63
Хөрөнгийн даатгал СМЗ-3 Ш. Даулетбек

хөрөнгийн даатгал

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: хөрөнгийн даатгал

Хөрөнгийн даатгал

СМЗ-3 Ш. Даулетбек

Page 2: хөрөнгийн даатгал

Агуулга

• Хөрөнгийн даатгалын тухай

• Монголын хөрөнгийн даатгал

• Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

• Харьцуулалт

• Дүгнэлт

• Асуулт хариулт

Page 3: хөрөнгийн даатгал

Хөрөнгийн даатгалын тухай

• 1666 онд гарсан Лондонд гарсан их түймэр нь галын даатгалыгөнөөгийн хөгжилд хөтлөхөд ихээхэн түлхэц өгжээ. Гал бол эдхөрөнгийн даатгалын үндсэн эрсдэл юм.

• Хөрөнгийн даатгал нь хэрэв даатгуулагчийн эзэмшил хөрөнгө даатгалын бодлогод тодорхойлогдсон сүйрлийн дүнд гэмтсэн, сүйрч устсан эсвэл алдагдсан бол гарсан хохирлыг нөхөж өгөх зорилготой.

Page 4: хөрөнгийн даатгал

Монголын хөрөнгийн даатгал

Монгол улсад хөрөнгийн даатгалыг:

1. Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

2. ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

3. Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

4. Ачаа тээврийн даатгал

5. Мал амьтад газар тариалангийн даатгал

6. Барилга угсралтын даатгал

7. Агаарын хөлгийн даатгал

Page 5: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

• Иргэдийн эд хөрөнгөнд гэнэтийн болон байгалийн аюул

тохиолдвол ажил, амьдралын хэм хэмжээ алдагдахад хүрэх

учир үүнээс урьдчилан сэргийлж хохирол гарвал тухай бүрд нь

нөхөж иргэдийн цаашдын амьдралын хэвийн үйл ажиллагааг

хангах зорилгоор хийгддэг даатгал юм.

Page 6: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын эрсдэл:

• Галын

• Байгалийн

• Цахилгаан эрчим хүчний

• Сантехникийн

• Ахуйн

• Далд гэмтэл

• Гуравдагч этгээдийн санаатай хорлон сүйтгэх

• Хулгайн

Page 7: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын зүйлүүд:

• Хувийн барилга, орон сууц, гэр, хашаа байшин

• Бүх төрлийн цахилгаан хэрэгслүүд

• Үнэт эдлэл

• Эд хогшил

Page 8: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

Даатгагч, даатгуулагч нар харилцан тохиролцож дараах үнийн аль нэгийг сонгоно

• Зах зээлийн тухайн үеийн үнэ

• Бүртгэлийн үнэ

• Нөхөн сэргээгдэх үнэ

Page 9: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын зүйлүүд Даатгалын хураамж

Хувийн барилга, орон сууц, гэр, хашаа

байшин

0,5- 2,5 %

Бүх төрлийн цахилгаан хэрэгслүүд 1,5 %

Үнэт эдлэл 1,5 %

Эд хогшил 1 %

Page 10: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

Даатгуулагчийн эд хөрөнгө бүрэн сүйдсэн тохиолдолд

• Гэрээнд заасан эрсдэлийн улмаас 100 %

• Даатгуулагчийн санамсаргүй буруугаас 80 %

Хөрөнгө зарим хэмжээгээр гэмтсэн бол хохирлын хэмжээгээр тооцож олгоно

Page 11: хөрөнгийн даатгал

Хувийн эд хөрөнгийн даатгал

Хохирлыг дараах тохиолдолд даатгалын байгууллага хариуцахгүй:

• Даатгуулагч хувийн эд хөрөнгөө санаатайгаар үрэгдүүлсэн буюу гэмтээсэн нь зохихи хяналтаар нотлогдвол

• Даатгалын зүйлийн ердийн элэгдэл, бараа материалын хэвийн хорогдол,ууршилт зэрэг тухайн эд хөрөнгө бараа материалын шинж чанараас шалтгаалан гарсан хохирол

• Техник тоног, төхөөрөмжийн ашиглалтын горим, зааврыг зөрчсөн, даац,ачаалал хэтрүүлснээс үүссэн хохирол

