270
ББК 32.973 К 81 Канер Сэм и др. К 81 Тестирование программного обеспечения. Фундаментальные концепции менеджмента бизнес-приложений: Пер. с англ./Сэм Канер, Джек Фолк, Енг Кек Нгуен. — К.: Издательство «ДиаСофт», 2001. — 544 с. ISBN 966-7393-87-9 Книга именитых специалистов в области разработки программного обеспече- ния посвящена одному из наиболее важных и нетривиальных аспектов в рамках процесса создания сложных программных систем. Книгу отличает, прежде всего, привязка к условиям реального мира на примерах известных компаний-разработ- чиков, находящихся в Силиконовой долине. Подробно рассматривается широкий спектр вопросов: от организации процесса тестирования до собственно тестиро- вания проекта, кода, документации и т.д. Для специалистов в области разработки программного обеспечения. ББК 32.973 Научное издание Канер Сэм и др. ТЕСТИРОВАНИЕ ПРОГРАММНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ. ФУНДАМЕНТАЛЬНЫЕ КОНЦЕПЦИИ МЕНЕДЖМЕНТА БИЗНЕС-ПРИЛОЖЕНИЙ Главный редактор Ю.Н.Артеменко Научный редактор О.В.Здир Литературный редактор А.В.Штин Переводчик О.В.Здир Верстка Т.Н.Артеменко Главный дизайнер О.А.Шадрин Н/К Сдано в набор 13.03.01. Подписано в печать 13.05.01. Формат 60x84/16. Бумага офсет- ная. Гарнитура Таймс. Печать офсетная. Усл.печл. 40.80. Усл.кр.отт. 40.80 Тираж 3000 экз. Заказ № 1-78. Издательство «ДиаСофт», Киев-55, а/я 100, тел./факс (044) 212-1254. e-mail: [email protected], http://www.diasoft.kiev.ua. Authorized translation from the English language edition published by International Thomson Computer Press. Copyright © 1999 All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system, without permission from the Publisher. Russian language edition published by DiaSoft Ltd. Copyright © 2001 Лицензия предоставлена издательством International Thomson Computer Press, подразделение International Thomson Publishing Inc. Все права зарезервированы, включая право на полное или частичное воспроизведение в какой бы то ни было форме. ISBN 966-7393-87-9 (рус.) © Перевод на русский язык. Издательство «ДиаСофт», 2001 ISBN 1-85032-847-1 (англ.) © International Thomson Publishing Press, 1999 © Оформление. Издательство «ДиаСофт», 2001 Свидетельство о регистрации 24729912 от 11.03.97. Гигиеническое заключение № 77.99.6.953.П.438.2.99 от 04.02.1999 Оглавление Часть I. Основы 19 Глава 1. Пример серии тестов 20 Первый цикл тестирования 20 Второй цикл тестирования 32 Что дальше? 37 Глава 2. Желаемое и действительное в жизни тестировщика 38 Полностью протестировать программу невозможно 39 Цель тестировщика — проверка правильности программы? 46 Итак, для чего же тестируют программы? 49 Глава 3. Типы тестов и их роль в процессе разработки программного обеспечения 50 Обзор стадий разработки 55 Стадии планирования 57 Тестирование на этапе планирования 58 Стадии проектирования 62 Тестирование на этапе проектирования 66 Тестирование "стеклянного ящика" на стадии кодирования 69 Регрессионное тестирование 80 Тестирование "черного ящика" 80 Сопровождение 90 Глава 4. Программные ошибки 93 Качество 93 Что такое программная ошибка? 95 Категории программных ошибок 95 Глава 5. Документирование и анализ ошибок 101 Отчет следует составлять немедленно 102 Структура отчета о проблеме 103 Каким должен быть отчет о проблеме 113 Анализ воспроизводимой ошибки 116 Методика анализа воспроизводимой ошибки 119 Поиск способа воспроизведения ошибки 122

Канер Сэм Тестирование

Embed Size (px)

Citation preview

32.973 81 . 81 . -: . ./ , , . .: , 2001. 544 . ISBN 966-7393-87-9 . , , - , . : , , .. . 32.973 . . - .. .. .. .. .. .. / 13.03.01. 13.05.01. 60x84/16. . . . .. 40.80. ... 40.80 3000 . 1-78. , -55, / 100, ./ (044) 212-1254. e-mail: [email protected], http://www.diasoft.kiev.ua.Authorized translation from the English language edition published by International Thomson Computer Press. Copyright 1999 All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system, without permission from the Publisher. Russian language edition published by DiaSoft Ltd. Copyright 2001 International Thomson Computer Press, International Thomson Publishing Inc. , .

I. 19 1. 20 20 32 ? 37 2. 38 39 ? 46 , ? 49 3. 50 55 57 58 62 66 " " 69 80 " " 80 90 4. 93 93 ? 95 95 5. 101 102 103 113 116 119 122

ISBN 966-7393-87-9 (.) . , 2001 ISBN 1-85032-847-1 (.) International Thomson Publishing Press, 1999 . , 2001 24729912 11.03.97. 77.99.6.953..438.2.99 04.02.1999

6

7 243 243 243 243 244 244 244 244 244 245 245 246 246 246 246 247 248 249 251 252 254 254 262 264 265 267 277 280

II.

129

6. 130 134 135 135 144 .... 158 169 178 7. 180 182 183 193 194 196 196 : , .....197 : .... 204 : 205 206 8. 208 209 211 9. ? , ? , , ASCII 237 238 239 239 239 240 240 241 241 242 242 242

, , 10. 1 1 . " "

1 2 . 284 : ? .... 286 , 288 .. 296 300 307 339 355

8

III. 1 3 . .. - : 14. :

357358 360 362 371 373 381 388 389 392 404 405 415 418 423 425 426 428 430 434 435 439 447

, . , , , . . , , , . ... . , , . , , . "" , . , . , , , . , ? , ? .

. .... 4 5 3 455 486 , 490 493 496 500 515 523 527 531 536 542

, , : , , ..

