21

ԳՐԻԳՈՐ ՎԱՆՑՅԱՆ. ԿՅԱՆՔՆ Ու ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾԱԿԱՆ ՈւՂԻՆ | GRIGOR VANTSYAN: LIFE AND CREATIVE DEVELOPMENT

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Известный в свое время лингвист, литературный критик, учитель армянского языка и истории Григор Ванцян (1870 г., Ахалкалакский уезд, село Бежано – 1908 г., Тифлис, кладбище Ходживанк) учился в школе Нерсисян. В годы учебы у него сложились близкие отношения с великим поэтом Ов. Туманяном, которые продолжились в последующие годы. Г. Ванцян учительствовал в Джавахке, учился в Берлине, преподавал в Торговой школе Тифлиса. Он оставил богатое научно-лингвистическое, критическое, переводческое и публицистическое наследие. The article is devoted to the investigation of the life and creative development of Grigor Vantsyan (1870, Akhalkalaki province, village Bezhano – 1908, Tiflis, Khojivanq Armenian Pantheon): an outstanding linguist, literary critic, teacher of the Armenian language and history. The article elucidates Grigor Vantsyan’s young years at Nersisyan School in Tiflis, as well as the intimate relationships between the linguist and distinguished poet Hovhannes Tumanyan. The author has also presented details about the teaching years of Gr. Vantsyan in his native Javakhk and at Tiflis Commercial school, the student years in Berlin. In the research chronologically is presented Gr. Vantsyan’s scientific-linguistic, literary, critical, translation and publicistic entire heritage, created during his short life.

Citation preview

  • .

    , , - 1870 . - 1: . : , , - - , - ` ( 1892 .)` ( ): - . 1885 . 2- ( 18851890 .): . - ` - () . -

    1 . (1910, 1, , 3538): . . , , - () , . ` : ( ), . , . ` (1880- ) ` , , ( (` ), , 1969, 268284): . (. . . (18691899), , 1969, 224225), . . . . (. . . (1885 1990), , 2012, 83), . , , (www.javakhk.am) [, -2 (8), , 1995: . . ]:

  • .

    165

    , , 3, 4 : , : ( 25 , - ) , - , 2: . -, . , ` 3 , . , . 3: , ` . . , . - :

    . - 4: - ( 18831887 .) , . : - . - , : -: ` 1888 . (18871888 )5 (- ` ) , - . -, . -: , , . -

    2 , 275:3 , 276:4 . . ,

    () , ` (, 268290):

    5 (18691908), , 2010, 42:

  • 166

    ( ) . 6: , . . ` , , , , - : 1819 . . : . , . - , : . . : : : - : , -, : - : , , , : - , , , , , -, , , , , - 7: -, 1889 . 20- . - 8: . (. ` , . ` , . ` , . .

    6 . . . -

    , 1990, -5, -, 24:7 . . . , 288:

    ( 1887 . ) . . . (` ), . 1, , 1988, 546547:

    8 . . . ., 230:

  • .

    167

    ) -: . 9: ` 1893 . - 8-, . . -, - ` , . . . , , , - : , , , , , , - 10: 1901 ., . - , , , - , ( - ) 11: , , . , , 1894 . : ` 1908 ., -` . :

    . . ` - ` : . . : ` , , - (. -, -

    9 . . , , 1890, 98 : .

    (, 285290):

    10 . , . 4, , 1985, 313, .` . . , . 1, 566: 1891 . , :

    11 . . , . 9, , 1997, 251252:

  • 168

    )12: . -8 (3) - . ( ): - ( ) , ` , : , , , 13: . 1901 . 2225-, 23- - 14: - . , - - () -15: , - . , - ` - , -, , - , -16:

    . . , . 1890- - , : - , . - -

    12 . . . . ,

    1966, - 1, 184, 186:13 . , . 5, ,

    1998, 253, .` . 2, , 1969, 420, 459 , .` . . , . 2, , 1990, 545, 558:

    14 . . , . 9, 274275, 277, 601: 1901 . 21- . . , , . . ( , 275): , 3 ( , 277):

    15 . - . . , 400415, . . . , 416422, . . , 423 436:

    16 . . ., 423436:

  • .

