571
.
.
.
.
,
,
,
,
.
.
.
,
38
.
.
,
.
, ,
.
?
.
.
.
, ,
,
. 2008
.
,
.
.
,
,
.
?
.
.
.
,
.
,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 39
.
.
.
?
.
.
.
.
.
,
.
Human Resources Development Service of
Korea
.
ODA
.
mou
40
.
,
,
.
.
, Human
Resources Development Service of Korea
.
.
.
.
,
.
, , ,
ODA .
14 ,
, , HRD
, 300
.
.
7-80
.
.
.
.
.
.
, ,,
IT
.
,
/
.
.
,
,
.
,
.
.
.
.
.
()
- 1972. 1 :
- 2000. 3~2004. 8 : (
)
- 1996. 2~2000. 8 :
- 2000. 9~2001. 9 : ,
- 2001. 9~2007. 5 :
(, , )
- 2007. 5~2008.12 :
()
- 2009. 1~ :
( , 1983.12)
( , 1992.12)
( , 2006.12)
2006 Brand KISS(Korea
Immigration Smart Service)" UN
- (2009.6)
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 41
. .
42
:
_
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 43Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 43
()
. ,
. ()
.
.
.
()
.
()
.
.
.
,
.
()
.
.
. ,
.
.
.
.
. ,
,
.
.
.
,
.
. (
)
.
. (tolerance/
) .
.
.
.
.
21
.
.
.
.
44
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 45
21 ()
.
.
.
700
(
). ,
.
.
.
.
2004
.
.
. 1
.
.
.
,
,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 45
.
.
. .
. .
,
.
.
20 .
.
, 1800
. ,
, , , 6.25,
(
).
,
. 20
21 10
.
21
20
.
,
. 20
.
20
.
20
.
20
.
.
46
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 47
.
.
.
,
21 ,
.
,
.
.
.
.
.
.
.
.
.
700
.
,
,
.
20
.
20 21
.
.
. 20
.
,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 47
48
. ,
.
,
.
.
700
.
.
.
.
.
.
. ,
.
(grand strategy)
.
.
.
,
.
.
. ,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 49Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 49
.
.
.
.
.
.
.
3 5
. 20
300
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
,_
50
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 51
1990
.
?
.
,
.
.
,
.
.
.
(2001-2008)
(a)
(b/a)(b)
2001 566,835 272,626(100.0) 67,064(24.6) 205,562(75.4) 0(0.0) 48.1
2002 629,006 308,165(100.0) 83,779(27.2) 224,386(72.8) 0(0.0) 49.0
2003 678,687 154,342(100.0) 72,500(47.0) 81,842(53.0) 0(0.0) 22.7
2004 750,873 209,841(100.0) 89,857(42.8) 119,216(56.8) 768(0.4) 27.9
2005 747,467 204,254(100.0) 107,049(52.4) 96,373(47.2) 830(0.4) 27.3
2006 910,149 211,988(100.0) 106,657(50.3) 103,835(49.0) 1,496(0.7) 23.3
2007 1,066,273 223,464(100.0) 107,278(48.0) 114,295(51.1) 1,891(0.8) 21.0
2008 1,158,866 200,489(100.0) 93,461(46.6) 106,486(53.1) 542(0.3) 17.3
: (2009). 2008 . 99.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 51
52
,
.
2001
.
2001
.
10% 40%
. 2001
6,812
2008
34,914 . 2001
, 2008 5
.
2001
2002
. 2001 27 2 2002
30 8 2003
15 4
,
2001
, 2002 308,165
, 2003
2004 20
. 2004 ,
5 20 22
.
. 2001
48.1%
2008
17.3% .
, 2008
53.1%
46.6% . 2001
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 53
2004 20 22
.
2004
.
, 2008
2001
5
.
.
.
2001 6,812 100.0 272,626 100.0
2002 8,048 118.1 308,165 113.0
2003 9,516 118.2 154,342 50.1
2004 13,045 137.1 209,841 136.0
2005 13,834 106.0 204,254 97.3
2006 17,790 128.6 211,988 103.8
2007 23,641 132.9 223,464 105.4
2008 34,914 147.7 200,489 89.7
?
