สังคม วัฒนธรรม และประเพณีไทย

1 รายวชา 1742313 การทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม (Historical and Cultural Tourism)

เอกสารประกอบการเรยน

เรอง สงคม วฒนธรรม และประเพณไทย

รายวชา 1742313 การทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม

(Historical and Cultural Tourism)

อ.ยพน อนแกว


สงคม วฒนธรรม และประเพณไทย

ความน า สงคมไทยมลกษณะเฉพาะและมความแตกตางจากสงคมอนๆ อยาง เดนชด ถงแมวาในปจจบน สงคมไทยจะไดรบอทธพลของวฒนธรรมตะวนตกทเขามาผสมผสานอยางรวดเรว ซงท าใหสงคมไทยมการเปลยนแปลงไปบาง แตสงคมไทยสวนใหญกยงคงสามารถอนรกษและสบทอดวฒนธรรมไทยไวได ซงมเอกลกษณเฉพาะตว มมชาตอนใดลอกเลยนแบบได ลกษณะของสงคมไทยรวมถงวฒนธรรม ประเพณ จารต วถประชา มารยาทไทย ศลปะไทยและคานยมของคนไทย จะแสดงออกถงความเปนไทยไดอยางเดนชด ในบทนจะไดศกษาถงลกษณะของสงคม วฒนธรรม และประเพณของไทย ทมเอกลกษณเฉพาะและเปนสงทควรคาแกการอนรกษและถายทอดเปนมรดกสอนชนรนหลงสบไป ๑. ลกษณะสงคมไทย สงคม คอ บคคลจ านวนหนงทมความเกยวของสมพนธกน โดยมวตถประสงคระเบยบแบบแผนและกฎเกณฑทชวยกนวางไวเปนตวเชอมโยงประสานบคคลเหลานนเขาดวยกน “สงคมไทย” จงหมายถง บคคลทเกดในประเทศไทย ถอสญชาตไทย หรอบคคลทยายมาอยในประเทศไทยอยางถาวร มความเกยวของสมพนธกบปฏบตตนตามวตถประสงคระเบยบแบบแผนและกฎเกณฑทชวยกนวางไว ลกษณะสงคมไทยโดยทวไป ประกอบดวยสภาพของสงคมเกษตรกรรม ทงนเพราะประชาชนสวนใหญของประเทศประกอบอาชพน ซงเปนอาชพทสรางรายไดหลกใหแกคนไทยมาตงแตดงเดม โดยมลกษณะครอบครวเปนประเภททเรยกวา ครอบครวขยาย อนหมายถงครอบครวเดยวทมพอแมลกอยรวมกบญาตพนองคนอนๆ อาจจะอยบานคนเดยว หรอบรเวณเดยวกนกได นบเปนครอบครวใหญท าใหเกดความอบอนมญาตพนองคอยเลยงดลกหลานมผอาวโสสงสดท าหนาทเปนหวหนาครอบครว เมอครอบครวเหลานอยรวมกนหลายครอบครวยอมกลายเปนสงคมทมความเกยวของกน จงจ าเปนตองมการจดระเบยบทางสงคมใหมระเบยบแบบแผนเปนแนวทางปฏบตขนอยางมบรรท ดฐานท เรยกวา วถประชา กฎศลธรรม และกฎหมาย ซงสามารถสรปลกษณะสงคมไทยไดเปนขอๆ ดงตอไปน

๑. สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม ๒. สงคมไทยเปนสงคมทมความผกพนในระหวางเครอญาตอยางใกลชด ๓. สงคมไทยเปนสงคมทยดมนในพระพทธศาสนา ๔. สงคมไทยเปนสงคมทเทดทนพระมหากษตรย ๕. สงคมไทยเปนสงคมทใหความส าคญในเรองอาวโส ใหเกยรตยกยองผใหญ


วถประชา เปนแบบแผนในการปฏบตหนาทททกคนในสงคมปฏบตกนโดยทวไปจนเกดเปนความเคยชน ไมตองมศลธรรมและกฎหมายบงคบ ผไมปฏบตตามกจะไมไดรบโทษแตจะถ กตฉนนนทา เปนตน และนอกจากนยงหมายรวมไปถงแนวทางปฏบตของบคคลทไดมาจากครอบครวซงเปนผอบรมสงสอนมาตงแตวยเยาว ไดแก การไหว การขอบคณ หรอการขอโทษ เปนตน ผใดท าผดวถประชาไมถอวามโทษรายแรง

กฎศลธรรม เปนหลกค าสอนทไดจากศาสนา มล กษณะเปนขอหามมใหกระท าการบางอยางทสงคมไมเหนดวย โดยเฉพาะสงชวและสงผด หากผใดฝาฝนยอมไดรบโทษรนแรง เชน หามลกเนรคณพอแม หรอหามมใหจ าหนายยาเสพตด เปนตน

กฎหมาย เปนบทลงโทษทตราไวเปนลายลกษณอกษรก าหนดโทษไวแนนอน มเจาหนาทเ ปนผรกษากฎหมายของบานเมองไวมใหผใดฝาฝนได ทงนกฎหมายนนจะตองสอดคลองกบวถประชาและกฎศลธรรมดวยจงมผลในการบงคบใช ซงสามารถท าใหสงคมด าเนนไปไดอยางมระเบยบ

สงคมไทยจดเปนสงคมทมความเปนอยคอนขางสบาย มอาหารการกนอดมสมบรณ ม เวลาวางหาความสขสนกสนาน และประกอบพธกรรมทางศาสนา มขนบธรรมเนยมประเพณทเปนเอกลกษณ มความสนทสนมและไววางใจบคคลในสงคมทตงอยบนรากฐานของครอบครวและเครอญาต คอ เครอญาตทางสายเลอด และเครอญาตทเกดจากความสนทสนมทางสงคมผสมกบคานยมบางประการ ไดแก ความกตญญรคณ ความเออเฟอเผอแผและการชวยเหลอกนของสงคมในสงคม รวมทงความมใจกวางขวางทางศาสนาสงผลใหบคคลในสงคมไทยมลกษณะนสยออนโยน ชอบชวยเหลอผอน มจตใจเมตตา เอออาร รกสงบ และชอบสนกสนาน ดวยวถชวตทมกปลอยไปตามสบาย ตามสภาพแวดลอม และมเวลาวางมากนเอง จงท าใหบคคลในสงคมไทยมเวลาคดกจกรรมตางๆ ถอปฏบตกนจนเปนประเพณวฒนธรรมขนในสงคมไทยอกดวย

อาจกลาวไดวา สงคม คอ ผสรางวฒนธรรม ดงนนสงคมไทยจงเปนผสรางวฒนธรรมไทยเปนผก าหนดวาสงใดควรคงไว สง ใดไรประโยชนตอไปควรละเสย การแสดงออกของบคคลในสงคมไทยยอมเปนตวบงชวฒนธรรมไทยใหประจกษได พอสรปลกษณะของสงคมไทยได ดงน

มโครงสรางสงคมแบบสถาบนครอบครวและระบบเครอญาต โครงสรางสงคมไทยในสมยโบราณเปนแบบ ครอบครวขยาย ซงประกอบดวยญาตพนอ งหลายๆ ครอบครวอยในบานเดยวกน หรอปลกบานในบรเวณเดยวกน โดยลกษณะสถาบนครอบครวของคนไทยจะมสามหรอภรยาไดคนเดยวตามกฎหมาย ภายในครอบครวจะมความผกพนและมสายสมพนธทางสายโลหตทเขมขน ป ยา ตา ยาย พอ แมและลกจะรกใครเกอกลและอปถมภค าช ซงกนและกน สวนความสมพนธระหวางเพอน หรอคนรจกใกลชดกนกจะมความสนใจสนทสนมรกใครกน จนกลายเปนความผกพนกนในลกษณะระบบเครอญาต ลกษณะสงคมไทย ดงกลาว ท าใหการด ารงชวตของคนไทยอยในสงคมไดอยางสงบสข

มโครงสรางสงคมแบบสถาบน สงคมไทยจะย ดมนในสถาบนครอบครว สถาบนศาสนาและสถาบนพระมหากษตรย คนไทยจะยดมนในสถาบนครอบครวเปนหลก นบถอศาสนาพทธเปนศาสนาประจ าชาต แตสงคมไทยกไมรบเกยจศาสนาอนๆ คนไทยสวนใหญจะมจตใจเออเฟอสนบสนนศาสนาทกๆ ศาสนา และสามารถเขารวมศาสนกจของศาสนาอ นๆ ไดเปนอยางด สวนสถาบนพระมหากษตรย


สงคมไทยไดใหความเคารพนบถอ ใหความรกพระมหากษตรยและราชวงศทกๆ พระองคโดยไมมขอแมใดๆ ทงสน ลกษณะเดนของสงคมไทยอกอยางหนง คอ คนไทยจะใหความเคารพนบถอผใหญและผด ารงต าแหนงทสงกวา

มโครงสรางสงคมแบบหลวมๆ คนไทยและสงคมไทยตามปกตจะใหความส าคญกบระเบยบขอบงคบและกฎเกณฑตางๆ นอยมาก ชอบปฏบตในสงทตนพอใจ ไมชอบการบบบงคบวาตองปฏบตเปนประจ า ชอบความเปนอยอยางสบายๆ จนมค ากลาถงลกษณะของคนไทยวา อยอยางไทย ประชาธปไตยแบบไทยหรอสภ าษตทวา ชาๆ ไดพราเลมงาม ซงมลกษณะดงกลาวท าใหคนไทยขาดระเบยบไมมวนย ไมกระตอรอรน รกสนโดษ ลกษณะนสยของคนไทยดงกลาว จงมสวนทท าใหสงคมไทยไมเจรญกาวหนาเทาทควร

มโครงสรางสงคมแบบผอนปรน เนองจากสงคมไทยมความผกพนรกใครเออเ ฟอเผอแผชวยเหลอซงกนและกน ถามคนไทยไดรบความเดอดรอนและตองการความชวยเหลอคนไทยสวนใหญจะรวมมอรวมใจเสยสละแบงปนและเขาชวยเหลอทนท สวนการด าเนนชวตกจะยดการด าเนนชวตของบรรพบรษเปนแนวทางปฏบต และจะปฏบตตามเฉพาะเรองทดสวนเ รองทไมดกจะน าไปปรบปรง เพอเหตการณไมดไมงามจะไดไมเกดขนในครอบครว หรอในสงคมไทยอก สงคมไทยมกจะยดมนและยดถอปฏบตตามค าพงเพยทวา “เดนคามหลงผใหญหมาไมกด ไปพดขดเขาท าไมขดใจเขา เมอเขาตงเราตองหยอน คอยผอนเบา นกเลงเกาเขาไมหาญราญนกเลง” เปนตน

มโครงสรางแบบสงคมเกษตร ประชาชนชาวไทยสวนใหญของประเทศประกอบอาชพกสกรรม ท าไร ท านา ท าสวน จงนบวาความเปนอยและการด าเนนชวตของครอบครวชาวนาไทยดงเดมของสงคมไทย คอ มความเปนอยแบบงายๆ ไมมพธรตอง เปนคนทมจตใจเออ เฟอเผอแผซงกนและกน มการรวมกลมกนตามสมครใจซงมลกษณะเปนแบบไมเปนการลงแขกไถนา หวานขาว เกยวขาว แตในปจจบน สงคมชาวนาไทยไดมการรวมกลมกน เพอรกษาผลประโยชนของสมาชกในกลม ตวอยาง เชน การรวมกลมของชาวนาในอ าเภอวดโบสถ จงหวดพษ ณโลก มการรวมกลมตงสหกรณรานคาจดซอเครองชงตวงขาวเปลอก เพอบรการใหเชาสถานการณทเกบขาเปลอก การลงทนท าคลองสงน าใหผานเขาไปในพนทนาของเกษตรกร ซงท าใหชาวนาสามารถท านาไดปละ ๒ ครง ท าใหฐานะของเกษตรกรในอ าเภอวดโบสถดขน ผละประโย ชนจากการลงทนทมการแบงปนเงนรายไดใหสมาชกทน ามาลงทน และพบวารายไดดงกลาวเปนรายไดทดกวาฝากธนาคารของรฐในปจจบน

มโครงสรางแบบชนชน ในสงคมไทยยดเชอถอและใหความเคารพบคคลทมความอาวโส บคคลระดบผบรหารเปนหลก รวมทงบคคลทอยใกล ชดแมไมใชญาต แตถามความเออเฟอเผอแผซงกนและกน คนไทยกจะมความผกพนกบบคคลดงกลาวเหมอนญาต ในอดตสงคมไทยมการแบงชนชน สวนในปจจบนมกกลาววาไทยมการเลกทาส เลกแบงชนชน ตงแตรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว แตความเ ปนจรงในสงคมไทย ยงมการแบงชนชนซงถกแบงชนชนออกโดย ต าแหนง ยศถาบรรดาศกด ความมงคงร ารวย ต าแหนงการเมอง หนาทราชการ ระดบการศกษาและอาชพ


๒. เอกลกษณของสงคมไทย เอกลกษณของสงคมไทย หมายถง ลกษณะของสงคมไทยทเหนเดนชด และมความแตก ตางจากสงคมอนๆ เอกลกษณของสงคมไทยมลกษณะเดน (สพตรา สภาพ, ๒๕๔๓) ดงน ๑. สงคมไทยรวมอ านาจไวทสวนกลาง กรงเทพมหานครเปนศนยกลางของประเทศสถาบน และสงทมความส าคญเกอบทกอยางในประเทศรวมอยทกรงเทพมหานคร อ านาจทางการเมอง การปกครอง สถาบนการศกษาชนสง โรงพยาบาลดๆ ถนนและสงอ านวยความสะดวกตางๆ ลวนอยทศนยกลาง คอกรงเทพมหานคร ๒. สงคมไทยเปนสงคมเจานาย ทงนเปนเพราะคานยม และไดอบรมสงสอนกนมาโดยล าดบ ผใหญมกใหพรแกผนอยวา “ขอใหไดเปนใหญเปนโตอยสขสบาย ไมตองท างา นหนกและมนคงไปดวยบรวาร” ปจจบนนยมการมต าแหนงทางราชการต าแหนงทางสงคม ๓. สงคมไทยมปรชญาชวตทสงบสขทงนเนองจากไดรบอทธพลจากพระพทธศาสนาซงมปรชญาเชอในกฎแหงกรรม ท าดไดด ท าชวไดชว พระพทธศาสนาสอนใหคนรงเกยจการฆาสตว สอนใหรจกอภยไมจองเวร ในดานการด าเนนชวตสอนใหคนแสวงหาความสขโดยใชวธสนโดษและเสยสละ ๔. สงคมไทยยดมนในสถาบนพระมหากษตรย ๕. สงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรม ประชาชนสวนใหญของประเทศประกอบอาชพทางการเกษตร ๖. สงคมไทยเปนสงคมลกษณะชาวบาน ประชาชนสวนใหญประมาณ ๘๕% เปนชาวชนบทและมอาชพทางการเกษตร ท าใหความสมพนธของคนไทยเปนไปในลกษณะสนทสนมกนเปนสวนตว และมความเปนกนเอง สนใจในเรองนอยหนาและไมนอยหนา เรองมเกยรตและไมมเกยรต ๗. สงคมไทยชอบความหรหราฟมเฟอย การไมยอมนอยหนาใคร การอยากจ ะเปนผมเกยรตไดรบการยกยองจากสงคม ท าใหเกดการแขงขนกนทางสงคม นอกจากน ลกษณะนสยของคนไทย มารยาทไทย ศลปะไทย ฯลฯ ไดแก ลกษณะนสยของคนไทย ลกษณะเดนของคนไทย คอ มความเปนอยทเรยบงายมจตใจโอบออมอาร เออเฟอเผอแผชวยเหลอซงกน และกน ลกษณะนสยดงกลาวเปนทยอมรบกนทวโลก เชน การยม ประเทศญปนไดเชญคนไทยไปเปนวทยากรเรองการยม มารยาทไทย หมายถง กรยาอาการทควรประพฤตปฏบตอยางมขอบเขต หรอมระเบยบแบบแผนอนเหมาะสมแกกาลเทศะและสงคม มารยาทไทยเปนการเจาะจงในแบแผน แหงการประพฤตปฏบตแบบไทย ทบรรพบรษไดพจารณาก าหนดขนและดดแปลงแกไขใชสบทอดกนมา นอกจากนยงรวมไปถงความประพฤตดานการควบคมกรยาวาจาใหอยในกรอบทสงคมไทยเหนวาเรยบรอยถกตองและยอมรบ ส าหรบมารยาทไทยบรรพบรษไทยไดมการสรางสมและดดแปลงใหเ หมาะสมกบลกษณะของคนไทย ซงมลกษณะพเศษทาเหมอนกบชาตใด ดงนนการประพฤตปฏบตดานมารยาทของคนไทยดานการพดจาดานกรยามารยาท สามารบอกถงชนชนของบคคลทปฏบตไดเปนอยางด เชน สภาษตไทยโบราณ กลาววา “ส าเนยงสอภาษา กรยาสอสกล”


