مسير خط لوله

ـ پياده كردن مسير 1به طور كلي مسير خط لوله بر اساس نقشه هاي مسير طرح بوده ولي محل دقيق تر محور مسير در شروع عمليات

اجرائي با راهنمايي مهندس يا نماينده او توسط پيمانكار به وسيله نقشه برداري و عالمت گذاري تثبيت گرديده و

. ارگاهي توسط پيمانكار تهيه خواهد گرديد در اين رابطه نقشه هاي ك

چه بين نقشه هاي مسير طرح و نقشه هاي كارگاهي تهيه شده به عللي اختالفي وجود داشته باشد نقشه هاي چنان

. كارگاهي در صورتي كه مورد تائيد مهندس يا نماينده او باشد ، مالك اجرا خواهد بود

ـ روش هاي اجرائي عمليات مختلف پروژه2ئي را كه متضمن رعايت كليه پيمانكار موظف است در اجراي كليه عمليات مختلف پيمان بهترين روش هاي اجرا

. نكات فني و ايمني باشد انتخاب نموده و بكار برد

در موارد برخورد با موانع آشكار و يا زير زميني پيمانكار بايستي بهترين روش هاي اجرائي را براي جلوگيري از

پيمانكار موظف به . ماينده او پيشنهاد نموده و نقشه كارگاهي آن را تهيه نمايد ن د به موانع به مهندس يابرخور

اجراي روش مورد تاييد مهندس يا نماينده او مي باشد در مواردي كه عبور از موانع با تائيد مهندس يا نماينده او

مانع را به مهندس يا نماينده او پيشنهاد و ائي عبور از اجتناب ناپذير باشد پيمانكار موظف است بهترين روش اجر

. نقشه كارگاهي آنرا تهيه نموده و پس از تصويب مهندس يا نماينده او اجرا نمايد

) : RIGHT OF WAY ( ـ حريم عمليات ساختماني 3قطر لوله تحصيل حريم عمليات ساختماني مسيري ا ست در طول خط لوله كه كارفرما با عرضهائي متناسب با

اراضي نموده و در اختيار پيمانكار قرار مي دهد ، پيمانكار موظف است كه كليه اقدامات خود را جهت انجام عمليات

. مختلف پروژه در محدوده اين حريم انجام دهد

ـ باند عمليات ساختماني 4ته مي شود كه پيمانكار آن را گف) R.O.W(باند عمليات ساختماني به قسمتي از حريم عمليات ساختماني

. تسطيح نموده و آماده حفر كانال لوله گذاري و تردد ماشين آالت و تجهيزات مربوط به پروژه مي نمايد

ـ عرض حريم و باند عمليات ساختماني 5 سب با قطر لوله به طور كلي عرض انتخابي براي حريم عمليات ساختماني كه تحصيل اراضي مي گيرد متنا

مي باشد لوله گذاري در يك مسير ممكن است براي اولين مرتبه انجام پذيرد و يا به موازات خط لوله موجود لوله

گذاري شود كه عرض مربوطه به آن به طور جداگانه بررسي مي شود ، يادآور مي گردد كه همواره عرض حريم

به طور متوسط دو و نيم متر از طرفين عرض عمليات ساختماني از عرض باند عمليات ساختماني بيشتر بوده و

. مي شود حريم عملياتي براي جمع آوري و ريختن خاك و مصالح حاصل از تسطيح باند عمليات ساختماني منظور

عرض حريم عمليات ساختماني

عرض باند عمليات ساختماني

: الف ـ عرض حريم عمليات ساختماني اولين خط لوله در يك مسير

وقتي خط لوله اي براي اولين مرتبه در يك مسير اجرا مي گردد عرض حريم عمليات ساختماني آن به شرح و

. دار زير مي باشد نمو

عرض حريم عمليات ساختماني قطر لوله

متر 14 اينچ 12كوچك تر يا مساوي

" 20 اينچ 24اينچ تا 12بزرگتر از

" 25 اينچ 42اينچ تا 24بزرگتر از

" 28 اينچ 42بزرگتر از

. نمودار عرض حريم عمليات ساختماني هنگامي كه خط لوله براي اولين مرتبه اجرا مي گردد

قطر اسمي لوله > 12 " 12 " >قطر اسمي لوله >24 "

متر 4متر 10 متر 5متر 15

حد اراضي محور حد اراضي

تحصيل خط تحصيل حد اراضي حد اراضي محور خط

شده لوله شده تحصيل شده لوله تحصيل شده

24" >طر اسمي لوله ق >42" لوله قطر اسمي < 42 "

متر 8متر 20

متر 7متر 18

محور حد اراضي حد اراضي محور حد اراضي حد اراضي

تحصيل خط تحصيل تحصيل تحصيل خط

شده لوله شده شده لوله شده

. لوله موجود اجرا مي گردد ب ـ عرض حريم عمليات ساختماني خط لوله اي كه به موازات خط

عرض حريم عمليات ساختماني خط لوله اي كه به موازات خط لوله موجود اجرا مي گردد متناسب با قطر دو لوله به

.شرح و نمودار زير مي باشد

. باشد ) RANGE( ـ هر گاه قطر دو لوله موازي در يك محدوده از تغييرات 1

عرض حريم عمليات ساختماني قطر دو لوله موازي

متر 18 اينچ 12كوچكتر يا مساوي

" 25 اينچ 24اينچ تا 12بزرگتر از

" 31اينچ 42اينچ تا 24بزرگتر از

" 36 اينچ 42بزرگتر از

. ت ساختماني هنگامي كه خط لوله به موازات خط لوله موجود اجرا مي گردد نمودار عرض حريم عمليا

قطر اسمي لوله= >12 " 12 " >قطر اسمي لوله = >24 "

متر4متر 10متر 4 متر 5متر 15 متر 5

جاده جاده

عملياتي عملياتي

محور محور حد حد حد محور محور حد

اراضي خط خط اراضي خط اراضي اراضي خط

تحصيل لوله لوله تحصيل تحصيل لوله لوله تحصيل

دوم اول شده شده شده دوم اول شده

24">قطر اسمي لوله >42"قطر اسمي لوله <42"

متر 7 متر18متر 6متر 8متر 20متر 8

جاده جاده

عملياتي عملياتي

حد محور حد محور حد محور محور حد

اراضي اراضي خط خط اراضي خط خط اراضي

لوله تحصيل تحصيل لوله تحصيل تحصيل لوله لوله

شده دوم اول شده شده اول دوم شده

:هر گاه قطر دو لوله موازي متفاوت باشد - 2

مالك تعيين فاصله بين دو محور خط لوله فاصله ايست كه در نمودار فوق مربوط به حريم لوله با قطر بيشتر مي

.خواه لوله با قطر بيشتر اولين لوله اجرا شده باشد يا دومين لوله اي كه بايد اجرا شودباشد

و زمين ) سنگي(عرض هاي مذكور در فوق در موارد برخورد با زمين هاي باتالقي،جنگلي و كوهستاني -1تبصره

امكان عمليات لوله گذاري هاي با شيب طولي و عرضي تند با نظر مهندس يا نماينده او چنان تعيين خواهد شد كه

.متر نخواهد بود 14به راحتي امكان پذير باشد ولي در هر صورت عرض حريم عمليات سا ختماني كمتر از

هر گاه و به هر علتي با تاييد مهندس يا نماينده او نياز به عرض حريم عمليات ساختماني بيشتري باشد -2تبصره

در اختيار پيمانكار قرار خواهد داد ولي در هر حال عرض حريم عملياتي كارفرما مجوز هاي تحصيل اراضي الزم را

.متر تجاوز نخواهد كرد 36ساختماني از

راه هاي دسترسي -6

و ساير تجهيزات بايستي از جاده هاي عمومي ا نتقال ماشين آالت عمليات ساختماني و براي رسيدن به حريم

ار براي سهولت كار خود هر جا كه الزم باشد مي تواند راههايي مطابق مقررات جاري كشور استفاده گردد پيمانك

.از جاده هاي دسترسي در موارد زير بايستي توسط پيمانكار احداث گرديده و تحويل كارفرما شود

راه دسترسي از جاده هاي عمومي به طرفين تقاطع باند عمليات ساختماني با رود خانه و راه آهن و - الف

.بزرگراه ها

.درصد) 22(اه دسترسي در مجاورت باند عمليات ساختماني در زمين هاي كوهستاني باشيب بيش از ر -ب

.راه دسترسي از جاده هاي عمومي به شير فلكه ها به طوريكه كوتاهترين مسير به وجود آيد -ج

مشخصات راه هاي دسترسي آن است كه با مصالح زمين محل خود احداث و پس از تسطيح و كسرت تردد

محل هايي كه زمين آنها باتالقي يا آبرو و يا زمين پودري مي باشد بايستي با مصالحي از رايجاد مي گردند ود

قبيل مخلوط يا شن به طوري مرمت گردند كه در هر روز سال با ماشين آالت مخصوص تعميرات خطوط انتقال

.گاز قابل تردد باشد

تسطيح -7

پيمانكار گذاشته مي شود بايستي با ماشين آالت مربوطه تسطيح گردد باند عمليات ساختماني كه در اختيار

به طوريكه خاك نباتي برداشته شده و در صورت وجود گياه بوته كني گرديده و درخت ها قطع و ريشه كني

خاك مازاد ناشي از تسطيح در منتهي اليه حريم عمليات ساختماني ريخته خواهد شد در صورتيكه .شوند

ختماني در مجاورت تاسيسات مختلف قرار گيرد مصالح ناشي از تسطيح بايستي به محل مناسب عمليات سا

. ديگري حمل گردد

پيمانكار موظف است مسيرهاي آب كشاورزي را كه ضمن عمليات تسطيح تخريب مي گيردند را با 7ـ 1

پروژه و پس از آن نيز برقرار كانال سازي يا لوله گذاري بازسازي نموده به طوري كه آب كشاورزي من اجراي

. باشد

استفاده از مواد منفجره جهت تسطيح قسمتي از باند عمليات ساختماني با توجه به رعايت مسائل ايمني 7ـ2

. و ساير مقررات مربوطه منوط به تشخيص و موافقت مهندس با نماينده او مي باشد

سيسات زيرزميني از قبيل خطوط را كه با تاماني پيمانكار موظف است آن قسمت از باند عمليات ساخت 7ـ3

انتقال گاز و نفت و آب تالقي دارد قبل از تسطيح و عبور ماشين آالت سنگين اقدام به عمليات ساختماني

. حفاظتي آنها مطابق نقشه هاي مربوط بنمايد

ري كانال و لوله پيمانكار موظف است سطح باند عمليات ساختماني را چنان تسطيح نمايد كه حفا 7ـ4

. ن با توجه به مشخصات مربوطه امكان پذير باشد آگذاري در

. درصد مي باشد ) 22(حداكثر شيب طولي باند عمليات ساختماني 7ـ5

در محل هاي كوهستاني و نواحي با شيب تند كه در نقشه ها مشخص گرديده است باند عمليات 7ـ6

احداث مي گردد ، در اين صورت پيمانكار % 30متري با شيب ) 1000(ساختماني در قطعات حداكثر هزار

. موظف است

. احداث نمايد % ) 22(الف ـ در مجاورت باند عمليات ساختماني جاده دسترسي با شيب طولي حداكثر

. ب ـ مسير جاده دسترسي فوق را قبل از احداث به تائيد مهندس يا نماينده او برساند

. موارد جاده دسترسي به منزله جاده سرويس مي باشد تبصره ـ در اين گونه

خاكبرداري عرض باند عمليات ساختماني مي بايست به نحوي انجام گيرد كه شيب هاي مقطعي حاصله 7ـ7

. در طرفين باند عمليات ساختماني برابر شيب تثبيتي نوع خاك طرفين مسير باشد

مع آوري خاكهاي حاصل از تسطيح باند عمليات تكافوي جهرگاه عرض حريم عمليات ساختماني 7ـ8

اد مصالح ناشي از تسطيح را به محل مناسب ديگري كه منع زساختماني را ننمايد پيمانكار موظف است ما

. قانوني ندارد حمل و تخليه نمايد

م سطح باند عمليات ساختماني بايستي چنان تسطيح شود كه از محور لوله به طرفين حداقل يك و ني 7ـ9

. شيب عرضي داشته باشد % ) 1/ 5( درصد

پيمانكار . هر گاه خط لوله احداثي دومين خط لوله در سطح باند عمليات ساختماني لوله موجود باشد 7ـ 10

ابتدا بايد سطح عرض اضافه به حريم عمليات ساختماني لوله موجود را تسطيح نموده و براي انجام عمليات

در اين گونه موارد پيمانكار موظف است كليه تدابير . وجود استفاده خواهد نمود اجرائي از جاده سرويس م

. ايمني الزم را به عمل آورد ، و به هيچ عنوان ماشين آالت خود را از روي خط لوله موجود عبور ندهد

بلي را پيمانكار مسئول هر گونه خسارات احتمالي مي باشد ، پس از پايان عمليات ميبايست جاده سرويس ق

. مطابق مشخصات مربوط به آن بازسازي نمايد

دومين خط لوله در سطح باند عمليات ساختماني لوله موجود باشد شيب هر گاه خطوط لوله احداثي 7ـ11

براي دفع آب باران كانال خاكي . ن كه در جهت خارج از محور لوله مي باشد حفظ خواهد شد آعرضي باند

ث گرديده و در نقاط تعقر زمين آب باران از روي لوله دوم در جهت شيب طبيعي در مجاورت لوله دوم احدا

. هدايت شود

ـ جاده سرويس 8در جهـت ) درجـه 1/ 5( معبري است در داخل باند عمليات ساختماني به عرض هفت متر با شيب عرضـي

ورت خط لوله كه به تناسب خارج حريم و شيب طولي متناسب مجاز باند عمليات ساختماني خط لوله در مجا

محل ممكن است در يكي از طرفين خط لوله واقع گردد اين معبر ضمن تردد ماشين آالت و تجهيزات اجراي

پس از تمام پروژه پيمانكار موظف . عمليات مختلف پروژه در سطح باند عمليات ساختماني كوبيده شده است

يعـي طح معبر زمين كوبيده شده يـا زمـين سـفت طب است معبر فوق را تسطيح مجدد نموده به طوري كه س

زمين معبر از نوع پودري و يا باتـاقي باشـد آن قسـمت از معبـر بايسـتي بـا مصـالح باشد ، در محل هايي كه

و در محل هايي كه معبر با آبراهه هاي فصلي و يا مسيل تالقي دارد سـطح آن بايسـتي . مناسب ساخته شود

له گذاري شده و آبها به سمت دره يا محـل هـاي مناسـب هـدايت گـردد بـه سنگ فرش و كانال سازي يا لو

. طوري كه ماشين آالت مخصوص سرويس خطوط انتقال گاز در چهار فصل بتواند دراين معبر تردد نمايد

زنگ زدايي

ـ زنگ زدايي سطح لوله ها 1 SHOT-GRIT( و يا ساچمه زني ) SAND BLASTING( لوله ها با يكي از روش هاي شن زني 1ـ1

BLASTING ( از آثار ، زنگ ، پوسته اكسيد )MILL SCALE ( ًپاك شود مواد روغني ، كثافات و غيره كامال

پيمانكار موظف است انبار سرپوشيده مخصوص زنگ زدايي ، ديك سند پالست ، كمپرسورهوا يا دستگاه شات .

. عمليات زنگ زدائي به تاييد مهندس يا نماينده او برساند پالست و ساير امكانات الزم را تهيه نموده و قبل از شروع

شود كه با توجه به جهت طبيعي وزش باد گرد و غبار ناشي از محل كارگاه سند پالست بايد به طوري انتخاب 1ـ2

و يا اماكن مسكوني اطراف ) به خصوص عمليات پرايمر زني ( سند پالست مزاحمتي براي انجام كارهاي ديگران

. بوجود نياورد

بازرسي عيني لوله هايي كه براي زنگ زدائي به كارگاه زنگ زدايي حمل مي گيردند بايستي توسط پيمانكار 1ـ3

در صورتي كه لوله اي از نظر پيمانكار معيوب تشخيص داده شود . شده و فقط لوله هاي سالم زنگ زدائي گردند

مهندس يا نماينده او مشخص خواهد نمود كه . پيمانكار موظف است مراتب را با طالع مهندس يا نماينده او برساند

. مي باشد لوله مورد نظر قابل مصرف خواهد بود يا مردود

جه تميزي و در SIS 055900ز وضع اوليه لوله ، سطح تميز شده لوله بايد با استاندارد سوئدي اصرفنظر 1ـ4

SA 2 نمونه اي از لوله تميز جهت مقايسه هاي بعدي در جاي خشك نگهداري شود . مطابقت نمايد .

. بنزين بدون سرب يا تولوئن پاك شود مواد چربي دار و روغني روي لوله بايد به وسيله حاللهائي نظير

. الف ـ مشخصات فني شني كه براي عمليات زنگ زدائي پيشنهاد مي شود به شرح زير مي باشد

از نوع سيليكا : جنس شن

فاقد خاك : درجه خلوص

اينچ 1تا 1بين : قطر ذرات

16 20

. ذرات خرد شود % 10پس از يكبار استفاده حداكثر : سختي ذرات

تذكر ـ در صورت عدم امكان تهيه شن مطابق مشخصات فوق ، مشخصات شن پيشنهادي پيمانكار مي بايست به

. تائيد مهندس يا نماينده او برسد

كه براي عمليات زنگ زدائي پيشنهاد مي شود ) SHOT- GRIT( ب ـ مشخصات فني ساچمه يا ساچمه فوالدي

. به شرح صفحه بعد مي باشد

نوع حرارت حداكثر اندازه ا لك استاندارد حداكثر زبري سطح لوله بر حسب ميكرن

75ـ G-80 (40 32( دانه فوالدي شكسته

)GRT ( )G-50 (25 82

G-40 (18 90( ي شكسته دندانه چ

"

" " )G-25 (١۶ ١٠٠

"

" " )G-16 (٢٠٠ ١٢

"

75ـ SHOT ) (G-170 (20 45(ساچمه فوالدي

٧۵ ١٨) G-230" (ساچمه چدني

) " " "S-330 (١۶ ٨٢

" " " )S-390 (١۴ ٩٠

. اشد ميكرن ب 100ميزان زبري حاصله بايستي كمتر از

پس از اتمام سند پالست بر روي هر شاخه لوله بايستي سطح داخلي و خارجي آن با جريان هواي فشرده تميز 1ـ 5

. گردد

هر شاخه لوله پس از زنگ زدائي بايستي بروئيت ناظر برسد تا ناظر درجه تميزي لوله را كنترل نموده و به 1ـ6

نظير تركهاي موئي ، خوردگي ، فرورفتگي و ( ئي ظاهر شده باشد عالوه عيوبي را كه ممكن است پس از زنگ زدا

مالحظه نمايد و به هر حال تحويل لوله هاي تميز شده به كارگاه پرايمرزني مشروط به تائيد مهندس يا ) غيره

. نماينده او خواهد بود

ست كه شير آالت را بايد به نحوي بديهي ا. بايستي مانند لوله ها زنگ زدائي گردند كليه اتصاالت و شير آالت 1ـ7

. ن جلوگيري بعمل آيد آزنگ زدائي نمود كه از آسيب رساندن به اجزاء داخلي و يا اعضاء باز و بسته كننده

و ) از قبيل تامين كاله ، لباس كار ، كفش ، ماسك فيلتر دار و غيره ( پيمانكار موظف است تمام موارد ايمني 1ـ8

. خاص كارگاه زنگ زدائي را رعايت نموده و امكانات الزم را فراهم آورد) دوش آبگرم و غيره از قبيل شير( بهداشتي

) آستري ( اوليه زنيـ پرايمر 2 . پرايمر زني بالفاصله بعد از زنگ زدائي سطح لوله و پس از گرد گيري ناشي از شن زني بايد انجام شود 2ـ1

. مخلوط شود بايد آنها را چندين بار غلطاند تا محتويات داخل آن كامالً قبل از بازديد درب بشكه هاي پرايمر 2ـ2

رار آن تبخير شده باشد ، فقط با تائيد مهندس يا نماينده اوبا فپرايمرهائي كه در اثر باز بودن درب بشكه مواد

از مصرف آن خود افزودن حاللهاي مخصوص آن به مقدار الزم قابل استفاده مي باشد ، در صورت فاسد شدن بايد

. داري گردد

. كارگاه پرايمر زني نبايستي در مسير جريان گردو خاك ناشي از زنگ زدائي يا عبور ماشين آالت قرار گيرد 2ـ3

پرايمر زني در هواي باراني ، مه سنگين و طوفاني در كارگاه هاي غير سر پوشيده مجاز نبوده و به طور كلي 2ـ4

. ز رطوبت بوده و كامالً خشك باشند سطح لوله ها بايد عاري ا

قشر پرايمر خشك شده بايد يكنواخت . پرايمر زني را مي توان با ماشين ثابت پرايمر يا برس دستي انجام داد 2ـ5

بوده و نقاطي كه رنگ يا پرايمر نخورده به چشم نخورد ، بايد صبر كرد تا پرايمر زده شده كامالً خشك شود و سپس

. انبار لوله ها يا محل عمليات لوله گذاري حمل نمود لوله را به محل

. پرايمر به مقدار حداقل الزم و طبق توصيه سازنده آن و با تاييد مهندس يا نماينده او مصرف شود 2ـ6

لوله هائيكه رنگ آستري خورده اند نبايستي بيشتر از . تاريخ پرايمر زدن بايستي در داخل لوله ثبت گردد 2ـ 7

كيفيت قبولي زنگ زدائي در هر مقطعي از كار . ه باعث كاهش در كيفيت زنگ زدائي گردد نگهداري شوند مدتي ك

. به تشخيص مهندس يا نماينده او مي باشد

نبار كردن ، خم كاري پرايمر آستري آن از بين برود قسمتهائي از لوله پرايمر خورده كه در اثر حمل و نقل ، ا 2ـ 8

چنان چه از بين رفتن پرايمر . بالفاصله آن قسمت ها را با برس تميز نموده و پرايمر محدد بزند ، پيمانكار بايستي

منجر به زنگ زدن لوله شود آن قسمت ها بايستي ابتدا به روش ماسه پاشي مجدد زنگ زدائي شده و سپس پرايمر

. زده شود

ريسه كردن و خم كاري لوله ها

ـ ريسه كردن 1

. ريسه كردن لوله ها پس از تسطيح باند عمليات ساختماني و حفر كانال انجام خواهد گرديد 1ـ1

پيمانكار موظف است در زمان ريسه كردن لوله ها و اتصاالت اطمينان حاصل نمايد كه تمام ابعاد وزن و جنس 1ـ2

. رائي باشد آنها مطابق نقشه هاي اج

لوله هائيكه ريسه مي شوند اعم از اين كه عايقكاري كارگاهي شده يا آستري پرايمر خورده باشند براي زير 1ـ3

كاه سبوس ، خاك اره ، ( شاخه لوله دو عدد پشته خاكي به ارتفاع مناسب احداث و روي آنها از كيسه هاي پر از

له ها عايقكاري شده اند چوب در زير دو سر لوله پوشش نشده قرار مي در مواردي كه لو( و يا چوب ) پوشال و غيره

استفاده شود ، به طوري كه لوله از سطح زمين ارتفاع مناسبي داشته و هيچ گاه سطح لوله يا عايق آن با ) گيرند

. به عمل آيد استقرار هر شاخه لوله بايستي چنان باشد كه از لغزش احتمالي آن جلوگيري . زمين در تماس نباشد

طول لوله هائيكه پيمانكار مي تواند ريسه نمايد با توجه به برنامه زمانبندي و امكانات اجرائي بسته به اين كه 1ـ4

. لوله با عايق كارگاهي يا بدون عايق باشد در دستورالعمل هاي مربوطه تعيين شده است

حريم را نبسته و مانع عبور و مرور اشخاص پياده و يا لوله ها بايستي به طريقي ريسه گردد كه ورودي ها به 1ـ5

ترافيك موتوري نباشد ، همچنين در محل هايي كه مهندس يا نماينده او مشخص مي كنند مي بايست محل عبور

. باز نگهداشته شود

. د بديهي است كه لوله هاي مربوط به اين قسمت ها در محل مناسبي در مجاورت محل مصرف نگهداري خواهد ش

ـ خم كاري 2پيمانكار موظف است كليه ابزار ، وسائل اندازه گيري دقيق ، ماشين آالت و نيروي انساني متخصص مورد نياز 2ـ1

. خم كاري لوله ها را بر طبق تائيد مهندس يا نماينده او كه قادر به انجام صحيح كار باشد در اختيار داشته باشد

در ( م گردند كه با انحناي كانال مطابقت داشته و كليه خم هاي محدب و مقعر لوله ها بايستي به ترتيبي خ 2ـ2

در خطوط لوله بايستي آن چنان باشد كه لوله كامالً در وسط و در كف كانال خوابيده و وزن آن به ) صفحه قائم

طور گسترده به كف كانال در تمام نقاط وارد شود به عالوه رعايت عمق معين خاك ريز روي لوله ها الزامي مي

. باشد

بايد به طور سرد ، يكنواخت و بدون كشيدگي و چروك خوردگي و يا كم شدن ضخامت لوله خم كاري موكداَ 2ـ3

انجام گرفته و هيچ خمي در فاصله كمتر از دو ممكن كليه خم ها مي بايست با بزرگترين شعاع . ها انجام شود

. خم كاري لوله هاي عايق شده مجاز نبوده و خم هاي فارسي نيز محدود است . متري سر لوله مجاز نمي باشد

در صورتي كه لوله هاي تحويلي به پيمانكار داراي پوشش عايق شده در كارخانه سازنده لوله باشد جهت خم 2ـ4

. يستي از ماشين آالت و روش هاي مناسب ا ستفاده گردد كاري آنها با

درجه به ازاء هر طول معادل قطر لوله مي باشد به طوري 1/ 5حداكثر درجه خم لوله ها 2ـ3با توجه به بند 2ـ5

كه پس از اتمام خم كاري اختالف حداقل و حداكثر قطر داخلي لوله در مقطع عرضي در مركز خمش نبايستي بيش

درصد قطر اسمي بوده و سمبه اي كه با مشخصات مذكور تهيه گرديده به راحتي بتواند از داخل لوله خم شده 4از