.
(2001-2008)
( )
( / /)
2001 566,835 100.0 229,648 100.0 6,812 100.0
2002 629,006 111.0 252,457 109.9 8,048 118.1
2003 678,687 107.9 437,954 173.5 9,516 118.2
2004 750,873 110.6 468,875 107.1 13,045 137.1
2005 747,467 99.6 485,144 103.5 13,834 106.0
2006 910,149 121.8 631,219 130.1 17,790 128.6
2007 1,066,273 117.2 765,746 121.3 23,641 132.9
2008 1,158,866 108.7 854,007 111.5 34,914 147.7
,
.
, ,
,
, 90
.
, ,
,
.
2001 , 2005
, 10%20%
, 2001
.
5%70%
.
2001 ,
2006 .
2005 , ,
.
2004
,
. 2005
,
.
,
.
.
.
.
,
.1
54
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 55
1 (2000). .
2. . 11
, , , ,
.
, ,
,
.
.
.
.
.
, ,
.
,
.
,
,
.2
.
2007 1 8
2 (2006), .
8. . 75.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 55
1990
.
. 1980
1990
.
.
,
.
.
,
. 2004
,
1173
1 .
... ()....
1,096 1
912.4 . 1
510
.
.
5 1
5767.8 .
2,
1 2
6 1 3467.3
. ..... ( 2008 10
27 12).
56
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 57
.
.
.
.
.
( )
.
.
.
, ,
. 2006
,
.
,
.
, ,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 57
58
_
,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 59
.
.
6-7 54 ( 10275)
.
4 21
5 4 . 11 ,
54 .
.
1 1 2010 5
4 .
( 12 1 , 2) ;
,
.
( 13); ,
.
2 (
2 1); , , .
5
( 2 2);
, .
11
- 5 ( 2 )
,
.
- ,
6 1
.
60
-
.
[]
,
,
65
( )
- ,
- .
-
.
- 20 22 ,
20 2
,
,
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 61
62
( ).
- , , ()
(
).
.( )
()
. ( )
,
.
2 ,
()
. ,
.
()
10 . ,
.
1. 2
2.
3. ,
2, 3 ()
- ( ) ,
.
-
, 1
.
-
, 6
.
- ,
. ,
.
(http://gwanbo.korea.go.kr) 2010 5 4 (17250)
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 63
2008 12 5
`1 ' . `
'
.
()
.
2009 11,
. 421 , 54
.
.
,
.
,
.
.
. ,
64
.
.
, .
.
,
.
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 65
66
Report
_
()
' , ,
'
.
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 67
4 26 (H-2)
(F-4) .
.
1.
1
[]
( ),
,
,
,
1 ,
, , 1
.
MIDRIREPORT
6 ,
[]
( ),
,
,
,
6 ,
,
2 200 ( )
63
[]
( )
2.
(, )
. .
, 3 (F-5)
.
3. : 4 26
4.
(http://www.immigration.go.kr)
(http://www.hikorea.go.kr) , (
1345) .
68
Report
*
1. (H-2)
2007 2008 6 ,
2009 17 1 2
.
.
.
83 , 2010
10 .
.
* , 10 , 2010. 4
2. (F-4)
.
. 5
30
, 26
.
. 60
35,327 12% .
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 69
.
(F-4) .
1
(F-4)
()
. ,
.
. 8~9% ,
. (2000 )
, 3 , 3 (20 )
( 40 )
18 ( 38 ) .
3.
. ,
. ,
. (H-2) (F-4)
.
70
Report
5 15() () '/ '
.
1.
. ,
1
' . ''
(F-4) .
.
,
.
1
.
,
() 1
1 .
' // 6 ,
' .
.
.
' 2 200 ( ) 63
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 71
' ,
.
.
30%
.
2.
.
,
,
.
.
.
. ,
.
,
. 1
72
Report
,
.
