Upload
orgio-lhagbajab
View
8.874
Download
8
Embed Size (px)
Citation preview
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Àãóóëãà
I. Îðøèë
II. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí øèíæèëãýý
1. Çýðýãö¿¿ëñýí øèíæèëãýý
2. Á¿òöèéí øèíæèëãýý
3. Õàðüöààíû øèíæèëãýý
Õºðâºõ ÷àäâàðûí øèíæèëãýý
Ажлын цэвэр капитал
Эргэлтийн харьцаа
Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцаа
Түргэн хөрвөх актив
Туйлын нөхөлтийн харьцаа
Хөрөнгийн ашиглалтын харьцаа / үйл ажиллагааны шинжилгээ/
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц
Бараа материалын нөөцийн эргэц
Дансны авлага
Богино хугацаат өглөгийн эргэц
Үндсэн хөрөнгийн эргэц
Нийт хөрөнгийн эргэц
Үндсэн хөрөнгийн элэгдэлтийн харьцаа
ªðèéí øèíæèëãýý
Өрийн харьцаа
Өр хувьцаат капиталын харьцаа
Хүү төлөх чадварын харьцаа
Тогтмол төлбөр төлөх чадварын харьцаа
Àøèãò àæèëëàãààíû øèíæèëãýý
Борлуулалтын өгөөж
Нийт хөрөнгийн өгөөж
Эзэмшигчийн өмчийн өгөөж
Нэгж хувьцаанд ноогдох ашиг
Ноогдол ашгийн гарц
Үр ашгийн харьцаа
4. Санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээ
Бие даалтын коэффициент буюу өөрийн капиталын оролцоо
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Зохицуулалтын коэффициент
Өөрийн ба гадны капиталын харьцаа
Гадны капиталын хувийн жин
5. Äàìïóóðëûí îíîø áóÿó Àëüòìàíû èíäåêñ
6. Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç
III. Àøèãëàñàí ìàòåðèàë
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Îðøèë
Àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû áàéäàë, ¿ð ä¿í íü þóíû ºìíº
áàéãóóëëàãûã òîëãîéëæ áóé óäèðäàã÷, õîëáîãäîõ àëáàäûí ¿éë àæèëëàãààíààñ øàëòãààëíà.
Ñàéí áèçíåñ ýðõëýã÷ íü áàãà õºðºí㺠çàðäëààð èõ ¿ð ä¿íä õ¿ðýõèéí çýðýãöýý áàéãàà
õºðºí㺺 õàìãèéí íàéäâàðòàé øóäàðãà àðãààð àðâèæóóëàõ óð ÷àäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé.
Õºðºí㺠ìºíãº, íºãºº òàëààñ îðëîãî çàðäëàà õýðõýí çºâ óÿëäóóëæ çîõèñòîé òýíöâýð,
õàðüöààíä áàðüæ áàéíà âý? ãýäýã àñóóäàë õàìãààñ ÷óõàë. ªºðò áóé õºðºí㺺 ýðãýëò óðñãàëä
îðóóëæ áàéãàà íü ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé õýðýã þì. Èíãýæ áàéæ çàðöóóëñàí õºðºíãº,
çàðäëàà áóöààæ îëæ àâàõ òºäèéã¿é öýâýð îðëîãî, àøèã áóé áîëãîõ ¸ñòîé áàéäàã. Àæ àõóéí
íýãæ áàéãóóëëàãà íü íýã áîë çàñãèéí ãàçðûí õºðºí㺺ð, ýñâýë ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷äûí
á¿ðä¿¿ëñýí õºðºí㺺ð õºë äýýðýý çîãñîæ ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã. Àëü ÷ íºõöºëä áóé
áîëñîí õºðºíãèéã çàñãèéí ãàçàðò, õóâü íèéë¿¿ëýã÷äýä ãàäààäûí áàéãóóëëàãà, óëñ îðîíä
áóöààæ òºëºõ, ºã÷ áàðàãäóóëàõ ë õýðýãòýé áîëíî.
ªíºº ¿åä åð íü ìºí㺠àâñàí ë áîë á¿ãä ºð òºëáºð ãýæ óõààð÷ óõààíòàé àæèëëàõ
õýðýãòýé. Ýçíèé ºì÷, ººðèéí õºðºí㺠ãýäýã áîë ¿íýíäýý õºðºíãº, ìºí㺺 ãàðãàñàí òàëä
òºëºõ ºð òºëººñ ë þì. Èéì ë ¿çýë áàðèìòëàëààð àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿ãèéí
áàéäëûã øèíæèëæ, ¿íýëæ öýãíýõ õýðýãòýé.
Çîðèëãî:
Ýíýõ¿¿ курсын àæëûã õèéõèéí òóëä àøèã сонгож авсан ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýíèé
îáúåêò íü “Талх чихэр” ÕÊ-í ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí áà ¿¿íèéã ñóäëàí øèíæèëæ öààøäûí
¿éë àæèëëàãààã íü òîäîðõîéëîõ áèëýý. ¯¿íèéã õèéæ áóé çîðèëãî íü òóñ êîìïàíèé
ñàíõ¿¿ãèéí ºíººãèéí áàéäëûã íü ¿íýëæ ä¿ãíýí, àëäààòàé áîäëîãûã õÿíàí íÿãòàëæ,
öààøäûí òºëºâ õàíäëàãûã òîäîðõîéëîí õîéøèä àìæèëòòàé àæèëëàõûí òóëä àëü ç¿éëñèéã
çàñ÷, ÿìàð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ ¸ñòîéã ¿íýëýí ä¿ãíýõýä îðøèíî.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
“Талх чихэр” ÕÊ-í ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí
Санхүүгийн үзүүлэлтүүд 2002 2003 2004 2005 2006
À. Нийт хөрөнгө / 1 +2 / 2587693.
0
2984884.2 4070493.6
5
6065128.4
3
7151471.4
6
1. Эргэлтийн хөрөнгө 1389907.
8
1882646.5 1949557.9 4092918.7 2870385.1
Мөнгөн хөрөнгө 7004.9 41340.0 8374.7
Áîãèíî õóãàöààò õºðºí㺠îðóóëàëò 814690.9 102673.3
Авлага 770880.9 1335141.9 1350408.1 797395.5 2146464.2
Урьдчилан төлөгдсөн зардал 25678.4 18104.6 1944717.7 43239.1
Бараа материалын нөөц 586343.7 506164.7 572670.5 536114.6 578008.5
Áóñàä
2. Эргэлтийн бус хөрөнгө / а+б
/
1197785.
2
1102237.7 2120935.7 1972209.8 4281086.3
а. Биет хөрөнгө 1194315.
9
1097280.8 2078666.2 1922802.7 4227779.6
Ãàçàð
Барилга байгууламж 898918.9 869241.7 847249.9 2533769.8 5162876.2
Хуримтлагдсан элэгдэл -114120.4 -129323.1 -158348.0 -640103.2 -977190.5
Òîíîã òºõººðºìæ 581920.7 567711.0 1681170.0
Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë -200773.2 -238275.2 -315723.2
Òàâèëãà ýä õîãøèë 48943.7 52745.7 53033.8
Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë -20573.7 -24819.1 -28716.2
Äóóñààã¿é áàðèëãà
Ìàë àìüòàä
Áóñàä ¿íäñàí õºðºí㺠62959.1 81409.4
Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë -33822.9 -39315.5
б. Биет бус хөрөнгө 3469.3 4956.8 42269.5 49407.0 53306.7
Ãóäâèë
Ïàòåíò 3469.3 3469.3 3469.3
Çîõèîã÷èéí ýðõ 1487.5
Çîõèîí áàéãóóëàëòûí çàðäàë 38800.2
Áàðààíû òýìäýã
Хөрөнгө оруулалт ба бусад
хөрөнгө
¯íýëãýýíèé õàñàãäóóëãà
Á.ªð òºëáºð áà ýçýìøèã÷äèéí ºì÷
/1 + 2/
2587693.
0
2984884.2 4070493.6 6065128.5 7151471.5
ХК – ийн нэр, код “ Спирт бал бурам” ХК
Гаргасан хувьцааны тоо 1023703
Гүйцэтгэх захирлын нэр
Ерөнхий нягтлан бодогч
Утас
Үйл ажиллагааны чиглэл
Хаяг
Х.Баттуул
Г.Энхжаргал
631580
Хүнсний үйлдвэрлэл
УБ Сонгинохайрхан дүүрэг 18-р
хороо
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
1.Өр төлбөр / а +б / 806600.3 1304399.5 2500759.6 4587191.9 6311218.7
а. Богино хугацаат өр 806600.3 1304399.5 2500759.6 4587191.9 6311218.7
Дансны өглөг 336682.7 872148.9 2106884.0 2678465.7 2363397.8
Âåêñåëèéí ºãëºã 108911.7
Îðëîãûí òàòâàðûí ºãëºã 6207.5 3221.5
Öàëèíãèéí ºãëºã 16141.2 21682.5 17373.5 13637.0 17018.2
Áóñàä òàòâàðûí ºãëºã 145089.0 157384.7 91588.7 260521.3 2945.7
ЭМНД-ийн шимтгэлийн өглөг 194499.5 144722.7 97774.4 56449.2 36459.9
̺íãºí íîîãäîë àøãèéí ºãëºã 78967.9 78642.5 78193.0 77999.4 115087.3
Банкны богино хугацаат өглөг 1500000.0 3759149.5
Õîéøëîãäñîí òàòâàðûí ºãëºã 17041.0
Áóñàä ºãëºã 11371.2 8955.4 34.4 119.4 119.4
Урьдчилж орсон орлого 17641.3 17641.3
Áîãèíî õóãàöààò ºãëºãèéí
õàñàãäóóëãà
б. Урт хуагцаат өр 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
Óðò õóãàöààò âåêñåëèéí ºãëºã
Óðò õóãàöààò çýýë
Óðò õóãàöààò áîíäûí ºãëºã
Áóñàä óðò õóãàöààò ºãëºã
Óðò õóãàöààò ºãëºãèéí
õàñàãäóóëãà
2. Эзэмшигчдийн өмч / а+б+ в/ 1781092.
7
1680484.7 1569734.0 1477936.5 840252.7
а. Өмч 0.0 0.0 0.0 102370.3 102371.3
Òºðèéí
Õóâèéí 102370.3 102371.3
б. Хувьцаа 1635640.
8
1635640.8 1635640.8 1533270.5 1533271.5
Энгийн хувьцаа 102370.3 102370.3 102370.3
Äàâóó ýðõèéí õóâüöàà
Халаасны хувьцаа
Нэмж төлөгдсөн капитал
Ýçýìøèã÷äèéí ºì÷èéí áóñàä
õýñýã
1533270.