10

11

, , , , . , , , " ". , , , . , . , . , . , , . , , , - . . : , . , . . , , , . , . - . , , , . , "" . , 40 . , . , . , . . ,

. , , , , .

, , - . , . , , . , , , , . . . (, .) , . . , . . , , . , , , . . , , , , . , , . , . . , , . , , , , , . , , . ,

12

13

. . ( .) , , , . , , . , , -, , . , , . , , . , , . , . . . .

, , .

?

, . , , , . . , (Quality Assurance). . , , . - - .

, , - . Association for Computing Machinery ( ) IEEE Computer Society ( IEEE) Computing Curricula 1991 ( ), . , , . Computing Curricula Advanced Software Engineering ( ), , . , , - . ? Associate of Sciences ( ), , , . . , , . , , , . , , .

14

15

. , , . , . , . , . , , , .

. . . .

2. 612 . ( 6 5). . , . , 15. 6 , , , . , , , , - : , . , , , , . , " ". 8, , . , , . , . , , , ( , , ..), . , , , .

1. . , . ( ), . 1, 2, 4, 5 3. , , , , . , 6 ( 1020). -

16

17

, , ( ). , . , . (. 7 12) . , - , , , . , ? ? , . , ( 7), . ? , , , 8 , , . . ( 10). , . - ( 11). , ? ? , ? , ?

3. (1314) , . ( 12) ( 13). 15 .

, . , .

, : , . , , , , , , . . . , , . , . : . 12 " : : ".

18

1983 , 1988 (Kaner) . , . , ( ): (Elaine Andersson), - (Boris Beizer), (Jim Brooks), (Randy Delucchi), (Mel Doweary), (David Farmer), (Larry Jones), (Sharon Hafner), (Mahmood Kahn), (Ginny Kaner), - (Sam Kaner), (John Lavelle), - (Larry Malkus), (Ted Matsumara), - (Don Maxwell), (Bruce Miller), (Rachel Miller), (Peter Morse), (Jane Stepak), (Emmanuel Uren). , .

I

1. 2. 3. 4. 5.

1: 21

1

, . , "" , , . . , , . .

2 3. . 1.1. . 1.2 , . ( ) , .

, 2 3 5. . , . 1.3. 1. . , . , , ? 2. . . , ? , ? , , . 3. . ? . 4. . ( 5) .

, , . . . - , . . ADDER.

1. , , . , , . .

1:

23

" " . , . , , , . , . , .

2. , , , , . : , . . , . 1.4.

24

I:

1: 25 , . . , , , , 99. , . , . , , , , . , , . , . . . , , . , , . , , . , . , , . . . , . , .

, . . 39600 . . . 1.4 . ? , , . , . , , . (39601) . -99 99 199 . . 1992 = 39601 . , , , , . , . , . . 2 + 3, 3 + 4, , . , . , , . . , , . , , . 81 " ". , .. , . . , .

3. , , . 1.4, . . : , . , . 1.4.

26 I: , . , , , 2 3. -. 0 . . "". ( , .) 9 -9, , , "". , .

4. " " , . , . . , , - . . , , , . , , . , - . , . , . , , , . . 1.5 , , . , . . 1.5, : "" . , .

, . . .

5. , . , . , . , . , .

28

I:

1:

29

, . . . . . , , 198, 0. (, 100) < Enter>. , . , , . , , .

-198 198. , 0 198. , (8 ). , 0 255. , . , ? , , , . -127 127. , 127, . , , 127, . , . 127 128. . 1.4 (99 + 99), , . , . , , . . , , . , , - . , , . , , , .

, , . , , . . , . , . : , , , , . , . , , . , . , . ? : , , , . , ? . . .

, , . , . , .

30

I:

1: 31 48 38, /, 38 47. , 47. 9 (ASCII- 57). , , 57 57. 9, . - . , 58, 58. . 75 57, 48 75. , , () .

ASCII- . , , . , , . . . , . ASCII. . 1.6. , ASCII-, , . .IF SII___ 48 (48 ASCII- 0) THEN ELSE IF SII___ 57 (57 ASCII- 9) THEN ELSE , .

, , : /, 0, 9, :. . 1.6 , , . , . ? . b . (/, 0, 9, :), , , .

, - . . , 0 . , , ASCII (48). 48 47, /, , . , , / , .

. . , , , . . , . ,

32

I.

1: 33

. , . , , . , , . , , . , , . , . . , . . . , .

1. , - , , , , : . , , , -9. -10 199 - , . . 1.4, , -99, -78 -14 . -78 -14 . , . , . , "" , , . -1 -9 , , , . , , . ? .

, , , . . 1.7.

2. , . , . . ? , , . , .

34

I:

1: 35 . , , 4/3 + 2, . . , . , .

"", . , . "" () . , . , , - . . . . , , , . , "" , , , ? , , . , . . , . , . , . . 1.8 , .

3. , , , , , ? . , - 2 2 5. 1:2 . . "" (. . 1.4), . . , " " . . 1.9 , . , . , , . . 10. . " " . , . " " " ? ( , ?) . -127 127 0 255. , -127 . 99 99 , , . . , , .

36

I:

1. 37 , : , , . . , , ( ), . , , , . , .

, , , , . . , . , . 1.8: , , . , " ", "". " " . 11. . . "". : , 7, 8 9. "" , . , , , , , . "", ! . ( ! : , , -] "".) . . .

? , . , , . . , . , . , , - , . , . , . , , . , . , , , .

2

2: 39 ? ? , ?

, . , . , : , . , : ; , ,

, . , , . , ( 7, 8 13).

, 1965 ., (Karl Popper) , , , . , , .

? , . , . , . , : " ". , , , , . . , . , , , . , , , , .

; , . , , . ? ? , , , , . , . ?

40

I:

2: 41 , , , , . , , .

, , . . , , , , , . , , . , . , . ( ) .

, , . , . : , , . ? , . , , . . , , , .. , . , , , . . . , . , : , , . .

, , . . , .

39 601 . , 399 960 001. . ?