. عبور نمايد

خم كاري لوله ها مي بايست به گونه اي انجام گيرد كه درز طولي آنها در محور خنثاي خمش لوله بوده و يا 2ـ6

صورت فاصله بين درز طولي مجاور در موقع جوشكاري نبايد درجه با آن اختالف داشته باشد در هر 15حداكثر

) فصل جوشكاري 6ـ 2طبق بند ( برابر ضخامت لوله باشد 10كمتر از

. ايجاد هر گونه خم روي لوله هائيكه در غالف بتني يا فلزي در تقاطع ها قرار مي گيرند مجاز نمي باشد 2ـ7

وحه فوق خم گرديده و غير قابل مصرف تشخيص داده شده بايستي قسمتي از لوله كه بر خالف مشخصات مشر 2ـ8

. تعويض گردد

كليات

ـ مقدمه 1

بايستي مطابق دستورالعمل ) فشار قوي ( اجراي عمليات مختلف پروژه هاي خطوط انتقال گاز بين شهري

. هاي مندرج در اين كتاب انجام گردد و پيمانكار موظف به اجراي آن خواهد بود

پيمانكار بايستي هزينه اجراي دستورالعمل هاي مندرج در اين كتاب را در قيمت پيشنهادي خود منظور

پس از انعقاد پيمان هيچ گونه ادعايي در مورد اضافه پرداخت جهت اجراي عمليات موضوع پيمان . نمايد

. مطابق دستورالعمل هاي مشخصات فني مسموع نخواهد بود

ـ استانداردها 2مشخصات فني بر اساس آخرين استانداردهاي بين المللي زير كه مورد قبول شركت ملي گاز ايران مي اين

تهيه شده و ) فشار قوي ( باشد جهت اجراي عمليات مختلف پروژه هاي خطوط انتقال گاز بين شهري

. دستورا لعمل هاي هر قسمت اين كتاب مالك اجراي عمليات مي باشد

B ،31.3 B ،31.8 B 31.4شماره هاي A.N.S.Iي ا ستانداردها الف ـ

APIاستاندارد ب ـ

SIS 55900استاندارد سوئدي ج ـ

و مصوبات شركت ملي N.F. P. A. ،A.S.M.E ،B.S ،A.S.T.Mاستاندارد هاي بين المللي دـ

. گاز ايران

ـ تخصص ها 3

) فشار قوي ( تخصصهاي مورد لزوم جهت انجام عمليات مختلف پروژه هاي خطوط انتقال گاز بين شهري

. شامل و نه محدود به موارد ذيل مي باشد

امور مالي 1ـ1ـ كارشناسي خدمات 1

تداركات 1ـ2

تعميرات 1ـ3

نقشه برداري و نقشه كشي 2ـ1ـ كارشناسي ساختمان 2

راه سازي 2ـ2 سرپرست عمليات

حفاري 2ـ3

ساختماني 2ـ4

لوله گذاري 3ـ1ـ كارشناسي مكانيك 3

خمكاري 3ـ2

جوشكاري 3ـ3

في راديوگرا 3ـ4

آزمايشات هيدرو استاتيكي 3ـ5

زنگ زدائي 4ـ1

عايقكاري 4ـ2 ـ كارشناسي حفاظت از 4

حفاظت كاتديك 4ـ3 زنگ

برقي 4ـ4

ـ تجهيزات 4شامل و ) رقويفشا(ماشين آالت مورد لزوم جهت انجام عمليات مختلف پروژه خطوط انتقال گاز بين شهري

نه محدود به موارد ذيل مي باشد

كسب و متعلقات آن 1ـ1ـ خدمات 1

انبار كاال 1ـ2

وسائل نقليه 1ـ3

كارگاه 1ـ4

تجهيزات

وسائل نقشه برداري 2ـ1ـ ساختماني 2

ماشين آالت ساختماني 2ـ2

ماشين آالت راه سازي و كوه بري 2ـ3

ماشين آالت حفاري 2ـ4

ماشين آالت بارگيري و حمل و نقل و تخليه لوله 3ـ1ـ مكانيكي 3

ماشين آالت خمكاري 3-2 ماشين آالت خمكاري 3ـ2

ابزارو ماشين آالت جوشكاري و لوله گذاري 3ـ3

وسائل راديوگرافي 3ـ4

ي وسائل تست هيدرواستاتيك 3ـ5

ابزار و ماشين آالت زنگ زدائي 4ـ1ـ حفاظت از 4 ابزار و ماشين آالت عايقكاري 4ـ2زنگ

ابزار آزمايش عايقكاري و حفاظت از زنگ 4ـ3 ابزار برق كاري 4ـ4

لوله گذاري و خاك ريزي

پيمانكار موظف است كليه ماشين آالت و ابزار الزم براي بلند كردن ، جا به جا كردن ، خواباندن لوله در كانال را - 1

تعداد و قدرت دستگاههاي بلند كننده متناسب با قطر و . طبق نظر مهندس يا نماينده او تهيه و نگهداري نمايد

كه اطمينان حاصل گردد كه لوله ها تحت تنش قرار نگرفته و در موقع خواباندن لوله در وزن لوله بوده به طوري

. كانال عايق آنها صدمه نبيند

قبل از لوله گذاري مي بايست كف و ديواره كانال پرداخت گرديده و عاري از هر گونه پايه ـ چاكي ، كلوخ - 2

وع هر گونه صدمه از قبيل خراش يا سوراخ روي عايق لوله درشت ، سنگ ، ريشه درخت و ديگر اشياء گردد تا از وق

. جلوگيري به عمل آيد

خاك سرندي با قطر چشمه هاي حداكثر ( قبل از لوله گذاري بايستي در كف كانال بالشتك هايي از خاك نرم - 3

) سرندي ( ك نرم متر از يك ديگر ايجاد گردد ، ارتفاع خا 5سانتي متر و به فاصله 40به عرض ) ميلي متر 10

سانتي متر 20بالشتك ها بايستي چنان باشد كه پس از استقرار لوله بر روي آنها فاصله زير لوله تا كف كانال حدود

. باشد

در محل هايي كه سطح آبهاي زير زميني به طور طبيعي و يا به دليل سيل تا ارتفاع زير لوله يا بيشتر در كانال - 4

يا BOLT ON WEIGHTايست طبق نظر مهندس يا نماينده او از روزنه هاي مهار كننده باال آمده باشد ، مي ب

SET ON WEIGHT ياANCHOR BOLT بر طبق نقشه هاي اجرائي استفاده گردد به طوري كه لوله در

بديهي است بين وزنه هاي مهار كننده و لوله مي بايست از پوشش . عمق معين در كف كانال قرار گيرد

ROCKSHITELD استفاده شده و در هنگام عمليات لوله گذاري مي بايست پيش بيني هاي الزم جهت

. جلوگيري از نفوذ آب به داخل لوله به عمل آيد

در خاتمه هر روز كاري انتهاي لوله هايي كه در كانال خوابانده شده اند بايد به وسيله درپوش يا درپوش هاي - 5

بسته شوند تا از ورود آب و گل يا اشيا ديگري جلوگيري به EXPANDING STOPPERSمنبسط شونده

. عمل آيد

خط لوله نبايد در هيچ نقطه تحت تنش قرار گيرد و موقعه اي كه مهندس ناظر تشخيص بدهد كه دماي محيط - 6

در نبايد SLACK LOOPS. مناسب نيست مي تواند از پيمانكار بخواهد كه عمل لوله گذاري را متوقف كند

. صبح و يا در شب كه لوله خنك است در كانال جاي گيرد و نبايستي با فشار به داخل كانل وارد شود

نجام گيرد ، انجام اين كار خاكريزي كانال بايد هر چه زودتر پس از خواباندن لوله و تائيد مهندس يا نماينده او ا - 7

از آن جهت ضروري است كه لوله را در محل خود مهار نموده و نيز مانع آن مي شود كه نوار عايق در معرض

تغييرات شديد دماي محيط قرار گيرد ، براي جلوگيري از وارد آمدن صدمه به لوله و عايق آن بايستي قسمتي از

ه اي كه از سرند يك سانتي متري بگذرد را در اليه هاي به ضخامت حداقل خاك حفاري شده از نوع نرمتر و يا ماس

. سانتي متري روي لوله ريخته شود 20

. براي پر كردن كانال نبايد از خار و خاشاك ريشه درختان و علف و آشغال و مواد پوسيدني ديگر استفاده نمود - 8

سانتي متر از سطح زمين 50ر خط لوله مي بايست حداقل ارتفاع خاكريز روي لوله جهت ايجاد گرده خاكي مسي - 9

. مجاور باالتر باشد

سانتي متري خاك 15هنگام لوله گذاري در محل تقاطع جاده ها مي بايست بالفاصله روي لوله در اليه هاي -10

. ريزي شده و متناسب با درجه كوبيدگي خاك موجود زير جاده كوبيده شود

ي شده براي پر كردن كانال مناسب نباشد پيمانكار موظف است آن را با خاك مناسب چنانچه خاك حفار -11

جايگزين نمايد و نيز مصالح حفاري شده را كه به بدين ترتيب زائد خواهند بود از محل دور نموده و در جاي مناسب

. خالي نمايد

ر كمترين زمان ممكن شروع به پيمانكار موظف است پس از پر كردن كانال در محدوده داخل شهرها د -12

بازسازي زمين هايي كه براي حفاري اشغال كرده است بنمايد اين بازسازي براساس مشخصات شهرداري و يا ادرات

. راه داري خواهد بود

پيمانكار موظف است پس از پركردن كانال كليه راهها ، حصارها، ديوارها و جويها و به طور كلي كليه محدثاتي را كه

اثر حفاري ها خراب شده يا صدمه ديده اند و يا جهت انجام عمليات جابه جا شده اند را عيناً به حالت اول در

.برگرداند

در زمين هاي با شيب تند كه پوشش خاكي اطراف لوله در معرض فرسايش قرار داشته و خطر شسته شدن -13

ه از كيسه هاي قير اندود شده كه محتواي بتن خشك خاك ريز روي لوله وجود دارد پيمانكار موظف است با استفاد

. مي باشد در فواصل معين بر طبق نقشه هاي تيپ خاكريز روي لوله را مهار و تثبيت نمايد

ن چه قبل آسطحي ، مسير طبيعي نبايد به هيچ كانال يا مسيري جزء پس از پر كردن و بازسازي مسير آبهاي -14

. يا نماينده او ستغيير داده شود مگر با موافقت و تاييد كتبي مهند از لوله گذاري موجود بوده است

خط لوله بايد در تمام طول خود در زمين مدفون شود مگر آن كه خالف آن در نقشه هاي اجرائي نشان داده -15

. د گرددئي شده و يا كتباً توسط مهندس يا نماينده او تا

ـ نصب شير فلكه ها 1كليه شير فلكه ها مي بايست طبق مشخصات مشروحه در نقشه ها و بر اساس تاييد مهندس يا نماينده او در 1- 1

. محل مناسب نصب گردد

پيمانكار موظف است شير فلكه ها را مطابق روش مندرج در بخش زنگ زدائي تميز و مطابق دستورالعمل 1ـ2

. پوشش نمايد مندرج در قسمت عايقكاري

چنا نچه در اثر حمل و نقل سطح پوشش شير آسيب ديده و يا كثيف شده باشد مي بايست مجدداً و در هنگام

. نصب ، پوشش آن ابتدا تميز و سپس مرمت گردد

پيمانكار موظف است تمام سعي خود را به كار برد كه در نتيجه روش خاص نصب شير فلكه ها يا اتصاالتي كه 1ـ3

اين روش بايستي قبالً به تاييد مهندس يا نماينده او برسد با اين حال . كار مي گيرد صدمه اي به آنها وارد نشود به

. اين تاييداز تعهدات پيمانكار نخواهد كاست

كليه شير فلكه ها مي بايست قبل از نصب آزمايش و بررسي گرديده و پس از حصول اطمينان از سالم بودن آن 1ـ4

. ه نصب در خط لوله گردد اقدام ب

پيمانكار موظف است كه با اطالع و اجازه و در حضور ناظر و مطابق دستورالعمل مربوطه كليه شير فلكه ها را به 1ـ5

دفعات كافي گريس كاري نموده و چندين بار با دست و يا جريان هواي فشرده باز و بسته نمايد ، بديهي است هر

. جام وظايف فوق متوجه پيمانكار خواهد بود گونه اتفاقي ناشي از عدم ان

پيمانكار . داخل كليه شير فلكه هاي مورد استفاده در پروژه بايد قبل از نصب به وسيله هواي فشرده تميز شود 1ـ 6

. مسئول هر نشتي به دليل تميز كاري غلط و يا غير كافي شير فلكه ها مي باشد

. فلكه نظير فرمان دهنده و كنترل كننده به عهده پيمان كار است نصب كليه متعلقات و تجهيزات شير 1ـ7

در هنگام نصب شير فلكه بايستي امكانات الزم چنان فراهم گردد كه هيچ گونه تنشي به شير فلكه و جوشهاي 1ـ8

. دو طرف آن وارد نگردد

نصب اتصاالت عايق 2ن كه مورد تاييد ناظر واقع شده نصب خواهند آاتصاالت عايقي بر اساس نقشه ها و در نقاط نشان داده شده در 2ـ1

. شد

جهت حصول اطمينان از سالم بودن آنها بايستي قبل از نصب بازديد عيني شده و به عالوه از نظر عايق 2ـ2

. مگا اهم را دارا باشد 25ولت مقاومت 1000ل ولتاژ الكتريكي آزمايش شود براي اين منظور مي بايست در مقاب

. اتصاالت عايقي در حين نصب نبايد تحت هيچ گونه تنشي واقع گردد 2ـ3

در حين جوشكاري اتصاالت عايقي بايد قسمت عايق آن به وسيله گوني هاي مرطوب خنك نگهداشته شده تا 2ـ4

. جوشكاري جلوگيري گردد از آسيب رسيدن به عايق آن در اثر حرارت ناشي از

بايستي پس از نصب و آزمايش مجدد عايق الكتريكي ، با اين نوع اتصاالت كه به طور مدفون نصب مي شوند 2ـ5

. برس تميز كاري گرديده و به صورت دو اليه با نوار پالستيكي مخصوص و پرايمر مربوطه عايقكاري شوند

ـ نصب فلنج مهار كننده 3هار كننده مي بايست بر اساس نقشه ها و در نقاط نشان داده شده در آن كه مورد تاييد ناظر واقع فلنج هاي م 3ـ1

. خواهد شد نصب گردند

قبل از نصب ، آنها را بانضمام قسمتي از لوله هاي متصل به آن توسط نوار مخصوص پالستيكي و پرايمر 3ـ 2

. پوشش كرد ROCK SHIELDيك اليه نوار سخت ، مربوطه به صورت دو اليه نوارپيچي نموده و سپس توسط

نضمام قسمتي از لوله هاي متصل به آن مي بايست طبق مشخصات مربوط بديهي است كه اين گونه فلنج ها را با

. در بتن قرار داد

ـ نصب تاسيسات فرستنده و گيرنده توپك 4آن نصب گرديده در محل هاي مشخص شده دراين تاسيسات مي بايستي مطابق نقشه هاي اجرائي داده شده و 4ـ1

شروحه در بخش زنگ زدائي ابتدا تميز شده و سپس مطابق شرايط مندرج در بخش رنگ مو برطبق مشخصات

. آميزي ، زنگ زده شود

. مربوط به اين تاسيسات مي بايست بر طبق نقشه و نظر ناظر نيز نصب گردد ) شيرآالت و اتصاالت ( متعلقات 4ـ2

رنگ

ـ مشخصات عمومي 1 . رنگ بايد در ظروف سالم كه داراي اسم سازنده و كد مشخص كننده است بسته بندي شده باشد ـ

. ـ آستري ، رنگ اصلي و رنگ نهائي هر سيستم رنگ آميزي بايد از يك سازنده باشد

و بتوان درجه حرارت آن را به . ده ـ رنگها ، حالل ها و مواد تاليزور رنگ بايد در محل هايي كه داراي هواكش بو

درجه حرارت انبار بايد . دلخواه تنظيم نمود ا نبار شده و ظروف در قفسه هاي فلزي و دور از اشعه آفتاب قرار گيرد

. طبق پيشنهاد سازنده تنظيم گردد

. ـ آماده كردن رنگ و نيز رقيق كردن آن بايد بر اساس پيشنهاد سازنده انجام گيرد

خصات وسائل و لوازم ـ مش2 : ويژگي ها و وسائل مورد لزوم به شرح زير است

فوت مكعب هوا در دقيقه 250بايد به اندازه اي باشد كه پيوسته حداقل ) از نوع دوراني ( الف ـ ظرفيت كمپرسورها

ر را به طور مداوم فشار سنج بايد طوري تنظيم شود كه فشا. را تامين نمايد ) متر مكعب در دقيقه 7/ 08( معادل

. حفظ نمايد ) PSI 100 )kg / cm² 7در حد

شن بوده و به وسائل ) كيلو گرم 272( پوند 600ب ـ مخزن شن دستگاه شن زني بايد داراي حداقل گنجايش

. رطوبت گيري و اندازه گيري شن مجهز باشد

آخر) متر 3( فوت 10باشد به جز )سانتي متر 2/3( اينچ 1 1ج ـ تمام شيلنگ هاي هوا بايد داراي قطر داخلي 4

. داشته باشد ) سانتي متر 2/ 5( كه مي تواند قطر يك اينچ ) NOZZEL( منتهي به شن پاش

بوده و شيلنگ هواي بين ) متر 15( فوت 50طول شيلنگ هاي هوا ي بين مخزن هوا و مخزن شن نبايد بيشتر از

( ظرف شن و دستگاه شن پاش NOZZEL بيشتر باشد مگر در موارديكه به علت ) متر 18( فوت 60نبايد از )

PSIطول اضافي افزايش ) متر 15( فوت 50سهولت كار طول بيشتري مورد نياز باشد كه در اين صورت براي هر

5 )kg / cm² 34/0 ( فشار ضروري است .

كمتر بوده و ) kg / cm² 5 /6( PSI 95نبايد از هيچ گاه ) NOZZEL(به طور كلي فشار در سر شن پاش

. ساكن باشند بايد داراي اليه اي از ماده ضد الكتريسيته تمام شيلنگ ها

و يا راندمان زياد بوده و مجهز به شيري باشد كه به ) VENTURI( د ـ شن پاش بايد بلند و داراي دهانه وانتوري

. ر خودكار بسته شود محض بلند كردن دست از دكمه نازل به طو

. بدنه شن پاش بايد از فوالدي با رويه كادميوم بوده و داراي پوششي از كربوتنگستن باشد

ه ـ شن مورد مصرف بايد گوشه دار ، دا نه بندي شده ، خشك ، بدون گرد و خاك و كثافت و از نوع سنگ چخماق

مش نيز ممكن است به جاي شن به كار برده شود 40 ـ 50دا نه هاي فوالدي اندازه هاي . يا سيليس خالص باشد

)GRIT BLAST ( اما گلوله هاي فوالدي قابل قبول نمي باشند .

آميزي بايد از موي حيواني ، نايلون و يا هر ماده ديگري كه بتواند حداكثر ميزان رنگ را به خود و ـ برس هاي رنگ

. ده باشد گرفته توسط حالل هاي رنگ خراب نمي شود ساخته ش

بايد داراي مشخصات پيشنهادي سازنده رنگ بوده و مجهز به تله يا دستگاههاي جدا ) SPRY( پيستوله ز ـ

ظروف تحت فشار نيز بايد به فشارسنجهاي . كننده اي براي جمع كردن روغن و آب جدا شده از هواي فشرده باشد

. دقيق و شيرهاي اطمينان مجهز گردند

لطك بايد از پشم طبيعي ، نايلون يا هر ماده ديگري كه بتواند حداكثر مقدار رنگ را روي غلطك ج ـ پارچه روي غ

. نگه دارد بوده و توسط حالل هاي رنگ خراب نشود

ـ مشخصات رنگ آميزي و سيستم رنگ 3ت ، دستگاههاي رنگ و مشخصات رنگ آميزي و سيتم رنگ براي كليه لوله هاي انتقال گاز ، فلنچها ، شيرها ، اتصاال

. اندازه گيري ، پايه هاي پل عبور لوله و تاسيسات فلزي روي زمين بايد به صورت زير باشد

: الف ـ تميز كردن سطح فلز

كامالً تميز ) GRIT BLAST( و يا با دا نه هاي فوالدي ) SAND BLAST( سطح فلز بايد با روش شن زني

. گردد

: ب ـ پوشش آستري اوليه

بايد زده شود به ) ZINC CHROMATE( تميز شده فلز يك اليه آستري از نوع كرومات روي سطح روي

. باشد طوري كه ضخامت اين اليه پس از خشك شدن يك ميل

: ج ـ پوشش آستري ثانويه

از قبيل اكسيد سرب است كه بايد بر ) RED OXIDE METAL( اين آستري از نوع اكسيد فلزي قرمز رنگ . باشد ) اينچ 1( ضخامت اين اليه نيز پس از خشك شدن بايد يك ميل . اليه آستري اوليه زده شود روي

1000 : د ـ رنگ اوليه

ي ثانويه زده مي شود به طوري كه ضخامت اين اليه رنگ پس از خشك شدن يك اليه رنگ آلكيدي بر روي آستر

. اين رنگ حتماً بايد سفيد باشد . ميل باشد 1/ 5

: ه ـ رنگ نهائي

5/1بر روي رنگ اوليه اليه ديگري از همان رنگ اوليه زده مي شود ، ضخامت اين اليه رنگ نيز پس از خشك شدن

. ميل خواهد بود

اي استاندارد براي تاسيسات مختلف ـ رنگ ه 4رنگ تمام لوله هاي انتقال گاز بايد زرد باشد به جز رنگ شيرهايي كه دو يا چند خط لوله را با فشارهاي مختلف به

. كه بايد تمام سطوح آن بين دو فلنج سفيد باشد ) CROSS – OVER VALVES. ( هم وصل مي كند

: قسمت هاي مختلف به شرح زير مي باشد به طور كلي رنگهاي استاندارد براي

رنگ ا ستاندارد تاسيسات

) NATURL GAS LINES( زرد خطوط لوله گاز طبيعي

) SOUR GAS LINES( لوله گاز ترش زرد تيره خطوط

)E VALVES,FLANGE TO,FLANG( )در فاصله بين دو فلنج ( سفيد شيرها

) WATER LINES( سبز روشن لوله هاي آب

)AIR SUPPLY,SERVICE PIPE( مخزن و لوله هوا آبي

) OIL LINES( قهوه اي خطوط لوله روغن

) FIRE EQUIPMENT( قرمز وسائل آتش نشاني

) EQUIPMENT( خاكستري كشتي جنگي دستگاهها

)BATLE SHIP GRAY (

) WATER TANK( تانك آب آلومنيوم

) LIGHTING POLES( تيرهاي برق آلومينيوم

) GLYCOL LINES(خطوط لوله حمل گلي كل سياه ) STEAM( بخار ) PURPLE( ارغواني

.بايد مشخص شود ) ARROW(ه ، جهت جريان گاز بوسيله عالمت نشانه روي تمام خطوط لول - 1تذكر

. مراجعه شود 1011 – 50براي اطالعات بيشتر در زمينه رنگ تاسيسات به استاندارد مهندسي شماره ـ 2تذكر

ـ مراحل و عمليات رنگ آميزي 5 : آماده كردن سطح 5ـ 1

سطح آن پاك از ميز كرده تمام مواد خارجي از قبيل رزين و غيره را قبل از رنگ كردن ابتدا بايد سطح آن را خوب ت

. نمود ، ضمناً رنگ قبلي چوب را چنان چه وضع خوبي ندارد بايد با سمباده تراشيد

ز شده را با يسطوح بتوني را بايد با برس سيمي كامالً تميز كرده و ذرات شل را از سطح جدا نمود سپس سطح تم

ريدريك شسته و وقتي جوشش فرو نشست با آب تميز تمام سطوح را شستشو داد و صبر كرد اسيد كل% 10محلول

. تا خشك شود و سپس رنگ نمود

: تميز كردن با وسائل دستي 5ـ 2

: كليات : الف

ـ تميز كردن دستي عبارت از روشي است كه بتوان مواد زائد روي سطح فلز نظير رسوبات باقي مانده از كارخانه ، 1

را با برس دستي ، شن ، سمباده و كاردك و يا وسائل هرنگ هاي فلزي شل ، رنگ هاي با چسبيدگي كم و غير

. ضربه اي نظير چكش الستيكي و يا تركيبي از وسائل دستي فوق تميز نمود

قط بايد ـ در اين روش ، هدف تميز كردن كامل سطح فلز از رسوبات كارخانه ، زنگ ، رنگ و غيره نموده بلكه ف2

. مواد زائد شل را كه كامالً به سطح فلز نچسبيده اند پاك نمود

) : دستورالعمل ( ب ـ روش كار

: تميز كردن با وسائل دستي شامل مراحل زير مي باشد

. ـ مقادير زياد روغن يا گريس بايد توسط يك حالل فرار تميز گردد 1

مباده و يا ساير و سائل مناسب با تركيبي از وسائل فوق تميز ـ زنگ هاي فلزي بايد با چكش هاي الستيكي ، س2

. نمود

. رسوبات و تمام زنگ هاي فلزي شل بايد با برس ، سيمي ، شن ، سمباده و يا تركيبي از وسائل فوق تميز گردد ـ 3

ي به سطح فلز ـ براي رنگ كردن مجدداً سطوح قبالً رنگ شده بايد با كاردك رنگ هاي قبلي را كه چسبندگي كاف4

. ندارند را جدا كرد به طوري كه رنگ هاي باقي مانده چسبندگي الزم و كافي را دارا باشند

ـ عاج جوش ها و نظائر آن را بايد با وسائل دستي مالشي يا ضربه اي نظير سوهان ، سمباده يا چكش هاي 5

. الستيكي از سطح فلز كنده و سپس با برس سيمي تميز كرد

در مورد تاسيسات جديد قسمتهائي كه بعد از نصب . فوالدي متصل به تاسيسات بايد كامالً تميز گردند ـ اجزاء 6

