Dan ˙ataf l-opportunità utelaq jesplora l-post. Ftit waratbaxxa d-dawl u l-omm marretti©ri lura f’postha fejn skoprietli binha ma kienx hemm. Dakil-˙in infet˙u l-purtieri u tarawara l-pjanu grandjuΩ li kienhemm fuq il-palk, lil binhajdoqq ‘Twinkle Twinkle LittleStar’ b’seba’ wie˙ed. Dak il-˙in deher fuq il-palk il-pjanistali kellu jag˙ti l-kunçert umalajr mar fuq it-tifel uf’widnejh qallu: ‘Tiqafx. Ibqa’doqq.’

Imbag˙ad b’idu x-xellugijabeda jakkompanja lit-tifel waqtli dan kompla jdoqq fis-

Biex tinkora©©ixxi lil binha çkejken fl-istudju tieg˙utal-pjanu, omm iddeçidiet li tie˙du kunçert ta’ pjanistafamuΩ. Waqt li kienu bil-qieg˙da jistennew il-kunçert jibda,l-omm rat ˙abiba antika tag˙ha u marret tkellimhawaqt li t-tifel baqa’ bil-qieg˙da.

sempliçità tieg˙u. Is-surmastuΩa l-id il-leminija wkoll u˙ar©et armonija kbira minndak il-pjanu bil-melodija tat-tifel tispikka u akkompanjata umΩejna bix-xog˙ol kumplikat likien qieg˙ed jesegwixxi s-surmast. Flimkien kienirnexxilhom jibdlu sitwazzjonidiΩastruΩa f’esperjenza ta’sbu˙ija straordinarja. L-udjenza baqg˙et miblug˙a.

Hekk Alla. Dak li kapaçinag˙mlu wa˙edna jidher li matantx ikun impressjonantiminkejja li nippruvaw mill-a˙jartag˙na. Imma meta id l-img˙allem t˙addanna u

ting˙aqadma’ tag˙na,tasal fejn m’a˙niexkapaçi naslu a˙na, dakli nwettqu jsir ta’ sbu˙ijaliema b˙alha.

Meta tinteba˙ li f’˙ajtekqed issir xi ˙a©a tassew sabi˙a,ieqaf u waqqaf widnejk sew.Fil-qieg˙ ta’ qalbek tinteba˙ lihemm l-img˙allem waradahrek, idoqq noti sbie˙mieg˙ek biex ˙ajtek tkun is-sinfonija sabi˙a li dejjem˙lomt.

Mulej, kemm hu veru li fil-˙ajja m’hemm xejn li int u jienflimkien ma nistg˙ux nag˙mlu!

J ien u nistenna l-ajruplantag˙hom nieΩel, ftit passi minni,rajt ra©el u mara mdawrinb’Ωew©t itfal u tarbija Ωg˙ira f’id

il-mara. Stajt nisma’ sewwa x’kienuqeg˙din jg˙idu u qabduni l-kurΩita’iktar meta rajthom jitg˙annqu ujitbewsu g˙al xil-˙ames darba. Il-missier kien kollu bagalji u basktijietmimlijin ©ugarelli u ˙dejh kien hemmit-tifel li kellu xi 12-il sena. Biesu fuqmo˙˙u u qallu: “Óadtli ˙siebhomhux, Jeremy? Tinsiex li meta nkunnieqes mid-dar jien, inti r-ra©el tal-familja” u re©a’ g˙annqu. Imbag˙addar fuq it-tifla ta’ xi disg˙a snin uqalilha: “X’tisbie˙ pupa tieg˙i! Lilommok qed issir tixbah dejjemiΩjed... ©ibtlek il-ktieb li tlabtni ta’Mariel” u ˙addanha mieg˙u.Imbag˙ad dar fuq it-tarbija fi ˙danmartu, qabadha f’idejh sodi u kbar.

B˙as-soltu, wasalt sieg˙a kmieni fejn kelli mmur imma jiendejjem emmint li a˙jar tistenna inti milli t˙alli lil ˙addie˙ortistenna. L-ajruport kien imballat bin-nies, Maltin ustran©ieri. Mort nilqa’ lil misseri u lil ommi g˙aliex kienu©ejjin lura minn btala fl-Italja.

“Roberto, daqt tikbrilna inti wkoll,çkejken tieg˙i,” qal, imbag˙ad bies lilmartu bewsa twila u romantika. Likieku kont floku jien, kont insir kullkulur, qalb dawk in-nies kollhamadwari j˙arsu qishom qeg˙dinjaraw xi film romantiku.

“Óallejtek g˙all-a˙˙ar immamhux l-inqas qalbi,” qalilhab’g˙ajnejh mimlijin im˙abba.

“Ma waqfux jistaqsuni meta ©ejlura it-tfal! Lura d-dar g˙andek l-imqarrun jistennik, li t˙obb inti!”we©bitu xi ftit mist˙ija. Kienuqishom g˙adhom ©ejjin minn qamaril-g˙asel u mhux miΩΩew©in g˙al xi12-il sena u iktar.

Ming˙ajr ma ridt, ersaqt lejhom ustaqsejthom kemm kienu ilhommiΩΩew©in. “16-il sena miΩΩew©in u20 sena li ilna nin˙abbu,” qalli l-missier. “Tixtieq tkun taf kemm ili ma

nara l-familja tieg˙i hux? Ng˙idlekmela le ... tlitt ijiem s˙a˙ sie˙bi,” qalliu stag˙©ibt bit-twe©iba tieg˙u. Minnkif kien laqa’ lil uliedu u lil martu˙sibtu kien ilu nieqes minn Malta g˙alxi ©imag˙tejn ta’ l-inqas u mhux tlittijiem biss.

“Nawguralek g˙ax g˙andek familja˙elwa ˙afna ... j’Alla li Ω-Ωwie© tieg˙ijkun b˙al tag˙kom, daqshekk mimliim˙abba u karezzi b˙al tag˙kom wara16-il sena Ωwie©,” g˙edtilhom metarajthom daqshekk jin˙abbu. Ir-ra©eltbissem u qalli: “Tisperax u toqg˙odxtixtieq biss sie˙bi... Iddeçiedi ˙abib.Iddeçiedi li trid tag˙mel iΩ-Ωwie©tieg˙ek hieni, twil u sod u... aqdefg˙alih!”

Dik il-familja ˙elwa telqet lejn id-dar mg˙annqa u kul˙add id f’id.Sadanittant, ommi u missieri waslu ula˙qu niΩlu ˙dejja u meta rawniniççassa lejn dik il-familja miexja ‘lbarra, missieri staqsieni xi ©rali ux’kont qed nara daqshekk interessanti.“Qed nara il-futur tieg˙i, Pa!”g˙edtilhom u g˙annaqthom mieg˙i.Óadthom id-dar mieg˙i fejn kienhemm marti u ibni jstennewni.

Ikolli ng˙id li n˙sadt mhuxftit meta sibt ru˙i ma nistaxnara, imma aktar minn hekkissorprendejt ru˙i meta skoprejtli li tkun ag˙ma m’hu xejn kifkont nimma©ina. Qaluli li li tkunag˙ma tfisser li ma tarax. Immakif stajt immerihom metag˙alkemm ag˙ma kont qednara? Ikolli nistqarr li mhux mill-ewwel kien hekk. Ûgur li mhuxfil-jiem dritt wara l-operazzjoni.G˙ax f’dak iΩ-Ωmien kont g˙adnirrid ˙afna li nuΩa g˙ajnejja. Kontnoqg˙od nix˙et ˙arsti lejn fejng˙ajnejja kienu mdorrija j˙arsuqabel l-inçident li kelli u g˙ax makienx ise˙˙li nara dak li xtaqt,qalbi kienet ting˙afas g˙all-vojt likont insib - ba˙˙ li min kienakbar minni fiΩ-Ωmien kienisejja˙lu disperazzjoni.

Fl-a˙˙ar, g˙odwa wa˙da (ujkolli ng˙id li ma damitx mase˙˙et) intba˙t li kont qednix˙et g˙ajnejja fid-direzzjoniΩbaljata. Kont qed nag˙mel l-iΩball li ˙afna jag˙mlu metajibdlu nuççali bla ma ja©©ustawg˙ajnejhom. Kont qed in˙aresfil-bog˙od wisq u bqajt wisqin˙ares biss lejn il-qoxra ta’ barrata’ l-affarijiet. G˙alija din kienetferm iΩjed minn sempliçi

skoperta; kienet tabil˙aqqrivelazzjoni.

G˙adni nista’ nara lili nnifsi f’dakil-©nien publiku, fejn missieri kien˙adni mieg˙u passi©©ata ftit ©ranetwara l-inçident li fih kont tlift id-dawl. Naturalment, il-©nien kontnafu sew - il-vaski mdawra bil-˙adid, il-bankijiet tal-˙adid u l-bqija.Anki x’u˙ud mis-si©ar kont nafhomwa˙da wa˙da u allura xtaqt ˙afna liner©a’ narahom. Imma ma stajtx.Inxt˙ett ‘il quddiem fl-ispazju ta’madwari imma ma g˙araftux. Mastajtx nag˙raf xejn f’dak il-vojtmudlam li sibt ru˙i fih.

Dawl misterjuΩF’dak il-waqt, ©ara xi ˙a©a li

©ag˙litni n˙ares lejn kollox b’moddifferenti. Bdejt in˙ares mhux lejn l-affarijiet ta’ madwari imma lejn dinjaeqreb lejja. Bdejt in˙ares minn©ewwa lejn il-fond nett ta’ ©o fija,minflok ma bqajt iggranfat mal-˙arslejn id-dinja ta’ barra. Intba˙t b’dija˙ier©a minn x’imkien li ma kont nafxejn dwaru. Kien hemm dawl.

Óassejt ©ewwa fija çertu ser˙an lima jitfissirx, hena tant qawwija lib˙al ˙assejtni ridt nid˙ak. Er©ajt sibtil-fiduçja fija nnifsi. Sibt dawl u minndak il-˙in ‘il quddiem id-dawl u l-hena baqg˙u ˙a©a wa˙da mieg˙i.

Rajt id-dawl u bqajt narah minkejja likont g˙amejt. Kellu valur ta’ sbu˙ija, ta’˙olma, ta’ se˙er, ta’ ma©ija. Mhux jienkont id-dawl - dan kont nafu sew - immajien kont ng˙um fid-dawl.

Ikkundannat li nibqa’ naraL-ilwien - l-ilwien kollha tal-qawsalla

- ukoll ma tg˙ajbu xejn g˙alija. G˙alija,ta’ tifel li kont in˙obb ˙afna npin©i, il-kuluri kienu çelebrazzjoni tant mhuxmistennija li kont na˙li sig˙at s˙a˙nilg˙ab bihom. U issa tant hu e˙fefg˙alija noqg˙od nehda bihom g˙axsaru tant aktar doçli minn qabel.