, . , , . . , . , . , . , , 4 (race condition). -

, , , . , , -

42 I: . , , , , . . , .

2: ...43

. . . . , , . , . , . , , , , . , . 1. , . 1 2. 2 3 5. 3 4 5. 4 3, 5 6. 5 1, 4 6. 6 3 5. ? . , , , 6, 4 5, . , , ? . 1 . ( 2), ( 3 ), ( 5 ). , Hold ( 4) ( 5). ( ), ( 6 ). , , , 1.

, ? , . (, , ). . , , , . , , , . , , . , , , . , , . , 512 . , 16 384 , . (100 . ), (.. ). , . . , , . . .

44 I: , Hold. Hold, , . . , , . , . , , . , , . . , , " " . , , , . , , 1976 (Myers). , 1018 . , 17 4*10 . 1979 . IF. 20 . 100 . . . , , , , 100 , 5 . , 20 . 400 . ? . , . , , , ,

2: 45 . . . , . , , , , . . , . ? . . . . . , . , . ? ? ?

, , , . , , . , , 2 + 2 5? ? , . (2 + 2 = 5), . . , . , , , . , . , , . .

46 I:

2: 47

. . , . , . , ? , . . , , . , , , ? , . . , . , (Beizer, 1984) (Dunn, 1984).

: , . .

40 80 . , , . , , , . , , , .

? (Beizer), 1990 , 1 3 100 . , , .

- ? . : , , . , : . : , , , .

1 3 100 , , , . , , 1,5 1 . , . , , , 10 150 . 99% . , , . 1% : .

, : , , . .

, , ( ).

, , ? , , , , . , : "

48 I: ! , ?" , . , , .

2: 49

, (, 1979). , , , : " , , ". , , . , , : . - . , , , , , (Green & Sweets, 1966). , , , . , , , . : , , , . . , , , . : , , , . , , (Rosenthal, 1966). , , . , , , . , .

, , , , , , , . , . , , .

, ? . , . ? , . , , . , , . , ( , 7, 8, 12, 13). , , . , , . , , . (, 1979). , - . , . , . ? , , , , . , ( ) . , ! , , . , , , .

3

3: ..

51

. , , . 4. . . , . . , , , . , . , . , . , , , , ( 12 13). 13 . , , : , .

. . 1. . , . . , , . . , , , .

, , . , . , , , . . , , . , , . . , . . , , , .

2.

3. . , , . , .

52 I: , , , , . 13.3. , , . 13 , . 13.4, .

3: ...

53

, . , . . " " " "

(architect) , , . " " , ( ). (subject matter expert software analyst) , , . , (human factor analyst ergonomist), , , , ( ) . , . , , . . (user interface programmer) . , , . , , , ( , , , ..) ( , ), . . . , -

: , . , (development team), . , , . , , , . , . (project manager, software development manager producer) , . , . (designers) .

54 I: . , , , . , , , . (lead programmers) ( ), . , , . {product manager product marketing manager) , (, , ). . , , . , , . (technical support) , . , . , , . (writers) (documentation group), . . (testers) . : , , , , , ..

3: 55 , , .

. , , , , , , . , , , .. , . , , {life cycle). . , , . , , , 12 13. . ( ) Software Maintenance ( ) - (Martin & mcClure, 1983, . 24) . . 3% 3% 5% 7% 15% 67%

, (Zelkowitz, Shaw & Gannon) 1979 .

56 I: -, . 45% . . . , . . : , , .

3: ...

57

( ) $75 , $4 . . , . (DeGrace & Stahl, 1990), (Myers, 1976) (Roetzheim, 1991). (Boehm, 1981), (Jones, 1991) (Wolverton, 1974).

, , , . . , .

, . , . , , . . , , "" , . 1976 . (Boehm) , IBM, GTE TRW. , , . . 3.1, : , , , .

. . , . . , . .

, , . , . , , , . , , . , , . ,

58

I:

3: ...

59

, . , , , .

. ? ? ? - ? ? ? ( ) . , ( , ).

- . . , . "" , . , , , , , , . IEEE Software Requirements Specification ( IEEE , ANSI/IEEE 830-1984).

? , , , ( ..), ? ? , : , , . ? , , , i286? , . . ? , - . , . (Dunn, 1984), (Gause & Weinberg, 1989) ANSI/IEEE Standard 830. , , , .

"" . , , . . ( 13 , .) . ; , . : , . .

60 I:

3: ... 61

, , . ? ? , , , , . , , . . , , . , . . ? ? . , , . . . , . , , ( ), , - . ( (Rubenstein & Hersh, 1984) (Norman, 1988)). , -, . . , , . : .

. . , , , . . . ( , .) , , . , . , . . , , , . . , .

, , . , . , , , . , . ? ? ? ? , ? , . , . (Bailey, 1989),

62 I: , (Card, Moran & Newell, 1983), (Helander, 1991, 38), (Norman & Draper, 1986, IV), (Rubenstein & Hersh, 1984). , (Baecker & Buxton, 1987).

3: ...

63

, . (, ) . . , . , , . . , , , . , . , . , 12 14. (Yourdon, 1975), (Jones, 1979) (Myers, 1976).

, , , . , , . , , 1973 , (Martin), (Helander, 1991), (Baecker & Buxton, 1987), , (Card, Moran & Newell, 1983) (Rubenstein & Hersh, 1984).

( ), , ( ) .

, , , , .. , , , , . . , . ( Windows. . .) , , . , , . , , . . , . . , . 1. , , -

, , . , , . , . , . , , - , , ,

64 I. . , , , . (Yourdon, 1975). (Yourdon & Constantine, 1979).

3: ...

65

. ? , , , . ? , . , .

, . , , : , , . , . , . (Bergland, 1981). (Gane & Sarson, 1979) (Yourdon & Constantine, 1979). (Beizer, 1990).

. , . . ? ( ) , . ? . , , (Yourdon, 1975). , . ? . ? ? ?

, , . . , , , , . , . . , , , ,

, . . , . , . , , , .. : , , . , . , , 60 . , , . .