    169

    17, . ` , - , : . . , - . ... -, , . , : -18: ` - 19: . , ` . -, ` . - , -20: 18951899 . . -, , , , - , . , - 21:

    . : 1895 . 18- , - , -, . . : : : , , -: . , , - -

    17 1892 . 18-, -

    , . . II , , , (. . . ., 319320):

    18 , 249: 19 , 250: 20 , 1910, 1, , 36:21 , 276:

  • 170

    22: . . ` - . - -: , , . -, . 23:

    , . - - - 24: - , - , - 25, - . ... . . ` - ...26: - 27: - 28: . . . . , - , , , 29: - ` 1894 ., . - ` -

    22 (18691908), 257:

    23 . . ` (18691908), 104, 105, 117, 120, 152, 153154, 168169, 171172, 179, 180, 182, 185, 186187, 188, 192, 196, 201, 208209, 257:

    24 . ` , 1892, 9, 1382, 1894, 10, 1520 :

    25 , 1892, 78, -9:26 , 1892, 9, 1382: 27 . . .

    , . 29, . 1. , 1901, . 4570. 28 (. ), . .` . . , . 9, -

    11, , 1907, 3452:29 , 1, , 1910, 35:

  • .

    171

    30, - , , , : , - , , . . -31: ` 1897 ., -32, , , -, , : - , : . - , - (. , ` ) ( ` ): 1899 . 33, - - - 34: - . ` - , :

    . (18901894 .) . - , 1894 . -35: (` ) - () - ( ) () : . - . - . : . -

    30 , 1894, -78, 10661088:31 , 1894, -10, 15201521: 32, 1897, -10, 13941403: 33 , 1899, - 9, 10791081: 34 . . - ( ),

    , 1899, 99 :35 . . . , 374378:

  • 172

    : , . ` , ` , -. , -36, . :

    1890- 1900- . - (), (), (-) , - : - - , , - , , - , , , -, 37:

    . 38, -, :

    - , .

    36 , 377:37 .

    ` , . ` ` . , , ` : ` . 26, 3, 1, 1, 3 (, 1898, 4, 583):

    38 . . . , ( (), . .), , (, 1910, 1, , 3637):

  • .

    173

    : 1900 . 39 - , -` . - , 40: - . : ` -, - - , ` 1900 . , , - . . . , , , , - , , . : , ` 41: - , -: - . --, , ` . : . , . , - : , ,

    39

    1899 . (. . , , 1992, 31): -, . , , , 67 : ( : 60-, . , , 1930, 96101):

    40 . 97, .` . . . ., 53, .` . . , , 1969, 31:

    41 . - . . . , 98, .` . . . ., 54: . - - . - . . , , 2009, 4953:

  • 174

    , , . : , , : - - -42, . --:

    . -, , . : , - , : , - - - : , , , , - , - . , : - , , , , - , - :

    19001901 . . , 43, 19041905 . , ( , , 1904, 5, 180184, - , , 1905, 1, 101104), ` - ( , , 1904, 1, 94110): , 44

    42 . - . . : ,

    101: 43 . . ,

    .-, . ( . . . , , 2005, 726: . . ):

    44 . ` `

  • .

    175

    , , , . - , - -:

    ` 1900- - - ` - , - . - 1902 . 19- 40- , -, , , : , . . ` . - 40- - - ` - : , , . . - - 40-, , - : - , ` :

    ( , 1910, 1, , 37): ` . , (, 1906) ` Zeitscrift fur Armenische Philologie :

  • 176

    , . - , 45:

    . - , , , , , - , . 46: -, . , ` 47, 18951900 . 48:

    1905 . . - (264 ) , 5 (II , , 1906, 320 , III , , 1909, 382 , IV , , 1910, 384 , V , , 1913, 384 , VI , , 1914, 384 ): - III . IV ` VI , III , . 19091914 . . ` . , - ` : IIIVI , ` 1908 . , : - ` . , , - -` : , : , - , , . : . , . , .

