จดทำำโดยนำงสำวนตยำ ทำแจม

ปวส.1เลขท 3แผนกวชำโลจสตกส

ระบบหายใจ • มนษยทกคนตองหำยใจเพอมชวตอย กำร

หำยใจเขำ อำกำศผำนไปตำมอวยวะของระบบหำยใจตำมลำำดบ ดงน

1.จมก (Nose) 2.หลอดคอ (Pharynx)3.หลอดเสยง (Larynx)

4.หลอดลม (Trachea) 5.ปอด (Lung)6.เยอหมปอด (Pleura)

กระบวนการในการหายใจ

ในกำรหำยใจนนมโครงกระดกสวนอกและ กลำมเนอบรเวณอกเปนตวชวยขณะหำยใจเขำ กลำม เนอหลำยมดหดตวทำำใหทรวงอกขยำยออกไปขำงหนำ และยกขนบน ในเวลำเดยวกนกะบงลมจะลดตำำลง กำรกระทำำทงสองอยำงนทำำใหโพรงของทรวงอกขยำย ใหญมำกขน เมอกลำมเนอหยดทำำงำนและหยอนตวลง ทรวงอกยบลงและควำมดนในชองทองจะดนกะบงลม กลบขนมำอยในลกษณะเดม กระบวนกำรเขนนทำำให ควำมดนในปอดเพมขน เมอควำมดนในปอดเพมขนสง กวำควำมดนของบรรยำกำศ อำกำศจะถกดนออกจำก ปอด ฉะนนจงสรปไดวำ ปจจยประกำรแรกททำำให อำกำศมกำรเคลอนไหวเขำออกจำกปอดไดนน เกด จำกควำมดนทแตกตำงกนนนเอง

การแลกเปลยนกาซและการใชออกซเจน เมอเรำหำยใจเขำ อำกำศภำยนอกเขำสอวยวะ ของระบบหำยใจไปยงถงลมในปอด ทผนงของถงลมมหลอดเลอดแดงฝอยตดอย ดงนนอำกำศจงมโอกำสใกลชดกบเมดเลอดแดงมำกออกชเจนกจะผำนผนงนเขำสเมดเลอดแดง และคำรบอนไดออกไชดกจะออกจำกเมดเลอดผำนผนงออกมำสถงลม ปกตในอำกำศมออกชเจนรอยละ 20 แตอำกำศทเรำหำยใจมออกซเจนรอยละ 13

โรคไซนส Sinusitis• ลกษณะทวไป

ไซนส (sinus) หมำยถง โพรงอำกำศเลก ๆ ในกะโหลกซงอยรอบ ๆ จมกและมทำงเชอมตอกบโพรงจมก ดงนน จงอำจมเชอโรคลกลำมจำกโพรงจมกเขำไปในโพรงไชนสได ตำมปกตทำงเชอมดงกลำวจะเปดโลงใหมกำรระบำยของนำำเมอกทสรำงขนในโพรงไซนสไดสะดวกจงไมเกดกำรอกเสบ แตถำหำกทำงเชอมดงกลำวเกดกำรอดตนขนมำ (เชน เปนหวด ผนงกนจมกคด มเนองอกในรจมก ไดรบบำดเจบ นงเครองบน หรอดำำนำำ) นำำเมอกในโพรงไซนสไมสำมำรถระบำยได กจะทำำใหเชอโรคทอยในโพรงไซนส สำมำรถเจรญงอกงำมทำำใหเกดกำรอกเสบ และเปนหนองขงภำยในโพรงไซนสได

สาเหต

เชอทเปนสำเหต ทพบบอย ไดแก บตำสเตรปโตคอกคส, สแตฟฟโลคอกคส นวโมคอกคส, ฮโมฟลสอนฟลเอนซำ นอกจำกนยงอำจเกดจำกกำรลกลำมของเชอโรค จำกบรเวณรำกฟนทเปนหนองเขำไปในโพรงไซนสโดยตรงกได ไซนสอกเสบเปนโรคทพบไดบอยในคนทกเพศทกวย มกพบเปนโรคแทรกซอนของไขหวด, หวดจำกกำรแพ, เยอจมกอกเสบ, เนองอกในรจมก, ผนงกนจมกคด, รำกฟนเปนหนอง

อาการ

ปวดมน ๆ หนก ๆ ตรงบรเวณหวตำ หนำผำกโหนกแกมหรอรอบๆ กระบอกตำ บำงคนอำจรสกคลำยปวดฟน บรเวณขำกรรไกรบน อำกำรปวดอำจเปนมำกในเวลำเชำหรอบำย เวลำกมศรษะหรอเปลยนทำ ผปวยจะมอำกำรคดจมก พดเสยงขนจมก มนำำมกขนเหลองหรอเขยว เจบคอ มเสลดเหลองหรอเขยวในลำำคอ และอำจหำยใจมกลนเหมน ในรำยทเปนไซนสอกเสบเฉยบพลน มกมไขรวมดวย

สงตรวจพบเยอจมกบวมแดง คอแดงเลกนอย ทสำำคญจะพบวำ ถำเคำะหรอกดแรง ๆ ตรงบรเวณหวตำ หนำผำก หรอใตตำจะรสกเจบ อำจมไข (ในรำยทเปนเฉยบพลน)

อาการแทรกซอนอำจทำำใหเปนหชนกลำงอกเสบ , หลอดลมอกเสบ , ปอดอกเสบ , ฝรอบกระบอกตำ (Periorbitalabscess), เยอกระดกอกเสบ (Osteomyelitis) ภำวะแทรกซอนทรำยแรงแตพบไดนอย ไดแก เยอหมสมองอกเสบ ฝในสมอง

