ΠΑΙΧΝΊΔΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΊΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ,

GAMES OF THE ANCIENT GREEKS

Οι πολεμιστές στα διαλείμματα των μαχών, έπαιζανδιάφορα παιχνίδια για να ξεκουραστούν.Στην εικόνα ο Αίαντας και ο Αχιλλέας παίζουνπεσσούς. Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

Πώς «σκότωναν» οι αρχαίοι Έλληνες τον ελεύθερο χρόνο τους; Σίγουρα εποικοδομητικά, εκπαιδεύοντας πνεύμα και μυαλό,παίζοντας διάφορα παιχνίδια τύχης, κυβομαντείας ... Σήμερα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να έχουν κατακλύσει το ενδιαφέρονμικρών και μεγάλων, τότε τα πιο δημοφιλή ήταν:- Το τριόδην, η γνωστή τρίλιζα.- Τα ζάρια.- Το σημερινό τάγκραν, που γεννήθηκε από επινόηση του Αρχιμήδη.- Το γνωστό σε όλους γιο-γιο.- Και το ανθρωπόμορφο ζάρι, που έπαιζαν για να

τονώσουν την ερωτική τους προδιάθεση

«Από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαία ελληνικά παιχνίδια είναι το στομάχιον. Ήταν επινόηση του Αρχιμήδη και θεωρείται ο πρόγονος του κινεζικού παιχνιδιού, που σήμερα είναι γνωστό ως τάγκραμ» μας εξηγεί ο κ. Καρατζάς και συνεχίζει: «Αποτελείται από δεκατέσσερα διαφορετικού σχήματος κομμάτια και ο στόχος ήταν η άσκηση της παρατηρητικότητας, της μνήμης και της αντίληψης των μαθητών του Αρχιμήδη ως εξής: αφού πρώτα ο ίδιος έφτιαχνε κάποια σχέδια με όλα τα κομμάτια του στομάχιου, έβαζε τους μαθητές του να τα ανασυνθέσουν, βλέποντας όμως μόνο το περίγραμμά τους. Ένας δεύτερος τρόπος παιξίματος είναι και το γνωστό πρόβλημα του Αρχιμήδη, δηλαδή πόσες φορές μπορεί κάποιος να σχηματίσει το συγκεκριμένο τετράγωνο τοποθετώντας τα κομμάτια του στομάχιου με διαφορετική διάταξη».

Ακόμη ένα παιχνίδι στρατηγικής είναιτο τριόδιν, ο πρόγονος τηςπασίγνωστης σήμερα τρίλιζας. Όπωςεξηγεί ο κ. Καρατζάς, «είναιβασισμένο σε αρχαιολογικάευρήματα, τόσο για την κατασκευήτων διαγραμμίσεών του όσο και γιατα πιόνια του, που είναι αντίγραφααντίστοιχων αρχαίων ελληνικών.Παιζόταν από δύο παίκτες, που οκαθένας χρησιμοποιούσε τρειςπεσσούς (πούλια) διαφορετικούχρώματος και γινόταν κλήρωση γιατο ποιος θα ξεκινούσε το παιχνίδι.Κάθε παίκτης προσπαθούσε νασχηματίσει ευθεία τοποθετώνταςτους πεσσούς του σε κατάλληλασημεία».

Η εννεάδα προέρχεται από τιςσημερινές ονομασίες τουπαιχνιδιού και φαίνεται πωςήταν μια παραλλαγή τουαρχαιοελληνικού τριόδιν.Αυτός που κατόρθωνε, είτεεξαρχής είτε στη διάρκεια τουπαιχνιδιού, να σχηματίσειτριόδιν, τοποθετώντας τρίαπιόνια του σε ευθεία γραμμή,τότε αφαιρούσε έναν, όποιονήθελε πεσσό του αντιπάλουτου. Χαμένος τελικά ήταν οπαίκτης που έμενε με δύο μόνοπιόνια.

Το παιχνίδι που σήμεραγνωρίζουμε ως γιο-γιο, από τονήχο που παράγει όταν παίζεται,αποτελεί αίνιγμα , αφού δενυπάρχει πουθενά η αρχαίαονομασία του, ενώ η παλαιότερηαπεικόνισή του υπάρχει σεεσωτερικό ερυθρόμορφηςκύλικας του 500 π.Χ. και δείχνειέναν νέο να παίζει με το παιχνίδιαυτό. Τα γιο-γιο των προγόνωνμας ήταν ξύλινα ή μεταλλικά,υπάρχουν όμως στα μουσεία μαςκαι πήλινα που είχαν προσφερθείσαν αφιερώματα».

Η κυβεία, το παιχνίδι με τουςκύβους, τα γνωστά σε εμάςζάρια, αλλά και η κυβομαντείαφαίνεται πως ήταν σε χρήσητουλάχιστον από την εποχή τουΤρωικού Πολέμου, αφού οΠαλαμήδης, σύμφωνα με τιςπηγές, επινόησε τον κύβο και τααντίστοιχα παιχνίδια εκείνη τηνεποχή. Στην αρχαία Ελλάδα καιτην Αίγυπτο, όπου έχουμεστοιχεία για τη χρήση της γιαπερισσότερα από 3.500 χρόνιαπίσω, χρησιμοποιούνταιαντικείμενα από κόκαλο, ξύλο,ελεφαντόδοντο.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παιχνίδι στρατηγικής, προδρομικό του δημοφιλούς σύγχρονου σκακιού.Αποτελούνταν από μια πινακίδα (την «πόλιν») που ήταν χωρισμένη σε τετραγωνίδια και από 32 έως 60 λευκά και μαύρα πιόνια (τους «κύνες») που τοποθετούνταν στις δύο άκρες της πινακίδας ανάλογα με το χρώμα τους. Το παιχνίδι παιζόταν από δύο παίκτες που κινούσαν εναλλάξ τα πιόνια κάθε στρατοπέδου στις διάφορες θέσεις της πινακίδας με σκοπό να αποκλείσουν και να αφαιρέσουν κάποιο πιόνι του αντιπάλου. Κάθε πιόνι μπορούσε να κινηθεί εμπρός, πίσω, δεξιά και αριστερά. Η αξία της νίκης ήταν μεγαλύτερη όταν επιτυγχανόταν με τις λιγότερες απώλειες. Το παιχνίδι ήταν ιδιαίτερα λαοφιλές και οι δεξιοτέχνες του παιχνιδιού έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης.

Η πόλις(ο πρόδρομος του σκακιού)