БНбД 3.03.02-90

3

Барилга‚ хот байгуулалтын

Барилгын норм ба дїрэм БНбД 3.03.02-90

Комисс (БХБК)

Угсармал бетон ба тємєр бетон бїтээц

БНбД III.16.76-ийн оронд мєрдєнє.

I. НИЙТЛЭГ ЇНДЭСЛЭЛ

3.1. Барилга байгууламжийн угсармал бетон. тємєр бетон бїтээцийн угсрах‚ хїлээн авахад энэхїї дїрмийг дагаж мєрдєнє.

Тїїнчлэн бїтээц угсрахад барилгын їйлдвэрлэлийн зохион байгуулалт‚ аюулгїй ажиллагааны талаарх барилгын норм ба дїрмийн холбогдох бїлгїїдийн шаардлага‚ бетон‚ тємєрбетон эдлэлийн улсын стандарт‚ барилга-угсралтын ажлыг гїйцэтгэх їеийн галын аюулїй ажиллагааны дїрэм‚ барилгын яамнаас баталсан буюу зєвшєєрєлцсєн бусад хэм хэмжээний баримт бичгийг дагаж мєрдєнє.

3.2. Усны байгууламж‚ гїїр‚ тїїнчлэн мєнх цэвдэг‚ суулттай хєрсєн дээр барьж буй барилга байгууламж‚ ухаж эвдэгдсэн дэвсгэр нутаг‚ газар хєдлєлийн районд бїтээцийг угсрахдаа барилгын норм ба дїрмийн холбогдох бїлгийн заалт‚ зураг тєслийн тусгай шаардлагыг баримтална.

3.3. Угсармал бетон‚ тємєрбетон бїтээцийг угсрах ажлыг гїйцэтгэх явцад‚ ажлын чанарын шаардлагыг хангахын тулд барилгын їйлдвэрлэлийг зохион байгуулах барилгын норм ба дїрмийн бїлгїїдэд заасантай тохирох эсэхэд ажлын бїх їе шатанд їйлдвэрлэлийн хяналт тавих ёстой.

3.4. Бїтээцийг угсрах ажил гїйцэтгэх тєсєлд дараах зїйл тусгагдсан байвал зохино. Їїнд:

бїтээцийг угсрах дараалал‚ угсралтын нарийвчлалын шаардлагыг хангах арга хэмжээ‚ бїтээцийг томсгож угсрах‚ тєслийн байранд тавихад орон зайн хэлбэр дїрсээ єєрчлєхгїй байх‚ тїїнчлэн угсралтын явцад барилга (байгууламж)-ыг тогтвортой байлгах шийдэл;

Барилгын хїрээлэнгээс оруулав.

БХБК - ын 1990 оны 11-р сарын 27- ны єдрийн протоколоор

1991 оны 3-р сарын 1-нээс эхлэн

мєрдєнє.

БНбД 3.03.02-90

4

Албан хэрэгцээнд:

Бїтээц‚ технологийн тоног тєхєєрємжийг нэгэн зэрэг угсрах дараалал орон нутгийн онцлогтой уялдуулан угсралтын ажлын їед авбал зохих нэмэгдэл арга хэмжээ;

барилгын ерєнхий ажлыг гїйцэтгэх технологийн болон инженерийн тоног тєхєєрємжийг угсрах;

бїтээцийн элементїїдийг бэлтгэхэд тавих шаардлага.

3.5. Хєдєлмєрийн бїтээмжийг дээшлїїлэх‚ бїтээцийн угсралтын нарийвчлалыг хангах зорилгоор угсарч буй бїтээцийг урьдчилан томсгох‚ хэсэг бїлгээр угсрах хэрэгсэл ашиглах‚ бїтээцийн огторгуйн тогтворжилтыг хангах арга хэмжээг батлагдсан техник-эдийн засгийн тооцоог баримтлан хэрэгжїїлнэ.

3.6. Нэг маягийн бус бїтээцийг угсрах аргаас нь хамааруулан бэлтгэн нийлїїлэгч байгууллагатай тохиролцсоны їндсэн дээр дараах техникийн нэмэгдэл арга хэмжээг захиалгад тусгана. Їїнд:

- барилгын ажил гїйцэтгэх тєсєлд тусгасан угсралтад хэрэглэх механизмын даах чадвараас хамааруулан бїтээцийн бїрэлдэхїїнийг хэсэгчлэх;

- бїтээцийн элементийг буулгах хадгалах‚ угсрах їед бат бэх нь алдагдахааргїй байхаар бэхэлгээний нэмэгдэл эд анги тавих‚ тїїнчлэн угсралтын тоноглол (холбоос‚ тогтоогуур зэрэг) нїх гаргах‚ єргєх хэрэгслийг байрлуулах нїх гаргах;

- бїтээцийн элементийг тээврийн хэрэгсэлд ачих їед хэрхэн байрлуулах;

- угсралтын холбоосыг цахилгаан гагнуур хийх‚ цулжуулахад боломжтой хэсэгт гаргах;

- бїтээцийн элементїїдийг їйлдвэрт тусгай хэсгїїд болгон бэлтгэж‚ угсралтын талбайд томсгож угсарвал бїтээцийн хэсгїїдийн нийлж уулзварлах дарааллыг заах;

- угсралтын зураас‚ тэмдэглээний байрлалыг їзїїлэх; - угсралтын ажлыг хэмжин‚ шалгалтгїй явуулахын тулд

нарийвчлал сайтай бїтээцийг бэлтгэх зэрэг арга хэмжээ хамаарна. Эдгээр техникийн нэмэгдэл шаардлагыг бэлтгэн

нийлїїлэгчид єгєхийн ємнє угсралтын байгууллага‚ ажлын зургийн барилгын хэсгийг хийсэн байгууллагатай зєвшєєрєлцсєн байх ёстой.

3.7. Ажлыг гїйцэтгэхийн ємнє угсралтын механизм‚ тоног тєхєєрємж‚ угсармал шат вандан‚ дугуй хашлага‚ шалгах стенд

БНбД 3.03.02-90

5

суурь‚ тулгуур‚ явах зам‚ ачаа хавчих хэрэгсэл зэргийг шалган тохируулсан байх хэрэгтэй.

3.8. Угсрах арга‚ тєхєєрємж хэрэгсэл‚ краныг зєв сонгож авсан эсэхийг шалгах нь угсарч буй бїтээц‚ элементїїдийн жин‚ овор‚ тоо‚ барьж буй барилга байгууламжийн хэлбэр‚ нутаг дэвсгэрийн байгаль‚ цаг уурын онцлог болон краны тогтвортой байдлыг хангах шаардлагаас гарна.

3.9. Бїтээцийг тээврийн хэрэгслээс шууд буюу эсвэл механизмын їйлчлэх хїрээнд урьдчилан байрлуулсны дараа угсралтыг гїйцэтгэнэ.

Бїтээцийг тээврийн хэрэгсэл дээр байрлуулахдаа зураг тєсєлд заасан угсралтын дарааллыг баримтлах хэрэгтэй.

Бїтээцийг барилга‚ байгууламжийн дэргэд агуулахад урьдчилан хадгалахдаа зохих їндэслэл байгаа эсэхийг харгалзан зєвшєєрч болох юм. Агуулах нь краны ажиллах бїсэд байрласан байх ёстой.

3.10. Хавтгай буюу эзэлхїїнт гулдмай (технологийн‚ ариун цэврийн болон инженерийн тоног тєхєєрємжєєс бусад) байдлаар угсрах аргыг сонгохдоо ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасныг їндэс болгоно.

3.11. Барилгын талбайд нийлїїлж буй бїтээцийн бетон нь улсын стандартад заасан гаргалтын їеийн бат бэхийг бїрэн хангасан‚ їйлдвэрлэгч‚ нийлїїлэгч байгууллага нь тїїнийг зураг тєслийн байгууллага‚ хэрэглэгчтэй зєвшєєрєлцсєн байвал зохино.

3.12 Угсралтын ажлыг гїйцэтгэсэн тухай тэмдэглэлийг барилгын ажлын журнал (хавсралт ¹ 1)‚ гагнуур (хавсралт ¹ 2)‚ гагнамал холбоосод зэврэлтийн эсрэг тїрхлэг хийсэн (хавсралт ¹ 3)‚ уулзварыг бетондож цулжуулсан (хавсралт ¹ 4) ажлын журналуудад єдєр бїр хєтєлж угсралтын явцад гїйцэтгэлийн схем їйлдэнэ.

3.13. Угсралтын ажлыг гїйцэтгэх їед далдлагдах ажил‚ уулзвар зангилгааны арматурлалт‚ арматур‚ бэхэлгээний эд ангийн гаргалгаа‚ гагналт‚ металл эдлэлийн зэврэлтийн эсрэг хамгаалалт болон бусад ажлуудыг «Барилгын їйлдвэрлэлтийн зохион байгуулалт»-ын норм‚ дїрэмд заасны дагуу шалгаж хїлээн авна.

Завсрын хїлээн авалтыг суурь‚ тулаас‚ бїтээцийг томсгож угсарсаны дараа болон зураг тєсєлд тусгасны дагуу бусад онцгой бїтээцэд хийнэ.

БНбД 3.03.02-90

6

БЇТЭЭЦИЙН ТЭЭВЭРЛЭЛТ‚ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТ

3.14. Бїтээцийг тээврийн хэрэгсэлд ачиж‚ буулгахдаа зураг тєсєлд заасан схемээр оосорлож‚ тээврийн хэрэгсэл‚ барилгын талбайд байрлуулна.

3.15. Бїтээцийг угсралтын бїсэд тїр хадгалах зєєвєрлєхдєє дараах шаардлагыг биелїїлэх хэрэгтэй. Їїнд:

- бїтээцийг зураг тєсєлд заасны дагуу байрлуулах (дам нуруу‚ татанга‚ хавтан‚ хавтгаалж зэрэг)‚ энэ нєхцєлд биелэх боломжгїй бол тээвэрлэх‚ угсралтад єгєхєд тохиромжтой байрлуулах (багана‚ рам зэргийг);

- бїтээцїїдийг зураг тєсєлд заасан хэсэгт байрлуулсан тэгш єнцєгт огтлолтой ивээс‚ хавчуулга хэрэглэж хураах;

- ивээс, хавчуулга нь 30 мм-ээс багагїй байна. Харин бїтээцийн оосорлох гогцооны хэсэгт илїї гарсан хавчуулга нь тэдгээрийн єндрєєс 20 мм-ээс илїї байж болохгїй.

- нэг тєрлийн бїтээцийг олон давхарлаж ачих ба хураахдаа ивээс‚ хавчуулгыг єргєх тєхєєрємж (дэгээ ба нїх)-ийн чиглэлд нэг эгнээгээр босоо байрлуулах бєгєєд бусад хэсэгт ажлын зурагт заасны дагуу байрлуулах;

- бїтээцийг онхолдох‚ дагуу ба хєндлєн шилжилт їїсэх‚ єєр хоорондоо болон тээврийн хэрэгслийн бїтээцийг мєргєлдєхєєс хамгаалж найдвартай бэхлэх;

- гадаргууг нь єнгєлж зассан бїтээц бохирдох‚ гэмтэхээс найдвартай хамгаалах шаардлагатай;

- бїтээцийн арматурын гаргалгаа‚ бэхэлгээ боолтын эрээс‚ гагнамал холбоос эд ангийг гэмтэхээс хамгаалах;

- їйлдвэрийн газраас бїтээгдэхїїн дээр тавьсан‚ марклалт нь ямар ч їед тодорхой харагдахаар байх;

- угсралтын холбоосын жижиг эд ангийг‚ эдлэлд бэхлэх буюу савлаж бїтээцийг дагалдуулан явуулах ба тїїнд эд ангийн тоо маркийг заасан зїїлт хийнэ. Эдгээр эд ангийг саравчинд хадгална.

3.16. Овор хэмжээ том‚ мєн тээвэрлэхэд онцгой нєхцєл шаардах бїтээцийг автозамаар тээвэрлэхдээ тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл (хавтгаалж‚ татанга‚ хавтан-тээвэрлэгч) хэрэглэнэ.

3.17. Бїтээцийг тємєр замаар тээвэрлэхдээ ачаа тээвэрлэх журмыг нь баримтална.

БНбД 3.03.02-90

7

3.18. Барилгын талбайд ирж буй угсармал бетон‚тємєрбе- тон бїтээцийг шалгахдаа паспорттай эсэх ажлын зурагт заасан тэмдэглэгээ зураасыг гаргасан эсэх‚ хєнгєн ба нїхтэй бетон бїтээцийн элементийг норохоос хамгаалсан‚ ханын хавтгаалжийн дулаалгын їеийг бїрэн хийсэн‚ тїїнчлэн ачих буулгах‚ тээвэрлэх явцад гэмтэл гарсан эсэхэд їзлэг хийнэ.

3.19. Барилгын талбайд ирж буй бїтээцийг иж бїрэн нийлїїлсэн ялангуяа холбоосны тємєр эд анги байгаа эсэхийг заавал шалгана.

3.20. Бїтээцийн элементїїдийг дараах байдлаар хурааж хадгална. Їїнд:

- ханын хавтгаалж‚ татанга‚ дам нурууг кассетад босоо байдлаар;

- хучилтын хавтанг хэвтээ байдлаар 2.5 м-ээс их єндєргїйгээр; ­  багана, рамын хэвтээ тулгуурыг 2.0 м хїртэл єндєртэйгээр хэвтээ байдлаар хураамал дээр байрлуулна.

3.21. Бїтээцийг тїр хадгалж хураахдаа маркаар нь ангилж‚ угсрах дарааллыг бодолцон байрлуулах ёстой.

3.22. Ямар ч бїтээцийг чирч зєєхийг хориглоно.

3.23. Стандарт бїхий бетон‚ тємєрбетон бїтээц (эдлэл)-ийг тїр хадгалах‚ тээвэрлэхдээ тухайн эдлэхїїний улсын стандартын шаардлагад нийцїїлнэ.