. دسترسي به آنها مشكل خواهد بود بايد قبل از نصب تميز شوند

. ـ كليه پرچها ، جوش ها ، گوشه ها ، اتصاالت و دهانه بايد كامالً تميز گردند 7

سيمي بايد به اندازه كافي مقاومت براي تميز كردن سطح فلز داشته باشند ضمناً سيمهاي فوالدي برس هاي: تذكر

نظير سوهان و ( وسائل ترا ش . خود برس بايد تميز بوده و به محض آن كه كارآئي آن كم شود دور انداخته شود

. بايد از مواد مناسب ساخته شده و داراي كارآئي كافي باشد ) سمباده

ائل دستي بايد طوري كار كرد كه نه برآمدگي هاي نوك تيز روي سطح فلز ايجاد شود و نه به طور كلي با وس

. بريدگي بر جاي ماند

و يا پوشش آستري بايد بالفاصله بعد از تميز كردن سطح و قبل از ) در صورتي كه الزم باشد ( ـ زير سازي رنگ 8

. رنگ زدن مجدد انجام گيرد

: ج ـ اقدامات ايمني

الزم مي بايست ملحوظ گردد و ر صورتي كه شعله و يا خطر آتش سوزي وجود داشته باشد پيشگيري هاي ـ د1

و ءو وسائلي كه بايد رنگ شود آغشته به مواد آتش گير باشند بايد قبالً تميز گردند و اگر اشيا ءچه اشياچنان

ر داشته باشند نبايد از وسائل و لوازمي تش گير قراآتاسيساتي كه براي رنگ كردن تميز مي شوند در مجاورت مواد

. كه توليد جرقه مي كنند استفاده نمود

. ـ كساني كه با عمليات تميز كاري سر و كار دارند بايد از عينك ايمني استفاده نمايند 2

. ـ در جائي كه گرد و غبار وجود دارد استفاده از ماسك هاي هواي صافي دار ضروري است 3

: با وسائل مكانيكي تميز كردن 5ـ 3

الف ـ كليات

با اين روش زنگ ، رسوبات باقي مانده از كارخانه ، رنگ هاي پوسته شده و غيره را توسط ماشين هاي مكانيكي ـ 1

نظير برس هاي سيمي ، سنگ سمباده ، ماشين هاي ضربه اي و يا وسائل ماشيني ديگر و يا مجموعه اي از وسائل

. رنگ شود جدا مي ماند فوق از سطح فلزيكه بايد

ـ هدف از تميز كردن با اين روش از بين بردن كامل زنگ ، رسوبات و رنگ نبوده بلكه زنگ ها ، رسوبات و رنگهاي 2

. شل كه چسبندگي كافي ندارند و نيز مواد آلوده كننده موجود بايد تميز گردند

) : دستورالعمل ( ب ـ روش كار

: ي شامل مراحل زير مي باشد تميز كردن با وسائل مكانيك

. ـ روغن و گريس بايد توسط حالل سبك تميز گردد 1

. ـ رسوبات زنگ روي سطح فلز بايد توسط وسائل مكانيكي تميز شود 2

. ـ كليه رسوبات و تمام رنگ هاي شل و رنگ هاي پوسته شده بايد به طرق زير از روي سطح فلز زدوده شود 3

رسوبات ، زنگها و رنگ هاي شل آن هايي هستند كه توسط برس هاي سيمي مكانيكي كه با موتور الكتريكي : تذكر

. اينچ تميز شوند 6دور در دقيقه و يا برس پياله اي به قطر 3450يا هواي فشرده كار مي كنند تحت شرايط

ردن دو فوت مربع در دقيقه باشد اين آزمايش بايد پوند و سرعت تميز ك 16در اين شرايط بايد نيروي وارده بر برس

بر روي سطحي كه قبالً با برس و يا وسائل ديگر تميز نشده باشد انجام گيرد ولي آلودگي ها و روغن و گريس روي

. سطح فلز بايد قبالً تميز شده باشد

اندازه هاي متناسب به طوري كه با استفاده از ماشين هاي برس سيمي با برس هاي دوار با اشكال گوناگون و 3ـ1

سيم هاي برس بايد به اندازه كافي سخت و تميز . بتوان تمام دهانه ها ، زوايا و اتصاالت و گوشه ها را تميز نمود

. بوده و بر سيمهايي كه كارآئي كافي ندارند بايد دور انداخته شوند

و غيره كه ) چكش الستيكي ( ماشين هاي چكش دار به كار بردن ماشين هاي تميز كننده ظربه اي نظير انواع 3ـ2

. رنگ و رسوبات روي سطح فلز را به روش ضربه اي تميز مي نمايند

ندارند از ماده كردن سطح رنگ شده براي رنگ آميزي مجدد بايد تمام رنگ هائيكه چسبندگي كافي آـ هنگام 4

بايد آنچنان به سطح چسبيده باشند كه با كاردك گهايي كه روي سطح باقي مي مانند مي سطح فلز جدا شوند و رن

. و يا تيغ به صورت ورقه از سطح فلز كنده نشوند

. بايد با ماشين از سطح فلز زدوده شوند ـ عاج جوش ها 5

ـ كليه قسمت هاي وابسته به تاسيسات كه دسترسي به آنها ممكن باشد نيز بايد تميز گردند و در مورد تاسيسات 6

. ايي كه ممكن است پس از نصب غير قابل دسترسي بشوند بايد قبل از نصب تميز شوند جديد قسمت ه

درزها ، نقاط اتصال ، سر جوشها و كليه زوايا بايد با برس مكانيكي ، رنده و يا چكش هاي ـ پرچها ، شكاف ها ، 7

. الستيكي سنگ سمباده و يا مجموعه اي از وسائل مكانيكي فوق تميز گردند

. مت هايي كه تميز كردن آنها با وسائل مكانيكي امكان نداشته باشد بايد با وسائل دستي نيز تميز شوند ـ قس 8

يز مجدداً بايد تميز ـ بعد از تميز شدن سطح فلز با روش هاي فوق الذكر ، گرد وخاك يا مواد ديگر روي سطح ن 9

گريس باقي مانده باشند آنها را به طور موضعه اي چه هنوز در بعضي نقاط سطح فلز مقاديري روغن يا گردد و چنا ن

. با حالل بايد تميز كرد

و يا پوشش رنگ آستري بايد بالفاصله پس از تميز كردن انجام ) در صورت لزوم ( ـ عمليات زبر سازي رنگ 10

. پذيرد

: ج ـ اقدامات ايمني

. اين روش نيز بايد دقيقاً مراعات گردد كليه نكات ايمني ذكر شده در روش تميز كردن با وسائل دستي در

) : BLAST CLEANING( تميز كردن با جريان شن يا د انه هاي فلزي 5ـ4

: الف ـ كليات

ـ در اين روش سطح فلز توسط برخورد شديد يا دا نه هاي شن و يا دانه هاي فلزي كه از طريق نازل يا چرخشهاي 1

. شوند تا حد فلز سفيد تميز مي گردد گريز از مركز به سطح فلز پاشيده مي

ـ فلز سفيد اصطالحاً عبارت ا ست از سطحي از فلز با رنگ متاليك سفيد مايل به خاكستري و كمي زير آماده 2

نبايد داراي هيچ گونه مواد خارجي از قبيل زنگ ، اكسيدهاي فلزي ، لح براي رنگ آميزي ، اين سطح با ديد غير مس

. رنگ و غيره باشد

. باشد SA½ هبراي درج SIS 55900ـ تميز كردن با اين روش بايد مطابق با آخرين چاپ استاندارد سويسي 3

) : دستورا لعمل ( روش كار ب ـ

: تميز كردن سطح به طريقه جريان شن يا دانه هاي فلزي تا حد فلز سفيد شامل مراحل زير خواهد بود

پاك شود مقادير كم روغن و گريس را ) 4-1-2بند ( يك حالل فرار ـ مقادير زياد روغن و گريس بايد توسط1

مي توان توسط عمليات شن زني از بين برد در اين صورت چنانچه احتمال آلودگي وجود داشته باشد شن مصرف

. شده قابل استفاده مجدد نخواهد بود

. اي زدوده شود ـ رسوبات زياد زنگ روي فلز بايد توسط وسائل دستي يا مكانيكي ضربه2

.020. ـ كليه رسوبات زنگ ، رنگ و مواد خارجي باقي مانده بايد با يكي از روش هاي زير از سطح فلز زدوده شود 3

مش با 16شن زدن به سطح فلز با استفاده از سيستم هواي فشرده و شن خشك به اندازه هاي حداكثر 3ـ1

. استاندارد آمريكائي

با استفاده از سيستم هواي فشرده و دانه ) GRIT BLASTING( كه بايد رنگ شود زدن دانه هاي فلزي 3ـ2

مش با 16هاي گوشه دار ساخته شده از چدن ، آهن چكش خوار فوالد يا مواد مصنوعي با اندازه هاي حداكثر

. استاندارد آمريكائي

با استفاده از سيستم ) GRIT BLASTING( زدن دانه هاي فلزي به سطح فلزي كه بايد رنگ شود 3ـ3

چرخهاي گريز از مركز و دانه هاي فلزي گوشه دار ساخته شده از چدن ، آهن چكش خوار ، فوالد و يا مواد

. مش با استاندارد آمريكائي 16مصنوعي به اندازه هاي حداكثر

ز و با استفاده از تميز كردن سطح فلز با برس موئي يا نايلوني و سپس دميدن با هواي فشرده خشك و تميـ 4

. وسائل مكنده ، براي تميز كردن بقاياي گرد و خاك موجود در گوشه ها ، زوايا شكافها و اتصاالت

هواي فشرده اي كه براي كليه عمليات فوق استفاده مي شود بايد عاري از آلودگي هاي آب يا روغن بوده و : 1تذكر

. ي مطمئن استفاده نمود براي اين منظور بايد از جداكننده ها و تله ها

تميز كردن سطح فلز با روش هاي فوق بايد طوري انجام شود كه هيچ گونه خسارتي به جسم مورد نظر : 2تذكر

. وارد نگردد

تميز كردن با روش هاي فوق نبايد بر روي سطوحي كه بعد از عمليات تميز كاري و قبل از رنگ شدن تر : 3تذكر

باالي نقطه شبنم و يا وقتي كه رطوبت نسبي ) F 5 )C 3كه درجه حرارت سطح كمتر از خواهند شد و يا مواقعي

. درصد است انجام شود 85هوا بيش از

. مگر ان كه رنگ آميزي قبل از بروز هر گونه زنگ زدگي مجدد انجام گيرد

ورت وجود اين آلودگي بايد سطح تميز شده بايد عاري از هر گونه آلودگي روغن و گريس باشد و در ص: 4تذكر

. توسط يك حالل فرار تحت نظارت مهندس يا نماينده او از بين برود

هيچ فاصله . سطح تميز شده بالفاصله پس از پايان عمليات تميز كاري بايد يا رنگ آستري پوشانده شود : 5تذكر

.آستري زدن قابل قبول نمي باشد بين تميز كاري و

:ج ـ اقدامات ايمني

ـ در صورتي كه شعله و خطر آتش سوزي وجود داشته باشد پيش گيري هاي الزم بايد ملحوظ گردد و چنان چه 1

اشيا و وسائلي كه بايد رنگ شود آغشته به مواد آتش گير باشند بايد قبالً تميز گردند و اگر اشيا و تاسيساتي كه

باشد نبايد از وسائل و لوازمي كه توليد جرقه مي براي رنگ كردن تميز مي شوند در مجاورت آتش زا قرار داشته

. تمياد استفاده نمود

. ـ كارگرانيكه بايد از كاله ايمني و ماسك استاندارد شده متصل به هواي فشرده تميز استفاده نمايند 2

ه كاركنان بايد ـ كار كناني كه در معرض گرد و غبار قرار دارند بايد از ماسك صافي هوا استفاده نمايند و نيز هم3

. در مقابل ذرات شن يا فلزي كه در فضا پراكنده مي شوند كامالً محافظت گردند

ـ تمام كساني كه در مجاورت محل تميز كاري رفت و آمد داشته و يا كار مي كنند بايد از عينك ايمني استفاده 4

. نمايند

. به زمين وصل گردد ـ شيلنگ متصل به نازل بايد براي تخليه الكتريسيته ساكن ، 5

: رنگ آميزي 5ـ5

: الف ـ كليات

ـ سطوحي را كه احتياج به رنگ آميزي دارند بايد پس از تميز كردن با يكي از روش هاي فوق الذكر و يا رنگ 1

. آستري پوشانده و سپس رنگ اصلي را بر روي پوشش آستري بكار برد

ش هاي رنگ آميزي انجام شده و سطح رنگ شده داراي ظاهري خوب ـ تمام كارها بايد با بهترين و مدرن ترين رو2

. و تميز باشد

. ـ بايد دقت شود كه سطوح مجاورت سطحي كه رنگ مي شود رنگي نگردد 3

) : العمل دستور( ب ـ روش كار

. آنها رنگي نشود ـ شيرها و اجزا برنجي ، درجات و پالك ها بايد قبل از رنگ آميزي كامالً پوشانده شوند تا روي 1

. ـ پيچ و مهره ها بايد با روش تميز كردن با حالل تميز شوند 2

در بعضي قسمت ها خسارت ديده باشد بايد رنگ ) رنگ فابريك ( ـ در صورتي كه رنگ زده شده توسط كارخانه 3

ميانه به كار برده مي ان قسمت ها را با برس و سمباده تميز كرده و با پوششي از آن نوع رنگي كه به عنوان رنگ

. شود پوشانده و سپس رنگ نهائي روي آن زد

ـ رنگ آميزي بايد با برس ، غلطك ، پيستوله يا با تركيبي از اين وسائل انجام شود و در جائي كه امكان رنگ 4

. كردن خوب با وسائل فوق وجود نداشته باشد مي توان از پوست گوسفند استفاده كرد

د تحت بهترين شرايط ممكن انجام گيرد ، به طور كلي وقتي درجه حرارت هوا زير ـ رنگ اميزي باي5

F 40 )C 4/4 ( باشد يا زماني كه احتمال افت درجه حرارت به زسر صفر )قبل از خشك شدن رنگ وجود ) 32

. داشته باشد رنگ آميزي نبايد انجام شود

باشد % 85د و در مواردي كه درجه رطوبت هوا باالتر از در هواي داغ بايد دقت كرد ضخامت مورد نظر به دست آي

. نبايد رنگ آميزي صورت گيرد

يا هر درجه حرارتي كه مضر براي رنگ باشد نبايد رنگ ) F 120 )C 52ضمناً فوالد را در درجه حرارت بيش از

. كرد

ان چه رنگ قبل از خشك شدن در ، مه آلود ، برفي و بخار دار رنگ كردن مجاز نمي باشد و چندر هواي باراني

معرض يخ بندان ، رطوبت زياد ، باران يا برف قرار گيرد بايد صبر كرد تا رنگ خشك شود سپس رنگ قسمت هاي

. خراب شده را پاك كرده و بعد از آماده نمودن سطح مجدداً رنگ نمود

. شروع كرد گذاشت تا خوب خشك شده و سپس اليه بعدي شراـ هر اليه از رنگ را بايد 6

نهائي به خصوصي مورد نظر باشد بايد تطابق رنگ هاي اليه هاي مختلف ) COLOR( ـ در صورتي كه رنگ 7

. مورد توجه قرار گيرد

ـ در صورتي كه اليه آستري در بعضي نقاط صدمه ديده باشد قبل از تميز كردن و تعمير كردن محل هاي آسيب 8

. ئي بايد پرهيز نمود ديده از به كار بردن اليه رنگ نها

. ـ مجموع ضخامت اليه هاي رنگ بايد مطابق با ميزان پيش بيني شده در پروژه رنگ آميزي باشد 9

ـ در حالتي كه اتصاالت عايق با رنگها داراي رنگينه هاي فلزي رنگ مي شوند بايد دقت كافي به عمل آيد تا هيچ 10

. گردد گونه آسيبي به عمل عايقي اتصاالت فوق وارد ن

ـ در مواقعي كه از پيستوله بدون هوا براي رنگ آميزي استفاده مي شود بايد امتحان كرد كه نوك پيستوله و 11

: براي اين منظور الزم است توصيه هاي زير مورد توجه قرار گيرد . دكمه تنظيم فشار ، خوب كار كنند

. باشد ) kg / cm² 155تا PSI 2300 )kg / cm² 127تا 1800ـ فشار مايع بايد

) سانتي متر 0/ 084سانتي متر تا 0/ 038( اينچ 0/ 33اينچ تا 0/ 15ـ قطر سوراخ نوك فشار سنج بايد بين

. مش باشد 100يا 60بوده و پيستوله داراي صافي

چاين 0/ 25ـ شيلنگ دستگاه بايد در مقابل فشار و مواد شيميايي مقاوم بوده و قطر داخلي آن

. باشد ) سانتي متر 0/ 64(

ـ بازرسي و ايمني 6 . الف ـ كليه مراحل رنگ آميزي بايد توسط نماينده شركت ملي گاز مورد بازرسي دقيق قرار گيرد

ب ـ كار و موادي كه توسط نماينده شركت ملي گاز به دليل عدم تطابق با مشخصات مردود شناخته شود بايد

. ده و جايگزين گردد توسط پيمانكار تصحيح ش

اتصاالت نهائي و راه اندازي

) HOT – TAPS( ـ اتصاالت 1براي اتصال يك خط به خط اصلي موجود مورد نياز باشد اين كار ) HOT – TAPS( در جائي كه اتصاالت 1ـ1

. توسط شركت ملي گاز ايران انجام خواهد شد

) HOT – TAPS( الزم جهت انجام اتصاالت كارفرما كليه لوله ها ، شير فلكه ها ، فلنج ها و ديگر اتصاالت 1ـ2

پس از تكميل آن ) HOT – TAPS( پيمانكار مسئول نوار پيچي و عايق كاري اتصال . را فراهم خواهد نمود

. خواهد بود

پيمانكار بايد تعداد كافي پرسنل ، جرثقيل و دستگاههاي الزم براي خاك برداري ، خاكريزي و ساير لوازم كه 1ـ3

. ن عمليات مورد نياز است فراهم نموده و كمك هاي الزم را به مهندس يا نماينده او بنمايد براي اي

پيمانكار هيچ گونه مسئوليتي براي جوشكاري هايي كه مستقيماً بر لوله گاز دار انجام خواهد گرفت ندارد ولي

. ر دسترس قرار گيرد هرگونه كمك الزم براي بقيه عمليات جوشكاري و غيره بايد از طرف پيمانكار د

و شير فلكه ها بايد قبل از انجام هر گونه عمليات توسط كارفرما مورد ) HOT – TAPS( كليه اتصاالت 1ـ4

. آزمايش قرار گيرد

) FINAL TIE – IN( ـ اتصاالت نهائي به لوله گازدار 2به عمل آورد تا اتصاالت نهائي به گاز پيمانكار موظف است تا در زمان لوله گذاري پيش بيني و دقت الزم را 2ـ1

. بدون هيچ اشكالي انجام پذير بوده و در زمان جوشكاري لوله گازدار تحت هيچ گونه تنشي قرار نگيرد

كليه عماليت اتصال نهايي به لوله گازدار به عهده پيمانكار است و او موظف است كه به تعداد كافي نفرات و 2ـ2

. كار داشته باشد تجهيزات الزم را آماده

پيمانكار موظف است پس از صدور پروانه كار از طرف كارفرما ، عمليات جوشكاري و اتصال به خط را آغاز 2ـ3

. نموده و از كليه دستورات و راهنمائيهاي مسئولين ايمني كارفرما تبعيت نمايد

ـ راه اندازي و تخليه هوا 3

كليات 3ـ1

ات اجرايي و آزمايش خطوط لوله بر طبق برنامه زمان بندي شده تحت سرپرستي پس از تكميل عملي 3- 1- 1

. شركت ملي گاز ايران تحت فشار گاز قرار خواهد گرفت

اين كمكها شامل . پيمانكار موظف است در اين امر به مهندس يا نماينده او هر گونه كمك هاي الزم را بنمايد

. ز نيتروژن و غيره ، براي راه اندازي خواهد بود زار و ماشين آالت الزم ، گابكارگر ، ا

ندازي بايد قبالً به اطالع پيمانكار رسيده و در مواردي كه به كمك پيمانكار احتياج چگونگي عمليات راه ا 3- 1- 2

غاز ساعت قبل از آ 24تاريخ راه اندازي حداقل . است مهندس يا نماينده او دستورات الزم را به پيمانكار خواهد داد

به پيمانكار اطالع داده خواهد شد كه در آن صورت طبق برنامه توافق شده و با حضور نماينده كارفرما و نفرات الزم

. انجام خواهد گرفت پيمانكار اقدامات الزم

، كمپرسور ) لوله كشي موقت براي تزريق نيتروژن ( برحسب مورد مشخص پيمانكار موظف است نيتروژن ، 3- 1- 3

ههاي آناليز كار ماشين حمل و نقل ، كارگر به تعداد كافي ، هر گونه ابزار كار و غيره را كه جهت انجام اين ، دستگا

. عمليات الزم ا ست مهيا نمايد

اقدامات احتياطي الزم بايد توسط نماينده كارفرما و پيمانكار جهت حفاظت از پرسنل خود و عموم مردم در 3- 1- 4

. عمول گردد موقع انجام اين كارها م

اقدامات احتياطي پيمانكار بايد قبالً به مهندس يا نماينده او اطالع داده شود و او مي تواند در صورت تشخيص عدم

. كفايت كار را متوقف نمايد

ه شهري و يا هر دستگاه ديگري كه براي انتقال گاز مورد استفاده قرار كچنان چه قسمتي از خط لوله يا شب 3- 1- 5

رفت ، راه اندازي شده باشند و اين قسمت ها به وسيله شير فلكه به قسمتي كه راه اندازي نشده وصل شده خواهد گ

باشند تحت هيچ عنوان نبايد بر روي قسمت راه اندازي نشده عملياتي از قبيل جوشكاري و برش و غيره كه جرقه

. ايجاد نمايد انجام گيرد

كه شهري و يا ايستگاه فشار شكن و يا هر دستگاه و يا قسمتي كه راه چه قسمتي از خط لوله يا شبچنا ن 1-3- 6

. اندازي نشده است از طريق شير سماوري و يا شير فلكه هاي ديگر به قسمتي كه راه اندازي شده است وصل گردد

قطه شير فلكه هاي مزبور بايد به وسيله گريس مخصوص كامالً گريس كاري شوند و قسمت راه اندازي نشده در ن

. مطمئني به آتمسفر تخليه شوند

حتي االمكان بايد از ايجاد چنين اتصاالتي احتراز نمود و بهتر است در اين موارد از فلنج هاي كور يا اسپيد استفاده

. شود

هر صدمه ، خسارت و يا ادعاي خسارت كه ناشي از بي مباالتي پيمانكار در مدت تخليه هوا و يا راه اندازي 3- 1- 7

. جود آيد مسئوليت مستقيم آن به عهده پيمانكار خواهد بود بو

: هواگيري خطوط گاز 3ـ2

. كليه خطوط گاز قبل از راه اندازي بايد با استفاده از گاز نيتروژن هواگيري شوند 3- 2- 1

: روش هواگيري 3- 2- 2

. ه باشد الف ـ بايد كليه شير فلكه هايي كه روي خطوط اصلي مورد نظر وجود دارد بست

. و تخليه هوا روي خطوط لوله نصب گردند ) و منبع آن ( ب ـ علمي هاي نقاط تزريق نيتروژن

. شير فلكه تزريق گاز نيتروژن باز شود ج ـ

. د ـ اطمينان حاصل شود كه لوله هاي تخليه در محل مطمئني قرار دارند

. ه ـ نيتروژن به داخل لوله اصلي تزريق شود

پوند بر اينچ 5يكه فشار در اثر تزريق نيتروژن آهسته باز شود به طريق) BLOW DOWN( لكه تخليه و ـ شير ف

. مربع در خطوط لوله حفظ گردد

ز ـ طول توده نيتروژن كه بايستي لوله را پر نمايد بسته به قطر لوله و فاصله شير فلكه از جدول شماره يك بدست

. مي آيد

. متر كمتر باشد 400نمي تواند از در هر صورت طول اين توده

پوند بر اينچ مربع كليه شير 5ح ـ پس از آن كه توده نيتروژن با طول مورد نياز به داخل لوله تزريق شد و فشار

. فلكه ها به جز شير هواگير بسته شوند

. ط ـ سپس شير ورودي گاز كمي باز شود

21تا 12م شود كه سرعت لوله گاز در لوله اصلي بين تنظيري طو) BLOW DOWN( ي ـ بايد شير تخليه

. فوت در ثانيه باشد

به وسيله گاز سنج ) BLOW DOWN( ك ـ نمونه هايي از گاز تخليه شده از نقاط نمونه برداري موجود روي

. گرفته خواهد شد و به وسيله مشعل مقدار گاز آنها امتحان مي شود

ل ـ وقتي كه نمونه مناسب و يكنواخت بدست آمده ، درصد خلوص گاز تخليه شده به وسيله آناليز كننده گاز اندازه

. زل نكرده باشد ادامه خواهد يافت ا درصد تن 1گيري خواهد شد عمل هواگيري تا زماني كه مقدار هوا به

و فشار لوله اصلي را تا سطح فشار بهره برداري ) آهسته( اكنون شير ورودي گاز را مي توان كامالً باز كرد م ـ

. رسانيد

. عمليات فوق عيناً روي شير فلكه هاي اصلي بعدي و به ترتيب تكرا خواهد شد 3- 2- 4

براي خطوط انتقال گاز طوالني مهندس يا نماينده او ممكن است درخواست نمايد كه تخليه هوا با استفاده 3- 2- 5

ر اين صورت بايد يك جريان بدون وقفه گاز تا زماني كه گاز تخليه شده عاري از هوا باشد وجود د. از گاز انجام شود

. داشته باشد

جدول شماره يكLENGTH OF SLUG OF NITROGEN REOUIRED FOR VARIOUS PIPE SIZE

AND PIPE LENGTH Purging velocity 200 feet per minutes of HigheR

Pipe Diameeter Nominal - Inches

"30 "26 "24 "22 "20 "18 "16 "14 "12 "10 "8 "6 "4 pipelength feet

Length of iner – Slug - Feet 294 253 234 215 195 176 156 137 117 98 78 59 39 1/000 or less 340 295 273 250 228 205 182 160 137 115 91 69 46 1/000-2/000