• Тээвэрлэлтийн үед гарсан хохирол

• Даатгуулагч даатгагчид худал мэдээлсэн, хуурамч бичиг баримт

• Бүрдүүлсэн

• Даатгалын хураамж төлөөгүй гэх мэт

Page 12: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

• Байгууллагын болон хувийн үйлдвэрийн газрын үндсэн

ба эргэлтийн хөрөнгөнд байгалийн болон гэнэтийн аюул

осол тохиолдвол үйлдвэрлэлийн хэвийн үйл ажиллагааг

хангах зорилоготой хийгддэг даатгал. Төрийн өмчийн аж

ахуй нэгж, байгууллага, хувьцаат болон хувийн компани

бусад аж ахуйн нэгж хөрөнгийг сайн дурын үндсэн дээр

даатгуулдаг.

Page 13: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын эрсдэл:

• Бүх төрлийн гал түймрийн аюул, дэлбэрэлт

• Байгалийн аюул

• Үйлдвэр тенхникийн холбогдолтой аюул осол (цахилгаан эрчим хүчний хэлбэлзэл,цахилгааний хэт ачаалал гм)

• Утаа хөө, зэврүүлэгчийн хийний нөлөө

• Ус чийгийн нөлөөллийн улмаас үүсэх эвдрэл, гэмтэл

• Техникийн аюул осол (мөргөлдөх, онхолдох гм зам тээврийн осол бусад)

Page 14: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын объект нь:

• Үндсэн хөрөнгө

• Эргэлтийн хөрөнгө

Даатгалын зүйл:

• Үйлдвэрийн ба үйлдвэрийн бус зориулалттай барилга байгууламж

• Ажлын ба хүчний машин электрон тоног төхөөрөмж

• Түүхий эд ба үндсэн туслах материал

• Бэлэн бүтээгдэхүүн, бараа, хагас боловсруулсан зүйл

• Шатах тослох материал

• Бусад хөрөнгө

Page 15: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

• Үндсэн хөрөнгийн балансад тусгагдсан үнээр

• Эргэлтийн хөрөнгийн худалдан авсан үнээр

Page 16: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын зүйл Даатгалын хураамж

Үйлдвэрийн ба үйлдвэрийн бус

зориулалттай барилга байгууламж

0,5 – 1 %

Ажлын ба хүчний машин электрон тоног

төхөөрөмж

1 – 1,5 %

Түүхий эд ба үндсэн туслах материал 0,5 – 1 %

Бэлэн бүтээгдэхүүн, бараа, хагас

боловсруулсан зүйл

0,5 – 1 %

Шатах тослох материал 2 – 2,5 %

Page 17: хөрөнгийн даатгал

ААНБ-ын эд хөрөнгийн даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

Даатгуулагчийн эд хөрөнгө бүрэн сүйдсэн тохиолдолд

• Гэрээнд заасан эрсдэлийн улмаас 100 %

• Даатгуулагчийн санамсаргүй буруугаас 80 %

Хөрөнгө зарим хэмжээгээр гэмтсэн бол хохирлын хэмжээгээр тооцож олгоно

Даатгалын хангалт 50 % хүрээгүй тохиолдолд хувь тэнцүүлэх аргыг хэрэглэнэ.

Page 18: хөрөнгийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгсэлд учирч болзошгүй хохирлын эрсдэлийг даатгах даатгал

Даатгалын эрсдэл:

1. Автотээврийн хэрэгсэл зам тээврийн хөдөлгөөнд ороогүй буюу зориулалтын

зогсоолд болон гараашид зогсож байх үеийн эрсдэл:

• Байгалийн

• Гаднаас үүсэн гарсан галын

• Сантехникийн гэмтлийн улмаас үүссэн усны

• Ахуйн

2. Зам тээврийн хөдөлгөөний үеийн эрсдэл.

3. Нэмэгдэл эрсдэл:

• Хулгай, дээрмийн (бүтнээр болон жижиг хулгайн

• Гуравдагч этгээдийн санаатай болон санамсаргүй үйлдэл

Page 19: хөрөнгийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

Даатгалын зүйл:

• Иргэд, байгууллага, аж ахуйн нэгжийн В, С, Д ангиллын тээврийн хэрэгсэл

• Зөвшөөрөгдсөн нэмэлт тоноглол

Page 20: хөрөнгийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

• Авто тээврийн хэрэгслийн даатгалын үнэлгээг зах зээлийн үнийн жишгийг харгалзан даатгуулагч, даатгагчтай харилцан тохиролцоно