Бїтээцийн угсралтын ерєнхий заалт

3.24. Угсармал тємєрбетон бїтээцийг томсгож угсрахдаа стенд дээр байрлуулж бэхжїїлэх ба угсралтын явцад тэдгээрийг маш сайтар шалгаж‚ тэгшилж байх хэрэгтэй.

Бїтээцийг томсгож угсрахын ємнє элементїїдийн хэмжээ болон бэхэлгээний эд ангиудын зєв‚ бїрэн байрлуулсан эсэхийг шалгана.

3.25. Томсгосон бїтээцийн уулзварын зуурмагийн (бетоны) бат бэх нь угсралт эхлэхэд (хэрэв зурагт єєр заалт байхгїй бол) уг бїтээцийн зуурмагийн (бетоны) гаргалтын бат бэхээс багагїй байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

8

3.26. Томсгосон бїтээцийн бодит хэмжээ нь энэ бїтээцийн техникийн нєхцєл‚ улсын стандартаар тогтоогдсон хэмжээнээс хэтрэхгїй байх ёстой.

3.27. Уулзварт гаргасан арматураар бїтээцийг холбохдоо гаргасан арматурын тэнхлэг‚ элементийн тавилт зєв эсэхийг заавал шалгана. Їїнд:

- арматурын гаргалга нь гулзайсан байж болохгїй; - арматурын гаргалгын гулзайлтыг засахдаа шилбэний

байрлалын тєслийн хэмжээг зєрчих‚ бетоныг гэмтээж болохгїй; - зураг тєсєлд тухайлан заагаагїй бол арматурын муруйсан

гаргалгаа‚ нэмэгдэл тємрийг хооронд нь уулзуулж гагнахыг хориглоно.

3.28. Бїтээц угсрах ажлыг суурь болон бусад тулгуур элементийг зураг тєсєлд заасан єндєр‚ байрлалд угсарсан эсэхэд нь геодезийн хэмжин шалгалт хийж гїйцэтгэлийн схем їйлдэж хїлээж авсны дараа гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.

3.29. Бїтээцийг угсрах явцад элементийн бодит байрлалыг тодорхойлж тэдгээрийн угсралтын нарийвчлалыг хангахын тулд геодезийн хэмжилтийг тогтмол явуулна.

3.30 Тєслийн байранд байрлуулсан бїтээцийг бїрэн бэхэлж‚ шалгаж дуусахаас ємнє тїїн дээр дараагийн бїтээцийг угсрахыг (угсрахыг ажил гїйцэтгэх тєсєлд тусгайлан заагаагїй бол) зєвшєєрєхгїй.

Ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасан тохиолдолд доорх бїтээцийг бїрэн биш буюу тїр бэхэлж дараагийн бїтээцийг угсрахыг зєвшєєрнє. Энэ їед бїтээцийн бїрэн биш буюу тїр бэхэлгээг угсарч буй элементийн жин‚ цас‚ салхины ачаалал зэргийг харгалзан тооцоогоор тогтоосон байх ёстой.

3.31. Угсралтын їед єєрийн жин‚ угсралтын болон цас‚ салхины ачааллын нєлєєнд бїтээцийг тогтвортой‚ бат бэх байлгахын тулд ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасан дарааллыг баримтлан угсралтын ажлыг хийж тулах талбай‚ уулзах хэсгийн зураг тєсєлд заасан хэмжээг мєрдєж‚ байнгын болон тїр холбоос‚ бэхэлгээг тухай бїр хийх хэрэгтэй.

3.32. Угсралтыг огторгуйн тогтвортой байх бїтээцээс (холбоосны хавтгаалж‚ хєшїїн хэсгийн цєм) эхлэн гїйцэтгэнэ.

Их урт‚ єндєр барилга байгууламжийн бїтээцийг угсрахдаа

БНбД 3.03.02-90

9

огторгуйн тогтвортой хэсгээс (алгасал‚ эгнээ давхар‚ температурын заадал зэрэг) эхлэн гїйцэтгэх ёстой.

3.33. Олон давхар барилгын дээд давхар (эгнээ) бїрийн бїтээцийг угсрахдаа бїх элементийн бэхэлгээг зургийн дагуу хийж‚ даацын бїтээцїїдийн уулзварыг цулжуулсан бетон (зуурмаг)-ы бат бэх нь ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасан хэмжээнд хїрсний дараа гїйцэтгэнэ. Энэхїї бат бэхэд хїрээгїй байхад бїтээцийн тїр бэхэлгээ‚ тогтоогуурыг авч болохгїй.

3.34. Бїтээцийн бат бэх‚ тогтвортой байдлыг угсралтын гагнамал холбоос хангахуйц болсон тохиолдолд‚ зураг тєсєлд заасны дагуу барилгын хэд хэдэн давхар (эгнээ)-ыг уулзварыг нь цулжуулахгїйгээр угсрахыг зєвшєєрнє.

Ийм їед бїтээцийг угсрах дараалал болон гагнамал холбоос хийх‚ уулзварыг цулжуулах талаар зураг тєсєлд зайлшгїй тусгасан байх ёстой.

3.35. Тоосгон буюу гулдмай хананд бэхлэх замаар тогтворыг хангах‚ олон давхар барилгын бїтээцийн угсралтыг ханын єрєгтэй нэгэн зэрэг буюу эсвэл єргийн ажил‚ бїтээцийн угсралтаас нэг давхраас их хоцрохгїйгээр гїйцэтгэнэ. Ийм тохиолдолд дээд давхрын бїтээцийг угсрах їед єргийн заадлын зуурмагийн бат бэх ямар байхыг зурагт заасан байх ёстой.

Євлийн улиралд араг (каркас) бїтээцийн тогтворыг зурагт заасныг баримтлан угсралтын тїр холбоосоор хангахыг зєвшєєрнє.

Тїр холбоосыг барилгын тухайн давхарт ханыг єрж тїїнд араг бїтээцийг бэхэлсэн‚ ханын єргийн заадлын зуурмагийн бат бэх нь зурагт заасан хэмжээнд хїрсний дараа авахыг зєвшєєрнє:

Зуны улиралд тїр холбоос хэрэглэн угсралтын ажил гїйцэтгэх эдийн засгийн тооцоог їндэслэл болгон зураг тєслийн байгууллагатай тохиролцсон їед зєвшєєрнє.

3.36. Байнгын холбоосууд нь угсралтын явцад бїтээцийн тогтворыг хангаж чадахгїй буюу угсарсан бїтээцїїдийн бэхэлгээг бїрэн хийж дуустал уг холбоосыг байрлуулах боломжгїй тохиолдолд угсралтын тїр холбоос хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

Холбоосны бїтэц‚ тоо‚ тїїнийг хийх‚ авах дарааллыг ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасан байх ёстой.

3.37. Бїтээц‚ тоног тєхєєрємжийн угсралтыг нэг зэрэг гїйцэтгэвэл угсралт хийх эгнээг тодорхой заасан харилцан уялдаа

БНбД 3.03.02-90

10

бїхий схем‚ бїтээц тоног тєхєєрємжийг єргєх график зэргийг тусгасан ажил гїйцэтгэх тєслийн дагуу хийнэ.

3.38. Бїтээцийг єргєхийн ємнє дараах ажлуудыг хийнэ. Їїнд:

- єргєж байгаа болон угсарсан бїтээцийг бохирдол‚ хог‚ цас‚ мєснєєс металл эд ангийг бетоны угсралт‚ зэвээс цэвэрлэнэ. Тэгэхдээ мєсийг халуун ус‚ уур‚ хоолны давс хэрэглэн цэвэрлэхийг зєвшєєрєхгїй.

- дулаан тусгаарлах‚ жийрэгтэй буюу шатах материал агуулсан хавтгаалжийн гадаргуугаас мєсийг гал хэрэглэж цэвэрлэхийг хориглоно. Харин мєсийг халуун агаар‚ хусуур‚ тємєр утсан сойз зэргээр цэвэрлэх хэрэгтэй;

- бїтээцийн марклалт нь зураг тєсєлд заасантай тохирч буй эсэхийг шалгах;

- бэхэлгээний эд анги угсралтын чиглїїлэх зураас байгаа болон байрлал нь тохирч буй эсэхийг їзэх;

- угсралтын їед хэрэглэх шат‚ ванданг ажил гїйцэтгэх тєслийн дагуу тоноглосон‚ бїтээцийг хїлээн авч угсрах ажлын байрыг бэлтгэсэн, холбох эд анги зайлшгїй хэрэгцээний бусад туслах материалыг ажлын байранд хїргэсэн эсэхийг їзэх; 

­  ачаа барих тєхєєрємжийг зєв байрлуулж найдвартай бэхэлсэн эсэхийг шалгах;

3.39. Бїтээцийг оосорлох‚ єргєхдєє дараах шаардлагыг хангах ёстой. Їїнд:

бїтээцийг ган татлагаар оосорлох їед бетон ба татлагыг гэмтээхгїйн тулд жийрэг тавьж єгєх;

- єргєж буй бїтээц ба оосорт ачааг жигд тараахын тулд єргєх їед ачаа барих тєхєєрємжийг хэрэглэнэ.

3.40. Бїтээцийг оосорлохдоо єргєх‚ угсралтад єгєхдєє зураг тєсєлд заасан байрлал чиглэлийг баримтлан гїйцэтгэнэ.

Хэрэв бїтээцийг тєсєлд зааснаар оосорлох боломжгїй бол‚ оосорлолтын єєрчлєлтийг зураг тєслийн байгууллагатай зєвшєєрєлцсєн байна.

Бїтээцийг аль нэг хэсэг‚ арматурын гаргалгаас оосорлохыг хориглоно.

Томсгосон хавтгай болон огторгуйн гулдмайг єргєх болон угсралтын байранд єгєх їед оосорлох схем‚ ачаа барих тєхєєрємж нь тэдгээр гулдмайн геометр хэлбэр хэмжээг єєрчлєхгїй байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

11

3.41. Угсарсан бїтээцийг ачааны угсраа єргїїр‚ полиспаст нугачааны блок болон ачаа єргєх бусад хэрэгслийг бэхлэх зорилгоор ашиглахдаа тухайн барилга (байгууламж)-ын зураг тєслийг боловсруулсан байгууллагатай зєвшєєрєлцсєн ажил гїйцэтгэх тєслийг баримтлавал зохино.

3.42. Бїтээцийг нэгэн жигд‚ зєєлєн‚ дугтарч савлуулалгїй єргєх ба єргєж буй элементийг эргїїлэхдээ хэцэн татлага хэрэглэнэ.

Хэцэн татлагад 19-24 мм голчтой олс (ГОСТ 483-75*)‚ капрон /ГОСТ 10293-77/-ыг босоо шилбэн бїтээцийг єргєхдєє нэг‚ хэвтээ буюу хавтгай бїтээцийг єргєхдєє хоёроос цєєнгїй хэцэн татлага хэрэглэнэ.

3.43. Бїтээцийг чирч зєєвєрлєхийг хориглоно.

3.44. Бїтээцийг чиглїїлэх зураас‚ шєрєг‚ тулгуур‚ ирмэг захын байдал зэргийг баримтлан зураг тєсєлд заасан байрлалд угсарна. Хэрэв бїтээц бэхэлгээний тусгай эд анги болон тогтоогч тоноглолтой бол тїїнийг баримтлана.

3.45. Бїтээцийг зохих байрлалд нь угсарч тїїнийг байнгын буюу тїр холбоосоор найдвартай бэхэлсний дараа оосрыг авахыг зєвшєєрнє.

Тїр бэхэлгээ нь угсарсан бїтээцийг байнгын бэхэлгээгээр бэхлэх хїртэл хєдєлгєєнгїй байлгах‚ тогтворыг нь хангаж байх ёстой.

3.46. Байнгын бэхэлгээг хийхийн ємнє бїтээцийг зураг тєсєлд заасан байрлалд угсарсан эд анги‚ уулзварууд нь гагнах‚ чигжих‚ холбоос хийхэд бэлэн эсэхийг шалгаж‚ їр дїнг нь барилгын ажлын журналд тэмдэглэнэ.

3.47. Бїтээцийг угсрахад хэрэглэх зуурмагийн марк‚ хєдєлгєєнт чанарыг зураг тєсєлд заасан байх ёстой.

Зуурмагийн хєдєлгєєнт чанар нь (хэрэв зурагт тусгай тайлбар байхгїй бол) стандартын конусаар ачаалахад гїний хэмжээ нь 5-7 см байх ёстой.

Бэхжиж эхэлсэн буюу эсвэл уян налархай байдлыг нь ус нэмэх замаар сэргээсэн зуурмаг хэрэглэхийг хориглоно.

Зуурмаг бэхжих їед бїтээцийг хєдєлгєн шилжїїлвэл бїтээцийг єргєж тулгуурын гадаргууг хуучин зуурмагаас цэвэрлэж дахин шинээр зуурмаг дэвсэн байрлуулна.

БНбД 3.03.02-90

12

3.48. Угсарч буй бїтээцийн бодит байрлалын хэлбэлзлийн хязгаар нь тєсєлд заасан хэмжээнээс (хїснэгт 1-д їзїїлснээр) хэтрэхгїй байх ёстой.

