Upload
-
View
985
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
ว ชา ส มพ นธ ไทย
บรรยายโดย พระมหาธานนทร อาท ตว
โร,ดร.
การส มพ นธ บท ปฐมาว ภ ตต
• ปฐมาว ภ ตต ใช ในอรรถ ๖ อยางด งน • ๑. เปนประธานในประโยคทไมมกรยาคม
พากย เรยกชอวา “ ”ลงคตถ• ก (ปโยชน) เม ฆราวาเสน ฯ
• อ. ประโยชนอะไร ของเรา ดวยการอย ครองเรอน ฯ
• ก วเสสน ของ ปโยชน ๆ ล ง คตถ เม สาม สมพนธ ใน ฆราวาเสน ๆ กรณ ใน ก
ปโยชน ฯ
• ๒. เปนประธานในประโยคอปมา เรยก ชอวา “ ”อปมาลงคตถ
• ปรโส ปญญ กโรนโต ว วฏม ขภาชน อทกส ส (ปรน ต ) ว ย ปญญสส ปรต
ฯ•อ. บรษ กระทาอย ซง บญ ยอมเตม
ดวยบญ ราวกะ อ. ภาชนะมปากอน บคคลเปดแลว อนเตมอย ดวยนา
ฉะนน ฯ
• ปรโส สยกตตา ใน ปรต ๆ อาขยาต บท กตตวาจก ปญญ อวตตกมม ใน ก
โรนโต ๆ อพภนตรกรยา ของ ปรโส วย ศพท อปมาโชตก เขากบ ววฏมข
ภาชน อทกสส (ปรนต) อทกสส ฉฏฐ กรณ ใน ปรนต ๆ วเสสน ของ ว วฏ
มขภาชน ๆ อ ปมาล งคต ถ ปญญสส ฉฏฐกรณ ใน ปรต ฯ
•๓. เปนประธานในประโยคกตตวาจก เรยกชอวา “ ”สยกตตา
•สโท โอทน ปจต ฯ•อ. พอครว หงอย ซงขาวสก ฯ
• สโท สยกตตา ใน ปจต ๆ อาขยาตบท กตตวาจก โอทน อวตตกมม ใน ปจต
ฯ
• ๔. เปนประธานในประโยค เหต กตตวาจก เรยกชอวา “ ”เหตกตตา
• สาม โก สท/ สเทน โอทน ปาจาเปต ฯ• อ. นาย ยงพอครว ใหหงอย ซงขาวสก ฯ
• สามโก เหต กต ตา ใน ปาจาเปต ๆ อาขยาตบท เหตกตตวาจก สท / สเทน การ
ตกมม ใน ปาจาเปต โอทน อวตตกมม ใน ปาจาเปต ฯ
•อาจร โย สสเส พทธวจน อคคณหาเปตฯ
•อ. อาจารย ยงศษย ท. ใหเรยนอย ซง พระพทธพจน ฯ
• อาจร โย เหตกต ตา ใน อคคณหาเปต ๆ อาขยาตบท เหตกตตวาจก สสเส การ
ตกมม ใน อคคณหาเปต พทธวจน อวต ตกมม ใน อคคณหาเปต ฯ
•๕. เปนประธานในประโยคกมมวาจก “ ” เรยกชอวา วตตกมม
• สเทน โอทโน ปจยเต ฯ• อ. ขาวสก อนพอครว ใหหงอย ฯ
• สเทน อนภหตกตตา ใน โอทโน ๆว ต ตกม ม ใน ปจยเต ๆ อาขายา
ตบท กมมวาจก ฯ
• มยา กมม กต ฯ•อ. การงาน อนผม กระทาแลว ฯ• มยา อนภหตกตตา ใน กมม ๆ ว ต ตกม ม ใน กต ๆ กตบท กมมวาจก ฯ
•๖. เปนประธานในประโยคเหตกมม “ ” วาจก เรยกชอวา วตตกมม
• สามเกน สเทน/ สท โอทโน ปาจาปยเตฯ