5
1533270.5 1533270.5 1533270.5 1533271.5
в. Хуримтлагдсан ашиг /алдагдал/ 145451.9 44843.9 -65906.8 -157704.3 -795390.1
Тайлангийн үеийн -585179.7 -
100608.04
-
140833.66
-91797.6 -157704.38
Өмнөх үеийн 730631.5 145451.9 74926.9 -65906.7 -637685.7
Îðëîãûí òàéëàí 2002 2003 2004 2005 2006
1. Öýâýð áîðëóóëàëò 3485906.9 2896140.4 3487339.3 3964884.9 4329524.9
Íèéò áîðëóóëàëò 3492329.6 2922962.6 3535558.4 4007814.8 4379776.8
Áîðëóóëàëòûí õîðîãäîë 2714.3 8368.6 5807.4 10138.3 11490.1
Áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò 3708.5 18453.6 42411.7 32791.6 38761.8
2. Áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
ºðòºã
3348193.4 2777817.7 3360221.9 3866970.7 4269405.6
3. Íèéò àøèã (1-2) 137713.5 118322.7 127117.4 97914.2 60119.3
4. ¯éë àæèëëàãààíû çàðäàë 109663.3 110179.5 128776.8 102452.8 498431.0
Öàëèí õºëñ, øàãíàë 30084.4 32477.4 42461.8 39049.1 41740.1
ÍÄØ 5105.0 7906.3 8565.0 7925.8 9625.2
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé çàðäàë 21721.8 1828.7 10322.1 8480.0 1858.2
Àøèãëàëòûí çàðäàë 1353.0
Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 760.0 673.9 14.7 538.0
Àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë 10483.6 7352.5 13611.1 5610.9 5746.3
Òýýâðèéí çàðäàë 4345.0
Ýëýãäëèéí çàðäàë 37924.0 47888.4 48067.6 40237.1 39839.2
Öàõèëãààíû çàðäàë
Çàð ñóðòàë÷èëãààíû çàðäàë 605.9 171.2 564.5 621.8 25192.9
Òåëåôîíû çàðäàë 2274.5
Øàòàõóóíû çàðäàë
Áóñàä çàðäàë 2978.7 4582.4 4510.7 513.4 373891.1
5. ¯éë àæèëëàãààíû àøèã
(àëäàãäàë) (3-4)
28050.2 8143.3 -1659.3 -4538.6 -438311.6
6. ¯éë àæèëëãààíû áóñ îðëîãî 17993.3 22601.0 24608.8 0.0 0.0
Õ¿¿ òîðãóóëü, õºíãºëºëòèéí
îðëîãî
66.7 544.9 141.0
Íîãäîë àøãèéí îðëîãî
Âàëþòèéí àøãèéí ººð÷ëºëòººñ
îëñîí
àøèã
5.4 3.4
Áóñàä 17921.2 22052.8 24467.8
7. ¯éë àæèëëàãààíû áóñ çàðäàë 627015.6 130130.8 163783.1 86405.0 199374.1
Õ¿¿ òîðãóóëü, õºíãºëºëòèéí
çàðäàë
24228.0 11554.2 453.0
Õóâüöàà áîíäûí çàðäëûí
õîðîãäîë
45844.5 13265.3 -52208.9
Âàëþòèéí õàíøèéí ººð÷ëºëòººñ
ãàðñàí
àëäàãäàë
51.0 21.9 820.3
Áóñàä 581120.1 105880.9 150517.9 74850.8 -148438.6
8. Åðäèéí àæèëëàãààíû àøèã
(àëäàãäàë)
(5+6-7)
-580972.1 -99386.5 -140833.7 -90943.6 -637685.7
9. Îíöãîé øèíæòýé îðëîãî 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
10. Õàìòàðñàí ¿éëäâýðýýñ îëñîí
îðëîãî
0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
11. Òàòâàð òºëºõèéí ºìíºõ àøèã
(8+9+10)
-580972.1 -99386.5 -140833.7 -90943.6 -637685.7
12. Îðëîãûí òàòâàðûí çàðäàë 4207.5 1221.5 854.0
13. Òàéëàíò ¿åèéí öýâýð àøèã
(àëäàãäàë)
(11-12)
-585179.7 -100608.0 -140833.7 -91797.6 -637685.7
Áóñàä ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä 2002 2003 2004 2005 2006
Íèéò õóâüöààíû òîî 1023703 1023703 1023703 1023703 1023703
¯¿íýýñ òºðèéí ìýäýëä
Íýãæ õóâüöààíû íîãäîë àøèã 51.00 52.00
Íîãäîë àøãèéí õóâü 0.00 0.00 0.00 -56.87 -8.35
Íîãäîë àøãèéí ºãººæ 0.00 0.00 0.00 17.74 10.65
Íýãæ õóâüöààíä íîãäîõ áîëîìæèò -171.49 -29.48 -41.27 -26.90 -186.88
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
öýâýð
àøèã
Äàíñíû ¿íý 1740 1641.57 1533.39 1443.72 820.80
Àðèëæèãäñàí øèðõýã 325459 4476 4476 10682 20539
Äóíäàæ õàíø 137 187 187 288 488
Õààëòûí õàíø 250 150 150 300 830
Äýýä õàíø 800 549 549 400 830
Äîîä õàíø 50 150 150 50 251
Санхүүгийн харьцаа 2002 2003 2004 2005 2006
Санхүүгийн тогтвортой байдлын
шинжилгээ
Бие даалтын коэффициент 0.69 0.56 0.39 0.24 0.12
Зохицуулалтын коэффициент 0.33 0.34 -0.35 -0.33 -4.09
Өөрийн ба гадны капиталын
харьцаа
0.45 0.78 1.59 3.1 7.51
Гадны капиталын хувийн жин 0.31 0.44 0.61 0.76 0.88
Байнгын капиталын бүтэц 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Гадны капиталын бүтэц 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
Төлбөрийн чадварын шинжилгээ
Эргэлтийн харьцаа 1.72 1.44 0.78 0.89 0.45
Хурдан хөрвөх харьцаа 0.96 1.06 0.54 0.00 0.00
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэцийн
шинжилгээ
Авлагын эргэц /удаа/ 4.53 2.19 2.62 5.03 2.04
Авлагын эргэц /өдөр/ 79.46 164.44 137.50 71.63 176.43
Нөөцийн эргэц /удаа/ 5.71 5.49 5.87 7.21 7.39
Нөөцийн эргэц /өдөр/ 63.04 65.6 61.35 49.91 48.74
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц /удаа/ 2.53 1.56 1.83 0.98 1.53
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц /өдөр/ 142.54 230.09 197.14 367.64 235.93
Нийт хөрөнгийн эргэц 1.36 0.99 0.87 0.66 0.61
Үйлдвэрлэлийн циклийн хугацаа 85.18 169.93 143.37 78.84 183.82
Хөрөнгө капиталын ачаалал
Үндсэн хөрөнгийн ачаалал 2.94 2.68 1.71 2.08 1.04
Өөрийн хөрөнгийн ачаалал 1.97 1.75 2.27 2.71 2.71
5.21Àøèãò àæèëëàãààíûè
øèíæèëãýý
Борлуулалтын ашигт ажиллагаа 0.04 0.04 0.04 0.02 0.01
Үндсэн үйл ажиллагааны ашигт
ажиллагаа
1.04 1.05 1.05 1.04 1.03
Хөрөнгийн ашигт ажиллагаа -0.23 -0.03 -0.03 -0.02 -0.09
Өөрийн капиталын ашигт
ажиллагаа
-0.33 -0.06 -0.09 -0.06 -0.76
Зах зээлийн идэвхжилийн
шинжилгээ
Àшигт ажиллагааны үзүүлэлтүүд
Хувьцаа эзэмшигчийн өмчийн
өгөөж /ROE/
-0.3286 -0.0599 -0.0897 -0.0621 -0.7589
Хөрөнгийн өгөөж /ROA/ -0.23 -0.03 -0.03 -0.02 -0.09
Хувьцааны нэгжид ноогдох ашиг -571.63 -98.28 -137.57 -89.67 -622.92
Àшгийн хуваарилалтын
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
үзүүлэлтүүд
Хувьцаа эзэмшигчийн ашигт
ажиллагаа
-4.16 -0.53 -0.74 -0.31 -1.28
Ноогдол ашгийн олгосон хувь
хэмжээ
-1.76 -11.98
Зах зээлийн тодорхойлогч
үзүүлэлтүүд
Үнэ ашгийн харьцаа -0.44 -1.53 -1.09 -3.35 -1.33
Зах зээлийн үнэ, бүрдэлтийн үнийн
харьцаа
0.14 0.09 0.10 0.21 1.01
Мөнгөн гүйлгээний харьцаа -0.53 -0.05 -0.09 -0.05 -0.58
Дампуурлын оношлох үзүүлэлтүүд.
/ альтманы индекс/
2.283 1.896 0.946 0.670 -0.335
X1=өөрийн эргэлтийн хөрөнгө/íèéò
õºðºíãº
0.225 0.194 -0.135 -0.081 -0.481
X2=õóðèìòëàãäñàí àøèã/íèéò
õºðºíãº
0.056 0.015 -0.016 -0.026 -0.111
X3=òàòâàðûí ºìíºõ àøèã/íèéò
õºðºíãº
-0.225 -0.033 -0.035 -0.015 -0.089
X4=өөрийн хөрөнгө/ гадны капитал 2.208 1.288 0.628 0.322 0.133
X5=борлуулалтын орлого/íèéò
õºðºíãº
1.350 0.979 0.869 0.661 0.612
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
1. Ñàíõ¿¿ãèéí çýðýãö¿¿ëñýí øèíæèëãýý
Ñàíõ¿¿ãèéí çýðýãö¿¿ëñýí øèíæèëãýý íü òóõàéí êîìïàíû ñàíõ¿¿ãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéí
æèëèéí ºñºëò áóóðàëòûã õàðóóëäàã øèæëãýý þì. Санхүүгийн тайланд зайлшгүй хийгддэг
зэрэгцүүлсэн, (хэвтээ буюу горизонталь) шинжилгээг нэг болон хэд хэдэн хэлбэрээр,
абсолют үзүүлэлтуүдийн харьцангуй өселтийн хурдыг тооцоолох замаар гүйцэтгэдэг.
Суурь үзүүлэлтээс дараагийн хэд хэдэн жилд өссөн өсөлтийн хурд нь зөвхөн үзүүлэлт тус
бүрийн өөрчлөлтийг харуулаад зогсохгүй үзүүлэлтүүдийн цаашдын динамик өөрчлөлтийг
урьдчилан тооцоолох боломж олгодог.
1.1 Yëäýãäýë áàëàíñûí òàéëàíãèéí çýðýãö¿¿ëñýí øèíæèëãýý
Санхүүгийн
үзүүлэлтүүд
2005 2006 Зэрэгцүүлсэн шинжилгээ
Өртгөөр хувиар
À. Нийт хөрөнгө / 1 +2 / 6065128.43 7151471.46 1086343.03 15.2%
1. Эргэлтийн хөрөнгө 4092918.7 2870385.1 -1222533.6 -42.6%
Áîãèíî õóãàöààò õºðºíãº
îðóóëàëò
814690.9 102673.3 -712017.6 -693.5%
Авлага 797395.5 2146464.2 1349068.7 62.9%
Урьдчилан төлөгдсөн
зардал
1944717.7 43239.1 -1901478.6 -4397.6%
Бараа материалын нөөц 536114.6 578008.5 41893.9 7.2%
2. Эргэлтийн бус
хөрөнгө / а+б /
1972209.8 4281086.3 2308876.5 53.9%
а. Биет хөрөнгө 1922802.7 4227779.6 2304976.9 54.5%
Барилга байгууламж 2533769.8 5162876.2 2629106.4 50.9%
Хуримтлагдсан элэгдэл -640103.2 -977190.5 -337087.3 34.5%
Áóñàä ¿íäñàí õºðºí㺠62959.1 81409.4 18450.3 22.7%
Õóðèìòëàãäñàí ýëýãäýë -33822.9 -39315.5 -5492.6 14.0%
б. Биет бус хөрөнгө 49407 53306.7 3899.7 7.3%
Á.ªð òºëáºð áà
ýçýìøèã÷äèéí ºì÷ /1 +
2/
6065128.5 7151471.5 1086343 15.2%
1.Өр төлбөр / а +б / 4587191.9 6311218.7 1724026.8 27.3%
а. Богино хугацаат өр 4587191.9 6311218.7 1724026.8 27.3%
Дансны өглөг 2678465.7 2363397.8 -315067.9 -13.3%
Öàëèíãèéí ºãëºã 13637 17018.2 3381.2 19.9%
Áóñàä òàòâàðûí ºãëºã 260521.3 2945.7 -257575.6 -8744.1%
ЭМНД-ийн шимтгэлийн
өглөг
56449.2 36459.9 -19989.3 -54.8%
̺íãºí íîîãäîë àøãèéí
ºãëºã
77999.4 115087.3 37087.9 32.2%
Банкны богино хугацаат 1500000 3759149.5 2259149.5 60.1%
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
өглөг
Áóñàä ºãëºã 119.4 119.4 0 0.0%
2. Эзэмшигчдийн өмч /
а+б+ в/
1477936.5 840252.7 -637683.8 -75.9%
а. Өмч 102370.3 102371.3 1 0.001%
Õóâèéí 102370.3 102371.3 1 0.001%
б. Хувьцаа 1533270.5 1533271.5 1 0.00007%
Ýçýìøèã÷äèéí ºì÷èéí
áóñàä õýñýã
1533270.5 1533271.5 1 0.00007%
в. Хуримтлагдсан ашиг
/алдагдал/
-157704.3 -795390.1 -637685.8 -80.2%
Тайлангийн үеийн -91797.6 -157704.38 -65906.78 41.8%
Өмнөх үеийн -65906.7 -637685.7 -571779 89.7%
Дүгнэлт:
Òóñ êîìïàíû õóâüä íèéò õºðºí㺠íü ºìíºõ îíîîñîî 15,2%-ð өссөн áàéíà. Ýíý хэдий
эргэлтийн хөрөнгө 42,6%-р буурсан боловч эргэлтийн бус хөрөнгийн огцом өсөлт буюу
53,9% өссөнтэй холбоотой.
Эðãýëòèéí õºðºí㺠42,6%-р буурсан нь êîìïàíèé òºëáºðèéí ÷àäâàð áóóðñíûã õàðóóëæ
áàéíà.
Ýçýìøèã÷èéí ºì÷ áîëîí ºð òºëáºð íü 75,9%-ð áóóðñàí íü áîãèíî õóãàöàò ºð 27,3%-ð ºññºí
íü íºëººëæ áàéíà. Òàéëàíò æèëèéí õóðèìòëàãäñàí àøèã -80,2% -ð áóóðñàí íü
ýçýìøèã÷èéí ºì÷èéã áóóðóóëàõ ¿íäñýí øàëòãààí áîëñîí. Òàéëàíò æèëèéí õóðèìòëàãäñàí
àøèã áóóðñàí íü богино хугацаат өр төлбөрийн хэмжээ нэмэгдсэнтэй холбоотой.
Авлагын өсөлт нь зээлээрх борлуулалт нэмэгдсэнийг харуулж байна.
Нийт өр төлбөрийн хэмжээ 27,3%-р нэмэгдсэн нь богино хугацаат өр төлбөрийн хэмжээ
өссөнтэй шууд холбоотой. Учир нь сүүлийн 2 жилийн хувьд уг компани урт хугацаат өр
төлбөргүй байгаа.
Дансны өглөгийн хэмжээ 315067,9 төгрөгөөр буюу 13,3 хувиар буурсан нь найдвартай
түнш болохыг нь харуулж байна.
Богино хугацаат өр төлбөр өссөн нь санхүүгийн тогтвортой байдлаа алдаж байна гэсэн үг.