Хїснэгт 1

¹ Їзїїлэлт хязгаарын хэлбэлзэл

мм

Шалгах арга бїртгэл‚

тэмдэглэгээ 0 1 2 3 1. Суурийн гулдмай‚ аяган

суурийн блокийн чиглїї- лэгчийг тэг тэнхлэгийн зураастай давхцуулахад

12

Хэмжих шалгалтыг элемент бїрт хийж‚ геодезийн хэмжил- тийн гїйцэтгэлийн зураг гаргах

2. Аяган суурийн тулгуу- рын гадаргуугийн тєв- шин зураг тєсєлд зааснаас:

- аяганы ёроолд тэг- шилгээний їе хийхийн ємнє

- аяганы ёроолд тэгшилгээ їе хийсний дараа

-20

±5

Мєн адил

3. Угсарч буй элементийн доод огтлолд гаргасан чиглїїлэгч (геометр тэнхлэгийн зураас‚ зах)- ийг угсралтын чиглїї- лэгч (геометр тэнхлэ- гийн зураас‚ эсвэл урьд угсарсан элементийн ирмэг тэг тэнхлэгийн зураас)-тэй давхцуулахад; 

­  багана‚ хавтгаалж‚ даацын ханын том гулдмай‚ эдлэхїїний гулдмай 

­  саравчны ханын хавтгаалж

8

10

Мєн адил

Элемент бїрийг хэмжиж ажлын

БНбД 3.03.02-90

13

- гол нуруу‚ нуруу‚ дам нуруу‚ шувуу нурууны доорхи татанга шувуун нуруут дам нуруу ба татанга

8

журнал хєтлєх

4 Нэг давхар барилгын баганын дээд огтлол дахь тэнхлэг босоо байдлаас хазайх хэмжээ дараах уртад. м:

4 хїртэл 4-єєс 8 хїртэл 8-аас 16 хїртэл 16-гаас 25 хїртэл

20253040

Элемент бїрт хэмжих шалгалтыг хийж‚ геодезийн хэмжилтийн гїйцэтгэлийн зураг гаргах

5 Олон давхар барилгын баганын дээд огтлолын чиглїїлэгч (геометр тэнхлэгийн зураас)-ийг тэг тэнхлэгийн зураас- тай давхцуулахад хазайх зєрєє‚ дараах уртад‚ м:

4 хїртэл 4-єєс 8 хїртэл 8-аас 16 хїртэл 16-гаас 25 хїртэл

12152025

Мєн адил

6 Нэг давхар барилга байгууламжийн баганын дээд тал буюу тулгуурын талбай (тулц‚ сул їзїїр)- н єндрийн тєвшингийн зєрєє‚ дараах уртад‚ м:

4 хїртэл 4-єєс 8 хїртэл 8-аас 16 хїртэл 16-гаас 25 хїртэл

15162024

Мєн адил

7 Олон давхар барилга байгууламжийн хэсэг бїрийн баганын дээд тївшний ялгавар‚ тїїнч- лэн араг бїтээцэд ба-

БНбД 3.03.02-90

14

рилгын ханын хавтгаал- жийн дээд хэсэг шалгаг- дах хэсгийн хязгаарт Уулзварын тоогоор тавьсан тївшингийн тэмдэгт 12+2п

Мєн адил

8 Угсарч буй элементийн хэвтээ тулгуур‚ гол ну- руу‚ дам нуруу‚ шувуун нуруун доорх татанга‚ шувуун нуруун татанга ба дам нуруу (дээд огт- лол дахь чиглїїлэгч (геометр тэнхлэгийн зу- раас‚ ирмэг)-тэй тулгуур дээр тавьсан чиглїїлэгч (геометр тэнхлэгийн зу- раас‚ эсвэл доорх эле- ментийн ирмэг‚ тэг тэнхлэгийн зураас)-ийн давхцалтын зєрєє (тул- гуур дээрх элементийн дараах єндєрт‚ м:

1 хїртэл 1 м-ээс их 1.6 м хїртэл 1.6 м-ээс их 2.5 м хїртэл 2.5 м-ээс их 4 м хїртэл

6 8

1012

Элемент бїрийг хэмжиж ажлын журнал хєтлєнє.

9 Давхар дундын болон хучилтын хавтанг хучиж буй алгаслалын чиглэлд хэвтээ тулгуур гол нуруу‚ дам нуруу‚кран доорх дам нуруу‚ шувуун нуруу доорх татанга‚ шувуун нуруун татанга‚ (дам нуруу)-ын тэгш хэмийн элементийн тєгсгєлийн тулгуурын гїний ялгаварын хагас)-зєрєє‚ элементийн уртад‚ м:

БНбД 3.03.02-90

15

4 хїртэл 4-єєс 8 хїртэл 8-аас 16 хїртэл 16-гаас 25 хїртэл

5 6 8

10 10 Татанга‚ дам нурууны

дээд бїсний тэнхлэгийн хоорондын зай алгас- лалын дунд хэсэгт

60

11 Хавтгайн дээд хэсэг босоо чиглэлээс хазайх зєрєє даацын биш ханын хавтгаалж‚ эзэлхїїний гулдмай

Даацын биш ханын том гулдмай саравчны ханын хавт- гаалж‚ хамар хана

10

12

12

Элемент бїрийг хэмжиж‚ геодезийн гїйцэтгэлийн схем хийнэ.

-’’-

Элемент бїрийг хэмжиж ажлын журнал хєтєлнє

12 Урьдчилан хїчитгээгїй хоёр зэрэгцээ хучилтын хавтангийн заадал дахь нїїрний гадаргуугийн єндрийн тївшингийн ялгавар хавтангийн уртад‚ м:

4 хїртэл 4-єєс их 8 хїртэл 8-аас их 16 хїртэл

8 1012

13 Кран доорх дам нуруу ба зам тємрийн хавиргын дээд хэсгийн єндрийн тївшингийн ялгавар

Хоёр зэрэгцээ баганын эгнээний дагуу баганын хоорондын дараах зайд

10 0.001 е

буюу 15- аас ихгїй

Тулгуур бїр дээр хэмжиж геодезийн хэмжилтийн гїйцэтгэлийн зураг гаргана.

14 Єргїїрийн хонгилын эзэлхїїнт элементийн хаалганы босгоны єнд- рийг суултын талбайтай +10

Элемент бїрийг хэмжиж геодезийн хэмжилтийн гїйцэтгэлийн зураг

БНбД 3.03.02-90

16

харьцуулахад гарах зєрєє

хийнэ.

15 Єргїїрийн хонгилын ам- ны ханын дотор гадар- гууг‚ хэвтээ хавтгай (хїлээн авах шал)-тай харьцуулахад босоо чиглэлээс хазайх хэл- бэлзлэл

30 ГОСТ 22845-85

-”-

Хїснэгт 1-д тэмдэглэсэн п-баганын єндрийн хэсэг буюу угсарч буй хавтгаалжийн тоо

Тайлбар: Даацын бїтээц дээр тулж буй хэвтээ элементийн суултын гїн зураг тє- сєлд зааснаас багагїй байх ёстой.

3.49. Бїтээцийг угсрах явцад гэмтээхээс хамгаалах ёстой. Гэмтсэн бїтээцийг солих буюу зураг тєслийн байгууллагатай зєвшєєрєлцєж засварласан байх хэрэгтэй.

Суурийн гулдмай‚ барилгын газар доорх хэсгийн хана угсрах

3.50. Аяган хэлбэрийн суурийн гулдмай‚ тэдгээрийн элементийг байрлуулахдаа‚ єєр хоорондоо харилцан эгц босоо хоёр тэг тэнхлэгтэй харьцуулан‚ буурьт бэхэлсэн чиглїїлэгчийг суурийн тэнхлэгийн зураастай тохируулах бєгєєд тавилтын зєв эсэхийг геодезийн багажаар шалгана.

3.51. Шугаман суурийн гулдмай‚ зоорийн ханыг барилгын булан ба тэнхлэгийн огтлолцол дахь онцлох гулдмайнаас эхэлж угсарна.

Онцлох гулдмайг тїїний тэнхлэгийн зураасыг єєр хоорондоо эгц босоо чиглэлтэй тэг тэнхлэгийн зураастай давхцуулж тавина.

Бусад гулдмайг онцлох гулдмайн байрлал‚ єндрийг шалгасны дараа угсарна.

3.52. Суурийн гулдмайг тєслийн тєвшин хїртэл тэгшилж зассан элсэн їе дээр тавина. Тэгшилсэн элсэн їеийн тєвшний зєрїїгийн хязгаар нь зураг тєсєлд заасан хэмжээнээс 15 мм-ээс хэтрэхгїй байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

17

Суурийн гулдмайг ус‚ цас бїхий буурь дээр тавихыг зєвшєєрєхгїй.

Суурийн аяга ба тулгуурын гадаргууг бохирдолтоос хамгаалсан байх ёстой.

3.53. Зоорийн ханын гулдмайг тавихдаа холбоос‚ ам даралтыг зохих ёсоор хийж єгнє.

Гулдмайн доод талыг нь доорх їеийн гулдмайн доголтой‚ дээд хэсгийг нь тэг тэнхлэгтэй тохируулна.

Хєрсний тєвшингєєс доор тавих гадна ханын гулдмайг дотор талаас нь дээрх хэсгийг гаднаас нь тэгшлэх шаардлагатай.

Гулдмай хоорондын босоо, хэвтээ заадсуудыг зуурмагаар дїїргэж, хоёр талаас нь зассан байх ёстой.

Багана ба рам угсрах

3.54. Багана‚ рамын зураг тєсєлд заасан байрлалыг хоорондоо харилцан эгц босоо чиглэлд тохируулах хэрэгтэй.

3.55. Баганын доод хэсгийг шалгахдаа доод огтлол дахь геометр тэнхлэгийн зураасыг тэг тэнхлэгийн зураастай буюу ємнє нь угсарсан баганын геометрийн тэнхлэгтэй давхцуулж тохируулна.

Аяган суурийн ёроолд баганын тулах аргыг сонгохдоо баганын доод хэсгийн зангилааг цулжуулах хїртэл хэвтээ шилжилт їїсэхгїй байх бэхэлгээ хийнэ.

3.56. Олон давхар барилгын баганын дээд хэсгийг шалгахдаа дээд огтлол дахь геометр тэнхлэг‚ барилгын тэг тэнхлэгийн зураасыг давхцуулж їзнэ.

Харин дан барилгын баганын хувьд дээд огтлол дахь геометрийн тэнхлэг‚ доод огтлол дахь геометр тэнхлэгийг давхцуулна.

Рамын доод хэсгийг дагуу ба хєндлєн чиглэлд тохируулахдаа геометрийн тэнхлэгийн зураасыг тэг тэнхлэгийн зураастай буюу ємнє нь угсарсан рамын тулгуурын дээд огтлолын тэнхлэгтэй давхцуулна.

Рамын дээд хэсгийг тохируулахдаа рамын хавтгайгаас тулгуурын дээд огтлол дахь тэнхлэгийн зураас тэг тэнхлэгтэй давхцуулах‚ рамын хавтгайд рамын тулгуурын тулах гадаргуугийн тєвшинг баримтална.

3.57. Залгаасын хэсэгт нь зурагт тусгагдаагїй ивээс хэрэглэх‚ зураг тєслийн байгууллагатай зєвшєєрєлцєлгїй босоо

БНбД 3.03.02-90

18

байрлалыг нь шилжїїлэх замаар багана‚ рамын єндрийн тєвшинг тохируулж болохгїй.

3.58. Анхны ба дараагийн багана‚ рамыг тохируулах чиглэлийг ажил гїйцэтгэх тєсєлд заасан байх ёстой.

Хэвтээ тулгуур‚ дам нуруу‚ татанга‚ хучилтын хавтан угсрах

3.59. Хучиж буй алгасалын чиглэлд элементийг тулах бїтээцийн дээрх тулгуурийн хэмжээ буюу холбогдох элементїїдийн хоорондын зайг баримтлан угсарна.

3.60. Хучиж буй алгасалын хєндлєн чиглэлд элементийг дараах байдлаар угсарна. Їїнд:

- гол нуруу ба багана хоорондын (холбоос) хавтангийн байрлалыг тохируулахдаа угсарч буй элементийн дагуу тэнхлэгийн зураас‚ баганын тулгуур дээрх тэнхлэгийн зураасыг давхцуулах;

- краны доорх дам нурууны дээд бїсийн геометр тэнхлэгийг тэг тэнхлэгтэй давхцуулах:

- шувуу нурууны доорх ба шувуун нуруут татанга (дам нуруу) багананд‚ тїїнчлэн шувуун нуруун татанга шувуун нуруун доорх татанга дээр тулахад татанга (дам нуруу)-ын доод бїсийн геометр тэнхлэгийг баганын дээд огтлол дахь тэнхлэгийн зураас буюу шувуу нурууны доорх татанга (дам нуруу)-ын тулгуурын зангилгааны чиглїїлэх зураастай давхцуулах;

- шувуу нуруут татанга (дам нуруу) ханан дээр тулахад‚ татанга (дам нуруу)-ын доод бїсийн геометр тэнхлэгийн зураасыг тулгуур дээрх тэг тэнхлэгийн зураастай тулгуур дээрх тэнхлэгт тохируулах;

- шувуу нуруут татанга (дам нуруу)-ыг бїх тохиолдолд тэдгээрийн дээд бїсийн шулуун шугамын хазайлт нь нэг чиглэлд байхаар угсарна.

Давхар дундын хучилтын хавтанг тулах бїтээц (дам нуруу‚ гол нуруу‚ шувуу нуруут татанга зэрэг) дээр зураг тєсєлд заасан байрлалыг тодорхойлсон тэмдэгтийг тавьж тїїний дагуу угсарна.

Татанга (шувуу нуруут дам нуруу)-ыг хучилтын хавтан‚ татангын зангилгаа (бэхэлгээний эд анги)-ны тєвтэй харьцуулахад тэгш хэмтэй дээд бїсийн дагуу угсарна.

3.61. Гол нуруу‚ багана хоорондын (холбоосын) хавтан‚ татанга‚ шувуу нурууны дам нуруу‚ татанга (дам нуруу)-аар хучихад даацын бїтээцийн тулгуурын гадаргуу хуурай байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

19

3.62. Давхар дундын хучилтын хавтанг 20 мм-ээс ихгїй зузаан зуурмаган їе дээр зэрэгцээ хавтангуудын гадаргууг таазын талаас заадлыг тэгшилж угсарна.

3.63. Тавьж буй элементїїдийн байрлалыг тэгшлэхийн тулд зураг тєсєлд тусгагдаагїй ивээс оруулга хийхийг хориглоно.

3.64. Краны доорх дам нурууг єндрийн чиглэлд шалгахдаа алгаслал дахь хамгийн их тэмдэгт буюу ган хуудсан ивээс хэрэглэсэн тулгуур дээр шалгана.

Баглаа оруулга ивээс хэрэглэх тохиолдолд тэдгээрийг єєр хооронд нь гагнаж, баглааг тулгуурын ялтаст гагнана.