Id-dawl ferrex ilwienu fuq ˙wejje© unies. Missieri u ommi, in-nies li ltqajtmag˙hom jew ˙batt ©o fihom fit-triq,kollha kellhom il-lewn karatteristikutag˙hom, ˙a©a li qatt ma kont intba˙tbiha qabel g˙amejt.

Ma kontx nista’ nifhem x’kien qedji©ri fija g˙ax tant kienet esperjenza bil-maqlub ta’ dak li nismag˙hom jg˙idu.Bil-lejl fis-sodda, wa˙di wa˙di, kontnag˙laq g˙ajnejja, b˙al meta kont irridinwaqqaf id-dawl meta kont g˙adninara. G˙idt lili nnifsi li b’dan is-separjumniΩΩel Ωgur li ma jibqa’ jid˙ol ebdadawl. Imma d-dawl ma hediex, aktar˙iemed minn qabel, b˙al g˙adira kalmafl-g˙abex meta r-ri˙ jorqod. Imma kollug˙al xejn. Óassejt li dak id-dawl kontne˙tie©u biex ng˙ix daqskemm kontne˙tie© l-arja. Nag˙mel x’nag˙mel makien hemm ebda mod kif stajt na˙rabminn din ir-realta’. Jien kont sirt ˙absitad-dawl. Kont ikkundannat li nibqa’nara.

Il-biΩa’, ir-rabja u l-pika kienujag˙muni

Madankollu, kienu ji©u waqtiet meta

dan id-dawl kien jiççajpar u sa˙ansitrajasal biex jintefa. Dan kien ji©ri kullmeta kont inçedi g˙all-biΩa’. Kull darbali minflok ma nafda kont nibqa’ lura unoqg˙od inqis x’jista’ ji©rili - b˙almeta noqg˙od nhewden dwar xi ˙ajtjew xi bieb nofsu mag˙luq li stajtna˙bat mieg˙u, xi muftie˙ li ma stajtxinsiblu t-toqba - allura dejjem kontnispiçça li ji©rili xi ˙a©a, xi waqg˙a, xiwe©g˙a. L-e˙fef mod kif stajt indurmad-dar, mal-©nien, fuq ix-xtajta, kienli ma noqg˙odx na˙seb x’jista’ ji©rili,jew na˙seb mill-inqas. Allura kienise˙˙li niΩgiçça bejn saram u ie˙or l-istess b˙al farfett il-lejl. Dak li t-telfientad-dawl ma se˙˙lux inissel fija sofrejtumill-biΩa’. Il-biΩa’ kien jag˙mini.

Ir-rabja u n-nuqqas ta’ paçenzjawkoll kellhom l-istess effett fuqi; kienuj˙arbtuli ˙ajti. Dak li minuta qabel kontinkun naf eΩatt fejn kellu jkun fil-kamrakont nitliflu kull traççja meta xi ˙a©akienet tirritani. Meta kont nirrabja, l-o©©etti ta’ madwari kienu jafu jirrabjawaktar minni. Kienu kollha jmorrujin˙bew fl-ibg˙ad irkejjen fejn Ωgur makontx inkun naf fejn insibhom. Kienujit˙arbtu u jitgerfxu, ma kinux jibqg˙ujinftiehmu x’qed jg˙idu b˙al xi ˙add lijkun tilef il-boxxla, u b˙al kienu jibdewjissalva©©jaw.

Meta kont inkun nilg˙ab mat-tfal l-o˙ra s˙abi, kull meta kienet taqbadni l-kilba li rrid nirba˙ u li ni©i l-ewwel, ji©rix’ji©ri, ma kontx nibqa’ nara! Hemmkienet tiddallamli l-viΩta u nibda naraswied.

Sempliçiment ma kien xejn fl-interess tieg˙i li noqg˙od ng˙ir g˙als˙abi jew li jkolli xi ng˙id mag˙homg˙ax hekk kif kienet tibda xi tilwimakien jaqag˙li l-g˙amad quddiem

g˙ajnejja, kont ninstaram g˙al kollox ukont nintrema fil-©enb. Mill-banda l-o˙ra meta kont nag˙raf nibqa’ kalm uferrie˙i u kont nittratta man-niesb’fiduçja u nimxi mag˙hom ta’ nies,allura kont inkun ippremjat bid-dawl.

Iltqajt ma’ l-im˙abbaL-istess esperjenza kelli fl-isfera ta’ l-

im˙abba; ej’naraw kif. Is-sajf ta’ wara l-inçident, il-©enituri tieg˙i ˙aduni btala˙dejn il-ba˙ar. Hemm iltqajt ma’ tfajlata’ mpari, ming˙alija kien jisimhaNicole. Da˙let fid-dinja tieg˙i b˙alkewkba kbira ˙amra, jew a˙jar b˙alçirasa misjura ˙amra ˙amra. Óa©awa˙da kont çert minnha: li kienettixg˙el u li kienet ˙amra.

Sa˙˙ritni bi ©mielha u l-˙lewwatag˙ha bellusija ma ˙allitnix iΩjedimmur ‘lura d-dar bil-lejl ˙a norqod ‘ilbog˙od minnha, g˙aliex parti mid-dawltieg˙i kien jibqa’ mag˙ha warajja. Biexner©a’ nirkuprah kollu kien ikolli bilforsner©a’ mmur insibha. Kien l-istessdaqslikieku kienet qieg˙da ©©ibli d-dawl hi f’idejha, f’xuxitha, f’ri©lejha˙afja fuq ir-ramel, u fil-˙oss ta’ le˙inha.

L-affarijiet jitkellmuKif qatt stajt ng˙ix dak iΩ-Ωmien

kollu ming˙ajr ma ninteba˙ li kull ˙a©afid-dinja g˙andha le˙en u titkellem?Mhux biss il-˙wejje© li suppost jitkellmuimma l-o˙rajn ukoll, b˙al xatba, ˙itanta’ djar, dellijiet is-si©ar, ir-ramel u ... is-skiet.

Madankollu, sa minn qabel l-inçident, kont in˙obbhom il-˙sejjes,imm’issa hu çar ˙afna g˙alija li makontx noqg˙od nismag˙hom. Wara litlift id-dawl, ma bqajtx nista’ nit˙arrekkemxejn li ma kontx nipprovoka

valanga ta’ ˙sejjes. Jekk nid˙ol f’kamartibil-lejl, l-istess kamra li fiha qatt masmajt xejn, issa ninteba˙ li l-istatwettatal-©ibs li g˙andi fuq il-˙o©or tal-fuklariddur ˙arira lejja; naf g˙ax nismag˙hat˙axwex ftit fl-arja, ˙oss ˙afif iΩjed mill-˙oss ta’ id ixxejjer. Meta mmid ri©li, l-injam ta’ l-art iΩaqΩaq f’tnehida jewg˙anja - iΩ-Ωew© ˙sejjes nag˙rafhom -u l-g˙anja tidwi minn tavlun g˙all-ie˙or, sa ©ewwa nett, sat-tieqa, biexjien in˙oss il-kejl tal-fond tal-kamra.

Kull biçça g˙amara ΩΩaqΩaq, darba,darbtejn jew g˙axar darbiet u t˙alliwarajha rima tidwi ta’ ©esti jtiru fl-arja.Is-sodda, il-gwardarobba, is-si©©ijiet,kollha jitmattru u jittewbu u jΩommu n-nifs.

Jekk iqum xi ftit tar-ri˙ u jimbottalikemxejn il-bieb tal-kamra, fis iΩaqΩaqli ujavΩani: ‘ir-ri˙’. Imma meta id xi ˙addtimbuttah, miΩ-ΩaqΩiqa nkun naf li ©iexi ˙add. Jien mill-ewwel kont ninteba˙bid-differenza.

Ta’ spiss tismag˙hom jg˙idulek li l-g˙omja jisimg˙u iΩjed, imma jien majidhirlix li dan hu minnu. Mhux widnejjakienu qed jisimg˙u a˙jar imma jienkont qed ninqeda bihom a˙jar.Ghajnejn il-bniedem huma strumentmeraviljuΩ li jifirxulu quddiemu l-g˙anakollu tal-˙ajja fiΩika. Imma a˙na maniksbu xejn f’din il-˙ajja jekk man˙allsux g˙aliha, u l-benefiççji kollha lid-dawl t’g˙ajnejna jroddilna jkollnan˙allsu g˙alih billi niçça˙˙du minno˙rajn li l-anqas biss inkunu ntba˙na lijeΩistu. Dawn huma l-g˙otjiet li issang˙atawli bix-xaba’.

G˙alhekk qatt ma stajt g˙all-frattarija, ˙sejjes bla bΩonn jew muΩikabla waqfien. Óoss li ma nag˙tux kasuhu daqqa ta’ ˙arta ‘l ©isimna u ‘l ru˙na,

g˙ax il-˙oss mhux xi ˙a©a li qed ti©ribarra minna, imma preΩenza ˙ajja lig˙addejja minn ©o fina li tibqa’titnikker hemm sakemm nag˙tu kasha.Irrid nis˙aq li tfal g˙omja g˙andhomji©u m˙arsa minn kull g˙ajjat, muΩikama taqtax u assalti o˙ra kiefra b˙aldawn. G˙al bniedem ag˙ma, ˙ossqawwi u bla bΩonn g˙andu l-istesseffett ta’ ra©© qawwi ta’ dawl f’g˙ajnejnxi ˙add li jara. Iwe©©a’.

Idejja saru g˙orrief u ˙adu l-˙ajjaG˙all-bidu jdejja ma ridux jobdu.

Meta kienu jfittxu tazza fuq il-mejda makinux isibuha. Kienu jteftfu madwarpumijiet ta’ bibien, kienu j˙alltu tastisuwed ma’ bojod fuq il-pjanu, kienujitferfru fl-ajru meta joqorbu lejnaffarijiet. Kienu b˙allikiekum’g˙adhomx biçça minni, b˙al kiekukienu nqatg˙u minni, u g˙al xi Ωmiendin is-sitwazzjoni kienet tbeΩΩag˙ni.

B’xorti tajba, m’g˙addiex wisqΩmien biex ninteba˙ li minflok kienusaru bla uΩu kienu aktarx qed jitg˙allmujsiru g˙orrief. Sempliçiment ˙ti©ilhomjidraw x’inhi liberta’. Jien ˙sibthom maridux jobdu, imma huma ma kienu qedjirçievu ebda ordnijiet meta l-g˙ajnejnma kinux g˙adhom hemm jikkmandaw.

Meta kelli g˙ajnejja, subg˙ajja kienuri©idi, nofshom mejta fi truf idejja,tajbin biss biex ji©bru xi ˙a©a. Issa,imma, kull wie˙ed minnhom telaq g˙alrasu. Bdew jiskopru ˙wejje©independentement minn xulxin, jibdlulivelli, u kull wie˙ed g˙alih wa˙du kienujitqalu u ji˙fiefu.