452 390 300 329 300 270 240 210 180 150 120 90 60 2/000-4/000

550 475 432 402 365 329 292 256 220 183 146 109 73 4/000-6/000

656 565 522 478 435 392 348 305 262 218 174 131 87 6/000-8/000

760 656 606 556 505 455 404 353 304 252 202 151 101 8/000-10/000

1026 885 816 748 680 612 544 476 408 340 274 204 136 10/000-15/000

1201 1110 1026 940 855 770 684 598 514 428 342 256 171 15/000-20/000

1505 1340 1236 1113 1030 928 824 720 617 515 412 309 206 20/000- 25/000

1820 1570 1446 1325 1210 1085 964 845 722 605 482 361 241 25/000-30/000

2300 2021 1866 1555 1710 1400 1244 1090 935 778 622 467 311 30/000-40/000

2880 2480 2286 2100 1880 1710 1524 1340 1150 953 762 571 381 40/000-50/000

3400 2930 2706 2480 2260 2030 1804 1530 1360 1130 902 676 451 50/000-60/000

3990 3400 3126 2870 2610 2350 2084 1830 1570 1320 1042 784 521 60/000-70/000

4100 3860 3546 3250 2980 2670 2364 2070 1780 1480 1182 889 591 70/000-80/000

Sam length for carbon dioxide for exhaust gas add 20%

يكادامه جدول شماره

VOLUM OF SLUG OF NITROGEN * REQURED FOR VARIOUS PIPE SIZES

AND PIP LENGTHS**

Purging velocity 200 feet pet Minute or Higher Pipe Diameeter Nominal - Inches

"30 "26 "24 "22 "20 "18 "16 "14 "12 "10 "8 "6 "4 pipelength feet

VOLUME OF NITROGEN SLUG-CU.F.t 2722 1763 1390 1070 806 588430 274 184107 54 24 7 1/000 or less

3190 2060 1624 1250 940 686 480 320 216 126 73 28 8 1/000-2/000

4180 2720 2142 1640 1240 902 632 420 282 165 83 36 11 2/000-4/000

5100 3300 2580 2000 1540 1118 784 512 348 200 103 44 13 4/000-6/000 6080 3930 3120 2380 1840 1334 936 610 418 236 123 52 15 6/000-8/000

7060 4580 3620 2790 2040 1550 1088 706 484 270 143 60 18 8/000-10/000 9520 6160 4860 3720 2800 2046 1430 952 640 372 188 82 24 10/000-15/000

13000 7720 6120 4680 3540 2580 1800 1196 808 468 238 102 30 15/000-20/000 14400 9320 7400 5640 4280 3280 3014 2170 1440 976 528 288 124 36 20/000-25/000

16900 10060 8620 6600 5020 3443 2540 1690 1144 588 338 146 42 25/000-30/000

21800 14100 11120 8520 6420 4680 3280 2180 1470 1042 432 186 55 30/000-40/000 26800 17300 13880 10440 7960 5720 4000 2680 1820 1234 530 228 67 40/000-50/000

31700 20300 16200 12320 9500 6760 4720 3160 2170 1426 630 270 80 50/000-60/000

36500 23620 18700 14300 11040 7900 5440 3660 2520 1618 730 312 92 60/000-70/000

41400 27000 21220 16200 12580 8940 6160 4140 2870 1812 830 354 101 70/000-80/000

Same volum for carbon dioxide for exhaust gass add 20%

Calculated from Table 1 length of slug x cu/ft / pipe volume per linear foot

مشخصات فني عمليات ساختماني

ـ كليات 1

پيمانكار بايد آزمايش هايي را كه در مشخصات فني مورد نظر بوده و يا به آنها اشاره شده است و بايد به دستور

. مهندس يا نماينده او باشد از كارها يا نمونه اي از كارها و مصالح را انجام دهد

ا نماينده او انجام شود كه در مشخصات فني به آنها اشاره نشده باشد يا چنا نچه آزمايش هايي به دستور مهندس ي

. مورد نظر نباشد در مورد هزينه مربوط به انجام آنها در شرايط عمومي پيمان شرح داده شده است

ـ گود برداري و كارهاي خاكي 2تي و خاك سطري آن تا عمقي زمين هايي كه بر روي آن ساختمان بنا مي گردد بايستي كليه قشر خاك نبا 2ـ1

كه در نقشه ها مشخص گرديده است خاكبرداري شود و خاك كنده شده به محلي كه جدا از محل خاك هاي

حاصل از گود برداري عمومي مي باشد انتقال يابد ، عمليات خاكبرداري سطحي شامل درآوردن ريشه ، مجراي آب

. آن برخورد شود مي گردد ، پي ها و هر چيز ديگري كه تا عمق ذكر شده به

ديوار گود برداري بايد به وسيله الوار چوبي ، سپر و شمع تا حد الزم جهت حفاظت زمين اطراف و تأمين 2ـ2

ايمني كارها و ساختمان هاي مجاور و هم چنين حفظ استقامت كارگران در برابر خطرات جاني يا وقايع ديگر

دستور ناظر در مورد نگهداري اطراف ، سقف و يا كف گود برداري ها پيمانكار مكلف است كه از. نگهداري شود

تبعيت كند ولي اين عمل از مسئوليت ها و تعهدات پيمانكار نخواهد كاست ، در داخل محوطه گود برداري شده

ي ناظر الوار ، شمع و يا حفاظ ديگري باقي گذارده نخواهد شد به جز در مواردي كه جزئيات نقشه ها و اجازه ي كتب

. خواستار چنين كاري باشند

پيمانكار بايد كليه حفاظ هاي موقتي مورد نياز جهت نگهداري كابل ها ، مجاري ره كشي ، لوله هاي فاضالب ، 2ـ3

لوله ها و ساختمان هاي ديگري در حين گود برداري به آنها برخورد مي كند يا حفاظ ها و ادوات ديگري كه جهت

اف و برق جاده ها و ساختمان ها و ا بنيه ديگري كه در مجاورت گود برداري مي باشند را نگهداري تيرهاي تلگر

. پيش بيني كند

، مجراي ره كشي چاهك و پيمانكار بايد در صورت لزوم پيش بيني الزم جهت فراهم كردن تلمبه و احداث نهر 2ـ4

آبگيري از . انعت از ورود آن به داخل گود را بنمايد آبگير براي خارج ساختن آب از زمين گود برداري شده و يا مم

گود برداري به منظور اين است كه از سست شدن و متالشي شدن سطوحي كه پي و يا ساختماني بر روي آن بنا

. مي گردد جلوگيري شود

حل هاي كليه موادي كه مازاد بر مصرف بوده و حاصل گودبرداري و خاكبرداري سطحي مي باشد بايد در م 2ـ5

. مناسبي به وسيله پيمانكار دفع گردد

چه گودبرداري در خاك و يا در سنگ باشد براي خاكريز پشت ديوار بايد از مصالح گودبرداري شده بنا به چنا ن 2ـ6

ميلي متري صورت گرفته و كامالً كوبيده شود و 200اين خاكريزي بايد در قشرهاي . تاييد ناظر استفاده نمود

. خاكريز هم سطح با سطح زمين پس از خاكبرداري سطحي باشد سطح نهائي

پيمانكار بايد جهت تشكيل خاكريز بر روي ابنيه يا مقابل آن عمليات خود را طوري ترتيب دهد كه از وارد 2ـ7

ه اگر بنا به نظر ناظر ايمني ابني. نها به وسيله ماشين آالت خاكريز يا كوبنده جلوگيري كندآآوردن خسارت به

. ايجاب كند بايد مصالح خاكريزي با دست و كوبيدن با غلطك هاي دستي يا مكانيكي انجام گردد

ـ بتن و بتن آرمه 3سيمان بايستي از نوع پرتلند و مصنوعي بوده و در كيسه ها و بشكه هاي در بسته به كارگاه حمل و در مكان 3ـ1

. هاي مسقف و خنك نگهداري گردد

. ) ش در ساخت بتن مسلح مطلقاً ممنوع بوده و در ساير موارد بايستي با اجازه قبلي ناظر باشد مصرف سيمان ترا(

شن و ماسه بايد از سنگ هاي سخت مانند گرانيت ، سليس و غيره باشد به كار بردن ماسه هاي شيستي يا 3ـ2

: زير باشد ويژگي هاي شن و ماسه مصرفي بايد مطابق استانداردهاي . آهكي سست ممنوع است

. ايران 3.2الف ـ استاندارد شن براي بتن و بتن مسلح شماره

ايران ، مصالح سنگي بتن را مي توان 300نه بتن و بتن مسلح شماره استاندارد مصالح سنگي ريز دا س ب ـ بر اسا

مصالح شكسته مصرف از شن و ماسه طبيعي و رودخانه اي تهيه نمود ، به جز در موارد زير كه در آن صورت بايد

. گردد

. ـ هرگاه مصالح طبيعي و يا رودخانه اي طبق مشخصات نبوده و يا مقاومت مورد نياز را دارا نباشد

. و يا باالتر باشد 350ـ در صورتي كه بتن از نوع مارك

ن داراي مشخصات چه مخلوط دانه بندي شده با ويژگي هاي استاندارد مطابقت نكند ولي بتن ساخته شده با آچنا ن

مورد لزوم از قبيل تاب ، وزن مخصوص و غيره باشد ، ناظر مي تواند با مصرف بتن مزبور موافقت نمايد شن و ماسه

مقاومت سنگ هائي كه براي تهيه شن و ماسه شكسته . بايدتميز بوده و دانه هاي آن پهن و نازك و يا دراز نباشد

دانه بندي . كيلوگرم بر سانتي متر مربع باشد 300اي مقاومت فشاري كمتر از مورد استفاده قرار مي گيرند نبايد دار

ماسه بايد طبق اصول فني باشد ماسه ايكه براي كارهاي بتن مسلح به كار مي رود نود و پنج درصد آن بايد از الك

ميلي متر است عبور 9 / 5ميلي متر عبور كند و تمام دانه هاي ماسه بايد از سرندي كه قطر سوراخهاي آن 4/ 76

. نمايد

. باشد 1دانه بندي ماسه براي بتن مسلح بايد طبق جدول شماره

1جدول شماره

درصد رد شده از الكهاي استاندارد اندازه هاي الكهاي استاندار

ميكرن 95004760 " 2380 " 1190 " 595 " 297 " 149 "

100 100 تا 95

80 " 100 50 " 85 25 " 60 10 " 30 2 " 10

. درصد وزن كل نمونه باشد 45باقي مانده مصالح بين هر دو الك متوالي جدول فوق نبايد بيش از

: ميزان مجاز رس و الي در ماسه به قرار زير مي باشد 3- 3

. حجم % 3ماسه بدست آمده از شن طبيعي الف ـ در ماسه طبيعي يا

. حجم براي كنترل ارقام فوق بايد آزمايش زير در محل انجام گيرد % 10ب ـ در ماسه تهيه شده از سنگ شكسته

سانتي متر مكعب ماسه ريخته 100سانتي متر مكعب به مقدار 200به گنجايش در يك استوانه شيشه اي مندرج

ن را به شدت تكان داده و براي آسانتي متر مكعب برسد بعد 15فه كنيد تا مجموع به ن اضاآو سپس آب تميز به

ساعت به حال خود باقي بگذاريد پس از سه ساعت ارتفاع ذرات ريز كه بر روي ماسه ته نشين شده و به خوبي سه

. نه محاسبه مي گردد از آن متمايز است از روي درجات خوانده مي شود و بر حسب درصد ارتفاع ماسه در استوا

. درصد رس و الي ذرات ريز بدين ترتيب به بدست مي آيد نبايد از مقادير مشخص شده در باال تجاوز نمايد

مصرف شن و ماسه اي كه از خرد كردن سنگ هاي مرغوب و سخت در كارخانه به دست مي آيد مشروط بر اين كه

. يت دارد عگرفته باشند نسبت به شن و ماسه طبيعي ارج نها در جدول دانه بندي فوق قرارآابعاد دانه هاي

ميلي متري باقي بماند 4/ 76درصد دانه هاي آن بر روي الك 90ابعاد شن مصرفي براي بتن بايد طوري باشد كه

. تجاوز نمايد 2، دانه بندي شن نبايد از حدود مشخص شده در جدول شماره

. ايران خواهد بود 295اندازه الك طبق استاندارد شماره

انبار كردن شن و ماسه بايد به نحوي باشد كه مواد خارجي و زيان آور از قبيل خاك و مواد نفتي و غيره به آنها نفوذ

. نكنند

. نه ها تهيه و در محل هاي مختلف انباشته شوند مصالح سنگي بايد بر حسب اندازه دا

. و اندازه جداگانه تهيه و انباشته گردد بايد حداقل در د) شن ( دانه ، تمصالح درش

ميلي متري 19/ 05ميلي متر است بايد از مرز دانه هاي 38/ 1تا 4/ 76نها حدوداً بين آمصالحي كه دانه بندي

ميلي متري 25/ 4ميلي متر است بايد از مرز دانه هاي 46/ 5يا 58تا 4/ 76نها بين آنه بندي و مصالحي كه دا

. گروه تقسيم گردند به دو

2جدول شماره

اندازه الكهاي

دراي ( استاندارد

سوراخ هاي مربع

) شكل

)دارای سوراخهای مربع(در صد وزنی وارد شده از هر الک آزمايشگاهی

1190

ميكرن

2380

مبكرن

4760

ميكرن

12700 ميكرن 9500

ميكرن

19050

ميكرن

25400

ميكرن

38100

ميكرن

50800

ميكرن

64500

ميكرن

76200

ميكرن

88900

ميكرن

101600

ميكرن

88900تا 38100

ميكرن

100 100تا90 60-25 15صفرـ 5صفر ـ

100 100تا90 70تا25 15صفر ـ 5صفر تا " 64500"38100

100 100-95 70-35 30تا10 5صفرتا " ۵٠٨٠٠" 4760

100 100تا 95 70تا 35 30تا 10 5صفرـ " ٣٨١٠٠" 4760

100 100تا 95 60تا 25 10صفرتا 5صفرتا "٢۵۴٠٠" 4760

100 100تا90 55تا20 10صفرتا 5صفر تا "١٩٠۵٠" 4760

100 100تا90 70تا40 15صفرتا 5صفر تا "١٢٧٠" 4760

100 100تا 15 30تا 10 10صفرتا 5 -0 " ٩۵٠٠"2380

100 100تا90 70تا25 15صفر تا 5صفر تا "۵٠٨٠٠" 25400

100 100تا60 55تا20 15صفرتا 5صفر تا "٣٨٧٠٠" 19050

. آب مصرفي بتن بايد جهت مصرف خانگي مناسب و عاري از موادي كه براي بتن فوالدي زيانبخش است باشد 3ـ3

بايد به تاييد ناظر برسد آب مورد مصرف بايد در مخازني نگهداري شوند كه از آلودگي با مضر منبع تامين آب

. محافظت گردد

: حداكثر مقدار مواد خارجي موجود در آب به شرح زير است

سي نرمال بتواند د ميلي متر مكعب سود سوزآور 10الف ـ حداكثر مواد اسيدي موجود در آب به اندازه اي باشد كه

. يك سانتي متر مكعب آب را خنثي كند

ميلي متر مكعب اسيد كلريدريك دسي نرمال 50ب ـ حداكثر مواد قليايي موجود در آب بايد به اندازه اي باشد كه

. بتواند يك سانتي متر مكعب را خنثي كند

: ج ـ درصد مواد موجود در آب نبايد از مقادير زير تجاوز نمايد

در هزار مواد آلي ـ دودهم

موا معدني ـ سه درهزار

موا قليايي ـ يك در هزار

سولفاتها ـ نيم در هزار

در حالتي كه كيفيت آب مصرفي مورد ترديد باشد در صورتي از آن استفاده نمود كه تاب فشاري بتن نمونه ساخته

. تاب فشاري بتن نمونه ساخته شده با آب مقطر باشد % 90شده با اين آب حداقل

. طور كلي مصرف آبهاي آشاميدني تصفيه شده براي ساختن بتن بالمانع است به

دازه كافي وسائل و مصالحي كه جهت برش بتن ريزي در قبل از شروع كارهاي بتني در يك روز بايستي به ان 2ـ4

. همان روز به كار مي رود در كارگاه موجود باشد تا برنامه بتن ريزي آن روزتماماً اجرا گردد

. آرماتور بايد تميز و عاري از پوسته هاي رنگ ، روغن ، گرد و خاك و يا هر نوع پوشش خارجي ديگر باشد 2ـ5

آرماتور معمولي بايد از فوالد با مقطع دايره و يكنواخت بوده و در هيچ مقطعي به واسطه عواملي از قبيل زدگي

آرماتور بايد در محل خشك و عاري از . د مي باش 3تضعيف نشده و خواص مكانيكي آن مطابق جدول شماره

. رطوبت نگهداري شوند تا از نفوذ رطوبت و در نتيجه زنگ زدگي مصون بماند

3جدول شماره

نظر به خصوصيات گروه

ميلي متر

حداقل حد جاري شدن به

كيلوگرم بر سانتي متر مربع

تاب كششي به

كيلوگرم بر سانتي

متر مربع

ازياد درصد حداقل

طول نسبي در

حالت گسيختگي

18 3400 - 5000 2200 18 نرم

فوالد با سختي IIaالف ، سخت

فوالد اصالح IIbطبيعي ب ،

شده

18 18 18 18

3600 3400 3600 3400

6200 - 5000 6400 - 5000

5000

20 18

14 نيم

سخت

فوالد با سختي IIIaالف ،

فوالد IIIb ،طبيعي ب

اصالح شده

18

18

18

18

4200

4000

4200

4000

5000

5000

18

8

فوالد با سختي Ivaالف ، سخت

فوالد Ivb، طبيعي ب

اصالح شده

5000

5000

16

8

اصالح شده سانتي متر از طول آرماتور آزمايش مي شود منظور از فوالد 20آزمايش ازياد طول نسبي بر روي

دي است كه به وسيله عمليات مكانيكي مخصوص از قبيل پيچاندن يا از حديده گذرا ندن و يا ضربه زدن ، حد فوال

. ارتجاعي آن را باال برده باشند

آرماتور مورد مصرف در بتن مسلح بايد در حرارت معمولي قابليت تغير شكل 3عالوه بر خواص مندرج جدول شماره

به ( درجه در حالت سرد خم بنمائيم 180اگر قطعه اي از ميله گرد را به زاويه كافي داشته باشد به نحوي كه

. ي آن ايجاد نشود شهيچ گونه تركي در قسمت هاي كش) طوري كه دهانه انحنا آن دو برابر قطر ميله باشد

بتن و ميله گرد ميله گرد نبايد به كل يا هر گونه موادي ديگري كه تقليل دهنده يا از بين برنده چسبندگي بين

نگ زاست آغشته شده باشد ، استفاده از ميله گردهائي كه زنگ زده يا پوسيده باشند به شرطي مجاز است كه اوالً

زدگي و پوسته هاي آن با برس زدن كامالً برطرف گردند و ثانياً ضخامت ميله گرد پس از برس زدن و تميز كردن

. كاسته نگردد ) نيم ميلي متر ( ميلي متر 0/ 5بيش از

انجام آزمايش هاي كنترل شده بعد از تحويل فوالد به كارگاه اجباري است و فقط در صورتي كه وزن كل 3ـ6

. تن كمتر باشد مي توان به تشخيص ناظر از انجام اين آزمايش ها صرفنظر كرد 50آرماتور مصرفي در يك كارگاه از

ياد طول نسبي بايد از فوالد هائي كه به دفعات دسيختگي و ازبراي كنترل حد جاري شدن و تاب كششي در حد گ

آزمايشگاه چه طبق تشخيص ناظر كرده و به آزمايشگاه فرستاد چنا نمختلف وارد كارگاه شده است نمونه برداري

اين آزمايش ها نيز براي روشن كردن بيشتر مشخصات فوالد ) مانند آزمايش تا شدگي (هاي ديگري ضروري باشد

. انجام گيرد بايد

بايد تنش نظير ازياد ) bمانند فوالد گروههاي ( اگر ضمن آزمايش فوالد نقطه جاري شدن مشخصي بدست نيايد

در صورتي كه شرايط ديگري پيش بيني . در هزار را به عنوان حد جاري شدن اختيار نمود 2طول نسبي دائمي

. عدد مي باشد 5براي هر يك از قطرهاي مورد استفاده نشده باشد تعداد نمونه براي هر پنجاه تن فوالد و

در صورتي كه نتايج هر يك از آزمايشها كمتر از حد جاري شدن مفروض در طرح باشد بايد يك سري ديگر 3ـ7

: نمونه را مورد آزمايش قرار داد و براي مجموعه نتايج ده آزمايش مقادير زير را حساب كرد 5شامل

متوسط : الف

برابر يك تاده Iبه ازا ب ـ خطاي كوادراتيك نسبي

مشخصه تجربي را حساب مي كنيم ، در صورتي كه اين رقم از حد جاري شدن

ردد و در غير اين صورت مصالح تحويلي براي حد جاري قابل قبول تجاوز كرد ، آزمايش رضايت بخش تلقي مي گ

. شدن مفروض مورد قبول نخواهد بود

: بوده و داراي مشخصات زير باشد به طور كلي آهنهاي گرد مخصوص بتن مسلح بايد از فوالد نرم

. مربع كيلوگرم برسانتي متر 2و 100و 000الف ـ مدول ارتجاعي آهن برابر

. كيلوگرم بر سانتي متر مربع 2و 400تجاعي برابر ب ـ حد مقاومت ار

. كيلوگرم بر سانتي مربع 3و 600ج ـ مقاومت گسيختگي برابر

% 20د ـ ازياد طولي نسبي در موقع گسيختگي برابر

را كيلوگرم بر سانتي مربع 400ه ـ تنش مجاز برابر

) 42توراستيل ( ه باشد بايد از آهن آجدار و مارپيچ در مواردي كه در نقشه هاي اجرائي آهن آج دار پيش بيني شد

: استفاده شود كه مشخصات آن به شرح زير است

كيلوگرم بر 4و 200كيلوگرم بر سانتي متر مربع و مقاومت ارتجاعي برابر 2و 100و 000مدول ارتجاعي برابر

متر و ازياد طولي نسبي آن در موقع كيلوگرم بر سانتي 50و 000سانتي متر مربع و مقاومت گسيختگي برابر

. كيلوگرم بر سانتي متر مربع خواهد بود 2و 400و تنش مجاز آن برابر % 8گسيختن برابر

مواد شيميايي بايد . مصرف مواد شيميايي در بتن بايد طبق دستور ناظر و از نوع و به ميزان خواسته شده باشد 3ـ8

طوري كه از آلودگي تبخير ، يخ زدگي و نيز تغييرات درجه حرارت زياد و در محل هاي مناسبي نگهداري شوند به

. عوامل ديگري كه باعث تغييرات در خواص شيميايي مي گردد جلوگيري به عمل آيد

جهت اجراي كارهاي بتني بايد عالوه بر استاندارد هاي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران نكات زير 3ـ9

:نيز رعايت شود

قالبها و محل هائيكه بتن در آنها ريخته . قبل از بتن ريزي بايد كليه وسائل مخلوط كردن و حمل بتن تميز شوند

جايگزاري آرماتور . قالبها بايد كامالً مرطوب و يا روغن مالي شده باشند . مي شود بايد از مواد زائد و يخ پاك گردند

ل بتن قرار مي گيرند و هم چنين سوراخ ها و فضاهاي خالي كه الزم لوله ، ميله مهار و ساير قطعاتي كه در داخ

است در داخل بتن تعبييه شود بايد قبالً به روئيت و تصويب مهندس ناظر برسد ، موادي كه جهت سوراخ ها و

. فضاهاي خالي در بتن قرار داده مي شوند بايد با موادي كه بتوان آنها را به آساني خارج نمود آغشته شوند

. سطوحي كه با بتن در تماس است و قابليت جذب آب دارد بايد كامالً مرطوب شود

اين كار ممكن . چه در محلي كه بايد بتن ريخته شود آب وجود داشته باشد قبالً آب را از آن محل خارج كرد چنا ن

قبل از بتن ريزي . يرد است با كمك پمپ يا هواي فشرده و يا به صورت ديگري كه ناظر مجاور بشناسد انجام گ

بتن بايد با بتونير ساخته . ئد و دانه هاي لق بايد از سطح بتن پاك شود زاروي بتن قبلي ، شيره خشك شده و مواد

اختالط با دست فقط با اجازه ناظر در موارد استثنائي و كم . دقيقه كمتر باشد 2/ 5شود و زمان اختالط نبايد از

. در اين صورت الزم است نكات زير رعايت گردد اهميت مجاور مي باشد كه

. الف ـ ده درصد بر مقدار سيمان مندرج در نقشه ها اضافه شود

. ب ـ مواد متشكله بايد قبل از اضافه نمودن آب روي سطح صاف و تميز سه بار به خوبي با هم مخلوط شود

. ج ـ بتن بدست آمده بايد ظرف نيم ساعت مصرف شود

دست ساز بايستي بر روي ورق فلزي ساخته شود تا از مخلوط شدن آن با خاك جلوگيري شود و به صورت د ـ بتن

. آبخوره تهيه نشود

در صورتي كه بتن ساخته شده با ماشين به محل مصرف حمل گردد ، بايد حمل در اسرع وقت صورت گرفته و

ا شدن اجزا بتن از يكديگر جلوگيري به عمل آيد و در روشي به كار رود كه از آغشته شدن آن به مواد زائد و يا جد

هر حال زمان حمل نبايد از سي دقيقه تجاوز كند ، بتن بايد قبل از شروع به سفت شدن ، در محل مورد مصرف

در مورد بتن آرمه تراكم بايد با نهايت دقت . ريخته شده و از بهم خوردن و جابه جا شدن بعدي آن جلوگيري شود

. متر بيشتر باشد 2به طور كلي ارتفاع ريختن بتن نبايد حداكثر از . د تا حفره هاي هوا كامالً از بين رود صورت گير

از انتقال بتن حاوي مصالح سنگي بزرگتر . استفاده از پمپ جهت انتقال بتن در صورت موافقت ناظر مجاز مي باشد