3.65. Татанга‚ шувуун нуруут дам нурууны тавилтын босоо хавтгай дахь байрлалыг тэдгээрийн тулгуур дахь геометрийн тэнхлэгийг босоо байдалд харьцуулан шалгана.

Ханын хавтгаалж угсрах

3.66. Гадна ба дотор талын ханын хавтгаалжийг угсрахдаа тэдгээрийн тулж буй угсралтын тєвшингийн тэмдэгттэй (маяк) тохируулан гїйцэтгэнэ.

Тэмдэгтийг бэлтгэж буй материалын бат бэх нь дэвсгэрт хэрэглэж буй зуурмагийн зурагт заасан шахалтын бат бэхээс их байх ёстой.

Тэмдэгтїїдийн тєвшинг угсралтын тєвшинтэй харьцуулахад зєрєє нь ±5 мм-ээс хэтрэхгїй байх ёстой.

Зурагт тусгай заалт байхгїй бол тэмдэгтийн зузаан 10-30 мм байна.

Булангийн хавтгаалжийг шалгахад єєр хоорондоо болон зуурмагийн дэвсгэрт зай завсаргїй байх ёстой.

3.67. Заадлууд нь нэг эгнээ байрлалтай гадна ханын хавтгаалжийг дараах байдлаар угсарч шалгах хэрэгтэй.

- ханын хавтгайд-хавтгаалжийн доод тєвшингийн тэнхлэгийн зураасыг хучилт дээр зурсан‚ тэг тэнхлэгийн чиглэлээр;

- хавтгаалжийн уулзварын тэгшлэлтийн бїсэд алдаа гарсан эсэхийг (хавтгаалжийн уулзвар зєрж буй лоож‚ эркер‚ бусад илїї гарсан буюу дотогшоо орсон хэсэгт) шалгахдаа хавтгаалжуудын заадлын хоорондын тєслийн хэмжээг тогтоосон загвараар гїйцэтгэж болно.

- ханын хавтгайгаас-хавтгаалжийн доод ирмэгийг‚ тэг тэнхлэг‚ хучилт дээрх зураастай тохируулж тавина.

БНбД 3.03.02-90

20

- босоо хавтгайд хавтгаалжийн дотор ирмэгийг босоо байдалтай харьцуулан шалгана.

3.68. Араг бїтээцэд барилгын гадна ханын бїслїїр хавтгаалжийг дараах байдлаар угсарна. Їїнд:

- ханын хавтгайд-багана хоорондын алгаслын тэнхлэгтэй харьцуулан булангийн хавтгаалжуудын хоорондын зайг тэгшлэх замаар‚ хавтгаалж тавих тєвшинд баганын тэнхлэгийн зураастай тэгш хэмтэйгээр;

- ханын хавтгайгаас-хавтгаалжийн доод тївшингийн дотор ирмэгийг урьд угсарсан хавтангийн ирмэгтэй давхцуулах‚ хавтгаалжийн дээд тєвшинг-тэнхлэгийн зураастай хавтгаалжийн ирмэгийг давхцуулах (хэвийн тусламжтай).

3.69. Араг бїтээцэд барилгын гадна талын дєр ханын хавтгаалжийг дараах байдлаар угсарч шалгана. Їїнд:

- ханын хавтгайд тавьж буй хавтгаалжийн доод хэсгийн тэнхлэгийн зураасыг бїх хавтгаалж дээр тавьсан чиглїїлэх зураастай тохируулах;

- ханын хавтгайгаас-тавьж буй хавтгаалжийн дотор ирмэгийг доор тавьсан хавтгаалжийн ирмэгт тохируулах.

-босоо хавтгайд-хавтгаалжийн дотор ба захын ирмэгийг босоо байдалтай харьцуулан шалгана.

Салхивчийн блок‚ эзэлхїїнт гулдмай‚ шатны хонгил‚ ариун цэврийн тасалгааг угсрах

3.70. Салхивчийн блокийн сувгуудыг давхцуулах ба хэвтээ заадсыг зуурмагаар заавал дїїргэнэ.

Салхивчийн блокийн доод огтлол дахь харилцан перпендикуляр ирмэгийн тэнхлэгийг ємнє нь угсарсан гулдмайн тэнхлэгийн зураастай тохируулна.

Блокийн хавтгайн босоог харилцан перпендикуляр хоёр ирмэгтэй харьцуулан шалгаж тавина.

Салхивчийн блокийн сувгийн уулзварыг зуурмагаас сайн цэвэрлэх ба сувагт зуурмаг болон бусад зїйл унагаж болохгїй.

3.71. Єргїїрийн хонгилын эзэлхїїнт гулдмайг угсрахдаа чиглїїлэх кабин‚ эсрэг ачааг бэхлэхэд зориулан гаргасан тулцыг баримтлан гїйцэтгэнэ.

Эзэлхїїнт гулдмайн доод талыг хучилт дээр тэг тэнхлэгийг тэмдэглэсэн буюу зургийн байрлалаар харилцан перпендикуляр хоёр ханын гулдмайн (урдах ба хажуугийн нэг) чиглїїлэх зураасын

БНбД 3.03.02-90

21

дагуу тавих шаардлагатай.

3.72. Ариун цэврийн кабиныг жийргэвч дээр тавих хэрэгтэй. Кабины босоо ба доод їеийн байрлалыг 3.71-т заасны дагуу гїйцэтгэж шалгана.

Бохир ус‚ усан хангамжийн босоо хоолойтой кабиныг тавихдаа ємнє нь байрлуулсан хоолойтой сайтар давхцуулах шаардлагатай.

Давхар хоорондын хучилтад гаргасан кабины босоо хоолойд зориулсан нїхийг кабин тавьж хоолойг угсарч‚ гидравлик туршилт хийсний дараа зуурмагаар сайтар бєглєх хэрэгтэй.

Хучилтыг єргєх аргаар барилгыг барих

3.73. Хучилтын хавтанг єргєхийн ємнє багана‚ хавтангийн нїх хоёрын хоорондын зайн хэмжээ зураг тєсєлд тусгасантай тохирч буй эсэх‚ хана‚ хавтангийн хоорондын хєшїїний тєв зохих ёсоор байгаа эсэх‚ тїїнчлэн єргєхєд зориулагдсан нїхийг цэвэрлэсэн эсэхийг заавал шалгана.

3.74. Бетоны бат бэх нь зураг тєсєлд заасан хэмжээнд хїрсний дараа хучилтын хавтанг єргєхийг зєвшєєрнє.

3.75. Хэрэглэж буй тоног тєхєєрємж нь хучилтын хавтанг багана‚ хєшїїний тєвтэй харьцуулахад жигд єргєгдєх байдлыг хангаж байх ёстой.

Баганыг єргєх явцад тулгуурын хэсгийн єндрийн тєвшний хэлбэлзэл нь (хэрэв зураг тєсєлд хэмжээг заагаагїй бол) алгаслалын 0.003 буюу 20 мм-ээс хэтрэхгїй байх ёстой.

3.76. Багана болон хєшїїний тєвтэй хавтанг тїр бэхэлсэн бэхэлгээг єргєх бїрд шалгах хэрэгтэй.

3.77. Бїтээцийг зураг тєсєлд заасан байранд хїртэл єргєж байнгын бэхэлгээгээр бэхэлнэ. Энэ їед бїтээцийн угсралт дуусалтын‚ завсрын хїлээн авалтын актыг бичсэн байх хэрэгтэй.

БНбД 3.03.02-90

22

Угсармал тємєр бетон бїтээцийн холбоосны эд ангийг гагнах‚ зэврэлтээс хамгаалах тїрхлэг хийх

Ерєнхий зїйл

3.78. Гагнуурын ажлыг гїйцэтгэхдээ гал‚ ариун цэврийн норм дїрмийн шаардлагыг баримтална.

3.79. Гагнуурын ажлыг тусгай мэргэжилтэй болон гагнуурын ажилд бэлтгэгдсэн тухай їнэмлэхтэй хїмїїс удирдаж хийлгэнэ.

Гагнуурын ажлыг ажил гїйцэтгэх батлагдсан тєсєл буюу бусад технологийн баримт бичгийн дагуу гїйцэтгэнэ.

3.80. Гагнуур ба торгоосыг гагнуурын ажил гїйцэтгэх эрхийн їнэмлэхтэй‚ батлагдсан дїрмийн дагуу аттестатчиллын шалгалт єгсєн гагнуурчин гїйцэтгэнэ.

Бїтээцэд урсалтын хязгаар 3.90 Мпа/40кгс/см 2 -ээс их ган хэрэглэх бол эрхийн їнэмлэхтэй гагнуурчин ажиллана.

3.81. Гагнуурын ажлыг гїйцэтгэх тєслийг баримтлан бїтээцийн уулзвар зангилгаанд угсралтын гагнуур хийхдээ технологийн баримт бичигт шаардлагын дагуу‚ гагнуурчин бїр уулзварын їлгэрийн сорьцыг урьдчилан гагнах ёстой.

Сорьцыг гагнахдаа ижил тєрлийн цувималаар (гангийн марк‚ зузаан) огторгуйн байрлалаар‚ угсралтын гагнуурын холбоосыг гїйцэтгэх їеийн горим‚ материал тоног тєхєєрємжєєр гїйцэтгэнэ.

3.82. Ган бїтээцийн сорьцын ялтсын хэмжээ‚ тїїнчлэн механик туршилтад зориулсан їлгэрийн хэмжээ‚ хэлбэр болон гагнаж бэлтгэсэн сорьц нь улсын стандартын шаардлагад тохирч байх ёстой.

Тємєр бетон бїтээцийн арматурын сорьц бэлтгэх шилбэний хэмжээ нь УСТ 3073-81-ын шаардлагад тохирсон байх хэрэгтэй.

3.83. Тємєрбетон бїтээцийн арматурын холбоосын уулзварын гагнуурын сорьцыг‚ механик туршилтаар шалгахдаа хїснэгт 35-ын дагуу УСТ 3073-81-д заасан хэмжээгээр авна.

Механик туршилтын їр дїн нь хангалтгїй байвал гагнуурын ажил удирдагчийн хяналтын дор сорьцыг дахин гагнахыг зєвшєєрнє.

БНбД 3.03.02-90

23

Хїснэгт 35

Туршилтын тєрєл Їлгэрийн тоо Нормчлогдсон їзїїлэлт Эвдрэх хїртэл сунгах 3 Їр дїнгийн їзїїлэлт нь

УСТ 3073-81-ээр

3.84. Ган бїтээцийн гагнуурыг агаарын хасах 30 хэмээс бага температурт гагнах зайлшгїй тохиолдолд гагнуурчин заагдсан температураас ихгїй нєхцєлд їлгэрийн сорьцыг урьдчилан гагнах ёстой.

Гагнуурын сорьц механик туршилтад хангалттай їр дїн їзїїлбэл сорьцыг гагнасан їеийн температураас 10° хэмээс бага температуртай їед гагнуурчинд ажил гїйцэтгэх зєвшєєрєл олгоно.

3.85. Гагнаж буй бїтээцийн гадаргуу‚ гагнуурчны ажлын байрыг бороо‚ цас‚ салхинаас хамгаална.

Орчны агаарын температур хасах 10 хэмээс бага їед гагнуурчны ажлын байрын ойролцоо халаахад зориулсан багаж хэрэгсэл‚ байр байх шаардлагатай. Хасах 40 хэмээс бага температурт дулаан байраар тоноглоно.

3.86. Гагнуурын багаж хэрэгсэл залгах‚ тэжээлийн шугамын цахилгаан гїйдлийн хїчдэлийн хэлбэлзэл ±5%-иас хэтрэхгїй байх ёстой.

Автомат ба олон цэгийн гагнуурын тоног тєхєєрємжийг тусгайлсан шугамаас тэжээх хэрэгтэй.

3.87. Гагнуурын материал нь /электродын хучилт‚ нунтаг утас‚ тууш огтлолтой гагнуурын утас‚ хайлуулсан нэмэлт/ улсын стандартын шаардлагыг хангасан байна/.

3.88. Гагнуурын материалыг шалгахдаа тїїнийг нийлїїлсэн їйлдвэрийн паспорт‚ дагалдах байгаа эсэхийг магадлана.

Хэрэв дагалдах байхгїй буюу материалын хадгалалтын баталгаат хугацаа єнгєрсєн бол уг материалыг хэрэглэсэн гагнуурын холбоосны механик шинж чанарыг заавал тодорхойлно.

Уулзварын гагнуурын сорьцыг статик суналт‚ цохилтын гулзайлтад 20 хэмийн температурт 3.83-р зїйлд заасан тоогоор туршина.

3.89. Гагнуурын материалыг (электрод утас‚ нэмэлт) угсралтын байгууллагын агуулахад‚ їйлдвэрийн баглаа‚ боодол‚ марк‚ диаметр ба ижил хэсгээр нь тус тусад нь хадгална.

БНбД 3.03.02-90

24

Агуулахын доторхи агаарын температур нь 15 хэмээс багагїй‚ хуурай байх ёстой.

3.90. Электродын тїрхлэг‚ нунтаг утас ба нэмэлтийг хэрэглэхийн ємнє тїїний техникийн нєхцєл‚ паспорт‚ їйлдвэрлэгч заводын пайз буюу зїїлт дээр заасны дагуу дэглэмээр уяруулж бэлтгэх шаардлагатай.

Цул огтлолтой гагнуурын утсыг зэв‚ тос болон бохирдлоос цэвэрлэнэ.

Уян хатан болгосон гагнуурын материалыг 45-100°С їед хатаах зууханд эсвэл агаарын температур 15°С-ээс бага ба харьцангуй чийглэг 50 хувиас ихгїй агуулахад хадгална.

3.91. Гагнуурчин хувийн тэмдгээ гагнасан холбоосын оёдлын захаас 40-60 мм зайд тавих ёстой.

