13
  Ε κ π α ί δ ε υ σ η  & Ε π ι σ τ ή µ η  2 : 1 1 8 - 1 30 (2005) ISSN: 1790-0328 Η εικόνα του Ιουστινιανού ως θεράποντος  του δικαίου στην ' ' ' Απκρυφη  Απκρυφη  Απκρυφη  Απκρυφη  ` ` ` Ιστορα Ιστορα Ιστορα Ιστορα  του Προκοπίου Καισαρείας Κωνσταντίνος . Σ. Παΐδας* *∆ιδάκτωρ Βυζαντινής  Φιλολογίας  ∆ηµοκρίτειου Πανίου Θράκης Περίληψη Ο βυζαντιν  ιστορικ  Προκπιο  Καισαρεα  αποτελε  τη  σηαντικτερη  πηγ  για  τη  βασιλεα  του Ιουστινιανο . Ιδιατερη  θση  στο συγγραφικ ργο του Προκοπου  κατχει  η  ' Απκρυφη  ` Ιστορα , στην  οποα  επιχειρεται , ε  σαφ εροληπτικ  και  επικριτικ  διθεση , α  συνολικ  αποτηση  του θου και  τη πολιτεα  του  διασητερου  αυτοκρτορο  του Βυζαντου . ∑την  παροσα  ελτη  αποδεικνεται  τι  κριο στχο του αφηρηνου  συγγραφα  τη ' Απκρυφη  ` Ιστορα  εναι  το να  ααυρσει  την  εικνα  του  Ιουστινιανο  ω θερποντο  του δικαου  και  -δεδονου  τι  στην  πολιτικ  σκψη  του homo byzantinus η  δικαιοσνη  συνιστ  α  απ τι σηαντικτερε  αρετ του ιδανικο  ηγενο- να  οδηγσει  τον  αποδκτη  τη  αφγησ  του στο συπρασα  τι  ο εν  λγω αυτοκρτωρ  συνιστ  πρτυπο τυρννου . Λξει Λξει Λξει Λξει-κλειδι : κλειδι : κλειδι : κλειδι : Βυζντιο, Ιουστινιαν, Προκπιο Καισαρεα, βυζαντιν  λογοτεχνα , πολιτικ  σκψη  των  Βυζαντινν . Κατ  την  πολιτικ  θεωρα  των  Βυζαντινν  να  απ τα  σηαντικτερα  τεκρια  για  την  αξιολγηση  του βασιλω  και , συνακλουθα , για  την  καταξωση    για  την  απαξωση  του  στη  συνεδηση  των  υπηκων  του ταν  η  δικαιοφροσνη  του και  η  στση  που εκενο επεδεκνυε  ναντι  του νου. Ο βασιλε φειλε  να  θεελινει  την  εξουσα  του στον  ακλνητο  λθο τη δικαιοσνη  και  να  ενεργε  ω τοποτηρητ  του δικαου καταστλλοντα  τη ν  αδικα  σε  κθε  τη  ορφ .  νο  œ  ψυχ ο 1  κατεχε  κατ ' αποκλειστικτητα  το  δικαωα  τη θσπιση, τη  τροποποηση και  τη  κατργηση  των  νων , αλλ  αυτ σε  καα  περπτωση  δεν  του παρεχε  το δικαωα  να  νοοθετε  1  Για  τη  θερηση  του βασιλω ω «ψυχου νου» βλ . Θεστιο, Λγο  5 , 64b (I.93.19) και  Λγο  1 6 , 212d (Ι.304.2). Για  την  προλευση  του ρου βλ . A. Steinwenter, ΝΟΜΟ∑  ΕΜΨΥΧΟ∑ , Zur Geschichte einer politischen Theorie”, Anzeiger Akad. D. Wiss. Wien, Phil.-hist. Kl.  83 (1946), σσ . 250-268.

ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΩΣ ΘΕΡΑΠΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

byzantine

Citation preview

  • & 2: 118-130 (2005)

    ISSN: 1790-0328

    '''' ````

    . . *

    * / . ' `, , , . ' ` - homo byzantinus - . ----: : : : , , ,

    , .