1.2 Îрлого үр дүнгийн тàйлàнгийн зэрэгцүүлсэн øинжилгээ буюу хэвтээ øинжилгээ
Îðëîãûí òàéëàí 2005 2006 Зэрэгцүүлсэн шинжилгээ
Өртгөөр Хувиар
1. Öýâýð áîðëóóëàëò 3964884.9 4329524.9 364640 8.4%
Íèéò áîðëóóëàëò 4007814.8 4379776.8 371962 8.5%
Áîðëóóëàëòûí õîðîãäîë 10138.3 11490.1 1351.8 11.8%
Áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò 32791.6 38761.8 5970.2 15.4%
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2. Áîðëóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã
3866970.7 4269405.6 402434.9 9.4%
3. Íèéò àøèã (1-2) 97914.2 60119.3 -37794.9 -62.9%
4. ¯éë àæèëëàãààíû
çàðäàë
102452.8 498431 395978.2 79.4%
Öàëèí õºëñ, øàãíàë 39049.1 41740.1 2691 6.4%
ÍÄØ 7925.8 9625.2 1699.4 17.7%
Çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé
çàðäàë
8480 1858.2 -6621.8 -356.4%
Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 14.7 538 523.3 97.3%
Àëáàí òîìèëîëòûí
çàðäàë
5610.9 5746.3 135.4 2.4%
Ýëýãäëèéí çàðäàë 40237.1 39839.2 -397.9 -1.0%
Çàð ñóðòàë÷èëãààíû
çàðäàë
621.8 25192.9 24571.1 97.5%
Áóñàä çàðäàë 513.4 373891.1 373377.7 99.9%
5. ¯éë àæèëëàãààíû
àøèã (àëäàãäàë) (3-4)
-4538.6 -438311.6 -433773 99.0%
7. ¯éë àæèëëàãààíû áóñ
çàðäàë
86405 199374.1 112969.1 56.7%
Õ¿¿ òîðãóóëü,
õºíãºëºëòèéí çàðäàë
11554.2 453 -11101.2 -2450.6%
Áóñàä 74850.8 -148438.6 -223289.4 150.4%
8. Åðäèéí àæèëëàãààíû
àøèã (àëäàãäàë) /5+6-7/
-90943.6 -637685.7 -546742.1 85.7%
11. Òàòâàð òºëºõèéí
ºìíºõ àøèã (8+9+10)
-90943.6 -637685.7 -546742.1 85.7%
13. Òàéëàíò ¿åèéí öýâýð
àøèã (àëäàãäàë) /11-12/
-91797.6 -637685.7 -545888.1 85.6%
Ä¿ãíýëò:
2006 оны тайлант үеийн алдагдал өмнөх оноосоо өссөн нь үйл ажиллагааны болон үйл
ажиллагааны бус зардал өссөнтэй холбоотой. Хэдийгээр нийт борлуулалтын хэмжээ
нэмэгдсэн боловч тайлант үеийн алдагдлыг багасгаж чадахгүй байна.. Нийт áîðëóóëàëòûí
110%-ã áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã ýçýëæ áàéãàà íü àëäàãäàëä õ¿ðãýõ øàëòãààí
болж байна. Нийт ашиг 37794,9 төгрөгөөр буюу 62,9 хувь буурсан нь борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг өссөнтэй холбоотой. Сүүлийн жилүүдэд борлуулсан
бүтээгдэхүүний өртөг өсөх хандлагатай байгаа тул хувьсах зардалдаа анхаарах
шаардлагатай.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2. Ñàíõ¿¿ãèéí á¿òöèéí øèíæèëãýý
Пүүс компанийн хөрөнгө, түүний эх үүсвэрийг бүтцээр нь шинжлэхийг бүтцийн (вертикапь буюу босоо) шинжипгээ гэнэ.
Босоо шинжипгээг явуулж байгаа зорилгоос нь хамааруулан хоѐр ангилж үздэг.
1. Ашиглагдаж байгаа нөөц болон бусад объѐкт хэмжээний үзүүлэлтүүдээрээ ялгаатай пүүс компаниудын үйл ажиллагааны
үр дүн, аж ахуй хоорондын эдийн засгийн потенциалыг харьцуулах.
2. Санхүүгийн тайлангийн абсолют үзүүлэлтүүдийг гажуудуулах ялангуяа түүний динамик өсөлтийг нь харьцуулахад
түвэгтэй болгодог. Инфляцийн сөрөг нелөөллийг тодорхой түвшинд багасгах зэрэг болно.
2.1 Yëäýãäýë áàëàíñûí òàéëàíãéèí áîñîî øèнæèëãýэ
Санхүүгийн үзүүлэлтүүд 2004 2005 2006 Зэрэгцүүлсэн шинжилгээ
2004 2005 2006
À. Нийт хөрөнгө / 1 +2 / 4070493.7 6065128.43 7151471.46 100% 100% 100%
1. Эргэлтийн хөрөнгө 1949557.9 4092918.7 2870385.1 47.9% 67.5% 40.1%
Авлага 1350408.1 797395.5 2146464.2 33.2% 13.1% 30.0%
Урьдчилан төлөгдсөн
зардал
18104.6 1944717.7 43239.1 0.4% 32.1% 0.6%
Бараа материалын нөөц 572670.5 536114.6 578008.5 14.1% 8.8% 8.1%
2. Эргэлтийн бус хөрөнгө
/ à+á /
2120935.7 1972209.8 4281086.3 52.1% 32.5% 59.9%
а. Биет хөрөнгө 2078666.2 1922802.7 4227779.6 51.1% 31.7% 59.1%
Барилга байгууламж 847249.9 2533769.8 5162876.2 20.8% 41.8% 72.2%
Хуримтлагдсан элэгдэл -158348 -640103.2 -977190.5 -3.9% -10.6% -13.7%
б. Биет бус хөрөнгө 42269.5 49407 53306.7 1.0% 0.8% 0.7%
Á.ªð òºëáºð áà
ýçýìøèã÷äèéí ºì÷ /1 +
2/
4070493.6 6065128.5 7151471.5 100% 100% 100%
1.Өр төлбөр / а +б / 2500759.6 4587191.9 6311218.7 61.4% 75.6% 88.3%
а. Богино хугацаат өр 2500759.6 4587191.9 6311218.7 61.4% 75.6% 88.3%
Дансны өглөг 2106884 2678465.7 2363397.8 51.8% 44.2% 33.0%
Öàëèíãèéí ºãëºã 17373.5 13637 17018.2 0.4% 0.2% 0.2%
Áóñàä òàòâàðûí ºãëºã 91588.7 260521.3 2945.7 2.3% 4.3% 0.0%
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
ЭМНД-ийн шимтгэлийн
өглөг
97774.4 56449.2 36459.9 2.4% 0.9% 0.5%
̺íãºí íîîãäîë àøãèéí
ºãëºã
78193 77999.4 115087.3 1.9% 1.3% 1.6%
Áóñàä ºãëºã 34.4 119.4 119.4 0.0% 0.0% 0.0%
2. Эзэмшигчдийн өмч /
а+б+ в/
1569734 1477936.5 840252.7 38.6% 24.4% 11.7%
б. Хувьцаа 1635640.8 1533270.5 1533271.5 40.2% 25.3% 21.4%
Ýçýìøèã÷äèéí ºì÷èéí
áóñàä õýñýã
1533270.5 1533270.5 1533271.5 37.7% 25.3% 21.4%
в. Хуримтлагдсан ашиг
/алдагдал/
-65906.8 -157704.3 -795390.1 -1.6% -2.6% -11.1%
Тайлангийн үеийн -
140833.66
-91797.6 -157704.38 -3.5% -1.5% -2.2%
Өмнөх үеийн 74926.9 -65906.7 -637685.7 1.8% -1.1% -8.9%
2.2 Îрлого үр дүнгийн тàйлàнгийн бүтцийн øинжилгээ
Îðëîãûí òàéëàí 2004 2005 2006 Бүтцийн шинжилгээ
2004 2005 2006
1. Öýâýð áîðëóóëàëò 3487339.3 3964884.9 4329524.9 100% 100% 100%
Íèéò áîðëóóëàëò 3535558.4 4007814.8 4379776.8 101.38% 101.08% 101.16%
Áîðëóóëàëòûí õîðîãäîë 5807.4 10138.3 11490.1 0.17% 0.26% 0.27%
Áîðëóóëàëòûí õºíãºëºëò 42411.7 32791.6 38761.8 1.22% 0.83% 0.90%
2. Áîðëóóëñàí
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºã
3360221.9 3866970.7 4269405.6 96.35% 97.53% 98.61%
3. Íèéò àøèã (1-2) 127117.4 97914.2 60119.3 3.65% 2.47% 1.39%
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
4. ¯éë àæèëëàãààíû
çàðäàë
128776.8 102452.8 498431 3.69% 2.58% 11.51%
Öàëèí õºëñ, øàãíàë 42461.8 39049.1 41740.1 1.22% 0.98% 0.96%
ÍÄØ 8565 7925.8 9625.2 0.25% 0.20% 0.22%
Çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé çàðäàë 10322.1 8480 1858.2 0.30% 0.21% 0.04%
Ò¿ðýýñèéí çàðäàë 673.9 14.7 538 0.02% 0.00% 0.01%
Àëáàí òîìèëîëòûí çàðäàë 13611.1 5610.9 5746.3 0.39% 0.14% 0.13%
Ýëýãäëèéí çàðäàë 48067.6 40237.1 39839.2 1.38% 1.01% 0.92%
Çàð ñóðòàë÷èëãààíû çàðäàë 564.5 621.8 25192.9 0.02% 0.02% 0.58%
Áóñàä çàðäàë 4510.7 513.4 373891.1 0.13% 0.01% 8.64%
5. ¯éë àæèëëàãààíû àøèã
(àëäàãäàë) (3-4)
-1659.3 -4538.6 -438311.6 -0.05% -0.11% -10.12%
7. ¯éë àæèëëàãààíû áóñ
çàðäàë
163783.1 86405 199374.1 4.70% 2.18% 4.60%
Áóñàä 150517.9 74850.8 -148438.6 4.32% 1.89% -3.43%
8. Åðäèéí àæèëëàãààíû
àøèã (àëäàãäàë) /5+6-7/
-140833.7 -90943.6 -637685.7 -4.04% -2.29% -14.73%
11. Òàòâàð òºëºõèéí
ºìíºõ àøèã (8+9+10)
-140833.7 -90943.6 -637685.7 -4.04% -2.29% -14.73%
13. Òàéëàíò ¿åèéí öýâýð
àøèã (àëäàãäàë) /11-12/
-140833.7 -91797.6 -637685.7 -4.04% -2.32% -14.73%
Дүгнэлт: 2006 оны байдлаар нийт хөрөнгөнд дүнд эргэлтийн хөрөнгийн эзлэх хувь буурч эргэлтийн бус хөрөнгийн эзлэх хувь нэмэгдсэн
байна. Энэ нь эргэлтийн бус хөрөнгө болох барилга байгууламж хувь хэмжээ өссөнтэй холбоотой.
Эзэмшигчдийн өмч 2004 онд 38,6 хувь 2005 онд 24,4 хувь 2006 онд 11,7 хувь хүрч жил бүр буурч байгаа нь богино хугацаат өр
төлбөр нэмэгдсэнээс шалтгаалж байна. Мөн үүнтэй холбоотойгоор 2006 онд хуримтлагдсан алдагдал 8,5 хувиар өссөн байна.
Жил бүр борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг нийт борлуулалтын 90 гаруй хувийг эзэлж байгаа нь тус байгууллага сүүлийн жилүүдэд
ашиггүй ажиллаж байгааг харуулж байна. Энэ нь үйл ажиллагааны болон үйл ажиллагааны бус зардал аль аль нь өссөнтэй
холбоотой. Үүнийг дагаад алдагдлын хэмжээ хурдацтай өсөж байна.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
3. Õàðüöààíû øèíæèëãýý
Компаний үйл ажиллагааны түвшинг шинжилж үнэлэхийн тулд санхүүгийн харьцаа коэффициентүүдийг тооцдог. Санхүүгийн
харьцаануудыг тооцоход тайлан баланс ба орлогын тайлангийн үзүүлэлтийг ашиглана.компаны үйл ажиллагааны талаар
бодитой үнэлэлт дүгнэлт хийхэд харьцуулан шинжлэх арга үр дүнтэй байдаг. харьцааны шинжилгээний гол онцлог нь үүнд
оршдог.
Харьцуулсан шинжилгээний түгээмэл хэлбэрүүд нь:
Салбарын харьцуулсан шинжилгээ
Энэ шинжилгээг хийхдээ компанийн санхүүгийн үзүүлэлтүүдийг өрсөлдөгчтэй нь эсвэл салбарын дундаж үзүүлэлттэй, мөн
тухайн салбарын тэргүүлэх компанийн үзүүлэлттэй харьцуулна. Үүний дүнд дундаж норм буюу стандартаас компанийн
үзүүлэлт хэр зэрэг хазайлттай байгааг тодорхойлно.
Цаг хугацааны харьцуулсан шинжилгээ
Энэ шинжилгээгээр компанийн үйл ажиллагааны үр дүнг өнгөрсөн ба өнөө үеийг харьцуулан шинжилж үнэлгээ өгнө. Үүний үр
дүнд ажиллагааны явцын чиг хандлагыг тодорхойлох боломж бий болох ба үүн дээр үндэслэн хэтийн төлөвийг тодорхойлно.
Компанийн үйл ажиллагаанд үнэлэлт дүгнэлт өгөхдөө салбарын ба хугацааны харьцуулсан шинжилгээг хослуулан хэрэглэх нь
илүү үр дүнтэй. Ингэснээр тухайн салбарын хөгжлийн чиг хандлага ба компанийн үйл ажиллагааны явцыг харьцуулан дүгнэх
боломж бий болно. Санхүүгийн харьцаануудыг дараах үндсэн бүлгүүдэд хувааж үздэг. Үүнд:
3. 1 Õºðâºõ ÷àäâàðûí øèíæèëãýý
Çàõ çýýëèéí íºõöºëä ê¿¿ñ êîìïàíèóäûí çýýë òºëºõ ÷àäâàðûã çàéëøã¿é ¿íýëýõ ò¿¿í÷ëýí ñàíõ¿¿ãèéí áîëîìæèéã íýìýãä¿¿ëýõòýé
холбогдож төлбөрийн чадварыг шинжлэх хэрэгцээ үүссэн. Компаний хөрвөх чадвар нь богино хугацаат өр төлбөрөө аль хэр
хурдан төлж барагдуулах чадвараар тодорхойлогдоно.Хөрвөх чадвар бол компаний санхүүгийн байдал, төлбөрийн чадварын
хэмжүүр болно. Компаний хөрвөх чадварыг хэмждэг дараах гол харьцаанууд байдаг. Үүнд:
3.1.1 Àæëûí öýâýð êàïèòàë (ÀÖÊ)
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ажлын цэвэр капитал нь өнгөрсөн ба өнөө үеийн хөрвөх чадварын түвшинг харьцуулан шинжлэхэд чухал ач холбогдолтой
үзүүлэлт. Àæëûí öýâýð êàïèòàëûã òîîöîõäîî íèéò ýðãýëòèéí õºðºíãèéí ä¿íãýýñ íèéò ýðãýëòèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí ä¿íã õàñíà.