Нэг гагнуурчин бол нэг байранд‚ хэд хэдэн гагнуурчин оёосны эхээс тєгсгєл рїї тавина. Тэмдгийн байрлалыг єєрчлєхдєє гагнуурчны гарын їсэгтэй гїйцэтгэлийн схем хийхийг зєвшєєрнє.

Тємєр бетон бїтээцийн угсралтын холбоосыг гагнах ба угсрах

3.92. Шилбэн арматуртай гагнууран холбоосын бїтээцийн элементїїдийн хэмжээ (шилбэний єєр хооронд ба бэхэлгээний эд ангийн элементїїдийн харилцан байрлал) ба гїйцэтгэсэн гагнуурын оёдлын хэмжээний хэлбэлзлийн хязгаар нь УСТ 2797- 79-д заасантай тохирч байх ёстой.

3.93. Угсралтын холбоосыг янз бїрийн ангиллын гангаар гїйцэтгэхдээ хїснэгт 38‚ 39-д заасны дагуу гагнах арга‚ гагнуурын материалыг сонгоно.

3.94. Хэвлэх ба нуман гагнуураар арматурын гаргалга‚ бэхэлгээний хавтгай эд ангиуд‚ шилбэнїїдийг єєр хооронд нь буюу шилбийг хавтгай цувимал элементтэй гагнахдаа тєрєлжсєн хагас автомат буюу ерєнхий зориулалтаар шинэчилсэн хагас автоматаар гїйцэтгэх хэрэгтэй.

3.95. Механик аргаар хийх гагнуурт тогтмол гїйдлийн тїгээмэл буюу хєдєлбєргїй шинжтэй 500А хїртэл‚ гар нуман гагнуурт тогтмол гїйдлийн тїгээмэл буюу унах шинж чанартай ба 500А хїртэл гїйдлийн гагнуурын трансформаторын эх їїсвэрїї- дийг ашиглана.

БНбД 3.03.02-90

25

Хїснэгт 38

Гагнах арга

Гагнуу- рын утасны шинж чанар

Гагнуурын Утасны марк

Арматурын гангийн анги

А-Ι А-ΙΙ А-ΙΙΙ

1 2 3 4 5 6 Механикжсан хэвлэх гагнуураар тусгай хэвэнд буюу ган їмхїїрэг жийргэвчийн нэмэлтэйгээр гагнахад

Цул огт- лолтой

Св-08А С-08АА Св08ΙА Св-08Г2С Св-08ГС Св-10Г2 Св-10ГА

Зєвлємжєєр

Зєвлємжєєр

Зєвшєєрнє

Зєвшєєрнє

Зєвшєєрнє

Зєвлємжєєр

Зєвшєє- рєхгїй

Механикжсан нуман /СОАГП/ гаг- нуурыг ган їмхїїрэг жийргэвчинд

Нэмэг- дэл хамгаа- лалтгїй огтлол- той

Св-20ГСТЮА /ЭП-245/ Св- ΙБГСТЮЦА /ЭП-439/

Зєвлємжєєр Зєвшєєрнє

Механикжсан нуман гагнуу- рыг тусгай хэвэнд буюу ган їмхїїрэг жийргэвчинд

Нунтаг бодист /єєрєє хамгаа- лагдсан утаст/

ПП-АНЗ ПП-АНЗС ПП-АНΙΙ СП-9 ППГ-9

Зєвлємжєєр

Тууш заадлыг механик нуман гагнуураар

ПП-АН7 ПП-АН19С

Тайлбар. Нэмэлт хэрэглэх механикжсан хэвлэх гагнуурын гангийн ангилал А-Ι ба А-ΙΙ /марк 10ГГ/ хасах 40 хэмээс бага температуртай їед Св-08А, Св-08АА эсвэл Св-08ГА утас хэрэглэх нь сайн

Хїснэгт 39

Гагнуурт хэрэглэх электродын тєрєл Армату-

рын ангилал

Уулзвар холбоос нь хэвлэх‚ хэвлэх оёдолт ба олон їет оёдолт нуман

Уулзвар нь тууш оёдолт тїдїїлэн

холбоост

Торгож даруулах гар нуман

А-I Э42‚ Э46 Э42А‚ Э46а A-II Э50А‚ Э55 Э42А‚ Э46А‚ Э50А A-III Э55‚ Э60 Э50А‚ Э55

Aв-IIIС Ат-IVС Э50А‚ Э55‚ Э60

Тайлбар: Хэвлэх оёдолт ба олон їет нуман гагнуурт Э55 ба Э60 тєрлийн электрод байхгїй бол А-III‚ Ат-IIIС ба Ат-IVС ангийн ганг Э50А электродоор гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.

БНбД 3.03.02-90

26

3.96. Бїтээцийг угсрахын ємнє тємєрбетоны ажлын зургийн дагуу арматурын анги‚ бэхэлгээний хавтгай эдлэл‚ холбох эд ангийн ганг марк ёсоор бэлтгэх шаардлагатай. Мєн холбоосын элементїїдийн уулзах хэсэг‚ хэмжээг гагнахын ємнє тохируулна.

Арматурын шилбэний гаргалгын нарийчлал нь УСТ 3073-81 ба УСТ 2797-79-ийн шаардлагыг хангах ёстой.

3.97. Гагнахын ємнє (хэвлэх‚ олон їет буюу тууш оёдлын) арматурын шилбэний холбоосыг гагнуурын оёдол ба уулзварын уртад 10-15 мм-ээс багагїй хэмжээгээр цэвэрлэнэ.

3.98. Уулзварын арматурын шилбэний хоорондох зай тогтоосон хэмжээнээс их їед 80 мм-ээс бага урттай завсрын нэг оруулга хэрэглэхийг зєвшєєрнє. Оруулгын арматурын анги ба голч нь уулзварын арматуртай адилхан байх хэрэгтэй.

Уулзварын зай уртассан їед оруулгыг зохих хэмжээгээр нэмж нєхєх хэрэгтэй.

3.99. Бетон бїтээцээс гарах арматурын урт нь нормативын дагуу тогтоосон їед 150 мм-ээс‚ оруулга хэрэглэх їед 100 мм-ээс багагїй байх ёстой.

3.100. Угсармал тємєрбетон бїтээцийн элементийг тоноглол‚ тєхєєрємж бэхжїїлэх хэрэглэл ашиглан тєслийн байранд байрлуулна.

Бэхэлгээний эд анги дээр бїтээцийг нэмэгдэл торгоосоор бэхлэхдээ їндсэн оёдлыг хийх гагнуурын материалыг хэрэглэнэ.

Торгоосны байрлалыг гагнуурын оёдлын дагуу гїйцэтгэнэ.

3.101. Бїтээцийг угсралтад бэлтгэхдээ шилбэний тєгсгєлийг огтлох‚ тэдгээрийн захыг засахдаа цахилгаан нуман гагнуур ашиглахыг зєвшєєрєхгїй.

3.102. Гагнуур хийхээр бэлтгэсэн‚ арматуруудын шилбэний тэнхлэгийн давхцалт‚ хугаралт‚ гагнуурын холбоос ны элемен- тїїдийн хэмжээний хэлбэлзэл нь УСТ 3073-81-ийн шаардлагын дагуу байх ёстой. Шилбийг тэнийлгэж тэдгээрийн тэнхлэгийг тааруулахдаа 600-800 хэм хїртэл температурт халаахыг зєвшєєрнє.

3.103. Гагнуурыг хийхдээ бїтээцийн элемент тєслийн байранд найдвартай байрласан їед гїйцэтгэнэ.

БНбД 3.03.02-90

27

Арматурын гаргалгааг гагнахдаа бїтээцийг єргєєстэй байдлаар гїйцэтгэхийг хориглоно.

3.104. Гагнуурын холбоосны ажлыг гїйцэтгэсний дараа металлын шїршдэс‚ шааргыг цэвэрлэх зайлшгїй шаардлагатай.

3.105. Гагнуурын ажлыг гїйцэтгэж бетондохын ємнє арма- турыг гаднаас нь їзэж хїлээн авалтын акт бичих ба УСТ 3073-81-д тусгагдсан зїйлд физикийн аргаар шалгасан акт бичнэ.

3.106. Бїтээцийг арматурын шилбээр холбох гагнуурын тєрєл, ашиглалтын нєхцєлєєс хамааруулан гїйцэтгэх арга‚ гангийн марк‚ анги‚ диаметр‚ байрлал нь УСТ 2797-79-ийн шаардлагыг хангасан байх ёстой.

3.107. Хэрээс хэлбэрийн нуман гагнуураар ажлын армату- рын торгоосыг хийхдээ УСТ 2797-79-ийн дагуу хасах температурт гїйцэтгэхийг хориглоно.

3.108. Нуман гагнуурыг хийхдээ ажлын арматурын гадаргуу дээр тїлэгдэлт їїсгэж болохгїй.

3.109. Тємєрбетон элементийн зангилгааны хєндлєн арматурыг утсаар боож бэхлэнэ. Хєндлєн ба дагуу (ажлын) арматурын огтлолцох хэсэгт УСТ 2997-79-ийн дагуу зарим маркийн ганг нуман гагнуураар гагнахыг зєвшєєрнє.

3.110. Гар ба механик гагнуурыг гїйцэтгэх їед орчны агаарын хасах температур нь -30°С хїртэл байх шаардлагатай.

Агаарын температурын бууралтын 3°С бїрт /0°С-ээс/ гагнуурын гїйдлийг 1 хувь єсгєнє. Арматурын шилбийг уулзвараас 30-150 мм уртад хийн дєлєєр 200-250°С хїртэл урьдчилан халаана. Арматурыг халаахдаа бїтээцийн тїр бэхэлгээ ган хавчаар‚ хэв хашмалыг хийсний дараа гїйцэтгэнэ.

Холбоосны арматурыг хэвлэх гагнуураар холбохдоо хєрєлтийн хурдыг багасгахын тулд гагнуур хийж дуусангуут шєрмєсєн чулуун олсоор орооно.

Гагнууран холбоос 100°С ба тїїнээс доош хєрсний дараа хэвийг авна. Холбоос ба бэхэлгээний эд анги‚ хавтгай

БНбД 3.03.02-90

28

элементїїдийг гар‚ механик аргаар гїйцэтгэхдээ эдгээр гагнуурын ажлыг гїйцэтгэх заалтын шаардлагыг баримтална.

3.111. Арматурын гагнуурын ажлыг орчны агаарын хасах 50°С хїртэлх температурт хийхдээ барилгын ажил гїйцэтгэх тєсєл АТ ба БАГТ-д заасан технологоор гїйцэтгэхийг зєвшєєрнє.

3.112. Хасах температурт гагнасан арматурын холбоосод гарсан гэмтлийг арилгах‚ нєхєєс‚ жийргэвч нэмэгдэл бэхэлгээг‚ хийхдээ холбоосыг 200-250°С хїртэл халаасны дараа гїйцэтгэнэ. Мєн сэргээн засаж буй хэсгийг халаасны дараа гїйцэтгэнэ.

Гагнууран холбоосны угсралтын чанарын хяналт

3.113. Гагнуурын ажлын їйлдвэрлэлийн чанарын хяналтад дараах зїйлїїд багтана. Їїнд:

угсрагдах бїтээц‚ гагнуурын материал‚ тоног тєхєєрємж‚ багаж хэрэгслийн технологийн ажлын баримт бичигт тавигдах оролтын хяналт;

гагнуурын ажлын явц‚ технологийн їйлдэл ба гагнууран холбоосны гїйцэтгэлд тавих їе шатны хяналт;

гагнууран холбоосны чанарыг хїлээн авах хяналтууд орно.

3.114. Оролтын ба їе шатны хяналтыг барилгын їйлдвэрлэлийн ерєнхий норм ба дїрмийн дагуу гїйцэтгэнэ.

Тємєрбетон бїтээцийн гагнууран холбоосыг хїлээн авах шалгалт

3.115. Арматурын холбоосны уулзварыг хїлээн авах шалгалт хийхдээ гаднаас харах ба УСТ 3073-81 болон бусад УСТ- ын дагуу иж бїрэн туршилт хийгдсэн эсэхийг шалгах ёстой. Арматурын гагнуурын холбоосонд шалгалт хийх хэсгийн хэмжээг стандартаар тогтоож єгнє.

Бїтээцийн уулзварын бетондолтыг гагнууран холбоосны чанарын їр дїн гарахаас ємнє хийхийг зєвшєєрєхгїй.

3.116. Гэмтлийг арилгаж болохоор зєвшєєрєгдсєн уулзварыг багажаар цэвэрлэж‚ урьдчилан 200-250°С хїртэл халааж 4 ммг голчтой электродоор гїйцэтгэнэ.

БНбД 3.03.02-90

29

3.117. Арматурын холбоосны уулзварын гагнуур УСТ 3703- 81 ба бусад УСТ-ын шаардлагыг хангахгїй бол таслаж авах хэрэгтэй.

Таслаж авсан уулзварын хэсэгт 80 мм-ээс багагїй завсрын оруулга хийж гагнаж‚ гагнуурын ажлыг хэт богино дууны багажаар шалгах хэрэгтэй.

Зэврэлтийн эсрэг тїрхлэг

3.118. Гагнууран холбоосны зэврэлтийн эсрэг тїрхлэгийг хийхдээ гагнуурын оёос ба бэхэлгээний эд ангийг угсрах‚ гагнах їед заводын тїрхлэгийг гэмтээсэн бїх хэсэгт хийнэ.

Зэврэлтээс хамгаалах арга‚ тїрхэх їеийн зузааныг зураг тєсєлд заасан байх ёстой.

3.119. Зэврэлтээс хамгаалах тїрхлэг хийхийн ємнє бэхэлгээний эд анги‚ холбоос‚ гагнууран холболтуудын гадаргууг гагнуурын їнсний їлдэгдэл металлын шїршдэс‚ тос болон бусад бохирдлоос цэвэрлэсэн байх ёстой.

3.120. Зэврэлтээс хамгаалах тїрхлэг хийхдээ эдлэлийн хурц ирмэг‚ буланг онцгой анхаарч хийх шаардлагатай.