    , , . . 1 ' , , 1 . , 5, 64b (I.93.19) 16, 212d (.304.2). . A. Steinwenter, , Zur Geschichte einer politischen Theorie, Anzeiger Akad. D. Wiss. Wien, Phil.-hist. Kl. 83 (1946), . 250-268.

  • & 2: 118-130 (2005)

    119

    2. , , , , , 3. , , 4. , , . v 5, 6. , , 7. , , , , - , , ' (), J ()8. , , 2 , Historici Graeci Minores (ed. L. Dindorf), I.308.18: , . , . . , Epistula 21, 9 (PL 16, 1047: leges enim imperator fert, quas primus ipse custodiat. , . . , ` (. R. Wnsch) I.3 (9.26 ): , v : . 3 . . , 2, . , / 1996, . 115-116. 4 . H. Hunger, Prooimion. Elemente der byzantinischen Kaiseridee in den Arengen der Unkunden, Wien 1964, . 114-117: . , ( ), / 1992, . 30-35. 5 , , 1.11 (. F. Winkelmann, Eusebius Werke, Berlin: Akademie-Verlag, 1975). 6 , , 1.41. 7 , , 1.47. 8 , , 4.10.

  • ... . . .

    120

    9. , 10, 11: :12 13 14: , 15, 16 , , - - , , , 17. , 18. -, , , , - 9 . .. , (398-1085), [. ], 2002, . 50-76. 10 , , 2, 28, 66 (. R. Riedinger, gapetos Diakonos. Der Frstenspiegel fr Kaiser Iustinianos, Wrzburg 1994, , 4, 1995). 11 , , 6 (. . Terzaghi, Synesii Cyrenensis Opuscula, Roma 1944, . 5-62): , , 1. 12 , , 27-36. 13 , , 18, 40, 14 , , 47. 15 , , 42. 16 , , 41. 17 , , 37, 64, 55. 18 . M. Kaser, Das rmische Privatrecht, [Handbuch der Altertumswissenschaft, X.3.3.2.], . , ( ), Mnchen 1975, . 33 : H.J. Scheltema, Das Kommentarverbot Justinians, Tijdschift voor Rechtsgeschiedenis 45 (1977), . 307-331: T. Wallinga, Tanta/. Two Introductory Constitutions to Justinians Digest, Groningen 1989: D. Pugsley, Justinians Digest and the Compilers, Exeter 1995. . T. Honor, Tribonian, London 1978. , . Th. Mommsen-P. Krger, Corpus Iuris Civilis, . I, Berlin 1872 ( Hildesheim 1993), . 2, Berlin 1877, ( Hildesheim 1997), . III (. R. Schll-W. Kroll), Berlin 1895 ( Hildesheim 1993) .

  • & 2: 118-130 (2005)

    121

    . , princes legibus solutus est19 quod principi placuit vigorem habet legis20, decet enim tantae maiestati eas servare leges, quibus ipse solutus esse videtur21, digna vox maiestate regnantis, legibus alligatum se principem profiteri22 nihil tamen tam proprium imperii est, ut legibus vivere23. , licet legibus solute simus attamen legibus vivimus24. , de auctoritate iuris nostra pendet auctoritas. Et vera maius imperio est submittere legibus principatum25. , , , 26. , , , , , . , , , : , , ' J . 27. , , 19 Dig. I.3.31 (. Th. Mommsen- P. Krger, Corpus Iuris Civilis, . 1, erlin 1872, Hildesheim 1993). 20 Dig.I.4.1. 21 Dig. XXXII.23. 22 CJ. I.14.4-a. 429 (. P. Krger, . 2 Th. Mommsen- P. Krger, Corpus Iuris Civilis, Berlin 1877, Hildesheim 1997. 23 CJ. 6.23.3. 24 Inst. II. 17.8. 25 CJ. I.14.4-a. 429. 26 , . F. Goria, Aspetti della giustizia penale: nelleta giustinianea alla luce degli Anekdota di Procopio, Atti dellAcademia Romanistica Constantiniana, [XI Converno Internazionale in onore de Felix B.J. Wubbe[, Univ. Degli Studi di Perugia, Facolt de Giurisprudenza, Naples 1996, . 565-591. 27 , ' `, 7.32 (. J. Haury - G. Wirth, Procopii Caesariensis opera omnia, . 3, istoria quae dicitur arcana, Lipsiae 1963).