,
.
.
. , 1
,
.
.
()
, ( )
. /
.
/ .
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 73
74
:
(ODA) 2008 1.7% 81580 .
.
[] :
_
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 75
.
.
.
.
.
90% , 3
GDP
16% .
. 1960 250
100 3
1400-
1600 ( 28-32) ,
1000 . 800
. 1977
5,000
.
. 1970~80
. IOM
(GFMD:Global Forum on
Migration and Development) UN
(MDGs)|1|
.
.|2|
.
''
,
, , .
[] :
76
1. 2000 UN , 2015 . 191 2015 , , , 8 . ,
, , , , ,
, .
2. http://www.gfmd.org
. ODA
.
, .
.
.
, ,
OECD .|3|
:
2008 .
,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 77
3. International Migration: Charting a Course through the Crisis, OECD(June 2009), Policy Brief.
. OECD
. ,
.
(08.10: 5.5 -> 09.10: 6.2).
.
.
.
.
.
.
, ,
.
.
78
[] :
.
.
, ,
. ,
.
. H-1B 2007 154,000
2008 129,000 16% . 2009 H-1B
65,000 . 2007
200,000 2008 137,000 .
2009 2 11% .
.
.
. , ,
.
OECD ,
.
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 79
OECD (
) .
. 2008 EU
.
3
.
80,000 4000
2009 3
. ,
.
. OECD "
"
,
.
.
.
[] :
80
, , ,
.
. 2008 4 20.3% ,
7.8% . 2009 2 10.5% ,
2007 3 2 . 2009 3 , 75,600
.
. A8|4|(, ,
, , , , , ) ,
2008 2 2.3% 2009 2 8.2% ,
3.3% 6.6% , 1.4% 2.2%
. , 2008
33% , 50% .
.
. ,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 81
4. Accession 8 . 2004 EU 8
.
, .
.
.
, .
.
.
.
.
. .
.
,
.
.
.
82
[] :
.
.
.
.
.
.
, ,
, .
.
.
.
. .
.
OECD, International Migration Outlook: SOPEMI 2009.OECD, International Migration: Charting a Course through the Crisis, Policy Brief, June 2009.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 83
Migration And LifeEssayImformation / Promotion
issue / opin
ion
Photo
EssayMigrationAnd Life
861
.
,
.
.
.
.
.
.
Photo Essay
/ _
/
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 87
Photo Essay
/ _
/
88
2* ( ) ., , ?
. ,
.
. . ,
. ,
, , , ,
, .
. ,
.
.
. . .
, ?
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 89
() ,
2009
2004 1
2821 2005 13584
, 2006 17379, 2007 23351,
2008 34108 .
2008
, 7298
. 5982
, (3390), (1557
), (761) .
(2435)
, (2124),
(1831), (1653)
. ,
.
2001 251
2005 348
2009 8 1000
.
(646).
. 2007 3
.
Issue / Opinion
_
90
1992 18
38
30
()
.
.
ISSUEopinion
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 91
.
. ,
,
,
,
,
.
.
.
1.
. (
)
.
.
.
.
,
.
.
,
(, ,
) .
92
.
.
2.
.
.
.
.
.
, ( ,
, ,
)
.
(1).
.
.
.
,
. ( 23
, 30~1 ). ,
50%
. ,
.
.
,
.
Issue / Opinion
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 93
( ,2).
.
.
(3) ,
.
.
.
,
.
1. ?
.
.
,
.
.
2. 2751
5, 81 3 , 3
( 3
3 )
, 4941, 6
31 3 , 2
.
3-1. KB (ATM)
.
ATM
. ATM
7000~2
94
. 30%
.
, ,
ATM .
, , .
3-2. IBK
,
365
.
,
.
11 30~ 830,
930~ 430
. 1 365
.
3-3. ATM 10
12 .
365 24 ATM
, Easy-one
.
()
7
.
, ,
.
3-4. ,
.
(ATM) .
.
.
,
.
3-5.
.