ð¿¿ðººðºðð ñâýýõãýëòèéíÝíãõãýëòèéíÝêàïèòàëöýâýÀæëûí
Æèøýý íü: “Талх чихэр” ХК-ний ÀÖÊ íü:
5.5833073.8066008.1389907/2002/ ÀÖÊ
5782475.13043995.1882646/2003/ ÀÖÊ
7.5512016.25007599.1949557/2004/ ÀÖÊ
2.4942739.45871917.4092918/2005/ ÀÖÊ
6.34408337.63112181.2870385/2006/ ÀÖÊ
Îí 2002 2003 2004 2005 2006
ÀÖÊ 583307.5 578247 -551201.7 -494273.2 -3440833.6
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ä¿ãíýëò:
Àæëûí öýâýð êàïèòàë áîë êîìïàíèé ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë, òºëáºðèéí ÷àäâàðûí õýìæ¿¿ð áîëäîã áà “Талх чихэр” ХК êîìïàíèé
õóâüä ýíý ¿ç¿¿ëýëò их муу жил бүр буурах хандлагатай байснаа сүүлийн 3 жилийн турш сөрөг гарч байна. Энэ нь тус компаний
хувьд богино хугацаат өр төлбөрөө төлөх чадваргүй байна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл тухайн компаний эргэлтийн хөрөнгө нь өр
төлбөрөө барагдуулахад огтхон хүрэлцэхгүй байна. Мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгддэг учир энэ үзүүлэлтийг бусад компаний
¿ç¿¿ëýëòòýé õàðüöóóëàõàä, ººðººð õýëáýë ñàëáàðûí õàðüöóóëñàí øèíæèëãýý íü àøèãëàõàä òºäèéëºí òîõèðîìæòîé áóñ. Õàðèí
êîìïàíèé ºíãºðñºí áà ºíºº ¿åèéí õºðâºõ ÷àäâàðûí òºâøèíã õàðüöóóëàí øèíæëýõýä ÷óõàë à÷ õîëáîãäîë á¿õèé ¿ç¿¿ëýëò áîëíî.
АЦК-г бусад компаниудын үзүүлэлттэй харьцуулахын тулд борлуулалтын хувиар илэрхийлэн тооцож болно.
2002 îí 16.7% 167.0 3492329.6
583307
2003 îí %20 2.0 2922962.6
578247
2004 îí %6.15 0.156- 3535558.4
551201.7-
2005 îí 12.3%- 123.0 4007814.8
494273.2-
2006 îí 78%- 0.78- 4379776.8
3440833.6-
3.1.2 Ýðãýëòèéí õàðüöàà (ÝÕ)
Ýðãýëòèéí õàðüöàà íü áîãèíî õóãàöààò ºð òºëáºðºº ýðãýëòèéí õºðºí㺺 àøèãëàí òºëºõ ÷àäâàð ÿìàð áàéãààã èëýðõèéëíý.
ð¿¿ð
ººðºððð
ñâýýõãýëòèéíý
íãõãýëòèéíýüöààõàãýëòèéíÝ
“Талх чихэр” ХК
72.1806600.3
1389907.82002 ЭХ
44.1 1304399.5
1882646.52003 ÝÕ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
78.0 2500759.6
1949557.92004 ÝÕ
9.0 4587191.9
4092918.72005 ÝÕ
45.0 6311218.7
2870385.12006 ÝÕ
2002 2003 2004 2005 2006
Ýðãýëòèéí õàðüöàà 1,72 1,44 0,78 0,9 0,45
Ä¿ãíýëò:
Ýðãýëòèéí õàðüöàà õî¸ðòîé îéðîëöîî áàéõ íü õàìãèéí òîõèðîìæòîé ãýæ ¿çäýã áîëîâ÷ ýíý íü ñàëáàð áîëîí êîìïàíèéí îíöëîãîîñ
øàëòãààëíà. Êîìïàíèéí èðýýä¿éí ìºíãºí óðñãàëûã óðüä÷èëàí òààìàãëàõ áîëîìæ èõ áàéõ òóòàì ýðãýëòèéí õàðüöàà áàãà áàéõ
áîëîìæòîé áàéäàã. “Талх чихэр” ХК-ний хувьд эргэлтийн харьцаа хэвийн буюу хамгийн тохиромжтой байгаа үе нь 2002 он
áàéíà.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2002 2003 2004 2005 2006
Эргэлтийн харьцаа
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Íýãèéã ýðãýëòèéí õàðüöààíä õóâààæ ãàðñàí ä¿íã íýãýýñ õàñààä çóóí õóâèàð ¿ðæ¿¿ëñýí ä¿í êîìïàíèéí ýðãýëòèéí õºðºí㺺 õýäýí
õóâèàð áóóðóóëàõàä ýðãýëòèéí ýõ ¿¿ñâýðòýé òýíö¿¿ õýìæýýòýé áîëîõûã èëýðõèéëíý. ªºðººð õýëáýë ýíý íü àæëûí öýâýð
êàïèòàëûã ýðãýëòèéí õºðºíãºä õàðüöóóëñàí õàðüöààòàé òýíö¿¿. Áîãèíî õóãàöààò ºð òºëáºðèéã òºëºõ ýõ ¿¿ñâýð íü ýðãýëòèéí
õºðºí㺠ãýæ ¿çýõ þì áîë áîãèíî õóãàöààò òºëáºðºº 100% òºëºõ ÷àäâàðòàé ¿ëäýýä, ýðãýëòèéí õºðºí㺺 áóóðóóëæ áîëîõ õýìæýýã
õàðóóëíà.
“Талх чихэр” ХК
2002 îí %86.41%10072.1
11
2003 îí %5.30%10044.1
11
2004 îí %2.28%10078.0
11
2005 îí %1.11%1009.0
11
2006 îí %122100545.0
11
Ä¿ãíýëò:
2003 оны байдлаар компани богино хугацаат өр төлбөр төлөх чадвараа алдахгүйгээр эргэлтийн хөрөнгийн хэмжээг 30,5%-èàð
бууруулж болох байсан. Гэвч сүүлийн 3 жил эргэлтийн хөрөнгө нь богино хугацаат өр төлбөрөө төлөх чадваргүй болсон байна.
3.1.3 Òºëáºð ò¿ðãýí ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðûí õàðüöàà
Òºëáºð ò¿ðãýí ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðûí õàðüöàà íü ýðãýëòèéí õàðüöààòàé òºñòýé. Ãàãöõ¿¿ ýðãýëòèéí õºðºí㺺ñ áàðàà
материалын нөөцийг хассан дүнг эргэлтийн эх үүсвэртэй харьцуулдагаараа ялгаатай. “Төлбөр түргэн гүйцэтгэх” гэсэн утгààðàà
õàìãèéí õºðâºõ ÷àäâàð ñàéòàé õºðºíã¿¿äèéã àâ÷, õºðâºõ ÷àäâàð õàìãèéí áàãàòàé õºðºí㺠áîëîõ áàðàà ìàòåðèàëûí íººöèéã
òîîöîõã¿é îðõèäîã. Ó÷èð íü áàðàà ìàòåðèàëûí íººö íü ýðãýëòèéí õºðºí㺺ñ õºðâºõ ÷àäâàð õàìãèéí áàãàòàé íü áàéäàã.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
ð¿¿ð
ººððººðºð
ñâýýõãýëòèéíÝ
öíèàëûíìàòåààÁàíãõãýëòèéíÝÒÒÃЧ
“Талх чихэр” ХК
05.11304399.5
7.506164 1882646.52003
ÒÒÃЧ
55.02500759.6
5.572670 1949557.92004
ÒÒÃЧ
77.04587191.9
6.5361144092918.72005
ÒÒÃЧ
36.06311218.7
5.578008 2870385.12006
ÒÒÃЧ
Ä¿ãíýëò:
ÒÒÃ× õàðüöàà íýãýýñ èõ áàéõ íü èë¿¿ òîõèðîìæòîé ãýæ ¿çäýã. Иймээс тус компани нь зөвхөн 2003 онд л ÒÒÃ× õàðüöàà ñàéí
áàéñàí áºãººä ýíý ¿ç¿¿ëýëò дараагийн жилүүдэд багассан нь õàðàãäàæ áàéна. Энэ нь тухайн компани нь төлбөрийн чадваргүй
болж байгааг илтгэж байна. Цаашид энэ асуудал дээр анхаарах хэрэгтэй.
3.1.4 Түргэн хөрвөх актив
Энэ нь тухайн байгууллагын хурдан хугацаанд хөрвөх чадвартай хөрөнгийн хэмжээг харуулдаг. Үүнийг тодорхойлохдоо
эргэлтийн хөрөнгөөс бараа материалын нөөцийн хасаж тооцдог.
ТХА=Эргэлтийн хөрөнгө- бàрàà мàтериàлын нөөц
“Талх чихэр” ХК-ний хувьд:
99.0806600.3
7.586343 1389907.82002
ÒÒÃЧ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
1.8035647.5863438.1389907/2002/ ТХА 8,13764817,5061645,1882646/2003/ ТХА 4,13768875,5726709,1949557/2004/ ТХА 1,35568046,5361147,4092918/2005/ ТХА 6,22923765,5780081,2870385/2006/ ТХА
Дүгнэлт:
Манай компанийн хувьд сүүлийн 5 жилийн хугацаанд түргэн хөрвөх активийн хэмжээ жил ирэх тусам нэмэгдсэн байна. Энэ нь
тус байгууллагын эргэлтийн хөрөнгийн өсөлттэй холбоотой. Үйл ажиллагаагаа зөв зохион байгуулж чадвал хурдан хугацаанд
хөрвөж чадах эргэлтийн хөрөнгө хэмжээ улам нэмэгдэх хандлагатай байна.
3.1.5 Туйлын нөхөлтийн харьцаа
Энэ нь мөн байгууллагын төлбөрийн чадвар ямар байгааг илтгэдэг үзүүлэлт. Туйлын нөхөлтийн харьцаа 0,2-с их буюу тэнцүү
байвал төлбөрийн чадвар гайгүй байна гэж үздэг.
Туйлын нөхөлтийн харьцааг мөнгөн хөрөнгийг богино хугацаат өглөгт харьцуулж тодорхойлно.
“Талх чихэр” ХК-ний хувьд:
0087,0806600,3
7004,92002 ТНХ
03,01304399,5
413402003 ТНХ
003,02500759,6
8374,72004 ТНХ
Дүгнэлт:
Энэ компанийн хувьд туйлын нөхөлтийн харьцаа маш муу гарч байна. Энэ нь өр төлбөрөө барагдуулах чадваргүй байна гэдгийг
харуулж байна. 2005 болон 2006 онуудын хувьд мөнгөн хөрөнгө байхгүй байсан тул энэ үзүүлэлтийг тооцох боломжгүй.
3.2 ¯éë àæèëëàãààíû øèíæèëãýý
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
¯éë àæèëëàãààíû õàðüöààíóóä íü êîìïàíèä ÿíç á¿ðèéí õýëáýðýýð áàéðøñàí õºðºí㺠áà ýõ ¿¿ñâýð¿¿äèéí áîðëîãäîõ, ýñâýë
ìºí㺠áîëæ îðæ èðýõ õóðäûã èëýðõèéëíý. Õºðâºõ ÷àäâàðûí õàðüöààíóóä êîìïàíèé õºðâºõ ÷àäâàðûã åðºíõèéä íü òîäîðõîéëäîã
áîë ¿éë àæèëëàãààíû õàðüöààíóóä íü òîäîðõîé äàíñäóóäûí õºðâºõ ÷àäâàðûã èëýðõèéëäýã ãýæ ¿çýæ áîëíî.
3.2.1 Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц
Энэ харьцаа нь эргэлтийн хөрөнгийн хөрвөх чадварыг харуулна. Дараах байдлаар тодорхойлно.
Жилд хэдэн удаа эргэх вэ гэдгийг борлуулалтын орлогыг эргэлтийн хөрөнгөнд харьцуулж тодорхойлно.
“Талх чихэр” ХК-ний хувьд:
5,21389907,8
3492329,62002 ЭХЭ
55,11882646,5
2922962,62003 ЭХЭ
8,11949557,9
3535558,42004 ЭХЭ
99,04042918,7
4007814,82005 ЭХЭ
Нэг эргэлт нь хэдэн хоног үргэлжлэх вэ гэдгийг 360-г эргэлтийн хөрөнгийн эргэцэд харьцуулж гаргана.
õîíîãЭХЭХ 1445,2
3602002
õîíîãЭХЭХ 2,23255,1
3602003
õîíîãЭХЭХ 2008,1
3602004
53,12870385,1
4379776,82006 ЭХЭ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
õîíîãЭХЭХ 6,36399,0
3602005
õîíîãЭХЭХ 3,23553,1
3602006
Дүгнэлт:
Эндээс харахад 2002 оноос хойш эргэлтийн хөрөнгийн эргэц буурч байснаа 2006 онд дахиад өссөн байна. Сүүлийн 5 жилийн
хугацаанд дундаж эргэц 1,67 байна. Тус компани нь эргэлтийн хөрөнгөө жилд дунджаар нэг л удаа эргэлтэнд оруулдаг байна.
Энэ бусад байгууллагуудтай харьцуулж үзэхэд их доогуур гарч байна тул энэ тал дээр анхаарч ажиллах хэрэгтэй.
3.2.2 Áараа материалын эргэц (ÁÌЭ)
Áàðàà ìàòåðèàëûí ýðãýëòèéí õàðüöàà íü áàðàà ìàòåðèàëûí íººöèéí õºðâºõ ÷àäâàðûã èëýðõèéëíý.
öíèàëûíìàòåààÁà
ãòíèéòýýãäýõáëóóëñàíÁîÁÌÝ
ººðð
ººð¿¿¿ð
“ Талх чихэр” ХК
7,5586343.7
3348193.42002 ÁÌÝ
5.5506164.7
2777817.72003 ÁÌÝ
87.5572670.5
3360221.92004 ÁÌÝ
2.7536114.6
3866970.72005 ÁÌÝ
4.7578008.5
4269405.62006 ÁÌÝ
Бараа материалын эргэлтийн харьцаа нь “удаа” гэсэн нэгжтэй. 2006 онд “Талх чихэр” ХК –èé õóâüä íýã òºãðºãèéí áàðàà
ìàòåðèàë æèëä 7,4 óäàà ýðãýæ áàéíà. Энэ үзүүлэлт уг компаний хувьд жил бүр өсөх хандлагатай байгаа нь бараа материалын
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
үйлдвэрлэл хурдан байна гэсэн үг юм. Бараа материалын эргэлтийн харьцаанаас “бараа материалын боловсруóëàëòûí äóíäàæ
хугацаа (БМБДХ)” буюу “бараа материалын дундаж наслалт (БМДН)”-èéã îëæ áîëíî. Èíãýõèéí òóëä 360 (æèëèéí õîíîã)-èéã
áàðàà ìàòåðèàëûí ýðãýëòýíä õàðüöóóëíà.