Billi kont tlift id-dawl kont na˙seb lijien kelli no˙ro© biex niltaqa’ ma’ l-o©©etti, imma skoprejt li kienu huma likienu ji©u jilqg˙uni minflok. Qatt ma

˙tie©li mmur aktar minn nofs triqmag˙hom, g˙ax l-univers sar kompliçi fix-xewqat kollha tieg˙i. Jekk subajja ˙assewta˙thom it-tondjatura ta’ tuffie˙a, kullwie˙ed minnhom bi pressjoni differenti,ma kienx jg˙addi Ωmien wisq biex nibdanitfixkel jekk it-toqol kienx ©ej minn subajjajew mit-tuffie˙a. Sa˙ansitra ma kontxinkun naf jekk kontx jien qed immissha jewkinitx hi qieg˙da tmissini. Hekk kif jien sirtparti mit-tuffie˙a u hi saret parti minni.

Li tmiss it-tadam fil-©nien - utmisshom tabil˙aqq - li tmiss il-˙itan tad-dar, id-drapp tal-purtieri, jew tuba ˙amrijahu Ωgur li tarahom daqs li kieku b’g˙ajnejk.Anzi hu aktar milli tarahom. Tkun qedtikkomunika mag˙hom bil-frekwenzatag˙hom. Tkun qed t˙alli l-kurrenttag˙hom jitwa˙˙ad mal-kurrent tieg˙ek,eΩatt b˙all-kurrent elettriku - din him˙abba.

Ix-xamm g˙alija kien ukoll b˙all-˙ass -sfera o˙ra ovvja mill-univers li trodd l-im˙abba. Bdejt nipprova naqta’l-annimali x’sensazzjonijietsetg˙u jkollhom metakienu jxammu l-arja.

Dan il-miraklu kontinwu ta’ fejqankont nisimg˙u imxandar çar l-aktar fil-Paternoster li kont ng˙id kull filg˙axijaqabel norqod. Ma kontx nibΩa’. Xi w˙udkienu jg˙idu li g˙andi l-fidi u kif jista’ jkunli ma nemminx fil-preΩenza ta’ dan il-g˙a©eb dejjem ji©©edded quddiemi?Ìewwa fija, kull ˙oss, kull ri˙a, kullg˙amla kontinwament jitbiddlu f’dija,dawl jibdel ilwienu biex jo˙loq minniag˙ma kalejdoskopju ˙aj.

Ìenituri speçjaliImma wasal iΩ-Ωmien li niççara ˙a©a.

Kelli ©enituri tajbin, mhux sempliçiment©enituri li xtaquli l-©id, imma ©enituri liqalbhom u l-intelli©enza tag˙hom kienumiftu˙in g˙al ˙wejje© spiritwali.

G˙alihom id-

dinja ma kinitxmag˙mula biss minno©©etti ta’ bΩonn, li

tinqeda bihom dejjembl-istess mod; g˙alihom,

fuq kollox, ma kinitxbilfors xi sa˙ta li ma tkunx

b˙all-o˙rajn. Fl-a˙˙ar, il-©enituri tieg˙i kienu nies li

dejjem kienu lesti jammettu li l-mod kif huma kienu j˙arsu lejn il-

˙ajja, il-mod tas-soltu tag˙hom, forsima kienx il-mod wa˙dieni possibbli kifwie˙ed seta’ j˙ares lejn il-˙ajja; f’dankienu ta’ inkora©©ament kbir.

G˙alhekk sal-lum ng˙id lill-©enituri liuliedhom tilfu d-dawl biex iqawwuqalbhom. In-nuqqas ta’ dawl hutabil˙aqq tfixkil, imma jsir miΩerja bissjekk tiΩdied mieg˙u l-bluha.Inqawwilhom qalbhom u nis˙qilhombiex qatt ma jo˙duha kontra dak libinhom jew binthom Ωg˙ar ikunuqeg˙din jiskopru. Qatt m’g˙andhomjg˙idu: ‘Int ma tistax tkun taf g˙ax intma tarax’; u mill-inqas g˙andhomjg˙idu: ‘Tag˙milx hekk g˙ax hemm il-periklu’. G˙al tifel li ma jarax hemmtheddida ˙afna akbar mill-©rie˙i kollhau l-gundalli kollha, u l-grif kollu u l-we©g˙at kollha li jistg˙u ji©rulu, u dakhu l-periklu ta’ l-iΩolament.

Ìuvni li werwirniMeta kelli ˙mistax-il sena kont

inqatta’ ˙afna ˙in wara nofsinharijietma’ wie˙ed ©uvni ta’ mpari li b˙alikien ag˙ma; irrid inΩid li kien tilef id-dawl f’çirkostanzi jixbhu ˙afna liltieg˙i. Illum ng˙id li ftit huma tifkirietili jwerwruni aktar. Dan il-©uvniwerwirni. Kien xbieha ˙ajja g˙alija ta’

kull ma seta’ ©rali li ma kontx ixxurtjatdaqs kemm kont, ˙afna aktar milli kienhu. G˙ax kien tabil˙aqq ag˙ma. Mill-inçident tieg˙u baqa’ ma ra xejn. Il-fakultajiet tieg˙u kienu normali u seta’©ie jara daqskemm ©ejt nara jien. Immakien imça˙˙ad minn dan. Biexjipprote©uh, kif kienu jg˙idu, kienuqatg˙uh minn kollox u sa˙ansitra kienujiddie˙ku bl-isforzi tieg˙u biex ifisserdak li kien i˙oss. B’u©ig˙ kbir ta’ qalb ubiex jivvendika ru˙u kien xe˙et lilunnifsu f’abbiss ta’ solitudni qalila. Sa x-

xe˙ta ta’ ©ismu stess f’qieg˙ ta’pultruna kienet tesprimi t-telqa li kienqed jg˙ix. Bi qsim il-qalb intba˙t li jienstess ma kont ninΩillu xejn.

Tra©edji b˙al din ji©ru aktar ta’ spissmilli wie˙ed jimma©ina u huma tantterribbli g˙ax, f’kull kaΩ, setg˙u ji©uevitati. Biex ma ji©rux, nirrepeti, je˙tie©biss li n-nies ta’ madwarhom li jarawb’g˙ajnejhom m’g˙andhomx jibqg˙ujis˙qu li l-mod wa˙dieni kif tara d-dinjahu biss dak tag˙hom.

Fl-eta’ ta’ tmien snin kelli kolloxfavur tieg˙i biex ner©a’ naffaççja d-dinja. Il-©enituri tieg˙i kienu j˙allunin˙uf, kienu jwie©bu g˙al kull mistoqsijali kont nag˙mlilhom, kienu juru interessfl-iskoperti kollha tieg˙i, anki dawk l-aktar strambi. Meta kont inkun miexif’xi triq fil-kampanja bis-si©ar mal-©nub,kont kapaçi nipponta lejn kull si©ra,anki jekk id-distanzi ta’ bejniethom makinux ikunu ndaqs. Kont inkun naf jekkis-si©ra kinitx wieqfa u dritta, kinitxi©©orr il-frieg˙i b˙alma ©isem i©orr rasujew jekk kinitx xi arbuxxell u ti©borhomkollha ma’ djulha.

Fid-dinja m’inhix wa˙diIlkoll kemm a˙na, sew jekk g˙omja

u sew jekk naraw, kollha nag˙mlu g˙alΩaqqna. Irridu kollox g˙alina. Ankiming˙ajr ma ninteb˙u, irridu li l-universikun jixbahna u li l-ispazju jkun kollutag˙na. Imma tifel ag˙ma ma jdumxma jitg˙allem li dan ma jistax ikun. Iridjitg˙allem, g˙ax kull darba li jinsa lif’did-dinja mhux wa˙du malajr jinteba˙g˙ax jaqla’ xi daqqa fuq rasu u ji©imalajr f’tieg˙u. Mill-banda l-o˙ra, kulldarba li jiftakar, hu jkun ippremjat g˙axkollox ji©i favur tieg˙u.

Jacques Lusseyran

Ûmien twil ilu, jew forsim’ilux daqshekk Ωmien, kienhemm tribu’ li kien jg˙ix ©o

g˙ar mudlam u kiesa˙. In-nieskienu joqog˙du mgezzin flimkienbiex jis˙nu u jibku. Fil-fatt kull makienu jag˙mlu kien li jitbikkewmin˙abba l-kes˙a - bikja twila u litinstema’ mill-bog˙od. Dak bisskienu jafu jag˙mlu. Kull ma kienjinstema’ ˙iere© mill-g˙ar kienulamentazzjonijiet, qrid u biki. Imman-nies l-anqas biss kienu ˙a©a o˙ra,

peress li huma qatt ma kienufer˙anin. Fl-g˙ar kien hemm spirtuta’ mewt, imma n-nies ma kinuxindunaw bih, g˙ax qatt ma sarujafu l-ispirtu tal-˙ajja.

Jum minnhom, huma semg˙ule˙en differenti minn tag˙hom ©ejmin-na˙a tal-bokka ta’ l-g˙ar. Il-le˙en qalilhom: ‘Smajt il-bikitag˙kom. Óassejt il-kes˙a u rajt id-dlam li qeg˙din fih. Ìejt biexng˙inkom.’

In-nies ta’ l-g˙ar siktu f’daqqa.

Qatt ma kienu semg˙uha din il-vuçi. Kien le˙en mimli tama immahuma ma kinux jafu x’inhi tama ug˙alhekk il-le˙en instema’ strambg˙all-a˙˙ar. Qalulu: ‘Kif inkunuçerti li int ©ejt biex tg˙inna?’

‘Afdaw fija. G˙andi kull mate˙tie©u.’

In-nies ta’ l-g˙ar ˙arsu lejn il-figura ta’ dan l-istran©ier kif setg˙uminn ©od-dlam. Rawh jg˙abbi˙a©a fuq o˙ra, imbag˙ad jitbaxxau jer©a’ jibni fuq li kien hemm.

‘X’int tag˙mel?’ staqsa le˙en,kollu nervuΩ.

Ir-ra©el ma we©ibx.‘G˙idilna x’inti tag˙mel!’ g˙ajjat

le˙en ie˙or.Ir-ra©el re©a’ ma we©ibx.‘G˙idilna!’ qal ie˙or bl-herra.L-istran©ier qam dritt u

qalilhom: ‘G˙andi dak li te˙tie©u.’Dak il-˙in dar lejn il-munzell li kieng˙amel u xeg˙lu. Iz-zkuk qabdumalajr u l-g˙ar imtela bid-dawl.

‘Itfih’, qalu n-nies imbeΩΩa’,waqt li taw daharhom lid-dawl.‘Dan iwe©©g˙alna g˙ajnejna.’

‘Id-dawl dejjem iwe©©a’ qabelma jibda jg˙in. Ersqu eqreb.Dalwaqt jg˙addielkom l-u©ig˙.’

‘Ma tarax!’ qal wie˙ed.‘Mhux se nkun jien tg˙id!’ qal

ie˙or.‘Irid ikun xi ˙add mi©nun biex

jie˙u riskju b˙al dak u j˙aresb’g˙ajnejh lejn dak id-dawl,’ qal it-tielet ra©el.