3.121. Зэврэлтээс хамгаалах чанарыг шалгах‚ хїлээн авахдаа хамгаалах‚ тусгаарлах‚ ажлын барилгын норм ба дїрмийг баримтална.

3.122. Холбоосод зэврэлтээс хамгаалах тїрхлэг хийсэн тухай далд ажлын акт бичсэн байх ёстой.

Уулзвар‚ заадлыг цулжуулах

3.123. Уулзварыг цулжуулахдаа бїтээцийн угсралтыг шалгаж‚ зангилгааны холбоосны элементїїдийн бэхэлгээг хїлээн авч‚ гагнууран холбоос ба бэхэлгээний эд ангийн зэврэлтээс хамгаалах тїрхлэг гэмтсэн хэсгийг зассаны дараа гїйцэтгэнэ.

3.124. Уулзвар заадлыг цулжуулах‚ зуурмагийн марк‚ бетоны ангиллыг зураг тєсєлд тусгасан байх ёстой.

3.125. Уулзварыг цулжуулах бетон хольц нь УСТ 1185-85- ийн шаардлагыг хангасан байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

30

3.126. Бетон хольцыг бэлтгэхдээ тїргэн бэхжих портландцемент буюу М400 ба тїїнээс дээш портландцемент хэрэглэнэ.

Уулзварын бетон хольцын бэхжилтийг эрчимжїїлэхийн тулд бэхжилтийг хурдасгагч химийн нэмэлт хэрэглэх шаардлагатай.

Бетон хольц дахь том дїїргэгчийн ширхэглэлийн хамгийн том хэмжээ нь уулзварын хамгийн бага огтлолын гуравны нэг‚ арматурын шилбэний хоорондын хамгийн бага зайны дєрєвний гурваас хэтрэхгїй байх ёстой.

Хольцын хэвлэгдэх чанарыг сайжруулахын тулд уян налархай болгох нэмэлтийг бетоны ажлыг гїйцэтгэх барилгын норм ба дїрэмд заасны дагуу хэрэглэнэ.

3.127. Уулзвар ба заадсыг цулжуулахад хэрэглэж буй хэв хашмал нь УСТ-ын шаардлагыг хангаж байх ёстой.

3.128. Уулзвар ба заадлыг цулжуулахын ємнє хэв хашмалын нь найдвартай‚ зєв эсэхийг шалгаж‚ уулзаж буй гадаргууг хог‚ бохирдолоос цэвэрлэнэ.

3.129. Уулзварыг цулжуулахаар цутгасан бетон (зуурмаг)-ы бэхжих дэглэм болон чанарт тавих хяналтыг бетоны ажлыг гїйцэтгэх барилгын норм ба дїрэмд заасны дагуу гїйцэтгэнэ.

3.130. Уулзварын бетон ба зуурмагийн хэв хашмалыг авах їед бат бэх нь зурагт заасантай тохирох ёстой.

Хэрэв зурагт тийм заалт байхгїй бол шахалтын бат бэх нь тєслийн хэмжээний 50 хувиас багагїй байх ёстой.

3.131. Цутгаж буй бетон (зуурмаг)-ны бодит бат бэхийг цулжуулсан хэсгээс зохих тооны їлгэрийг авч туршин шалгана.

Бат бэхийг шалгахдаа нэг ээлжинд бетондсон уулзваруудаас гурваас доошгїй їлгэр авч бэлтгэнэ.

Їлгэрийг туршихдаа УСТ 1920-82 ба УСТ 2120-86-ийн дагуу гїйцэтгэх хэрэгтэй.

3.132. Євлийн нєхцєлд ажлыг гїйцэтгэх онцлог‚ уулзаж буй гадаргууг урьдчилан халаах арга‚ уулзвар ба заадсын цулжуулалтыг халаах‚ бетон (зуурмаг)-ны бэхжилтийн температур чийглэгийн дэглэм ба їргэлжлэх хугацаа‚ дулаалах арга бїтээцийг ачаалах‚ хэв хашмалыг задлах дараалал‚ хугацаа болон тїїнчлэн халуун‚ хуурай цаг агаарт ажил гїйцэтгэх талаар ажил гїйцэтгэх тєсєлд зааж єгсєн байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

31

УГСАРМАЛ ТОМ ХАВТГААЛЖИЙН ХАНЫН УУЛЗВАРЫН ЗААДЛЫН БИН БИТЇЇЛЭЛТ

Нэг. Ерєнхий зїйл

3.133. Барилгын угсармал бїтээц‚ эдлэлийн уулзварыг битїїлэхэд їїнийг баримтлана.

3.134. Уулзвар битїїлэх ажил нь тухайн барилга байгуу- ламжийн ажлын зураг‚ БНбД-ийн (барилга байгууламж угсармал бетон‚ тємєрбетон бїтээцийн ажил гїйцэтгэх ба хїлээн авах дїрэм) зохих заалттай тохирч байх ёстой.

3.135. Энэ ажилд урьд ємнє битїїлэх ажил хийж байсан дадлага туршлагатай мэргэжлийн ажилчдыг томилж ажиллуулбал зохино.

3.136. Угсармал бїтээц эдлэлийн уулзварыг битїїлэхэд 1-р хавсралтад дурдсан материалыг (хавчуулга‚ наалт‚ чигжээс) ашиглавал зохино.

3.137. Угсармал эдлэлийн уулзвар заадалд хавчуулга материалыг заавал нааж (цавуу болон лавламал) гїйцэтгэх ёстой.

3.138. Битїїлэх ажилд хэрэглэхээр нэгэнт зураг тєсєлд заасан хавчуулах‚ чигжих‚ наах зориулалтын материалыг ойролцоо шинж чанартай материалаар орлуулахыг зєвхєн зохиогчтой зєвшєєрєлцсєнєєр шийдвэрлэнэ.

3.139. Хэрэв уулзварыг лавмагаар дїїргэж битїїлбэл араас нь цементэн зуурмагаар шавах буюу бусад аргаар хамгаалах хэрэгтэй. Їїнд: ус чийг їл нэвтрїїлэх нийлэг туузаар дарж наах‚ хар тос буюу шохой‚ шавар зуурмагаар шавах зэргээр хамгаалах хэрэгтэй.

3.140. Битїїлэх ажилд хэрэглэх материалуудын баглаа‚ боодол‚ сав нь бїрэн бїтэн бєгєєд дагалдах пайз тэмдэгтэй байвал зохино. Тэдгээр материалыг хуурай агуулахад стандарт‚ техникийн нєхцєлд заасан горимынх нь дагуу хадгалж хугацааг нь хэтрїїлэлгїй хэрэглэж дуусгавал зохино. Хадгалах хугацаа хэтэрсэн материалыг барилгын лабораторид єгч шалгуулаад чанар нь алдагдаагїй нєхцєлд хэрэглэж болно.

БНбД 3.03.02-90

32

3.141. Уулзварыг лавмагаар битїїлэхээс ємнє угсармал эдлэлийн тємєр торгоовчийн гагнаасыг зэвнээс хамгаалан дулаалга болон бетоноор дїїргэх ажлыг гїйцэд хийсэн байх ёстой.

3.142. Том хавтгаалжин ханыг нэг давхраар (эсвэл блок секцээр/ нь бїрэн угсарч дууссаны дараа хэвтээ болон босоо заадлыг битїїлэх хэрэгтэй.

3.143. Уулзвар болон заадал битїїлэх їед аюулгїй ажиллагааны дїрмийг (БНбД 3.04.89)онцгой чанд биелїїлбэл зохино. Їїнд:

- битїїлэх ажил гїйцэтгэж буй бїсэд угсралтын ажил зэрэгцээ явуулахыг хориглоно;

- уулзвар‚ заадлыг цэвэрлэхдээ нїдний шил заавал зїїх хэрэгтэй;

- бортоготой лавыг (УМС-50) цахилгаан шїїгээнд халаахаас ємнє тохируулга болон газардуулгыг заавал шалгах;

- бортоготой халуун лавыг бээлийтэй барьж ажиллавал зохино;

- битїїлэхэд хэрэглэгддэг материалууд нь амархан авалцан шатах шинж чанартай учир ажлын байранд гал гаргахыг хориглоно.

3.144. Битїїлэх ажилд 2-р хавсралтад заасан багаж тоноглолоос аль тохирохыг сонгож хэрэглэх нь зїйтэй.

Їл хайлуулах лаваар битїїлэх

3.145. Ажлыг эхлэхээс ємнє уулзвар‚ заадалд їзлэг хийж‚ битїїлэхэд бэлэн болсныг шалгана. Энэ тухай барилгын ажлын журналд тэмдэглэнэ.

3.146. Хавтангийн уулзварын ирмэг‚ угийг тоос шороо‚ цас мєснєєс сайтар цэвэрлэн хавчуулгыг (пернит‚ пороизол‚ ПРП-I) чийгтэй алчуураар арчих хэрэгтэй.

3.147. Чигжих гадарга нойтон байхад битїїлэх ажил гїйцэтгэхийг хориглоно. Нойтон гадаргыг халуун агаараар‚ їлээлгэх‚ шарах зэргээр сайтар хатаах хэрэгтэй.

3.148. Їл хатуурах лавмагийг (полиизобутилен) хэрэглэхээс ємнє зохих температуртай болтол нь (тухайн лавын дагалт бичигт заасан) халаана. Тємєр бортоготой ийм лавыг ажлын байранд

БНбД 3.03.02-90

33

зориулалтын халуун шїїгээнд (цахилгаанаар ажиллах) хийж халаах хэрэгтэй. Бортоготой лавмагийг євєл хєлдєєж болохгїй.

3.149. УМС-50 маркийн лавмагийг гаднах агаарын температуртай уялдуулж (1-р хїснэгтэд зааснаар) халаана.

1-р хїснэгт

УМС-50 маркийн лавмагийг халаах хэмжээ

Гаднах агаарын температур. °С

Лавыг халаах температур °С

+20 . . . . . . . . . . . . . +10 80-90 +10 . . . . . . . . . . . . . . . .0 90-100 0 . . . . . . . . . . . . . . . -10 100-110

-10 . . . . . . . . . . . . . . . -20 110-120

3.150. Бортоготой халуун лавмагийг хийн хорготой шахуургаар шахаж завсрыг дїїргэнэ. Лавмагийг хэмнэлттэй зарцуулахын тулд завсарт пороизол буюу тостой олс туушид нь хавчуулсны дараа тїїнд тулган шахвал зохино. Лавмаг нь заадлыг жигд дїїргэж битїїлсэн байх ёстой. Заадлыг лавмагаар дїїргэсний дараа тэрхїї засварт багтах тємєр нийвийгээр гадаргыг тэгшлэн засна. Нийвийг усан норгож ажиллавал хялбар байдаг.

3.151. Хавтгаалжин хананд цонх‚ хаалганы хїрээг суулгахад їл хатуурах лавмаг завсрыг битїїлэх болно. Энэ ажиллагааг їйлдвэрийн нєхцєлд барилгын талбайд нэгэн адил аргаар гїйцэтгэнэ. Лаваар ийнхїї битїїлсний дараа 1.7-д заасны дагуу гадна талаас шавах хэрэгтай.

3.152. УМС-50 маркийн лавмаг -20°С-ээс бага хїйтэнд ажиллахыг хориглоно.

3.153. Бутенпрол‚ МБС маркийн лаваар заадлыг битїїлэхээр зураг тєсєлд заасан байвал хэрхэн ажиллах аргыг битїїлэх ажлын технологийн картад нарийвчлан тусгаж єгєх хэрэгтэй.

Тиоколын бэлдмэл лавмагаар битїїлэх ажил

3.154. У-30М маркийн лагшимыг 9 номерийн лагшимтай хольж‚ болгох процессийг хурдасгах зорилгоор дифенилгуанидин

БНбД 3.03.02-90

34

(ДФГ) нэмж тиоколын лавмагийг (У-30М) барилгын талбайд бэлдэх хэрэгтэй. Ийм лавмаг дараах найрлагатай. (жингийн харьцаагаар):

У-30 маркийн лагшим -100 ¹ 09 маркийн лагшим - 48 ДФГ -0.05-0.2 шингэлэгч -8-10 Энэхїї лавыг агааржуулалттай дулаан єрєєнд зуурна.

Эхлээд У-30 маркийн лагшимд нийт шингэлэгчийн хоёрны нэгд найруулна. Лагшим 09-ийг їлдсэн хоёрны нэг хэмжээний шингэлэгчтэй хольж хутгах їедээ ДФГ-ийг бїх орцоор нь нэмж зуурна. Ийнхїї хоёр хольцыг тус тусад нь 2-3 єдєрт хэрэглэх хэмжээгээр бэлтгэх нь ашигтай. Харин хоёр хольцоос бага багаар таслан авч 1.5-2 цаг ажиллах болохоор тиокон лавыг бэлдвэл зохино.

3.155. ГС-1 маркийн лавмагийг Г-1 маркийн лагшмыг Б-1 хэмээх биежїїлэх паст (лагшим)-тай хутгаж (жингийн харьцаагаар) бэлтгэнэ. Їїнд:

Г-1 маркийн лагшим -100 Б-1 маркийн биежїїлах лагшим -14 ГС-1 маркийн лавмаг нь тиоколын тєрєлд багтана.

3.156. УТ-31 маркийн лавмаг дараах найрлагатай байна. Їїнд:

У-31 маркийн лагшим -100 09 маркийн лагшим -8-9 ДФГ -0.05-0.6 Ацетон‚ этилацетат -5-7

3.157. Тиоколын лав ашиглаж битїїлэхэд бэлтгэл болгож гадаргууг ацетоноор арчих хэрэгтэй.

3.158. Гернит болон пороизол хавчуулгыг бетон гадаргад 88Н болон 78БЦС-П маркийн цавуугаар нааж тогтооно. Заадал дотор цавуу тїрхэхээс ємнє бензинээр гадаргыг арчих хэрэгтэй. Нэгдїгээр їений цавууг тїрхсэнээс 12±3 минутын дараа цавууг дахин давхар тїрхэнэ. Давхарлан цавуудсаны дараа бас 1±3 минут хїлээж гарнитийг наавал зохино.