ÁÌÝÁÌÄÍ
360
“Талх чихэр” ХК:
õîíîãÁÌÄÍ 16.637.5
3602002
õîíîãÁÌÄÍ 5.655.5
3602003
õîíîãÁÌÄÍ 3.6187.5
3602004
õîíîãÁÌÄÍ 502.7
3602005
õîíîãÁÌÄÍ 6.484.7
3602006
Ä¿ãíýëò:
“Талх чихэр” ХК-ний хувьд бараа материалын нөөцийн дундаж наслалт жил ирэх тусам багасаж байгаа бараа материалын
хөрвөх чадвар сайн байгааг харуулж байна.
2002 2003 2004 2005 2006
Çàðöóóëñàí
õîíîã 63.16 65.5 61.3 50 48.6
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ýíý êîìïàíè íýã òºãðºãèéí áàðàà ìàòåðèàëûã áîëîâñðóóëæ áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í áîëãîõîä çàðöóóëàõ õóãàöààã äýýðõ õ¿ñíýãòýä
õàðóóëàâ.
3.2.3 Авлага цуглуулах дундаж хугацаа
Àâëàãà öóãëóóëàõ äóíäàæ õóãàöàà íü äàíñíû îðëîãî ¿¿ñýæ áèé áîëîîä òºëºãäºæ îðæ èðýõ õ¿ðòýëõ äóíäàæ õóãàöààã
èëýðõèéëíý.
360ð
ððª
ëóóëàëòáîÆèëèéí
õýìæýýäóíäàæàâëàãûíÄàíñíûÀÖÄÕ
ëóóëàëòáîäóíäàæèéíä
õýìæýýäóíäàæàâëàãûíÄàíñíûÀÖÄÕ
“Талх чихэр” ХК
5.793603492329.6
770880.92002 ÀÖÄÕ
0
10
20
30
40
50
60
70
2002 2003 2004 2005 2006
бараа материалын эргэц /хоног/
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
1643602922962.6
1335141.92003 ÀÖÄÕ
5.1373603535558.4
1350408.12004 ÀÖÄÕ
6.713604007814.8
797395.52005 ÀÖÄÕ
4.1763604379776.8
2146464.22006 ÀÖÄÕ
Ä¿ãíýëò:
Äàíñíû àâëàãà íü çýýëèéí áîðëóóëàëòààñ ¿¿äýæ áèé áîëäîã áîëîõîîð ÀÖÄÕ íü êîìïàíèéí çýýëèéí áîðëóóëàëòûí áîäëîãîîñ
ìàø èõ øàëòãààëíà. Äýýðõ êîìïàíèé õóâüä àâëàãà îðæ èðýõ õóãàöàà íü төдийлөн тогтвортой бус байна. гэвч 2006 оны байдлаар
энэ хугацаа огцом өсжээ. Энэ нь эргэлтийн хөрөнгийн зарим хэсгийг удаан хугацааны турш эргэлтэнд оруулж чадахгүй байна
гэж ойлгож байна. Өөрөөр хэлбэл энэ нь компаний хөрөнгийн эргэлтийн ажиллагааг удаашруулна.
3.2.4 Áогино хугацаат өглөгийн эргэц
Энэ нь төлбөр гүйцэтгэх эргэц болон тухайн эргэцийн хугацаагаар тодорхойлогдох ба дансны өрөө дунджаар хэд хоногт төлж
барагдуулж байгааг илэрхийлнэ
Богино хугацаат өглөгийн эргэцийг олохдоо борлуулсан бүтээгдэхүүний өртгийг богино хугацаат өглөгт харьцуулна.
“Талх чихэр” ХК:
15,4806600,3
3348193,42002 БХОЭ
1,21304399,5
2777817,72003 БХОЭ
3,12500759,6
3360221,92004 БХОЭ
84,04587191,9
3866970,72005 БХОЭ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
68,06311218,7
4269405,62006 БХОЭ
Төлбөр гүйцэтгэх дундаж хугацаа нь дансны өрөө дунджаар хэд хоногт төлж барагдуулж байгааг илэрхийлнэ. Үүнийг 360-г
богино хугацаат өглөгийн эргэцэд харьцуулж тодорхойлно.
“Талх чихэр” ХК:
õîíîãÒÃÄÕ 7.86
4.15
3602002
õîíîãÒÃÄÕ 4.1712.1
3602003
õîíîãÒÃÄÕ 9.2761.3
3602004
õîíîãÒÃÄÕ 5.4280.84
3602005
õîíîãÒÃÄÕ 4.5290.68
3602006
Дүгнэлт:
Тус компанийн энэ үзүүлэлт нь 2002-2006 оны хооронд маш огцом өссөн байна. Энэ тухайн байгууллага нь аливаа төлбөрөө цаг
тухайд нь хийдэггүй. Удаан хугацааны дараа өрөө барагдуулдаг муу түнш гэж харагдаж байна. Хэрэв хурдан арга хэмжээ авч
энэ хугацааг багасгахгүй бол тэр байгууллагатай хамтран ажиллах хүмүүс олдохоо болих аюултай.
3.2.5 ¯ндсэн хөрөнгийн эргэц
Энэ харьцаа нь үндсэн хөрөнгө буюу үйлдвэрлэгч хөрөнгийн ашиглалтын үр ашгийг илэрхийлнэ. Үндсэн хөрөнгийн
эргэц өндөр байх тутам хөрөнгөө үр ашигтай ашиглаж байгааг илтгэнэ.
ººðº¿ð
ð¯
íãõíäñýíÖýâý
ëóóëàëòÁîÕÝ
“Талх чихэр” ХК:
óäààÕÝ 9.21194315.9
3492329.6¯ 2002
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
óäààÕÝ 7.21097280.8
2922962.6¯ 2003
óäààÕÝ 7.12078666.2
3535558.4¯ 2004
óäààÕÝ 21922802.7
4007814.8¯ 2005
óäààÕÝ 03.14227779.6
4379776.8¯ 2006
Ä¿ãíýëò:
¯íäñýí õºðºíãèéí ýðãýëò ºíäºð áàéõ òóòàì õºðºí㺺 ¿ð àøèãòàé àøèãëàæ áàéãààã èëòãýíý. Гэвч манай компаний хувьд үндсэн
хөрөнгийн эргэлт бага бөгөөд жил бүр буурч байгаа нь хөрөнгөө зөв ашиглаж чадахгүй байна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл хүчин
чадлаа бүрэн ашиглахгүй байна.
3.2.6 Íийт хөрөнгийн эргэц (ÍÕЭ)
Ýíý õàðüöàà íü êîìïàíèéí íèéò õºðºíãèéí ¿ð àøãèéã èëýðõèéëíý. Íèéò õºðºíãèéí ýðãýëò ºíäºð áàéõ íü õºðºíãèéí ¿ð
àøèã ºíäºð áàéãààã èëýðõèéëíý.
ººðº
ð
íãõÍèéò
ëóóëàëòÁîÍÕÝ
“Талх чихэр” ХК:
óäààÍÕÝ 35.12587693.0
3492329.62002
óäààÍÕÝ 98.02984884.2
2922962.62003
óäààÍÕÝ 87.04070493.65
3535558.42004
óäààÍÕÝ 66.06065128.43
4007814.82005
óäààÍÕÝ 6.07151471.46
4379776.82006
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
3.2.7 ¯ндсэн хөрөнгийн элэгдэлтийн харьцаа /Áиет хөрөнгө/
Энэ нь үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн хэмжээ ямар байгааг илтгэдэг. Энэ харьцаа нь ойролцоогоор 0,5 байвал санхүүгийн
чадваргүй болж байна гэж болно.
Үндсэн хөрөнгийн элэгдэлтийн харьцааг олохдоо хуримтлагдсан элэгдэл хорогдлын шимтгэлийг үндсэн хөрөнгийн анхны
өртөгт харьцуулна.
“Талх чихэр” ХК:
017,01194315,9
20573,72002 БХЭХ
023,01097280,8
24819,12003 БХЭХ
014,02078666,2
28716,22004 БХЭХ
Энэ компаний хувьд үндсэн хөрөнгийн элэгдэлтийн хэмжээ 2004 онд өмнөх оноосоо буурсан байна. Энэ нь нэг талаасаа сайн
үзүүлэлт боловч нөгөө талаасаа үндсэн хөрөнгөө сайн ашиглаж чадахгүй байгааг илтгэж байна. 2005, 2006 онуудад үндсэн
хөрөнгийн элэгдэл хорогдлын шимтгэл байхгүй байсан тул тодорхойлохгүй.
2002 2003 2004 2005 2006
Бараа материалын эргэц 5.7 5.5 5.87 7.2 7.4
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц 2.5 1.55 1.8 0.99 1.53
Нийт хөрөнгийн эргэц 1.35 0.98 0.87 0.66 0.6
Үндсэн хөрөнгийн эргэц 2.9 2.7 1.7 2 1.03
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
3.3 ªðèéí øèíæèëãýý
Компаний хувьд “Өр зээл” бол ашиг олохын тулд хэрэглэж байгаа “өөр хүмүүсийн мөнгө” юм. Зээлдэгчийн өр төлбөрийг
õóâüöààíä íîãäîë àøèã îëãîõîîñ ºìíº òºëæ áàðàãäóóëàõ ó÷èð õóâüöàà ýçýìøèã÷èä áà õºðºí㺠îðóóëàã÷èä êîìïàíèé ºð çýýëèéí
ò¿âøèí áà òºëáºðèéí ÷àäâàðò îíöãîé àíõààðàë õàíäóóëäàã. Çýýëä¿¿ëýã÷èä çýýë îëãîõûí ºìíº ºð çýýëèéí ò¿âøèíã ñóäëàõ
õýðýãòýé áàéäàã. ªð çýýëèéí ò¿âøèí ºíäºð áàéõ òóñàì êîìïàíèé òºëáºðèéí ÷àäâàð áóóð÷, ºð òºëáºðºº òºëæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðíý.
Êîìïàíèé íèéò õºðºíãºä ºð çýýëèéí ýçëýõ õóâü èõ байх тусам “санхүүгийн хөшүүрэг” өндөр болно. Санхүүгийн хөшүүрэг нь
çýýë, îíöãîé ýðõòýé õóâüöàà çýðýã òîãòìîë çàðäàëòàé ýõ ¿¿ñâýð àøèãëàæ, áàéãààòàé õîëáîîòîéãîîð ¿¿ñäýã áà ýðñäëèéí õýìæ¿¿ð
áîëäîã. ªºðººð õýëáýë òîãòìîë çàðäàë á¿õèé çýýëèéí ýõ ¿¿ñâýð íýìýãäýæ êîìïàíèé õýðýãëýæ áóé ñàíõ¿¿ãèéí õºø¿¿ðýã ºñºõ
òóñàì ýðñäýë áà ºãººæ ìºí ºñíº.
Êîìïàíèé ºð çýýëèéí áàéäëûã õýìæèõ 2 ¿íäñýí òºðëèéí õýìæ¿¿ð áàéäàã. Ýíý íü:
1. ªð çýýëèéí ò¿âøèí
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2002 2003 2004 2005 2006
Бараа материалын эргэц
Эргэлтийн хөрөнгийн эргэц
Нийт хөрөнгийн эргэц
Үндсэн хөрөнгийн эргэц
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2. Òºëáºðèéí ÷àäâàð
ªð çýýëèéí ò¿âøèí íü çýýëèéí ýõ ¿¿ñâýð áà ººð áóñàä ýõ ¿¿ñâýð¿¿äèéí õàðüöààíû õýìæ¿¿ð áîëîõ áà õàìãèéí ò¿ãýýìýë
õýðýãëýãääýã íü ºðèéí õàðüöàà, ºð – õóâüöààò êàïèòàëûí õàðüöàà áàéäàã.
Òºëáºðèéí ÷àäâàð íü çýýëèéí õóãàöààíû òóðøèä òîãòîîñîí ãðàôèêèéí äàãóó òºëáºë çîõèõ òºëáºð¿¿äèéã ã¿éöýòãýõ áîëîìæèéí
õýìæ¿¿ð áîëíî. Çýýë àâñàí áîë õ¿¿ãèéí áà ¿íäñýí òºëáºð, õºðºí㺺 ò¿ðýýñëýñýí òîõèîëäîëä ò¿ðýýñèéí òºëáºð, îíöãîé ýðõòýé
õóâüöàà ãàðãàñàí òîõèîëäîëä íîãäîë àøèã çýðýã íü êîìïàíèé òîãòìîë òºëºõ ¸ñòîé òºëáºð¿¿äýä õàìààðäàã. Ýäãýýð òºëáºðèéã
òºëºõ ÷àäâàðûã òºëáºðèéí ÷àäâàðûí õàðüöààíóóäàä èëýðõèéëíý. Òºëáºðèéí ÷àäâàðûí0 õàðüöàà áàãà áàéõ òóñàì êîìïàíèé
ýðñäëèéí ò¿âøèí ºíäºð áàéíà. Òîãòìîë òºëáºðºº òºëºõ ÷àäâàðã¿é áîëñîí òîõèîëäîëä êîìïàíè ñàíõ¿¿ãèéí õ¿íäðýëä îðîõ áà
óëìààð äàìïóóðàëä ÷ õ¿ð÷ áîëîõ òàëòàé. Òºëáºðèéí ÷àäâàðûí õýìæ¿¿ð áîëñîí 2 ¿íäñýí õàðüöàà íü:
1. Òîãòìîë òºëáºðºº òºëºõ ÷àäâàðûí õàðüöàà
2. Õ¿¿ òºëºõ ÷àäâàðûí õàðüöàà áàéíà.