การก าหนดมารยา ทไทยในสงคมนบวาเปนการจดระเบยบทางสงคม “การไหว ” นบเปนมารยาทในการแสดงความเคารพ การไหวมกใชควบคกบค าวา “สวสด” การไหวเปนอาการแสดงความเคารพระหวางผไหวและผรบไหว ซงเปนผอาวโส เปนครบาอาจารยเปนหวหนาหนวยงาน หรออาจไหวบคคลทมอายรนราวคราวเดยวกบผไหวกได เมอผไหวหรอผนอยไหวแลว ผไดรบการเคารพ (ไหว) กจะตองไหวตอบพรอมกบพดวา สวสด นอกจากนมารยาทในสงคมไทยยงมแนวทางปฏบตใหคนไทยยดถอปฏบต ถาไมปฏบตไมถอวาผดแตเปนสงทควรปฏบตอกหลายดาน ไดแก การไหว เปนมารยาทไทยทเปนวฒนธรรมการทกทาย เวลาพบปะกนหรอลาจากกนและเปนการเคารพแกผควรเคารพ จงควรเลอกใชใหเหมาะแกกาลเทศะ และการไหวเปนการแสดงถงความมสมมาคารวะและการใหเกยรตซงกนและกน การไหวมหลายวธ มทงการนงไหวและการยนไหว เพอเคารพบคคลธรรมดาทเปนผใหญกวาตน วธนงไหวใหนงพบเพยบพนมมอทงสองขางขนไวระดบอกแลวกมศรษะลงใหหวแมมอจรดกนทหวางคว สวนวธการยนไหวกใหพนมมอทงสองขางยกขนระดบอกกมศรษะลงจนหวแมมอจรดกนทหวางควเชนเดยวกน ใชใน โอกาสทจ าเปนตองไหวเนองจากอยนอกบานเรอนเมอพบผทตองเคารพตามถนนหนทาง เมอมการไหวกตองมการรบไหว กลาวคอ เมอมผท าความเคารพเราควรรบไหวหรอเคารพตอบเพอมใหเสยมารยาท มฉะนนอาจท าใหผแสดงความเคารพเขน หรอโกรธจนเปนเหตใหนกไมอยากจะเคารพ วธรบไหวใหยกมอทงสองประนมไวระดบอกแลวยกใหสงขนมากหรอนอยตามฐานะของผไหวและของผรบไหวเทานน และการไหวยงเปนเครองหมายของความเปนคนไทยทชดเจน การกราบ เปนการแสดงความเคารพอยางสงสดตอพระรตนตรย บดา มารดา และญาต ผใหญทอาวโสมากๆ การกราบพระรตนตรยใชกราบแบบเบญจางคประดษฐ โดยใชอวยวะทงหาจรดพน ไดแก หนาผาก ขอศอกทงสองและหวเขาทงสองทงนโดยนงพบเพยบเกบปลายเทา สวนการกราบผใหญ ผอาวโสหรอผทเคารพนบถออยางสง ท าดงน นงพบเพยบเกบปลายเทาป ระสานมอวางปลายเขาคอยๆ เลอนมอวางทพนไมแบมอกมศรษะใหหนาผากจรดสนมอตรงสวนใดกไดศอกครอมเขาหนงขางและกราบครงเดยว การยน เปนอรยาบถทใชกระดกสวนยาวของเขาชวยกระดกเชงกรานและกระดกสนหลงพรอมดวยศรษะขนใหตรง เพอใหน าหนกมาอย ทปลายเทาทงสองขางในเวลาตงตวขน การยนตองรบผใหญทก าลงเดนเขามาในงาน ถาเราก าลงนงอยบนเกาอตองลกขนยนตรงดวยความส ารวมและหนหนาไปทางผใหญ การยนตรงหอยแขนตามธรรมชาตเพอความเคารพผใหญแสดงถงความเปนผมมารยาทด แตหากยนประสานมอไวขางหนาดวยแลว ยอมเปนการแสดงความเคารพททวคณยงขน รวมทงไมควรยนชดตวบคคล การเดน เปนกรยาทอยในทาเดนแลวกาวขาตรงออกทละขางสลบกนดวยการงอเขาและวางเทาใหตรงเหมอนเดนบนกระดานแผนเดยวตงศรษะตรงไมสายตวแกวงแขนพองามไม สงจนดนาเกลยด ขณะเดนไมควรหวเราะดง หรอสพยอกหยอกลอกนเอะอะ ควรเดนใหเรยบรอย ถาเดนเปนหมควรจะเหลยวรอดเพอนทตามมาขางหลงใหเดนไปพรอมๆ กน ไมเดนเรวหรอชาจนเกนไป เมอเดนกบผใหญ


ตองเดนอยางส ารวมทงระยะเยองหางพอสมควร คอยระ วงตลอดเวลาเพอเวลาผใหญหยดเดนเราจะไดหยดไดทน หากเดนผานผนงกบพนหรอนงเกาอควรกมตวลงเลกนอยแลวเดนใหเรยบรอย ไมควรเดนกรายเขาไปใกลจนเปนทนารงเกยจ ถาผนงเปนผทใหญกวามอาวโสมากวา หากจ าเปนตองเดนผานหนาไป ควรคกเขาลงคลานจะงามกวา ครนเมอพนไปแลวจงคอยลกขนเดนตอไป คนไทยนยมใหเดนคอยๆ เพราะเกรงใจผอน ผใดเดนฝเทาหนกถอวาเสยมารยาทและไมถกตองตามวฒนธรรม การนง คนไทยนยมนงพบเพยบกบพนโดยนงพบขาทงสองขางใหปลายเทาไปทางเดยวกน สวนผชายมกนยมนงขดสมาธ โดยนงคเขาทงสองขางใหแบะลงทพนแลวเอาขาไขวกนทบฝาเทาไวไมควรนงเหยยดขา ปจจบนนยมนงเกาอกนกไมควรนงไขวหางตอหนาผใหญหรอนงเอาศอกตงบนโตะอาหารถอวาไมสภาพ นอกจานควรระวงไมนงทบหมอน ทบหนงสอหรอหนงสอพมพ ตลอดจนไมควรนงบนโตะเพราะไมเหมาะสม การพด เปนคณสมบตของคนไทยทนยมถอความลดหลนกนทางชาตวฒ คณวฒและวยวฒ อนแสดงใหเหนวาไทยเปนชาตทมความรสกนกคดประณตเขาใจใชค าพดใหเหมาะแกกาลเทศะ อนสมควรและเหมาะแกบคคล ซง ยอมยงประโยชนใหส าเรจทงในดานกจการและดานการสมาคม ผมมารยาทจะตองรจกระมดระวงการใชค าพด โดยไมสอดสวนวาจาหรอแยงชงพด ไมพดดวยสยงอนดงเหลอเกน ไมใชเสยงตวาด หรอพดกระโชกกระชาก ไมใชค าพดทหกหาญดงดน และไมใชถอยค าอนหยาบคาย นอกจากนยงตองระวงทจะไมพดเทจใชค าพดยยงสอเสยดใหผอนแตกราวระหองระแหงกน ไมกลาวค าเสยดส ดถก หรอขดคอผอน ไมพดพลางหวเราะพลางขณะรวมสนทนากบผอน จะท าใหผพดเสยบคลกลกษณะของสภาพชนหากจะเปนคสนทนาทดกควรจะปฏบตใหพอด คอ ร จกพดใหผฟงพอใจและเปนนกฟงทสนใจมใชจะเปนผพดอยางเดยว ทงตองไมกลาวถงสงโสโครก พงรงเกยจและสงควรปดบงในทามกลางประชม เมอจะท าลวงเกนแกผใดยอมตองขออนญาตตวเขากอนเมอท าพลาดพลงสงใดแกบคคลใดควรออกวาจาขอโทษเสมอ เชนเดยวก นหากผใดไดแสดงคณตอตนอยางไร ควรออกวาจาขอบคณเขาเสมอดวย โดยเฉพาะสภาพสตรควรมความส ารวมอยเปนนจ ไมท าสนท หรอหยอกลอกบบรษในทลบและทเปดเผย ไมหวเราะสงเสยงดงไมสงเสยงอออง หรอพดดงเกนงามจนเปนจดเดนใหบคคลอนหนมาจองมอง ไมกลา วชมเชยบคคลบอยๆ วา สวย หลอ หรอฉลาด เพราะแมผฟงจะชอบแตอาจไมเชอถอ ไมควรกลาวค าขอโทษบอยครงหลงจากท าผด ไมควรบรรยายแมน าทง ๕ เมอตองการอะไรควรพดใหตรงประเดนทสดและไมควรพดในสงทอาจท าใหบคคลอนอายได การกน ควรมความส ารวมจงจะถอวาเปนผมมารยาทในการกน กลาวคอ ไมควรกนค าใหญ กนเรว กนมมมาม หรอเคยวเสยงดง รวมทงหามพดทงค าขาว อาหารตดฟนระหวางกนหามใชนวมอเขยออก อนญาตใหเพยงใชลนจดการโดยไมใหผอนเหนถนดวาเราก าลงท าอะไรอย หรออยาจมฟนโดยไมปดปาก เมอกนอมสบายแลวไมควรเรอใหผอนไดยน คอไมตองยนยนความอมใหปรากฏ การกนค าใหญท าใหตองอาปากกวาง การกนเรว หรอกนมมมามท าใหเคยวอาหารไมละเอยด การพดทงค าขาว อาจท าใหอาหารตกในหลอดลมถงตายได การเคยวเสยงดงจบๆ อาจท าใหผอนร า คาญ ดงนนมารยาทในการกนจงเกดขนเพอประโยชนตนดแกสขภาพอนามยเปนอนดบแรก และเพอประโยชนผอนปราศจาก


ความรสกไมพอใจเปนอนดบรอง อนงการกนเรวกนรบรอนบอกนสยในการกน คนไทยนบถอพระพทธศาสนา จงน าวตรปฏบตทบญญตส าหรบพระสงฆบงค บเรองกรยาในการกนไวคนไทยจงมมารยาทในการกนเสมอมา รจกรอคอยจงหวะในการใชชอนกลางตกแกงเขาปากเลยไมไดตองถายใสชอนเฉพาะตนเสยกอนจงกนได นอกจากนควรยงมอในการตกอาหารจานทมคนชอบมากโดยไมตกแบงมามากเสยคนเดยว ควรมน าใจนกถงผอน การ ถอศรษะและเทา คนไทยถอวาศรษะเปนของสงจงไมชอบใหใครมาเลนศรษะ ขณะเดยวกนกถอวาเทาเปนของต า ใครยกเทาใหหรอใชเทาชสงใดใหใครดถอวาผนนมมารยาททราม ตรงขามกบฝรงทใชเทาปดประตหรอใชเทาชสงของไดเพราะฝรงคงคดวา เทาเปนอว ยวะอยางหนงของรางกายจงควรใชงานใหเตมทเชนเดยวกบอวยวะอนๆ อนงฝรงนยมสวมรองเทาตลอดเวลาและทกสถานทแมในบาน แตคนไทยไมนยมเชนนน โดยเฉพาะในอาคารสถานทเชนทบาน หรอทวดกตาม คนไทยจะมาสวมรองเทาเขาบานหรอเขาโบสถเปนอนขาดเพอแสด งความเคารพตอบคคลหรอสถานท โดยเฉพาะอยางยง เปนการไมเคารพท าใหพระสงฆตองไปปลงอาบต เพราะรบบาตจากผสวมรองเทา ดงนนเขาวดจงตองถอดรองเทา การแตงกาย ควรใหเหมาะสมแกโอกาสโดยค านงถงความสภาพเรยบรอย ซงหมายรวมหมดตงแตศรษะจรดเทา การแตงกายของหญงและชายสงทมความส าคญกวาเสอผา คอ ความสะอาดหมดจดของรางกายอนเปนพนฐานรองรบเสอผาทจ าเปนยงตองแสดงใหเหนวารางกายไดรบการดแลเปนอยางด หนวดตองโกนเรยบรอย ผมตองหวใหเขาท เลบ และฟนตองสะอาด ซงแสดงวาเจาของรางกายนบ ถอตนเอง นนน าไปสความนบถอจากผอนตอไป ผทรจกแตงตวใหเกยรตแกบคคลและสถานทไดชอวาเปนผนบถอตนเอง เมอรสกวาตนแตงกายถกตองเหมาะสมแกรปลกษณกาลเทศะตลอดจนกจกรรมของงานยอมสรางความมนใจใหเกดขนเสรมใหบคลกภาพดเปนทนย ม ผนนไดชอวาเปนผมมารยาทในการแตงกาย ไมควรแตงตวตามสบาย โดยมาสวมชนใน หรอนงกางเกงขาสนมากออกนอกบาน การทกทาย แตกอนการทกทายของคนไทยมกถามถงเรองสวนตวเปนตนวา “ไปไหนมา” หรอ “กนขาวแลวหรอยง” โดยไมไดมงหมายทจะไดรบค าตอบอยางจรงจงผตอบกตอบไปตามเรองตามราวไมเปนจรงตามนน เชน “ไปเดนเลน ” หรอ “กนแลว ” เปนตน ในปจจบนคนไทยมค าทกทายทแสดงออกดวยกรยาและวาจานบเปนเอกลกษณของไทยททวโลกรจกด เชน ค าวา “สวสด” การอวยพร เปนการกลาวแสดงความยนดตามธรรมเนย ม ตามวฒนธรรมไทยไมนยมใหผนอยอวยพรผใหญ เพราะถอวาสงด หรอสงประเสรฐทงปวง พรนน ผใหญยอมมมากกวาผนอยอยแลว ผใหญอวยพรผนอยได แตผนอยอวยพรผใหญไมไดตองอญเชญคณพระศรรตนตรย หรอสงศกดสทธทเคารพนบถอมาอวยพรผให ญแทนตน ถอยค าทเปนพรขนอยกบโอกาสของงานและความสามารถในการเลอกสรรถอยค าทไพเราะเหมาะสมของผนนเปนส าคญ


ศลปะไทย (Thai Arts) หมายถง สงทคนไทยคดสรางสรรคขนมาจากการประดษฐการตกแตงเพอเกดความสวยงามและมลกษณะเปนเอกลกษณของตนเอง แบงออกเปน ๒ สาขา ดงน วจตรศลป (fine Art) วจตรศลป หรอประณตศลปเปนผลงานของศลปนทเกดจากแรงบนดาลทางดานอารมณและจตใจ แบงเปน ๕ แขนงใหญๆ คอ

(๑) จตรกรรมไทย (Thai Painting) หมายถง ภาพเขยนทมลกษณะเปนแบบอยางของไทยทแตกตางจากศลปะของ ชนชาตอนอยางชดเจน การเขยนภาพลวดลายประดบฝาผนงทวดราชบรณะ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก ภาพจตรกรรมฝาผนงทวดไผขอน า อ าเภอพรหมพราม จงหวดพษณโลก ภาพจตรกรรมฝาผนงทวดพระศรรตนมหาธาตวรมหาวหาร จงหวดพษณโลก และการวาดภาพเหมอน “ภาพยทธหตถ” เปนตน

(๒) ประตมากรรมไทย (Thai Sculpture) หมายถง ผลงานศลปะทแสดงออกโดยกรรมวธ คอ งานปนและงานแกะสลก หรอแกะสลก แลวท าหนโดยฝมอชางชาวไทยนบวาเปนศลปกรรมชนสง เพอใชหลอรปคน รปพระพทธรป เครองมอ เครองใช ไดแก ภาพแกะสลกบานประตพ ระอโบสถวดพระศรรตนมหาธาตวรมหาวหาร จงหวดพษณโลก พระพทธชนราช พระพทธรปปางตางๆ ภาพแกะสลกนน “ยทธหตถ” พระรปสมเดจพระนเรศวรมหาราช พระรปพระสพรรณกลยา เปนตน

(๓) สถาปตยกรรมไทย (Thai Architecture) หมายถง ศลปะการกอสรางของไทย งานศลปะของศลปนชาวไทยดานการกอสรางบานเรอนทรงไทย สถป เจดย วหาร อโบสถ อนสาวรย เชน บานทรงไทยสมยลานนา สมยสโขทย สมยอยธยา อนสาวรยสมเดจพระนเรศวรมหาราช อนสาวรยสมเดจพระเอกาทศรถ อนสาวรยสมเดจพระบรมไตรดโลกนาถ อโบสถวดพระศรรตนม- หาธาตวรมหาวหาร จงหวดพษณโลก พระปรางควดพระศรรตนมหาธาตวรมหาวหาร จงหวดพษณโลก เจดยทรงบวตมทวดเจดยยอดทอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก เปนตน และนอกจากนรวมไปถงสงกอสรางอนๆ ลกษณะของงานสถาปตยกรรมไทยจะมแตกตางกนไปตามภมศาสตร และคตนยม

(๔) วรรณกรรมไทย (Thai Literature) หมายถง ผลการแตง หรอการประพนธหนงสอประเภทโคลง ฉนท กาพย กลอน รอยแกว และรอยกรอง ไดแก โคลงโลกนต ต านาน นทาน เอกสารต ารา เปนตน

(๕) นาฏศลปและดรยางคศลป (Thai Music and Dramatic) นาฏศลป หมายถง ศลปะการแสดงประกอบดนตร เชน การรายร า ระบ า โขน ละคร ละครร า ร าไทย ลเก และการแสดงตางๆ นาฏศลปไทยมทาร าและการแตงกายเปนเอกลกษณเฉพาะของไทยไมเหมอนชาตใดๆ ในโลก เชน โขน ระบ า ๔ ภาค ละครในเรองอเหนา ร าวงมาตรฐาน ร ากงไมเงนทอง เปนตน

สวนดรยางคศลป หรอดนตร หรอคตก รรม หมายถง เครองดนตรและการเลนเครองดนตรไทย ประเภทเครองเปา ไดแก ปชวา ปมอญ แคน ขลย และเครองดด เครองส เครองต ไดแก จะเข ซอ กลอง ฉง ฉาบ ตะโพน ร ามะนา เปนตน


ศลปะประยกต (Applied Art) หมายถง ผลงานศลปะทสรางสรรคขน เพอ มงประโยชนใชสอย

เปนส าคญ โดยการใชหลกการทางสนทรยภาพ ประกอบดวย มณฑนศลป (Decorative Art) อตสาหกรรมศลป (Industrial Art) พาณชยศลป (commercial Art) หตถศลป (Crafts) และการออกแบบตางๆ (Design) เปนตน และนอกจากนยงมความหมายรวมไปถงศลปะทตอ บสนองความตองการทางรางกายและจตใจโดยวดคณคาไดจากประโยชนการใชสอย เชน เงน บานเรอน อาคารเรยน อาคารรานคา ฯลฯ ศลปะประยกตแบงออกเปน ๔ แขนง คอ อตสาหกรรมศลป มณฑนศลป ศลปะการโฆษณา และพาณชยศลป

นอกจากงานดานศลปะดงกลาวแลวลกษณะทวไปของศ ลปะไทย ยงแบงออกเปนงานประเภทตางๆ ไดอกหลายประเภท เชน ประเภทงานประณตศลป ไดแก การลงรกปดทอง งานประดบกระจก งานประดบมก ฯลฯ ประเภทงานศลปะพนบาน ไดแก งานจกสาน ทอ แกะสลก งานเครองเขน งานเครองถม และงานประเภทหตถกรรมตางๆ ไดแก การตดเยบ และการท าตกตาไทย ฯลฯ ๓. คานยม (Values) ของสงคมไทย ค าวา คานยม ไดมนกวชาการหลายทานไดใหความหมายไวมากมาย เชน สพตรา สภาพ (๒๕๔๓ ) กลาววา คานยม หมายถงสงทคนสนใจ สงทคนปรารถนาจะได ปรารถนาจะเปน หรอกลบกลายมาเปนสงทคนถอวาเปน สงบงคบตองท าตองปฏบตเปนสงทคนบชา ยกยองและมความสขทจะไดเหน ไดฟง ไดเปนเจาของพจนานกรม ฉบบราชยณฑตยสถาน (๒๕๔๖ ) อธบายวา คานยม คอ วสยความสามารถของสงใดกตามทเชอวาตอบสนองความปรารถนาของมนษยได หรอสงทบคคลยดถอเปนเครองชวยตดสนใจและก าหนดการกระท าของตนเอง พทยา สายห (๒๕๔๔) กลาววา คานยม คอ ความรสกหรอความเชอของแตละบคคลทเชอในสงใดสงหนง วาเปนสงนาชนชมและนากระท า ปกตบคคลแตละคนจะมคานยมของตนเองตอสงหนง หรอการกระท าตางๆ ทเคยมอย หรออยากได อยากกระท าถามโอกาสท าได ศรนวล พลเลศ (๒๕๕๐) กลาววา คานยม หมายถง สงทสงคมถอวามคาพงปรารถนาตองการใหเปนเปาหมายของสงคมและปลกฝงใหสมาชกของสงคมยดถอเปนเปาหมายในการก าเนนชวตควรหลกเลยง เชน ความยากจน สงมคณคา นาปรารถ นา หรอน าความสขมาใหมทงเปนวตถและไมเปนวตถ จากความหมายของ ค าวา คานยม (Values) ขางตน สรปไดวา คานยมของสงคมไทยคอ สงทคนไทยในสงคมหนงยกยองวาดปรารถนาจะไดเปนและมความสขทไดปฏบต แตตองเขาใจวาคานยมองบคคลในสงคมหนงถอว าดวาถกตองและเปนสงทควรกระท า แตคานยมดงกลาวนอกสงคมหนงอาจถอวาไมด ไมถกตอง เปนสงทไมควรกระท าและไมควรปฏบตในท านองเดยวกน “คานยม ” ในสงคมไทยทวาด วาถกตอง อาจเปลยนแปลงไปจากคานยมเดมได หรอตวอยางคานยมในสงคมหนงแ ตกตางกบอกสงคมหนง เชน คานยมเรองการแตงกายของสงคมในประเทศฝรงเศสนยมแตงหายหรหราสวยงาม