. ميلي متر با استفاده از پمپ مجاز نمي باشد 75

حداقل يك دستگاه . راكم بتن آرمه بايد از ويبراتور استفاده نمود مگر اين كه ناظر طور ديگري دستور دهد براي ت

ويبراتور يدكي بايد در محل بتن ريزي وجود داشته باشد تا در موقع اضطراري وقفه اي در تراكم ساختن بتن بوجود

سانتي 50ويبراتور بايد به فواصل . ي خاتمه يابد دقيقه پس از آغاز بتن ريز 10تراكم بايستي در عرض . نيايد

ويبراتور نداخل و خارج نمود. متري داخل بتن شده و از تماس آن با آرماتور و قالب بندي جلوگيري به عمل آيد

. بايد در حين ويبره كردن به آرامي صورت گيرد

در بتن . ر شدن دوغاب سيمان ، از بتن خارج گردد ثانيه در بتن باقي مانده و قبل از ظاه 15تا 5ويبراتور بايد بين

در صورتي كه ( ريزي عمودي نظير ستون ها ، تقويت قالب بندي براي تحمل اضافه فشار ويبراتور ضروري مي باشد

با اجازه ناظر بكار بردن ويبراتور ضروري نباشد براي تامين تراكم الزم بايد از تخماق دستي و كوبيدن با دست

. ) كرد استفاده

استفاده از . نه اي بايد حتي المقدور قائم نگاه داشته شده و در امتداد محورشان جابه جا شوند ويبراتورهاي استوا

سانتي متر مجاز مي باشد و لرزان بيش از اندازه بتن ، 20ميزهاي لرزان فقط براي بتن هاي با ضخامت حداكثر

. از نيست مخحصوصاً در مواردي كه بتن روان باشد ، مج

از . به محل مجاز توقف بتن ريزي به طور مداوم ادامه يابد بتن ريزي بايد تا كامل شدن قطعه مورد نظر و تا رسيدن

عمل قطع بتن ريزي بايد در نقاط حداقل لنگر خمشي . متوقف نمودن بتن ريزي بايد حتي االمكان احتراز كرد

. صورت گيرد

حداكثر فاصله زماني . دال و تيرهاي مربوط به آن بايد در يك نوبت ريخته شود بتن كليه قسمت هاي بر دهانه يك

. دقيقه تجاوز كند 20بين متراكم ساختن يك نوبت بتن ريزي تا متراكم ساختن نوبت بعدي نبايد از

صورت بستهاي انتهائي بتن ريخته شده به چه اين كار مقدور نباشد پس از يك نوبت بتن ريزي بايستي باچنا ن

سطح مقطع بتن در محل قطع . ساعت گذشته و نوبت بتن ريزي آغاز گردد 12دست نخورده نگاهداشت تا حداقل

بتن ريزي بايد حتي االمكان عمود بر سطح بتن ريز ي باشد و در موقع شروع مجدد سطح اتصال با برس سيمي

ي مختلف بتن در هنگام بتن ريزي نبايد ضخامت اليه ها. تميز و سپس خيس شده با دوغاب سيمان آغشته گردد

قطعات و بست هاي . سانتي متر بيشتر شود 45سانتي متر و براي بتن در حجم هاي زياد از 35براي بتن مسلح از

غير فلزي كه براي تثبيت آرماتورهاي مورد استفاده قرار گرفته بايد هنگامي كه ديگر لزومي به وجود آنها نيست

يه كارهاي بتني مورد ايراد بايد تخريب و تجديد و يا به نحوي كه مورد قبول ناظر باشد ترميم كل. برداشته شوند

تخلخل زياد در سطح بتن ، بتن ريخته شده را غير قابل قبول مي كند ولي تخلخل جزيي سطح بتن بايد با . گردد

. عمل خواهد بود در كليه موارد ذكر شده تشخيص ناظر مالك . مالت ماسه سيمان پر و صاف شود

در هواي سرد نزديك به يخبندان . درجه سانتي گراد صورت گيرد 2تهيه و ريختن نبايد در حرارت كمتر از 3ـ 10

از سيمان هاي زود بند استفاده شود و يا به سيمان پر تلند معمولي به نسبت براي تسريع در سفت شدن بتن بايد

. به اضافه كرد درصد كلرور كلسيم يا مواد مشا 2حداكثر

مصالح يخ زده به هيچ وجه نبايد مصرف شوند و بتني كه به علت يخ زده ضايع شده باشد بايد تخريب و مخلوط تازه

از صفر تا پنج درجه سانتي ( در صورتي كه بتن ريزي در هواي غير مساعد اجباري باشد . به جاي آن ريخته شود

: به شرح زير به عمل آيد بايد پيش بيني هاي الزم و احتياطي) گراد

هنگام ساخت نبايد اين ( درجه سانتي گراد قبل از ساخت 60الف ـ گرم كردن دانه هاي سنگي و گرم كردن آب تا

. ) درجه بيشتر شود 38حرارت از

. كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن 400تا 350ب ـ مصرف

ج ـ احتراز از عمل طوالني

طمينان حاصل شود كه تا سخت شدن ه بتن بالفاصله بعد از ختم بتن ريزي براي اين كه اد ـ حفاظت سطوح برهن

درجه باقي خواهد ماند ، مي توان از كلرور كلسيم يا مواد مشابه ديگري اختالط 2بتن درجه حرارت بتن باالتر از

. بتن استفاده كرد

. درصد وزن سيمان باشد 2مصرف كلرور كلسيم نبايد بيش از

درجه سانتيگراد بايد تحت شرايط خاص ديگري صورت 5به طور كلي بتن ريزي در حرارت هاي پايين تر از منهاي

. گيرد

. درجه سانتي گراد تجاوز نمايد ، نبايد بتن ريزي انجام گيرد 42در صورتي كه درجه حرارت در سايه از 3ـ11

ن و ماسه را با پاشيدن آب خنك نگاهداشت به طوري كه درجه بيشتر باشد بايد ش 32هنگامي كه درجه حرارت از

بديهي است مقدار آب اضافه شده به شن و ماسه از مقدار . درجه بيشتر نباشد 38حرارت آن هنگام ساخت بتن از

در هنگام ساخت كه جهت ساخت بتن مورد استفاده قرار مي گيرد حرارت آ بي. كل آب مصرفي بايد كسر گردد

. درجه تجاوز نمايد 38نبايد از

. در صورتي كه درجه حرارت هوا باال باشدبايد اقدامات احتياطي زير صورت گير د

. الف ـ متوقف كردن بتن ريزي در گرمترين ساعت روز

. حفاظت دانه هاي سنگي انباشته شده از تابش آفتاب ب ـ

ج ـ پوشاندن بتن در حين حمل از تابش آفتاب

بوط كردن سطوح خارجي قبل و بعد از بتن ريزي د ـ آب پاشي و مر

ه ترين مدت پس از اختالط اح ـ انجام عمليات بتن ريزي در كوت

كليه كارهاي بتني بايد پس از ريختن و گرفتن به مدت حداقل هفت روز به وسيله حصير ، گوني ، پارچه هاي

. ه و با آب پاشي همواره مربوط نگاه داشته شودضخيم يا ماسه و نظاير آن در مقابل باد و تابش آفتاب محافظت شد

مقادير و نسبت هاي مربوط به سيمان ، مصالح سنگي ، آب و مواد شيميايي كه در ساختن به كار مي رود 3ـ12

بايد آن چنان تعيين گردد كه بتن تهيه شده مطابق كليه مشخصات مندرج در نقشه ها ، مشخصات فني يا دستور

چه نسبت هاي مخلوط آزمايشات قبلي خواهد بود و چنا ن عيين اين مقادير به طور كلي بر مبنايت. ناظر بوده باشد

بتن در نقشه ها و يا مشخصات ذكر شده و يا به وسيله آزمايشگاه تعيين نگرديده باشد ، مي توان از ارقام جدول

)درصد 2رطوبت نسبي تا ( شك مقدار ماسه استفاده شده در جدول فوق براي ماسه خ. استفاده نمود 4شماره

بسته به رطوبت نسبت ( درصد 20چه ماسه مرطوب مورد استفاده قرار مي گيرد بايد مقدار آن تا مي باشد و چنا ن

. اضافه گردد ) ماسه

چه نوع بتن در نقشه ها و مشخصات و يا دستور كارها مشخص نشده باشد بايد نكات زير را در انتخاب نوع بتن چنا ن

: ايت نمود رع

. به كار مي رود ) بتن نظافتي ( فقط براي پر كردن و تهيه سطح صاف B – 75بتن نوع الف ـ

. باشد Bـ 200ب ـ بتن مسلح نبايد ضعيف تر از نوع

ج ـ بتن قطعاتي كه داراي تكيه گاه سراسري نيستند مانند تيرهاي اصلي تير ستون دال و قسمت هاي مشابه نبايد

. باشد Bـ 250تر از نوع ضعيف

) 4جدول شماره ( ميزان اختالط شن و ماسه و سيمان و آب براي تهيه يك متر مكعب بتن آماده

روزه بر 28مقاومت مارك بتن رديف

حسب كيلوگرم بر

سانتي متر مربع

مقدار ماسه بر مقدار آب مصرفي بر حسب ليتر مقدار سيمان

حسب متر مكعب

بر مقدار شن

بر مرطوب كردن براي ساختن حسب متر مكعب

شن و ماسه خشك

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

75 B

١٠٠ B

١۵٠B ٢٠٠ B

٢۵٠ B

٣٠٠ B

٣۵٠ B

۴٠٠ B

۵٠٠ B

۶٠٠ B

75

100 150

200 250

300

350 400

500 600

100

150 200

250 300

350

400

50

75 100

125 150

175

200

20

20 20

20 20

20

20

6 /0

59 /0 58 /0

57 /0 56 /0

54 /0

53 /0

74 /0

73 /0 72 /0

70 /0 68 /0

66 /0

65 /0

با آزمايش قبلي

و B 400كيلوگرم در متر مكعب بتن مجاز نمي باشد و براي تهيه بتن 500ن بيش از مصرف سيما: ياد آوري

500 B 600و B و تعيين نسبتهاي اختالط ، تعيين طرح و كنترل كامل بتن در آزمايشگاه قبل از مصرف

. اجباري است

شكله بتن خشك ، مرطوب و يا چه مواد متچنا ن. از حد مجاز تجاوز كند نسبت آب به سيمان در بتن نبايد 3ـ 13

SLUMPني بتن را با آزمايش مخصوص خيس باشد ميزان آب مورد نياز تغيير خواهد كرد و در هر حال روا

TEST براي بتن و بتن . موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تعيين مي نمايند 492طبق استاندارد شماره

. تجاوز كند % 55مان نبايد از نسبت وزني آب به سي EXPOSED CONCنمايان

قبل از ريختن بتن بايد از بتن تهيه شده به تعداد مورد نياز نمونه برداري و در آزمايشگاهي كه صالحيت آن 3ـ14

نمونه برداري و انجام آزمايشات . قبالً به تاييد نظر رسيده است از نظر جنبه هاي مختلف مورد آزمايش قرار گيرد

. ردهاي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران صورت گيرد بايد طبق استاندا

چه ناظر عالوه بر آزمايشات فوق الذكر آزمايش بتن ريخته شده در محل را نيز ضروري بداند بايد آزمايشات چنا ن

) . مانند آزمايش باد گذاري و غيره . ( محلي طبق روشي كه ناظر تعيين مي نمايد انجام گيرد

سانتي متر كمتر 5يه نقاط گود برداري جهت پيهاي بتن آرمه با يك قشر بتن الغر كه ضخامت آن از كف كل 3ـ15

برابر باشد به خصوص در نباشد پوشيده و سطح صافي آماده گردد ، در مواردي كه عرض بتن الغر و گود برداري

. نيازي به قالب بندي نمي باشد زمين هاي رسي

بندي اجتناب ناپذير باشد الزم است به مجرد برداشتن قالب فواصل قالب بندي تا چه طبق نظر ناظر قالبچنا ن

. ديواره گود برداري با بتن الغر پر شود

تغيير ميزان شن و ماسه بين حدود يك در جدول تعيين گرديده است به منظور بدست آوردن بهترين 3ـ 16

ن و تغيير ميزان آب مربوط به تركيب بتنهاي مختلف تركيب دانه اي مجموع شن و ماسه بر حسب نوع و محل معد

توسط ناظر مشخص مي شود ، در هر حال مقاومت هاي حداقل مورد نظر بايد به دست آيد ، پيمانكار موظف است

با نظارت ناظر و در غياب نامبرده به مسئوليت خود نمونه هايي با دقت و سطح صاف و تراز كه ضمن كار از بتن

روز بتواند آزمايش قرار گيرد از هر 28و 7د براي آزمايش به آزمايشگاه به نحوي كه در تاريخ هاي مصرفي تهيه شو

. مرحله كار تهيه و به هزينه خود به آزمايشگاه فرستاد و نتيجه آزمايش را به ناظر تحويل دهد

بتن و بتن آرمه بايد . داشته باشد براي اين كار پيمانكار بايد قالبهاي چدني به تعداد كافي در كارگاه حاضر و آماده

. روز مرطوب نگاهداشته شده و در صورت خشكي و گرماي زياد با گوني مرطوب پوشانده شود 15تا

تاريخ نمونه گيري در روي مكعب ها ثبت خواهد شد و آزمايش مقاومت آزمايشگاهي كه توسط ناظر تعيين خواهد

صل از اين آزمايش كمتر از مقادير مذكور در جدول فوق باشد ناظر چه نتيجه حاچنا ن. د به عمل خواهد آمد ش

نتيجه طبق رقسمت هاي مربوطه به مورد آزمايش را به هزينه پيمانكار طبق اصول فني بارگذاري خواهد نمود و د

. ت مجلسي كه به امضاي پيمانكار رسيده باشد به اداره كل مسكن و شهر سازي استان ارسال خواهد نمود صور

نباشد پيمانكار بايستي به هزينه خود قسمت مورد آزمايش را خراب نموده و چه نتيجه آزمايش رضايت بخش چنا ن

در آزمايش بارگذاري بايد با فرض اين كه قسمت مورد آزمايش خراب خواهد شد احتياطهاي الزم . مجدداً بسازد

. جهت تامين جان افراد و ساير قسمت هاي ساختمان به عمل آيد

پيش از اجراي بتن ريزي هر قسمت پيمانكار مكلف است ناظر را دعوت نمايد تا ابعاد قالب و آهن گذاري ها را با

پيمانكار تهيه و در آن تاريخ بتن ريزي قيد و دفتر بتن ريزي را كه بدين منظور از طرف نقشه ها تطبيق نمايد

، درجه حرارت و هم چنين ستونه هاي ديگر براي تاريخ گرديده امضا نمايد در اين دفتر محل بتن ريزي تاريخ آن

قالب برداري و قسمت هاي مختلف پيش بيني شده است امضا ناظر در ستون هاي شروع بتن ريزي و در ستون

بتني كه بدون اجازه ناظر ريخته شود مورد قبول وي نخواهد بود و ناظر . هاي قالب برداري درحكم اجازه مي باشد

ور تخريب و تجديد آن رابه پيمانكار بدهد و پيمانكار موظف به اجراي آن مي باشد پيمانكار بايد يك مي تواند دست

دستگاه ميزان الحراره ماكزيمم و مينيم كه حداقل و حداكثر درجه حرارت كارگاه را تعيين نمايد در محلي از كارگاه

نامه مشخص انجام گيرد و حتي االمكان يكبار و بتن ريزي ها بايستي طبق بر. كه ناظر تعيين مي نمايد نصب كند

. يكپارچه ريخته شود بتن ريزي بايد به صورت اليه هاي افقي انجام شود

محل مقاطع واريز را در صورتي كه در نقشه ها نشان داده نشده باشد و يا تشخيص ناظر وجود آن ضرورت پيدا كند

: به شرح زير مي توان انتخاب نمود

رت افقي در باالي پي و زير ستون به صوالف ـ

سانتي متر پائين تر از سطح تماس تحتاني تير با ستون 7ب ـ به طور افقي و

سانتي متر زير سطح تماس دال و تير بهتر است در تيرها حتي االمكان مقطع واريز L ،3و Tج ـ در تيرهاي

. دهانه قرار گيرد وجود نداشته باشد چنان چه ضروري باشد بايد قائم و در وسط

ه ـ در دال مقطع واريز حتي االمكان قائم و موازي مفتولهاي اصلي باشد در غير اين صورت بايد عمود بر تير

. آهناهاي اصلي و در وسط دهانه قرار گيرد

اد و هنگام ادامه بتن ريزي بايستي لبه بتني كه ريخته شده و خشكيده شده است را تراشيده و كامالً شست و شو د

نقليه لمقدار كافي دوغاب سيمان ريخت ، بتن ريزي را بايستي طوري انجام داد كه هيچ گاه عبور و مرور وسائ

. يا مجاور قسمت هايي كه تازه يا روز قبل بتن ريزي شده است انجام نگيرد مخصوص بتن ريزي از رو

تصال كامل آندو بايستي قبالً تعداد كافي ميل در نقاطي كه بتن بعدها در مجاورت آجركاري قرار خواهدگرفت براي ا

. رد در بتن كار گذارده شود گ

چه پس از قالب برداري معلوم شد كه در اثر كوبيدن يا به علل ديگر در سطح بتن سوراخها يا معايب مهم چنا ن

حكام بتن ديگري ايجاد شده است ناظر در صورتي كه تشخيص دهد كه وجود قسمت هاي خالي و سوراخها از است

مي كاهد و قابل اصالح نيست مي تواند دستور تخريب و تجديد قسمت هاي معيوب را بدهد و پيمانكار موظف به

ليكن براي سوراخ هائيكه سطحي بوده از قشر محافظ تجاوز نكند ممكن است با پر كردن آنها . اجراي آن مي باشد

. با مالت سيمان خالص مورد قبول ناظر واقع گردد

تيب پر كردن سوراخ هاي عميق تر بايد به وسيله ناظر تعيين گردد تا عمل مزبور به طور رضايت بخش صورت تر

درهر صورت پيمانكار نبايد سوراخهاي سطح قالب . يك بار ديگر پس از انقضاي مدت يكماه بايد انجام يابد پذيرد

. برداري شده را بدون اجازه ناظر پر كند

قبل از به كار رفتن بايستي آنها را از چربي . كج هستند بايستي با نهايت دقت راست شوند ميل گردهايي كه 3ـ17

. و پوسته هاي زنگ خوردگي و كل و غيره كه مانع چسبندگي بتن مي شود بزدايند

كردن خم. قطر اين مفتولها اقالً يك ميلي متر خواهد بود . ميل گردها بايستي با مفتولهاي نرم به هم وصل گردند

شعاع قوسها در محل انحنا نبايد كمتر از . و نصب ميل گردها بايستي طبق نقشه و توسط متخصص فني انجام گردد

ميلي متر را بايستي در 25برابر قطر آهنها باشد و آهن هاي به قطر بيش از 2/ 5برابر ودر قالبها كمتر از 10

. حرارت خم نمود

براي اين . ميلي متر بيشتر باشد آن را بهم جوش مي دهند 25تي كه قطر آنها از براي اتصال آهنها با هم در صور

كار دو سر آنها را در طولي كه ضرب در مقطع جوشها الاقل برابر مقطع ميله گردها با سوهان كامالً تميز و صاف

تي حتماً الكتريكي مي ماند و ميله هاي كمكي در همان طول پهلوي آنها قرار داده و جوش مي دهند جوش بايس

آنها از سطح قالب در نقشه مشخص جاگذاري ميله گردها بايستي كامالً منظم باشد و در صورتي كه فاصله . باشد

ميليمتر در دالها و 15سانتي متر 10در دالها و ديوارهاي به ضخامت كمتر از . نشده باشد به شرح زير خواهد بود

ميليمتر 24ميليمتر تيرها و ستون ها به آهنهاي اصلي كمتر از 15تيمتر سان 15ديوارهاي به ضخامت بيشتر از

ميليمتر در صورتي كه بتن در معرض عوامل مضر از قبيل دود ، بخار ، 25تيرها و ستونها با آهنهاي اصلي بيشتر از

. اسيد و رطوبت زياد قرار داشته باشد

مين فاصله ميل گردها از قالب بايد از مكعبهاي بتني به مقطع ميليمتر اضافه نمود براي تا 15بايد به ارقام فوق

سانتي متر و به ضخامت مورد نظر كه در آنها مفتول نازك اتصال قرار داده شده است ا ستفاده بشود 4*4با 3*3

. در اين مورد به كار بردن تكه هاي ميله گرد به هيچ وجه مجاز نيست

جاي گرفته باشند كه در حين بتن ريزي جا به جا نشوند تغيير و يا تعويض ميله گردها بايستي محكم در جاي خود

قبل از شروع بتن ريزي يا آرماتور بند بايستي به نظر ناظر برسد تا آنها را از . آهنها بايد با اجازه كتبي ناظر باشد

گي و ساير عيوب مورد نظر شكل ، قطر ، نظافت ، جوش هاي احتمالي و ترتيب نقاط اتصال ميل گردها و زنگ زد

. بررسي قرار دهد

بتن ريزي چه با ا ستفاده از قالب بندي صورت گيرد و چه بدون آن بايد طوري صورت گيرد كه در اندازه 3ـ 18

اختالف بين اندازه هاي بناي حقيقي با اندازه هاي گيري ابعاد بنا و يا قسمتي از بناي بتوني ساخته شده مقادير

ها از ارقام زير بيشتر نباشد مشروط بر اين كه سطوح بتني مايل داراي شيبي باشند كه به آساني مربوطه در نقشه

ميليمتر از مقداري 3زهكشي شده و آب بر روي آنها جمع نشود و نيز اين كه پوشش بتني روي آرماتورها بيش از

. كه در روي نقشه نشان داده شده و يا مشخص شده است بيشتر و يا كمتر نباشد

درجه دقت قسمت هاي بنا

كارهاي ظريف ، قسمت هاي كنده كاري بتني ، قسمت هاي تيز ، جزئيات معماري و

بتن پيش ريخته

1

2 كارهاي بتني عمومي

3 بتن ريزي غير مسلح و اليه هاي شمشه گيري

درجه دقت نوع انحراف 1 2 3

ميليمتر 12 ميليمتر 6 ر ميليمت 3 در امتداد بودن بنا

ميليمتر 6 ميليمتر 6 ميليمتر 3 در يك سطح بودن بنا

: ابعاد ميلي متر 300تا ميليتر 600ميلي متر تا 300از متر 3ميليمتر تا 600از متر 6متر تا 3از متر 15متر تا 6از

متر 25بيش از

ميليمتر 3 3 4 6

10 15

ميليمتر 3 6

10 12 21 25

ميليمتر 6

10 20 25 40 50

ميليمتر 10 ميليمتر 5 ميليمتر 3 هموار بودن بنا

انحراف زاويه اي قسمتها و يا سطوح بنا

متر 3ميليمتر در 20 متر 3ميليمتر در 10متر 3ميليمتر در 5

گر تالقي كنند روا داراي كمتر چه قسمت هايي از بنا كه داراي درجه هاي دقت مختلف مي باشند بايكديچنا ن

. مربوطه ، مالك عمل قرار خواهد گرفت

چه اندازه قسمت متري ، چنا ن 1/ 5اف از يك خط كش روا داري در هموار بودن بنا عبارت ا ست از مقدار انحر

. متر كمتر باشد ميزان رواداري را با كمك يك تناسب مي توان بدست آورد 1/ 5بناي مورد نظر از

حداكثر 3نبايد تغيير ناگهاني در سطح بتني وجود داشته باشد و براي درجه دقت 2و 1براي درجه هاي دقت

. ميليمتر باشد 6تغيير ناگهاني مجاز در سطح بتني نبايد بيش از

كار قالب در بتن ريزي به منظور تامين شكل قطعات بتني و حصول اطمينان از تراكم مورد نياز در بتن ب 3ـ 19

مي رود ، قالب و پشت بند و يا داربستي كه به كار برده مي شود بايد مطمئن و محكم ساخته شده و تحمل بار

. وارده را داشته باشد

قالبها بايد به اندازه كافي به هم پيوسته باشد و . ابعاد داخلي قالبها بايد طبق نقشه و به اندازه بتن ساخته شوند

. اسب مسدود گردند تا مانع از خروج شيره بتن شوند درزهاي آن با وسائل من

اين شمع ها . ناشي از آنها بايد به وسيله شمع هاي كافي به سطح مقاومي منتقل گردد وزن قالب بتن و فشارهاي

لب برداري به اقالب بندي بايد به نحوي انجام شود كه عمل ق. بايد به قدر كافي بي حركت و انعطاف ناپذير باشند

و يا جنگلي مشابه باشد مصرف ) كاج و صنوبر ( ميسر باشد چوب قالب بتن آرمه بايد از نوع چوب صمغ دار ولت سه

. چوب سفيد فقط براي قالب بندي پيها مجاز است

به استثناي تخته ( سانتيمتر 2/ 5لم بدون گروه به ضخامت حداقل ساه براي كارهاي بتني بايد قالب از تخت 3ـ30

از چوب مرغوب و يا قالبهاي فلزي صاف و يا مصالح ديگر مورد تاييد ناظر ) سانتيمتر مي باشد 3كه كف تيرها

لياف تخته آن تابدار و پيچ خورده بوده و داراي پيچهاي خم شده باشد بايد استفاده شود و از مصرف قالبي كه ا

. خود داري نمود

سقف كمي به طرف باال انحنا داده شود تا پس از برداشتن بايد كف قالب بندي در وسط تيرها ودر صورت لزوم

كليه قالب ها بايد به دقت تميز شده و در سطوحي كه با بتن تماس . قالبها سطح افقي الزم در پائين بدست آيد

. خواهند داشت روغن كاري گردند

در مورد . ه هاي فلزي بكار برود براي پايه هاي داربست بايد حتي االمكان چوب راست و بدون ترك و يا پاي 3ـ21

سانتيمتر 8سانتيمتر و در مورد چهار تراش كوچكترين بعد مقطع نبايد از 10چوب گرد قطر متوسط پايه نبايد از

پايه ها تا ارتفاع چهار . چوب پايه ها و پشت بندها را نيز مي توان از چوب سفيد خشك انتخاب كرد . كمتر باشد