66 I: , . : , . , , . ( - (Martin & mcClure, 1983), (Wasserman & Shewmake, 1985)). - , : , . , , , . .

3: ...

67

.) . ? , , ? ? , .

? , , . ? ( , ) ? , ? ? ? . "", , - , . . , , . (Dunn, 1984) (Freedman & Weinberg, 1982). (Beizer, 1990).

(Brooks, 1975) (Kernigan & Plauger, 1974). . . . , . , . , , . , (DeGrace & Stahl, 1990), (Helander, 1991), (Rubenstein & Hersh, 1984), (Ould, 1990) (Schneiderman, 1987).

, , , . , . , . , . ( -

, , , . . . . -

68 I: , -| (, ). , -; , . : , . . . , , . , , : , . . : , , .. . . , . , . .

3: ...

69

. (Doyle & Straus, 1976), (Freedman & Weinberg, 1982) (Gause & Weinberg, 1989).

( ) , . , 1 .IF SII___ 48 (48 ASCII- 0) THEN ELSE IF SII___ 57 (57 ASCII- 9) THEN ELSE , .

. , , , , . , . . , . , , , . . , . , . . ,

, . , . , , . , (Dunn, 1984) .

" " : . , , , . , . " " (glass box) " " white box) " " black box).

70 I: " " , . , , , . , , . , . " " . ( , ) , , . . . , , . " ".

3: ...

71

. , "". , , , , , . , . , , . , . , , . . , , . " " . , , . . . " ", . ( . , (Beizer), (Hetzel) (Myers).) " " , , . , , , " " , . 12. " ", .

. , . , , . , . . , . , , , , , , . ( : , .) . , . ( ), , , . . 11.

72

I:

3: ...

73

" ". . " ". . . (Beizer, 1984). (Dunn, 1984), , , . , , . , , ; .

: , . , . 2, . , . , (coverage criteria). B , ( ) . . , : , . , . . , . , , . , ) . . ]

(). () . , IF . , . . : (Beizer, 1984), , . . . . , . , , , . (execution coverage monitors). . (), () () , . . , .

74 I: (Goodenough & Gerhart, 1975) , . .SET

3: ...

75

A = /

, . , , "". , . (DeMillo, 1987) , . , . , . . " " , . (Rapps & Weyuker, 1985), (Beizer, 1984,1990), , (Myers, 1979). | |

. , . (bottom-up). , , . , . , , . . . , , . . , , . , , . -

, ( , ..). . -, . , , , . , , . , , . , . . , , . , . , . , . . . , . , , , , . , . , . , ? -, , . . ( ), , , ? , , , , , .

76 I: . , -. , . , . . , - , , , . , . , . , , , , . , , , .

3: ...

77

. " " " " . , , . , . . . , . , . 11. . , , , , , . . , . , . (Myers, 1979) . (1978), , , . (Fergan, 1976) . . . . , , , . , , , , . , - . ( , ) , . (Weinberg, 1971), (Beizer, 1984, 1990)

, , , , . , . (top-down). . , . . , , . (Yourdon, 1975) , , (Myers, 1976) , , , . (Dunn, 1984), . : , , .

78 I: , . , . , , . , , , .

3: ...

79

: (bebugging). . (Weinberg, 1971), , , , . . 100 , , 20 , , 80% . (utati testing). , . . , , . (DeMillo, 1987).

, , , , . .

. . , , . , , "", , . , , , . "" . , , . , . , , , . ! , , , ?

"" " ". , , . . , , . " ". , , , , . : , "" .

80

I:

3: ... 81

(Beiaer, 1984).

. , . , , . , , . . , . , , . , . , , . , . , , , . . , : , , . , . . " " , 11.

. , , , . - (Martin & mcClure, 1983) (Boehm) . , , , 50%. , , , 20%.

, . , . . , , . , , , , , . , - . . , . . : , , . , 20 30.

" " , " " . . , , , .

" " , . , ,

82 I:

3: ...

83

, : , , . , . , . 7, 12 .

, . "" , . . , . , . , . . . , , . , " ".

. , : . , , . . , . . , , .

, , . , . , , . { ) { ) . . Independent Verification and Validation (IV&V ). , . (Andriole, 1986) IEEE Standard for Software Verification and Validation Plans (ANSI/IEEE Standard 1012-1986).

? 24? , , . , . - , , . , , . , , ,

- , . , -. . . - , , 20 .

84 I: 20 - . 4 8 , , . , . - . . , , . . - , . , . , , , . . , , .

3: ...

85

-, 13.

- . , . : , . , , , , . . : . , -

. , , - . . , : , , , . , . . - , . , . , , . . , , . , . , . . , . , . .

, . , . . , , , . . , (Beizer, 1984). (Perry, 1986). , .

86

I:

3: ...

87

. , . . , . -, , , , .

? , , . , ? , ?

, . . , , . , , .

, , , .

.

(load testing) . . ? , . , , . ( , , , .) , , , .

?

. - . , , , - , .

. , .

, , .

. ? , , , 120 . , , . .

88 I: . , , , .

3: ...

89

, . , . , , , , , . , , , , . (Beizer, 1984).

. , , , . , , . , -, . , , . , , . , . .

, . , , , . , , .

, . . , , . , , .

. . ? ? ? , , -, , . , , ?

? ? (Beizer, 1990) (Fernandez, 1981).

(compatible), ,

, , , . (, , , ), , " " .

90 I: - . , . , , .

3: ...

91

, , . - (Martin & mcClure, 1984). 67% . . 20% 25% 6% 4% 42% 3% , . , , . , , , . , .

. , . - , , , , , . , . . . , . , . , .. . , . ? , , , ?

. , , . , , . . . , , 2. , , . . , ? ? ? . . , . . , , .

, . , . . . . , ,

92 I: . , . , ?

. (Windows, Mac, AmigaDOS, Motif ..) . , . . , , . , . , . , .

4

. , , . , , . , . , , 13 , 400 .

(Deming, 1982), (Feigenbaum, 1991), (Ishikawa, 1985) (Juran, 1989).