และมคณภาพ แตคานยมเรองการแตงกายของสงคมในสหรฐอเมรกา นยมแตงกายสะดวกสบายและเนนความสะอาดเทานน ๓.๑ กลมของผใชคานยม กลมของผใชคานยมสามารถจ าแนกออกได ๓ กลมใหญๆ ดงน ๓.๑.๑ คานยมเฉพาะบคคล (Personal value) หมายถง ความนยมชนชอบสงใดสงหนงเฉพาะตวเอง เชน คานยมเรองการพดจาไพเราะ ความซอสตย การประหยด คานยมในการซอของ เปนตน ๓.๑.๒ คานยมเฉพาะกลม (Group value) สงทกลมหนงกลมใดยดถอปฏบต เชน คานยมในการแตงกายของกลมอาชพคร พยาบาล ธนาคาร นกธรกจ ซงบคคลทอยในกลมอาชพดงกลาว จะมคานยมในการแตงกายทมลกษณะเฉพาะ ซงสามารถศกษาคานยมเรองการแตงกายไดจากกลมผหญง ๓.๑.๓ คานยมรวมของสงคม (Group value) เชน การประพฤตปฏบตตวของบคคลในสงคมดานการเมองของไทย นกการเมองของไทยจะมคานยมเรอง อ านาจ ชอเสยง และอทธพล คานยมของบคคลดานศาสนา กรณวดธรรมกาย เปนตน ๓.๑.๔ คานยมของสงคมไทยในอดต คานยมของสงคมไทยในอดต หมายถง ค านยมของสงคมไทยทยดถอและปฏบตสบทอดมาเปนเวลาชานานกอนรบอทธพลจากนานาชาต หรอเปนคานยมดงเดมทคนไทยไดรบการสบทอดจากบรรพบรษ เชน การรกอสระ คานยมในการรกอสระของคนไทยเปนกลมบคคลทอยในสงคมทมโครงสรางแบบหลวมๆ คนไทยจงไมชอบกฎ เกณฑ ขอผกพน ขอบงคบ คนไทยมกเลอกท าตามความตองการของตนเองมากกวาท าตามความคาดหวงและพนธะผกพนทางสงคม ดวยเหตนท าใหชาตไทยไมตกอยภายใตอทธพลของลทธคอมมวนสต การยกยองใหผชายเปนผน า สงคมไทยนยมใหผชายเปนใหญ ตวอยางเชนพระมหากษตร ยไทยตองเปนชาย ผน าหมบานของสงคมไทยในอดตลวนเปนชาย เชน ผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ ปลดอ าเภอ ก านน ผใหญบาน สารวตรประจ าหมบานลวนเปนผชาย ผหญงไทยในอดตจะไดรบการอบรมสงสอนใหเคารพ เชอฟงและซอสตยตอสามตองยกยองรบใชสามและเค ารพ เชน กอนนอนตองกราบสาม เปนตน การประพฤตตนอยในศลธรรม คนในสงคมไทยเคารพพทธศาสนา ท าใหพทธศาสนามอทธพลตอการก าหนดคานยมของคนไทย เชน เชอเรองบญและบาป ท าดไดดท าชวไดชว การท าความดไวในชาตนจะสงผลบญใหไดมความสขในบนปลายชวตและ ในชาตหนา จากความเชอดงกลาว คนไทยจงประพฤตปฏบตตนตามค าสงสอนของพระสมมาสมพทธเจา รจกท าบญท าทานเพอสรางสม “บญ” และคนไทยในสงคมชนบท พระพทธศาสนาจะเปนตวก าหนดกฎเกณฑทางสงคมไดมากกวาคนไทยในสงคมเมอง การยกยองผมความร คนไทยทมความรจ ะไดรบการยกยองจากบคคลในสงคมเจาขนมลนาย และพระมหากษตรยจะทรงชบเลยงใหเปนใหญเปนโตในหนาทราชการ ตวอยางเชน วรรณกรรมไทยเรอง อภยมณของสนทรภ ไดกลาววา “รอะไรไมสรวชา รรกษาตวรอดเปนยอดด”


ความกตญญกตเวท คนไทยจะไดรบการสงสอนใหรจกบญคณคน ตองเคารพและตอบแทนผมพระคณ เชน พอ แม คร อาจารย พ ปา นา อา และผทเคยใหความอปถมภเขาท านองสภาษตทวา “ตองรจกขาวแดงแกงรอน” หรอ “อยบานทานอยานงดดาย ปนววปนควายใหลกทานเลน ” หรอการแสดงความกตญญ โด ยการรดน าอวยพรผทตนเคารพนบถอ ในวนขนปใหมของไทย คอ วนสงกรานต ความเชอ หมายถง ความคด ความเขาใจและการยอมรบนบถอ เชอมนในสงหนงสงใดโดยไมตองมเหตผลใดมาสนบสนน หรอพสจน ทงนบางอยางอาจมหลกฐานอยางเพยงพอทจะพสจนได หรออาจจะไมมหลกฐานทจะน ามาใชพสจนใหเหนจรงเกยวกบสงนนกได คนไทยในอดตมคานยมความเชอหลายดาน เชน ความเชอเกยวกบโชคลางและฤกษยาม ความเชอเกยวกบความฝนและค าท านาย ความเชอเกยวกบพธกรรมตางๆ ความเชอเกยวกบสงทควรท าและสงทไมควรท า ไดแก - ความเชอทางไสยศาสตร เชน การสกยนตตามรางกาย ผชายไทยนยมสกยนตตามตว แขน ขา เพราะเชอวา สกแลวจะเหนยวยงไมเขา คาถาอาคม เสนหยาแฝด พระเครอง เครองรางและของขลง - ความเชอทางโหราศาสตร เชน การดฤกษยามในงานพธมงคลสมรส การสกพระภกษ การตงเสาเอกในกา รปลกบาน ความฝน นอกจากนยงม การดหมอด หรอการดดวงดาว เปนหลกส าคญทางโหราศาสตร สามารถท านายดวงชะตาของบคคลตางๆ โดยอาศยดวงดาว เปนตน - ความเชอทางศาสนา เชน ความเชอเกยวกบกรรม บพกรรม บพเพสนนวาส นอกจากนคานยมเดยวกบศาสนา ศาสนาของชาวพทธเชอวา ทกคนมกรรมเปนของตวเองเชอวาคนท าดจะไดด ท าชวจะไดพบแตสงไมด - ความเชอเกยวกบโชคลางและฤกษยาม เชน เชอในเรองของการไมตดผมในวนพธ การไมเดนทางไกลถาจงจกทก หรอการหาฤกษยามส าหรบการท างานมงคลตางๆ - ความเชอเกยวกบความฝนและค าท านายฝน เชน เชอวาถาฝนเหนง จะไดเนอค ถาฝนวาฟนหก ญาตผใหญจะเสยชวต ฝนเหนคนตาย จะเปนการตออาย - ความเชอเกยวกบพธกรรมตางๆ เชน การแหนางแมวขอฝน การท าบญขนบานใหม งานบญตางๆ - ความเชอเกยวกบสงทควรท าและสงทไมควรท า เชน หามนอนหนหวไปทางทศตะวนตก เอาไมกวาดตกนชวตจะไมเจรญ กนขาวเกลยงจานจะไดแฟนสวย หรอหลอ หามปลกตนลนทม ระก า ไวในบาน ใหปลกตนมะยม มคนนยมชมชอบ ปลกขนนจะท าใหมคนสนบสนนค าจน การพงพาอาศ ยกน คานยมของคนไทยชอบชวยเหลอพงพาอาศยกน ท านองชวยกนกนชวยกนท า ตวอยางเชน การท าบญในหมบานชนบทไทย เจาภาพจะไมตองจางแมครวมาท ากบขาว เพอนบานจะมาชวยกนท าครว ชวยจดงานพธ นอกจากนนในชนบทยงนยมชวยเหลอกจการตางๆ ไดแก การท านา ไถน า หวานขาว เกยวขาว ชาวนากจะมาชวยกนท างานตางๆ แบบทเรยกวา ลงแขก หรอถาครอบครวใดปลกผกกจะน าผกมาแจกจายเพอนบาน และเพอนบานกจะใหสงทเพอนบานขาดแคลนเปนการตอบแทน


นยมเครองประดบ สงคมไทยนยมใชเครองประดบประเภททองค า เมอมเงนน ยมน าไปซอสรอยทองค า เขมขดทอง หรอเขมขดนาค แหวน เมอมงานในชมชนจะนยมใสเครองประดบเหมอนตทองเคลอนท เพราะเครองประดบจะเปนเครองแสดงฐานะของบคคลวามฐานะด หรอร ารวย นยมการท าบญเกนฐานะ คนไทยในชนบทนยมจดงาน พธขนบานใหม พธแตงงา นพธบวช โดยจดเปนพธใหญโต มการแสดงลเก ล าตด ร าวง ดนตร การจดงานใหญโตจะแสดงวาผจดเปนบคคลทมฐานะด ร ารวย บางครงไมมเงนกยงจดงานใหญโตโดยไปกหนยมสนบคคลอนมาจดงาน นยมปลกบานทมขนาดกวางขวางใหญโต คนไทยในชนบทไทยนยมปลกบานท มขนาดใหญมาก บางบานสรางบานขนาดใหญเทาศาลาการเปรยญ เพราะคานยมของคนไทยเชอวา การปลกบานขนาดใหญโตหรหรา แสดงวาครอบครวนนมฐานะดมาก นยมบนบานศาลกลาว สงคมไทยเชอวา พระเจา เทพเจา หรอสงศกดสทธทตนเคารพบชาจะสามารถชวยเหลอ หรอบนด าลใหบคคลหนงบคคลใดสมหวงในสงทตนปรารถนา ดงนนเมอคนไทยตองการถกหวย ตองการมงานท าตามทตนปรารถนา คนไทยกจะท าพธบนบานศาลกลาวใหตนท างานส าเรจ และเผอญงานส าเรจ และเผอญงานส าเรจจะเปนดวยความสามารถของตนเองหรอไมกตาม ผบนบานศาลกลาวจะตองท าพธแกบนตามทตนบนบานไว เชน แกบนดวยทอง ๑๐๐ แผน ตกตาเซรามค ๙๙ ตว เปนตน ๓.๒ คานยมของสงคมไทยปจจบน คานยมของสงคมไทยในปจจบน หมายถง คานยมของสงคมไทยทเกดจากการไดรบอทธพลของนานาชาต และน ามาพฒนาคานยมของคนไทยใหเปลยนแปลงไป ไมเหมอนกบคานยมดงเดมในสงคมไทย ไดแก ๓.๒.๑ การใหความส าคญกบระบบเงนตรา เดมคานยมในชนบทนยมพงพาอาศยซงกนและกน ปจจบนสงคมไทยในเมองนยมวาจางแรงงานในการท ากจกรรมตางๆ เชน จางแมครวมาท าอาหารเวลาจดงาน จางชางดอกไมมาจดดอกไมแทนการชวยเหล อกน จดจางแมบานดแลกจการงานภายในบาน และคานยมดงกลาวไดแผขยายเขาไปในชนบทไทยดวย ดงจะเหนวาปจจบน การท านา ไถนา หวานขาว และเกยวขาว ไมมการลงแขก แตใชวธวาจางแรงงานทงสน นอกจากนนในสงคมไทยปจจบนหนมานยมยกยองคนทมฐานะด มเศร ษฐกจด ดงนนคนมเงนจงเปนมาตรฐานชวดฐานะของคนไทยในสงคมไทยดวย ๓.๒.๒ การใหความส าคญกบระบบการศกษาแบบตะวนตก เดมคานยมของคนไทยเปนการศกษาเปนสวนหนงของชวต ครอบครวไทยจะเนนการพงพาอาศยตนเอง คอ ท าแบบพอมพอกน เมอระบบการศกษาแบบตะวนตกเ ขามา ท าใหคนไทยเลกใหคานยมดงเดม รบแนวคดการศกษาแบบตะวนตกเขามาพฒนาการศกษาในประเทศ เชน กรณการพฒนาเศรษฐกจของชาตไทย ระบบการพฒนาเศรษฐกจทน ามาใชกบประเทศไทยอาจดส าหรบอกประเทศหนง คอ การเปดเครดต การเปดเสรทางเงน ท าใหคนไทยตองไปกย มเงนชาวตางชาตเขามาพฒนาธรกจระบบธนาคารของไทย แตคนไทยไดใชการกยมเงนมาจากธนาคาร และไมไดท าใหงอกเงย เงนสวนใหญน าไปพฒนาดานความเปนอยในชวตประจ าวนคนไทยทกคนจงมหนสนลนพนตวมาสามารถสงดอกผลใหธนาคารได ท าให


ธนาคารลมละลายท าใหเศรษฐกจไทยทรดอยางหนก ตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๑ เปนตนมา ปจจบนสงคมไทยจงมการเรยกรองใหหนมาใชคานยมแบบเดมของไทย โดยการปฏบตตามโครงการในพระราชด าร “เศรษฐกจพอเพยง” ๓.๒.๓ การนยมวฒนธรรมตะวนตก คานยมของสงคมไทยในการสรางบานเรอน เดมคนไทยนยมบานทรงไ ทยตามความนยมของคนไทยในแตละภาค ปจจบนคนไทยหนกลบไปนยมการสรางบานแบบยโรป การสรางสถานทหนวยงานของไทยแบบยโรป อาคาร รานคา ยานธรกจแบบยโรป ซงมลกษณะเปนแทงเปนกลองขนาดสงใหญ แมมการรณรงคใหอนรกษวฒนธรรมสรางอาคารแบบทรงไทย เชน การสรางอาคารแบบลานนาทจงหวดเชยงใหมตองมสญลกษณ “กาแล” ตดบนหลงคา เราจะเหนวา อาคารทสรางบรเวณจงหวดเชยงใหมจะมลกษณะอาคารตามแบบยโรปแตตด “กาแล” หลกฐานนท าใหวฒนธรรมการสรางอาคารแบบทรงไทยลานนาเสยไป ปญหาตอไป คอ คานยมเรอง การท าความเคารพของคนไทย ปจจบนนยมจบมอหรอโคงค านบแบบฝรง ท าใหวฒนธรรมแบบไทยๆ เชน การไหวหายไปจากสงคมไทย เปนตน ๓.๒.๔ การยกยองผมต าแหนง คานยมของคนไทยในเรองการยกยองผมต าแหนง เชน ผแทนราษฎรเมอไดรบต าแหนงนายกรฐมนตร หรอรฐมนตร ฐานะในสงคมจ ะเปลยนไป พรอมกบการเปลยนแปลงฐานะของภรยาและลกๆ กเปลยนดวย เชน ไดรบการยกยองสรรเสรญ การใหความเคารพ ใหความเกรงใจและใหเกยรตเปนประธานในงานพธ เปนตน ๓.๒.๕ ชอบจดงานพธทหรหราฟมเฟอย คานยมของสงคมไทยปจจบนนยมจดงานพธแบบหรหรา เชน งานเลอนยศ งานขนบานใหม งานเลยงสงและรบผเดนทางกลบจากตางประเทศ ฯลฯ การจดงานแตละครงนยมเลยงหรหราในภตตาคารหรอโรงแรมขนาดใหญ ทกคนเขาไปในงานจะตองแตงกายเลศหร เสอผาทสวมใสตองเปนเสอมยหอจากตางประเทศ หรอสงตดจากรานท มชอเสยง การจดงานพธดงกลาวท าขนเพอหนาตาชอเสยงและเกยรตยศของเจาภาพ ๓.๒.๖ การนยมวตถ คานยมของสงคมในเมองนยมสวมใสเครองประดบเพชรเมดโตๆ การใชรถยนตทมขนาดใหญราคาแพง นยมการปลกบานทมรปทรงแปลกๆ และมขนาดใหญมากหรอนยมสรางบ านทรงไทยเปนเรองหมทมขนาดใหญเกนความจ าเปน หรอนยมสรางบานเรอนแบบยโรป คานยมดงกลาว คนไทยเชอวา บคคลใดใชสงของทด มขนาดใหญโต สวยงาม บคคลนนจะเปนผมฐานะดและเปนบคคลทมอยในสงคมชนสง ๓.๒.๗ การขาดระเบยบวนย คานยมของคนไทยในปจจบน ทกคนมคาใชจายในการครองชพมาก ท าใหพอแมไมมเวลาอบรมสงสอนลก ท าใหบตรธดาซงเปนเยาวชนของชาตขาดการอบรมเปนผไมมระเบยบวนย ทกคนไปไหนๆ ดวยความรบจนบางครงตองขบรถยนตแซงซายแซงขวา หรอไมขบรถตามกฎจราจรท าใหการจราจรตดขด นอก จากนเราจะเหนวาคนไทยขาดระเบยบวนยในการเดนเขาไปท าพธรดน าศพ การท าพธบรรจศพทกคนไมนยมเขาแถว แตนยมเบยดเสยดกนเขาไปท าพธ “เหมอนควายแยงกนออกจากคอก” ท าใหไมเหมาะกบบรรยากาศงานพธ