شند و از چهار متر به باال مي توان از دو اصله چوب ا ستفاده كرد و در اين صورت تعداد پايه متر بايد يكپارچه با

. هاي وصله دار به تعداد كل پايه ها نبايد از يك سوم تجاوز كند

اتصال دو قطعه چوب به هم چنان چه به وسيله لوله فلزي انجام گيرد در آن صورت قطر داخلي لوله فلزي 3ـ22

سانتي متر بوده و نصب طول لوله روي هر قطعه قرار 60ل قطر چوب به اضافه يك سانتي متر و به طول بايد معاد

) پيچ روي هر قطعه 2( اتصال دو قطعه چوب با لوله به وسيله چهار پيچ و مهره به قطر حداقل ده ميلي متر . گيرد

برش نيم به نيم به كمك چهار ميخ حداقل ده اتصال دو اصله به هم ممكن است به وسيله اتصال . انجام مي يابد

در اين صورت بايد روي محل اتصال در پايه هاي با مقطع كرد سه وصله و در پايه هاي با . سانتي متر به عمل آيد

. سانتيمتر با حيط هاي الزم نصب گردد 70مقطع چهار گوش چهار وصله به طول

تا ارتفاع چهار متر حداقل در يك رديف بايد به وسيله تسمه هاي چوبي پايه ها. وصله نبايد در وسط پايه قرار گيرد

. به صورت چپ و راست به هم كالف شوند

فاصله پايه هاي زير قالب . از ارتفاع چهار متر به باال به ازاء هر دو متر اضافه يك رديف ، كالف اضافه ضروري است

. سانتي متر تجاوز نمايد 80ب داشته و در هر حال نبايد از دالها بستگي به مقاومت پشت بندها و تخته هاي قال

عالوه بر پايه هاي مذكور در داربست بايد پايه هائي به نام پايه اطمينان پيش بيني كرد به طوري كه بتوان 3ـ 23

. مدتي بعد از برداشتن قالب آنها را نگهداشت

بتوان بقيه قالب و داربست را برداشت بدون آن كه مجبور طرز قرار گرفتن پايه هاي اطمينان بايد طوري باشد كه

. به برداشتن پايه اطمينان باشند برداشتن تمام پايه ها و قرار دادن مجدد آنها به عنوان پايه اطمينان مجاز نيست

تعداد پايه. محل پايه هاي اطمينان بايد طوري انتخاب شوند كه در طبقات حتي االمكان روي هم قرار گيرند

در تيرهاي با دهانه بزرگتر بايد تعداد . اطمينان براي تيرهاي بتني با دهانه متعارف يك عدد در وسط مي باشد

در دالهاي با دهانه بيش از سه متر بايد در وسط دهانه پايه هاي اطمينان . بيشتري پايه اطمينان پيش بيني شود

. هنه دال از شش متر تجاوز نكند قرار داد به طوري كه فاصله پايه ها در جهت عمود بر د

براي انتقال وزن قالب و بتن به زمين ، پايه ها روي تعدادي تخته با ضخامت كافي به نام شالوده نصب مي 3ـ 24

سطح شالوده بايد به اندازه اي انتخاب شود كه فشار وارده بر آن بر اثر بدترين حالت بارگذاري از يك . گردد

شالوده ها نبايد در معرض جريان آب و يخبندان قرار گيرد و هم چنين . ربع تجاوز ننمايد كيلوگرم بر سانتيمتر م

. قرار دادن پايه ها روي آجر يا سنگ خشكه چين مجاز نمي باشد

براي تنظيم قالب بندي و سهولت در قالب برداري در هر پايه حداكثر يك جفت كوه چوبي از چوب سخت 3ـ 25

7/ 5بعد از تنظيم قالب هر جفت كوه حداقل بايد بوسيله يك عدد ميخ . قرار داده مي شود ) بلوط يا گردو (

. سانتيمتري تثبيت شوند

عرض كوه . حداكثر شيب كوه يك به چهار بوده و حداقل ضخامت ا نتهاي باريك آن بايد يك سانتي متر باشد

اتكاي پايه ها روي كوه ها بايد كامالً مسطح و عمود بر محور پايه ها سطح . حداقل معادل قطر پايه خواهد بود

. كيلوگرم بر سانتيمتر مربع تجاوز نمايد 20ر كوه ها نبايد از بفشار وارد . باشد

ستونها بايد بعد از نصب آرماتور ستونها انجام شود و داراي پشت بندي هائي از چهار قالب بندي كليه سطوح 3ـ 26

. پشت بندها بايد به وسيله ميله مهار مهره به هم اتصال پيدا كنند . سانتيمتر باشد 80فواصل حداكثر تراش به

سانتيمتر براي 10* 10ميليمتر است و بايد پاي هر ستون سوراخي به ابعاد 30حداقل ضخامت تخته قالب ستونها

در شروع بتن ريزي مسدود خواهد شد و اين دريچه. شستن و تميز كردن كف آن از چوب و خاشاك تعبيه گردد

تثبيت موقعيت ستون بايد تنها به وسيله . در كف تيرها و دالها نيز سوراخي پيش بيني شود در صورت لزوم بايد

تيرهاي چوبي كه در چهار جهت درياي ستون روي كف قرار داده شده انجام گيرد و ريختن بتن به ابعاد ستون براي

. مجاز نمي باشد تثبيت آن به هيچ وجه

تكيه دادن قالب بندي به ستون هاي بتن آرمه مجاز نيست در . قالب بندي بايد مستقل و داراي ايستايي كافي باشد

متر است در وسط دهانه با ازاء هر متر طول دهانه سه ميليمتر به طرف 4قالب بندي تير هائيكه دهانه آنها بيش از

در قالب دالها كه . متر به باال مقدار خيز طبق نقشه هاي اجرائي خواهد بود 10انه از ده. باال خيز داده خواهد شد

. متر باشد بايد در وسط سقف خيز داده شود 6داراي دهانه بيش از

. ميليمتر به ازاء هر متر دهانه كوچك دال مي باشد 2مقدار خيز

. شود قالب برداري بايد جز به جز و با كشيدن ميخ ها انجام 3ـ27

به طور كلي قسمت . ضربه زدن به قالب و برداشتن ناگهاني قالب به طوري كه آسيبي به بتن وارد سازد مجاز نيست

% 70حدود ( هايي از قالب بندي كه بار تحمل مي كنند نبايد قبل از اين كه بتن به حد كافي محكم شده باشد

. لب بستگي به نوع بتن و شرايط محيط دارد مدت نگهداري قا. برداشته شود ) روزه 28تاب فشاري

درجه سانتي گراد باالي صفر كمتر نباشد براي 5حداقل مدت نگه داري قالب در هواي مناسب كه درجه حرارت آن

به قرار زير باشد 275ساختمان هاي معمولي و براي قسمت هاي مختلف در صورتي كه سيمان مصرفي از نوع

: است

روز 3، ) قالب عمودي ( تيرها ، ديوار وستون ) جانبي سطح( ـ قالب گونه

روز 8ـ قالب دالهاي دو طرفه ،

روز 16ـ قالب دالهاي يك طرفه و كف تيرهاي كوچك و دال هاي قارچي و تخت ،

روز 21ـ قابل كف تيرهاي بزرگ و ساده تيرهاي بزرگ و دالهاي زياد ،

روز 14ب ، ـ پايه هاي اطمينان پس از برداشتن قال

. چه پس از ريختن بتن يخبندان شود بايد مدت نگهداري قالب را حداقل به اندازه مدت يخبندان اضافه كرد چنا ن

رنديده يقالب بندي هاي اعضاء بتوني معموالٌ به دو دسته رنديده شده و رنديده نشده تقسيم مي گردند قالب بند

تفاده قرار مي سو هيچ گونه پوششي روي آنها اضافه نخواهد گريد مورد امعموالً براي اعضا بتوني كه نمايان بوده

قالب بندي رنديده به قالب هايي گفته مي شود كه از چوب درجه يك ، به اتصال آنها با ايجاد نر و مادگي . گيرند

ني كه پنهان بوده قالب بندي رنديده نشده براي اعضا بتو. در چوب انجام گرفته و به دقت رنده و صاف گرديده است

آنها به وسيله اي پوشيده خواهد شد مورد استفاده قرار خواهد گرفت در قالب بندي رنديده نشده ايجاد نر يا روي

. و رنده كردن كامل الزامي نخواهد بود ولي بايد از لحاظ ديگر با شرايط ذكر شده مطابقت داشته باشد يوماديگ

به نموده و از ايجاد وضعي كه باعث عدم تقارن يا كمانه چوب هاي گرد گردد پيمانكار بايستي چوب بستها را محاس

جلوگيري نمايد در مورد دهانه هاي بزرگ و چوب بستهاي مهمتر پيمانكار موظف است نقشه هاي تفصيلي براي

عالوه قبل از چوب بست با تعيين كليه كوه ها ، چپ و راست ها را در دو نسخه تهيه نموده و به ناظر تحويل دهد به

تهيه نموده و به ناظر تحويل دهد در هر حال شروع بتن ريزي عكس هاي كافي و روشن از جزئيات چوب بستها

انجام اين تعهدات به هيچ وجه از مسئوليت پيمانكار نمي كاهد و هر گونه خسارتي از اين بابت پيش آيد بايستي از

. عهده آن برآيد

: ي باشد ضخامت تخته ها به قرار زير م

سانتي متر 4الف ـ براي قالب بندي و پايه ها و تيرها به ضخامت

سانتي متر 3ب ـ براي قالب بندي دال و تيرها به ضخامت

4سانتي متر باشد و در مورد قالب بندي با تخته جنگلي ضخامت 4تا 3ضخامت قالب بندي تير ممكن است

كه قالب بندي طبق نقشه انجام يافت و وضع پايه ها و تيرها نسبت به پس از آن . سانتي متر نبايستي كمتر باشد

نصب آنها را خواهد ازهناظر اج. گرفت رمحورها ساختمان و هم چنين تراز كف آنها مورد بررسي و تائيد ناظر قرا

. داد

لب را با يك سانتي متر مشاهده گردد ممكن است سطح قا 0/ 5در سطح قالب بندي نبايستي اختالفي بيش از

بايستي دقت شود كه قشر روغن به حدي نباشد كه بعدها به ميل گردها نيز . قشر روغن يا نفت سياه اندود نمود

. سرايت كرده و روي آن را چرب نمايد

چه در مورد درزهاي انبساط يا نقاط مشابه گچ يا مالت ديگري روي آن را بپوشاند روي اندود مزبور را بايستي چنا ن

نهايت دقت به وسيله كاغذ يا به وسيله ديگري حفظ نمود و قالب برداري با نظر ناظر و با اجازه كتبي وي بايد با

. انجام گيرد

درجه سانتي گراد است ناظر مي تواند دستور 10در مورد دهانه هاي بزرگ و مواردي كه درجه حرارت پائين تر از

. ور در باال بردارند آن را يك هفته ديرتر از مدت مذك لبدهد قا

داخل قالبها را . تعداد دفعات مجاز براي به كار بردن تخته قالب ها با توجه به نوع آن بسته به نظر ناظر مي باشد

قبل از بتن ريزي بايد به وسيله روغن چرب و يا به وسيله آب مرطوب كنند روغن موقعي استعمال خواهد شد كه

چه چربي به ز گذاشتن ميله گردها باشد و چنا نحال چرب كردن قالب بايد قبل ا خطر يخبندان در بين باشد در هر

ميله گردها برسد بايد به طور دقيق پاك شود روغن بايد بدون رنگ بوده و عاري از نفت باشد مرطوب ساختن قالب

مود و پايه قالب ضربه شديد را بايد بالفاصله قبل از بتن ريزي انجام داد براي برداشتن قالب نبايد از چكش استفاده ن

. وارد آورد

بندهاي فوق مربوط به كارهاي بتني بوده به طور كلي در مورد قسمت هاي بتن پيش ساخته صادق است 3ـ28

. مگر اين كه ذيالً به نحوي ديگر ذكر گردد

عاري از هر گونه روشها و مدت مراقبت بتن پيش ساخته بايد به نحوي باشد كه دالها پيش ساخته به طور سالم

. ترك باقي مانده و داراي قدرت و دوام كافي باشد

در . يخ ريختن بتن باشد عرضه گردند رروز از تا 14دالهاي پيش ساخته معموالً نبايد زودتر از مدتي كه از 3ـ 29

. ند د را مي گيرچه تحت شرايط مناسب باشد دالهاي پيش ساخته بتني پس از ريختن بتن خواين مدت چنا ن

چه روش هاي مخصوصي جهت مراقبت اتخاذ گردد و با سيمان مخصوصي در بتن پيش ساخته به كار رفته چنا ن

روز از تاريخ ريختن بتن 28باشد مدت هاي كمتري ممكن است جهت گرفتن بتن الزم باشد دالها نبايد زودتر از

. مگر اين كه ناظر دستور دهد . كار گذاشته شوند

م انتقال ، دسته بندي ، انبار كردن و حمل دالها و نيز نصب آنها در محل مربوطه نبايد نيروي زيادي به هنگا 3ـ30

. بر آن وارد آيد كه باعث آسيب گردد

. چه داراي نقائص زير باشند به وسيله ناظر مردود شناخته خواهد شد دالها چنا ن 3ـ31

. ه باشد و خواه نگرديده باشد الف ـ لبه هاي شكسته ، خواه آرماتور نمايان گرديد

. ب ـ تركهائي كه غير از ترك مويي باشد

. ج ـ دالهايي كه ترميم شده باشد

. د ـ جايگذاري آرماتورها غلط بوده و يا آرماتورها از زير سطح بتن معلوم باشند

. سطح آنها داراي سوراخ هاي هوا و يا بتن دانه دانه شده باشد ه ـ

. خوردگي و يا شكم دادگي داشته باشند و ـ دالها پيچ

. ز ـ به نحو ديگري با مفاد بندهاي مربوط به كارهاي بتني و بتن در اين مشخصات تطبييق نكند

پيمانكار بايد جهت بازديد ناظر از مصالح ، ساخت دالها و دالهاي بسته بندي شده در زمان هاي مناسب 3ـ32

. امكانات الزم را فراهم كند

حد ، روش و مدت آزمايش بايد با . ناظر به طور دلخواه چند واحد دال را براي آزمايش انتخاب خواهد كرد 3ـ33

چند دال ديگر مورد آزمايش قرار . چه آزمايش نتايج نامطلوبي به دست دهد چنا ن. و رضايت ناظر انجام پذيرد نظر

شوند ، كليه واحدهاي دالهاي تحويلي مردود چه دسته دوم نيز در آزمايش مردود شناختهخواهد گرفت چنا ن

. شناخته شده و پيمانكار بايد به هزينه خود آنها را با دالهاي جديد جايگزين سازد

هر گونه تاخير كه بر اثر رد كردن واحدهاي دال و جايگزيني آنها با واحدهاي جديد صورت گيرد به هيچ وجه از

. ار در مدت معين شده نخواهد كاست مسئوليت هاي پيمانكار در قبال اتمام ك

: ـ عمليات بنائي 4

ي با آجر ئبنا

رتي .و ساير مشخصات مطابق با استاندارد هاي ايران نمي باشد ، در صوجر هائي كه از نظر ابعا د آبكار بردن 4ـ1

اشد آجرهاي غير مجاز است كه استفاده از آن در نقشه ها پيش بيني شده و نمونه آن به تصويب ناظر رسيده ب

: زير را دارا باشد شرايط استاندارد مصرفي بايد

الف ـ آجر بايد كامالً پخته و يك پارچه وسخت باشد و هر گاه با يك آجر به آجر ديگري ظربه اي وارد آيد صداي

. مشخص زنگ دارد توليد كند

. ب ـ آجر بايد داراي مقاومت فشاري مورد نظر باشد

كيلوگرم بر سانتي متر مربع و 100مت فشار گسيختگي متوسط آجرهاي ماشيني نبايد از در هيچ صورت مقاو

كيلوگرم بر سانتي متر مربع كمتر باشد و 80هائي از بتنمقاومت و فشاري گسيختگي هيچ يك از آجرهاي ماشيني

. كيلوگرم برسانتي متر كمتر باشد 50مقاومت فشارگسيختگي آجر فشاري نبايد از

در صورتي كه ميزان جذب آب داده نشده باشد، . زان جذب آب آجر از مقادير تعيين شده نبايد بيشترباشد ج ـ مي

. وزن آجر تجاوز نمايد % 30اين رقم نبايد از

سازي به كار رود الزم است عالوه بر مشخصات فوق الذكر داراي شكل و چه آجر غير استاندارد جهت نماد ـ چنا ن

. نقشه ها منعكس شده و يا ناظر تصويب نموده باشد رنگي باشد كه در

. ه ـ آجر بايد در مقابل يخبندان مقاومت كافي داشته باشد

استفاده از آجرهاي چهار يك ، نيمه و سه قدي در قسمت هائي كه به كار بردن آجر درست ميسر نيست مجاز

مانع پذيرفتن آن نمي شود كه تعداد آجرهاي آجر نبايد ترك داشته باشد ترك هاي آجر در صورتي. نخواهد بود

ميلي متر موجود 5كل آجر مصرفي باشد آجر نبايد انحنا فرو رفتگي و برآمدگي كمتر از % 25ترك دار كمتر از

به ( آجر . كل آجر مصرفي متجاوز نباشد قابل قبول خواهند بود % 20باشد ، مشروط بر آن كه اين گونه آجرها از

. به هر رنگ كه باشد قابل قبول مي باشد ) در نما مصرف مي شود جز آجرهائي كه

آجرهاي نما بايد تمام صفات مذكور در مورد آجر معمولي را داشته و نوسان ابعاد آن از ميزان ابعاد نمونه تصويب

3 ميليمتر براي عرض و مثبت و منفي 2ت و منفي بميلي متر براي ضخامت مث 1شده نبايد از مثبت و منفي

تمام آجرهاي نما بايد مدت شش ساعت در آب قرار گيرند و آنهايي كه پس از اين . ميليمتر براي طول مجاز باشد

. ازمايش ترك بردارند و يا آلوك دار باشند براي مصرف آجر كاري غير نما پذيرفته خواهد شد

يكي از صورت هاي بلوكي يا صليبي ه ايد بپيوند كليه ديوارها ب. در آجر چيني بايد اصول پيوند آجرها رعايت شود

آرماتور و يا در موارد استثنايي ديگري كه ناظر تشخيص دهد مي توان از پيوند ( باشد براي ديوارهاي آجري مسلح

هنگام آجر چيني در قسمت هاي مختلف ساختمان نبايد در حرارت . نيز استفاده نمود ) محلي روش كله ، راسته

ديوار هايي كه تازه چيده شده اند بايد با پوشاندن و گرم كردن در مقابل . سانتي گراد انجام شود درجه + 5كمتر از

در محل تقاطع ديوارها بايد يك رج در ميان قفل و بست كامل در هر رگ داشته باشد بنا . سرما محافظت گردند

آجر كاري در مجاورت ستون فلزي قراربراين نبايد ديوار چيني گوشه ها در امتداد قائم متوقف شود هنگامي كه

خصوص ديگري در نقشه مشخص نشده باشد بايد حداقل در هر ممي گيرد در صورتي كه در انبساط و يا اتصال

متر ارتفاع ديوار يك قطعه اتصال كه نمونه آن در نقشه ها نشان داده شده است به ستون جوشكاري شده و در

. داخل مالت قرار داده شود

كارهاي بتني و يا سنگي قرار گيرد و اتصال آنها به يكديگر ضروري باشد اورت جورتي كه ديوارهاي آجري در مدر ص

. بايد در هر متر ارتفاع حداقل يك قفل و بست طبق نقشه ايجاد گردد

قه آهن چه قطعات فلزي طبق نقشه ها قبالً در كارهاي بتني كار گذاشته نشده باشند ، بايد براي اتصال ورچنا ن

ميليمتر به بتن از فشنگ هاي فوالدي كه با پيستوله داخل بتن كوبيده مي شوند استفاده نمود 100*100*6

. حداقل تعداد فشنگ براي كوبيدن ورق آهن در داخل بتن به دو عدد مي باشد

در نقشه مشخص شده كار كليه ديوارها بايد كامالً تراز و شاغولي و با فواصل يكسان از بر كار مطابق آن چه كه 4ـ3

. گذاشته شود

براي بند كشي ، . افقي و عمودي آن بند كشي شود در صورتي كه سطوح آجر كاري اندود نگردد بايد درزهاي 4ـ4

از گرد و غبار و مالتها كه به آساني كنده مي شوند ، به وسيله ابزار بندكشي مالت را داخل درز فشرده و بايد پس

در صورتي كه نوع مالت در نقشه مشخص نشده . به طوري كه تماس كامل با آجر حاصل گردد جابه جا ساخت

. مصرف شود 5طبق جدول شماره 4:1باشد بايد مالت ماسه بادي سيمان با نسبت حجمي

نوع مالت رديف

ماسه ردشده ازالك )ميليتر76/4(4نمره

سيمان پرتلندنوع يك

پودرآهك رسخاك سنگخاك پودرسنگ شكفته

سنت موزاييك 2و1نمره

وزن مخصوص آب گچ كاه مالت تهيه شده

مقاومت نمونه پاكتي فله ميليمتر 70*70*70

روزه 28 روزه 7 )خاكدان(كفي شسته

17 16 15 14 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1/1 ستونوزن

مخصوص2 - 1240-

1620 1480 1150 1102 1155 1126 575 1340 - 1000-

1250 1000 - - -

كيلوگرم بر متر ليتر كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم مترمكعب كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم مترمكعب مترمكعب - 3 واحد مكعب

كيلوگرم بر سانتيمتر مكعب

مالت ماسه 4 1:6سيمان

032/1 - 198 - - - - - - - 256 2057 23 – 29 41-45

مالت ماسه 5 1:5سيمان

0/1 - 227 - - - - - - - 265 2064 46- 49 75 - 87

6 " " " "١:۴ 99/0 - 285 - - - - - - - 261 2073 76 27 - 139

7 " " " "١:٣ 94/0 - 360 - - - - - - - 258 2089 117 110-149

دوغاب ماسه 8 1:5سيمان

66/0 - 220 - - - - - - - 340 2069 - -

مالت باتارد 91:2:8

91/0 - 131 - - - 131 - -- - 280 1972 14 20-28

مالت با 10 1:2:10تارد

96/0 - 110 - - - 110 - - - 275 1992 6 – 9 14- 21

مالت ماسه 11 1:3آهك

- 9/0 - - - - 174 - - - 290 1923 1- 9 6 /1 – 8 /7

مالت ماسه 12بادي و 1: 4سيمان

)1(

0/1 - 288 - - - - - - - 284 2016 - -

مالت 13 موزاييك

- - 168 809 - - - 867 - - 295 2139 - -

5جدول شماره پودر سنگ +سيمان ( مالت 14

كم آب ) خاك سنگ +

- - 282 1043 - - - - - - 395 2002 - -

پودر سنگ +سيمان ( مالت 15

كم آب) خاك سنگ +

- - 233 864 - - - - - 495 1855 1825 - -

- - 2082 230 - - - - - - - 275 - 656/0 ) 1:4(دوغاب ماسه و سيمان 16

- - 1842 483 - - - - - - - 400 - - دوغاب سيمان و پودر سنگ 17

- - 1748 527 - - - - - - 1002 219 - - دوغاب سيمان و پودرسنگ 18

- - 1389 777 612 - - - - - - - - - مالت گچ خالص باگچ پاكتي 19

مالت گچ وخاك بارس 20

سرنده شده

- - - - 57 /0 - - - - 568 568 1707 - -

مالت كاه و گل با رس سرنده 21

شده

- - - - 08 /1 - - 41 - - 414 1673 - -

- - 1576 657 920 - - - - - - - - - دوغاب گچ 22

براي تهيه مخلوط با نسبتهاي حجمي مختلف در كارگاه به نحوي كه مبناي كار يك كيسه سيمان باشد بايد . رد استفاده قرار مي گيرد اين مالت براي بند كشي مو )1(مكعب كافي است كه به كمك 1:2:8به طور مثال براي تهيه مالت با تارد . تهيه و به كمك آن مخلوط مورد نظر را تهيه نمود 40*40*27مكعب مستطيلي به ابعاد

. بدست آيد 1:2:8مستطيل فوق ، هشت حجم ماسه و دو حجم پودر آهك شكفته برداريم و سپس به آن يك كيسه سيمان اضافه كنيم تا مخلوط

سيمان ، ماسه و آلي كه براي ساختن مالت به كار مي رود بايد داراي همان مشخصاتي باشد كه در مورد 4ـ5

. تن آرمه گفته شد سيمان ، آب و ماسه در فصل بتن و ب

به نحوي كه مخلوط خميري مالت ماسه سيمان مخلوطي است از ماسه و سيمان و آب به مقدار كافي 4ـ6

اختن آن گذشته باشد خودداري حاصل به سهولت قابل به كار بردن مالت هاييكه بيش از يك ساعت از س

.گردد

. مصرف گردد 1:6ماسه سيمان اشد بايد مالت در صورتي كه نوع مالت ماسه سيمان جهت بنائي داده نشده ب

مقدار مصالح مورد نياز براي تهيه يك متر مكعب مالت و هم چنين مقاومت فشاري و ) 2ـ 5(در جدول شمار

. وزن مخصوص مالت ارائه گرديده است

ايد داراي خواصي يز بنمالت با تارد مخلوط است از ماسه و آهك و سيمان و آب به مقدار كافي ، اين مالت 4ـ7

در صورتي كه نسبت اختالط مالت با تارد مصرفي در نقشه و . باشد كه در مورد مالت ماسه سيمان ذكر گرديد

مقدار مصالح الزم براي . استفاده نمود 1:2:10مشخصات ذكر نشده باشد بايد از مالت با تارد با نسبت حجمي

. است منعكس 5تهيه مالت با تارد نيز در جدول شماره

و پودر آهك شكفته و ) ماسه كفي ( از ماسه خاكي دمالت ماسه آهك در بنائي به كار برده مي شود باي 4ـ8

. آب ساخته شود

در صورتي كه در نقشه و مشخصات نسبت اختالط مالت ماسه آهك ذكر نشده باشد بايد از مالت ماسه آهك با