, . , . .

94 I. . , , . , , , . , . , . . , , , . , , , . -, , . , , . , : , ; , . , , , . - , , , . , , . ( (Juran, 1989).) . ?

4: 95

? . . , , . , , . . , , , ( (Myers, 1976, . 6)). , . , , ( (Beizer, 1984, . 12)). , , . , . , , . , , . , .

13 , . , (Beizer, 1990).

( ) . " ". .

96

I:

4:

97

, , , . , , , . , : . , . . , . , .

? ?

. , , , ( ).

: , . , ? , ? , ? , ?

. , , . , , .

, ? ? ? ? ? ? , ? , , ?

, (, ). . , , , , , . , .

? , ? , ?

. . . , 2 + 2 = -1, .

? , ?

98 I: 4: 99

, . , , , . , , .

. , , , .

. , , . . , , , . , , , . . , , . , .

, - . . , , . . , . , (, ). , , , : , . , , , , . ? - ? : , ?

. , . , - . . , .

, , , . , , .

, , , . : , " ".

, - , . . , , ,

. , - -

100

I:

. . (Quality Assurance). , , .

, . , , . , 10 .

, . , .

5

, ? , , . , , . , : , , . , .

. , , , . . , , , - . .

, . . , . , , 6. , : ; ; ; .

1 0 2 I:

5: 1 0 3

, . : , . . , , . , . , . , . . , , , - , . , . , .

, , . , . . 5.1 , , .

, , .

, . , : 1.01. , () 1.01. , . , , , - , . , . , , , , , , .

, . , , . , , , , . , . : , , , . . , .

. 1. . , . , , 2 + 2 = 3, . .

5: 1 0 5

2. . , . . , , , . 3. . , . , , , . 4. . , . , . , , . . , , . 5. . . , . , . 6. . -, . - . , . , .

, , , . , . (Beizer, 1984, . 20), , 1 ( , ) 10 ( , , , ..). , .

1 0 6 I: . . , -, , ? . : . . , . , . , , . , , , , .

5: 107 , . , . : " ".

? , . , , : , , ( ), , ( ). , , , . , , , , , . , , , . , .

, , . , . , , , , .

, , , , - . , , . , . : , , , . . , , . , , , . , .

. , . , . , , , , : , , . , , , . , .

1 0 8 I: , , , . , . , , . , .

5: 1 0 9

, . , , . , .

. , , , . , , . : , , . , .

, , . , . . , , , , . . , , , , , . , , . .

. , , . .

. . ( ), , . . . , - , .

. , , . : , . , . , , . , .

, . , . , , . .

, 5 10- . . . .

110 I: (1) . (2) . (3) (, ..). (4) . (5) , . (6) , . 3- , 15-. . , . , . , , . , .

5: 1 1 1 . , . , , . , . . , . , . . . . , , , , . , , . . . . . . , . , . , .

. , . . . . , , . , . , , , , , . . , . .

, . . . , , ( ), . , . , , , , .

1 1 2 I:

5: 1 1 3

. , . , , . , , . , , ? . , . , , , . , , . , .

, . , , : . , .

, . . , , . , . , , . , , . , . , , , - . , , . : . , , , . , , , , . , . , . , .

. , , . , . , . , , . , , , . .

, , . , ..

1 1 4 I: . .

5: 1 1 5

, , . , .

. , . . , , . , , . , , . , . , , , , . , . , , , , .

. , , . , , (. 6). , , .

, , . , - . . . . , , , . , . , . , . , . , , , , . , , , . , . , , . , . , , . , .

, , . , , . , . .

, . , , , . , , . , , . , , , -

1 1 6 I: , . , , , . , , . , . , , .

5: 117

, , . , , . , . , . . , . . , , . , , , . : . . , . .

? . . , . , . , , . : . , , , . , : , . , , , - . , , -, , .

, - . , , . , , . , . , , . , . , , .

, . . , , . , , , . ,

1 1 8 I: , . , . , .

5: 119

: , .

, . , . , , , - . , , . . , : , , . , . , , , , . , , , , .

, . .

, , . , . , , . , , . , , , , - . , , . . . , , , . . , , - . , .. .

, , . , . , . , , , . . , . , , . - , . . , ,

. , , . , , , . . . , -

1 2 0 I: , , . . , , . . . , , , . . , , . , . , . , , , , , , , , , . , .

5: 1 2 1

.) , - . , , . , , , . . , " ", . . , , . , , - , . , .

, , , , , - . , . , , , , . ? , , , . , , " ".

, . , , , , .. , . , , , . , . (, , . , -

, , , , . , . , . , - , .

1 2 2 I:

5: 1 2 3

, . , ? ? , - . , , . , .

, , , . , , . .

, , . , . , . , . , , . , , 8.

, " ". , . , , . ? , : , . , , . , . : " ?" , . . , , , - . , , . , , . , . , , . . , , . , . . .

. , , . , : , . . .

, , , . , , , . , - , , -

, , , , - , . ,

1 2 4 I: , , , - ? - . . , , .

5: 1 2 5

, , , . . , .

: , , . , , , , . . . , . , , . , , , .

, , , . , . , . , , , . . , , , . . . , , . , . , , .

, , , , . , , , . , . , . , . , . , , , . , . , , .

, - , . , , , . , .

1 2 6 I: .

5: 1 2 7

, , , ..

, , . , . .

, , . , , , , . . , . , , . , - , . . , "" , . , , , , .

, , , . , , . , - , . , , , , . . .

, , , . " 2000 " 31 1999 1 2000 - , , . , , , , , , , .

, , . , , . . , . , .

- . . , - , , , . . , . , , , .

, , . , . 90% , . , . , -

II

6. 7. 8. 9.

10. 11. 12.

, . . , , . . , , , , .

6

6: 1 3 1 , . . , . . , . . ? , . , , . , . ? ? .

. , , . , . .

"" . , , , . , . , , . .

.

. , , , . . , , . , , . , , , .