๓.๒.๘ เหนแกตว คานยมของคนไทยปจจบนทกคนแกงแยงกนหาเงนคนไทยสวนใหญหาเงนโดยการท าลายทรพยากรธรรมชาตของประเทศชาต เชน พอคาท าการตดไมจนหมดปาท าใหพอคาร ารวย แตประชากรไทยสวนใหญของประเทศตองประสบปญหาฝนไมตกตามฤดกาล อากาศรอนจด และเกดความแหงแลงทวไป หรอกรณโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลกปลอยของเ สยลงแมน าล าคลอง จงท าใหน าเสย ปลาในล าคลองตายหรอเปนพษ ซงเปนเหตใหเกดความเสยหายตอสวนรวม ๓.๓ คานยมของสงคมไทยทควรยกยอง คานยมของสงคมไทยทควรยกยอง หมายถง คานยมทดทควรปลกฝงในสงคมไทยไดยดถอปฏบต ไดแก ๓.๓.๑ ขอบญญตคานยม ๕ ประการ ทคณะกรรมการแหงชาตไดก าหนดใหนกเรยนทเปนเยาวชนแหงชาตควรยดถอปฏบต ไดแก การพงตนเอง การขยนหมนเพยรและมความรบผดชอบ การประหยดและการออม การมระเบยบวนยและการเคารพกฎหมาย การปฏบตคณธรรมของศาสนา ความรกชาต ศาสน กษตรย ๓.๓.๒ จรยธรรมส าคญทสงคมไทยควรยดถอเปนจรยธรรมหลกในการปลกฝงสงคมไทย ของคณะกรรมการ กองศกษาจรยธรรมไทย กองวนจฉยทางการศกษาม ๘ ประการ คอ (๑) การมสจจะหรอการไมมสจธรรม หมายถง คานยมเกยวกบการยดถอ ยอมรบการเชอและศรทธาในเรองความจรงทสามารถพสจนตรวจสอบได (๒) การใชปญญาในการแกปญหา (๓) เมตตา-กรณา หมายถง คานยมทเกยวกบการเสยสละก าลงกาย ความคดสงของและประโยชนสวนตวใหกบผอน (๔) สต-สมปชญญะ หมายถง คานยมในการปฏบตตว การตดสนใจท าสงใดอยางรอบคอบ และระมดระวงมใหผอนเดอดรอน (๕) ไมประมาท หมายถง คานยมของคนไทยเกยวกบความประพฤตปฏบตตวใหถกตองดงาม และตรงกบความเปนจรง (๖) ซอสตยสจรต หมายถง คานยมของคนไทยเกยวกบความประพฤตปฏบตตวใหถกตองดงาม และตรงกบความเปนจรง (๗) ขยนหมนเพยร หมายถง คานยมของคนไทยในการประพฤตปฏบตตนตามหนาทการงานใหบรรลตามตองการ (๘) หรโอตตปปะ หมายถง คานยมของคนไทยในการประพฤตปฏบตตนแตสงดงาม ๓.๓.๓ แนวทางปฏบตเกยวกบคานยมสวนรวม ซงเปนคานยมทท าใหสงคมไทยด ารงอยไดอยางมความสข ม ๖ ประการ คอ (๑) ความรกใครใยดผกพน (๒) การกระท าชวยเหลอประโยชนกน (๓) การกระท าสจรตยตธรรมตามบทบาทหนาทของตน ไมเบยดเบยนและลวงเกนผลประโยชนของผอน


(๔) การไมใชประโยชนสวนตวอยเหนอประโยชนสวนรวม (๕) การใหโอกาสทกคนแสดงความสามารถ และแสวงหาผลประโยชนอนชอบธรรมตามความสมครใจ (๖) การรกษาระเบยบวนยทถกตองยตธรรมเพอประโยชนรวมกนของสวนรวม ๓.๓.๔ แนวทางปฏบตเกยวกบคานยมเฉพาะกลม ซงเปนคานยมทท าใหกลมบคคลในสงคมขนาดใหญ มความเปนอยทดมความสข ม ๓ ประการ คอ (๑) การท าหนาทของกลมทสอดคลองสมพนธกบหนาทของกลมอนๆ เพอประโยชนรวมกนของสงคมสวนใหญ (๒) การไมถอความส าคญและประโยชนของกลมตนเหนอกลมอนๆ จนเสยประโยชนของสวนรวม (๓) การใหโอกาสสมาชกของสงค มทมความสามารถเหมาะสมเขารวมกลมโดยไมผกขาดอ านาจ ๓.๓.๕ แนวทางปฏบตของบคคลในสงคมไทย เกยวกบคานยม “เฉพาะบคคล ” ซงเปนขอปฏบตของสมาชกหรอบคคลในสงคมทควรยดปฏบต ม ๘ ประการ ดงน (๑) การบ ารงรกษาสขภาพรางกายและจตใจของตน (๒) การขวนขวายหาความรและประสบการณเพอพฒนาศกยภาพของตนเองทไมเปนอนตรายตอผอน (๓) การขยนหมนเพยรในการงานทเปนสมมาอาชพ (๔) การพงตนเองและไมท าตนเปนภาระตอผอน (๕) การพอใจในผลงานจากน าพกน าแรงของตนเองโดยชอบ (๖) การประหยดใชทรพยากรและแรงงานใหเกดผลดมากทสด (๗) การพรอมทจะรวมมอ ชวยเหลอแบงปนแกผทขดสน (๘) การประสานประโยชนของตนกบประโยชนของสวนรวม ๓.๔ คานยมของคนในสงคมเมองและสงคมชนบท สพตรา สภาพ (๒๕๔๓) ไดกลาวถงคานยมสงคมเมองและคานยมสงคมชนบทของส งคมไทยไวคอยขางชดเจน ดงตอไปน ๓.๔.๑ คานยมของคนในสงคมเมอง - เชอในเรองเหตและผลขนอยกบเวลา - แขงขนมาก - นยมตะวนตก - ชอบจดงานพธ


- ฟมเฟอยหรหรา - นยมวตถ - ชอบท าอะไรเปนทางการ - ยกยองผมอ านาจผมต าแหนง - วนย - ไมรกของสวนรวม - พดมากกวาท า - ไมชอบเหนใครเหนอกวา - เหนแกตวไมเชอใจใคร ๓.๔.๒ คานยมสงคมชนบท - ยอมรบบญรบกรรมไมโตแยง - ขนอยกบธรรมชาต - เชอถอโชคลาง - ชอบเสยงโชค - นยมเครองประดบ - นยมคณความด - นยมพธการและการท าบญเกนก าลง - ชอบเปนฝายรบมากกวาฝายรก - ท างานเปนเลน ท าเลนเปนงาน - พงพาอาศยกน - มความเปนสวนตวมากเกนไป - รกญาตพนอง - มความสนโดษ - หวงความสขชวหนา ๔. การจดระเบยบสงคม จดระเบยบทางสงคม (จรยา พรเจรญ , ๒๕๔๖) หมายถง กระบวนการทางสงคมทคอยควบคมความประพฤตของบคคลในสงคมใหอยในระเบยบ กฎเกณฑ ทสงคมก าหนดไวเพอใหสงคมมระเบยบและด ารงอยได การจดระเบยบทางสงคมเปนกระบวนการทมขอบเขตกวางขวางครอบคลม ปากฎกา รณทางสงคมหลายอยาง เรมตนจากการสรางกฎเกณฑขอบงคบตางๆ เพอใหสมาชกของสงคมยดถอเปนแนวปฏบตตอกน ระเบยบกฎเกณฑขอบงคบตางๆ กคอ บรรทดฐานของสงคม เมอสรางบรรทดฐานของสงคมขนมาจ าเปนตองสนบสนนใหสมาชกของสงคมปฏบตตาม บรรทดฐานของส งคมกคอ สถานภาพ และบทบาท


“มนษยตองอยรวมกนเปนกลม จะอยโดดเดยวไมได ” และพบวา “สงแวดลอมทางสงคมมอทธพลเหนอมนษยทงในดานพฤตกรรม บคลกภาพและแนวความคด ” (อทย หรญโต , ๒๕๑๙) ดงนนเมอมนษยอยรวมกนยอมมความสมพนธกนระหวางบคคล เรมจากการเลยงดของครอบครว สงแวดลอม ท าใหมคานยมแตกตางกน เมอคานยมแตกตางกน จงท าใหบคคลในแตละสงคมมพฤตกรรมทแตกตางกน ดงนน เมอมนษยไดมาอยรวมกนจงจ าเปนตองมการจดระเบยบทางสงคมขน เพอก าหนดแนวทาง ก าหนดรปแบบและพฤตกรรมตางๆ ทควรปฏบตใหอยในทศทางเดยวกน และเพอท าใหสงคมเกดความมระเบยบ มนกวชาการหลายทานไดใหค าจ ากดความของค าวา “การจดระเบยบสงคม” แตกตางกน ดงน สดา ภรมยแกว (๒๕๔๕) กลาววา การจดระเบยบสงคม เปนวธการทมนษยก าหนดขนมาเพอใชเปนแนวทางในการอยรวมกนอยางมระเบยบแบบแผน ท าใหสมาชกแตละคนรวาจะตองประพฤต หรอควรปฏบตตนอยางไร ณรงค เสงประชา (๒๕๓๒) กลาววา การจดระเบยบสงคม เปนการจดใหสงคมมระเบยบอยางมระบบ เปนการวางรปแบบของพฤตกรรมและกระบวนความสมพนธระหวางกลมคนและระหวางบคคล กลมอาจารยทางภาคใต กลาววา การจดระเบยบสงคมเปนการปองกนไมใหบคคลกระท าสงหนงสงใดลงไปตามความพอใจของตน เพราะถาบคคลกระท าตามความพอใจโดยปราศจากการควบคมกยอมจะเปนอนตรายตอการอยรวมกนของมนษย นกสงคมวทยา มความเหนวา การจดระเบยบสงคมตองอาศยการวางบรรทดฐานเพอใหสมาชกในสงคมใชเปนแนวปฏบต ก าหนดสถานภาพและบทบาท และจะตองมการควบคมเพอใหเกดการปฏบตอยางแทจรง และพศวง ธรรมพนทา (๒๕๒๓ ) กลาววา ความเปนระเบยบสงคมมาจากการทสมาชกเขาใจเกยวกบองค ประกอบของการจดระเบยบสงคมและปฏบตใหถกตองตามแบบแผนนน มองคประกอบในการจดระเบยบสงคม รวม ๔ ประการ คอ บรรทดฐาน สถานภาพและบทบาท คานยมและการควบคมทางสงคม มรายละเอยดดงน ๔.๑ บรรทดฐาน (Norms) หมายถง แบบแผนของพฤตกรรมหรอเกณฑขอบงคบหรอม าตรฐานในการปฏบตของคนในสงคมซงสงคมยอมรบวาสมควรจะปฏบต เชน บดา มารดา ตองเลยงดบตร บตรตองมความกตญญตอบดา มารดา ขาราชการตองบรการประชาชน พระสงฆตองรกษาศลและเปนทพงทางใจของประชาชน รวมไปถงการไหว การกลาวค าวา “สวสด” และการใชชอนรบประทานอาหาร ซงสามารถแบงออกเปนประเภทใหญๆ ได ๓ ประเภท ดงน ๔.๑.๑ วถชาวบาน (folkway) หมายถง แนวทางปฏบตในการด าเนนชวตสวนใหญเปนพฤตกรรมทกคนปฏบตมาจนเปนนสย และบางครงไมปฏบตกได เชน การแปลงฟนเปนประจ าหลงรบประทานอาหารทกมอ ผชายไทยบวชพระเมออาย ๒๐ ปบรบรณ ๔.๑.๒ จารตหรอกฎศลธรรม (Mores) จารตเปนบรรทดฐานทส าคญตอการก าหนดระเบยบของสงคมมาก ผใดปฏบตตามจารต ถอวาไดปฏบตสงทถกตองทางศลธรรม เชน ลกตองเคารพบดามารดา นายแพทยตองรกษาความลบของผปว ย ในสงคมบางแหง จารตจะท าหนาทควบคมสงคมอยางมประสทธภาพ ดงนนผใดฝาฝนถอวามความผดรายแรงมากตองถกลงโทษอยางหนก


๔.๑.๓ กฎหมาย (Laws) คอ กฎขอบงคบททกคนตองปฏบต ผใดไมท าตามกฎผนนจะถกลงโทษ กฎหมายมความส าคญอยางยงส าหรบสงคม ทซบซอน สามารถควบคมสงคมไดอยางมประสทธภาพ ถาบคคลใดละเมดจะถกลงโทษอยางหนก เชน ปรบ จ าคก และประหารชวต ๔.๒ สถานภาพและบทบาท (Status and Role) ความหมายของสถานภาพและบทบาทมความหมายดงตอไปน สถานภาพ หมายถง ฐานะหรอเกยรตภมของบคคลหรอกล ม เปนต าแหนงของบคคลหนง หรอกลมหนงทไดรบความนบถอจากสาธารณชน กลาวโดยสรป สถานภาพเปนสงทสงคมก าหนดขน เปนสงก าหนดเฉพาะตวบคคลทท าใหแตกตางจากผอน สถานภาพแบงไดเปน ๒ ประเภท คอ ๑) สถานภาพทตดตวมาแตก าเนด ไดแก - สถานภาพทาววงศาคณาญาต เชน เปนลก หลาน พนอง - สถานภาพทางเพศ เชน เพศหญง เพศชาย - สถานภาพทางอาย เชน เดก วยรน ผใหญ - สถานภาพทางเชอชาต เชน คนไทย คนองกฤษ - สถานภาพทางถนก าเนด เชน คนในภาคเหนอ คนในภาคใต - สถานภาพทางชนชนในสงคม เช น เชอพระวงศ คหบด หรอชนชนตางๆ ในกลมชนทนบถอศาสนาฮนด เชน ชนชนพราหมณ ๒) สถานภาพทไดมาภายหลง หมายถง สถานภาพทไดจากการแสวงหา หรอไดมาจากความสามารถของตนเอง ไดแก - สถานภาพทางการศกษา เชน จบการศกษา ระดบปรญญาตร ระดบปรญญาโท ระดบ ปรญญาเอก - สถานภาพทางอาชพ เชน เปนคร หรอนกการเมอง - สถานภาพทางการเมอง เชน เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร เปนนายกรฐมนตร - สถานภาพทางการสมรส เชน โสด สมรส มาย บทบาท หมายถง การท าหนาทหรอพฤตกรรมตามทสงคมก าหนดสถานภาพและบทบาททจะเกยวของสมพนธกน บคคลใดจะด าเนนตนตามบทบาทใดนนขนอยกบสถานภาพเปนตวก าหนด เชน ผทมสถานภาพความเปนพอ ตองด าเนนบทบาทในการใหการอบรมเลยงดสงสอนบตรใหเปนคนด สงเสยบตรใหไดรบการศกษาทสมควรตามวย สวนสถานภาพการเปนบตรตอด าเนนบทบาทเชอฟงค าสง สอนของบดามารดา ตงใจหมนเพยรในการศกษาชวยเหลอบดามารดาในการท างานบาน ไพบลย ชางเรยน (๒๕๑๗) กลาววา สถานภาพ หมายถง ฐานะ (Place) ทเปนผลไดจากการวภาค (Distribution) เกยรตภม สทธ ขอผกพน อ านาจ และหนาทใหแกบคคลในสงคมใดสงคมหนง หร อเปนทรวมแหงสทธและหนาทของบคคลทครองต าแหนง (Position) ตางๆ ในสงคม ซงสามารถจ าแนกสถานภาพ ออกเปน ๒ อยาง เชน สถานภาพทตดตวโดยก าเนด เชน เพศชาย เพศหญง ลกสาว และ


สถานภาพแหงผลส าเรจจากการกระท า เชน นายกรฐมนตร รฐมนตร คร ชางภาพ ชาวนา และชาวสวน เปนตน สวน “บทบาท” หมายถง พฤตกรรมของบคคลในสงคมทตองปฏบตหนาทตามสถานภาพ เชน ครมหนาทสอนหนงสอ ชาวนามหนาทท านา และปญหาทเกดจากบทบาทสรปได ๓ ประเภท ไดแก ปญหาเกดจากผสวมบทบาทไมด ไมท าตามบทบาทและท าใหผอนเสยหาย ตวอยางเชน ครไมท าหนาทสอนนกเรยน ปญหาเกดจากความสบสนของเจาของบทบาท หมายความวา ผสวมบทบาทตดสนใจไมถกวาจะแสดงบทบาทใดจงจะเหมาะสม เชน พอเปนนายต ารวจชนผใหญแตลกชายขายยาเสพตดท าใหเปนพอสบสน ปญหาเกดจากการละเมดบทบาท หมายถง การท คนในสงคมไทยไมปฏบตหนาทตามบทบาท เชน ต ารวจขายยาบา ครไมสอนหนงสอ ทหารขายอาวธสงคราม ๔.๓ คานยม (Value) หมายถง ความรสกหรอความเชอของแคละบคคลทเชอสงใดสงหนงวาเปนสงนาชนชมและนากระท าตางๆ ทเคยมอย หรออยากม อยากกระท าถาม โอกาสท าได และมวธการสงเกตคานยมของสงคมไดหลายทาง เชน ๔.๓ .๑ ศกษาสงทบคคลในสงคมเลอกใชในชวตประจ าวน ตวอยางเชน ดจากเครองประดบวาในสงคมนนๆ บคคลนนอยในสงคมชนบท หรอศกษาวาคนในสงคมนนท าอะไรในเวลาวาง เชน ชอบไปพกผอนในวนสดสปดาหทได ๔.๓.๒ ศกษาวาคนในสงคมสวนใหญสนใจท าอะไรในชวตสวนตวครอบครวหรอการท างาน ซงจะท าใหรทศทางของความสนใจของสงคมนน ๆ ๔.๓.๔ ศกษาไดจากการพดจา การสนทนา ส านวนภาษา หรอการกลาวสนทรพจน เพราะสามารถสะทอนใหเหนถงคานยมของคนในสงคมนน ๆ ไดเปนอยางด ๔.๔ การควบคมทางสงคม (Social Control) การควบคมทางสงคมมความส าคญตอสงคม การทสงคมจะดหรอสงคมจะด ารงอยไดเพราะบคคลในสงคมปฏบตตามขอบงคบตามหนาท หรอแสดงบทบาทของตนตามสถานสภาพ จงท าใหสงคมมระเบยบขนซงมวธการควบคมทางสงคม ดงน ๔.๔.๑ การควบคมกระบวนการเรยนรระเบยบส งคม ไดแก ใหบคคลในสงคมไดถายทอดแนวทางปฏบตตนทดและถกตอง ใหแกสมาชกรนหลง ๆ ในชมชน หรออาจกลาววา ใหคณรนเกาปฏบตตวใหถกตองตามระเบยบขอบงคบของสงคม เพอเปนตวอยางใหอนชนรนหลงไดยดถอและปฏบตตามระเบยบสงคม ๔.๔.๒ การควบคมโดยการบบบงคบทางสงคม การบบบงคมทางสงคม (Social Pressure) โดยการใชอทธพลของสมาชกในการควบคมบบบงคบ เชน ถาสงคมจดอยในกลมสงคมแบบปฐมภม (Gemeinschaft) ซงเปนสงคมขนาดเลก การใชอทธพลกลม เชนไมคบหาสมาคม อาจจะไดผลด แตถาเปนสงคมแบบทตยภม (Gesellschaft) ซงเปนสงคมชาวเมอง สมาชกจะตดตอสมพนธกนอยางผวเผน การควบคมโดยการบบบงคบโดยการใชอทธพลสมาชกในกลมจะไดผลนอยมาก