  • ... . . .

    122

    28, -, ...- - : , , , 29. , , . , , , , , . , , , , 30. , , . , , , , 31. , , , , , 32. 28 , ' `, 14.11. 29 , ' `, 8.28, 9.35-42, 11.35. 30 , ' `, 13.21-22. 31 , ' `, 14.5: J J , v . , . 32 , ' `, 14.16-18.

  • & 2: 118-130 (2005)

    123

    : . , , , , , , . , 33. , : , , , : . ' v , , J J v , 34. 35 33 , ' `, 11.1-2: ' , . J , , , J , ( ) J J , . 34 , ' `, 9.51. - (523-524), , . . CJ. V.4.23. 35 ( . 12 ) , .

  • ... . . .

    124

    36, . , , : J , , V J . , , , ( ) , ' ` ( , ). , : , . . . , , - 1996, . 102-105 . , , : . (.), , 1999, . 199-202. . CTh. 9.7.3 ( 342) (=CJ. 9.9.30 [31]), CTh. 9.7.6: ', 17.38: , 40.66: , 39.73. , , . 171-269. 36 . CTh. 9.16.12 ( , 409=CJ. 1.4.10) , 60.39.23 ( , 294=CJ. 9.18.2. . . -, ` (- ), 12 , [ . , 3], 1991, . 447-463: M. Th. Fgen, Die Enteignung der Wahrsager. Studien zum Kaiserlichen Wissensmonopol in der Sptantike, Frankfurt 1993, . 20 : . G. Dagron, Les diseurs dvenements. Rflexions sur un theme astrologique Byzantine , [Histoire et socits]. Mlanges offerts George Duby, Aix-en-Provence 1992: A. Hohlweg, Astronomie und Geschichtsbetrachtung bei Nikephoros Gregoras , Geschichte und Kultur der Palaiologenzeit, Wien 1996, . 51-63: . , , 1997, . 58-61: , , : . (.), , 1997, . 161-164. , , . . , [ , . 1], 1872, . .

  • & 2: 118-130 (2005)

    125

    , - 37- : (...) ( ), J J 38. , 39. , : , , . , . 40. , : , - 37 . $ v , .. -. , ', , . , 1853 ( 1966 1997), . 203-206. , . ' , -, . , 1854 ( 1966 1997), . 468-470, , , -, . , . 511-519. , . , , , . 1, , -, . $, 1859 ( 1966 1997), . 356-359. 38 , , . . , , . 59-61. 39 , ' `, 11.34-37. 40 , ' `, 14.9-10: J , J . , , J , J , .

  • ... . . .

    126

    - 41. , , ' . , . , , . , , , . , , : J J V, ( ) 42. . , , . , , 43, , - - . , (, , , , ) , , , 44. , , 41 . . , . (867-1056), - 1981, . 131-187. 42 , ' `, 15.20-23. 43 . . , , '.. ', . , 1966, . 327-360: Al. Cameron, Circus Factions: Blues and Greens at Rome and Byzantium, Oxford 1976, passin. , , , . 51-53. 44 , ' `, 7.1-7, 15-29, 33-38.

  • & 2: 118-130 (2005)

    127

    , , , , , , ' () , , , , 45. , ( ), , . , , 46. , , : 1) , , , , , . , , , . , , , , , .

    2) : , ,

    45 , ' `, 7.39-42, 9.43-46, 18.32-33. 46 , ' `, 10.15-23.

  • ... . . .

    128

    , , , , , , - - , - , , , , , , . -, , , - , ' .

    3) , , , , . ' ` , , , (, ) , .

    , , (), (, , , ) , , , .

  • & 2: 118-130 (2005)

    129

    . 1. , , (. R. Riedinger, gapetos

    Diakonos. Der Frstenspiegel fr Kaiser Iustinianos, Wrzburg 1994, , 4, 1995).