1 3 2 II: , , . , , , , . , , , . , , , . , . , . , . , . , , . , . . 1. . , , . . , . . , . 2. . . , : . , , . , ,

6: 1 3 3 , , . , , , .. , . . ? , ? ? ? ? , ? - ? ? ? , - ? ? ? , ? ? 3. . , , , , , , , .. .

1 3 4 II: . . , : , , , , . 4. . , , X, , . , , , X , , . . , , , , , . , , . , . , , . , , .

6: 1 3 5

, , , .

: 1. , , . 2. , . 3. - . . , , .

, : , , , .

, 5. , . . . , . , , , , , (, ), , . -, . . .

. , , . , . , , , , .

1 3 6 II: , . . . , , . , , , . , , , .

6: 1 3 7 , . , . , , , . , . , , , . , . , , , , . "", . . , . , , . , . , , . , , . , , . , . , , , . , -

, . , , . . , . . , . , . , . , , , . , , , . . . , . ,

1 3 8 II: . - . , , . , , , . , . , , ( , ).

6: 1 3 9

, ( , ). , - , .

. , ( , , ). : , , , . . , . , , . . . , . . . . , .

, , . , , . ( ), , , , , - . . , , , , . , , : , , , ,

, , , . . . , . , 10% . , , , . 25% , , , , , , - . 3, , 80%. , , , . -, -

1 4 0 II: , , . ( , , , .) , , . , . , . . ? ? . . , . , , , , . , . , , . "" , , , . . , , .

6: 1 4 1 . , , . , . , , . , , . : , . , .

, , , . , , . , , . , , , , . , . , , , . , , . , , , . , . , . , .

, , . , , 5. , . . . , , . , ,

142 II:

6: 1 4 3 . , , , . , . . , , . , , , , -, , .. . , . , , . , . - , . : , . , , , . , , .. .

, , . , , , . , : , , , , . , . , . , , , . : , . . , " " . , , . , , . , , . . , . , , . . , , , , , , , . . . ( , ). -

, , , . . , , , . , . ,

1 4 4 II: , . , , , , . , , .

6: 1 4 5 . , . , , . , ( , , ), , , .

, , , , . , . , , , .

, . , . , , .

, : , , . - ; . ? ? , , . , , , .; . .

. , , , , . . , . , . , ( ), , , , . , , . , ; ,

. , , - ,

1 4 6 II:

6: 1 4 7 , , , . , . , , , , . , , . . , 40 40 , 35 , , , . , . , . , , , . , " " , ( ) , , , . .

- . . , , . . . , , , . , . , , , .

. . , , . , . . , . , , , , , . .

. , , . , , , . , -

. :

1 4 8 II: , .

6: 1 4 9

, . , . : " , , , ?" . , , .

, . .

.

, . . , . , , , . .

. , . . , , . , ,

. , , . , . , . , . , , , . , . , , . , . , , . . . , , . , . , , - ( ), , . . , . , . , , .

( ) , ,

1 5 0 II: , . , . , . , , , , , , . , . . , . i , , . , , , , . , . , . , : , , .

6: 1 5 1 : , , ? , . , : , , , . , , , . , , , , . ? . , . . , , - . , , , . , , . , , , - . , : , , , . , . , , .

i . , , , . , , . . , , - . ? , , , :

1 5 2 II: , , . , , . , , , , , , . . , . , , , . . , . , , . , : . , , . , . , , , , .

6: 1 5 3 . , , : . , , , . , , , Internet . , , , . , . , , , . . , , . , , . . , , . , . , . . . . -

, , . , , , , ,

1 5 4 II: , , , . , , . , , . , . ; - 1 , . , , , , . , , , , , "" . , . , . * , , \ . \ , . , , . . . , -

6: 1 5 5 , . . , , . . -, , , . -, , , , , " ". . , , , . , . , , , , . , . , 50 100 , . , , . , . , , . . , . , . , , . , .

1 5 6 II:

6: 157 , , , . , . , ? , , ? ? ? ? ( , .) , . , . . , , . , , 15% , , , , . , . ? , . , . , . . , , . , . , , . , . ?

, . , , , , , , , . , , . , (. , (Irving, Higgins, Safayeni, 1986)). , . , , . , . . , , , . , , , , , . , , , , . . , , . , . . , , . , , . , , .

1 5 8 II: , , . . , - , . , , . , . ? ? , , . , . , , ? , .

6: 159 . , . , , . , , , , .

, . 5.1 ( 5), . 5. . , , , , . . . , - , , . , . , . . , , . . ( , .)

, .

, . , , , . , , . .

. : , . , . . 6.1 , . . 6.2 , . , , , .

-

1 6 0 II:

6: 1 6 1

(. 6.4). . , Calcdog 2.10, Calcdog 2.10, Calcdog 2.10.

(. 6.3) , . , , , .

1 6 2 II:

. , . , , : , . , , , .

. . , . , , , . , , , . , . ( , ) , (. 5, " : "). . . , . , , (. 6.5). , , . , . , . . 6.6 . , . .

1 6 4 II:

6: 1 6 5

, , , (. . 6.7). , , . , . , , , , - , . , , . : , . 6.7, . , .

. 6.8 , . , , , . , , , . .

, . . , . . , ( ) , , , . , . , , . , , , . , .

1 6 6 II: . . , . , . .

6: 1 6 7 . (. . 6.7). , - . , . ( XXX). , , , , . ( ). , . , , . , , . , , . , , . , . , , , , .

, . , . , (. 6.9).

2.10 , 3. , , , , . , . , , , , . , , , , , , ,

1 6 8 II: . . : . ( ). , . . .

6: ... 1 6 9 , (. 6.10).

. . , . , .

. , , . , , , , . , , . . , , .

. , . , . . - . . , - . , , . , . , . , . -

, . , , , . , ,

170 II:

6: 1 7 1 , , , ? . , , , . , , . . . , , . . , . , , , . : 1. - . , , . , , , . . 2. , , , , . , . , : , , , , , . .

, . , , . , , . , , . . , : . , , , - , , . ? , . , . , . - , - , , , , , , . , , , . , , , , . , , .