. داده شده است 5رفي براي مالت فوق در جدول شماره مقدار مصالح مص. استفاده نمود 1:3نسبت حجمي

ـ محوطه سازي 5

: كليات 5ـ1

مصالح قشر زير اساس ممكن است از نوع مخلوط طبيعي شن و ماسه سنگ شكسته و يا سنگ هايي كه به

. مرور زمان خرد شده اند باشد

) الي ( ده و مقدار كمي نيز ذرات سيليت قسمت اعظم اين مصالح بايد از دانه هاي شن ريز و درشت و ماسه بو

شدن در بستر خيابان ، پي محكم و هرس و يا فيلتر به عنوان مواد چسبنده داشته باشد كه پس از كوبيد

. مقاومي را تشكيل مي دهد

: دانه بندي

ه در نقشه رودخانه و يا معادن شن و ماسه بدست آمدنه بندي مصالح قشر زير اساس كه از بستر چه داچنا ن

.باشد 6مشخص نشده باشد بايد داراي يكي از دانه بندي هاي مندرج در جدول شماره

6جدول شماره

درصد ردشده از ا لك اندازه الك استاندارد آمريكائي نوع ج نوع ب نوع ا لف

اينچ 2 اينچ 1 اينچ 3/ 8

4نمره "١٠ "۴٠ "٢٠٠

100 -

65 – 30 55 - 20 40 – 15

20- 8 8 -2

100 95 – 75 75 – 40 60 – 30 45 – 30 30 – 15 20 – 5

- 100 85 – 50 65 – 35 50 – 25 20 – 15 15 – 5

در صورتي كه معدن شن و ماسه داراي دانه هاي شن درشتري از آن چه در نقشه و مشخصاات ذكر گرديده است

هاي درشتر به وسيله سرند و يا عبور دادن از داخل سنگ شكن ، دانه بندي مناسب را باشد بايد با جدا كردن دانه

. بدست آورد

ر چيده شده و با مصالح مناسب بكه با جدول دانه بندي مطابقت ندارد از سطح خيابان بايد مصالح پخش شده

. تعويض گردد

. باشد 7د داراي دانه بندي مطابق جدول شماره چه مصالح قشر زير اساس از معدن سنگ بدست آمده باشد بايچنا ن

7جدول شماره

درصد رد شده از الك اندازه الك

اينچ 2 ½ 10نمره 100نمره

100 80- 40 15- 5

40مقدار رد شده از ا لك نمره 2/ 3عبور مي نمايد نبايد از 200به طور كلي آن قسمت از مصالح از الك نمره

دانه بندي مصالح بايد عالوه بر اين كه داخل منحني هاي حد قرار مي گيرد ، داراي شكل بيشتر باشد منحني

. پيوسته بدون شكستگي نيز باشد

: جنس مصالح

متري رد نمي شود بايد از نوع شكسته سخت طبق آن چه كه در فصل مربوط به شن و 2شن هايي كه از الك

زدن و گرم شدن متوالي و يا مرطوب و خشك شدن هاي متوالي خرد مصالحي كه بر اثر يخ. ماسه گفته شده باشد

. منابع تهيه شن و ماسه و يا سنگ قبالً به تصويب ناظر رسيده باشد . شده و يا ترك بخورد نبايد به كار برده شود

: روش اجرا

ه طور يكنواخت و بدون مصالح قشر زير اساس بايد بر روي قشر زيرين كه كامالً متراكم و آماده گرديده ا ست ب

رسانده و با غلطك ) OPTI MUM( سپس رطوبت مخلوط را به مناسب ترين حد . پستي و بلندي پخش گردد

. كوبيده شود ) ASSHO( آشو 180/ 57طبق آزمايش تراكم شماره % 95تن تا 10مناسب به وزن حداقل

ابان و موازي با آن ادامه يابد و هر بار به اندازه نصف غلطك زني بايد از لبه خيابان شروع شده و به طرف محور خي

در پيچ ها و شيب ها عمل تراكم بايد از قسمت كم ارتفاع شروع شده و . عرض غلطك روي قسمت قبل را بپوشاند

چه با ادامهور تراكم الزم ادامه يابد و چنا نغلطك زدن بايد تا حص. به قسمتي كه ارتفاع آن بيشتر است پيش برود

چه بيشتر حد الزم كمتر است آب پاشي و چنا نغلطك زدن تراكم الزم به دست نيايد بايد در صورتي كه رطوبت از

ضخامت اليه ها پس از . است با هوا دادن و كم كردن رطوبت و غلطك زدن مجدداً تراكم الزم را بدست آورد

قشر زير اساس بايد پس از تراكم ، مطابق ضخامت. سانتي متر باشد 15و حداكثر 10كوبيده شدن بايد حداقل

كليه نواقص و پستي ها و بلندي هايي را كه در ضمن غلطك زدن مشاهده. اندازه داده شده در نقشه ها باشد

آب پاشي سطح بايد به اندازه الزم . مي شود بايد به وسيله تيغه گريدر و يا اضافه يا كم نمودن مصالح مرتب كرد

شده مسطح تما. زياد تر از حد الزم كه به بستر خيابان نفوذ نمايد بايد جلوگيري نمود آب پاشي از. انجام گيرد

. بايد كامالً صاف و يكنواخت و مطابق با ترازهاي مشخص شده در نقشه باشد سقشر زير اسا

: كنترل سطح تمام شده

حداكثر اختالف مجاز بين تراز موجود . د متري به عمل خواهد ام 5شمشه هاي كنترل سطح تمام شده به وسيله

. ميليمتر باشد 7ميليمتر و در پروفيل عرضي 10با ترازي كه در نقشه مشخص شده است در پروفيل طولي

چه قشر زير اساس غير از انواعي كه در اين مشخصات ذكر شده است باشد طبق نقشه و يا مشخصات چنا ن: تبصره

. مورد نظر اجرا گردد

: مصالح 5ـ 2

چه در فصل شن و ماسه بيان ع سنگ شكسته سخت طبق آننه بندي براي قشر اساس بايد از نو الف ـ شن دا

. تجاوز نمايد % 5گرديده بود و مقدار دانه هاي پهن ، دراز ، و تجزيه شده و نرم آن نبايد از

. باشد 8ب ـ دانه بندي شن بايد طبق جدول شماره

8جدول شماره

ه الك استاندارد انداز آمريكايي

درصد رد شده از الك

نوع ج نوع ب نوع ا لف اينچ 2

اينچ 1½ اينچ 34 اينچ 38

4نمره 30نمره 200نمره

100 100 – 90 85- 50

-

450- 30 25 – 10 9 – 2

100 100 – 80 80 – 60 65 – 45

50 – 30 30 – 10 15 – 5

_ 100 100 – 80 80 – 55

60 – 40 30 – 15 15 – 5

. باشد 40مقدار رد شده از الك نمره 2رد نمي شود نبايد از 200بخشي از مصالح كه از الك 3

زدن و رد نمي شوند بايد از دانه هاي سخت و با دوام سنگ شكسته بوده و بر اثر يخ 10نمره شن هايي كه از الك

ع تهيه سنگ شكسته بايد قبالً به تصويب ناظر بمنا. گرم كردن و يا مرطوب و خشك نمود نهاي متوالي ترك نخورد

. رسيده باشد

: روش اجرا

مصالح قشر زير اساس كه كامالً متراكم و آماده گرديده است به طور يكنواخت و بدون پستي و بلندي پخش مي

روش اجرا قشر زير اساس ذكر گرديده اجرا مي گردد ، قشر اساس به دو صورت اجرا گردد و به طريقي كه در بند

: مي شود

: الف ـ اجراي قشر اساس يا ماكادام

نه هاي پهن ، دراز و ماكادام بايد از شكستن سنگ هاي سخت و باداوام تهيه شده و كامالً تميز باشد و مقدار دا

: باشد 9دانه بندي ماكادام بايد طبق جدول شماره . تجاوز كند % 5از قابل تجزيه و نرم موجود در آن نبايد

9جدول شماره

درصد رد شده از الك اندازه الك استاندارد آمريكايي نوع ب نوع ا لف

اينچ 3 اينچ 1 ½ اينچ 2

اينچ 1 ½3 " 4

½ "

100 100- 0 9 70 – 35 15 – 0 5 – 0 -

- 100 100 – 95 70 – 35

- 5 – 0

براي پر كردن حفره هاي بين سنگ ها بايد از دانه هاي ريز حاصل از شكستن سنگ كه با دانه بندي مندرج در

: ستفاده نمود مطابق نمايد ا 10جدول شماره

10جدول شماره

درصد ردشده از الك اندازه الك استاندارد آمريكايي اينچ 34 4ره نم

100نمره

100

100 – 85 30 – 10

روش اجرا بدين ترتيب ا ست كه قشري از ماكادام را به طور يكنواخت بر روي سطح آماده شده زير اساس كه با

تن غلطك زده مي شود تا سطح صاف و 12ـ10تائيد ناظر رسيده باشد پخش نموده و با غلطك فوالدي به وزن

. متراكمي ايجاد گردد

سپس قشر نازكي از خرده سنگ بر روي سطح متراكم پخش آن را خيس نموده و با غلطك ويبره مناسب كوبيده

. مي شود تا ذرات سنگ به داخل قشر اساس فرو رفته و حفره ها را پر نمايد

قشر اساس چه ضخامت چنا ن. دون خلل و فرج ادامه يابد متراكم و يكنواخت و باين عمل بايد تا حصول سطح كامالً

. ميلي متر باشد اجراي كار بايد در بيش از يك مرحله انجام گيرد 150بيش از

. برابر اندازه بزرگترين سنگ باشد 1/ 5ميلي متر و حداقل 150ضخامت اليه ها بايد تقريباً مساوي و يا حداكثر

. گردد ختن قشر بعد توأم با خرده سنگ ريز كوبيده و متراكميهر قشر بايد قبل از ر

چه ماكادام و سنگ ريزه ها با هم ريخته و كوبيده شود بايد قبالً به نسبت هاي الزم كه پس از كوبيدن حداكثر چنا ن

تراكم را ايجاد نمايد با هم مخلوط گرديده و آب به اندازه اي اضافه شود كه مخلوط يكنواختي بدست آيد سپس بايد

ميليمتر تجاوز ننمايد با غلطك مناسب تراكم نمود هنگام پخش 150ن از آن را در اليه هايي كه پس از كوبيده شد

از كردن و غلطك زدن بايد دقت كافي دركنترل رطوبت به عمل آيد كه مخلوط يكنواختي خود را از دست ندهد ،

كرد نه ها و نفوذ آب به قشر هاي زير مي شود بايد خودداري آب پاشي بيش از حد الزم است كه سبب جداشدن دا

. باشد ) آشو ( تراكم قشر اساس نبايد كمتر از صد در صد .

: ب ـ اجراي قشر اساس با مخلوط طبيعي

مصالح مخلوط طبيعي جهت قشر اساس بايد از بستر رودخانه تهيه و مطابق با نقشه و مشخصات باشد و حداقل

. از دانه ها به وسيله سنگ شكن شكسته شده باشد % 25

كه حداقل تراكم به نيز مطابق آنچه در مورد قشر زير اساس بيان شده بود مي باشد با اين تفاوت روش اجراي كار

. بايد صد در صد باشد % 958جاي

: روسازي

. روسازي خيابان ها و پياده روها با آسفالت ، فرش و كف پوش ها بتني انجام مي شود

از شن ، ماسه فيلر و قير مي باشد و به نسبت معين كه در الف ـ مصالح تشكيل دهنده آسفالت بتني مخلوطي 5ـ3

. نقشه و مشخصات ذكر شده است ساخته شده و به ضخامت هاي مورد نظر ريخته مي شود

شن بايد از نوع سنگ شكسته سخت بوده و سطح آن تميز و حتي االمكان زير باشد مقدار دانه هاي پهن و نازك آن

. باشد % 5نبايد بيش از

نه هاي ماسه بايد سخت و تميز بوده و دانه بندي شن و ماسه بايد طبق جدول مربوطه كه در نقشه و مشخصات دا

فيلر بايد از گرد سنگ ، سيمان و يا مواد معدني ديگر طبق نظر ناظر به صورت گرد تهيه . ذكر شده است باشد

. شود

) در نقاط معتدل( 60 – 70از نوع قير باشد بايدده چه در نقشه و يا مشخصات نوع آن مشخص نشقير مصرفي چنا ن

. طبق استاندارد شركت ملي نفت ايران اختيار شود ) در نقاط گرم ( 85 - 25و يا

. مي باشد 12و 11نوع و مقدار مصالح براي قشر هاي مختلف آسفالت و درصد دانه بندي فيلتر طبق جدول شماره

11جدول شماره

درصد دشده از ا لك استاندارد آمريكايي درصد ر قشرهاي آسفالت فيلتر

درصد قير 1

اينچ 3 4

اينچ

3 اينچ ½8

اينچ

10نمره 4نمره

قشر آستر ) بيندر(

100-95

- 60-25 - 10-0 5 -0 10-5 7 -4

5 - 8 6 -12 0- 5 0-15 40-70 90-100 100 -) توپكا(قشر رويه

ردانه بندي فيلت

12جدول شماره

لك درصد ردشده از ا الك استاندارد آمريكايي

30نمره

80نمره

200نمره

100

100 -9 5

100 – 65

ـ تهيه آسفالت بتني الف

ابتدا مصالح سنگي را كه طبق جدول فوق . تهيه آسفالت بتني بايد در دستگاه مخصوص آسفالت پزي صورت گيرد

قير و فيلر نيز حرارت دادن ، كامالً خشك و تا درجه حرارت معيني گرم مي نمايند سپس دانه بندي شده است با

30كه تا درجه حرارت مناسب گرم شده در داخل مخلوط كن به مصالح سنگي اضافه شده و با هم به مدت حداقل

. آغشته مي گردد به طوري كه تمام دانه ها و ذرات از قير . ثانيه به طور كامل و يكنواخت مخلوط مي شود

ب ـ مخلوط كردن بايد در حداقل زمان صورت گيرد از زياد كردن زمان اختالط كه سبب اكسيده شدن قير

تا 105و قير 165تا 65درجه حرارت شن و ماسه و فيلر هنگام مخلوط كردن بايد. مي شود بايد خودداري نمود

. درجه سانتيگراد نبايد از قير گرمتر باشد 10از درجه سانتيگراد بوده و هيچ گاه شن و ماسه بيش 170

: ج ـ حمل آسفالت

كاميون حمل آسفالت بايد داراي جدارهاي فلزي غير قابل نفوذ باشد و براي جلوگيري از چسبيدن مواد آسفالتي

بايد ل جوي كاميون براي جلوگيري از تاثير عوام. قشر بسيار نازكي از روغن و يا پارافين روي جدارها را پوشاند بايد

. مجهز به پوشش برزنتي باشد

: اجرا 5ـ4

: PRIMERINGالف ـ پريمكت

از نوع ماكادام سنگ شكسته و يا شن باشد ، قبل از انجام بتن آسفالتي بايد سطح تمام شده س چه قشر اساچنا ن

ليتر در هر متر مربع به 2قريباً به مقدار ت MC1قشر اساس از گرد و خاك و مواد خارجي كامالً تميز شده و قير

. طور كامالً يكنواخت بر روي آن پخش گردد

ساعت به حالت 24و پس از پخش به مدت قير ريزي بايد در هواي خشك و در سطح كامالً غير مرطوب انجام شود

. خود بماند تا سفت شود

ه قبالً آسفالت شده و يا هنگامي كه براي انجام آسفالت بر روي سطوح بتني ك) TACK- COT( ب ـ تاك كوت

انجام آسفالت كار تاك كوت پريمكت كامالً خشك گرديده و حالت چسبندگي خود را از دست داده بايد قبل از

. شود

بدين ترتيب كه ابتدا سطح خيابان را از گرد و خاك و مواد زائد كامالً تميز نموده و سپس با قشر نازك از قير

RCO وRCI سينهاي رقيق شده طبق نظر ناظر به مقدار نيم ليتر در متر مربع به طور يكنواخت به وسيله يا امولو

ريختن قشر فوق در هواي خشك و روي سطح خشك و يا كمي مرطوب انجام گرفته و . قير پاشي پوشانده شود

. فت شود سپس از پخش بايد به حال خود باقي بماند تا قير سرد و

طبقه نقشه و مشخصات ) توپكا( و رويه ) بيندر ( بتني خيابان ها معموالً شامل دو قر آستر آسفالت : ج ـ آسفالت

. مي باشد

آسفالت قشر آستر بايد در ماشين آسفالت پزي طبق نقشه و جداول مربوط تهيه و بر روي سطح آماده شده پريمكت

بايد در ماشين ) توپكا ( قشر رويه آسفالت . سانتيمتر است 4حداقل ضخامت قشر آستر با بيندر پخش گردد

تاك كوت به طور آسفالت پزي طبق نقشه و يا جدول مربوط تهيه و روي سطح متراكم و آماده شده قشر آستر و يا

سانتيمتر مي باشد و اين ضخامت در پياده روها و معابر كم رفت و آمد 3حداقل قشر رويه . يكنواخت پخش گردد

در اتصال طولي قشر آستر نبايد بر درز اتصال طولي قشر . سانتيمتر است 4د حداقل كه در يك قشر انجام مي شو

. سانتيمتر از يكديگر فاصله داشته باشند 30رويه منطبق باشد بلكه بايد حداقل

غالباً آسفالت بتني فقط در يك قشر رويه انجام) با ترافيك سبك ( در مورد پياده روها و معابر كم رفت و آمد

. شود مي

آسفالت بايد به . درجه سانتيگراد صورت گيرد 4پخش اسفالت بايد در درجه حرارت باالتر از : د ـ پخش آسفالت

روي سطح آماده شده جاده يا خيابان كه كامالً خشك باشد FINISHETوسيله دستگاههاي پخش آسفالت مانند

ت امكان پذبر نباشد آسفالت بايد با بيل و شنكش در محل هايي كه استفاده از دستگاه پخش آسفال. پخش گردد

. پخش گردد

هنگامي كه آسفالت به ساختمان . درجه سانتي گراد باشد 150تا 105هنگام پخش بايد بين درجه حرارت آسفالت

به يا جدول هاي بتني و نظاير آن ختم مي شود بايد سطح اتصال قبالً با قير مذاب از نوعي كه براي تهيه آسفالت

در صورتي كه پخش آسفالت بر روي عرض خيابان در دو مرحله انجام گيرد بايد درز . كار رفته آغشته شده باشد

طولي قشر بر روي محور خيابان و در صورتي كه در بيش از دو مرحله انجام گيرد به فواصل مساوي از دو طرف

. محور خيابان باشد

ه آسفالت هم چنين درز طولي را كه بين قسمت آسفالت شده و قسمت دستگاه پخش آسفالت بايد قادر باشد كه ب

قبل از ريختن آسفالت جديد بايد لبه آسفالت قبلي با قير از نوعي كه . بعدي به و جود مي آيد صاف و منظم نمايد

. در مخلوط آسفالت به كار رفته است آغشته گردد

يابان پخش گرديد بايد سطح آن به وسيله فينيشر و يا پس از آن كه مصالح آسفالتي روي سطح خ: ه ـ تراكم

شنكش كامالً صاف و منظم و يكنواخت شده در حالي كه آسفالت هنوز گرم است با غلطك هاي فوالدي تا سي تني

. آن را غلطك زد تا سطح كامالً صاف مساوي بوجود آيد

دوازده تني سطح آسفالت خيابان را تا بالفاصله پس از غلطك زني اوليه بايد با غلطك چرخش الستيكي ده

. بار عبور كند 6كيلو متر در ساعت باشد و از روي هر نقطه حداقل 8غلطك زد ، سرعت غلطك بايد حداكثر اًمجدد

سپس بايد غلطك زني نهايي به وسيله غلطك هاي فوالدي به وزن حداقل ده تن تا حصول سطح كامالً صاف ادامه

. مي توان غلطك فوالدي هشت تني به كار برد نباشد هنگامي كه ضروري . داد

كيلومتر در ساعت باشد و غلطك زدن بايد تا زماني ادامه يابد كه چرخ غلطك 5سرعت غلطك فوالدي بايد حداكثر

. بر روي آسفالت اثر نگذارد

باشد و چرخ هاي غلطك بايد مجهز به دستگاه خراش دهنده جهت پاك كردن چرخ غلطك و مرطوب كننده

. داشته شود بدون آن كه مقدار آب و يا روغن از مقدار الزم تجاوز نمايد واره با آب يا روغن مرطوب نگاهمه

مسير هايي كه به. غلطك زدن بايد از طرفين خيابان و از نقطه پائين تر شروع و در امتداد طول خيابان ادامه يابد

شروع و يا خاتمه غلطك . سانتيمتر روي هم قرار گيرند 30ه اندازه طور موازي و متوالي غلطك زده مي شوند بايد ب

زني اين قسمت ها نبايد در اين خط عرضي قرار گيرد مگر اين كه در ابتدا و يا انتهاي مسير باشد قبل از آن كه

. قشر زيري آسفالت مورد تاييد ناظر قرار گيرد نبايد آسفالت قشر روئي انجام شود

اي مشخص شده در سطح تمام شده آسفالت بايد صاف ، غير لغزنده و طبق ترازه: ه آسفالت و ـ سطح تمام شد

كليه نواقص . ميليمتر باشد 6متري كنترل شود اختالف سطح نبايد از 5چه باخط كش فلزي نقشه بوده و چنا ن

. سطح خيابان بايد با كندن و ريختن مصالح جديد و كوبيدن به بهترين وجه برطرف گردد

چه آسفالت از حدود لبه هاي مالً صاف و طبق نقشه باشد و چنا نلبه هاي آسفالت بايد كا: لبه هاي آسفالت ز ـ

مشخص شده تجاوز نمايد پس از غلطك زني بايد لبه ها را به صورت قائم تراشيده و مازاد آن را از حريم خيابان

. خارج نمود

ساعت خواهدبود از عبور 6زدن نهايي بايد به مدت الزم كه حداقل پس از غلطك : ح ـ جلوگيري از عبور ترافيك

. نقليه از روي خيابان پس از موافقت نظارت صورت خواهد گرفت لوسائ

تميز كردن سطح خيابان قبل از انجام آسفالت سطحي ابتدا بايد آسفالت قديمي را كه ممكن است در الف ـ 5ـ5

ابي بوده باشد تعمير و ترميم نمود و سپس سطح آسفالت را از گرد و خاك و نقاط مختلف داراي فرو رفتگي و يا خر

. مواد زائد به وسيله جاروي مكانيكي بر طرف كرد

ب ـ پريمكت ـ قير ريزي به عنوان پريمكت روي سطح آسفالت بايد در هواي خشك انجام شده سطح خيابان

روي سطح آسفالت پخش نمود و كيلوگرم در متر مربع بربراي اين منظور بايد قير به مقدار يك . مرطوب نباشد

. سطح خيابان باشد بايد قير ريزي در دو نوبت انجام گيرد چه به عللي احتمال حركت و جريان قير بر روي چنا ن

درصورتي كه حجم كار كم باشد قير . ( پاشيدن قير بايد به وسيله ماشين هاي مخصوص قير پاشي انجام گردد

به حال خود ) به منظور سفت شدن( ساعت 24و سپس به مدت . ) ائل دستي هم مجاز خواهد بود پاشي با وس

چه پس از اين مدت قشر نازكي از قير بر روي سطح به صورت نرم و اسفنجي درآيد در صورت چنا ن. باقي بماند

. امكان بايد با غلطك چرخ الستيكي سطح خيابان را صاف كرد

ساعت به حال خود باقي ماند بايد 24پس از اين كه پريمكت به مدت حداقل : يك قشر ج ـ آسفالت سطحي در

گرديد به همان ترتيب كه در مورد پريمكت ذكر 13قشري از قير به مقدار تعيين شده در نقشه و يا جدول شماره

و در نقاط MC2 چه در نقشه مشخص نشده باشد در نقاط گرمنوع قير چنا ن. پريمكت پخش نمود بر روي سطح

. طبق نظر ناظر خواهد بود RC2و , RC3سرد معتدل

چه قير ريزي در عرض جاده در يك مرحله انجام نشود بايد توجه داشت كه درز اتصال منطبق بر درز اتصال در چنا ن

. سانتيمتر فاصله داشته باشد 30قشر پريمكت نبوده و حداقل

متر 1/ 5قير هنوز گرم مي باشد شن شكسته به مقدار يك تا حالي كه بالفاصله پس از پخش مواد قيري و در

توسط كاميون هاي مخصوص پخش شن بر روي قير ) 13طبق دانه بندي جدول شماره ( مكعب درصد متر مربع

بوده و فاقد دانه هاي پهن و يا دراز به مقدار شن مصرفي بايد سخت و مقاوم . به طور يكنواخت بايد پخش گردد

: مقدار شن و قير را براي دو نوع دانه بندي در آسفالت سطحي نشان مي دهد 13جدول شماره . باشد % 5بيش از

13جدول شماره

مقدار شن دانه بندي شن بر حسب الك استاندارد آمريكايي نوع دانه بندي در هر صد متر مربع

مقدار قير در هر متر

مربع 3 4

1 2

3 8

10مره ن 4نمره

متر 1 0 - 3 0-10 30-60 9 -100 100 1نوع مكعب

5 /2 -2 ليتر

متر 1/ 5 0 - 3 0 -10 10-30 45-65 100 2نوع مكعب

3 - 5 /2 ليتر

كاميون پخش بايد از عقب حركت نمايد تا ابتدا مصالح سنگي روي قير پخش نشود و سپس چرخ كاميون از روي

تن از روي تمام عرض شن 3تا 2رد پخش شن بر روي سطح قير بايد غلطك فوالدي به وزن به مج. آن عبور نمايد

عمل غلطك زدن بايد ادامه يابد تا شن ها به اندازه كافي در . عبور داده شود تا شن ها به سطح خيابان بچسبند

لق شدن شن مي شود از غلطك زدن پس از گرفتن قير كه سبب. داخل قير فرو رفته و در جاي خود محكم شود

روز به حال خود بماند تا كامالً 50پس از خاتمه غلطك زدن ، سطح خيابان بايد به مدت . بايد خودداري گردد

. خود را بگيرد

ه آسفالت سطحي در بيش از يك قشر انجام شود ، پس از تميز چنا نچ: لت سطحي در بيش از يك قشر ه ـ آسفا