    2. . , Epistulae 21, 9 (PL 16). 3. , , , . 1,

    , -, . $, 1859 ( 1966 1997), . 356-359.

    4. Codex Theodosianus, (. Th.Mommsen- P.M. Meyer, Berolini 1905). 5. Corpus Iuris Civilis, . Th. Mommsen-P. Krger, Corpus Iuris Civilis, . I,

    Berlin 1872 ( Hildesheim 1993), . 2, Berlin 1877, ( Hildesheim 1997), . III (. R. Schll-W. Kroll), Berlin 1895 ( Hildesheim 1993).

    6. , , (. F. Winkelmann, Eusebius Werke, Berlin: Akademie-Verlag, 1975).

    7. , 5, 16, (. Themistii Orationes quae supersunt, recensuit H. Schenkl, opus consummavit G. Downey, I-III, Lipsiae 1965-1974).

    8. , ' , -, . , 1854 ( 1966 1997), . 468-470. , , -, . , . 511-519.

    9. , , . . , [ , . 1], 1872, . .

    10. , ` (. R. Wnsch). 11. $ v

    , .. -. , ', , . , 1853 ( 1966 1997), . 203-206.

    12. , Historici Graeci Minores (. m. Bekker, CB 1829, . 139-228). 13. , ' ` (. J. Haury - G. Wirth, Procopii

    Caesariensis opera omnia, . 3, istoria quae dicitur arcana, Lipsiae 1963). 14. , , 6 (. . Terzaghi, Synesii Cyrenensis

    Opuscula, Roma 1944. . - 1. Al. Cameron, Circus Factions: Blues and Greens at Rome and Byzantium,

    Oxford 1976.

  • ... . . .

    130

    2. G. Dagron, Les diseurs dvenements. Rflexions sur un theme astrologique Byzantine , [Histoire et socits]. Mlanges offerts George Duby, Aix-en-Provence 1992.

    3. . -, ` (- ), 12 , [ . , 3], 1991, . 447-463.

    4. M. Th. Fgen, Die Enteignung der Wahrsager. Studien zum Kaiserlichen Wissensmonopol in der Sptantike, Frankfurt 1993.

    5. F. Goria, Aspetti della giustizia penale: nelleta giustinianea alla luce degli Anekdota di Procopio, Atti dellAcademia Romanistica Constantiniana, [XI Converno Internazionale in onore de Felix B.J. Wubbe[, Univ. Degli Studi di Perugia, Facolt de Giurisprudenza, Naples 1996, . 565-591.

    6. A.Hohlweg, Astronomie und Geschichtsbetrachtung bei Nikephoros Gregoras, Geschichte und Kultur der Palaiologenzeit, Wien 1996.

    7. T. Honor, Tribonian, London 1978. 8. H. Hunger, Prooimion. Elemente der byzantinischen Kaiseridee in den

    Arengen der Unkunden, Wien 1964. 9. . , (

    ), / 1992, . 30-35. 10. M. Kaser, Das rmische Privatrecht, [Handbuch der Altertumswissenschaft,

    X.3.3.2.], . , ( ), Mnchen 1975. 11. , , : .

    (.), , 1997, . 157-171. 12. . ,

    . (867-1056), - 1981.

    13. . , (398-1085), [. , : http:// www.lib.duth.gr:80/Dienst/UI/1.0/Display/artemis.duth.phil/PD2004-0001], 2002.

    14. . , , : . (.), , 1999, . 171-269.

    15. H.J. Scheltema, Das Kommentarverbot Justinians, Tijdschift voor Rechtsgeschiedenis 45 (1977), . 307-331.

    16. A.Steinwenter, , Zur Geschichte einer politischen Theorie, Anzeiger Akad. D. Wiss. Wien, Phil.-hist. Kl. 83 (1946), . 250-268.

    17. . , , - 1996. , , 1997.

    18. T. Wallinga, Tanta/. Two Introductory Constitutions to Justinians Digest, Groningen 1989: D. Pugsley, Justinians Digest and the Compilers, Exeter 1995.

    19. . , , '.. ', . , 1966. , 2, . , / 1996, . 115-116.