172 II:

6: 1 7 3 4. . , , , ( , ). , . , , . , . , , ? , . , .

, . ? , , . (Green & Sweets, 1966). . 1. , , . , . , , . , , , . 2. , . , . , . . 3. , . , , , .

, ? . , . . . , . . , ? , . , , .

174 II: , , , ? ? , , .

6: 1 7 5 . , , - . , ? ? : , . . , , (, ). , , . , . . , . , . . , , , , , , , .

, , : , , . , . , . . , . , , . .

, . , , ( ). , , , . . .

, , - . . , . : . , . , -

. , . , . , , , - , . , , , , .

1 7 6 II: . , , . , , , . . , - . , , . , - , . , , . , , . , , . . , . . , , , , . , , - , , .

6:

177

, . , , . . , . , , , . . , . , . , . . , , . , .

. , . , . , . . , , .. ?. , , , . ? : , , ().

, . 10 30, , 50 500, . , . . .

178 II: . 3 5 : , , . , . , . . , , . .

6: 1 7 9

. . . . , , , . ( ) , . , . , . . , . , . ( ), , . , , , .. , , . . . , .

. () , , . , , ( Oracle, MS Access, Delphi ..). , , , . , . . . . , , , . . , ..

7

7: 1 8 1 . : 1. , . . 2. . , , , . 3. , ( ). . 7 . 1 . , 12 " ". 4. , ( , ). , , , , , . , , ? , .

" ". " " "". " ", . , . . . , . , , .

. : . . . , . .

( ) - . , , . , . , , . , , , . , . ,

, . . . , , , . , .

, , (Myers, 1979) -

1 8 2 II: . " " , (Dunn), (Hetzel), (Beizer) (Evans). (Yourdon, 1975).

7: 1 8 3 . , , . , . , , . - , , . , . , .

. , . .

: . . . .

, ? , . . , , . , . , .

. , , . , , . .

, ?

, . .

. , , , . , , . .

. . , , .

, . ,

, . , .

1 8 4 II: . , , , . , , , .

7: 1 8 5 , , . , . .

, , , . . . . . , .

, . . , , . , 1 99, . 1 99. 1 . . 99 . , . ( , ?)

. , , . : , . , , . : , . . .

, . . , . 7.1. , . 7.2. , , . , , . . , , . . ,

, , , . . , . , .

1 8 6 II: , , , .

7: 1 8 7

, . , , . 7.1, , , . , " " " " " ". , , . . , .

l88 II: , . . , , . . , , . , . . . . . 7.2 . 1.2.5.2, . , , . 1.2.5.3.1 1.2.5.3.2. . ? , , , , . . , , . , , .

7: 1 8 9

, , , , , . . , , . , . , , , . , ? , , , . . . , , . , , . , , .

, , . , . , ( , ). , " ? (/)", (, , ), ( ). ( , , , , .. ). . , , , . -

, , . : , , , , . . , . , . , . , , , , . . .

1 9 0 II: , . , , , . .

7: 1 9 1

, , , , . 7.1 7.2 . , , , , . , , . . , . , . , 1 45. , , 45 1. .

, , , . . , , . , , , .

, , , , . , . ? , , , , .. , , , . : , , , ?

, 64 256 . . , 64 . , 256 . , . , , , , . . , , , .

, , . , 180 . : 180 180 .

- . , , . , , -

1 9 2 II: , , , . (, > >=) . , , . , . , , , , . . 1 99, 1 99, 100. $1 $99, , $0, $100. , Z. @, , ], Z. , . 4 , 4 . . 180, , 179, 180 181. , , " . , D, . , - . .

7: 1 9 3

, . . . , .

. , . ( (Beizer, 1983).) . . , . , : , .. , . 15 , 14 27. 15 . , : , . , , . . , , .

, . . ? , , ?

, , , . , .

7: 1 9 5 1 9 4 II: , . . . , 1 99 , . , . . , . , , (, ), , . , , . , : . . , , . , , -. , , , . . , . , . , . , . , , . , , , . , . "" , . , , . , , . ] . , . , , , . , , . , - , , , . , . , , .

? , ( ), , , , . , . , , , . - , /, - . , . -, ,

1 9 6 II:

7: 1 9 7 , , . , : , . , : .

, . , , , , , , . , , . , - , . , , . , , , . , , : , . , , . - . , . , , . . , (, ), , ( ). . , , , . : , - , . , , , .

: , . . , , . , , . , , . , , . , , , , .

, , . . , . , , . , , .

, , . . , , , . 0. , . .

1 9 8 II: . , , . , . : . , . , . 7: 1 9 9 , , . , , . , , . , . , . , , , .

, . , . , , . , . . , , . , . , . , , , . , , - . , . , , . . , . , . , , . , . , . ( , .) , . : , . , , .

, . , , . : , , - , . , . , , . ? . . , , , . , . (, X 90 tan(X) .) . , , . , , , . . , , .

2 0 0 II: ( ) . , -1 1, , -1 -0,98, -0,98 096 .. , , , - . , . , . , 0,4 0,46 ( ) . 100 . , , , , . . , , , . . (Beck & Arnold 1977). , , (Bard, 1974) (Chambers, 1977).

7: 2 0 1 . . , . , . 1000 .

"" ", ", , . , , . , , , . , . , , , , . , , , . , 65 535 . . , , , , (Kaner & Vokey, 1984) (Knuth, 1981). . , . - , , . , . , , , , , . , , , , , .

. , . , , 0,02; 0,04; 0,06 .., , 0,03 , 0,1415. , . ,

2 0 2 II: , , . (100-1000), : , . , . ( ), , . R[N+1] = ( * R[N] + ) mod M , N+1- N-o , , . , , . . 7.3. , , . , , . =240 (nr & Vokey, 1984), (Knuth, 1981). , , 30 . 7: 2 0 3

. . . , , .

, , . . i , , , . , . , . . , , , , . . , "" "" . , , . , . . , . .