L-istran©ier qag˙ad ˙dejn in-nar. ‘Tippreferu toqog˙du fid-dlam? Tippreferu li tibqg˙u fil-kes˙a? Tag˙tux kas il-biΩg˙attag˙kom. Ag˙mlu pass ‘il quddiemu emmnu.’

G˙al ˙in twil ˙add ma tniffes.In-nies tgeddsu fi gruppi waqt likomplew jg˙attu g˙ajnejhom mid-dawl.

L-istran©ier wieqaf ˙dejn in-naripprova j˙ajjarhom: ‘Hawn is-s˙anahawn.’

‘G˙andu ra©un,’ qal le˙en minnwarajh. L-istran©ier dar u minnwarajh ra mara riesqa bil-mod lejnin-nar. ‘L-g˙ar hu iktar s˙un. Issanista’ nifta˙ g˙ajnejja u nara.’

‘Ersaq eqreb,’ stedinha l-istran©ier.

Hekk g˙amlet u da˙let f’çirkutad-dawl li kien ©ej mill-˙u©©ie©a.‘Kemm hawn s˙ana hawn!’ qaletbil-kuntentizza waqt li ressqetidejha eqreb lejn in-nar u bdiettis˙on.

‘Ersqu ‘l hawn. Veru hawn is-s˙ana,’ qaltilhom lil s˙abha.

‘Iskot’, çanfarha ra©el minnhom.‘Ma tist˙ix i©©orrna mieg˙ek fil-©enn ta’ mo˙˙ok? Óallina. Mur u˙allina bi kwietna u ˙u d-dawlmieg˙ek.’

Il-mara daret lejn l-istran©ier ustaqsietu: ‘G˙aliex ma jridux ji©u?’

Ir-ra©el qalilha: ‘Dawn jag˙Ωlu l-kes˙a. G˙ax g˙alkemm i˙ossu l-bard, jippreferu l-kes˙a xortawa˙da, g˙ax dik biss jafu.Jippreferu j˙ossu l-kes˙a millijinbidlu.’

‘U jibqg˙u jg˙ixu fid-dlam?‘U jg˙ixu fid-dlam.’

Il-mara siktet u baqg˙et t˙areslejn id-dlam, imbag˙ad lejn ir-ra©el.

‘Se titlaq minn ˙dejn in-nar?’Il-mara ˙asbitha ftit imbag˙ad

wie©bet: ‘Le. Ma nifla˙x ng˙ix iktarfil-kes˙a. Imma l-˙sieb li l-poplutieg˙i qieg˙ed fid-dlam ikiddni.’

‘M’hemmx g˙alfejn tinkwieta.’Ir-ra©el tbaxxa u ©ibed zokkçkejken jaqbad minn ©ol-munzell.‘Óu dan lill-poplu tieg˙ek.G˙idilhom li d-dawl qieg˙ed hawnu li d-dawl jarmi s-s˙ana.G˙idilhom li d-dawl qieg˙ed hawng˙al kull min jixtiequ.’

Il-mara hekk g˙amlet. Qabdetiz-zokk u mxiet bih lejn l-irkejjenmudlama ta’ l-g˙ar. Jekk ulied il-poplu tag˙ha ma ridux jersqu lejnid-dawl, kienet se tie˙u d-dawlf’nofshom hi. Kienu t-tfal li resqu l-ewwel biex jaraw mill-qrib dak id-dawl çkejken. Kienu t-tfal li ˙allewil-meravilja teg˙leb il-biΩa’ fihom. Uresqu, u sa˙nu, u fer˙u. Uwarajhom resqu l-ommijiet u Ω-Ωg˙aΩag˙. Dawk li kienuming˙alihom l-aktar b’sa˙˙ithom ukura©©uΩi resqu l-a˙˙ar.

Imma xi w˙ud ma resqu qatt. Umietu fil-kes˙a u d-dlam!

Adattata minn kitba ta’ Max Lucado

TereΩa kienet g˙amja g˙al kollox.Mara çkejkna fl-istatura, imma kbira fil-g˙erf tal-˙ajja. Minkejja li kienet g˙amjakienet dejjem tkun fuq saqajha minnkmieni filg˙odu b’xag˙arha f’postu u l-makeup perfett, dejjem nadifa u bitbissima fuq fommha.

Dakinhar li waslet l-ewwel darba fid-dar ta’ l-anzjani qalulha tistenna sa maj˙ejjulha l-kamra fejn kellha tid˙ol.Damet tistenna g˙al sig˙at s˙a˙ sakemmil-kamra kienet lesta. Imma t-tbissimasottili qatt ma ˙alliet lil wiççha. Fl-a˙˙arqalulha li kollox kien lest u waqt li bdietriesqa bil-mod lejn il-lift bdejtniddeskrivilha l-kamra kif kienet armatabid-dettalji kollha.

‘Tog˙©obni,’ qaltli b’˙afnaentuΩjaΩmu.

‘U g˙adek ma rajtx il-kamra. Anqasbiss tista’ tara x’fiha jew x’g˙amarag˙andha. Stenna ftit, biex tara kift˙ossok!’ g˙edtilha jien.

‘Dak mhux importanti,’ qaltli. ‘Il-kamra Ωgur sabi˙a, g˙ax fil-kamra seng˙ix jien! Fil-˙ajja trid tiddeçiedi int kifse t˙ares lejn l-affarijiet u jekk hux se tkun

fer˙ana jew le. Jekk tog˙©obnix il-kamrama jiddependix mill-g˙amara imma kifna˙seb jien. Jien iddeçidejt li l-kamra setog˙©obni.

Hija deçiΩjoni li nag˙mel kuljum mallinqum. Kull ©urnata g˙andi g˙aΩla: nista’noqg˙od fis-sodda na˙seb fuq id-diffikultajiet kollha li g˙andi u dawk il-partijiet ta’ ©ismi li ju©g˙uni um’g˙adhomx jiffunzjonaw tajjeb, jewinqum mis-sodda u nirringrazzja lil Alla ta’kemm g˙adni f’sa˙˙ti. Kull ©urnata hijarigal u sakemm g˙ajnejja jibqg˙u jinfet˙u,g˙alkemm ma nara xejn, xorta kapaçinibqa’ niffoka fuq kull ©urnata ©dida u l-memorji sbie˙ li ˙Ωint tul ˙ajti kollha.’

‘Il-˙ajja qisha kont tal-bank’, komplietix-xi˙a, ‘tiddepoΩita l-©id biex meta ti©ibΩonn tfittex u ssib. Dejjem ftakar ˙amesregoli sempliçi biex ˙ajtek tkun fer˙ana:• Ne˙˙i minn qalbek kull mibeg˙da.• Warrab minn mo˙˙ok kull inkwiet.• G˙ix ˙ajja sempliçi.• Ag˙ti ˙afna.• Ippretendi ftit.’

Ma kellix sa˙˙a nlissen kelma o˙ra!

Kont na˙dem f’dar ta’ l-anzjani, nie˙u ˙sieb ir-residenti.Ix-xog˙ol tieg˙i laqqag˙ni m’anzjani ta’ kull karattru utip. Imma qatt ma nista’ ninsa lil TereΩa, mara anzjanata’ 92 sena li kien mitilha Ωew©ha ftit qabel ma wasletfid-dar fejn kont na˙dem jien.

Minn fuq il-˙ajt setg˙u jarawiz-zkuk tas-si©ar li jag˙tu ‘l fuqmill-˙ajt. Kienu jidhru si©ar tal-frott. Wie˙ed minnhomirnexxielu jaqbeΩ il-˙ajt u g˙ebfuq in-na˙a l-o˙ra.

L-ie˙or qabeΩ ukoll. It-tnejnxorbu u kielu. Ta’ l-ewwel ried issajorqod u jistrie˙. It-tieni qallu:

‘U s˙abna l-o˙rajn li ˙allejnawarajna? Min se jg˙inhom isibudan l-Oasi?’

‘A˙na mhux we˙idna sibna t-triq! Mela ˙alli lil kul˙add jg˙ix˙ajtu! Issa li sibt il-©enna tridninirritorna f’dak l-infern li konnafih?’ u dawwar rasu n-na˙a l-o˙rabiex jorqod f’dak il-frisk sabi˙.

Sie˙bu ma fela˙x. Minflokstra˙ re©a’ qabeΩ il-˙ajt u

Ûew© persuni ntilfu fid-deΩert. Kienu qeg˙din imutu bil-©u˙ u bil-g˙atx.Fl-a˙˙ar qorbu lejn ˙ajt g˙oli. Fuq in-na˙a l-o˙ra tal-˙ajt setg˙ujisimg˙u l-˙oss ta’ l-ilma j©elben mal-©ebel u g˙asafar jg˙annu.

irritorna fid-deΩert biex jg˙inpersuni o˙rajn li kienu qedjivvja©©aw u kienu g˙adhommitlufin fid-deΩert. Riedjg˙inhom jo˙or©u mill-Infern.

G˙al ta’ l-ewwel il-©ennakienet biss wara l-˙ajt. G˙altat-tieni ma baqax jeΩisti˙ajt bejn ©enna u nfern!

Dik id-darba kellu jsiefer ftit iktarfit-tul imma g˙all-a˙˙ar darba g˙aliexkien iddeçieda li jsib xog˙ol ie˙orMalta biex iktar igawdi lil martu. Kellujmur il-Filippini u ddeçidew li wara danil-vja©©, kienu ser iqattg˙u il-kumplament ta’ ˙ajjithom isiefruflimkien kull meta kienu jistg˙u.

Martin siefer u fl-ewwel ©img˙a,kien jibg˙atilha l-ittri u rigali Ωg˙ariΩda wara ftit ©img˙at, Edith mabaqg˙et tirçievi xejn. G˙all-ewwelwa˙˙let fil-posta, imbag˙ad bdietta˙seb li kien ©ralu xi ˙a©a u ˙add maqalilha xejn. Kellu xog˙ol ftitperikoluΩ fuq ir-riggi taΩ-Ωejt immameta bag˙tet tistaqsi g˙alih, qalulha likien f’sa˙˙tu. Imbag˙ad bdiet ta˙sebli kien qag˙ad lura mir-rigali biex jibdaj©emma’ g˙all-vja©©i li kellhom jibdewjag˙mlu flimkien. Re©a’ bedajibg˙atilha xi ittra kultant.

L-a˙˙ar ittra li rçeviet ming˙anduma kienet la romantika u l-anqas twila

b˙al dawk li kien jibg˙atilha minnvja©©i o˙ra.

“Edith, ma nafx kif ser naqbadng˙idlek ... jien ma n˙ossnixmiΩΩewwe© iΩjed mieg˙ek ... iltqajt ma’Aika Marie u nixtieq nibni familjamag˙ha .. jekk tista’ a˙firli imma marridx nid˙ak bik u n˙allik tibqa’tistennieni g˙al xejn.”