๔.๔.๓ การควบคมโดยใชก าลง (Force) ไดแก การใชกฎหมายบานเมองบงคบหรอควบคมระเบยบสงคม ซ งเปนการควบคมแบบเปนทางการ มการก าหนดโทษบคคลในสงคมตามกฎหมายก าหนดมการลงโทษตามระดบความผด เชน ปรบ จ าคก และประหารชวต และการควบคมทางสงคมมวตถประสงคหรอมเปาหมายส าคญ ดงน ๑ ) เพอใหบคคลในสงคมปฏบตตามบรรทดฐานของสงคม ๒) เพอใหสมาชกในสงคมปฏบตถกตองตามบทบาทหนาททก าหนดให ๓) เพอใหสมาชกในสงคมรวมท ากจกรรมใหส าเรจตามเปาหมาย ๕. วฒนธรรมไทย วฒนธรรมไทย คอ วถชว ตความเปนอยของคนไทยทอยรวมกนไดดวยการสอความหมายใชชวตประกอบกจกรรมและสรางสรรคสงตาง ๆ ดวยลกษณะไทย ๆ ดวยลกษณะไทย ๆ เปนผลรวมของการสงสมประสบการณ ความร ความสามารถ ภมธรรม และภมปญญาของบรรพบรษไทยซงถายทอดสบตอกนมา ชวยใหชาวไทยในแตละสงคมนน ๆ อยรอดมความเจรญสบมาและมความเปนอยเชนปจจบน วฒนธรรมเปนเครองผดงศ ลธรรม เปนปจจยแหงความเจรญงอกงามและความแขงแรงมนคงของชาต วฒ นธรรมคอชาตเพราะแสดงออกให ปรากฏทวไปวาเปนชาตวฒนธรรมไทยเปนค ารวมของสญลกษณแหงชาตไทย ภาษาไทยกเปนสญลกษณอยางหนงของชาตไทยเชนกน สมมตวามคนนงรวมกนอยหลายชาตหลายภาษาดวยกน ถาคนเหลานนพดออกมาดวยภาษาของตนเองเรากจะรทนทวาคนพดนนเปนคนชาตอะไร ถาพดภาษาไทยคนนนยอมเปนคนไทยแนนอน วฒนธรรมเปนรากฐานของความสามคคกลมเกลยวเปนอนหนงอนเดยวกน และเปนรากฐานของการสรางสรรคความมนคงของชาต แสดงศกดศรเกยรตภม แ ละความภมใจรวมกนของคนไทยเพอใหเขาใจงายอาจแบงวฒนธรรมออกไดเปนหาสาขา ไดแก วฒนะธรรมไทยทางภาษาและวรรณคด ทางวตถ ทางจตใจ ทางจารตขนบธรรมเนยมประเพณ และทางสนทรยะ วฒนธรรมไทยทางภาษาเปนสญลกษณหรเครองหมายทสามารถใชสอความหมายใหคนในกลม หรอคนในชาตเขาใจกนได ภาษาไทยเปนภาษาประจ าชาตมทงภาษาพดและภาษาเขยนตลอดจนมตวเลขทเปนเอกลกษณ ซงบรรพบรษไทยสรางสรรคไวใหสบทอดมาจนถงปจจบน สวนวฒนธรรมไทยทางวรรณคดนนมทงทเปนรอยแกวและรอยกรองโดยกวน าค าไทยมารจนา รอยกรองใหเ กดความไพเราะเพราะพรงได วรรณคดเปนหลกฐานสะทอนใหทราบสภาพความรสก อารมณ ความคด ปรชญา คานยม สภาพเศรษฐกจสงคมและการเมองไทยรวมทงเหตการณตาง ๆ ทเกดขนมาตลอดทกยคทกสมย วรรณคดไทย ไดรบการสรางสรรคและมววฒนาการมาตามล าดบ คนไทยทคนมสวนในการพฒนาการใชภาษาไทยจงควรจะตองฝกการใชภาษาจนเกดความคลองตวสะกด และเขยนไดถกตองรวมถงเขาใจความทงรอยแกวและรอยกรองดวย


วฒนธรรมไทยทางวตถเปนเครองมอหรอเครองใชในการด ารงชวต มอยมากมายหลายชนดแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอมและควา มนยมของทองถนทสามารถหาวสดไดงายมอยทวไปน ามาประกอบเปนภาชนะและสงของเรยกวา หตถกรรมพนบานวสดตาง ๆ ปจจบนงานหตถกรรมพนบานไดรบการสงเสรมจากมลนธศลปาชพในพระบรมราชนปถมภสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ มาตงแตป พ .ศ. ๒๕๑๙ และไดรบการพฒนามาเปนล าดบ ผลตเพอขยายตลาดกวางขวางขนบางประเภทกลายเปนสนคาออกของประเทศท ารายไดเขาประเทศแตละปเปนจ านวนมาก วฒนธรรมไทยทางจตใจเปนเรองทเกยวกบความคด ความเชอและความศรทธา ในศาสนาศลธรรมและจรยธรรม โดยเฉพาะศาสนาและจร ยธรรมนบเปนสงส าคญและจ าเปนของทกคน ในสงคมทางดานจตใจทจะตองศกษาใหเขาใจอยางถองแทตอไป วฒนธรรมไทยทางจารตและขนบธรรมเนยมประเพณเปนเครองผกพนบคคลใหอยในกลมเดยวกน ทงนเปนกลมใหญ ระดบชาตและทเปนกลมยอยระดบทองถน ประเพณ ระดบชาต ไดแก ราชประเพณ คอ ประเพณเกยวกบพระมหากษตรยซงปฏบตสบทอดกนมาแตโบราณ เชน พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ พระราชพธพชมงคลและพระราชพธฉตรมงคล เปนตน และ รฐพธ คอ พธทรฐบาลเปนผจดขน เชน งานวนพอแหงชาต งานวนแมแห งชาต งานวนรฐธรรมนญ เปนตน ธรรมเนยมประเพณ เปนประเพณเกยวกบการปฏบตระหวางบคคลตอบคคล ทสงคมยอมรบ ไดแก ลกษณะการกนอยการแตกาย และกรยามารยาท การทกทายดวยการกราบไหว เปนตน วฒนธรรมไทยทางส นทรยะเปนผลงานสรางสรรคดานสนทรยภาพทร บรดวยประสาทตา คอ ทศนศลป และรบรดวยการแสดงออก คอศลปะการแสดงทศนศลป เปนผลงานสรางสรรคของคนไทยดานตาง ๆ ไดแก ดานจตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรมและประณตหตศลป ดานจตกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม และประณตหตถศลป ดานจตกรรม โดยเฉพาะก ารวาดภาพจตรกรรมฝาผนงเกยวกบศาสนานนมลกษณะสวยงามควรแกการศกษาและไดความสนใจเปนอยางยง เปนตนวาภาพจตกรรมฝาผนงภายในพระอโบสถวดรพระศรรตนศาสดาราม มภาพไตรภมในพทธศาสนาภาพปางมารวชย ภาพเทพชมนม ภาพปฐมสมโพธ ภาพชาดกตาง ๆ ภาพกระบวนพยหยาตรสถลมารค และชลมารค ดานประตมากรรม เกยวกบการปน พระพทธรปตามความนยมศลปะสมยตาง ๆ ไดแก ศลปะสมยทวาราวด ศรวชย ลพบร เชยงแสน สโขทยอทอง อยธยา และศลปะสมยรตนโกสนทร หรอการแกะสลกไมหนออนและโลหะใหเปนรปหรอลวดลายตาง ๆ ดานสถาปตยกรรม เปนศลปะการกอสรางงานตาง ๆ ไดแก โบสถวหาร ศาลา สถป เจดย บาน ปราสาท และพระราชวง รวมทงงานประประณตหตถศลป ทท าขนเพอตกแตงเพมเตมศาสนสถาน เชน วด โบสถ วหารและอาณาจกรสถาน เชน พระทนงและพระมหาปราสาท เปนตน งานประณตหตถศลป ไดแ ก การลงรกปดทอง การประดบมก การประดบกระจก การประดบกระเบองเคลอบและงานศลปะปนปน สวนศลปะการแสดง หมายรวมถงนาฎศลป การละคร ดนตรไทย ดนตรพนบาน การแสดงพนบานและการละเลน นาฏศลปเดม หมายถง ระบ า ร า ฟอน ภายหลงแสดงเปนเรองราวจงรวมละครและโข นดวยการละครไทยไดพฒนารปแบบตลอดมากตงแตสมยศรอยธยาตอนปลายจนถงปจจบน ดนตรไทยกม


หลายประเภท ทงเครองดด ส ต และเปาหมายรวมถงนาฎศลป การละคร ดนตรไทย ดนตรพนบาน การแสดงพนบานและการละเลนนาฎศลป เดม หมายถง ระบ า ร าฟอง ภายหล งแสดงเปนเ รองราวจงรวมละครและโขนดวยการละครไทยไดพฒนารปแบบตลอดมาตงแตสมยศรอยธยาตอนปลายจนถงปจจบน ดนตรไทยกมหลายประเภท ทงเครองดด ส ต และเปา เมอรวมเลนเปนวงกยงแบงออกเปนหลายประเภทอก ใชประกอบพระราชพธและพธตาง ๆ สวนดนตรพนบานกม ทกภาคเชนเดยวกบการแสดง พนบานและการละเลน คนไทยทกคนควรชวยกนอนรกษและพฒนาวฒนธรรมไทยดานตาง ๆทกลาวมาแลวใหเกดประโยชนสบไป วฒนธรรมไทยเปนสงส าคญมากจงควรสบทอดตอกนมาและพยายามปรบปรงใหเจรญก าวหนาและบ ารงรกษาใหพฒนาวฒนธรรมนนกจะคงอยได หากมไดปรบปรงหรอเปลยนแปลงบางสง เพอความเจรญงอกงาม วฒนธรรมนนกยอมจะเสอสญไป ชนชาตไทยเปนชนชาตทเกาแกมวฒนธรรมเปนของตนเอง ถงแมจะมวฒนธรรมจากสงคมอนเขามาผสมกลมกลนกตาม แตลก ษณะทเดนชดโดยเฉพาะของวฒนธรรมนน ๆ กยงค งอยจงมลกษณะเฉพาะทางวฒนธรรมแปลกออกไปจากสงคมอนหลายประการ ลกษณะเฉพาะของวฒนธรรมไทยอาจสรปไดดงน ประการแรก เปนวฒนธรรมทยดถอสถาบนพระพทธศาสนาเปนหลกยดเหนยวอยางแนนแฟน คนไทยเชอในกฎแหงกรรมและสงสารวฎ จงนยมท าบญและประกอบการกศลเพอ หวงไดความสขทางใจ และสะสมกรรมด เพอประโยชนในกาลขางหนา ทงในวนส าคญทางพทธศาสนาและวนธรรมดา การสรางศลปกรรมตาง ๆ กเนองในกจกรรมพระศาสนาแทบทงสนไดแก จตกรรมฝาผนง ประตกรรม พระพทธรปลอยตว หรอแกะสลกบานประตหนาตางพระอโบสถ เปนตน ประการทสอง เปนวฒนธรรมทผกพนกบสถาบนพระมหากษตรย จะสงเกตไดจากการสรางค าราชศพทขนใชเพอถวายพระเกยรต การแตงวรรณกรรมเฉลมพระเกยรตการก าหนดพระราชพธตาง ๆ และการสรางพระบรมหาราชวง หรอสรางวดหลวงดวยฝมอทางสถาปตยกรรมเปนเลศ นอกจากนลกษณะเฉพาะของวฒนธรรมไทยทมองเหนไดชดเจน อกประการหนงเกยวกบความเปนไทย ความเปนชาตเอกราช โดยเฉพาะความเปนไทยถอเปนรากฐานทมนคงของวฒนธรรมไทย คนไทยมเสรภาพกวางขวางในการเลอกทางการด าเนนชวตอนเปนวถชวตแบบไทย ท าใหการด าเนนชวตเปนไปอยางเสรไมขนแกใครชอบความสนกสนาน คนไทยจงอยดวยความเบกบานใจประกอบกบความสมบรณของประเทศ ท าใหคนไทยไมตองเดอนรอนในการประกอบอาชพ และมชวตทไมรบรอน ลกษณะเชนนมสวนท าใหวฒนธรรมไทยแสดงออกถงความประณตละเอยดลออไปโดยปรยาย ดงจะสงเกตไดจากงานศลปกรรมทกแขนงของไทยสวนวฒนธรรมไทยทแสดงออกถงความสนกสนานนนจะพบวา คนไทยชอบความสนกสนานราเร งในทกโอกาส ยามท างานเหนดเหน อยในไรนากรองเพลงพนบานโตตอบกนอยางมความสข ยามมทกขโศกสญเสยญาตพนองตองจดพธศพ หรอมงานพธประเพณตาง ๆ กไมเวนทจะตองจดการมห รสพสมโภชฉลองรวมดวยเสมอ ในขณะเดยวกนงานพธตาง ๆ กมกจะเนนทพธกรรมซงนอกจากจะแสดงออกถงความมหนามตาแลว ยงมงแสดงออกในดานความขลงและความศกดสทธอกดวย


ลกษณะเฉพาะของวฒนธรรมไทย อกประการหนง คอ เปนวฒนธรรมทยก ยองและเคารพเชอฟงญาตผใหญ และพระสงฆ เนนคณคาของการอยรวมกนในสงคมอยางเออเฟอเผอแผโอบออมอาร และการใหอภย เปนวฒนธรรมทผสมผสานสงเกากบใหมอยางยดหยน และมการเปล ยนแปลงปรบปรงใหมเหมาะสมสอดคล องกลมกลนกบวฒนธรรมไทยไดเสมอ ท งดานประเพณ พธกรรม ดนตร หรอการปรงอาหาร ดงนน วฒนธรรมไทยจงเปรยบเสมอนสงมชวตมการเจรญงอกงาม มการเปลยนแปลงไม หยดนง มงเนนทศาสนาสารสามคค และสนกสนาน ซงนบเปนลกษณะอนดงามของวฒนธรรมไทย สงใดดยงคงเกบรกษาไว สงใดลาสมยก ปรบปรงใหทนสมยขน โดยเฉพาะอยางยงดานการแสดงออกทไดรบการอบรมใหงดงามตามความนยมแหงสงคม คอ มารยาทไทย ๖.ประเพณไทย ประเพณไทย คอ สงทคนในสงคมสรางขน เปนทยอมรบและถายทอดปฏบตสบตอกนมาเปนเวลานาน หรอขนบธรรมเนยมเปนสวนหนงของว ฒนธรรมไทย ซงไดประพฤตปฏบตสบตอกนมาและเปนทยอมรบของสวนรวม ประเพณเหลานมลกษณะของการปฏบตทแตกตางกนออกไป บางอยางหามประพฤตใครฝาฝนถอวาผดรายแรงตองถกสงคมลงโทษ แตบางอยางใครจะประพฤตกไดหากไมประพฤตกไมถอวาผด บางอยางกเสอมไปหรอเลกราไป เมอมวลชนเหนวาไมมประโยชน หรอบางอยางกรบเอามาจากลมอนแลวน ามาประยกตใหเหมาะสมแกกลมของตน คนไทยมประเพณตลอดทงป ประเพณตาง ๆ มผดแผกแปลกกนอยมากตามชนและฐานะของบคคล ทงนดวยเหตผลทมความแตกตางกนในเรองก าล งทรพย ความสงบเสงยมเจยมตนของผนอยทธรรมดายอมมนสยสภาพออนโยนไมทะนงยกตนขนเทยบเสมอผใหญจงมกจะยนดท ากจของตนดวย การลดหยอนลงมาตามสมควร เมอมผกระท าตามกเลยกลายเปนประเพณไปเองโดยความนยม สวนผใหญทมก าลงทรพยและมความสามารถในการคดใหเกดศลปะยอมมหนาทเปนผน าผนอยใหไดเหนและรจกสงทดงามตาง ๆ จงตบแตงการงานใหวจตรพสดารขนตามความถนดและความสามารถของตนอนจะยงความรและความรนเรงใหแกผนอยไดโดยทว ๆ ไป นบวาเปนการเกอหนนกนในทางทควร การทประเพณเป ลยนแปลงไปดวยเวลา และการผดแผนกกนตามขนบคคลเปนเหตใหประเพณมอยหลายอยางตาง ๆ กน โดยทวไปประเพณไทยแบงไดเปน ๒ ประการ ไดแก ประเพณสวนบคคลภายในครอบครว เปนตนวา ประเพณการท าบญบาน ประเพณการแตงงาน ประเพณการปลกเรอน การบวช ประเพณกา รท าขวญ ประ เพณการท าบญ และการสนกสนานร นเรงของกลมชนนน ซงไดถอปฏบตสบตอกนมา ไดแก ประเพณท าบญ ตกบาตร ท าบญปใหม ท าบญวนมาฆบชา ท าบญตรษ ท าบญสงกรานต ท าบญวนวสาขบชา ประเพณบวชนาค ท าขวญนาคแหนาค ประเพณท าบญ วนอาสาฬหบชา ท าบญเขาพร รษา ประเพณถวายผาอาบน าฝน ประเพณท าบญตกบาตรขาวสาร ท าบญสารท ท าบญวนออกพรรษาท าบญตกบาตรเทโว ท าบญทอดกฐน ท าบญทอดผาปา ท าบญลอยกระทง ท าบญเทศมหาชาต ท าบญวนเฉลมพระชนมพรรษา และท าบญวนเกด รวมทงประเพณสวนรฐบาลอนเปนประเพณททางราชการไดจดขน