2 0 4 II:

7: 2 0 5 . , - . . , , .

: , , , . . . , . , , . : , . . , . . , , "" , . - (Martin & mcClure, 1983) , , . , , . , . , . , . , . , . , , ? , , . . , , . - . , ? , , , . .

: . , , . , . , . , . , ? ? , . , . , . ? , . , . , , ? , ? , , . , . , . , , , . .

7: 2 0 7 2 0 6 II: , . . , . , . , . . , . , , . . 15 , , , , . , . , , , . , , . , . , , . . , , , , . . ASCII, . , .. , : , .

. , , . ( 11 .) . , . , , . . , , , , . . , , .

, : , .

, . .

8

8: 2 0 9 , , .

: . . . 1. - . 2. , . 3. , . 4. , . . . . .

- . , , . - , ( , .. ). , , . . , , . . , , , . , ,

. , . , .

. : ? , ?

? , ,

2 1 0 II: , ? ( , Macintosh IBM), ? ( , , , , ROM BIOS). , . , . , , . , , , , . , ? 10 , 50 . 150 . , . -. , 300 . , . , ? , . , , , . , . , , , , 8: 2 1 1 . , , . , , : . , , . , . , , . . 8.1 . , . , .

. , . Microsoft. : , (, ..), , . , , ASCII- 79 . , . , , . , , . " " , . , (, ).

2 1 2 II:

8: 2 1 3 , , . , Computer Reseller News, PC Magazine ( ) Mac World.

. , . , . , . : , , , , .. 9 24 , . , , , , , . , , , . 9- ( ). , , , . , . , . . , . , (LED) .

, , . .

8: 2 1 5 2 1 4 II: . , , (ASCII- 27) . , . , , Epson IBM ( ). ( ) . . PostScript HP PCL (Printer Control Language Hewlett Packard). \

, , . , , . , , . , . , . . , , , . . , , . , . , . , , . . , , . , , . . , . . , . , .

, , . , , . , .

, , , . , . Microsoft Amiga . , 8 . . , , , , . , , . , , , , .

2 1 6 II: . , , , , .

8: 2 1 7

QMS 810 , , . , . , , , . , , Epson FX FX-80, FX-85, FX-100 . , . , . , . - 100%- X , , . , " ". , . , , , , . , , . , . , , . , , , .

- . , . , , . , . , , . , , . , . , , , , . , , PostScript, LaserJet. . 8.2 , .

8: 2 1 9 2 1 8 II:

- . , , . . , , .. , . , , , , , . , , , , . . , , , . , , . , .

, , . , , . -, , ? -, , ? , , , , , , . , , , ( , ..) , . , , , . , , , . , . , , . , ? , - ? . , . . , .

, , . , . , . , . , . , . (, ).

, , . . , , ? , , . , . ,

220 II: , . . , , , , . , . . ? , , . , , , . , - , , , . , (, , ). . HP DeskJet, , HP LaserJet. . , , , . , , , , . , , , , . . . : , Epson LQ , . , . , , 13 . , :

8: 2 2 1 , , , .

. , . , , . , , , , , , , . . , , , .

. , . 8.4. , . . , . 8.4, . , , . . , , .. , .

. , .

222

II:

8: 2 2 3 . ? , ? ? ? ? , . . . . : , . , LaserJet . .

. ASCII, , . , , . ? . . , . , . , . . , , -. . , . , , . , . , .

224 II:

8: 2 2 5 . . . . . : , A3 4 . . , : ( "-" ). . , : . , , , . , . . , . , , . . . . , . , , . , , . , . (, ) ( ), , , , . , , .

. , , , . ? ? , ? , , . , , Reset ( ) -. , , , , . . , , , . , .. , . , WYSIWYG (what you see is what you get , ), , , , , , . , , WYSIWYG, . , . , , . . , , . , .

2 2 6 II:

8: 2 2 7

. , , , . , . , . , , , , . , . , , . , . , , . , , .. . , , , . , , , , , . . - . , . , , .

, . , . , , . , , . , . , . , , , . , . . .

. . , . . . , . , , . , . , , , . , . , . , , .

2 2 8 II: , , , . . . , , . . , , , . . , . , , .

8: 2 2 9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . , , , . , . - . 123456789123456789123456789123456789123456789 223456789123456789123456789123456789123456789 32345678912345678912345 89123456789123456789 42345789123457891234578912345789123456789 , , 37- 50 . , , . . , . . , . , 123456789123, 456789123, , . 123987456, . 23456789123 23456789123 , , . , , , , , 23456789123, 23456789123. , : 23456789123, 23456789123. (, , , ). , . , .

, . . ( , ), . . , . , . , . , . , , .

. . , , - : . . . . . . . . . . . .

230 II: , . 20 "" "", .

8: 2 3 1 . , Epson FX-86e Panasonic 1191 . . , Epson FX-86e . Panasonic 1191 . - , . . , , , , . , , . , , . , . . , . , . , , . : , , , . , . . , . , , , , , , .. . , : , , .

, , , . . , , , , , . . , , . , . , . , , . , , , . . . , . Okidata 82 , Okidata 82 , . . . . , , . , , . . .

2 3 2 II: . . , , ..

8: 2 3 3 . - . , , . , , , , .

, . , , . , , , .

, . ( ) . . , . , , . , .

, , , . . . . . , , , . , , , . , .

. , , , .

, . , . , . , , , , , , . . , , . . . , (, ).

. , , 30, 45 90 . ( , , . , , , .) , ISV (Independent Software Vendor). , ,

234 II: . ( ) ? , , . , ISV . , , . , , . , , . . , , . , . , , . 90 , . 60 . ISV , , . ( !) , 90 , . . . ISV. , . Computer Industry Almanac (Juliussen) PC Magazine, .

8: 2 3 5 , , , , .

, . . - , , , , . . . , , . , , . . . , . , , . . , . . , , , . . . , . , . , , . , . , .

2 3 6 II: , - . . , . , , . , . : ; , , ; -, , . , . . , , , .. , , , , . , , . : . . , . , . , , .

9