3.3.1 ªðèéí õàðüöàà (ªÕ)
ªðèéí õàðüöàà íü íèéò ýõ ¿¿ñâýð äîòîð çýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðèéí ýçëýõ õóâü áóþó íèéò õºðºíãèéí äîòîð çýýëèéí ýõ ¿¿ñâýðýýð
ñàíõ¿¿æèãäýæ áàéãàà õýñãèéí õóâü õýìæýýã èëýðõèéëíý.
ººðº
ºðª
íãõÍèéò
ÍèéòÕ
“Талх чихэр” ХК:
%3131.02587693
806600.3ª 2002 Õ
%4444.02984884.2
1304399.5ª 2003 Õ
%6161.04070493.65
2500759.6ª 2004 Õ
%7676.06065128.43
4587191.9ª 2005 Õ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
%8888.07151471.46
6311218.7ª 2006 Õ
Ä¿ãíýëò:
ªðèéí õàðüöàà áàãà ãàðàõ òóñìàà àøèãòàé. Ìàíàé êîìïàíèé õóâüä æèë èðýõ òóñàì íýìýãäýæ áàéãàà íü çýýë, ºðèéí õóâü õýìæýý
èõýññýýð áàéãààã èëòãýæ áàéíà. Тухайлбал 2006 онд нийт хөрөнгийн 88% нь өр төлбөр байна. Графикаар харуулбал:
2002 2003 2004 2005 2003
Өрийн харьцаа 31% 44% 61% 76% 88%
3.3.2 ªð õóâüöààò êàïèòàëûí õàðüöàà (ªÕÊÕ)
Ýíý íü óðò õóãàöààò çýýëèéí ýõ ¿¿ñâýð áà õóâüöààò êàïèòàëûí õàðüöààã èëýðõèéëíý.
êàïèòàëÕóâüöààò
õóãàöààòòÓÕÊÕ
ºððª
“Талх чихэр” ХК нь 2002-2006 онуудад урт хугацаат зээл аваагүй буюу урт хугацаат өр төлбөр байхгүй байна.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
3.3.3 Õ¿¿ òºëºõ ÷àäâàðûí õàðüöàà (ÕÒ×Õ)
Ýíý íü õ¿¿ãèéí òºëáºðèéã òºëºõ ÷àäâàðûã èëýðõèéëíý. Ýíý õàðüöàà ºíäºð áàéâàë êîìïàíèéí òºëáºðèéí ÷àäâàð ñàéí
áàéíà ãýæ ¿çíý.
äàëçàãèéíÕ
àøèãûàæèëëàãààíéëàøèãõìíûíòàòâàХХТЧХ
ð¿¿
)(¿ººð¿¿,
“Талх чихэр” ХК:
34.024228
3.81432003 ХТЧХ
4.011554.2
4538.6-2005 ХТЧХ
5.967453
438311.6-2006 ХТЧХ
Ýíý õàðüöàà 3-ààñ äýýø áàéãàà òîõèîëäîëä õýâèéí ãýæ ¿çäýã áàéíà.
“Талх чихэр” ХК –íèé õóâüä:
001.15.967
15.967
Энэ нь үйл ажиллагааны алдагдалтай ажиллаж байгаатай шууд холбоотой.
Ä¿ãíýëò:
Äýýðõ õàðüöàà ºíäºð áàéõ òóñìàà ñàéí áàéõ áà ìàíàé êîìïàíèé õóâüä õ¿¿ òºëºõ ÷àäâарын харьцаа сүүлийн 2 жилд сөрөг гарч
байгаа нь хүү төлөх чадваргүй байгааг илтгэж байна.
3.3.4 Òîãòìîë òºëáºð òºëºõ ÷àäâàðûí õàðüöàà (ÒÒÒ×Õ)
Ýíý õàðüöàà íü êîìïàíèéí çýýëèéí õ¿¿ãèéí áà ¿íäñýí òºëáºð, ò¿ðýýñèéí òºëáºð, îíöãîé ýðõòýé õóâüöààíû íîãäîë àøèã ãýõ ìýò
òîãòìîë òºëáºð¿¿äèéã òºëºõ ÷àäâàðûã õàðóóëíà. Ýíý õàðüöàà ºíäºð áàéõ òóñàì òºëáºðèéí ÷àäâàð ñàéí áàéíà ãýæ ¿çíý.
ºðº¿ðºðº¿¿
ºðº¿ðººð¿¿,
ëáòýýñèéíòëáòãèéíÕ
ëáòýýñèéíòàøèãõìíûíòàòâàÕÒÒÃЧ
“Талх чихэр” ХК :
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
7.247600
76017993.32002
ÒÒÃЧ
93.0024228
0226012003
ÒÒÃЧ
6.399.6730
673.924608.82004
ÒÒÃЧ
Ä¿ãíýëò
2006 онд компанийн орлого нь тогтмол төлбөрүүдийн хэмжээнээс 0,54 дахин их байна. Энэ харьцаа бага гарсан тохиолдолд
õóâüöàà ýçýìøèã÷èä áà çýýëäýã÷äýä èõýýõýí ýðñäýëòýé áàéãààã õàðóóëíà. ªºðººð õýëáýë òºëáºðºº òºëæ ÷àäàõã¿é äàìïóóðàõàä
îéð áàéãààã õàðóóëíà.
3.4 Àøèãò ¿éë àæèëëàãààíû øèíæèëãýý
Àøèãò ¿éë àæèëëàãààã îëîí òàëààñ íü øèíæèëæ ¿çäýã. Òóõàéëáàë àøèã îðëîãûã áîðëóóëàëò, íèéò õºðºíãº, õóâü íèéë¿¿ëñýí
õºðºíãº, õóâüöààíû ¿íýä õàðüöóóëàí àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøèíã òîäîðõîéëíî.
3.4.1 Áорлуулалтын өгөөж /ROS/
Нийт борлуулалтынн орлогын нэг төгрөг тутмаас хэдэн мөнгөний орлого олж байгааг тодорхойлно. Борлуулалтын өгөөжийг
тодорхойлохдоо цэвэр ашгийг борлуулалтын орлогод харьцуулна.
ын нн ннБорлуулалт
àøèãöýâýààõäàûíÒàòâàROS
ððð
“Талх чихэр” ХК:
%1717.0
3492329.6
585179.7-2002 ROS
0013.07.142.11554
14.702005
ÒÒÃЧ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
%4.3034.02922962.6
100608-2003 ROS
%404.03535558.4
140833.7-2004 ROS
%3.2023.04007814.8
91797.6-2005 ROS
%1515.04379776.8
637685.7-2006 ROS
Дүгнэлт:
Манай компанийн хувьд татварын дараах цэвэр ашиг сөрөг тэмдэгтэй буюу байнга алдагдалтай ажиллаж байгаа учраас
борлуулалтын өгөөж байхгүй байна.
3.4.2 Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæ (ROI)
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæèéã ìºí íèéò õºðºíãèéí ºãººæ ãýæ íýðëýäýã. Íèéò õºðºíãèéí íýã òºãðºã òóòàìä íîãäîæ
áàéãàà öýâýð àøãèéí õýìæýýã èëýðõèéëíý. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæ ºñâºë àøèãò ¿éë àæèëëàãàà ìºí ºñíº.
ººðº
ððð
íãõÍèéò
àøèãöýâýààõäàûíÒàòâàROI
“Талх чихэр” ХК:
%2323.02587693
585179.7-2002 ROI
%4.3034.02984884.2
100608-2003 ROI
%5.3035.04070493.65
140833.7-2004 ROI
%5.1015.06065128.43
91797.6-2005 ROI
%909.07151471.46
637685.7-2006 ROI
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2002 2003 2004 2005 2003
Хөрөнгө оруулалтын өгөөж -23% -3.4% -3.5% -1.5% -9%
Ä¿ãíýëò
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæ ºñºõ òóñàì àøèãò ¿éë àæèëëàãàà ºñäºã. Ìàíàé êîìïàíèé õóâüä 2002-2006 îíóóäàä àëäàãäàëòàé
áóþó õàñàõ òýìäýãòýé áàéãàà íü õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæ муу байгаа òóë ýíý òàë äýýð àíõààð÷ àæèëëàõ õýðýãòýé.
3.4.3 Эзэмшигчийн өмчийн ºãººæ (ROE) /Õувьцаат капиталын өгөөж/
Ýíý õàðüöàà íü õóâüöàà ýçýìøèã÷äèéí õºðºíãèéí íýã òºãðºã òóòàìä íîãäîæ áóé àøãèéí õýìæýýã èëýðõèéëíý. ªºðººð
õýëáýë õóâüöààò êàïèòàëûí ºãººæèéí õàðüöàà þì.
êàïèòàëÕóâüöààò
àøèãöýâýààõäàûíÒàòâàROE
ððð
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
“Талх чихэр” ХК:
%3333.01781092.7
585179.7-2002 ROE
%606.01680484.7
100608-2003 ROE
%909.01569734
140833.7-2004 ROE
%2.6062.01477936.5
91797.6-2005 ROE
%7676.0840252.7
637685.7-2006 ROE
2002 2003 2004 2005 2003
Эзэмшигчийн өмчийн өгөөж -33% -6% -9% -0,062% -76%
Ä¿ãíýëò:
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Үүнээс дүгнэж үзэхэд сүүлийн 6 жилийн турш хувьцаа эзэмшигчид ямар ч ашиггүй ба хувьцаат капиталын өгөөжийн харьцаа
сөрөг байна.
3.4.7 Íýãæ õóâüöààíä íîãäîõ àøèã (EPS)
Íýãæ õóâüöààíä íîãäîõ àøèã íü ýðãýëòýíä áàéãàà íýãæ õóâüöààíä íîãäîæ áóé öýâýð àøãèéí õýìæýý þì. Êîìïàíèéí
àøèãò àæèëëàãààíû õàìãèéí ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí íýã áîëäîã.
òîîõóâüöààíûáàéãààãýëòýíäÝ
àøèãáîëîìæèòèëàõõóâààõóâüöààíäÝíãèéíEPS
ð
ð
Энгийн хувьцаанд хуваарилах боломжит ашиг=цэвэр ашиг-давуу эрхт хувьцаанд төлөгдсөн ноогдол ашиг.
“Талх чихэр” ХК:
57.01023703
0-585179.7-2002 EPS
1.01023703
100608-2003 EPS
14.01023703
140833.7-2004 EPS
09.01023703
91797.6-2005 EPS
62.01023703
637685.7-2006 EPS
2002 2003 2004 2005 2003
Нэгж хувьцаанд ноогдох
капитал
-0.57 -0.1 -0.14 -0.09 -0.620
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ä¿ãíýëò:
Ýíý íü êîìïàíèéí õàìãèéí ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí íýã áîëäîã ó÷ðààñ ýíý òàë äýýð èõýýõýí àíõààð÷ àæèëëàõ íü ç¿éòýé. Ìàíàé
êîìïàíèéí íýãæ õóâüöààíä íîãäîõ àøèã ìºí ë õàñàõ òýìäýãòýé ãàð÷ áàéãàà íü òóñ êîìïàíè äàìïóóðàõàä îéðõîí áàéãààã èëòãýæ
áàéíà. Íýãæ õóâüöààíä íîãäîæ áóé àøãèéí õàðüöàà íü íýãæ õóâüöààíä îëãîõ íîãäîë àøãèéí õýìæýý áèø þì. Èõýíõ òîõèîëäîëä
EPS-í òîäîðõîé õóâèéã ë íîãäîë àøèãò îëãîäîã áàéíà.
3.4.5 Íоогдол ашгийн гарц
Энэ үзүүлэлт нь цэвэр ашгийн хэдийг нь ноогдол ашиг болгон хуваасан бэ гэдгийг харуулдаг. Ноогдол ашгийн гарцыг
тодорхойлохдоо нэгж хувьцаанд төлөгдөх гэж буй ноогдол ашгийг нэгж хувьцаанд ноогдох ашигт харьцуулна.
НХНА
НАНАГ
“Талх чихэр” ХК:
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
9,126,9-
512005 НАГ
28,0186,88-
522006 НАГ
3.4.6 ¯íý àøãèéí õàðüöàà (P/E)
¯íý àøãèéí õàðüöàà íü çàõ çýýë êîìïàíèéí íýã òºãðºãèéí àøãèéí òºëºº òºëºõºä áýëýí áàéãàà ìºíãºíèé õýìæýýã
èëýðõèéëíý. ̺í çàõ çýýë êîìïàíèéí õýòèéí òºëºâèéã ¿íýëæ áàéãàà ¿íýëãýýíèé õýìæ¿¿ð áîëäîã. ¯íý àøãèéí õàðüöàà ºíäºð
áàéõ òóñàì êîìïàíè çàõ çýýëä íýð õ¿íäòýé, õºðºí㺠îðóóëàëòàíä èòãýõ èòãýë ºíäºð áàéãààãèéí èëðýë áîëíî.
àøèãíîãäîõõóâüöààíäÍýãæ
íýçýýëèéíçàõÕóâüöààíûEP
¿
“Талх чихэр” ХК:
8.0171.49-
1372002
EP
3.629.48-
1872003
EP
5.441.27-
1872004
EP
7.1026.9-
2882005
EP
6.2186.88-
4882006
EP
2002 2003 2004 2005 2003
Үнэ ашгийн харьцаа -0.8 -6.3 -4.5 -10.7 -2.6
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ä¿ãíýëò:
Êîìïàíèé õóâüöàà жил бүр нэмэгдэж 2006 îíä çàõ çýýë äýýð 488 òºãðºãººð àðèëæààëàãäсан байна. Үүний үр дүнд энэ харьцааны
үзүүлэлт хэдий сөрөг тэмдэгтэй байгаа боловч нэмэгдсэн. тухайн компанид хувьцаанд өгөх ашгийн хэмжээ байхгүй алдагдалтай
ажиллаж байгаа.
4. Санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээ
Бизнесийн байгууллагуудын хөрөнгийн эх үүсвэрийн хэмжээ бүтэц бүрэлдэхүүн, түүний өөрчлөлт зэрэг нь санхүүгийн
тогтвортой байдлыг харуулах үндсэн үзүүлэлт болдог. Санхүүгийн тогтвортой байдлын хамгийн чухал шинж нь тухайн
компанийн удаан хугацааны турш дахь тогтвортой үйл ажиллагаа байдаг. Энэ нь тухайн компаний өөрийн ба гадны капиталын
харьцаагаар тодорхойлогдоно. Иймээс зарим эрдэмтэд санхүүгийн тогтвортой байдлыг шинжлэх бүлэг үзүүлэлтүүдийг
капиталын бүтцийн үзүүлэлтүүд гэж нэрлэсэн байдаг. Компанийн хөрөнгийг санхүүжүүлэхэд ашигласан өөрийн ба гадны
капиталын хэмжээг капиталын бүтцийн харьцаанууд буюу санхүүгийн тогтвортой байдлын үзүүлэлтүүд харуулна.
4.1 Бие даалтын коэффициент буюу өөрийн капиталын оролцоо
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Энэ нь гадны эх үүсвэрээс хараат бусаар зөвхөн өөрийн санхүүжилтээр бие дааж үйл ажиллагаа явуулах чадварыг илэрхийлнэ.
Тухайн компаний хөрөнгийн эх үүсвэрийн нийт дүнд эзлэх өөрийн капиталын хувь хэмжээ их байх тусам санхүүгийн байдал
тогтвортой гадны зээлдүүлэгчээс хамаарах хамаарал бага байна.
Уг коэффициентийг тооцохдоо: өөрийн капитал/ балансын нийт дүн
69,02587693
1781092,72002 БДК
56,02984884,2
1680484,72003 БДК
39,04070493,6
15697342004 БДК
24,06065128,5
1477936,52005 БДК
12,07151471,5
840252,72006 БДК
Талх чихэр компаний хувьд бие даалтын коэффициент жил ирэх тусам бууж байгаа муу юм. Учир нийт хөрөнгөд эзлэх өөрийн
капитал нь буурч өр төлбөр нь нэмэгдэж байна гэсэн үг.
4.2 Зохицуулалтын коэффициент
Эргэлтийн хөрөнгийг санхүүжүүлэхэд зориулсан байнгын капиталын хэсгийг өөрийн эргэлтийн капитал гэнэ. Өөрийн капитал
ба урт хугацаатай өр төлбөрийн нийлбэр дүнг байнгын капитал гэнэ.
Өөрийн эргэлтийн капитал=өөрийн капитал + урт хугацаатай өр төлбөр – үндсэн хөрөнгө ба хөрөнгө оруулалт
Зохицуулàлтын коэффициентийг тооцохдоо: өөрийн эргэлтийн капиталыг өөрийн капиталд харьцууна
33,01781092,7
1194315,9 -01781092,72002
ЗК
35,01680484,7
1097280,8 -01680484,72003
ЗК
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
32,01569734
2078666,2 -015697342004
ЗК
3,01477936,5
7,192280205,14779362005
ЗК
4840252,7
4227779,6 -0840252,72006
ЗК
4.3 Өөрийн ба гадны капиталын харьцаа
Богино ба урт хугацаат өр төлбөрийн нийлбэр дүн гадны капиталын дүнг харуулдаг. Үүнийг өөрийн капиталын дүнд харьцуулж
өөрийн ба гадны капиталын харьцааг тодорхойлно.
45,01781092,7
806600,32002 КХ
77,01680484,7
1304399,52003 КХ
6,11569734
2500759,62004 КХ
1,31477936,5
4587191,92005 КХ
5,7840252,7
6311218,72006 КХ
4.4 Гадны капиталын хувийн жин
Гадны капиталын хэмжээг балансын өр төлбөр ба хувьцаа эзэмшигчийн өмчийн дүнд харьцуулж гадны капиталын хувийн жинг
тооцно. Энэ нь тухайн байгууллагын нийт хөрөнгийн ямар хэсгийг гадны хөрөнгөөр санхүүжүүлж байгааг харуулна.
31,02587693
806600,32002 ГКХЖ
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
44,02984884,2
1304399,52003 ГКХЖ
61,04070493,6
2500759,62004 ГКХЖ
75,06065128,5
4587191,92005 ГКХЖ
88,0
7151471,5
6311218,72006 ГКХЖ
5. Харьцааны нэгдсэн шинжилгээ
Зөвхөн ганц харьцаа компанийн санхүүгийн байдалд үнэлэлт дүгнэлт өгөх хангалттай мэдээлэл болж чадахгүй бөгөөд харин
дээрх бүлэг харьцаануудыг нэгтгэн шинжилбэл компанийн талаарх бодит үнэлгээнд хүрэх боломжтой.
Нэгдсэн шинжилгээг хийхдээ:
1. Шинжилгээний Du Pont загвар
2. Нэгдсэн чиг хандлагын шинжилгээг ашиглана.
4.1 Шинжилгээний Du Pont загвар
Анх Америкийн “Du Pont” компанийн менежерүүд ROI, НХЭ, ЦАА ба хөшүүргийн хоорондын уялдаа холбоог
илэрхийлсэн нэгдсэн шинжилгээний аргыг боловсруулан гаргасан нь тэр дороо нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдөж санхүүгийн
шинжилгээг өргөнөөр хэрэглэгдэх болсон бөгөөд уг компанийн нэрээр Du Pont загвар хэмээн нэрлэгдэх болжээ. Энэ загвар нь
санхүүгийн тайлангийн үзүүлэлтүүдийг хоорондын уялдаа, холбоо, хамаарлыг нэгтгэн үзүүлдгээрээ онцлогтой. Компаниуд энэ
загварыг өөрийн онцлогт тохируулан боловсруулж хэрэглэдэг.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Загварын зүүн хэсэгт ашигт ажиллагааны хэмжүүр ЦАА-н тооцоололтыг нарийвчлан үзүүлсэн. Эндээс ЦАА-н
зардлуудаас хамаардаг болохыг харж болно. Загварын дунд хэсэгт хөрөнгийн ашиглалтын үр ашгийг илэрхийлдэг. НХЭ-н
харьцааг гаргасан. Улмаар ЦАА ба НХЭ-н харьцаануудын үржвэр нь ROI болно.
НХЭЦААROI Үүнийг “Du Pont” томъѐо гэнэ.
Харьцаануудад задаргаа хийвэл:
ºººººðº нгрхНийт
ТДЦА
нгхНийт
Борлуулалт
Борлуулалт
ТДЦАROI
НХЭЦАА
“Талх чихэр” ХК /2006/
%845.861.0%5.14 ROI байна.
Баруун хэсэгт НХ ба ХК-н харьцааг тооцож гаргасан байна. Энэ харьцаа нь ROI ба ROE-г холбогч үржүүлэгч болдог.
ººº¿¿
ººº
ººº нгрхлсэннийлХувь
нгрхНийт
нгрхНийт
ТДЦАROE
ººº¿¿ нгрхлсэннийлХувь
ашигцэвэрдараахТатварынROE
Энэ томъѐог “Du Pont” томъѐо гэж нэрлэнэ.
ROI-оос ROE-г тооцоход ашиглаж буй нийт хөрөнгө/хувьцаат капиталын харьцаа буюу хувьцаат капиталын үржүүлэгч нь өр
зээлийн түвшин хувьцаат капиталын хоорондын харьцааг харуулна.
харьцаарийнÍÕÍрНийтНХ
НХ
ХК
НХ
º1
1
ª1
1
º
âøèíòèéí
Х
ажиллагаайл
НХЭЦААROE
ХНХЭЦААROE
¿ªð
ª11
ª11
¯ажиллагааАшигт
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Du Pont çàãâàð áîë ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãóóäûí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî õàìààðëûã èëýðõèéëñýí íýãäñýí
øèíæèëãýýíèé àðãà þì.
Øинжилгээний Du Pont загвар. 2006 он
1
“Du Pont” загвар нь хувь
íèéë¿¿ëñýí õºðºíãèéí ºãººæèéã
àøèãò àæèëëàãàà, õºðºíãèéí
àøèãëàëòûí ¿ð ºãººæ, ºð çýýëèéí
ò¿âøèíãýýð çàäëàí øèíæëýõ
áîëîìæèéã îëãîäãîîðîî äàâóó
талтай. “Du Pont” загварыг
àøèãëàñíààð õóâü íèéë¿¿ëñýí
õºðºíãèéí ºãººæèéã 3 ãîë
õýìæ¿¿ðýýð ñàëãàí øèíæëýõ
áîëîìæòîé.
-
Íèéò õºðºíãº/õóâüöààò êàïèòàë
7151471,46
Íèéò õºðºíãèéí ýðãýëò 0.6
Áîðëóóëàë
ò
4379776,8
Íè
éò
õºðº
íãº
7151471,4
6
Íè
éò
ºð
6311218,7
Õóâüö
ààò
êàï
èòà
ë
840252,7
Áîðëó
óëàë
ò
4379776,8
Íè
éò
çàð
äàë
299056,9
Ýðãý
ëòè
éí
õºðºí
ãº
2870385,1
¯í
äñý
í õ
ºðºí
ãº
4227779,6
Ýðãý
ëòè
éí
áóñ
àºðºí
ãº
4281086,3
Óðò
õóãà
öàà
ò ºð
0
Õóâü íèéëñýí õºðºíãèéí ºãººæ
-76%
Íèéò ýõ ¿¿ñâýð 7151471,46
Öýâ
ýð à
øèã
-637685,7
Áîðëóóëàë
ò
4379776,8
Хувьцаат капитал
840252,7 Àõèóö öýâýð àøèã
-14,5%
Õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºãººæ -9%
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ä¿ãíýëò
“Талх чихэр” ХК-н хувьд 2006 онд ашигт ажиллагааны түвшиг эрс буурч сөрөг утгатай буюу -14,5 гарч байгаа нь өмнөх
онуудын ахиуц цэвэр ашиг буурснаас шалтгаалж байна. Татвар болон хүүгийн зардлын хэмжээ тогтвортой бус байсан. Хэдий
борлуулалтын орлого жил бүр нэмэгдэж байгаа боловч үйл ажилагааны болон үйл ажиллагааны бус зардал жил бүр огцом өссөн
учраас алдагдалтай ажиллаж байна. Мөн борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг 2003 оноос хойш тасралтгүй өсөж жил бүр цэвэр
борлуулалтын 90 гаруй хувийг эзэлж байгаа нь ямар ашиггүй ажиллаж байгааг илтгэж байна. Борлуулсан бүтээгдэхүүний
өртгийн цэвэр борлуулалтанд эзлэх хувийг доорх хүснэгтэнд хавсаргалаа.
2002 2003 2004 2005 2004
Áîðëóóëàëò 100% 100% 100% 100% 100%
ÁÁª 96% 95.9% 96.35% 97.5% 98.6%
Дээрхээс харахад анх 2002 оноос хойш ББӨ тогмол өссөөр 2006 онд 98,6%-д хүрсэн байна. .Энэ нь тус компани цэвэр
борлуулалтын орлогоороо зөвхөн ББӨ-гөө л арай гэж хааж байна. Энэ нь ЦАА-í áóóðàëòàíä íºëººëñºí áàéíà.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
5.2 Íýãäñýí ÷èã õàíäëàãûí øèíæèëãýý
“Талх чихэр” ХК-í òîîöîæ ãàðãàñàí õàðüöààíóóä, ñàëáàðûí äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã õ¿ñíýãòýíä íýãòãýæ ¿ç¿¿ëëýý.
Эдгээр үзүүлэлтүүдийг ашиглаад “Талх чихэр” ХК-í:
1. Õºðâºõ ÷àäâàð
2. ¯éë àæèëëàãàà
3. ªð çýýëèéí ò¿âøèí
4. Àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøèíä ¿íýëýëò ºãºõ áîëîìæòîé.
Õàðüöààíû øèíæèëãýý
¯ç¿¿ëýëò Òàéëàíò
îíóóäûí
äóíäàæ
¯íýëãýý 2002 2003 2004 2005 2006
Õºðâºõ ÷àäâàðûí øèíæèëãýý
Àæëûí öýâýð êàïèòàë 583307,5 578247 -551201,7 -494273,2
-
3440833,6
-
664950.8 Äóíä
Ýðãýëòèéí õàðüöàà 1,72 1,44 0,78 0,9 0,45 1.058 Äóíä
Òºëáºðèéí ÷àäâàðûí
õàðüöàà 0,99 1,05 0,55 0,77 0,36 0.744 Ìóó
Түргэн хөрвөх актив 8035564,1 1376481,8 1376887,4 1356804,1 2292376,6
Туйлын нөхөлтийн
харьцаа 0,0087 0,03 0,003 0 0
¯éë àæèëëàãààíû øèíæèëãýý
Эргэлтийн хөрөнгийн
эргэц/удаа/ 2,5 1,55 1,8 0,99 1,53 1.674
Эргэлтийн хөрөнгийн
эргэцийн хугацаа /хоног/ 144 232 200 360 235 234.2
Áàðàà ìàòåðèàëûí
ýðãýëò, 5,7 5,5 5,87 7,2 7,4 6.334 Ñàéí
Áàðàà ìàòåðèàëûí
äóíäàæ
íàñëàëò
63,16 65,5 61,3 50 48,6 57.7 Äóíä
Àâëàãà öóãëóóëàõ 79 164 137 72 180 126.4 Ñàéí
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
äóíäàæ
õóãàöàà
Íèéò àâëàãûí ýðãýö 4,53 2,2 2,62 5 2 3.27 Ìóó
Богино хугацаат
өглөгийн эргэц 4,15 2,1 1,3 0,84 0,68 1.8
Богино хугацаат
өглөгийн эргэцийн
хугацаа
87 171 277 429 529 298.6
Нийт хөрөнгийн эргэц 1,35 0,98 0,87 0,66 0,6 0.892 Äóíä
Үндсэн хөрөнгийн
элэгдэлтийн харьцаа 0,017 0,023 0,014 0 0 0.018 Äóíä
ªðèéí øèíæèëãýý
ªðèéí õàðüöàà 0,31 0,44 0,61 0,76 0,88 0.6 Ñàéí
ªð, ýçýìøèã÷äèéí
õºðºíãèéí
Õàðüöàà
Ñàéí
Õ¿¿ òºëºõ ÷àäâàðûí
õàðüöàà 0,93 Ìóó
Òîãòìîë òºëáºð òºëºõ
÷àäâàð 24,7 0,93 39,6 0,0013 0,54 13.15 ìóó
Àøèãò àæèëëàãààíûè øèíæèëãýý
Борлуулалтын өгөөж -0.17
-
0.034 -0.04 -0.023 -0.15 -0.083 Äóíä
Нийт хөрөнгийн өгөөж -0,23 -0,034 -0,035 -0,015 -0,09 -0.08 Ìóó
Эзэмшигчийн өмчийн
өгөөж -0,33 -0,06 -0,09 -0,062 -0,76 -0.26 Ìóó
Нэгж хувьцаанд
ноогдох ашиг -0,57 -0,1 -0,14 -0,09 -0,62 -0.3 Ìóó
Үнэ ашгийн харьцаа -0,8 -6,3 -4,5 -10,7 -2,6 -4.98 Ìóó
Õºðâºõ ÷àäâàð: Энэ үзүүлэлтүүд ихэнх нь сөрөг тэмдэгтэй гарч байгаа тус компани хөрвөх чадваргүй байгааг буюу
өөрөөр хэлбэл богино хугацаат өр төлбөрөө төлөх ямарч боломжгүй байна гэсэн үг.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
¯éë àæèëëàãàà: Талх чихэр ХК-í õóâüä íýã òºãðºãèéí áàðàà ìàòåðèàë æèëä 6,334 удаа эргэж, нэг эргэлт буюу 1
төгрөгний бараа материалыг боловсруулж бэлэн бүтээгдэхүүн болгоход дунджаар 57,7 хоног зарцуулж байна. Жил ирэх тусам
энэ хугацаа богиносож байгаа нь сайшаалтай хэрэг.Тус компаний хувьд авлага орж ирэх хугацаа нь сүүлийн жилүүäýä èõýññýí.