3.159. У-30 маркийн лавыг 1.5‚ У-31-ийг 6 сар‚ бэлдмэл лавыг 1 жил тус тус сайн таглаатай саванд хадгалж хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

БНбД 3.03.02-90

35

3.160. Тиоколын лавыг гернит буюу пороизол хавчуулгын араас хийн хорготой шахуурга болон хусуур ашиглан гїйцэтгэнэ. Уян хавчуулгын (гернит‚ пороизол) оронд цементэн зуурмаг хэрэглэхийг хориглоно.

Харин тостой олсыг хавчуулга болгож хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

3.161. Лавмагийг уулзварын хоёр эдлэлийн гадаргад сайтар наалдуулж жигд зузаантай (2 мм-ээс багагїй) хийх хэрэгтэй.

3.162. Євлийн хїйтэнд тиоколын болон бутилкаучук лавмагийг хэрэглэж болох хамгийн бага температурыг тухайн лавмагийн зааварт зааснаас хэтрїїлж болохгїй.

3.163. Тєрєл бїрийн лавмагийг угсармал хавтгаалжин барилгын цонх хаалганы хїрээний гадна талаар битїїлж чигжихэд ч хэрэглэх бєгєєд иймэрхїї нимгэн заадал завсрыг дїїргэхэд жижиг гар шахуурга (2-р хавсралт) ашиглах нь зохимжтой;

3.164. Шахуургын бортогыг лавмаг‚ дїїргэж цэнэглэх ажиллагааг барилгын талбайд гїйцэтгэнэ.

3.165. Цонх‚ хаалганы хїрээг хананд нь суулгасны дараа пенополиуретанаар завсрыг дїїргэж битїїлнэ.

3.166. Пенополиуретаныг заадалд шїршиж (СО-21) дїїргэх бєгєєд (2-р хавсралтад шїршигчийг заав) нэг дор шїрших бодисын хэмжээг газар дээр нь ашиглан тохируулах хэрэгтэй. Пенополиурентаныг шїршсэнээс 15-20 секундын дараа тэр нь эзэлхїїнээ 10-12 дахин тэлж заадал завсрыг нягт дїїргэнэ. Пенополиурентаны дараа цементэн буюу шохойн зуурмагаар чигжиж тэгшлэх хэрэгтэй.

3.167. Ажил засварлах буюу дууссаны дараа шїршигчийг агаараар сайтар їлээлгэж цэвэрлэж байвал зохино.

Уулзварын заадалд хавчуулга хийж битїїлэх

3.168. Гернит болон пороизолыг (сївэрхэг хавчуулга) хавтгаалжин хананы хэвтээ ба босоо заадлыг битїїлэх‚ тїїнчлэн цонхны (хаалга) гадна хїрээнд хэрэглэнэ.

БНбД 3.03.02-90

36

3.169. Гернитийг 88Н буюу 78БЦС-П маркийн цавуугаар‚ пороизолыг изолоор тус тус нааж хавчуулна. 88Н цавуу тємєр ба бетон гадаргад‚ 78БЦС-П чийгтэй‚ орчинд илїї тохиромжтой.

3.170. Дєрвєлжилж зїссэн пороизол хавчуулгыг зєвхєн хэвтээ заадалд хэрэглэнэ.

3.171. Хавчуулгын зузаан нь заадлынхаа (завсрын) єргєнєєс 30-50 хувь илїї байх ёстой.

3.172. Хэвтээ заадлыг дараах дарааллаар битїїлнэ. Їїнд: а/ доод ханын дээд хацрыг сайтар цэвэрлэн (бензин‚

ацетоноор) хавчуулгыг шулуун тавих нєхцєлийг бїрдїїлэх; б/ хавчуулга тавих зурваст 88Н цавуу (гернитэл)‚ буюу изол

(пороизолд) тїрхэх; в/ тїрхсэн наалтан дээр хавчуулгыг (гернит‚ пороизол)

тавьж тэгшилж тогтоогоод дээрээс нь мєн тухайн тїрхлэгээр будаж єгнє. Изолыг СО-21 тєхєєрємжєєр шїрших хэрэгтэй. Дээд хавтангийн доод хацрыг ч мєн нэгэн адил тїрхлэгээр будвал зохино.

г/дээд хавтангаар хавчуулгыг хэт шахахгїйн тулд урьдчилан байрлуулсан товхон дээр хавтан тавьж угсарна. Товхны (маяки) зузаан хавчуулгын зузаанаас 30-50 хувь намхан байвал зохино.

3.173. Босоо заадлыг дараах дарааллаар битїїлнэ. Їїнд: а/ Заадлыг цэвэрлэж хавчуулгыг шулуун байх нєхцєлийг

бїрдїїлэх; б/ заадлын хоёр хажуу хацрыг зохих тїрхлэгээр (изол‚ 88Н‚

КН) будах: в/ заадлын єргєнєєс 30-60% илїї хэмжээний зузаан

хавчуулга сонгон авч цавуудсан гадаргад хїргэж чигжиж тогтооно. Араас нь тїрхлэгээр дахин будна.

3.174. Тїрхлэгийг шїршїїрээр цацах їед хананы нїїр талыг будахгїй байхын тулд шїршиж буй орчинд ханыг тїр халхлах нь зохимжтой. Хавчуулгыг барилгын тууш заадалд тасалдахгїй хийх нь зїйтэй. Хэрэв таслах шаардлага гарвал гернит (пориозол)- ийг 45-аар налуу огтолж залгаж наавал зохино.

Харин хоёр хавчуулга зєрєх їед босоог нь хэвтээгийнх нь гадна талаар гаргана.

БНбД 3.03.02-90

37

Заадлыг туузаар битїїлэх

3.175. Туузыг (герлен-Д ба герволит) заадлын гїнд сайтар оруулж тусгай илїїрээр дэлгэж хоёр хажуу хананд нь шахаж наах хэрэгтэй.

Туузыг барилгын тууш єндєрт (уртад) таслалгїй наавал ус чийг їл нэвтрэх нєхцєлийг илїї хангана. Тасралт гарах їед дээд талын туузыг доод туузны гадна талаар оруулан зєрїїлж наавал зохино.

3.176. Євлийн хїйтэнд хавчуулга болон туузыг дулаан газар байлгаж царцахаас нь ємнє хурдан хэрэглэх хэрэгтэй.

Ажлын чанарыг шалгаж хїлээн авах

3.177. Уулзвар‚ завсрыг битїїлэх ажлыг барилгын талбайн даамал‚ барилгын лабораторийн албаны хяналтад гїйцэтгэх хэрэгтэй. Иймд уулзвар битїїлэх ажлын (далд ажлын) актыг даамал‚ барилгын лабораторийн тєлєєлєгчийн оролцоотой гїйцэтгэвэл зохино.

3.178. Уулзвар битїїлэх ажлыг тусад нь хїлээн авч далд ажлын акт бичсэний дараа л гадна талаас нь зуурмагаар шавж шавардахыг зєвшєєрнє.

3.179. Уулзвар лавмагаар битїїлсэн ажлын чанарыг шалгахад дараах ажилбаруудыг їзэж дїгнэнэ. Їїнд:

битїїлэх гадаргыг цэвэрлэж бэлдсэн байдал; тогтоосон їеийн зузаан ба тасралтгїй жигд болсон эсэх; лавмаг зєв найруулсан байдал; хавчуулга болон лавмагийг гадаргад нягт сайн тогтоосон эсэх; лавмагийн їл нэвтрїїлэх чанар зэрэг болно.

3.180. Їл нэвтрїїлэх чанарыг адгезиметрээр (АД-1) хэмжих хэрэгтэй.

3.181. Бутилкаучук лавмагийг жигд сайтар хольж хутгасан эсэхийг дараах байдлаар шалгана. Їїнд: лавмагнаас шилэн дээр нимгэн тїрхэж гэрэлд харахад алаглан сааралтахгїй болсон байвал жигд зууралттай гэж тогтооно.

БНбД 3.03.02-90

38

3.182. Изол тїрхлэгтэй пороизол хавчуулгын зузааныг їзлэгээр шалгаж тїрхлэгийн зузааныг миллиметрийн хуваарьтай тємєр шєвгєєр хатгаж тогтооно.

3.183. Том хавтгаалжин барилгын ханын уулзварын бин битїї байдлыг (агаар їл нэвтрїїлэх чанар) давхар бїрт гурваас цєєнгїй тусгай туршилтаар тогтооно. Туршилтын аргачлалыг барилгын лаборатори болон эрдэм шинжилгээний байгууллагаас боловсруулсан байвал зохино.

БНбД 3.03.02-90

39

1 д

їгээ

р ха

всрал

т

Би

тїїл

эх а

жи

лд

хэ

рэгл

эх з

ари

м т

єрл

ийн м

ате

ри

ал

ын

ши

нж

1ур

т ам

. м

етр

т орох

орц

, кг

9

0.7

0.1

35

Зориу

лал

т наах

арга

8

Ханы

н у

узва

ры

н

заад

ал

, цон

х ха

ал

ганы

хай

р-

цагн

ы х

аната

й ни

йлэх

завс

ры

г б

итї

їлэх

эд

аш

тгл

ана. Т

ариу

- раар

шаха

х б

уюу

хусу

ураар

нял

ж

нааж

би

тїїл

нэ.

Хал

уун

болон

чий

гтэй

нут

агт

и

лїї

то

хирн

о

Эзл

эхїї

- ни

й м

асс,

К

г/м

3

7

1100

-150

0

1400

±100

Їнд

сэн

ши

нж

ча

нараа

ал

дал

гїй

ага

арт

б

ай

ж

чад

ах

хуга

цаа,

цаг

6 -

2-9

Сун

ах

хэм

- ж

ээ

%

5

45-3

5

160

Їнд

сэн

ши

нж

ээ

хад

гал

ан

хэви

йн

бїт

эцтэ

й

бай

х те

мпе

ра-

ту

р

°С

4

-50…

+70

-35…

+70

Єнгє

3

Хар-

хї-

рэн

Хар

ГОС

Т

бую

у те

хни-

ки

йн

нєх-

ц

єл

2

ГОС

Т

4791

- 79

ГОС

Т

1348

9-

79

Мате

риа

- л

ын н

эр,

марк

1

Їл

ха

туур

ах

лавм

аг

УМ

С-5

0

Тио

кол

ын

лавм

аг

У-3

0М

БНбД 3.03.02-90

40

9

0.1

3

- - - - -

8

Угс

арм

ал э

дл

э-

лий

н у

улзв

ары

г б

итї

їлэх

эд х

э-

рэг

лэн

э. Ш

ахуу

- раар

шаха

х,

хусу

ураар

нял

ж

тїрхэ

нэ

Хавч

уул

гыг

нааха

д а

ши

глан

а

Їл

хату

урах

лавм

аг

Бэл

дм

эл л

авм

аг

Бэл

дм

эл л

авм

аг

Бэл

дм

эл л

авм

аг

7

1950

±100

900-

100

1500

-170

0

1400

-160

0

1600

1600

880-

1100

6

2-9

- - - - - -

5

180

200 - - - - -

4

-35…

+70

-40…

+70

-50…

+70

-50…

+70

-50…

+70

-50…

+70

-40…

+70

3

Хар

Саара

л

Хар

- - - - -

2 - - - - - - -

1

УТ

-31

Изо

л

ВТ

У 1

12-

67

ВТ

У 1

13-

67

Бут

епр

ол

Т

У 2

1-29--

45 -

76

МВ

С

АМ

-05

/ТУ

8424

6-7

5/

КБ

-05

/ТУ

8424

6-7

5/

Бут

ил

кауч

ук

ЦП

П-2

У

БНбД 3.03.02-90

41

9 - - - - 0.1

0.1

35

0.1

3

8

Бэл

дм

эл л

авм

аг

Бэл

дм

эл л

авм

аг

- -

Дээ

рхи

тэй

ад

ил

хэр

эг-

лэн

э. Э

дгэ

эр л

авм

аги

йг

тєм

єр,

шил

, б

ето

нд

тї

рхэх

эд г

ад

арг

ыг

88Н

б

а 7

8БЦ

С-I

I ц

аву

угаа

р хє

рсж

їїл

нэ.

Угс

арм

ал э

дл

эли

йн

уул

звар

зав

сры

г га

дна

тал

аас

бит

їїл

эхэд

аш

игл

ана.

Угс

арм

ал э

дл

эли

йн

уул

звар

зав

сры

г га

дна

тал

аас

бит

їїл

эхэд

аш

игл

ана.

7

1600

- - -

1100

-15

00

1400

-18

00

1600

-20

0

6 - - - - -

3-2

0

-

5 - - - -

120 -

200

4

-55.

+2

50

-25.

.+75

- -

-50.

.+70

-60.

.+13

0

-40.

.+70

3 - - - -

Хар

Хар

хї

рэн

Хар

2 - - - - -

ГОС

Т

-

1

Си

лик

оны

Э

лас

тоси

л

II-0

6/Т

У6-

02--

77

5-7

3/

хавч

уул

га

Хав

чуул

га

ПР

П-I

Туу

з “Г

ер

ле

н-Д

”

Туу

з “Г

ерв

олит

”

У-3

0; У

-31

Герм

ети

к У

Т-3

4

Ти

окол

ын

лав

маг

ГС-I

БНбД 3.03.02-90

42

9

0.2

0.7

0.3

/ц

авуу

- га

ар

88н,

К

Н-2

/

8

Цонх,

хаа

лга

ны

гад

на

хїрээ

ни

й за

всры

г б

єгл

є-

хєд

хэр

эгл

энэ.

Хананы

заа

дал

д

хавч

уул

на.

Хананы

заа

дал

д

хавч

уул

на.