Edith ˙aditha bi kbira ˙afna umardet ukoll anki bis-solitudni. BiΩ-Ωmien, beda jg˙addilha ftit ftit u bdiettapprezzah talli qalilha l-verita’ mill-ewwel u ma da˙akx biha. Kienet taf liminn dejjem xtaq ikollu familja imma lihi ma setg˙et tag˙tih qatt. Aika Mariekellha g˙oxrin sena, fqira immab’sa˙˙itha. Martin u Edith kellhom fuql-erbg˙in sena sew u qatg˙u qalbhom lijkollhom familja flimkien. Lil Edith qattma we©©ag˙ha talli ma tag˙tux tfalimma issa kellu ç-çans jaqta’ xewqtuma’ tfajla fqira u Ωag˙Ωug˙a.

Isseparaw bil-posta iΩda baqg˙u

jiktbu lil xulxin kultant. TwieldetHannah u wara twieled Linos. Kienjibg˙atilha r-ritratti tag˙hom u ta’ Aikaukoll g˙ax Edit˙ kienet titlobhomlu histess.

Kienet Aika li kitbet lil Edith b’IngliΩimkisser dwar il-mewt ta’ Martin wara liwe©©a’ gravament fuq ix-xog˙ol. Dinid-darba is-separazzjoni kienetkompleta, kbira wisq u g˙al dejjem.A˙jar baqg˙et tafu ta’ ˙addie˙or millimejjet.

Iddeçidiet li tag˙mel xi ˙a©a ta’ ©id,u li ma tibqax wa˙edha. Kienett˙ossha li ma kienet tajba g˙al xejn.Bag˙tet lil Aika biex ti©i Malta bit-tfalimqar g˙al btala. Óalsitilhom kollox hig˙ax kienet taf x’faqar kienet tg˙ix fihf’pajjiΩha issa li Ωew©ha kien miet.

Aika u Ω-Ωew©t itfal tag˙ha ta’ seba’u ˙ames snin waslu l-ajruport g˙ajjeninu meta Edith rathom mexjin, ˙asbithomtlitt itfal morda tant kemm kienu rqaqu sfajra bl-g˙ejja. Laqg˙ethom f’darha,libbsithom u temg˙ethom. Semg˙et l-istorja ta’ Aika, li twieldet minn©enituri morda, orfni minn mindu kellhatnax-il sena, ti©©erra fit-toroq tittallabg˙al ftit kenn u ikel, sakemm ma rahaMartin, t˙assarha, g˙enha u sari˙obbha. Iç-çkejken Linos kien il-kopjaeΩatt ta’ Martin u Hannah kienet tiflaferri˙ija u fuq ru˙ha.

Edith kienet t˙ossha l-iktar mara xxurtjata fid-dinja kollhag˙aliex kienet miΩΩew©a lill-iktar ra©el bil-g˙aqal li setg˙etqatt issib. Hi u Ωew©ha Martin kienu ilhom miΩΩew©intlieta u g˙oxrin sena, sena isba˙ mill-o˙ra flimkien u kieng˙adu jibg˙atilha l-fjuri u l-kartolini f’kull g˙eluq sninha,anniversarju u kull meta kien isiefer fuq xog˙ol.

Fix-xahrejn li g˙amlu Malta ma’ Edith,it-tfal u ommhom tqawwew sew, Edith˙adet lil Aika tag˙mel xag˙arha u ˙adetlit-tfal fi skola speçjali g˙al stran©ieri.Draw lil xulxin u saru qishom familjawa˙da. Xtaqu jibqg˙u Malta iΩda Aika uuliedha kellhom jer©g˙u lura f’pajjiΩhom.U Edith re©g˙et ˙adet deçiΩjoni o˙raimportanti kemm g˙aliha u speçjalmentg˙al Aika u ulied Martin. Il-mara liserqitilha lil Ωew©ha l-g˙aΩiΩ u li tatu dakli hi qatt ma setg˙et tag˙tih, kienet saretil-bint li qatt ma kellha u ulied Martinkienu jfakkruha f’Martin li kienet g˙adhat˙obb wisq.

Edith addottat lil Aika u lil uliedhab˙alha t-tfal tag˙ha wara li staqsiethomridux jibqg˙u mag˙ha. Sa fl-a˙˙ar, Edithsaret omm u kellha lil min i˙obbha u hi lilmin tie˙u ˙sieb. Ûew©ha f’dik l-ittra likisritilha qalbha talabha biex ta˙firlu u hiurietu li qed ta˙firlu billi g˙enet u ˙abbetlill-familja tieg˙u. Óabbithom uaççettathom g˙ax ˙afritlu. Rat lil Aikater©a’ tiΩΩewwe© lil ra©el Malti bil-g˙aqal,rat lit-tfal ta’ Martin jitg˙allmu l-iskola ujil˙qu g˙alliema u rathom jiΩΩew©u wkoll.G˙ammdet hi lit-tarbija il-©dida ta’ Aika uΩew©ha u saret nanna ta’ sitt itfal o˙ra.

Dak li g˙amlet ma’ Aika u uliedha f’25sena, issa bdew jag˙mluh mag˙ha humala darba xja˙et g˙alkemm qatt mappretendiet xejn lura.

Edith tg˙allmet li m’hemmx ˙a©aikbar milli tifhem, tag˙der, ta˙fer, t˙ennu tg˙in lil min t˙obb u lil min g˙andubΩonnok. Irçeviet ˙afna iΩjedlura minn “grazzi”.

Qatt ˙sibt liema diski tiddedikalil xi persuni li jissemmew fil-Bibbja?

Qarrej bag˙tilna lista ta’ nies mill-Bibbja li xtaq jiddedikalhom diska.G˙al kull persuna g˙aΩel diska li l-isem tag˙ha jaqbel ma’ l-istorja jewkwalita’ li kellu jew kellha dik il-persuna.

Noe’: “Raindrops Keep Falling on My Head”Adam u Eva: “Strangers in Paradise”Lazzru: “The Second Time Around”Ester: “I Feel Pretty”Ìob: “I’ve Got a Right to Sing the Blues”Mose’: “The Wanderer”ÌeΩabel: “The Lady is a Tramp”Sansun: “Hair”Salome’: “I Could Have Danced All Night”Danjel: “The Lion Sleeps Tonight”ÌoΩwe’: “Good Vibrations”Pietru: “I’m Sorry”EΩaw: “Born To Be Wild”Ìeremija: “Take This Job and Shove It”Sidrak, Mesak u Abednego: “Great Balls of Fire!”Il-Ma©i: “When You Wish Upon a Star”Ìona: “Got a Whale of a Tale”Elija: “Up, Up, and Away”Metuselah: “Stayin’ Alive”Nebukadnessar: “Crazy”

Iktbilna u g˙idilna g˙aliex ta˙seb li l-isem tad-diska jaqbel mal-persuna©©. OkkaΩjoni tajba biex tqalleb il-Bibbja u tfittex minkienu dawn il-persuni.

L-a˙jar twe©iba li nirçievu tirba˙abbonament b’xejn ta’ l-RM2000 g˙al sena.

KOMPETIZZJONIKOMPETIZZJONIKOMPETIZZJONIKOMPETIZZJONIKOMPETIZZJONI

Kemm jaffaxxinani l-fatt li kwazi f’kull lukanda li hawn fl-Ewropa,f’kull kamra, ssib kopja tal-Bibbja! Daqqa ©o kexxun, daqqa fuqkomodina, dejjem hemm il-preΩenza ta’ dan il-ktieb.

Kull meta nidhol f’kamra ta’ lukanda u nara dan il-ktieb, ti©inif’mo˙˙i storja li darba smajt ta’ ©uvni li sab ruhu fis-silenzju ta’kamra ta’ lukanda. Is-skiet beda jbeΩΩg˙u u ˙assu jag˙fasfuqu. Kellu ˙afna ˙sibijiet f’mo˙˙u g˙addejjin, ˙sibijiettqal u diffiçli. Óaseb f’˙ajtu, Ωmien pjuttost qasiriΩda mimli bl-intriççi u t-ta˙wid. Kif se jsolvi l-problemi li ˙oloq hu stess g˙alih u g˙all-o˙rajn?Kif se jsib tarf tal-kobba m˙abbla? Ma setaxisib tarf. U ˙a deçizjoni... li jtemm ˙ajtu. IΩdax’˙in qam biex jo˙ro© ‘il barra u jwettaqdak li kien ˙aseb, g˙ajnejh waqg˙u fuqktieb li kien qieg˙ed fuq il-komodina.Ma kienx rah qabel. Kienet Bibbja.Feta˙ha u beda jaqra. U komplajaqra. Sab ru˙u jibki, ma jafxg˙aliex. Ma ˙ari©x mill-kamraimma kompla jaqra...

F’bosta lukandi ssib Bibbjaf’kull kamra. G˙andek wa˙da fil-kamra tieg˙ek?

Billi r-rivista b’aspetti partikulari lijappellaw liΩ-Ωg˙aΩag˙ hi r-R+M2000 u lin˙oss li tinqara ˙afna g˙ax apprezzataminnhom, nixtieq ng˙id liΩ-Ωg˙aΩag˙ l-istorja tas-sej˙a tieg˙i reli©juΩa. Minnmindu kont Ωg˙ira sikwit kont ng˙id lil tal-familja li nixtieq nid˙ol soru, imma ˙addma kien jag˙ti kasi. In˙oss li kont imfissdafil-familja fejn ˙add ma kien ja˙seb li kontnasal g˙al dan. Anzi ommi kellha pro©ettio˙ra g˙alija.

Flimkien mal-˙abiba tieg˙i Mary, likienet mill-istess parroçça taΩ-Zebbu© -

Malta, konna mmorru g˙and il-©iΩwiti biexng˙inuhom f’xi ˙idma g˙all-missjoni. DakiΩ-Ωmien konna membri tal-KongregazzjoniMarjana, illum ‘Christian LifeCommunities’, fejn patri giΩwita kienjag˙tina formazzjoni spiritwali. Darbatalabna pjaçir biex immorru Putirjal, fejnhemm il-’Bus Terminus’, ˙alli niltaqg˙uma’ Ωew© membri tal-kongregazzjoni tal-Beata Vergine li kien g˙adhom kif wasluMalta mill-Italja. Il-˙sieb tag˙hom kien lijsiru jafu u jitkellmu ma’ xi Ωg˙aΩag˙Maltin.