Ýíý íü êîìïàíèé õºðºíãèéí ýðãýëòèéí àæèëëàãààã óäààøðóóëäàã. ¯íäñýí õºðºí㺠áà íèéò õºðºíãèéí ýðãýëò ºìíºõ îíûõîîñ
буурах хандлага ажиглагдаж байна.
ªð çýýëèéí ò¿âøèí: Өрийн харьцаа бага гарах тусмаа ашигтай. Гэвч манай компаний хувьд жил ирэõ òóñàì íýìýãäýæ
2006 оны байдлаар нийт хөрөнгийн 88 хувь нь гадны капиталаас бүрдэж байгаа санхүүгийн тогтвортой байдал алдагдсаныг
харуулж байна. Онолоор бол эзэмшигчдийн өмч ба өрийн харьцаа 40:60 байвал болж байна гэж үздэг
Àøèãò àæèëëàãàà: Компани нь ямар ч ашигт ажиллагаагүй байна. Ашигт ажиллагааны бүх харьцаанууд сөрөг гарч
байна. Энэ нь борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг хэтэрхий өндөр байгаатай холбоотой. Зардлын хяналтыг сайжруулж,
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã áóóðóóëàõ àðãà çàìûã õàéõ íü ç¿éòýé.
6. Äàìïóóðëûã îíîøëîõ ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä
Àëüòìàíû èíäåêñ
Àëüòìàíû èíäåêñ íü òóõàéí áàéãóóëëàãûí äàìïóóðëûã òîãòîîäîã.
Îí 2002 2003 2004 2005 2006
X1 0,537 0,63 0,478 0,674 0,4
X2 0,056 0,015 -0,16 -0,026 -0,11
X3 -0,22 -0,033 -0,034 -0,015 -0,09
X4 2,2 1,3 0,63 0,32 0,13
X5 1,35 0,98 0,87 0,66 0,61
Х1 = эргэлтийн хөрөнгө/нийт хөрөнгө
2002 îíä: 537.02587693
1389907.81 X
2003 îíä: 63.02984884.2
1882646.51 X
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2004 îíä: 478.04070493.65
1949557.91 X
2005 îíä: 674.06065128.43
4092918.71 X
2006 îíä: 4.07151471.46
2870385.11 X
X2 = хуримтлагдсан ашиг/нийт хөрөнгө
2002 îíä: 056.02587693
145451.92 X
2003 îíä: 015.02984884.2
44843.92 X
2004 îíä: 16.04070493.65
65906.8-2 X
2005 îíä: 026.06065128.43
157704.3-2 X
2006 îíä: 11.07151471.46
759390.1-2 X
X3 = татварын өмнөх ашиг/нийт хөрөнгө
2002 îíä: 22.02587693
580972.1-3 X
2003 îíä: 033.02984884.2
99386.5-3 X
2004 îíä: 034.04070493.65
140833.7-3 X
2005 îíä: 015.06065128.43
90943.6-3 X
2006 îíä: 09.07151471.46
637685.7-3 X
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
X4 = эзэмшигчийн өмч/гадны капитал
2002 îíä: 2.2806600.3
1781092.74 X
2003 îíä: 3.11304399.5
1680484.74 X
2004 îíä: 63.02500759.6
15697344 X
2005 îíä: 32.04587191.9
1477936.54 X
2006 îíä: 656.06311218.7
840252.74 X
X5 = борлуулалтын орлого/нийт хөрөнгө
2002 îíä: 35.12587693
3492329.65 X
2003 îíä: 98.02984884.2
2922962.65 X
2004 îíä: 87.04070493.65
3535558.45 X
2005 îíä: 66.06065128.43
4007814.85 X
2006 îíä: 61.07151471.46
4379776.85 X
54321 0.16.03.34.12.1 XXXXXZ Îí 2002 2003 2004 2005 2006
X1 0,537 0,63 0,478 0,674 0,4
X2 0,056 0,015 -0,16 -0,026 -0,11
X3 -0,22 -0,033 -0,034 -0,015 -0,09
X4 2,2 1,3 0,63 0,32 0,13
X5 1,35 0,98 0,87 0,66 0,61
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
2002 онд 6668.235.10.12.26.0)22.0(3.3056.04.1537.02.1 Z
2003 онд 43.298.00.13.16.0)033.0(3.3015.04.163.02.1 Z
2004 онд 4854.187.00.163.06.0)034.0(3.3)16.0(4.1478.02.1 Z
2005 онд 5749.166.00.132.06.0)015.0(3.3)026.0(4.1674.02.1 Z
2006 îíä 717.061.00.113.06.009.03.3)11.0(4.14.02.1 Z
2002 2003 2004 2005 2006
Àëüòìàíû
èíäåêñ 2.6668 2.43 1.4854 1.5749 0.717
Ä¿ãíýëò:
Дампуурлын оношлолыг дээрх загварын дагуу бодож гүйцэтгэхэд Альтманы индекс 1,81-ээс бага үзүүлэлттэй гарвал тус
компани нь дампуурлын аюулд дөхөж очсоныг, 2,99-ээс дээш үзүүлэлттэй гарч байвал хэвийн үйл ажиллагаатай компанийг
харуулдаг. Харин Альтманы индекс 1,81-2,99-н хооронд байгаа компанийн үйл ажиллагаа нь саарч байгаа компани гэж
санхүүгийн шинжилгээнд оношлогоо тавьдаг.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
“Талх чихэр” ХК-ний хувьд альтманы индекс нь 2002, 2003 онуудад 1,81-2,99 хооронд багтаж байгаа болхоор эдгээр онуудад
үйл ажиллагаа нь саарч байсан. Харин 2004-2006 онуудад альтманы индекс нь 1,81-с доогуур байгаа нь дампуурлын аюулд
дөхөж байгаа харагдаж байна. 5 жилийн дунджаар 1,77482 байгаа дампуурахад ойрхон байна.
7. Áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç
Тухайн компаний борлуулалтыг таамаглахын тулд хандлагын тэгшитгэлийг ашиглан ирээдүйн хандлагыг судлах
хэрэгтэй болно. Борлуулалт ерөнхийдөө буурах хандлагатай байгаа бөгөөд бууралтын дундаж хувь 1.56% байна. Үүнээс үзэхэд
тайлан дараахь байдалтай байна. Спирт Бал Бурам ХК -н 2000-2004 оны борлуулалтыг ашиглан регрессийн хандлагын
шинжилгээ хийн, 2002 оныг суурин болгон авч хандлагын тэгшитгэл зохиож бодсоныг доор харуулав.
№ Жил
Хугацааны үе
(t)
Борлуулалтын
хэмжээ (y) t2
y* t
1 2000 -3 3600834.2 9 -10802502.6
2 2001 -2 4183989.1 4 -8367978.2
3 2002 -1 3485906.9 1 -3485906.9
4 2003 0 2896140.4 0 0
5 2004 1 3487339.3 1 3487339.3
6 2005 2 3964884.9 4 7929769.8
7 2006 3 4329524.9 9 12988574.7
∑ 0 25948619.7 28 1749296.1
tbaYt
tytbta
ytban
2 0t
tytb
yan
2
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
7.259486197 a
67.3706945a
1.174929628 b
86.62474b
t86.6247467.3706945 tY
2002-2012 оны борлуулалт ийм байхаар байна.
Æèë Õóãàöààíû ¿å (t) t1580670,2811273238,4 tY
2000 -3 3519521.09
2001 -2 3581995.95
2002 -1 3644470.81
2003 0 3706945.67
2004 1 3769420.53
2005 2 3831895.39
2006 3 3894370.25
2007 4 3956845.11
2008 5 4019319.97
2009 6 4081794.83
2010 7 4144269.69
2007-2010 оны борлуулàлтын прогноз
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Ä¿ãíýëò
Дээрх таамаглалаас дүгнэхэд борлуулалтын орлого өсч байгаа бөгөөд ирээдүйд ч өссөөр байх магадлалтай гарч байна. Үүнийг
òààìàãëàõûí òóëä õàíäëàãûí òýãøèòãýëèéã àøèãëàí 2005-2010 îí õ¿ðòýë õàíäëûãûã àâ÷ ¿çñýí áîëíî. Ýíý áàéäëàà õàäãàëæ
ажиллахын тулд үндсэн хөрөнгө ашиглалт, гадны капиталыг бууруулахгүйгээр барьж ажиллах шаардлагатай гэж бодож байна.
Àøèãëàñàí ìàòåðèàë:
1. Ñàíõ¿¿ãèéí óäèðäëàãà 1998 Á.Á¿æèíëõàì
2. Санхүүгийн менежмент 1997 Ñ.Áààòàð
3. www.bizguidemongolia.com
4. “талх чихэр” ХК-í ñàíõ¿¿ãèí òàéëàí байна.
Òºñëèéí íýð
3850000
3900000
3950000
4000000
4050000
4100000
4150000
4200000
2007 2008 2009 2010
борлуулалтын прогноз
борлуулалтын прогноз
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Òºñëèéí çîðèëãî
Òºñëèéí áàéðøèë
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ
Òºñºë õýðýãæ¿¿ëýã÷
Òºñëèéí óäèðäàã÷
Òºñºë õýðýãæèõ õóãàöàà
Òºñëèéí íèéò õºðºíãº
îðóóëàëò
Íýã æèëä 100.0 ìÿíãàí òîííèéí õ¿÷èí ÷àäàëòàé öåìåíòèéí ¿éëäâýð áàéãóóëàõ òºñºë.
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ Ýõ îðíû áàðèëãûí ñàëáàð ýð÷èìòýé õºãæèæ, áàðèëãûí ¿íäñýí ìàòåðèàë öåìåíòèéí õýðýãöýý æèëýýñ æèëä ºñ÷ áàéíà. Èéìä ººðèéí îðíû ýðäýñ áàÿëàãèéã
àøèãëàí øèíý äýâøèëòýò òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëæ ÷àíàð ñàéòàé õÿìä ¿íýòýé öåìåíò ¿éëäâýðëýõ øèíý ¿éëäâýð áàéãóóëæ á¿òýýãäýõ¿¿íýý ººðèéí ýõ îðíû çàõ
çýýëä íèéë¿¿ëæ ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä áîäèò õóâü íýìýð îðóóëæ àæëûí áàéð íýìýãä¿¿ëýõ, èìïîðòûã îðëîõ ¿íäñýí çîðèëãîòîé.
1. Ýðäýíýò õîòîä æèëä 25.0 ìÿí.òí öåìåíò ¿éëäâýðëýõ ñàëáàð ¿éëäâýðèéã Îðõîí àéìàã. Áàÿí-ªíäºð ñóì. Ãîâèë áàã ººðèéí êîìïàíèé íóòàã äýâñãýðò.
2. Äàðõàí õîòîä æèëä 100,0 ìÿí.òí öåìåíòèéí ¿íäñýí ò¿¿õèé ýä áîëîõ êëèíêåð áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýðèéã Äàðõàí óóë àéìàã. Õîíãîð ñóìûí íóòàã.
Øèéðèéí õºíäèé äýõ ººðèéí îðä ãàçàðò.
3. Óëààíáààòàð õîòîä æèëä 50.0 ìÿí.òí öåìåíò ¿éëäâýðëýõ ñàëáàð ¿éëäâýðèéã Óëààíáààòàð õîò. Áàÿíãîë ä¿¿ðýã. Áàðèëãûí öýðãèéí óäèðäàõ ãàçðûí àæ
àõóéí õàøààíû áàðóóí òàëä ñàëàà òºìºð çàìûí òºãñãºëä.
4. Æèëä 75.0 ìÿí.òí ãºëòãºíº îëáîðëîõ õýñýã. Äîðíîãîâü àéìàã. Ñàéõàíäóëààí ñóì. ¯íýãòèéí ãºëòãºíèéí îðä ãàçàðò áàéãóóëíà.
“Строй индусрал”ХХК,
“Металл индустрал” ХХК,
“Разно транс” ХХК,
“Титэм интернейшнл” ХХК
Åðºíõèé çàõèðàë: Ë.Õ¿÷èòáààòàð
çàõèðàë: Ä.Íàíñàëìàà
ÿéöýòãýõ çàõèðàë: Ä.Áàòñ¿ðýí
Óòàñ: 99111300, 99351200, 99093824
E-mail: [email protected]
FAX(976)-1352-220436
Зардлын бүртгэл Санхүүгийн шинжилгээ