7

0.7

1100

-140

0

300-

750

6 - - -

5

5

200

150

4 -

-40..+

80

-40..+

80

3

Ца-

гаан,

шар

хар

хїрэн

2

- - -

1

Пенопо

ли-

ур

ета

н

Порои

зол

ха

вчуу

лга

Р

СН

-18-

63

Гернит

Х

авч

уул

га

БНбД 3.03.02-90

43

2-р хавсралт

БИТЇЇЛЭХ АЖИЛД ХЭРЭГЛЭХ БАГАЖ‚ ТОНОГЛОЛ

1. ЦНИИОМТИ хийцийн шахуурга. Їл хатуурах лавмагийг уулзварын заадалд шахаж дїїргэхэд хэрэглэнэ. Шахуурга нь хийн хєєрєгтэй залгагдаж ажиллана.

Шахуургын бортоготой лавмаг шахагдаж дуусмагц хоосон бортогыг шахсан агаарын тусламжтай гарган авч шинээр цэнэглэнэ.

Техникийн їзїїлэлт

Ажиллах даралт -4-5 атм Шахуургын жин -3.3 кг Бортоготой лавмагийн хэмжээ -3.3 л Бортогоны гаднах голч -100 ±2 мм Бортогоны урт -500±2 мм

2. ВНИИНСМ хийцийн халаагч шїїгээ. Бортоготой лавмал шахуургат хийж цэнэглэхээс ємнє энэ шїїгээнд хийж халаана. Шїїгээний хананд цахилгаан халаагуур тавьж дулаалан нимгэн тємрєєр бїрсэн байх ёстой.

Зохих халууныг тогтмол барих автомат тєхєєрємжєєр шїїгээг тоноглож їйлдвэрлэнэ.

Техникийн їзїїлэлт

Шїїгээний багтаамж -21 бортого Бортогоны голч урт -10х500 мм Шїїгээний доторхи температур -125°С Цахилгааны хїчин чадал -8 квт Шїїгээний жин -256 кг

3. ЦНИИОМТП хийциийн гар шахуурга. Бэлдмэл (тиокол) лавмаг их биш заадлыг битїїлэхэд хэрэглэхэд тохиромжтой. Шахуургын гоожих аманд лавмагийг жигд тараах капрон бэхэлсэн байна.

БНбД 3.03.02-90

44

Техникийн їзїїлэлт

Бортогоны багтаамж -0.8 л Бїлїїрийн голч -60 мм Бїлїїрийн алхам -280 мм Шахуургын жин -1.9 кг

4. Цацагч СО-21. Изолыг заадалд цацаж тїрхэхэд хэрэглэнэ.

Техникийн їзїїлэлт

Ажиллах даралт -7 атм Агаарын зарцуулалт -0.5 м 3 /мин Савны багтаамж -25 л Агаарын шлангийн дотор голч -9 мм Изолын шлангийн дотор голч -16 мм Жмн -35 кг

5. ВНИИНСМ хийцийн шахуурга. Бортогыг їл хатуурах лавмаг дїїргэж цэнэглэхэд хэрэглэнэ. Лавмагийг халаахгїйгээр шууд 3 бортого цэнэглэхэд зориулалттай.

Техникийн їзїїлэлт

Бїтээмж -500 кг/цаг хэмжээ‚ мм-ээр урт -2000

єргєн -800 єндєр -2200

6. Лавмаг болон цавууг гараар тїрхэхэд хатуу їстэй багс‚ мод буюу тємєр‚ резин иртэй урт иштэй хусуур‚ хутга‚ хайч зэрэг багаж ашиглана. Барилгын гадна талаас битїїлэх ажлыг гїйцэтгэхэд їндсэн угсралтын ажилд хэрэглэдэг тєрєл бїрийн шат (дїїжин шат)‚ вандан‚ сунгадаг шат‚ автомашинд байрлуулсан сунадаг тавцан зэрэг зєєврийн тоноглолыг єргєн ашиглавал зохино.

Угсарсан бїтээцийг хїлээн авах хяналт

3.184. Угсарсан бїтээцэд хїлээн авах хяналтыг угсралтын ажлын чанар‚ дараагийн барилга угсралтын ажлыг гїйцэтгэхэд угсарсан барилга буюу тэдгээрийн хэсэг (єндрийн хэсэг‚ секц гэх

БНбД 3.03.02-90

45

мэт) бэлэн эсэхийг шалгахад оршино.

3.185. Угсрагдсан бїтээцийг хїлээн авах їед дараах баримт бичиг байх ёстой. Їїнд:

- угсрагдсан бїтээцийн зураг‚ тїїн дээр угсрах явцад зургийн шаардлагаас зєрсєн бїх зїйлийг тэмдэглэж‚ зураг тєслийн байгууллагаас авсан зєвшєєрєл;

- угсармал бїтээц тїїний элементїїдийн паспорт‚ тїїнчлэн угсралт‚ гагнуур‚ зэврэлтийн эсрэг хамгаалалт‚ уулзвар‚ заадсын бин битїї‚ цулжуулахад хэрэглэсэн материалын дагалдах;

- бїтээцийн байрлалыг шалгасан геодезийн гїйцэтгэлийн схем;

- угсралт‚ гагнуурын ажил‚ гагнуурын холбоосыг зэврэлтээс хамгаалсан‚ уулзварыг чигжсэн тухай ажлын журналын тэмдэглэл;

- далдлагдсан ажлын акт; - чухал хариуцлагатай бїтээцийн угсралтын завсрын хїлээн

авалтын акт; - уулзварыг цулжуулах‚ гагнасан ажлын туршилт‚

лабораторийн шинжилгээний баримт; - бїтээцийг угсарсан болон гагнуурчны диплом (їнэмлэх)-

ын цэс.

3.186. Угсрагдсан бїтээцийн хїлээн авах зєрєєгийн хязгаарыг барилгап геодезийн ажил гїйцэтгэх барилгын норм ба дїрэм БНбД 3.01.88-ын шаардлагыг тооцсон нарийвчлалтай геометр тооцооны їндсэн дээр зураг тєсєлд зааж єгсєн байх хэрэгтэй.

Зурагт тусгай заалт байхгїй бол бїтээц дэх элементийн угсралтын зєрєєгийн хязгаар нь тэг тэнхлэг ба чиглїїлэгч зураастай харьцуулсан хїснэгт ¹ 1-т заасан хэмжээнээс хэтрэхгїй байх ёстой.

БНбД 3.03.02-90

46

Хавсралт Ι

БАРИЛГЫН БЇТЭЭЦИЙГ УГСРАХ АЖЛЫН ЖУРНАЛЫН ХАВТАСНЫ ЗАГВАР

ХАВТАС

БАРИЛГЫН БЇТЭЭЦИЙГ УГСРАХ АЖЛЫН ЖУРНАЛ

ЗАГВАР

БНбД 3.03.02-90

47

Хавсралт Ι-ийн їргэлжлэл

БАРИЛГЫН БЇТЭЭЦИЙГ УГСРАХ АЖЛЫН ЖУРНАЛ

Гїйцэтгэгч буй байгууллагын нэр

Барилгын обьектын нэр

Угсралтыг хариуцаж‚ журнал хєтлєх хїний албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Тєслийн баримт (ТББ‚ МБ‚ МБ)-ын зургийг боловсруулсан байгууллага

Зургийн шифр Ажил гїйцэтгэх тєслийг боловсруулсан байгууллага

Тєслийн шифр Бїтээцийг бэлтгэсэн їйлдвэр

Захиалагчийн шифр Захиалагч (байгууллага)‚ техникийн хяналтын удирдагч (тєлєє- лєгч)-ийн албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Барьж буй обьектын їндсэн їзїїлэлт Ажлын хэмжээ:Ган бїтээц‚ Т

Угсармал тємєр бетон Бїтээц‚ м 3

Модон бїтээц‚ м 3

Журнал эхэлсэн . . . . он . . . . сар . . . . єдєр дууссан . . . . .он . . . . сар . . . . єдєр

БНбД 3.03.02-90

48

Ι хавсралтын їргэлжлэл

БАРИЛГА (БАЙГУУЛАМЖ)-ЫН УГСРАЛТЫН АЖЛЫГ ГЇЙЦЭТГЭХ ИНЖЕНЕР ТЕХНИКИЙН

АЛБАНЫ АЖИЛТНУУДЫН ЖАГСААЛТ

Овог‚ нэр

Мэргэжил боловс- рол

Албан тушаал

Объект дээр

ажлыг эхлэх

хугацаа

Аттестатчи -лал єгсєн

тухай хугацааны тэмдэглэл

Объект дээр

ажлыг дуусах хугацаа

ДАЛДЛАГДСАН АЖЛЫН БОЛОН ЧУХАЛ ХАРИУЦЛАГАТАЙ БЇТЭЭЦ ХЭСГИЙН ЗАВСРЫН

ХЇЛЭЭН АВАЛТЫН АКТУУДЫН ЖАГСААЛТ

¹ Ажлын нэр Актад гарын їсэг зурсан он‚ сар‚ єдєр

БНбД 3.03.02-90

49

1-р хавсралтын їргэлжлэл

БНбД 3.03.02-90

50

Журналын дугаар тавьж їндсэн . . . . . . . . . . . . . . хуудас

. . . . . он . . . . сар . . . . . єдєр

(журналыг олгосон байгууллагын удирдлагын

гарын їсэг‚ овог нэр‚ албан тушаал)

Хавсралт 2

БНбД 3.03.02-90

51

ГАГНУУРЫН АЖЛЫН ЖУРНАЛЫН ХАВТАСНЫ ЗАГВАР

Хавтас

ГАГНУУРЫН АЖЛЫН ЖУРНАЛ

Хавсралтын 2-ын їргэлжлэл

БНбД 3.03.02-90

52

Гїйцэтгэж буй байгууллагын нэр

Барилга‚ обьектын нэр Гагнуурын ажлыг хариуцаж‚ журнал хєтлєх хїний албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Тєслийн баримт (МБ‚ ТББ)-ийн зургийг боловсруулсан байгууллага

Зургийн шифр Гагнуурын ажлыг гїйцэтгэх тєслийг боловсруулсан байгууллага

Тєслийн шифр Бїтээцийг бэлтгэсэн їйлдвэр

Захиалгын шифр Захиалагч (байгууллага)‚ техникийн хяналтыг удирдагч (тєлєє- лєгч)-ийн албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Журнал‚ эхэлсэн . . . . он . . . сар . . . єдєр дууссан . . . он . . . сар . . . єдєр

Хавсралт 2-ын їргэлжлэл

БНбД 3.03.02-90

53

ГАГНУУРЫН АЖЛЫГ ГЇЙЦЭТГЭХ ИНЖЕНЕР ТЕХНИКИЙН АЛБАНЫ АЖИЛТНУУДЫН

ЖАГСААЛТ

Овог‚ нэр

Мэргэжил боловс- рол

Албан тушаал

Объект дээр

ажлыг эхлэх

хугацаа

Аттестатчи- лал єгсєн

тухай болон хугацааны тэмдэгдлэл

Объект дээр

ажлыг дуусах хугацаа

ОБЬЕКТ ДЭЭР ГАГНУУРЫН АЖЛЫГ ГЇЙЦЭТГЭХ ГАГНУУРЧДЫН ЖАГСААЛТ

Овог нэр

Мэр

гэж

лий

н з

эрэг

Хув

ийн

тэм

дэг

д

угаа

р

Гагнуурын ажлыг гїйцэтгэх эрхийн їнэмлэх

Їлгэр ба шалгалтын сорьцыг гагнасан тухай тэмдэглэл д

угаа

р

Хїч

интэ

й ху

гац

аа

Гагнуурын ажил хийх зєвшєєрєл (огторгуйн байрлалтай заадалд)

БНбД 3.03.02-90

55

Хавсралт 2-ын їргэлжлэл 3-р хуудас

ЖУРНАЛЫГ ДУГААРЛАЖ‚ ЇЛДСЭН ХУУДАС . . . . . . .

. . . . . он . . . .сар . . . єдєр

(журнал олгосон байгууллагын удирдлагын албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг)

БНбД 3.03.02-90

56

Хавсралт 3

ГАГНУУРАН ХОЛБООСОД ЗЭВРЭЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГААЛАЛТ ХИЙСЭН АЖЛЫН ЖУРНАЛЫН

ХАВТАСНЫ ЗАГВАР

Хавтас

ГАГНУУРЫН ХОЛБООСОД ЗЭВРЭЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГААЛАЛТ ХИЙСЭН АЖЛЫН ЖУРНАЛ

/ЗАГВАР/

БНбД 3.03.02-90

57

Хавсралт 3-ын їргэлжлэл

ГАГНУУРАН ХОЛБООСОД ЗЭВРЭЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГААЛАЛТ ХИЙСЭН ЖУРНАЛ

¹ . . . . . . . . .

Гїйцэтгэгч буй байгууллагын нэр

Барилга‚ обьектын нэр Гагнууран холбоосод зэврэлтийн эсрэг хамгаалалт хийх ажлыг хариуцаж. журнал хєтлєх хїний албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Тєслийн баримт, (МБ)-ын зураг боловсруулсан байгууллага

Тєслийн шифр Бїтээцийг бэлтгэсэн їйлдвэр

Захиалгын шифр Захиалагч (байгууллага)‚ техникийн хяналтыг удирдагч (тєлєє- лєгч)-ийн албан тушаал‚ овог нэр‚ гарын їсэг

Журнал‚ эхэлсэн . . . . он . . . сар . . . єдєр дууссан . . . он . . . сар . . . єдєр

БНбД 3.03.02-90

58

БАРИЛГЫН НОРМ БА ДЇРЭМ

БНбД 3.03.02-90

59

УГСАРМАЛ БЕТОН, ТЄМЄР

БЕТОН БЇТЭЭЦ

БНбД 3.03.02-90

БНМАУ-ЫН БАРИЛГЫН ЯАМ

Улаанбаатар хот 1990 он

БНбД 3.03.02-90

60

Энэхїї нормативын баримт бичгийг Барилга, архитектурын Газар /Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч агентлаг/-ын зєвшєєрєлгїйгээр бїрэн болон хэсэгчлэн хувилах, олшруулах, тараахыг хориглоно.

БНбД 3.03.02-90

61

Засгийн газрын хэрэгжїїлэгч Агентлаг- Барилга, архитектурын газрын Хэвлэн олшруулах албанд 200% хэвлэв.