ซงเกยวเนองดวยพระราชพธฉตรมงคล พระราชพธพชมงคลและจรดพระนงคลแรกนาขวญ พระราชพธตรยมปวาย พระราชพธโลชงชาและพธวางศลาฤกษ เปนตน และจะขอกลาวถงประเพณไทยบางอยางพอเปนสงเขปดงตอไปน ประเพณเกยวกบการเกด (เสฐยรโกเศศ , ม.ป.ป) การเกด โบราณถอวาส าคญจงมประเพณทถอปฏบตเปนอนมากตองเตรยมการเพอการคลอด การอยไฟ เมอคลอดแลว มประเพณฝงรก เปนอบายระบทดนทพอแมจะยกใหเปนสมบตของลกตอไปในวนขางหนากลาวคอ พอจะน ารถไปฝงพรอมกบพราวงอก 2 ตน สมมตเปนตนมะพราวเงนและมะพราวทอง คนโบราณจงมค าพดวา “รกราก” รกเปนของลก แตรากเปนของตนมะพราวทน าไปฝงปลกไวพรอมกนเปนวธการอนแยบคายของพอแมทประสงคใหลกเจรญเตบโตขนพรอมกบจตส านกระลกถงถนของตน และท าความคตอบแทนเปนการสอนใหลกกตญญตอบานเกด ส วนมะพราวกเปนพชทอ านวยประโยชนอเนกประการในชวตประจ าวน เชน เนอมะพราวน าไปประกอบอาหารคาวหวาน น ามะพราวออนใชดมได ใบน าไปสานปลาตะเพยนตะกรอหรอหอขนม หออาหาร กานใบน าไปท าไมกดเยบกระทง หรอท าไมกวดทางมะพราวน าไปปกท ารวบาน หรอมงหลงคากนแดด กะลามะพราวน าไปท าซออ ซอสามสาย ใชนวดหลง แขงเดนกะลา ใสอาหาร สมไฟใหลกโพลง ใชแสดงหนงใหญ กาบมะพราวแขงใชเปนแปรงขดพน ใชท าจกขวด ท าเรอลอยน าเลน ใชเลนกาฟกไข และ เลนไมหง สวนกาบมะพราวออนใชขดลางภาชนะได เปนตน การท าขวญ 3 วน เป นประเพณทเชอถอกนมาแตเดมวา ผเปนผปนรปรางลกษณะ แลวคอยดกจบวญญาณใสรปนนใหมชวตกอนสงเขาครรภมารดา เมอเดกเกดมาจงเอาใสกระดงแกวงถามวา “สามวนลกผ สวนลกคนลกของใครมาเอาไปเนอ ” มผมารบซอซงจะตอบวา “ฉนรบซอเปนล กฉนเอง” ผนเรยกวาแมชอ ในระหวางสามวาถอวาเดกอยเขตอนตราย ครงเขาเขต “สวนลกคน” จงท าพธรบรองมงขวญ 3 วนโดยมากท ากนเฉพาะในครอบครว ประกอบดวยบายศรปากชาม มดายสายสญจนยาวขนาดผกขอมอไดพาดไว เทยนเลกปกบนเชงเทยนเลมหนง โถกระ แจะแปงส าหรบเจมหนา ขนเลกใสน ารอนอนกบชอนเลก ๆ ส าหรบปอนเดก ครงถงเวลาท าขวญ ผใหญในวงศตระกลจะจดรปเทยนบชาพระรตนตรยแลวสวดบทชมนมเทวดา เพอขอความสามคคแลวยกชามบายศรนนตงทางหวเดกซงมผอมอยในเบาะตรงหนาผท าขวญ ตอจากนนหยบดายสายสญจนขนฟาดเคราะหโดยเอาดายนนลบลงบนแขนและขาเดกขางละเสน เพอเรยกสงรายตาง ๆ ใหออกจากตวเลกเรยบรอยแลวเอาดายนนเผาไฟจากเทยนทจดใสเชงเทยนไวทง ๔ เสน จงหยบดายเสนใหญขนใหพรโดยขมวดดายไวตรงกลางน ามาผกทขอม อและขอเทาเดกแลวเจมแปงกระแจะทหนาผาก เพอความเปนมงคลเสรจแลวเอาชอนเลกตกน าในขนปอนใหเดกกน 3 ครง เปนเสรจพธ เมอเดกมอายครบ 1 เดอนยอมหวงไดวาเดกนนพนเขตอนตรายอยางแนนอนแลวจงจดใหมการท าขวญตงชอ เรยกวา ท าขวญเดอน เปนการบอกกลาวแก วงศาคนาญาตใหรทวกนวามจ านวนญาตเพมขนอก 1 คน พธทจดท านนขนอยกบฐานะของแตละบคคลมทงพธพทธและพธพราหมณปนกน กลาวคอ มสวดมนตเยนกอนวนฤกษทโหรหาใหตามดวงชะตาของเดก รงขนเชาเลยงพระและท าขวญ


เดกดวยสา ยสญจนแลวเผาไฟทง แลวผขอมอขอเทาเจมหนาดวยแปงกระแจะ หยบชอนเลกตวน ามะพราวออน โดยแตะทปากเดกพอเปนพธวาใหเดกกน แลวจงจดเทยนในแวนทงสามยกขนอวยชยใหพรแกเดก 3 ครง แลวจงสงแวนออกไปใหญาตพนองหรอแขกทมาชวยงานนนรบตอ ๆ ไปทละแวน ทางซายโดยหนขวาใหเดกเพราะถอวาขวาเป นมงคล ขณะเดยวกนพณพาทยดนตรประโคมไปตลอดจนจบการเวยนเทยนสมโภชครงครบ 3 รอบแลวกสงแวนเทยนไปใหพราหมณรบไปปกไวในขนขาวสารทละแวนจนครบสามแวนแลวน าใบพลซอน ๆ กนโบกปดควนเทยนซงเกดจากพระเพลงผยงชวตมนษยใหสความสวสดนนไปทางเดก เมอเสรจการเวยนเทยนสมโภชแลวพราหมณกจดปเปลเดกดวยเบาะหมอนอยางเรยบรอย น าของทจดใสพานไวส าหรบใหเดกลงวางตามขอบเปลและใตเบาะใตหมอน อมแมวเลยงลงวางในเปลแลวกอมออกปลอยไป ตอจากนพราห มณกรบตวเดกลงนอนในเปลแลวเหกลอมเปนอนเสรจพธ ตอจากนไปบรรดาญาตพนองทตองการมอบของขวญเดก กใหน าไปวางไวในเปลโด ยเฉพาะมะพราวเงนมะพราวทอง ๒ ผล นนใหน าไปปลกพรอมกบฝงรกของเดกนนในทดนแหงใดแหงหนงเปนการแสดงวาใหพนทตรงนนแกเดก ซงตอไปภายหนาจะไดเปนเคหสถานของเดกนน ครงเมอเดกมอายยางเขาวยหนมและสาวโดยถอตามคตนยมของชาวอนเดย คอ ชายอาย 13 ป หญงอาย 11 ขวบ จะมพธโกนจกซงเปนประเพณทจดขนเพอบอกกลาวแกญาตพนองและเพอนฝงอกครงน การโกนจกนนยมท ารวมกบพธมงคลอน เชน ขนบานใหมหรอท าบญวนเกด เปนตน พธการโดยสรปมสวดมนตเยน รงขนเลยงพระ แลวกตดจกเดกตามเวลาฤกษดวยผเปนประธานในพธตดจกเดกปอยท ๑ ผเปนผใหญในตระกลตดปอยท ๒ และพอเดกตดปอยท ๓ โดยผมทง ๓ ปอยนนจะผกปลายไวดวยสายสญจนกบแหวนนพเกาและใบมะตม เมอตดผมเดกทง ๓ ปอยใหสนแลวผโกนผมกจะเขาไปโกนผมใหเรยบรอยเกลยงเกลา แลวน าเดกไปนงยงเบญจา เงน หรอทองตามทม ผทมาในงานกเขาไปรดน าพระพทธมนตนนใหแกเดกไปแตงตวใหมใหเหนว าแยกเพศออกจากการเปนเดกแลว เมอแตงตวเสรจ และใสมงคลเรยบรอย กน าเดกออกไปใหถวายของแตพระทฉน แลวรบพระจากนนกลบมาพกผอน จนถงเวลาบายประมาณ ๕ โมง จงน าเดกออกมาท าขวญตามพธพราหมณ คอ ผกขอมอ เจมแปงหอมน ามนจนทร ปอน ามะพราวแลวเวย นเทยน ๓ รอบ เปนเสรจพธ จะเลยงดแขกตอไปกได สวนผใดตองการจะมอบของขวญใหแกเดกใหน ามามอบตอหนาผใหญหรอจะสงมาใหภายหลงกได ประเพณกลอมลก สมยกอนเมอลกนอยเกดใหมอยางนอยใน ๓ วนหรอ ๗ วนแรกจะไดนอนเบาะทยดนนหลวม ๆ นอนแลวอบอนสบายคลายอยในทองแม ตอจากนนในเวลากลางวน ญาตผใหญกจะน าใสเบาะอมไปนอนในเปลซงมหลายแบบและท าดวยวสดหลายประเภท เชน เปลผา เปลเชอก เปลหวาย เปลไมไผ และเปลกระดาน เปนตน เมอน าลกไปนอนในเปลกตองมการไกวเปล การไกวเปลเคลอนทไปมาท าใหมลมโกรกตลอดเวลาชวยใหเดกเยนสบายด ซงเมาะสมกบสภาพของเมองไทยทเปนเมองคอนขางรอนจงชวนใหลกนอนหลบงายอกประการหนง เพอตดความกงวลกลวเรองมดจะไตมากดลกเพราะอาจมเศษอาหารหกหลงเหลออยบนพนเรอน เมอมดมากนอาหารนนกอาจจะไตเลยไปกนลกได หรอการไกวเปลกอาจเปนการปองกนแมลง หรอยงบนมากดลกนอนหลบแมจะอมลกทงเบาไวในตก


เพอใหลกดดนมอาจขยบมอขยบเขาใหเคลอนไหวใหลกรสกตววามแมอยใกล ๆ แลวแมกกลอมใหลกนอนเหมอนเมอไกวเปลตอนกลางวน การกลอมลกไวกบอก หรอไกวอยในเปลกตาม ลวนแตเปนการแสดงความรกความเอนด ความสนทสนมและความผกพนอนบรสทธลกซงของพอแมทมตอลกทงสนแลวถายทอดความรสกเหลานนจากแมไปสลกจากสายใจไปสายเปล ลกจะเกดความสขทางจตใจมความอบอน ไมอางวาง รสกวามแมคอยเอออาทรหวงใยอยใกล ๆ การเหกลอมลกนบวาชวยใหลกมสขภาพจตดตงแตยงเดกไดอกประการหนง เพลงกลอมลก มเนอหาทนาสนใจมแนวคดหลากหลายและมปรมาณมากพอสมควรเนอหาของเพลงกลอมลกจะแสดงถงความรก ความผกพนระหวางแมกบลก แสดงความรกความหวงแหน หรอแสดงใหเหนถงวธการเลยงดลกของพอแม ความเชอและความหวงทจะฝากมฝากไขกบลก นอกจากนนกอาจจะกลาวถงดานสงคมวทยาเกยวกบการอบรมสงสอนความเชอ และความเปนอยดานธรรมชาตวทยา เชน ตนไม ดอกไมและสตวตาง ๆ รวมทงดานศาสนา วรรณคด และดานประวตศาสตร ดงตวอยาง

นกเขา * นกเขา ขนแตเชาจนเยน ขนไปเถดแมจะฟงเสยงเลน พอคณคนเดยว

นกเขาเถอน * นกเขาเถอน ใหอยเรอนเลยงนอง แมจะไปขาดของ เลยงนองเถอพอคณ

เจาเนอละมน * เจาเนอละมน เกบดอกพกลบานเยน เกบมารอยกรองใหแมทองขาเลน เนอเยนแมคนเดยว

เจาเนอละมน* เจาเนอละมน นอนใตถนยายรอด เปดมนไซไกมนตอด ยายรอดชางเลยงไว *อางจาก เสฐยรโกเศศ. (ม.ป.ป).การเกด. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ :แมค าผาง.


ประเพณตกบาตร เปนประเพณทถอปฏบตกนมาแตโบราณ กาล มการตกบาตรประจ าทกวน ประจ าวนเกด วนคลายวนเกด วนพระ วนเทศกาล หรอวนทก าหนดท าบญเปนพเศษสวนมากจะตกบาตรคราวละ ๑, ๓ หรอ ๙ องค ทจรงจ านวนพ ระสงฆไมส าคญ ขนอยกบศรทธ าและความสะดวกมากกวา แตถอกนวาเลข ๙ เปนเลขมงคลสวนสงของทน ามาตกบาตรไดแกอาหารคาวหวาน ผลไม เครองดม ดอกไม ธปเทยน ยารกษาโรคและของใชประจ าวนหากเปนการตกบาตรพรอมกนมาก ๆ ในเทศการนยมใชขาวสารอาหารแหงและของทเกบไวไดนานแทน ประเพณบวชเณร โดยมากมกท ากนเงยบ ๆ เฉพาะในวงศญาตภายหลงเดกโกนจกแลวโดยผใหญจะจดดอกไมธปเทยน ไตรครอง เครองใชสอยบรโภค อนประกอบดวยทนอนหมอน มง เครอเรอนและของกนตามความเหมาะสมแลวแตงตว โกนหว โกนคว และตดเลบ ใหเรยบรอย พาเดกไปวด จดธปเทยนดอกไมบชาพระพทธรป แลวจงน าดอกไมธปเทยนทท าเปนแพเขาไปถวายตวก บพระอปชฌายซงจะรบเปนผอปการะตอไป เมอทานใหศลใหโอวาทและใหครองผาเหลองแลวกนบวาเปนเณร พอแมกจดใหเณรถวายของสนองคณพระอปชฌายและพระสงฆทมารวมรบรดวยนนตามจ านวนทนมนตนนตามจ านวนทมนต แลวไปสงเณรยงทอยทางวดจดไวให พรอมทงถวายของเครองใชเปนอนเสรจพธ เณรจะพ านกทวด เพอการศกษาศลธรรมอนเปนหลกของชวตและสมมาอาชพ ตอไปจะลาสกเวลาใดกได ประเพณบวชพระ นยมท าเมอชายไทยอายครบ ๒๐ ปบรบรณ การบวชพระเปรยบเสมอนการเขามหาวทยาลยชนสงสดของโลก เพอตอส กบโลกทมนษยจะหนไมพนนนเองเวลาทจะอยเลาเรยนมไดมเขตจ ากดวาตองเกนกวาสามเดอนเมอพนฤดกาลออกพรรษาแลวจะลาสกหรอจะสมครใจอยตอ กแลวแตความพอใจ เพอตกลงใจวาบวชตอญาตทนองกอนวนบวชหนงวน จดการสมโภชเรยกวา ท าขวญนาค เจานาคจะตองโกนหว โกนคว โกนหนวดตดเลบ นงหมดวยเครองตกแตงกายทงดงาม มแกวแหวนเงนทองตาง ๆ อนเปนสงทแสดงความฟงเฟอในทางโลก เสรจแลวไปนงทหนาโตะบายศรตามพธพราหมณ ฟงค าท าขวญนาคจบแลวสมโภชนดวยน าสงข เจมหนา เวยนเทยน และประโคมดวยดนต รไทยทามกลางญาตสนท มตรสหาย วนรงข นเจานาคอาจจะขนมาตามอยางพระพทธเจาเสดจออกบรรพชา มขบวนแหพรอมดวยอฐบรขาร คอ เครองใชสอยของพระสงฆมแปดอยาง ไดแก สบง จวร สงฆาฎบาตร มดโกน หรอมตดเลบ เขม ประคดเอว และผากรองน า รวมทงดอกไมธปเท ยนทจะใชในการพธ เมอถงวดบดาของเจาสาวจะจงแขนลกชายเขาโบสถเปนการแสดงความชนชมย นดทมลกด แลวสงไตรครองใหเจานาครบไปสงถ วายอปชฌาย ตอจากนนด าเนนการไปตามขนตอนของการบวชจนกระทงพระบวชใหญไปยงกฏทก าหนดใหพ านกเปนอนเสรจงานบวชบาง คนกมงานฉลองพระบวชใหมโดยมการสวดมนตเยนแลว เลยงพระเชาเชนเดยวกบงานมงคลทวไป ประเพณท าบญเลยงพระ มกจะปฏบตในโอกาสส าคญ เชน ครบรอบวนเกดขนบานใหม แตงงาน เปดกจการใหม สงทายปเกาตอนรบปใหม การท าบญประจ าป หรอท าบญอทศสวนกศลให แกผทลวงลบไป จ านวนพระสงฆนมนตมาหากเปนงานมงคลมกเปนจ านวนคตงแต ๖ รปขนไป สวนงานอวมงคลมกเปนจ านวนทตงแต ๕ รปขนไป การท าบญเลยงพระมไดนมนตพระมาเพอถวายภตตาหารเทานน แตเปนการนมนตพระสงฆมาเจรญพระพทธมนตสวดบทถวายพรพระ จากนนจงถวายภตตาหาร