การรกษา1. ใหยำรกษำตำมอำกำร เชน ยำแกปวดลดไข , ยำแกคดจมก อำจชวยลดกำรบวมของเนอเยอทอกเสบ ซงจะชวยถำยเทหนอง สวนยำแกแพ ไมควรให อำจทำำใหนำำเมอกในโพรงไซนสเหนยว ถำยเทออกไดไมด ยกเวนในรำยทมอำกำรของภมแพมำก เชน จำม มนำำมกมำก อำจใหเพยง 2-3 วน เพอบรรเทำอำกำร2. ใหยำปฏชวนะ เชน อะมอกซซลลน , อรโทรไมซน หรอ โคไตรมอกซำโซล ปกตอำกำรจะทเลำหลงกนยำ 2-3 วน ควรใหกนตดตอกนนำน 10-14 วนในรำยทเปนเรอรง ขณะทมอำกำรกำำเรบ ควรใหยำปฏชวนะนำน 3-4 สปดำหถำอำกำรไมดขน หรอกำำเรบบอย ควรสงโรงพยำบำล เพอตรวจเอกซเรยไซนส ถำมหนองขงอย อำจตองทำำกำรเจำะลำงโพรงจมก ในรำยทเปนมำก อำจตองรกษำดวยกำรผำตด

ขอแนะนำา1. ขณะทมอำกำรกำำเรบ ควรงดวำยนำำ ดำำนำำ ขนเครองบน ประมำณ 2 สปดำห2. โรคนมกเปนเรอรง แตมทำงรกษำใหหำยขำดได ถำไดรบกำรรกษำทถกตองตดตอกนเปนเวลำนำน หรอแกไขสำเหต เชน ผนงกนจมกคด3. ไมควรรกษำกนเองตำมแบบพนบำน เชน ใชสำรกรดบำงอยำง หยอดเขำจมก(ทำำใหมนำำมกไหลออกมำมำก เพรำะเกดกำรระคำยเคองตอเยอจมก) อำจทำำใหเกดกำรอกเสบ และจมกพกำรได4. ระวงอยำใหเปนหวดบอย ๆ หลกเลยงสงททำำใหคดจมกหรอจำม (เชน ฝน อำกำศเยน ขนสตว)และหมนออกกำำลงกำยเปนประจำำ

โรคหอบหด (ASTHMA)

• คอโรคของระบบทำงเดนหำยใจ ซงเกดจำกควำมไวผดปกตของหลอดลม ตอสงกระตน ทำำใหทอทำงหำยใจเกดกำรตบแคบ และทำำใหหำยใจลำำบำก

อาการ

เมอไดรบสงกระตนหลอดลมจะเกดอำกำรอกเสบ เยอบหลอดลมจะบวมทำำใหหลอดลมตบแคบลง ขณะเดยวกนกำรอกเสบทำำใหหลอดลมมควำมไวตอกำรกระตนและตอบสนองโดยกำรหดเกรงตวของกลำมเนอหลอดลม ทำำใหหลอดลมตบแคบลงไปอก นอกจำกนหลอดลมทอกเสบจะมกำรหลงเมอกออกมำมำก ทำำใหทอทำงเดนหำยใจตบแคบ นอกจำกนกลำมเนอทอทำงเดนหำยใจยงเกดกำรหดตว ทงหมดนทำำใหเกดอำกำร หำยใจลำำบำก ไอ หำยใจมเสยงหวด หำยใจถ และรสกแนนหนำอก ในรำยทมอำกำรรนแรง อำจพบรมฝปำกและเลบมสเขยวคลำำ

สาเหต - หลอดลมของผเปนโรคหอบหดมควำมไวผดปกตตอสงกระตน (STIMULI) สงกระตนสงเสรมใหเกดอำกำรหอบหดไดแก- สำรกอภมแพ เชน ฝน , ไรฝน , ขนสตว , ละอองเกสร- สำรระคำยเคอง เชน ควนบหร , มลพษในอำกำศ , กลน , ควน- กำรเปลยนแปลงทำงอำรมณ เชน ควำมเครยด , ควำมโกรธ , ควำมกลว , ควำมดใจ- กำรออกกำำลงกำย- กำรเปลยนแปลงของอำกำศ- กำรตดเชอไวรสของระบบทำงเดนหำยใจ- ยำ เชน ยำแอสไพรน , ยำลดควำมดนบำงกลม- อำหำร เชน อำหำรทะเล , ถว , ไข , นม , ปลำ , สำรผสมในอำหำร เปนตน

คำาแนะนำา 1. เดกควรกนปลำทมไขมนมำกเปนประจำำ เชน ปลำคอด จะชวยลดควำมเสยงตอกำรเปนหอบหด2. รบประทำนอำหำรทม แมกนเซยมสง ไดแก เมลดทำนตะวน3. คนหำวำแพอะไร และพยำยำมหลกเลยง4. งดอำหำรทกระตนอำกำรหอบหด ขนอยกบแตละคน เชน อำหำรทใสสำรกนบดเชน เบนโซเอท ซลไฟท5. งดอำหำรทใสสสงเครำะห เชน tartrazine , brilliant blue6. งดนมวว ธญพช ไข ปลำ ถวลสง7. รบประทำนยำและออกกำำลงกำยตำมทแพทยแนะนำำอยำงสมำำเสมอ