Kellna madwar 13-il sena u mill-ewwel˙loqna djalogu sabi˙ u interessanti fejnsibna ru˙na nvoluti f’çertu ˙biberija g˙anjabi kwalitajiet umani u spiritwali taΩ-Ωew©reli©juΩi. Bdew ji©u kull sena u jiena u˙abibti mimlijin bil-fer˙ u entuΩjaΩmukonna nakkompanjawhom f’˙afna parroççili Ωaru. Dawn iΩ-Ωew© sorijiet kienug˙alliema professjonisti fil-kulle©© li

g˙andna fi Cremona, Italja, billi l-appostolat tag˙na huwa l-edukazzjoni taΩ-Ωg˙aΩag˙. Mal-

mixja tas-snin sirt naf xi dettalji tax-xog˙ol tag˙hom. Waqt wie˙ed

iddeçidejt li nid˙ol f’din il-komunita’g˙aliex minn dejjem kienet xewqti li nsirsoru li tg˙allem l-iskola

Fl-Ewropa u fil-MissjoniFl-Italja b˙al issa g˙andna skejjel fi

Cremona, Milan, Ruma u Trieste, min-’nursery school’ sas-sekondarja u ankepensjonati universitarji. Wara 5 snin li

konna nafuhom u hawn g˙arafna b’xi mod l-istil tal-˙ajja tag˙hom, il-˙abiba tieg˙i u jien˙sibna b’kura©© kbir li nitilqu minn Malta. L-g˙ajnuna tal-©enituri tag˙na, anke jekkqeg˙din i˙ossu dispjaçir kbir tal-firda tag˙na,ma naqsitx imma g˙amlulna kura©©. Illummag˙na Ω-Ωew© Ûebbu©in, jinsabu 5 tfajlietMaltin o˙ra, Sr. Jeanne mill-GΩira, Sr. M.Carmen minn Óal-Qormi, Sisters Mary u PollySaliba mir-Rabat, Malta, u Sisters Rita uVictoria mill-Mellie˙a. Dawn ta’ l-a˙˙ar ©ewmg˙ejuna minn Patri Pawl Deguara s.j. liqieg˙ed f’Dar Manresa, Victoria, G˙awdex,tel. 21556635, biex ˙addnu l-˙ajja reli©juΩa uli g˙adu lest jg˙in lil min jixtieq j˙addan dinil-kongregazzjoni. Il-˙abiba tieg˙i u jiena,imwieΩna bl-g˙ajnuna t’Alla, malajr drajna uaddattajna ru˙na g˙al dak li riedet minna l-˙ajja reli©juΩa fil-komunita’.

G˙all-bidu kellna xi diffikultajiet g˙aliex fil-˙ajja reli©juΩa lkoll ninsabu attivi u nidrawnag˙mlu kollox, waqt li qabel kont nag˙melftit xog˙ol fid-dar tieg˙i. Wara li g˙amilt in-novizzjat, flimkien ma’ ˙abibti Mary, hijamarret il-missjoni fil-Kenya, fejn ˙admet b’Ωelukbir u fejn wara 25 sena sfortunatamentmietet f’’inçident tat-traffiku. Illum il-Kenyag˙andna ˙afna sorijiet zg˙aΩag˙ fi 12-il dar fidjoçesijiet differenti. Il-˙idma pastoralitag˙hom hija li jg˙allmu fil-’boarding schools’u ja˙dmu g˙all-promozzjoni spiritwali u soçjalita’ l-Afrikani, b’mod speçjali tal-mara biextg˙ix a˙jar id-dinjita’ tag˙ha.

Óidmieti b˙ala Reli©juΩaJiena bqajt l-Italja, fejn is-superjura talbitni

nistudja. Óadt l-’A levels’ bil-˙sieb li nid˙oll-universita’ l-Italja. Wara li spiççajt l-universita’ bdejt ng˙allem l-IngliΩ fl-iskejjeltag˙na b’˙e©©a u dedikazzjoni kbira, ankejekk hemm bΩonn ta’ ˙afna paçenzja mat-tfal. F’dax-xog˙ol kelli kuntatti tajbin u ta’sodisfazzjon ma’ l-g˙alliema li kontna˙dem mag˙hom flimkien mal-©enituritat-tfal li g˙allimt. Il-kariΩma tag˙na hijaproprju l-˙idma edukattiva li a˙na n˙obbuverament mhux biss g˙ax kienet tal-Fundatriçi Sr. Luçia Peroni erba’ mitt senailu, imma g˙aliex konvinti li permezz ta’ l-edukazzjoni Ω-Ωg˙aΩag˙ jirçievuformazzjoni s˙i˙a li tibni çittadini umani uspiritwali. B˙ala g˙alliema ta’ l-IngliΩ kelliopportunitajiet li nΩur ˙afna bliet fl-Ewropakemm wa˙di biex inΩid it-tag˙rif tal-lingwau kemm ma’ l-istudenti biex ikunu

m˙arr©a g˙all-impenn fix-xog˙ol ‘ilquddiem wara s-snin ta’ l-istudju.

Minkejja l-impenn tag˙na biex inkunug˙alliema li kontinwament niffurmawru˙na g˙all-iskejjel tag˙na, a˙na ng˙ixu l-kariΩma tal-Fundatriçi tag˙na, li dejjemriditna nkunu ma’ l-istudenti g˙alliema uommijiet (b˙alma l-Knisja hi Omm uG˙alliema) b’manjieri spiritwali li jigwidawliΩ-Ωg˙aΩag˙ biex jil˙qu formazzjonikompleta.

Óajja KomunitarjaIl-˙ajja tag˙na fil-komunita’ hija sabi˙a

u tg˙inna ng˙ixu kuntenti fis-sej˙a tag˙na.Fil-˙ajja komunitarja npo©©u flimkien il-kapaçitajiet ta’ kull wa˙da minna u ng˙ixul-missjoni tag˙na fi spirtu ta’kollaborazzjoni u servizz. Hekk g˙andha

Esperjenza sabi˙a fl-IngilterraEsperjenza sabi˙a fl-IngilterraEsperjenza sabi˙a fl-IngilterraEsperjenza sabi˙a fl-IngilterraEsperjenza sabi˙a fl-Ingilterra

Aktar informazzjoni:MaryAnne FrancalanzaEmail: zringa@hotmail.com

tkun dejjem ˙ajjitna g˙alkemm xi daqqietmhux façli g˙aliex il-karattri tag˙na humadiversi. Il-komunita’ tibqa’ dejjem il-posttal-festa u tal-ma˙fra. Fil-komunita’g˙andna l-ispirtu tal-familja u g˙andnariçetta biex qatt ma naqtg˙u qalbna immali ninkura©©ixxu lil xulxin. Nag˙tu dejjeml-ewwel post lil Alla, insa˙˙u t-talb tag˙nau nservu b’fer˙ u b’©eneroΩita’. Illum fil-komunita’ ninsabu sorijiet minn kull partitad-dinja u rridu naffrontaw kulturi diversi.Anke jekk dan mhux sempliçi imma bispirtu reli©juΩ, flimkien ma’ konoxxenza fl-istudju ta’ popli diversi u tal-kulturitag˙hom, ifornuna fil-˙ajja ta’ kuljum biexinkunu speranza u profezija g˙ad-dinja ta’llum li tmexxina lejn ˙ajja isba˙ u itjeb fil-©ejjieni.

Sr. Nancy Micallef

Tistg˙u tg˙inuna?Jiena tfajla u ili no˙ro© ma’ l-istess

©uvni ta’ 19 -il sena g˙al dawn l-a˙˙ar seba’ xhur. Iktar ma qieg˙dansir nafu, iktar qieg˙da ninduna liAlla g˙alih ma tantx huwaimportanti. Mhux g˙ax jiena xiqaddisa l-anqas imma jiena g˙all-inqas meta mmur il-quddiesa jewnisma’ fuq Alla dejjem noqg˙odattenta. Imma hu le. Ma jkolluxsabar f’©ismu x’˙in nid˙lu l-knisja uma jkunx jaf x’inhu jg˙id il-qassis.Huwa jmur biss biex ma toqg˙odxtippridkalu ommu.

Meta jiena nkellmu fuq Alla unistaqsih jekk huwa ma jemminx fih,dejjem jg˙idli li jemmen imma majemminx f’kollox. Per eΩempju, huwama jemminx li l-Madonna baqg˙etver©ni, u ˙afna affarijiet o˙ra. Jienaftit ftit qieg˙da ji©rili b˙alu u matantx g˙adni nemmen f’Alla, u sirtninsih u ma nag˙tix kas tal-preΩenzatieg˙u, tant li çerti drabi jiena u l-g˙arus nag˙mlu intimitajiet sesswaliflimkien. G˙alkemm dak il-˙in nie˙dugost jiena wara dejjem in˙oss ˙afnadwejjaq ©o fija imma ma nafx g˙ala.

Jiena sas-sena l-o˙ra kont g˙adninattendi l-MUSEUM regolari immameta rran©ajt mieg˙u qtajt u ftit lixejn bqajt immur. Is-sena l-o˙ra jienatlift lill-ku©in tieg˙i li tant kont

in˙obb u minn dakinhar tlift kulltama u fiduçja li kelli f’Alla immaissa kont qieg˙da nipprova ner©a’nibda nemmen fih mill-bidu. Immadejjem qieg˙da nsib xi xkiel li jfixkilniu nerga’ nitlef il-fiduçja. Jienaqieg˙da n˙ossni m˙awda wisq u manafx min jista’ jg˙inni.

Jekk jog˙©obkom tistg˙u tg˙inuniu tg˙iduli x’nista’ nag˙mel biexnikkonvinçi lill-g˙arus tieg˙i biexjemmen f’Alla g˙ax jiena ma nixtiqxli r-relazzjoni tag˙na tkun ibbaΩatafuq is-sodisfazzjon.

Grazzi ˙afna.Charren

G˙aΩiΩa Charren,Grazzi ta’ l-ittra tieghek. Qabel xejn

nifra˙lek g˙ax-xewqat sbie˙ li g˙andekg˙alik u g˙all-boy friend tieg˙ek. Alladi©a’ jinsab qrib ˙afna tieg˙ek. Minkejjad-diffikultajiet kollha li g˙addejtminnhom u li g˙addejja minnhomf’qalbek g˙andek g˙atx kbir g˙al Alla ug˙al dak kollu li hu tajjeb u sabi˙ fil-˙ajja.

L-ewwel ˙a©a li g˙andek tag˙mel hili tisma’ sewwa il-vuçi li hemm f’qalbek liqed tistiednek biex tibqa’ qrib ta’ Alla.Dik hi l-vuçi tieg˙u li qed isejja˙lek bl-aktar mod delikat u ©entili g˙ax

i˙obbok. Int g˙atxana g˙alih u hug˙atxan ˙afna g˙alik u g˙all-im˙abbatieg˙ek. Ibda billi taççetta din is-sej˙a liqed t˙oss. T˙allix in-niket g˙at-telfatal-ku©in tieg˙ek u l-˙afna mistoqsijietli t˙oss ibaqbqu ©o fik itellfuk millitisma’ din is-sej˙a u tg˙id ‘iva’ g˙alAlla. Int tfajla li taf t˙obb. U g˙ax taft˙obb qed t˙oss din ix-xewqa li tkunqrib ta’ Alla li hu l-Im˙abba nnifisha.