พระพทธรปแทนพระพทธเจาถวายภตตาหารแดพระสงฆ เสรจแลวถวายจตปจจยไทยธรรม พระสงฆกลาวอนโมทนายถา เจาภาพกรวดน า พระสงฆสวดบทใหพร ประพรมน ามนตและเจมประตหนาตาง เมอพระสงฆกลบแลว ปดทายดวยการเลยงอาหารผมารวมงาน ประเพณแต งงาน หลงจากบวชเรยนแลวผชายไทยควรคดถงการแตงงานเพอตงตนและวงศตระกลของตนใหได โดยเลอกหาหญงดตามสมควรแกฐานะแลวใหผใหญฝายตนชวยจดการสขอตอผใหญฝายหญง เถาแกจะน าเงนสนสอดและทองหมนไปมอบใหฝายหญง เพอ เปนการประกนสญญาวาจะไมท งขวางรางหยา เมอหมนกนแลวผใหญมกจะจดการตกลงกนปลกเรอน ทเรยกวา เรอนหอ สวนมากฝายหญงมกจะใหปลกทางบานของตน เพราะกลวถกทงนนเอง เมอปลกเรอนหอเสรจ ดงนนเมอจะเรมพธแตงงาม จงมกจะตงตนดวยการขนเรอนกอนโดยสวดมนตเยน ร งขนเชาเลยงพระใหเจาบาวเจาสาว ตกบาตรดวยกนเพอแสดงวารวมศาสนากน เมอพระฉนเสรจและเจาบาวเจาสาวถวายของแลว พระสงฆรปหนงเปนผพรมน าพระพทธมนตใหทวเรอน ทวคน แลวพระทงหมดกลบวดเปนเสรจงานขนเรอน ถงเวลาเยนท าพธรดน าเจาบาวเ จาสาวตามล าดบ เสรจการรดน าใหพรแลว กมการเลยงน าชาแกผทมารวมงานและมกจะมของแจกเปนเครองขอบคณแกผทมาชวยงานดวย สวนผทมของขวญมาใหคบาวสาวกมอบไดตอนนหรออาจสงมากอนหรอหลงวนงานกได เมอเสรจพธรดน าแลวจะมการเลยงขาวเยนกนในระหวาง ๒ ตระกลเพอใหไดรจกสมาคมกนตามสมควรบางรายกมมโหรบรรเลงไปจนถงเวลาฤกษปทนอนอนเปนสวนหนงของการขนเรอนดวยกลาวคอ เมอถงฤกษผใหญคหนงทแตงงานอยดวยกนมายงยนดวยความสขจะเข าไปในหองจดการปทนอนแลวใหศ ลใหพรแกคบาวสาวเปนเสรจพธแตงงาน ตอจากนไปเจาบาวเจาสาวกน าดอกไมธปเทยนแพไปไหวญาตพนองทนบถอ เพอจะไดรจกกนตอไป ประเพณปลกเรอนและตงศาลพระภม เมอคนโบราณจะปลกเรอนมกจะเรยกชางไมมาบอกความประสงควาจะปลกเรอนอยางไร แลวขอใหชา งรบไปออกแบบใหดกอนชางจะลงมอสรางเรอนหลงเลก ๆ ขนเปนตวอยางดวยไม เมอผจางชอบใจแลวชางกจะขยายสวนเรอนหลงเลกใหใหญออกไปตามตองการ ค าพงเพยทวา “ปลกเรอนตามใจผอยผกอตามใจผนอน ” เมอสรางเรอนหลงใหญเสรจแลว คนโบราณจะตดเสาไมทเหลอใชไปปกไวทมมบานตนหนง แลวน าเอาเรอนตวอยางหลงเลกเหมอนเรอนตกตานนไปตงไวทนนเปนเรอนเสาเดยว สมยกอนจงเหนวาเรอนหลงเลกกบเรอนหลงใหญจะมรปรางเหมอนกนอนงไทยบางเหลาถอวาเสาเรอนดานหวนอนในหองนอนเปนเสาผเรอน เ มอจะเชนผเรอนกนยมท าทเสานน ตอมาเมอบางบานมเรอนเลกอยทมมบานดงกลาวแลวจงเชญผเรอนลงมาอยทนนแลว เรยกวา “เรอนผ” หรอ “ศาลผ” ภายหลงกลายมาเรยกวา “ศาลพระภม ” ดงนนถาจะรกษาประเพณโบราณกจะตองสรางศาลผหรอศาลพระภมใหม รปรางเหมอนเรอนของตนแตทงนควรจะตองทราบไวดวยวามชาวไทยภาคกลางเทานนทนยมปลกศาลผหรอศาลพระภมกนเพราะการปลกศาลดงกลาว ไมใชคตทงทางพระพทธศาสนาและศาสนาพราหมณ ดงจะสงเกตเหนไดวาตามวดวาอารามตาง ๆ ไมปลกศาลผ หรอศาลพระภมเลย


ประเพณขนบานใหม เมอไดฤกษไดวนแลวจะมการขนบานใหม สวนใหญจะนยมขนบานใหมในตอนเชา (เชาเทาไหรยงด) สวนมากนยมขนบานใหมตอน ๖ โมงเชา ไมเกน ๓ โมงเชา ในการขนบานใหมสงทตองเตรยมมดงตอไปน ขนหมากเบง ๑ ค ขน ๕ ขน ๘ ฟก,หมอน,ผาหม (๑ ชด) พาขาว ๑ พา พาขวญนอย ๑ พา พาขวญนอย ๑ พา (ไมจ าเปนตองท าทกบานมกรณจะสตรขวญ) พธกรรม ในดาน พธกรรมในตอนเชาบางบานจะมการนมนตพระสงฆฉนภตตาหารเชาทบาน แตสวนมากจะไมนมนตพระเพราะถอวาสนเปลองคาใชจาย นอกจากนแล วกมการบอกกลาวผเฒาผแกทเจาของบานนบถอมาโดยมล าดบขนตอนวธการดงตอไปน กอนเวลาจะขนบานใหมจะมการแบงออกเปน ๒ พวก พวกทหนงมจ านวนมากพวกนจะท าหนาทเปนเจาของบานอยกบบาน พวกนจะเอาใบกลวยมาวางไวทดนตรงทางขนบนได เอาหนม าทบไวแลวคอยดอย อกพวกหนงประมาณ ๓ คน มหนงคนเปนหวหนาท าหนาทสะพายยามใบใหญ สวมหมวก ในยามนนจะประกอบไปดวย สว คอน ของทเปนมงคล เชน เขาสตว งาชาง เงน ทอง ขมน ของใชในบาน (สบ แปง ฯลฯ ) อก ๒ คนจะหาบคอนของกนทกอยาง เสอผา พอได เวลาหวหนาจะเดนออกหนาพอถงบานแลวจะยนดนดหนงแลวพาลกหาบเดนเวยนขวา (ใหบานอยดานขาวมอ ) สามรอบมาหยดยนทบนได ยงไมขนบานฝายทท าหนาทเปนเจาของบานซงคอยจองอยแลวกท าเปนขงขงพอไดทกถามและตอบกนพอพราหมณกจะเหยยบหนลางเทา แลวจงขนบาน เอายามไปหอยไวทเสาแฮก (แรก) ยานนจะแขวนไว ๗ วนจงจะเอาออกได แตกอนหอย พอพราหมณจะหยบเอาสวกบคอนออกมาจากยามแลวเอาคอนตสวเพอหอยยาม ๗ ครง และวางค ามงคลแตละครง ดงน ครงทหนง ใหไมฆองเกาก า ครงทสอง ใหไดค า (ทอง) เกาหมน ครงทสาม ใหไดเลาขาวหมน ครงทส ใหไดเมยสาวมานอนพวงขาง ครงทหา ใหไดชางมานอนเทยมโฮง ครงทหก ใหไดชายโถงมานอนเฝาเลาขาว(ยงขาว) ครงทเจด ใหไดผเตามานอนเฮอน (บาน) ตอกเสรจแลวกเอายา มหอย จากนนฝายเจาของบานกจะบอกกนวา ปทนอนตอนรบพอใหญ แลวกเอาฟกเอาเสอมาปใกลเสาหอยยาม และหนหวไปทางหอยยามลงปทนอนเสรจกเชญพอพราหมณนอนพก พอพราหมณจะนอนเอาผาคลมหวตลอดเทา เจาของบานกนอนเอาผาคลมหวจนเทาเชนกน แลวทกคนตองท าเปนหลบนอนกรน ทนใดนนกใหมคนขนไก เอก อ เอก เอก ๒ – ๓ ครง พอพราหมณและเจาของบานกตนมาพรอมกนเจาของบานกจะแกความฝนวา “ฝนดคนนดมลาภ ” เมอแกความฝนแลว พอพราหมณจะใหพรวา “นอนหลงใหเจาไดเงนพน นอนฝนใหเจาไดเงนหมน นอนตนใหเจาไดเงนแสน มอแปนใหเจาไดแกวมณโชต โทษฮาย (ราย) อยามาพาน มารฮาย (ราย) อยามาเบยน ” เสรจแลวกจะเปนการผกแขน เลยงขาวแขกถอเปนอนจบพธ


ประเพณตรษสงกรานตและสรงน าหรอรดน า ตามประเพณเดมของไทยนบเดอนปตามจนทรคตวนขนปให มจะเปนวนขน ๑ ค า เดอนอาย วนสนปเกาจะเปนวนแรม ๑๕ ค า เดอน ๑๒ ภายหลงเปลยนมานบเดอนปตามสรยคตคลายประเพณของอนเดยวนขนปใหมจงเปนวนขน ๑๕ ค า เดอน ๕ และวนสนปเกาจะเปนวนแรม ๑๕ ค า เดอน ๔ ดงนนวนขนปใหมของไทยจงตกอยในประมาณ วนท ๑๓ – ๑๔ เมษายน เมอพระอาทตยโคจรเขาสราศเมษ เรยกวนสนปเกาและขนปใหมวา “วนตรษสงกรานต” แตโบราณเมอใกลจะถงวนดงกลาว ชาวบานจะรบท างานใหเสรจไมใหคงคาง เตรยมขาว น า อาหารไวใหเพยงพอตอนเชาจะไปท าบญทวด ตอนเยนจะเ ลนเพลงและชวงชยประกอบดวย ชวงร า ชวงใช และ ชวงขขา ครนตอนค าจะเลนเขาทรงแมศรผกลอง ผลอบ ผลง หรอผกระดง ตามความนยมของแตละทองถน สวนตอนกลางวนจะไปรดน าผใหญทนบถอและนมนตพระบงสกลกระดกหรอชอผตายเพออทศสวนกศลไปใหเปรตชนหรอผตายไปแลวในวนสดทายจะนดกนกอพระทรายสรงน าพระพทธรปและพระสงฆ โดยแตละหมบานจะนดกนไป วาจะไปวดใด เมอสรงน าพระเสรจแลวมกจะรดน ากนเองดวย ฉะนนผทจะไปกอนพระทรายและสรงน าจงเรยมตวพรอมทจะไปรวมสนกกบการเปยกน าดวยความยนด เมอเขาเขตทก าหนดนดกนไวไมมการไลสาดน ากนโดยไมเลอกหนานบวาเปนประเพณทดงามและเปนมงคล แตโบราณเมอถงเทศกาลสงกรานตผใหญจะสอนใหรกษาสรสามประการดงมผกอยในนทานสงกรานต ซงพวกเราสวนใหญจะคนเคยกนดเพราะทกปพอถงวนสงกานตทวหนากน สรปไดวา กบลพรหมลงมาถามปญหาธรรมบาลกมารโดยสญญากนวาหากผใดแกไมไดตองตดเศยรผนนบชาอกฝายหนง ปญหาสามขอนนคอ เวลาเขา เวลาเทยงและเวลาค าราศอยทไหน ธรรมบาลกมารตอบไดโดยอาศยความรวาตอนเชาราศอยทหนาตองลางหนา ตอนเทยงรา ศอยทอกตองลบอก และตอนค าราศอยทเทาตองลางเทา กบลพรหมแพจงตองตดเศยรตอนบชาธรรมบาลกมาร ทงนมขอแมวาถาตงเศยรพรหมไวบนแผนดนไฟจะไหมโลกธาต ถาโยนขนไปในอากาศฝนกจะแลงไมตกตองตามฤดกาล ถาทงลงไปในมหาสมทรน าจะแหงขอด ดงนนจ งตองใหธดาทงเจดน าพานมาร องรบเศยรตนไวแลวน าไปบชาทถ าครธธล พอครอบปหนงกน าออกมาแหครงหนง นทานสงก รานตเลากนมาแตครงใดไม ปรากฏหลกฐานแนชด เขาใจวานาจะมมาพรอม ๆ กบประเพณสงกรานตของราษฎรหรอพระราชพธสมพจฉรฉนทของเจานาย ซ งอาจมมาแลวแตครงสโขทย เพราะเมอแรกสรางกรงศรอยธยาโบราณในพระราชก าหนดกฎมนเทยรบาลกไดแสดงพระราชพธนไวแลวผคนไดฟงนทานเรองนกนมาเรอย ๆ โดยไมมผใดตดใจเรองนกพดภาษาคนได ไมมผใดต าหนธรรมบาลกมารทใชความคดของผอนเปนของตนเองเพอเอาตวรอด หรอแมกบลพรหมซงเปนเทพมหตาทพยกไมใสใจทจะใชประโยชนจากหตาของตนเลง หรอเอยงฟงขอเทจจรง กลบใจเบายอมแพเดกเจดขวบงาย ๆ ดชางไมมเหตผลอนสมควรเสยจรง ค าสอนเรองการรกษาสรของคนโบราณจากนทานสงกรานตนน หากปฏบตตรงตามตวอกษร คอ เพยงลางหนา ลบอกและลางเทาเปนกจวตรประจ าวนตามทแนะน าไวกคงไมไดแสดงภมปญญาไทยใหประจกษแตประการใด เพราะลางหนาตอนเชาทกคนท ากนอยแลวจนเปนนสย ลกบอกตนตอนกลางวนผชายอาจท าไดแตคงไมสะดวกโดยเฉพาะอยางยงบรรดาผหญง ยงตองออกไปประกอบอาชพนอกบาน


จะท าไดอยางไร สวนลางเทาตอนค าจะไมนาจะมปญหา แตจะมสกกคนทจะคดถงค าสอนสองขอหลงนและคนโบราณคงไมสอนใหปฏบตแตเพยงเทานนเปนแน ดงนนจงเชอวาค าสอนดงกลาววาจะตองมขอคดส าคญซอนอยอยางลกซงมากกว าเปนเพยงบทรอยกรองทกลาวหรอนทานทเลากน ค าสอนนนทแทใหขอคดส าคญอยางไรบาง ขอคดส าคญทไดจากค าสอนเรองการรกษาสรของคนโบราณ ม ปรากฏดงผรไดกลาวไดอยางนาสนใจ ตอนเชาสรหรอราศอยทหนา คนทงหลายจงตองลางหนานน ขอนนาจะ หมายถงปฐมวยอนเปนวยทตองศกษาศลปวทยาซงเปนเครองท าให หตาสวางมองไกลออกไปการมความร ยอมหาทรพยสนได ทงโจรกลกไปไมไดและเพอนฝงกยนดคบหาสมาคม ตอนเทยงราศอยทตวตองลบอกนน ขอนนาจะหมายถง มชฌมวยอนเปนวยทตองมงแสวงหาทรพย ยศ เกยรตและไมตร อปสรรคชวตชว งนมมากมายถงจงตองอาศยธรรม ะเปนเครองเตอนใจเปนส าคญ ชวยใหใจสงบเยนและแสงสวางดวยเหตผลประกอบดวยความหนกแนนและบากบนฟนฝาอปสรรคนานาประการ เพอใหบรรลถงจดประสงคเหมอนเอาน าเยนลกบอกฉะนนสวนตอ นค าราศอยทเทาตองลางเทานน ขอนนาจะหมายถงปจฉมวยอนเปนวยสดทายของชวตเสมอนไมใกลฝงรงแตจะลม ฉนนน วยนจ าเปนตองเตรยมตวทางตอไปยงโลกอนอกจงตองเตรยมเทา คอ เครองเดนใหสะอาด หากเดนดวยเทาไมสะอาดกจะไปทคตแตถาเด นทางดวยเทาสะอาดกจะไปสสคต เปนการสอนใหท าความดบนปลายชวตโดยลางสงไมสะอาดใหหม ดไปจากใจดวยการท าบญกศล รกษาศล และบ าเพญเพยรภาวนา อนงขอคดส าคญทไดจากนทานสงกรานตเกยวกบเศยรกบลพรหมทยงคงตงไวบนพานเพอบชา และตองน าออกมาแหในวนสงกรานตเปนประจ าทกปนน อธบายไดวา พระพทธเจาทรงบญญตธรรมะขอหนงเรยกวา พรมวหาร หมายถง ธรรมมะเปนทอยของพรหม ผใดมธรรมะขอนไดชอวาเปนพรหม เชน บดามารดาเปนพรหมของบตร เปนตน บางแหงเรยกพรหมสหนา ถอวาเปนคณสมบตควรมประจ าต วโดยม หนาเมตตา หนากรณา หนามทตา และหนาอเบกขา หากโลกขาดธรรมมะขอนกจะเดอดรอนร าไป ผคนจะอจฉาพยาบาทอาฆาตจองเวรกนรบกนหรอเบยดเบยนกนดวยวธตาง ๆ ดงเปรยบใหเหนวา หากขาดพรหมวหารเสยดวยการโยนเศยรพรหมลงไปในทตาง ๆ จะท าใหโลกวปรตได กลาวคอ อากาศจะแหงแลงไมหลงฝน เมทนดลจะลกเปนไฟและมหาสมทรจะขาดน า แตถาตางคนตางบชาพร หมวหารธรรมประจ าใจเฉกเชนนางสงก รานตยงคงแห หรอชเศยรพรหมไวจนถงปจจบน โลกจะสขสงบสนตตลอดไปดงนนในวยทงสาม ทกคนควรบ าเพญพรหมวหารใหมในตน เพราพรหมว หารธรรมเปนธรรมยงโลกใหเปนอยโดยสวสด หากขาดพรหมวหารธรรมเสยแลวโลกจะเดอดรอนไปทว ประเพณตกบาตรเทโว การตกบาตเทโว จะกระท ากนในวนแรม ๑ ค าเดอน ๑๑ คอ หลงวนออกพรรษา ๑ วน ประวตความเปนมาในสมยพทธกาล เมอพระพทธเจาตรสรและเสดจขนไปโปรด พระพทธมารดา โดยจ าพรรษาอย ณ สวรรคชนดาวดงส เปนเวลา ๑ พรรษาและเมอออกพรรษาแลวพระองคไดเสดจกลบโลกมนษย ณ เมองสงกสสนคร การทพระพทธเจาเสดจลงมาจากสวรรคชนดาวดงส เรยกตามศพทบาลวา เทโวโรหณะ ในครงนนบรรดาพทธศาสนกชนผมความศรทธาเลอมใส