Даатгалын хураамж:

• Даатгалын хураамжийг тухайн даатгалын зүйлийн эрсдлийн түвшингээс хамааруулан тогтооно

• Даатгуулагч үндсэн эрсдлээр өөрийн хүлээх хариуцлагын хэмжээтэй байж болно

• Даатгуулагч нэмэлт эрсдлээр заавал өөрийн хүлээх хариуцлагын хэмжээтэй

Page 21: хөрөнгийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

Даатгалын зүйл Даатгалын хураамж

Суудлын автомашин 1 %

Ачааны автомашин 1 %

Тусгай зориулалтын 1 % - 2 %

Зорчигч тээврийн 1,5 % - 2,5 %

Нэмэлт эрсдэлийн 2 % - 4 %

Page 22: хөрөнгийн даатгал

Авто тээврийн хэрэгслийн даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

• Тээврийн хэрэгслийг зах зээлийн үнээр нь үнэлж даатгуулсан тохиолдолд холбогдох хууль болон гэрээний дагуу хохирлыг 100 % хүртэл барагдуулах

• Зах зээлийн үнээс багаар үнэлсэн тохиолдолд хохирлыг дансны үнэнд хувь тэнцүү нөхөн төлнө.

Page 23: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Газар тариалангийн даатгал – Төмс, хүнсний ногоо, үр тариа, бусад таримлыг аливаа эрсдэлээс даатгах даатгал

Мал амьтдын – Мал болон гэрийн тэжээвэр амьтдыг аливаа эрсдэлээс даатгах

Page 24: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Малын даатгалын зарчим:

• Нэг бүрчлэн нүдээр үзэж тоолно

• Нэг өрхийн нэг төрлийн малыг хэсэгчлэн хувааж даатгахгүй

• Малын даатгалын хамралтыг аль болох өргөн байхаар бодож зохион байгуулалттай хийх зарчим барина

• Нэг өрхийн мал 70 толгойд хүрэхгүй бол

Page 25: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Даатгалын зүйл:

• Мал /тэмээ, адуу, үхэр, хонь, ямаа/

Даатгалын эрсдэл:

• Байгалийн /цасан ба шороон шуурга, мөндөр, үер, хүйтэн бороо, аянга, ган, зуд,газар хөдлөлт, ургамал бодисоос хордох, чоно нохойд бариулах/

• Түймэр

• Халдварт өвчин /шүлхий, мялзан, ям, годрон, галзуу, боом, сахуу, дуут хавдар,цусан хавдар, сохор догол, бруцеллѐз/

Page 26: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

• Малын даатгалын үнэлгээг тухайн орон нутгийн зах зээлийн үнийн түвшинг харгалзан даатгагч, даатгуулагч нар харилцан тохиролцож тогтооно.

Даатгалын хураамж:

• Малын даатгалын хураамжийг эрсдлийн түвшин, даатгалын хамралтын түвшин, даатгуулагчийн мал маллагааны арга туршлагыг харгалзан тогтооно.

• Даатгуулагч өөрийн хүлээх хариуцлагын хэмжээтэй байх нь хураамжийг бууруулах үндэслэл болох ба өөрийн хүлээх хариуцлагын хэмжээний даатгалын үнэлгээнд эзлэх хувиар хураамжийн хэмжээг багасгана.

Page 27: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

• Үндсэн эрсдлийн улмаас гарсан хохиролд даатгалын үнэлгээнээс ашиглаж болох зүйл/арьс, шир, яс, мах/-ийг зах зээлийн үнээр үнэлж хассан дүнгээс 100 %

• Малыг чоно нохойд бариулах зэрэг даатгуулагчийн хариуцлагагүй үйл ажиллагаанаас гарсан хохирлыг даатгалын үнэлгээний 80 %

Page 28: хөрөнгийн даатгал

Мал амьтад, газар тариалангийн даатгал

Дараах тохиолдолд нөхөн төлбөр төлөхгүй.Үүнд:

• Байгууллага, эзний болон мал эмнэлэг, зоо техникийн буруу үйлажиллагаанаас хорогдсон малын хохирол

• Даатгуулагч даатгагчид худал мэдээлсэн, хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн бол

• Хулгайд алдсан малын хохирол

• Малын хашаа, худаг, өвс тэжээл хангалтгүй, малын арчилгаа маллагаа муугаас хорогдсон малын хохирол

• Хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр гэрээ болон даатгалын нөхцөлүүдэд

тусгагдсан баримт материалыг даатгалын тохиолдол бий болсон өдрөөс

хойш хуанлийн 180 хоногийн дотор хүлээлгэн өгөөгүй бол

Page 29: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын зүйл:

1. Үндсэн нөхцөл

Хөрөнгө:

• Гэрээний дагуу гүйцэтгэгчийн хийж гүйцэтгэж байгаа

бүх барилга, байгууламж

• Барилгын угсралтын ажлын талбайд байгаа бүх

төрлийн материал, техник тоног төхөөрөмж, машин

механизм

• Барилгын ажилчдын түр сууц, агуулах, усан

хангамжийн суваг хоолой, инженерийн шугам сүлжээ

Хариуцлага:

• Барилгын ажлын улмаас гуравдагч этгээдийн амь

нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийн өмнө хүлээх хариуцлага

2. Нэмэлт нөхцөл

Хөрөнгө:

• Хохирлын улмаас үүссэн хог хаягдлыг зайлуулах

зардал;

• Хохирлын үр дагаврыг арилгах зорилгоор гарсан

нэмэгдэл зардал/илүү цаг, шөнө болон амралтын

өдрүүдээр ажиллуулсаны нэмэгдэл,зайлшгүй гарах

тээврийн зардал гэх мэт/.

Хариуцлага:

• Шилжих хариуцлага.

Page 30: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын эрсдэл:

1. Үндсэн эрсдэл

• Галын

• Байгалийн (Хүчит салхи, цасан ба шороон шуурга, үер,ган, мөндөр)

• Цахилгаан эрчим хүчний хэлбэлзэл

2. Нэмэгдэл эрсдэл:

• Иргэний хөдөлгөөн, бослого нийгмийн эмх замбараагүй байдлын улмаас хөрөнгөнд учрах эрсдэл

3. Хариуцлагыг

• Гуравдагч этгээдийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөнд учрах эрсдэл

Page 31: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

• Захиалагч болон гүйцэтгэгчээс барилгын талбайд байрлуулсан тоног

төхөөрөмж, буулгасан материалын үнэ, хийж гүйцэтгэх ажлын тухайн

үеийн барилгын төсөвт өртгийг үндэслэн даатгалын зүйлийн үнэлгээг

тогтооно.

Page 32: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын хураамж:

• Гуравдагч этгээдийн өмнө хүлээх хариуцлагын нийт хэмжээг даатгагчдаатгуулагч нар харилцан тохиролцох ба амь нас, эрүүл мэнд болон хөрөнгийн хариуцлагын хэмжээг тус тусад нь тогтооно.

• Даатгалын хураамжийг тооцохдоо тухайн даатгалын зүйлийн эрсдлийн

түвшингээс хамааруулан тогтооно.

• Даатгуулагчийн өөрийн хүлээх хариуцлагын доод хэмжээ даатгалын

үнэлгээний 5 хувь байна, даатгуулагч үүнээс дээш ӨХХ тогтоолгож болох ба энэ тохиолдолд өөрийн хүлээх хариуцлагын хэмжээний даатгалын үнэлгээнд эзлэх хувиар хураамжийн хэмжээг багасгаж болно.

Page 33: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын хариуцлагын хугацаа:

• Барилга угсралтын ажлын даатгалын хугацаа нь барилгын ажлын

эхлэх үе,тэрчлэн машин, тоног төхөөрөмж, материалыг барилгын

талбайд буулгасан үеэс эхлэн барилга байгууламжийг ашиглалтад

хүлээлгэн өгөх үе хүртэл хугацаагаар, эсвэл барилгын машин

техник, тоног төхөөрөмжийг барилгын талбайд буулгаж ажилд

оруулсан мөчөөс эхлэн тэдгээрийг барилгын талбайгаас ачиж

гаргах хүртэл хугацаагаар тус тус тодорхойлогдоно.

Page 34: хөрөнгийн даатгал

Барилга угсралтын даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

Нөхөн төлбөрийг даатгалын зүйлийн бодит үнэ, даатгуулсан үнэлгээ, эрсдлээс хамааруулан гэрээнд заасан хэмжээгээр олгоно.

• Даатгалын гэрээнд заасан даатгуулагчийн хөрөнгө бүрэн сүйрсэн тохиолдолд даатгалын үнэлгээний 100 %

• Даатгуулагчийн өөрийнх нь буруугаар сүйрсэн бол 80 хувиар тус тус тооцож нөхөн төлбөрийг олгоно.