•อ. ขาวสก อนนาย ยงพอครว ใหหงอย ฯ• สามเกน อนภหตกตตา ใน โอทโน ๆว ต ตกม ม ใน ปาจาปยเต ๆ อาขยาตบท
เหตกมมวาจก สท การตกมม ใน ปาจา ปยเต ฯ
• อาจรเยน สสเส พท ธวจน สกขาปยเตฯ
•อ. พระพทธพจน อนอาจารย ยงศษย ท. ใหศกษาอย ฯ
• อาจรเยน อนภหตกตตา ใน สกขาปยเต พท ธจวน ว ต ตกม ม ใน สกขาปยเต ๆ
อาขยาตบท เหตกมมวาจก สสเส การ ตกมม ใน สกขาปยเต ฯ
หลกส มพ นธ บททต ยาว ภ ตต
• ทตยาวภตตใชในอรรถ ๖ อยาง เขา กบกรยาอยางเดยว ดงน
• ๑. แปลวา ซง เรยกวา อว ต ตกม ม• สามเณโร ปณณ ลขต ฯ• อ. สามเณร ยอมเขยน ซงหนงสอ ฯ• สามเณโร สยกตตา ใน ลขต ๆ อาขยาต
บท กตตวาจก ปณณ อว ต ตกม ม ใน ลขต ฯ
• ภกข ปณ ฑปาต ภญชต ฯ• อ. ภกษ ฉนอย ซงบณฑบาต ฯ• ภกข สยกตตา ใน ภญชต ๆ อาขยาต
บท กตตวาจก ปณ ฑปาต อว ต ตกมม ใน ภญชต ฯ
• ๒. แปลวา ส เรยกชอวา สมปาปณ ยกมม
• ภกข ปณฑาย คาม ปาวส ฯ• อ. ภกษ เขาไปแลว สบาน เพอ
บณฑบาต ฯ• ภกข สยกตตา ใน ปาวส ๆ อาขยาตบท
กตตวาจก ปณฑาย สมปทาน ใน คาม ๆ สมปาปณ ยกมม ใน ปาวส ฯ
• นสตา มหาว ท ยาลย อาคจฉนต ฯ• อ. นสต ท. ยอมมา ส มหาวทยาลย ฯ• นสตา สยกตตา ใน อาคจฉนต ๆ
อาขยาตบท กตตวาจก มหาว ท ยาลย สม ปาป ณยกมม ใน อาคจฉนต ฯ
• ๓. แปลวา ยง เรยกชอวา การตกมม• อาจรโย สส เส พทธวจน สกขาเปต ฯ
• อ. อาจารย ยงศษย ท. ใหศกษาอย ซง พระพทธพจน ฯ
• อาจรโย เหตกตตา ใน สกขาเปต ๆ อาขยาตบท เหตกตตวาจก สสเส การ ตกมม ใน สกขาเปต พทธวจน อวตตกมม ใน สกขาเปต ฯ
•
• ๔. แปลวา สน, ตลอด เรยกชอวา อจจนตส โยค
• อมสม อาวาเส อม เตมาส วสส อเปมฯ
•อ. ขาพเจา เขาอยจา ซงพรรษา ตลอดเดอน ๓ น ใน อาวาส น ฯ
• อห สยกตตา ใน อเปม ๆ อาขยาตบท กตตวาจก อมสม วเสสน ของ อาวาเส
ๆ วสยาธาร ใน อเปม อม วเสสน ของ เตมาส ๆ อจ จน ตส โยค ใน อเปม ฯ
•๕. แปลวา กะ, “เฉพาะ เรยกชอวา อกถ”ตกมม
• ปตา ปตต กเถต ฯ•อ. บดา กลาวอย กะ บตร ฯ• ปตา สยกตตา ใน กเถต ๆ อาขยาตบท กต
ตวาจก ปต ต อกถ ตกม ม ใน กเถต ฯ
•๖. แปลไมออกสาเนยงอายตนบาต เรยก “ ”ชอวา กรยาวเสสน
• ธมมจาร (ปคคโล) สข เสต ฯ• อ. บคคลผประพฤตธรรมเปนปกต
ยอมอย เปนสข ฯ• ธมมจาร วเสสน ของ ปคคโล ๆ ส
ยกตตา ใน เสต ๆ• อาขยาตบท กตตวาจก สข ก ร ยาว เสสน ใน เสต ฯ