เมอทราบขาว ตางพรอมใจกนไปรอรบเสดจกนอยางเนองแนน จนถอเปนประเพณทอดกนมาจนถงทกวน ประเพณลอยกระทง เปนประเพณทถอปฏบตกนทวทกภาคของประเทศไทยตรงกบวนขน ๑๕ ค า เดอน ๑๒ ซงเปนชวงทพระจนทรเตมดวง น าในแมน าเจงนอง ประกอ บกนประชาชนเรมวางเวนจากอาชพการงาน นบเปนชวงทเห มาะทจะประกอบกจกรรมงานรนเร งสนกสนาม โดยพากนไปลอยกระทงตามแมน าล าคลองหนองบง สวนมากมกประดษฐกระทงเปนรปดอกบว รปเรอ หรอรปสตววางไวบนแพหยวกกลวย แตละกระทงจะบรรจธป เทยนดอกไม สตางค ข าวตอกและธงส นอกจากนยงมการตดเลบมอเลบเทา และเสนผมใสลง ไปในกระทงดวย เพอขอขมาแมพระคงคาแทนกายเพอเปนพทธบชา หรอทสะเดาะเคราะหทงนแตละคนจะตงจตอธษฐานตามความตองการของตน เมอลอยกระทงแลวจะเฝาดกระทงลอยไปจนกวาจะลบตา หรอธปเทยนจะด บไป หรอกระทงจะคว าลง หากมผลอยกระทงเปนจ านวนมากจะเหนแสงเทยนเปนเปนประกายระยบระยบไปทวทองน า ดงามตา นาชนชมอยางยงแทจรงการลอยกระทงยงเปนการนอมระลกถงคณประโยชนทตนน าล าธารมตอมวลมนษยและเปนการแสดงถงความใกลชดกบธรรมชาตของสงคมไ ทยดวยกนไปในกระทงดวย เพอขอขมาแมพระคงคาแทนกายเพอเปนพทธบชา หรเพอสะเดาะเคราะหทงนแตละคนจะตงจตอธษฐานตามความตองการของตน เมอลอยกระทงลอยไปจนกวาจะลบตา หรอธปเทยนจะดบไป หรอกระทงจะคว าลง หากมผลอยกระทงเปนจ านวนมากจะเหนแสงเทยนเปนประกายระยบระยบไปทวทองน า ดงามตา นาชนชมอยางยงแทจรงการลอยกระทงยงเปนการนอยระลกถงคณประโยชนทตนน าล าธารมตอมวลมนษยและเปนการแสดงถงความใกลชดกบธรรมชาตของสงคมไทยดวย ประเพณทอดกฐนและธงเรอ ประเพณนนยมท ากนระวางแรม ๑ ค า เดอน ๑๑ ถงกลางเดอน ๑๒ ถาเปนวดหลวงเรยกวา กฐนหลวง คอ เสดจพระราชด าเนนไปทรงทอดกฐนดวยพระองคเอง หากเปนวดราษฎร เรยกวา กฐนราษฎร เวนแตวดราษฎรทเสดจพระราชด าเนนไปทรงทอดเปนพเศษจงเรยกวา กฐนตน พธทอดกฐนตามวดทอยใกลแมน าล าคลอง ผทอด มกจกขบวนไปทอดโดยทางเรอ เรยกวา กฐนเรอ ถาวดอยหางแมน าล าคลอง มกจะจดขบวนไปทางบก เรยกวา กฐนบก กฐนเรอโบราณประกอบดวยเรอองคกฐนถดมาเปนเรอเสบยงอาหาร นอกจากนนเปนเรอโยง ไดแก เรอพายเลกใหญทลากจงเรอองคกฐนและเรอเสบยง สวนเรออ กประเภทหนงมไวส าหรบแขงขนกนเรยกวา เรอแขง เจาของกฐนจดท าธงขน ๓ ชนด คอ ธงมจฉา หรอ ธงนางเงอก ส าหรบปกไวทหวเรอองคกฐน ธงจระเข ส าหรบปกไวทหวเรอเสบยงอาหารเปนสญลกษณของการกนอาหารเพอใหหนกทอง เยยงจระเขผไรลนจงไมร จกรสอาหาร และ ธงตะขาบ ส าหรบปกไวทหวเรอแขงเพราะตะขาบมตนเรยงรายกนตลอดตวเหมอนฝพายของเรองแขง เมอทอดกฐนเสรจแลวจะน าธงทงสามชนดนไปปกไวทหนาวด เพอเปนเครองหมายใหรกนวาวดนนรบกฐนแลว สวนกฐนบกไมจ าเปนตองมธงดงกลาว ภ ายหลงประเพณนไดกลายไปดงจะสงเกตไดวาผทอดกฐนบางรายท าธงทงสามชนดนแลวน าไปปกไวทเรอล าเดยวกนกม ปจจบนใชเรอยนตเปนขบวนทอดกฐน ธงดงกลาวกหมดความหมายไปโดยปรยาย


ประเพณทอดผาปา เปนประเพณทมมาตงแตพทธกาล นบวาเปนการสรางบ ญสรางกศลอยางหนงในพระพทธศาสนา “ผาปา” มความหมายวา ผา (หรอทงพรอมบรวารถาม ) ทวางไปทอดไวเสมอนวาเปนผาทน าไปทงไวอยในปา เพอใหพระสงฆซกเอาไปเปนท านองผาบงสกล ในคมภรธมมปทฏฐกถา กลาววา ครงหนงมเทพธดานางหนงชอวาชาล น ไดเหนพระอนรทธ เมอพระอนรทธไดเหนผานนแลว จงไดถอเอาดวยการบงสกลวาผานเปนผาบงสกลอนอกฤษฎหนอ อาศยตนเหตนท าใหพทธศาสนกชนจงไดด าเนนรอยตามในการถวายเครองนงหม หรอของจ าเปนตาง ๆ ในการด ารงชพในแกพระภกษสงฆ รวมทง ปจจยในการถวายใหแกวดดวย ถอกนวาบคคลใดถวายผาปา กจะไดผลานสงสส าเรจทกประการ ถาบงเกดในเทวดากจะเปนเทวดาทประเสรฐกวาเทวดาทงปวง ถาบงเกดเปนมนษยกจะเปนมนษยทประเสรฐกวามนษยทงปวง ปจจยในการถวายใหแกวดดวย ถอกนวาบคคลใดถวายผ าปา กจะไดผลานสงสส าเรจทกประการ ถาบงเก ดในเทวดากจะเปนมนษยทประเสร ฐกวามนษยทงปวง การทอดผาปาไมมการก าหนดเหมอนทอดกฐนสามารถท าไดทกฤดกาลทนยมกนโดยมากจะท าตอนออกพรรษาแลว คอ หนากฐน เมอทอดกฐนแลวกจะมการทอดผาปาตามไปดวย เวลาทอ ดผาปานน ทานใหทอดตอพระสงฆไมเจาจงรปใดรปหนง (เพราะถอวามอานสงสมากเหมอนกน ) โดยการน าไปวางไว เมอพระภกษสามเณรมาพบเขากจะท าพธบงสกลเขาไปเอากเปนอนเสรจพธ ไมมพธมากมายเหมอนทอดกฐน ประเพณอาบน าศพ เมอคนในครอบครวตายลงถอเป นประเพณกนวา ญาตมตรในครอบครวนนจะตองอาบน าช าระศพใหสะอาดเสยกอน แลวจงแตงตวและน าใสโลงเปนประเพณภายในไมเกยวกบคนภายนอก ตอมาการอาบน าศพไดขยายออกไปถงญาตมตรทอยตางครอบครว แตทเกยวของกบผตาย เชน เปนลก หลาน หรอมตรสหายสนทไม มการปาวประกาศใหคนอนทไมเกยวของกบผตายไปชวยกนอาบน าศพ ภายหลงการอาบน าศพไดเปลยนใชค าวา “อาบน าศพ” เปน “รดน าศพ” คอ รดลงเฉพาะบนฝามอผตายเทานนและแมบคคลไมเกยวของกบผตายเพยงแตรจกกบลกหลานผตายหรอเปนผบงคบบญชา หวหนางานของลกหลานกมาใหเกยรตแกผตายไดตามประเพณ ประเพณสวดศพ โบราณเคยมประเพณสวดพระมาลยใชสวดในงานศพอยแลวและนาจะเรมเสอมลงตงแตรชสมยพระบานสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทไดทรงตรากฎพระสงฆขอท ๑๐ หามมใหนมนตพระสงฆสวดพระมาลยในงานศพ อยางไรกตามประเพณการสวดพระมาลยคงจะมไดเสอมสญไปเสยทเดยว ปจจบนกยงมปรากฏอยในหลายทองทโดยเฉพาะในสงคมชนบท การฟงสวดพระมาลยในงานศพเกดผลไปทางกลอมใจผสวดและผฟงใหรสกกลวบาป ในขณะเดยวกนกลบเปนการปลกใจบคคลเหลานใหใฝใจรก บญเขาถงหลกพระพทธศาสนาทมงสอนใหละชว ท าดและท าใจใหบรสทธ ตวอยางเชน ผใดตพอแม ปยาแกแลตายาย ตดาสงฆทงหลาย ตภกขแลเจาเณร ผนนครนตายไป ดวยบาปกรรมนะนายเวร บาปตแมตเณร ใหลมลกเปนฉกรรจ


กงจกรพดหวอย จนสนพทธนดรกลป เพราะบาปใจอาธรรม ตพอแมแลตสงฆ ฯลฯ เปรตนรกสงฉนใด พระมาลยผมคณ ใหญาตเขาท าบญ อนเขาอยในเมองคน เปรตนรกสงดงน รองสงมมาทกตน บาปนไดทกขทน บาปดงนเปนเวรกรรม ชอทานใหเรงไป ชอวาศลใหเรงจ า ชอวาบญใหเรงท า คณพระเจาใหภาวนา * อางจาก เกษม บญศร.(๒๕๓๑) ประเพณท าบญเนองในพระพทธศาสนา. พมพครงท ๕. กรงเทพ : โรงพมพครสภา นอกจากนยงม ประเพณสวดคฤหสถ เปนการสวดหนาศพของฆราวาส หรอชาวบานสลบกบพระสงฆระหวางจบหรอเปนการสวดหลงจากท พระสงฆสวดอภธรรมจบและกลบวดแลว และยงถอเปนการละเลนหรอมหรสพงานศพทมงแสดงใหเกดความสนกสนานตลกขบขนและครนเครงเปนหลก โดยมนกสวดตงกนขนเปนส ารบไปแสดงตามงานศพทเจาภาพฐานะดจดหามาแสดงในคนชกศพขนตง เพอเตรยมเผาใหวนรงขนดวยการ องเพลงไทยท านองตาง ๆ ประกอบทาร าแทรกมขตลกคลายจ าอวด เพอเรยกเสยงฮาจากผด โดยเรมตนสวดเลยนแบบการสวดพระอภธรรมแลวจงแสดงทางตลกตอไป นอกจากนยงม ประเพณสวดคฤหสถ เปนการสวดหนาศพของฆราว าส หรอ ชาวบานสลบกบพระสงฆระหวางจบหรอเปนการสวดหลงจา กทพระสงฆสวดอภธรรมจบและกลบวดแลว และยงถอเปนการละเลนหรอมหรสพงานศพทมงแสดงใหเกดความสนกสนานตลกขบขนและครนเครงเปนหลก โดยมนกสวดตงกนขนเปนส ารบไปแสดงตามงานศพทเจาภาพฐานะดจดหามาแสดงในคนซกศพขนตง เพอเตรยมเผาในวนรงขนดวยก ารรองเพลงไทยท านองตาง ๆ ประกอบทาร าแรกมขตลกคลายจ าอวด เพอเรยกเสยงฮาจากผด โดยเรมตนสวดเลยนแบบการสวดพระอภธรรมแลวจงแสดงทางตลกตอไป การสวดคฤหสถ มเชอเรยกแปลกแตกตางกนออกไปตามทองถน หรอตามลกษณะของนกสวด กลาวคอ บางแหงเรยก สวดสงคหะ สวดกระหด หรอ สวดคระหสถ คงเปนเพราะชาวบานออกเสยงไดสะดวกลนเชนนน บางถนเรยก สวดขเมา เนองจากนกสวดคฤหสถสวนใหญมกจะเปนคอเหลาตองดมเหลาใหเมาเสยงกอนจงจะสวดได ไมเชนนนจะวาไมออกหรอแสดงทาทางประกอบไมได สมยตนกรงรตนโกสนทร เรยกรองร าส ารวจซงคลากบทปจจบนเรยก สวดล า บางเรยก สวดมาลย โดยเรยกตามเนอหาหลกทน ามาสวดซงมกจะน ามาจากเรองพระมาลยเปนส าคญ บางแหลงเรยกร าสวดดวยถอเอาอาการแสดงออกของนกสวดทมการ า ออกทาทางประกอบการสวดบางทเรยก จ าอวดพระ หรอยเกพระเพราะนกสวดแสดงตลกโปกฮา สองแงสองามใหเปนทชอบใจของผดเหมอนการแสดงของจ าอวดหรอตลกลเก ฉะนนการสวดคฤหสถมจดประสงคส าคญเพอมงชวยปลอบใจเจาภาพมใหทกขโศกมากไป ใหถอวาการตายการหมดเวรหมดกรรม ผทยงมชวตอยจงไมควรเศราโศกกบผตายไปแลว แตควรเขา


เขมแขงเพอใหสามารถด ารงชวตอยตอไปได อกทงเพอเปนเครองบนเทงแกญาตสนทมตรสหายทมาชวยงานระหวางตงศพสวดทบานใหบงเกดความสนกสนาน ขจดความงวงนอนออนเพลยใหคลายลงได นอกจากนเพออยเปนเพอนเจาภาพงานศพไมใหรสกกล วผอยกนหลาย ๆ คนจะชวยท าใหอบอนใจ ไมหวาดกลว ตวอยางบทสวดฤหสถ ดงน

ท านองเพลงชาล เจาชาละวนตวด ามนอยในถ าตวเดยว เจาชาละวนตวเขยวมนอยตวเดยวในถ า ท านองญวนทอดแห บทสวด นางญวนร าพด นางกดดกายา (ซ า) ยกทายยายทา ใหขรวตาดของด ลกค จกลวงฮอกวาง ขวญเมองเยองฮา (ซ า) องโลย องโลย องชา แมหนมาดกวาง (ซ า) ลกค เฮว เฮวกวาง กะยอฮอกวาง (ซ า) บทสวด จเอยจ (ซ า) ทอดแหตรงนวาจะมกงนาง ลกค เฮว เฮวกวาง กะยอยฮอกวาง (ซ า) ท านองมอญกระ บทสวด ยายฉมแกเกบเหด ขโมยไลเดดเหดกระจาย ยายฉมรองตาย ขโมยฉบหายทลายเอาเหด ลกค โปงกะโปงเทงโปง แชไวแชไว กะโปงเทงโปง บทสวด ทนยามฉมเขด ไมไปเกบเหดเมองราชบร โดยขโมยตวด มนไลตเอาดอกเหด ลกค โปงกะโปงเทงโปง แชไวแชไว กะโปงเทงโปง ท านองเพลงทา * บทสวด ครานนนางเปรตสรกาย* แยกคายท าหาเหนพระไวยไม* แชมซอยรอยกรองพวงมาลย* ส าราญรอยเรอยในพนาวน* ท าเดนเกบดอกไมไมสงกา* ถอยหลงละเลงมาไมผนผน* กระทงถงตนไมพระไวยพลน* สะดงหวดหวานหวนผวาไป* ลกค *ตอแต ตอแต เถดเทง เถดเทง ทงทง ดดง ดดง ดดง ละแมทงเถดชา


ท านองเพลงกาเหวา* ยงมกาเหวา มนไขใหแมกาฟก แมกาหลงรก คดวาลกในอทร คาบขาวมาเผอ คาบเอาเหยอมาปอน ถนอนไวในรงนอน ปองเหยอมาใหกน *อางจาก เกษม บญศร.(๒๕๓๑) ประเพณท าบญเนองในพระพทธศาสนา พมพครงท ๕. กรงเทพ : โรงพมพครสภา. จะเหนไดวา ประเพณของไทยนนมมากมาย บา งอยางกลาสมยไมเหมาะสมกบกาลเทศะ บางอยางกลายไปจนผดวตถประสงคเดม บางอยางกคลกคละปะปนกบประเพณตางประเทศทเขามาใหมเนองจากปจจบนเปนโลกยคไรพรมแดนประชากรโลกไมใชตางคนตางอยเหมอนแตกอน หากทวาอยรวมกนจนกลายเปนโลกเดยวกนแลว เมอชาตตาง ๆ ตองมาอยรวมกนจงมประเพณสวนกลางเกดขนเปนของสวนรวมทท ากจกรรมรวมกน หรอประพฤตรวมกนไดเปนสากล ไดแก การแตงกายสากล และการเลนดนตรสากล หรอประเพณการ สงบตรอวยพรปใหม เปนตน อยางไรกตาม กยงมประเพณทดงามคงอยอกเปนจ านว นมาก ควรทคนไทยทกคนจะพงธ ารงรกษาไวเปนสมบตของชาตสบไป ขอทควรตระหนกใหเหนจรงกคอ การทประเทศไทยสามารถด ารงความเปนเอกราชมาไดเปนเวลาชานานเชนนกเพราะมสงประเสรฐดงามประจ าชาตสวนหนง คอ ประเพณไทยซงคนไทยไดยดถอปฏบตสบเนองมาแต บรรพบรษ จงมคณคาสงตองทะนถนอมและรกษาไวใหคงอยและมอยสบไป และทส าคญอยางยงประเพณไทยเปนทรวมจตใจของคนไทยทงชาต เปนเอกลกษณของชาตทด ารงความเปนไทย ดงนนประเทศไทยจงควรมประเพณไทยอยคคนไทยไปชวนรนดร


เอกสารอางอง

การทองเทยวแหงประเทศไทย.(๒๕๕๑). คมออบรมมคคเทศก เลมท ๑ ภาคความรทาง วชาการ. กรงเทพฯ : กองเผยแพรความรดานการทองเทยว. เกษม บญศร.(๒๕๓๑) ประเพณท าบญเนองในพระพทธศาสนา.พมพครงท๕ กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. คมอมคคเทศก.(๒๕๔๑). กรงเทพฯ :มหาวทยาลยศลปากร. ชยอนนต สมทรวณช.(๒๕๑๙) ศกดนากบพฒนาการของสงคมไทย กรงเทพฯ : น าอกษร การพมพ. ณรงค เสงประชา.(๒๕๓๒). มนษยกบสงคม(ฉบบปรบปรงใหม).พมพครงท ๒ กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. พระธรรมปฎร.(๒๕๓๗). วฒนธรรมไทย : สยคเปนผน าและเปนผให. พมพครงท ๔. กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต พทยา สายห. (๒๕๔๔) กลไกของสงคม พมพครงท ๑๐. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหง จฬลงกรณมหาวทยาลย พนธลกษณ.(๒๕๔๗).เทศกาลงานประเพณ.กรงเทพฯ :บานหนงสอ. พว อนรกษราชมณเฑยร,ทานผหญง.(๒๕๓๐).วฒนธรรมและประเพณไทย.พมพครงท ๒. กรงเทพฯ :ส านกงานเสรมสรางเอกลกษณของชาต ส านกเลขาธการนายรฐมนตร .พศวง ธรรมพนทา.(๒๕๒๓)สงคมวทยาเบองตน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ภมปญญาและวฒนธรรมไทย.(๒๕๔๙).[อางเมอ ๒๖ มนาคม ๒๕๕๒],จาก http://orance. Exteen.com/20071217/entry-1 วฒนธรรมไทย ประเพณและภมปญญาไทย. [อางเมอ ๒๖ มนาคม ๒๕๕๒], จาก http:// www.kullawat.net/civic/2.2.htm วฒนธรรม : ประเพณสงกรานต. [อางเมอ ๒๖ มนาคม ๒๕๕๒], จาก http://www. Kanchanapisek.or.th/kp8/s_day/index.htm วนส าคญทางพทธศาสนา.).[อางเมอ ๒๖ มนาคม ๒๕๕๒], จาก http://www.thaigoodview.com ศรนวล พลเลศ. (๒๕๕๐). สงคมไทย.[อางเมอ ๒๖ มนาคม ๒๕๕๒], จาก http://www. Thaigoodview.com/library/teachershow/phayao/srinual_p/social/sec02p%2003.html สจรต บวพมพ.(๒๕๓๘). มรดกไทย.กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

http://orance/

http://www.kullawat.net/civic/2.2.htm

http://www/

http://www.thaigoodview.com/

http://www/

Documents

สังคม วัฒนธรรม และประเพณีไทย