• Даатгуулагчийн хөрөнгө хагас сүйрсэн бол учирсан хохирлын хэмжээг бодитой тогтоож, түүнээс даатгалын үнэлгээг тухайн даатгалын зүйлийн зах зээлийн үнэнд харьцуулсан хувиар тооцож нөхөн төлбөрийг хувь тэнцүүлж олгоно.

Page 35: хөрөнгийн даатгал

Агаарын хөлгийн даатгал

• Иргэний агаарын тээврийн олон улсын болон дотоодын агаарыншугамд нислэг үйлддэг агаарын хөлөг, нисдэг тэрэгний их бие, угагаарын тээврийн компанид хадгалагдаж буй сэлбэг, хэрэгсэлийгдаатгах даатгал

Page 36: хөрөнгийн даатгал

Агаарын хөлгийн даатгал

Даатгалын эрсдэл:

• Агаарт болон газарт тохиолдож болох бүх байгалийн төрлийнэрсдэл

• Тэсрэлт дэлбэрэлт, гал түймрийн эрсдэл

• Элдэв биеттэй мөргөлдөх эрсдэл

• Агаарын хөлөг сураггүй алга болох эрсдэл

Page 37: хөрөнгийн даатгал

Агаарын хөлгийн даатгал

Даатгалын үнэлгээ:

• Агаарын хөлгийн их биеийн үнэлгээг уг агаарын хөлгийн маяг, хөөрөлтийн хүндийн жин, наснаас хамааруулан даатгагч, даатгуулагч нар харилцан тохиролцож тогтооно.

• Түрээсээр эзэмшиж байгаа агаарын хөлгийн хувьд түрээсийнгэрээнд заасан үнэлгээгээр даатгуулна.

Даатгалын хураамж:

• Даатгалын үнэлгээний дүнгээс хамаарч 0.3 аас дээш хувьхэмжээгээр тооцно.

Page 38: хөрөнгийн даатгал

Агаарын хөлгийн даатгал

Даатгалын нөхөн төлбөр:

• Даатгагч нь даатгалын тохиолдол болсон тухай даатгуулагчаасанхны мэдээ авангуут давхар даатгагчид мэдэгдсэнээр давхардаатгагч нар хохирлын хэмжээ, шалтгааныг тогтоох олон улсынэкспертийг илгээнэ. Их биед учирсан хохирлыг олон улсынэкспертийн дүгнэлт холбогдох бусад Баримтуудыг үндэслэнучирсан хохирлын хэмжээгээр үнэлгээнд багтаан нөхөн төлнө.

Page 39: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

• Зах зээл өндөр хөгжсөн орнуудад даатгал нь хүмүүсийн амьдралын нэн тэргүүний хэрэгцээ болж чадсан ба хүмүүс өөрсдийн амьдралыг даатгалгүйгээр төсөөлж чадахгүй түвшинд хүрчээ. Хөгжингүй орнуудын даатгалын компани ямарч үндэстний эдийн засгийн голлох үүргийг гүйцэтгэдэг.

• Хөрөнгийг дотор нь үл хөдлөх ба үл хөдлөх гэж 2 хуваадаг.

• Хөрөнгө нь ямар нэгэн хүчин зүйлийн нөлөөллөөс шалтгаалан эвдэрч хэмхрэх явдал гардаг ба ингэснээр хөрөнгийг эзэмшшиж байгаа хүнд тодорхой хэмжээний хохирлыг бий болгодог.

• 1. Физикийн /байгалийн үзэгдлүүд/

• 2. Нийгмийн /нийгмийн сөрөг үзэгдлүүд болох хулгай, дээрэм/

• 3. Эдийн засгийн /дотоод ба гадаад хүчин зүйлс/

Page 40: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Галын даатгал:

• Даатгалын төрлүүдээс хамгийн эртний хэлбэр.

• Энэ даатгалын зорилго нь гал түймрийн аюулаас болж учирсан гарз хохирлыг хугацаа алдалгүй нөхөхөд оршино.