Lill-boy friend tieg˙ek tista’ tg˙inu˙afna. L-ewwel u qabel kollox billi mat˙allix id-dubji tieg˙u fuq Alla u fuq il-˙wejje© tal-fidi jaffettwawk iΩΩejjed.Importanti li mhux int issir b˙alu,imma li bil-mod il-mod, tg˙inu jsirb˙alek. Dan ma tag˙mlux b’˙afnaargumenti u diskussjonijiet, immab’˙afna m˙abba u paçenzja.

Ibda billi turih li hu wkoll jista’ jg˙ixb’mod sabi˙. Urih li hu wkoll jista’jibda j˙obb b’mod aktar safi u mhuxb’mod egoist. T˙allix li l-im˙abbatag˙kom tinbena fuq il-pjaçir u l-gost.G˙inu jinduna li dawn l-affarijiet ixellfus-sbu˙ija ta’ l-im˙abba. Id-dwejjaq lit˙oss wara li tkunu g˙amiltu çertiaffarijiet huwa sinjal li tkunu tliftu s-sbu˙ija ta’ l-im˙abba bejnietkom u˙allejtu l-aptiti tag˙kom imexxukom.Flok im˙abba vera jkun da˙al l-egoiΩmu. U meta to˙ro© l-im˙abbaminn qalbna, Alla b˙al donnu jiskot ujitnikket. U meta jitnikket Alla fina,

G˙alih Alla mhux importanti...

nitnikktu a˙na wkoll.Importanti li ΩΩomm soda int f’dak

li temmen u tixtieq int. Ibqa’ fittex lilAlla fit-talb u fis-skiet ta’ kamartek,biex tkun tista’ tiltaqa’ mieg˙u b’modaktar qawwi meta tfittxu fil-Quddies ut-Tqarbin. Itolbu jid˙ol f’qalbek u jie˙ukontroll ta’ ˙ajtek hu. Itolbu jag˙tik il-forza biex mhux biss toqrob int lejnAlla, imma wkoll tqarreb lill-©uvnitieg˙ek. Taqtax qalbek. Jekk iΩΩommsoda fil-prinçipji tieg˙ek, il-©uvnitieg˙ek isir i˙obbok aktar u jirrispettakaktar. U g˙ad jirringrazzjak li bl-g˙ajnuna tieg˙ek huwa wkoll skopra lifil-fond ta’ qalbu il-vera problemamhix jekk il-Madonna kinitx ver©ni,imma jekk jixtiqx li l-im˙abba ta’bejnietkom tkunx wa˙da ©enwina,vera u safja kif tixtieqha int. Meta jsirsafi hu, allura jista’ jibda jifhem ujapprezza s-sbu˙ija tal-purita’ tal-Madonna. Imma dan mhux l-argumenti tieg˙ek se jikkonvinçuh,imma l-im©ieba u s-sodizza tar-riedatieg˙ek.

Inkun nitlob g˙alikom it-tnejn.Kompli ifta˙ qalbek g˙al Alla. TibΩaxg˙ax jurik u jfehmek ˙afna affarijiet lig˙alissa ma tistax tifhem. T˙allix it-tfixkil tal-˙ajja jbieg˙dek minnu. Anziaktar ma ssib tfixkil, aktar iggranfamieg˙u. Hu j˙obbok b’im˙abba tal-©enn.

Fr Paul

NEW ADVERT

G˙aΩiΩa HelenG˙addew

tmien snin minnmeta il-Mulejsejja˙ lilek u lit-tarbija li kontqed tistennab’tant ˙erqa.F’dan iΩ-Ωmienkollum’g˙additx

©urnata li ma ftakartx fik. G˙alkemmkonna ku©ini konna nin˙abbu daqsa˙wa. Trabbejna u kbirna flimkien,qsamna flimkien mumenti ta’ fer˙ u ta’niket. Meta jien tlift lil ommi, sibt spallafuqxiex nibki. G˙alija kont il-˙abiba linista’ nafda b’g˙ajnejja mag˙luqin.Sfortunatament illum naf li ma nistaxniltaqa’ ma’ ˙abiba b˙alek. Mill-esperjenzi li g˙addejt minnhom illum il-˙bieb trid toqg˙od attenta minnhomg˙ax ta˙seb li jkollok ˙abiba u fil-fatttkun persuna li mhux ta’ min tafda.G˙alkemm iltqajt ma’ ˙abib speçjali lijifhimni, lest li jismag˙ni f’kull ˙in u limieg˙u nista’ nafda kollox u li j˙obbnib’im˙abba tal-©enn. Se ng˙idlekx’jismu g˙ax ma nixtiqx in˙allik bil-kurΩita’ - il-˙abib tieg˙i jismu ÌESU’.

Helen int kont ma˙buba minn kullmin jafek g˙all-umilta’ u s-sempliçita’tieg˙ek. Din il-poeΩija hija dedika g˙alik,grazzi g˙al Charlie Mifsud. Qabelnag˙laq nixtieq ng˙idlek li fil-fond ta’qalbi bnejtlek dar g˙alik, imdawra bil-fjurijfu˙u, imma l-isba˙ warda hi int Helen, ubil-˙aqq, g˙ax kont se ninsa, it-tifla li˙allejt warajk ta’ tliet snin, Roanna,kibret u hi tifla intelli©enti ˙afna. Helen,jien ©urnata wara l-o˙ra g˙adni ng˙ix fil-memorji sbie˙ li g˙andi tieg˙ek.

Louise Cefai

QALB WAÓDASa min tfulitna fil-fjur ta’ Ωg˙oΩitnaKonna dejjem flimkienÓobΩa u sikkinaQatt ma niftakar waqtiet.Ìrajjiet li fixklu ‘l-˙biberijaFittixna dejjem qalb wa˙daBla g˙ira g˙al xulxinQatt ma kien hemm jum wie˙edLi konna mi©©ildin jew imbeg˙dinBil-firda ta’ l-inkejja.

Qlubna kienu bieb bera˙Bla ˙aΩnu qatt sigrietiKont ng˙idlek g˙omti kolluU qalbek mieg˙i bkiet

G˙alija kliemek g˙asliQatt ma Ωammejt misturU meta kont imnikktaBiss lejja kont iddur

Konna qisna ˙abel u satalNg˙ixu g˙al xulxinInfittxu l-wens wa˙da fl-o˙raB˙al a˙wa mag˙qudin.Sakemm ˙esremFiΩ-Ωmien li kont g˙adek wardaIΩΩejjen l-isba˙ ©nienIl-mewt kiefra ˙asditekMinn dan il-wied ta’ dmug˙

U jien bqajt wa˙di nibki hemmiG˙aΩiΩa o˙ti HelenNistaqsiG˙aliex Mulej lilha ©ejt ti©bor?G˙aliex fridtna?

IΩ-Ωmien jag˙laq il-©rie˙iU l-piΩ ta’ l-hemm ininU dmug˙ in-niket jehdaG˙ax hekk a˙na l-bnedmin

Imma tifkira tieg˙ekMa jiç˙adhieli ˙addU lilek minn ©o qalbiMa nwarrbek qatt u qatt

Charles Mifsud

Sur Editur, Jekk jog˙©bok nixtieq li tippubblikali din l-ittra fil-˙ar©ata’ Ìunju, jekk hu possibli.

Ma nixtiqx niΩΩewwe© bis-sagrament

Óabib,Grazzi ta’ l-inkura©©iment. Nie˙u

gost li ssib ir-rivista tag˙na ta’ g˙ajnunag˙all-˙ajja. Kemm hu veru li fil-˙ajjag˙andna bΩonn ta’ ˙afna u ˙afnag˙ajnuna, g˙ax l-isfidi u d-diffikultajietmhumiex Ωg˙ar.

Nifhem ˙afna kif tista’ t˙ossok metatisma’ bi ˙wejje© koroh li jkunu wettqusaçerdoti. Il-vokazzjoni ta’ saçerdot hija lijag˙mel il-©id, li jg˙in u li jsa˙˙a˙ lil minhu dg˙ajjef biex ˙ajtu ssir aktar kif jixtieqAlla. Mhux ta’ b’xejn li ˙afna nies isibu l-fara© tag˙hom fis-saçerdot. G˙alihomdan ifisser l-im˙abba, il-mog˙drija u t-tjubija kollha ta’ Alla lejhom.

Mhux ta’ b’xejn li meta xi saçerdotjag˙mel xi ˙a©a kontra l-vokazzjonitieg˙u jikkawΩa ˙afna niket u ˙saraf’dawk li jkunu tant afdawh u fittxewhfil-mixja tag˙hom lejn Alla. Meta ji©ridan wie˙ed jifhem li tinbet çerta rabjakbira. Din ir-rabja hija sinjal ta’ kemmdak li jkun i˙oss li l-istima u r-rispett likellu lejn is-saçerdot ©ew ittraduti. Il-fiduçja tinbidel f’rabja u suspett. L-istimatinbidel fi tkasbir tremend.

Dan kollu je˙tie© li nifhmuh. Metasaçerdot jabbuΩa minn xi ˙add, il-vittmatieg˙u ma tkunx biss il-persuna nnifisha,imma wkoll dawk kollha li jkunuqieg˙du fis-saçerdot u fil-Knisja l-fiduçjau t-tama tag˙hom. G˙alhekk Ωbalji b˙al

G˙aΩiΩ Fr Paul, Nie˙u gost naqra l-RM2000 bil-mod ta’ kif inti tg˙addi l-messa©© poΩittiv dwar il-˙ajja in ©enerali. Jien g˙arus u dan l-a˙˙ar tlift il-fiduçja fil-Knisja b’dak kollu li ©ara fejn kienunvoluti saçerdoti Maltin, tant li ma nixtiqx niΩΩewwe© bis-sagrament. Tista’ tg˙inni jekk jog˙©bok?

NN

dawn g˙andhom konsegwenzi kbarwisq u mhux ta’ b’xejn li jqumu dawnir-reazzjonijiet kollha li t˙oss int umieg˙ek i˙ossu ˙afna u ˙afna o˙rajn.

Meta nisimg˙u b’kaΩi b˙al dawnirridu nqisu sewwa l-mod kifnirrea©ixxu. X’se nag˙mlu: in˙allu r-rabja tmexxina? Nitfg˙u il-˙tija ta’ danjew dak fuq kul˙add? Inkomplu nΩidumal-˙sara billi nitbieg˙du minn Allaa˙na stess, qisu li Alla kien il-˙tija li danjew dak il-bniedem kien dg˙ajjef wisq?

Meta tg˙id li ma tridx tiΩΩewwe©bil-Knisja, x’qed tipprova tg˙id? Intkont se tiΩΩewwe© bil-Knisja g˙ax fil-Knisja kul˙add qaddis? Jew inkellatiΩΩewwe© fil-Knisja biex int u martekikollkom il-forza u l-g˙ajnuna t’Alla biextiffurmaw familja qaddisa? Int kont setiΩΩewwe© bil-Knisja g˙ax min sejΩew©ek hu bla dnub, jew g˙ax tixtieq lim˙abbtek lejn martek u l-ulied futuritieg˙ek tkun tixbah lill-im˙abba li Allag˙andu g˙alik?