    45 . . (19001912 .), , 2012, 66:

    46 , 67: 47 , 588: 48 1895 . 7-` -

    , , ` :

  • .

    177

    , . , , . , . - ` - -, . : -- . -, ( , ), - : , , - 49, 50 . -:

    1906 . . - -, , , - 51: , , (-

    49 , 1905, 4, 174185:

    . ... , . : , ( , 185): III (1909, 12, , 383): , , , , ( - . , ` , - ( ) ):

    50 , 1905, , 5, 233238:51 .

    [ 1896- 1897 . 10- (, 1897, 6, 829847)], [( - ), (, 1898, 10, 15071514: . , , 1899, 1, 4042)], [( . 1897) (, 1899, 23, 278281)], (, 1899, 45, 436438), (, 1899, 6, 614618), (, 1899, 1112, 14241430):

  • 178

    , ) -, : , , - : - , . . , : . - 52: . - . -53:

    1906 ., - , - . : 52 - : - ` , , , : - , -` 1907 . 1908 . :

    1906 . . : , ... : -, ( - ): ` 1908 ., . , ` 1914 . : 54, . - . , -

    52 , 1907, , 6, 273276 (,

    , . : : ): [( , 1906, 9, 156157: . , ( ) , ( ) )]:

    53, 1910, 1, , 38:54 , 1906, -193: .

    , - ( ) :

  • .

    179

    , - , 4 , -- , , : ` - ` -, , 178 , - ` , , -, 186 , - ` , , , 107 , - ` , , , , , 230 , ` 701 : . - -55: , , . -56:

    1906 . . . : - : (80 ), - ` (1045 .) - : , , 1908 . ( ( ), : , 152 ), - ` - ` 1900- - : , 1905 . -: - , ` -, 1900- - 3 : - 1909 ( , 143 ) 1912 ( , 142 ) -: - . , , , -, , , , , . -, , : , , , , : . - , ,

    55 . . , , 1968,

    464:56 , 1906, -5, 7576, -6, 89:

  • 180

    - - ` - : -, , ...` : -. , 57:

    1907 . . -: (64 ): . , ` , - , -, , , , , -, : , , - . ` :

    , , , 1930- - - , . 58: , - , 1935 . , , -` , , . , . . . : , 1904 . - 59: . - -, 60, -61, . . . 62 :

    . , - , - -

    57 , 1906, -40: 58 . . (,

    ), , 2001, 3038: 59 . , , 1969, 206: 60 . . , , 1955, 67, 354: 61 . . . (

    ), , 1969, 279: 62 . . .

    ( ), , 2014, 88:

  • .

    181

    : , , - : - ` - , 63: , , , , . . -. ... , . , - , , ... , - , -64: , , , 65:

    , . , 1908 . 5- : . 66: - 9-, -: , . , , - : . : 5- - 40 ( ` 38 - . .) : . . , ` - : - ,

    63 . . , , 1906,

    235, 240:64 , 235: : 65 , -

    . () : , . , V ( ) XIXXX (. , . , . , . ):

    66 . (. . , . 3, , 1963, 208, .` . . , . 3, , 1975, 258): . . : 5- : , (, 1908, 97): , 1908, -, .., 600:

  • 182

    : . 67:

    . : , (. 68, , ), , - , :

    :

    , , - (1870 ., , 1908 ., , ) . . , - . . , , . -, , .

    GRIGOR VANTSYAN. LIFE AND CREATIVE DEVELOPMENT

    VAHE SARGSYAN

    S u m m a r y

    Known in his time outstanding linguist, literary critic, teacher of the Armenian language and history Grigor Vantsyan (1870, Akhalkalaki province, village Bezhano 1908, Tiflis, Khojivanq Armenian Pantheon) studied at Nersisyan School in Tiflis. In the years of studies there were intimate relationships between the linguist and the distinguished poet Hovhannes Tumanyan. Gr. Vantsyan taught in his native Javakhk and at Tiflis Commercial school, studied in Berlin. He has left rich scientific-linguistic, literary, critical, translation and publicistic heritage.

    67 , 1908, 7, 224:68 , .

    , , (. 11, , 1985, 279):