• Барилга байгууламжийг барьж эхлэх үеэс нь даатгалыг хийдэг

• Галын даатгалыг явуулахдаа жилд гал хэдэн удаа гарч болоа магадлал, давтамж нэг удаа гарахад үзэх хохирол, түүний цар хүрээ, гал унтраах объектын хугацаа, хүчин чадал, зам техник хэрэгслийн хангалт, мэргэжлийн ур чадвар зэргийг нарийн тооцдог. Гал унтраах чадвараас нь хамаарч гал командийг дотор нь нарийн зэрэглэдэг.

Page 41: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Мал, газар тариалангийн даатгал:

• Энэ даатгалын гол зорилго нь мал, газар тариалангийн үйлдвэрлэлд байгалийн болон гэнэтийн аюул осол тохиолдсон үед түүнийг тодорхой хэмжээгээр нөхөж, үйлдвэрлэлийн цаашдын хэвийн үйл ажиллагааг хангахад оршдог.

• Мал газар тариалантай холбоотой барилга байгууламжийг даатгахдаа түүний доторхи эд хөрөнгийг хамт даатгадаг. Жишээ нь: японы тариалангийн хөтөлбөр дотор цагаан будааны тариалангийн даатгал гэж байдаг. Мөн улаан буудай, арвайн даатгалын хөтөлбөрүүд, жимс болон жимсний модныы даатгалын хөтөлбөрүүд

Page 42: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Мөнгөний даатгал:

• Англид байдаг даатгал

• Даатгалын зорилго нь бэлэн мөнгө, үнэт эдлэлийн гарсан хохирлыг нөхөхөд оршино.

• Даатгалын объектэд дараах зүйлүүд орно. Үүнд :

- Бэлэн мөнгөний дэвсгэртүүд

- Үнэт цаас, хувьцаа, бонд гэх мэт

- Үнэт эдлэл

Page 43: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Барилга байгууламжийн даатгал:

• Олон улсын даатгалын зах зээлийн практикт дараах том барилга байгууламжийг гэнэтийн аюул ослоос зайлшгүй даатгалаг байна. Үүнд :

- Ган материалаар хийсэн барилга байгууламж

- Машин тоног төхөөрөмж

- Хүнд даацын машин механизм

- Вольер

- Өндөр даралтын транспорматор

- Кран

- Машин механизмын дугуй, жижиг оврын кран, араа мотор, усны насос

Page 44: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

- Турбин генератор

- Нефть нэрдэг байгууламжууд

- Хүчдэл дамжуулах транспорматорууд

- Том том гүүрэн кранууд

- Телевизийн цамхгийн бетон байгууламжууд

- Түлш хадгалах том том анк ѐнкосууд

- Дан болон давхар барилга

- Ус дамжуулах бетон хоолой, гүүр

- Хийн болон нефть дамжуулах шугам хоолой

Page 45: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

АНУ-ын авто тээврийн хэрэгслийн даатгал:

• Мөргөлдөөн, хувь хүний гэмтэл, өр төлбөрийн нэхэмжлэл, ослын улмаас болсон нас баралт зэргээс хувь хүн болон эдийн засгийн хохирлын хэмжээ өсөх болсон.

• 1977 онд анх хувийн автомашины гэрээ гарч ирсэн бөгөөд 1986 онд дахин боловсруулжээ. /биеийн гэмтэл, даатгуулагч, бзнес болон өмч хөрөнгийн гэмтэл/

• Хувь хүний даатгалын гэрээг байгуулахдаа хувь хүний эзэмшилд юмуу эсвэл ямар нэгэн бизнесийн биш хэрэглээнд хэрэглэхээр эхнэр, нөхөр хоѐрын нэгдсэн эзэмшил байх ѐстой.

Page 46: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Хувийн автомашины бүрэлдэхүүн хэсгүүд:

1. Хариуцлага

2. Эмнэлгийн төлбөр

3. Мотор

4. Физик гэмтэл

5. Осол алдагдлын дараах үүрэг

6. Үндсэн нөхцлүүд

Хувь хүний автомашины даатгалын гэрээ нь 2 төрөлтэй байна.

- Таны машиныг тань ажлын найз тань жолоодож байгаа үед түүнийг хамгаалах

- Та түүний машиныг жолоодож байгаа үед осолдох тохиолдолд таны найз хамгаалагдана

Page 47: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Тээврийн даатгал:

Бүх төрлийн тээврийн хэрэгслийг дараах аюул ослоос заавал даатгана. Үүнд :

- Бусдын амь нас, хөдөлмөрийн чадварт хохирол учруулах

- Бусдын эд хөрөнгөнд учирсан материалын хохирол

- Хулгай

- Галын аюул

- Шил хагарах

- Өмгөөлөгч авах зардал

- Жолооны сургуулийн курсын зардал нөхөх

Page 48: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Бусдын машин жолоодсоны даатгал:

- Даатгуулагч өөрийн эзэмшлийн бус машиныг жолоодсон нөхцөлд хамарна.