, ,
, ,
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 95
3-6. ()
8. (10-4)
( 9 7 ).
' '
. 5 1
. 3.6.9 .
3-7. SC
China Bound .
3
,
.
3-8. (Bank of China)
.
(,Union Pay)
.
,
.
_
[]
96
.
.
?
.
.
?
? .
.
?
.
?
4
.
21.
?
21
.
.
?
? .
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 97
.
.
.
.
.
.
.
?
? ?
.
.
.
..
.
.
3 6
.
?
, .
.
.
?
?
, . ?
, ?
.
.
?
3 .
?
, .
?
,
.
.
.
.
,
?
, .
.
4
.
.
98
.
.
. .
?
?
.
4
.
.
?.
.
.
.
. .
2006 7 .
2007 1
.
2009 10
.
.
[]
?
. ?
?
?
.
.
150
120 .
?
? ?
.
.
?
.
?
?
,
?
.
?
? .
?
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 99
?.
. .
.
?!
.
?
? ?.
.
100 .
?.
?
.
. ?.
. .
. ?
.
.
.
?
.
.
,
.
.
.
.
.
.
. .
, ?
?
.
.
. .
.
. .
.
? ?
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
?
.
?
?
? ?
?
, .
?
.
.
100
[]
.
.
?
.
. .
.
?
. .
.
?
?
?
,
?
.
.
.
.
?
.
.
.
?
.
.
. .
.
?
?
.
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 101
.
?
?
.
.
......
.
()
102
_
[]
10
4 25 10
.
.
. 2
.
.
, .
170
.
( )
10
. 2 ,
.
, , (KIN)
. 1
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 103
. ,
.
(F-4)
.
.
.
- 10
, , , , .
5 10
, , .
. .
, 2000 ? 4
.
. , 10 15
.
10 (.)
. 10
. . 10
104
.
.
.
.
() 1994 . 1999-
2000 5
.
,
,
.
(, , ) .
, .
. .
,
.
,
.
.
.
[]
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 105
.
82
.
. 1989 2
, , .
. 3
4 , .
3
.
.
99
. 7800
.
.
.
2000 4 5
, .
.
. .
.
106
. ,
.
2000
. 10
,
. 5000
.
.
2002 .
!
, 365
.
.
.
100
.
.
,
.
.
[]
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 107
( )
1. (1999 812 )
2004 600 ( )
29 . 1999 823
( ) 3 , 2001
1129 2003
. 1
24 29 .
. 1
(2001 527) .
100, 2 2004 2
.
2.
2001 20
. 2002 312 '
' ('02.3.25~5.29)
2003 331 .
256 10 .
3
2004 330 . 2005 315
1 ( 3.15)
( 6 ). 2006
2 , 424~831
1 . 26
.
.
108
,
.
,
.
3.
2007 56
.
.
.
2009 628 ''
. 50 4500
. , , , ,
.
100 1000
. 2-3
, 1 , 2
13-14 . 100
, 2000/, 3000/
. 470
,
. '
' . 2006 2
.
[]
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 109
.
. .
.
,
.
2% , 1.5% .
0.5% .
. 10 10
.
.
.
,
.
. 70-80
,
. ,
, .
. .
. , ,
.
,
.
?
# : (150-814) 3 710-13 402
# : (150-814) 3 710-13 402 : (02)830-8801 / (02)703-5455 : (02)830-8806: www.midri.kr
1
''
# : (150-814) 3 710-13 402
&
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 111
() 4 .
2 7
.
.
.
.
2
1
NGO ,
3-5 (7 )
()
, / , , , , NGO
()
7 (7. 14) :
-6.2 -
Journal of MIgration & Diaspora Research Institute...www.midri.kr 113
2
()
/
3-5(7)
()
,/,,,,NGO
()
7 (7. 28) :
1. ()
.
2. 2, 4, 6, 8, 10, 12 6
.
3. ,
.
1.
.
2. .
1.
.
1. 11 .
.
2. (, )
, , ,
.
,
.
: E-mail : [email protected]