Jekk it-tabib li jg˙idlek li t-tipjip˙aΩin g˙as-sa˙˙a ikun ipejjep hu stess,b’daqshekk il-parir tieg˙u huwa ˙aΩin?U jekk tabib jisfruttak u je˙odlok wisqflus, allura t-tobba kollha huma ˙allelin?

Mhux a˙jar t˙ares lejn il-˙a©ab’aktar kalma u qies. Iva, ejjanikkundannaw kull azzjoni ˙aΩina u kull˙sara li ssir, jag˙milha min jag˙milha,

anke jekk dan ikun saçerdot. Imma minnmeta l-˙aΩen ta’ madwarna g˙andu jservibiex a˙na wkoll nitbieg˙du minn Alla?Min jiΩΩewwe© bil-Knisja, fil-fatt majag˙milx hekk g˙al wiçç il-Knisja, immag˙ax jemmen li l-im˙abba li jrid jg˙ix ma’martu u uliedu hija possibbli biss jekkjibqa’ mag˙qud ma’ Alla li hu l-veraM˙abba.

Aktar ma nisimg˙u bi djufijiet u miΩerjif’dawk ta’ madwarna, ukoll jekk dawnikunu saçerdoti, aktar je˙tie© li nifhmu kifmis-sema ‘l isfel kul˙add dg˙ajjef l-istess.

U, ippermettili naqsam mieg˙ek ˙siebta’ l-a˙˙ar: qabel ma nipponta subg˙ajjabiex ni©©udika lil xi ˙add, jien dejjemnitlob lil Alla jag˙tini l-forza biex nag˙rafx’inhu d-dnub tieg˙i u jg˙inni nag˙mel˙ilti biex neg˙lbu. Fid-dinjam’hawn ˙add a˙jarminn ˙add. Jalla l-fedelta’ tieg˙ek utieg˙i g˙all-vokazzjoni tag˙natkun ta’ g˙ajnunabiex kul˙add fil-Knisja, inkluΩi s-saçerdoti, ikunuaktar fidili lejn is-sej˙a tag˙hom.

Fr Paul

Sur Editur,Dan l-a˙˙ar meta kont

qieg˙da nistenna f’˙anut u ˙adtgost naqra xi rivisti ta’ “Reginaet Mater”.

Tassew sibtu interessanti uta’ tag˙lim. Prosit tassew unissu©©erixxi, peress li huwaktejjeb li jolqot lill-familja kollha,li jibda ji©i ntrodott u reklamatwara xi quddies ta’ kull nhar ta’Óadd f’diversi parroççi jew waqtxi korsijiet ta’ l-eΩerçizzi u ankefl-iskejjel.

Na˙seb ukoll li kieku jkunhemm pa©na ddedikata fuq xisilta mill-Van©elu li ti©i spjegatag˙aΩ-Ωminijiet tal-lum u xi talbafuqha jkun komplut. B’hekkinkunu qeg˙din inxerrdu l-Van©elu li jkun miftiehem uapplikat g˙all-˙ajja tal-lum,b’enfasi fuq il-problemi soçjali ufuq il-©lieda tan-nisrani biexiΩomm s˙a˙ il-valuri nsara.

Grazzi mill-qalb ta’ kull sforzli tag˙mlu u kull sagrifiççju biextag˙mlu l-©id. Inweg˙edkom it-talb tieg˙i u nixtieq nibdanirçievi r-rivista b’mod regolari.

Katy

Iç-Chaplaincy ta’ l-Universita’ ser torganizza mawra f’Taizéf’Settembru, g˙al studenti universitarji. Taizé huwa villa©© fiFranza fejn jiltaqghu Ωg˙aΩag˙ minn kull pajjiΩ, biex jieqfu ftit ujaqsmu il-mistoqsijiet fuq it-tifsira ta’ ˙ajjithom, il-˙olm u x-xewqat tag˙hom flimkien, jing˙aqdu fit-talb mal-kommunita’ekumenika ta’ Brothers f’atmosfera sempliçi.

Dati: 5 -12 ta’ Settembru 2004 • Prezz: inqas minn Lm200Miftu˙a g˙all-iStudenti Universitarji

G˙al aktar informazzjoni fuq Taize’ ara http://www.taize.frBiex tirreg©istra jew tistaqsi dwar il-grupp li tiela’,ag˙ti d-dettalji tieghek billiççempel fuq 2340 2341 jew tibg˙at email fuq dan l-indirizz:chaplaincy@um.edu.mt

SUÌÌERIMENT

l-Abbonament

• Jekk tixtieq TAGÓTI RIGAL SABIÓ lil xi˙abib/a tieg˙ek,speçjalment lil xi Ωag˙Ωug˙jew Ωag˙Ωug˙a

• Jekk tixtieq IÌÌEDDEDl-ABBONAMENT tieg˙ek

• Jekk tixtieq TIBDA TIRÇEVIH ID-DAR BIL-POSTA, iktbilna mill-aktar fis

Ibg˙at din il-formolalill-Editur, RM2000Regina et Mater56, Triq l-Iljun, Floriana VLT16 Tel: 21230261

Abbonament g˙al sena jiswa biss Lm2.Qed inΩommuh baxx biex nil˙qu aktar nies...Imma billi l-ispejjeΩ ta’ l-istampar g˙olew,qed nitolbu lill-qarrejja jg˙inu b’xi offerta aktar,kul˙add skond kemm jista'. Grazzi talli tkunu©eneruΩi.

in©edded l-abbonament tieg˙i.

nibda nirçievi l-magazine id-dar bil-posta

nag˙ti abbonament rigal lil:

IVA NIXTIEQ (immarka fejn jg˙odd g˙alik)

Isem

Data tat-Twelid

Tel

Indirizz

Post Code

Qed nibg˙at çekk/Postal order ta’

TIEGÓEK

ÌEDDED

Lm2Abbonament ta’ Sena

TISLIBA ÌUNJU (‘ie’ u ‘g˙’ jie˙du kaxxa wa˙da)

Ca

rpe

t Z

ON

E ©

en

tilm

en

t jo

ffri

Dir

t C

on

tro

lle

r b

˙a

la r

iga

l g

˙a

r-re

bb

ie˙

/a t

al-

Cro

ssw

ord

Pu

zzle

Dis

inn

• O

utlo

ok C

oo

p

Riç

etta

off

ruta

mil

l-kti

eb D

ieta

tad

-Deh

eb t

a’ A

nth

ony

Mic

alle

f

TWEÌIBIET GÓAT-TISLIBA TA’ MEJJU 2004MIMDUDIN: ??????????

WEQFIN: ???????

Ibg˙atu it-twe©ibiet tag˙kom u ndirizzawhom hekk: Tisliba RM2000, 56Triq l-Iljun, Floriana VLT16 sa’ 20 ta’ ÌUNJU 2004. Ir-rebbie˙a tat-tislibata’ Mejju kienet ?????????

MINDUDIN: 7. Mhux ©ewwa; 8. Ersqu ‘l hawn;9. Partiçella; 10. Mhux bija imma ...; 12. Dak ©didtal-Quddiesa; 14. Fejn ji©ru Ω-Ωwiemel; 16. Dawkta’ l-Appostli; 17. Kelma ta’ kundizzjoni; 18. Isemir-re IngliΩ li ΩΩewwe© xi sebg˙a; 21. Fittex u ... ;23. Kemm g˙andu Ωmien xi ˙add; 25. Metall; 26.Isem ta’ mara, mhux komuni wisq; 27. Dan mititlul-mara.

WEQFIN: 1. Flus li kienu jixtru bihom dari; 2.Biççiet Ωg˙ar ˙afna; 3.GΩiritna; 4. Laqxa njam; 5.Ti©ie©, papri u dundjani; 6. Plural ta’ ˙awt; 11.Onfoq il-flus; 13. Ag˙laq ˙alqek; 14. Staqsi hekk la˙abbat il-bieb; 15. Dak li jaqdi l-patrijiet; 19. Kisseru qatel u ©ab fix-xejn; 20. Mhux bjond; 21. Dqiqfin; 22. Xerrdu d-dmug˙; 23. Isem ta’ Emanwelafil-qasir; 24. Ag˙mel hekk lill-bajd jew l-la˙am.

Ingredjenti g˙al 4 persuni♥ 4 bananiet, imqaxxrin, u kull wa˙da maqsuma

f’biççiet ta’ 3çm l-wa˙da

♥ Meraq ta’ lumija♥ 100gr (8 mg˙aref) fructose

♥ 4 mg˙aref (60ml) ilma♥ 3 kuççarini ©un©lien♥ 4 frieg˙i Ωg˙ar tan-nag˙nieg˙, biex iΩΩejjen

♥ 2 roti ta’ lumija, kull wa˙da maqsumafi 8 biççiet, biex iΩΩejjen

Metodu: Ibda billi qabel l-ikel tpo©©i l-biççiet tal-banana ©o skutellamdaqqsa, fuqhom ferra’ l-meraq tal-lumi, çappashom sewwa bih u

˙allihom joqog˙du g˙al 2 minuti. Imbag˙ad i©borom, po©©ihom ©opassatur u ˙allihom joqtru sewwa. X’˙in jasal ˙in id-diΩerta qassam

il-biççiet tal-banana ©o 4 skutelli jew plattini tad-diΩerta. Wara, ˙ukazzola Ωg˙ira u fiha ag˙mel l-ilma, l-fructose u l-©un©lien.Imbag˙ad sa˙˙anhom fuq nar medju waqt li permezz ta’ kuççarina

(preferibbilment bil-manku twil) ˙awwad ming˙ajr ma tieqaf sa mal-fructose jin˙all u t-ta˙lita tibda tbaqbaq. Wara kompli tektek u

˙awwad eΩatt sa x’˙in tara li t-ta˙lita tibda ssir kulur dehbi(tikkaramellizza) u itfi n-nar. Ming˙ajr telf ta’ ˙in, bil-kuççarina litkun ˙awwadt il-karamella ferra’ ftit mill-fructose ikkaramellizzat fuq

il-banana. Fl-a˙˙ar ˙alli kollox jibred sewwa g˙al ta’ l-anqas 5minuti, Ωejjen bil-frieg˙i tan-nag˙nieg˙ u l-biççiet tal-lumi u servi

mill-ewwel.

Nota: Din hija riçetta sempliçi, imma fl-istess ˙in delikata g˙ax jekk

t˙alli l-fructose ibaqbaq g˙al ˙in twil dan jiskura ˙afna u minn ˙elujsir morr. G˙aldaqstant nissu©©erilek li tipprova din ir-riçetta meta

tkun wa˙dek biex tie˙u idea sewwa ta’ kemm trid t˙alli l-karamellatbaqbaq. Aktar minhekk, jekk ma tkunx ser isservi din ir-riçetta lilmin hu diabetiku, minflok fructose tista’ tuΩa caster sugar.

Banana bil-Ìun©lienu l-Karamella