- Бизнесийн баталгаа

- Хувь хүний баталгаа

Page 49: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Далайн даатгал:

Далайн тээвэрлэлтийн явцад үүсэх аюул ослыг ерөнхийд нь 2 ангилалд авч үздэг. Үүнд :

- Энгийн

- Ерөнхий

Page 50: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Хөлгийн үнэлгээг дараах үзүүлэлтүүдийг үндэслэн гаргана.

- Хөлөг онгоцны үнэ ашигласан хугацаа

- Зориулалт

- Ачааны даац, хөдөлгүүрийн хүчин чадал

- Зэрэглэл, ангилал /далайн, гол мөрний, нуурын гм/

- Удирдлагын зохион байгуулалт

- Даатгалын нөхцөл

- Хийгдсэн засвар үйлчилгээний байдал

- Урьд өмнө нь давтагдаж байсан эсэх

Page 51: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Хувийн байшин эзэмшигчдийн даатгал:

- Тухайн байшин эзэмшигчийн орон байр түүний дотор байгаа эд хогшлыг осол гэмтлээс хамгаалах зорилготой.

- Байрыг түрээслэгч нь энэ даатгалын худалдаж авч болох бөгөөд үүнийг байранд оршин суугчдын буюу түрээсийн даатгал гэж нэрлэдэг. Тухайн даатгуулагчийн эд хогшлын өртгийг даатгана.

Page 52: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Хулгайн даатгал:

- Бизнесийн нэгж болон хүмүүсийн эд хөрөнгөнд хулгайн аюул нүүрлэж хохирол учирсан тохиолдолд гарсан хохирлыг нөхөхөд оршино.

- Даатгалын онцлог нь тухайн даатгуулагч хүн хилийн чанадад гадаадад ажиллаж, амьдарч байгаад хулгайд эд юмаа алдсан байлаа ч холбогдох бичиг баримтыг ном журмын дагуу бүрдүүлсэн тохиолдолд анх даатгуулсан байгууллагаас хохирлыг нөхөн олгодог.

- Мал, амьтад мөнгөн тэмдэгт зэргийг даатгадаггүй.

Page 53: хөрөнгийн даатгал

Хөгжингүй орнуудын хөрөнгийн даатгал

Газар хөдлөлтийн даатгал:

- Португалийн нийслэл лиссабон хот /32000/

- Баруун болон төв европын орон /500 /

- Хойд африк /10000/

- Турк /2000, 44/

Page 54: хөрөнгийн даатгал

Хөрөнгийн

даатгал

Авто тээврийн

хэрэгслийн даатгал

Ачаа тээврийн

даатгал

Мал амьтад, газар

тариалангийн даатгал

Барилга

угсралтын

даатгал

Агаарын хөлгийн

даатгал

1 Миг даатгал

2 Ард даатгал

3 Тэнгэр даатгал

4 Соѐмбо даатгал

5 Номин даатгал

6 УБ хотын даатгал

7 Монре даатгал

8 Гэр даатгал

9 Мөнх даатгал

10 Практикал даатгал

11 Ган зам даатгал

12 Моннис даатгал ?

13 Бодь даатгал

14 Монгол даатгал

15 Мандал женерал

даатгал?

16 Хаан даатгал

Page 55: хөрөнгийн даатгал

Харьцуулалт

Page 56: хөрөнгийн даатгал
Page 57: хөрөнгийн даатгал
Page 58: хөрөнгийн даатгал
Page 59: хөрөнгийн даатгал
Page 60: хөрөнгийн даатгал
Page 61: хөрөнгийн даатгал
Page 62: хөрөнгийн даатгал
Page 63: хөрөнгийн даатгал

Ашигласан материал

• “Эрсдэл ба даатгал” Ж.Балж

• Сайтууд:

• www.frc.mn

• www.mongoldaatgal.mn

• www.insurance.nomin.net

• www.mig.mn

• www.tengerdaatgal.mn

• www.arddaatgal.mn

• www.soyombodaatgal.mn

• www.bodiinsurance.mn