. ن چه كه در بند ج ذكر شد انجام شود آمكت بايد قشر اول طبق كردن سطح خيابان و انجام پري

اين . براي اجراي قشر دوم ابتدا بايد خرده سنگ هاي اضافي به وسيله جاروي مكانيكي از سطح خيابان پاك شود

غلطك زني با . عمل هنگامي انجام مي شود كه قير قشر اول سفت بوده و باعث جدا شدن مصالح سنگي مي شود

طك هاي چرخ الستيكي روي قشر دوم بايد آن قدر ادامه يابد تا مصالح سنگي كامالً در قير و البالي قشر اول غل

در صورتي كه طبق نقشه و يا نظر ناظر در بيش از دو قشر پيش بيني شده باشد قشرهاي بعدي نيز . جاي گير شود

چه در نقشه مشخص قير و دانه بندي شن چنا ن مقدار. به همان ترتيبي كه در فوق بيان گرديد اجرا خواهد شد

در مورد پياده روها و معابر كم رفت و آمد : آسفالت پياده روها . خواهد بود 15و 14نشده باشد طبق جدول شماره

سانتي متر 4حداقل غالباً آسفالت در يك قشر با آسفالت توپكا انجام مي شود و ضخامت آن ) با ترافيك سبك (

. د خواهد بو

500جهت اجرا ابتدا سطح زير سازي بايد جارو و از گرد و خاك و مواد زائد كامالً پاك گردد و روي آن به مقدار

به طور يكنواخت پخش شود پس از سفت شدن قير بايد آسفالت بتوني گرم طبق RC1گرم در هر متر مربع قير

ه ضخامت مندرج در نقشه بر روي سطح پياده رو و ب) ث از رديف آسفالت بتني –بند ت ( مشخصات آسفالت توپكا

كيلوگرم كه سطح تماس 140به طور يكنواخت پخش شده و با غلطك دستي سنگين و يا ويبراتور به وزن حداقل

سطح تمام شده بايد كامالً صاف بوده و طبق . سانتي متر مربع تجاوز نكند كامالً كوبيده و متراكم گردد 400آن از

ميليمتر 5متري كنترل شود تا ناصافي آن از 5چه با خط كش فلزي و چنا ن. رج در نقشه ها باشد مند ترازهاي

. تجاوز ننمايد

14جدول شماره

مقدار قير در هر متر آسفالت سطحي مربع

مقدار شن در هر صد متر مربع

درصد دانه هاي شن رد شده از الك استاندارد آمريكايي 1 3

4 1 2

10نمره 4ره نم

- 0 – 2 0 - 15 55 - 85 100 متر مكعب 2 ليتر 2 قشر زير 0 – 30 10 - 30 90 - 100 100 - متر مكعب 1 ليتر 2/ 5 قشر رو

15جدول شماره

مقدار قير در هر آسفالت سطحي متر مربع

مقدار شن در هر صدمتر مربع

ستاندارد آمريكايي درصد دانه هاي شن رد شده از الك ا1 1 4

1 3 4

1 2

10نمره 4نمره

- 0 - 5 0 – 20 25 – 45 85 -100 100 متر مكعب 2 ليتر 1 قشر زير 0 – 3 ٠ - 10 65 – 90 100 - - متر مكعب 1 2/ 5 قشر وسط

0 - 3 10 -35 100 - - -متر مكعب 0 / 7 1/ 5 قشر رو

مشخصات فني عمليات ساختماني

ـ كليات 1

پيمانكار بايد آزمايش هايي را كه در مشخصات فني مورد نظر بوده و يا به آنها اشاره شده است و بايد به دستور

. مهندس يا نماينده او باشد از كارها يا نمونه اي از كارها و مصالح را انجام دهد

ا نماينده او انجام شود كه در مشخصات فني به آنها اشاره نشده باشد يا چنا نچه آزمايش هايي به دستور مهندس ي

. مورد نظر نباشد در مورد هزينه مربوط به انجام آنها در شرايط عمومي پيمان شرح داده شده است

ـ گود برداري و كارهاي خاكي 2تي و خاك سطري آن تا عمقي زمين هايي كه بر روي آن ساختمان بنا مي گردد بايستي كليه قشر خاك نبا 2ـ1

كه در نقشه ها مشخص گرديده است خاكبرداري شود و خاك كنده شده به محلي كه جدا از محل خاك هاي

حاصل از گود برداري عمومي مي باشد انتقال يابد ، عمليات خاكبرداري سطحي شامل درآوردن ريشه ، مجراي آب

. آن برخورد شود مي گردد ، پي ها و هر چيز ديگري كه تا عمق ذكر شده به

ديوار گود برداري بايد به وسيله الوار چوبي ، سپر و شمع تا حد الزم جهت حفاظت زمين اطراف و تأمين 2ـ2

ايمني كارها و ساختمان هاي مجاور و هم چنين حفظ استقامت كارگران در برابر خطرات جاني يا وقايع ديگر

دستور ناظر در مورد نگهداري اطراف ، سقف و يا كف گود برداري ها پيمانكار مكلف است كه از. نگهداري شود

تبعيت كند ولي اين عمل از مسئوليت ها و تعهدات پيمانكار نخواهد كاست ، در داخل محوطه گود برداري شده

ي ناظر الوار ، شمع و يا حفاظ ديگري باقي گذارده نخواهد شد به جز در مواردي كه جزئيات نقشه ها و اجازه ي كتب

. خواستار چنين كاري باشند

پيمانكار بايد كليه حفاظ هاي موقتي مورد نياز جهت نگهداري كابل ها ، مجاري ره كشي ، لوله هاي فاضالب ، 2ـ3

لوله ها و ساختمان هاي ديگري در حين گود برداري به آنها برخورد مي كند يا حفاظ ها و ادوات ديگري كه جهت

اف و برق جاده ها و ساختمان ها و ا بنيه ديگري كه در مجاورت گود برداري مي باشند را نگهداري تيرهاي تلگر

. پيش بيني كند

، مجراي ره كشي چاهك و پيمانكار بايد در صورت لزوم پيش بيني الزم جهت فراهم كردن تلمبه و احداث نهر 2ـ4

آبگيري از . انعت از ورود آن به داخل گود را بنمايد آبگير براي خارج ساختن آب از زمين گود برداري شده و يا مم

گود برداري به منظور اين است كه از سست شدن و متالشي شدن سطوحي كه پي و يا ساختماني بر روي آن بنا

. مي گردد جلوگيري شود

حل هاي كليه موادي كه مازاد بر مصرف بوده و حاصل گودبرداري و خاكبرداري سطحي مي باشد بايد در م 2ـ5

. مناسبي به وسيله پيمانكار دفع گردد

چه گودبرداري در خاك و يا در سنگ باشد براي خاكريز پشت ديوار بايد از مصالح گودبرداري شده بنا به چنا ن 2ـ6

ميلي متري صورت گرفته و كامالً كوبيده شود و 200اين خاكريزي بايد در قشرهاي . تاييد ناظر استفاده نمود

. خاكريز هم سطح با سطح زمين پس از خاكبرداري سطحي باشد سطح نهائي

پيمانكار بايد جهت تشكيل خاكريز بر روي ابنيه يا مقابل آن عمليات خود را طوري ترتيب دهد كه از وارد 2ـ7

ه اگر بنا به نظر ناظر ايمني ابني. نها به وسيله ماشين آالت خاكريز يا كوبنده جلوگيري كندآآوردن خسارت به

. ايجاب كند بايد مصالح خاكريزي با دست و كوبيدن با غلطك هاي دستي يا مكانيكي انجام گردد

ـ بتن و بتن آرمه 3سيمان بايستي از نوع پرتلند و مصنوعي بوده و در كيسه ها و بشكه هاي در بسته به كارگاه حمل و در مكان 3ـ1

. هاي مسقف و خنك نگهداري گردد

. ) ش در ساخت بتن مسلح مطلقاً ممنوع بوده و در ساير موارد بايستي با اجازه قبلي ناظر باشد مصرف سيمان ترا(

شن و ماسه بايد از سنگ هاي سخت مانند گرانيت ، سليس و غيره باشد به كار بردن ماسه هاي شيستي يا 3ـ2

: زير باشد ويژگي هاي شن و ماسه مصرفي بايد مطابق استانداردهاي . آهكي سست ممنوع است

. ايران 3.2الف ـ استاندارد شن براي بتن و بتن مسلح شماره

ايران ، مصالح سنگي بتن را مي توان 300نه بتن و بتن مسلح شماره استاندارد مصالح سنگي ريز دا س ب ـ بر اسا

مصالح شكسته مصرف از شن و ماسه طبيعي و رودخانه اي تهيه نمود ، به جز در موارد زير كه در آن صورت بايد

. گردد

. ـ هرگاه مصالح طبيعي و يا رودخانه اي طبق مشخصات نبوده و يا مقاومت مورد نياز را دارا نباشد

. و يا باالتر باشد 350ـ در صورتي كه بتن از نوع مارك

ن داراي مشخصات چه مخلوط دانه بندي شده با ويژگي هاي استاندارد مطابقت نكند ولي بتن ساخته شده با آچنا ن

مورد لزوم از قبيل تاب ، وزن مخصوص و غيره باشد ، ناظر مي تواند با مصرف بتن مزبور موافقت نمايد شن و ماسه

مقاومت سنگ هائي كه براي تهيه شن و ماسه شكسته . بايدتميز بوده و دانه هاي آن پهن و نازك و يا دراز نباشد

دانه بندي . كيلوگرم بر سانتي متر مربع باشد 300اي مقاومت فشاري كمتر از مورد استفاده قرار مي گيرند نبايد دار

ماسه بايد طبق اصول فني باشد ماسه ايكه براي كارهاي بتن مسلح به كار مي رود نود و پنج درصد آن بايد از الك

ميلي متر است عبور 9 / 5ميلي متر عبور كند و تمام دانه هاي ماسه بايد از سرندي كه قطر سوراخهاي آن 4/ 76

. نمايد

. باشد 1دانه بندي ماسه براي بتن مسلح بايد طبق جدول شماره

1جدول شماره

درصد رد شده از الكهاي استاندارد اندازه هاي الكهاي استاندار

ميكرن 95004760 " 2380 " 1190 " 595 " 297 " 149 "

100 100 تا 95

80 " 100 50 " 85 25 " 60 10 " 30 2 " 10

. درصد وزن كل نمونه باشد 45باقي مانده مصالح بين هر دو الك متوالي جدول فوق نبايد بيش از

: ميزان مجاز رس و الي در ماسه به قرار زير مي باشد 3- 3

. حجم % 3ماسه بدست آمده از شن طبيعي الف ـ در ماسه طبيعي يا

. حجم براي كنترل ارقام فوق بايد آزمايش زير در محل انجام گيرد % 10ب ـ در ماسه تهيه شده از سنگ شكسته

سانتي متر مكعب ماسه ريخته 100سانتي متر مكعب به مقدار 200به گنجايش در يك استوانه شيشه اي مندرج

ن را به شدت تكان داده و براي آسانتي متر مكعب برسد بعد 15فه كنيد تا مجموع به ن اضاآو سپس آب تميز به

ساعت به حال خود باقي بگذاريد پس از سه ساعت ارتفاع ذرات ريز كه بر روي ماسه ته نشين شده و به خوبي سه

. نه محاسبه مي گردد از آن متمايز است از روي درجات خوانده مي شود و بر حسب درصد ارتفاع ماسه در استوا

. درصد رس و الي ذرات ريز بدين ترتيب به بدست مي آيد نبايد از مقادير مشخص شده در باال تجاوز نمايد

مصرف شن و ماسه اي كه از خرد كردن سنگ هاي مرغوب و سخت در كارخانه به دست مي آيد مشروط بر اين كه

. يت دارد عگرفته باشند نسبت به شن و ماسه طبيعي ارج نها در جدول دانه بندي فوق قرارآابعاد دانه هاي

ميلي متري باقي بماند 4/ 76درصد دانه هاي آن بر روي الك 90ابعاد شن مصرفي براي بتن بايد طوري باشد كه

. تجاوز نمايد 2، دانه بندي شن نبايد از حدود مشخص شده در جدول شماره

. ايران خواهد بود 295اندازه الك طبق استاندارد شماره

انبار كردن شن و ماسه بايد به نحوي باشد كه مواد خارجي و زيان آور از قبيل خاك و مواد نفتي و غيره به آنها نفوذ

. نكنند

. نه ها تهيه و در محل هاي مختلف انباشته شوند مصالح سنگي بايد بر حسب اندازه دا

. و اندازه جداگانه تهيه و انباشته گردد بايد حداقل در د) شن ( دانه ، تمصالح درش

ميلي متري 19/ 05ميلي متر است بايد از مرز دانه هاي 38/ 1تا 4/ 76نها حدوداً بين آمصالحي كه دانه بندي

ميلي متري 25/ 4ميلي متر است بايد از مرز دانه هاي 46/ 5يا 58تا 4/ 76نها بين آنه بندي و مصالحي كه دا

. گروه تقسيم گردند به دو

2جدول شماره

اندازه الكهاي

دراي ( استاندارد

سوراخ هاي مربع

) شكل

)دارای سوراخهای مربع(در صد وزنی وارد شده از هر الک آزمايشگاهی

1190

ميكرن

2380

مبكرن

4760

ميكرن

12700 ميكرن 9500

ميكرن

19050

ميكرن

25400

ميكرن

38100

ميكرن

50800

ميكرن

64500

ميكرن

76200

ميكرن

88900

ميكرن

101600

ميكرن

88900تا 38100

ميكرن

100 100تا90 60-25 15صفرـ 5صفر ـ

100 100تا90 70تا25 15صفر ـ 5صفر تا " 64500"38100

100 100-95 70-35 30تا10 5صفرتا " ۵٠٨٠٠" 4760

100 100تا 95 70تا 35 30تا 10 5صفرـ " ٣٨١٠٠" 4760

100 100تا 95 60تا 25 10صفرتا 5صفرتا "٢۵۴٠٠" 4760

100 100تا90 55تا20 10صفرتا 5صفر تا "١٩٠۵٠" 4760

100 100تا90 70تا40 15صفرتا 5صفر تا "١٢٧٠" 4760

100 100تا 15 30تا 10 10صفرتا 5 -0 " ٩۵٠٠"2380

100 100تا90 70تا25 15صفر تا 5صفر تا "۵٠٨٠٠" 25400

100 100تا60 55تا20 15صفرتا 5صفر تا "٣٨٧٠٠" 19050

. آب مصرفي بتن بايد جهت مصرف خانگي مناسب و عاري از موادي كه براي بتن فوالدي زيانبخش است باشد 3ـ3

بايد به تاييد ناظر برسد آب مورد مصرف بايد در مخازني نگهداري شوند كه از آلودگي با مضر منبع تامين آب

. محافظت گردد

: حداكثر مقدار مواد خارجي موجود در آب به شرح زير است

سي نرمال بتواند د ميلي متر مكعب سود سوزآور 10الف ـ حداكثر مواد اسيدي موجود در آب به اندازه اي باشد كه

. يك سانتي متر مكعب آب را خنثي كند

ميلي متر مكعب اسيد كلريدريك دسي نرمال 50ب ـ حداكثر مواد قليايي موجود در آب بايد به اندازه اي باشد كه

. بتواند يك سانتي متر مكعب را خنثي كند

: ج ـ درصد مواد موجود در آب نبايد از مقادير زير تجاوز نمايد

در هزار مواد آلي ـ دودهم

موا معدني ـ سه درهزار

موا قليايي ـ يك در هزار

سولفاتها ـ نيم در هزار

در حالتي كه كيفيت آب مصرفي مورد ترديد باشد در صورتي از آن استفاده نمود كه تاب فشاري بتن نمونه ساخته

. تاب فشاري بتن نمونه ساخته شده با آب مقطر باشد % 90شده با اين آب حداقل

. طور كلي مصرف آبهاي آشاميدني تصفيه شده براي ساختن بتن بالمانع است به

دازه كافي وسائل و مصالحي كه جهت برش بتن ريزي در قبل از شروع كارهاي بتني در يك روز بايستي به ان 2ـ4

. همان روز به كار مي رود در كارگاه موجود باشد تا برنامه بتن ريزي آن روزتماماً اجرا گردد

. آرماتور بايد تميز و عاري از پوسته هاي رنگ ، روغن ، گرد و خاك و يا هر نوع پوشش خارجي ديگر باشد 2ـ5

آرماتور معمولي بايد از فوالد با مقطع دايره و يكنواخت بوده و در هيچ مقطعي به واسطه عواملي از قبيل زدگي

آرماتور بايد در محل خشك و عاري از . د مي باش 3تضعيف نشده و خواص مكانيكي آن مطابق جدول شماره

. رطوبت نگهداري شوند تا از نفوذ رطوبت و در نتيجه زنگ زدگي مصون بماند

3جدول شماره

نظر به خصوصيات گروه

ميلي متر

حداقل حد جاري شدن به

كيلوگرم بر سانتي متر مربع

تاب كششي به

كيلوگرم بر سانتي

متر مربع

ازياد درصد حداقل

طول نسبي در

حالت گسيختگي

18 3400 - 5000 2200 18 نرم

فوالد با سختي IIaالف ، سخت

فوالد اصالح IIbطبيعي ب ،

شده

18 18 18 18

3600 3400 3600 3400

6200 - 5000 6400 - 5000

5000

20 18

14 نيم

سخت

فوالد با سختي IIIaالف ،

فوالد IIIb ،طبيعي ب

اصالح شده

18

18

18

18

4200

4000

4200

4000

5000

5000

18

8

فوالد با سختي Ivaالف ، سخت

فوالد Ivb، طبيعي ب

اصالح شده

5000

5000

16

8

اصالح شده سانتي متر از طول آرماتور آزمايش مي شود منظور از فوالد 20آزمايش ازياد طول نسبي بر روي

دي است كه به وسيله عمليات مكانيكي مخصوص از قبيل پيچاندن يا از حديده گذرا ندن و يا ضربه زدن ، حد فوال

. ارتجاعي آن را باال برده باشند

آرماتور مورد مصرف در بتن مسلح بايد در حرارت معمولي قابليت تغير شكل 3عالوه بر خواص مندرج جدول شماره

به ( درجه در حالت سرد خم بنمائيم 180اگر قطعه اي از ميله گرد را به زاويه كافي داشته باشد به نحوي كه

. ي آن ايجاد نشود شهيچ گونه تركي در قسمت هاي كش) طوري كه دهانه انحنا آن دو برابر قطر ميله باشد

بتن و ميله گرد ميله گرد نبايد به كل يا هر گونه موادي ديگري كه تقليل دهنده يا از بين برنده چسبندگي بين

نگ زاست آغشته شده باشد ، استفاده از ميله گردهائي كه زنگ زده يا پوسيده باشند به شرطي مجاز است كه اوالً

زدگي و پوسته هاي آن با برس زدن كامالً برطرف گردند و ثانياً ضخامت ميله گرد پس از برس زدن و تميز كردن

. كاسته نگردد ) نيم ميلي متر ( ميلي متر 0/ 5بيش از

انجام آزمايش هاي كنترل شده بعد از تحويل فوالد به كارگاه اجباري است و فقط در صورتي كه وزن كل 3ـ6

. تن كمتر باشد مي توان به تشخيص ناظر از انجام اين آزمايش ها صرفنظر كرد 50آرماتور مصرفي در يك كارگاه از

ياد طول نسبي بايد از فوالد هائي كه به دفعات دسيختگي و ازبراي كنترل حد جاري شدن و تاب كششي در حد گ

آزمايشگاه چه طبق تشخيص ناظر كرده و به آزمايشگاه فرستاد چنا نمختلف وارد كارگاه شده است نمونه برداري

اين آزمايش ها نيز براي روشن كردن بيشتر مشخصات فوالد ) مانند آزمايش تا شدگي (هاي ديگري ضروري باشد

. انجام گيرد بايد

بايد تنش نظير ازياد ) bمانند فوالد گروههاي ( اگر ضمن آزمايش فوالد نقطه جاري شدن مشخصي بدست نيايد

در صورتي كه شرايط ديگري پيش بيني . در هزار را به عنوان حد جاري شدن اختيار نمود 2طول نسبي دائمي

. عدد مي باشد 5براي هر يك از قطرهاي مورد استفاده نشده باشد تعداد نمونه براي هر پنجاه تن فوالد و

در صورتي كه نتايج هر يك از آزمايشها كمتر از حد جاري شدن مفروض در طرح باشد بايد يك سري ديگر 3ـ7

: نمونه را مورد آزمايش قرار داد و براي مجموعه نتايج ده آزمايش مقادير زير را حساب كرد 5شامل

متوسط : الف

برابر يك تاده Iبه ازا ب ـ خطاي كوادراتيك نسبي

مشخصه تجربي را حساب مي كنيم ، در صورتي كه اين رقم از حد جاري شدن

ردد و در غير اين صورت مصالح تحويلي براي حد جاري قابل قبول تجاوز كرد ، آزمايش رضايت بخش تلقي مي گ

. شدن مفروض مورد قبول نخواهد بود

: بوده و داراي مشخصات زير باشد به طور كلي آهنهاي گرد مخصوص بتن مسلح بايد از فوالد نرم

. مربع كيلوگرم برسانتي متر 2و 100و 000الف ـ مدول ارتجاعي آهن برابر

. كيلوگرم بر سانتي متر مربع 2و 400تجاعي برابر ب ـ حد مقاومت ار

. كيلوگرم بر سانتي مربع 3و 600ج ـ مقاومت گسيختگي برابر

% 20د ـ ازياد طولي نسبي در موقع گسيختگي برابر

را كيلوگرم بر سانتي مربع 400ه ـ تنش مجاز برابر

) 42توراستيل ( ه باشد بايد از آهن آجدار و مارپيچ در مواردي كه در نقشه هاي اجرائي آهن آج دار پيش بيني شد

: استفاده شود كه مشخصات آن به شرح زير است

كيلوگرم بر 4و 200كيلوگرم بر سانتي متر مربع و مقاومت ارتجاعي برابر 2و 100و 000مدول ارتجاعي برابر

متر و ازياد طولي نسبي آن در موقع كيلوگرم بر سانتي 50و 000سانتي متر مربع و مقاومت گسيختگي برابر

. كيلوگرم بر سانتي متر مربع خواهد بود 2و 400و تنش مجاز آن برابر % 8گسيختن برابر

مواد شيميايي بايد . مصرف مواد شيميايي در بتن بايد طبق دستور ناظر و از نوع و به ميزان خواسته شده باشد 3ـ8

طوري كه از آلودگي تبخير ، يخ زدگي و نيز تغييرات درجه حرارت زياد و در محل هاي مناسبي نگهداري شوند به

. عوامل ديگري كه باعث تغييرات در خواص شيميايي مي گردد جلوگيري به عمل آيد

جهت اجراي كارهاي بتني بايد عالوه بر استاندارد هاي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران نكات زير 3ـ9

:نيز رعايت شود

قالبها و محل هائيكه بتن در آنها ريخته . قبل از بتن ريزي بايد كليه وسائل مخلوط كردن و حمل بتن تميز شوند

جايگزاري آرماتور . قالبها بايد كامالً مرطوب و يا روغن مالي شده باشند . مي شود بايد از مواد زائد و يخ پاك گردند

ل بتن قرار مي گيرند و هم چنين سوراخ ها و فضاهاي خالي كه الزم لوله ، ميله مهار و ساير قطعاتي كه در داخ

است در داخل بتن تعبييه شود بايد قبالً به روئيت و تصويب مهندس ناظر برسد ، موادي كه جهت سوراخ ها و

. فضاهاي خالي در بتن قرار داده مي شوند بايد با موادي كه بتوان آنها را به آساني خارج نمود آغشته شوند

. سطوحي كه با بتن در تماس است و قابليت جذب آب دارد بايد كامالً مرطوب شود

اين كار ممكن . چه در محلي كه بايد بتن ريخته شود آب وجود داشته باشد قبالً آب را از آن محل خارج كرد چنا ن

قبل از بتن ريزي . يرد است با كمك پمپ يا هواي فشرده و يا به صورت ديگري كه ناظر مجاور بشناسد انجام گ

بتن بايد با بتونير ساخته . ئد و دانه هاي لق بايد از سطح بتن پاك شود زاروي بتن قبلي ، شيره خشك شده و مواد

اختالط با دست فقط با اجازه ناظر در موارد استثنائي و كم . دقيقه كمتر باشد 2/ 5شود و زمان اختالط نبايد از

. در اين صورت الزم است نكات زير رعايت گردد اهميت مجاور مي باشد كه

. الف ـ ده درصد بر مقدار سيمان مندرج در نقشه ها اضافه شود

. ب ـ مواد متشكله بايد قبل از اضافه نمودن آب روي سطح صاف و تميز سه بار به خوبي با هم مخلوط شود

. ج ـ بتن بدست آمده بايد ظرف نيم ساعت مصرف شود

دست ساز بايستي بر روي ورق فلزي ساخته شود تا از مخلوط شدن آن با خاك جلوگيري شود و به صورت د ـ بتن

. آبخوره تهيه نشود

در صورتي كه بتن ساخته شده با ماشين به محل مصرف حمل گردد ، بايد حمل در اسرع وقت صورت گرفته و

ا شدن اجزا بتن از يكديگر جلوگيري به عمل آيد و در روشي به كار رود كه از آغشته شدن آن به مواد زائد و يا جد

هر حال زمان حمل نبايد از سي دقيقه تجاوز كند ، بتن بايد قبل از شروع به سفت شدن ، در محل مورد مصرف

در مورد بتن آرمه تراكم بايد با نهايت دقت . ريخته شده و از بهم خوردن و جابه جا شدن بعدي آن جلوگيري شود

. متر بيشتر باشد 2به طور كلي ارتفاع ريختن بتن نبايد حداكثر از . د تا حفره هاي هوا كامالً از بين رود صورت گير

از انتقال بتن حاوي مصالح سنگي بزرگتر . استفاده از پمپ جهت انتقال بتن در صورت موافقت ناظر مجاز مي باشد

. ميلي متر با استفاده از پمپ مجاز نمي باشد 75

حداقل يك دستگاه . راكم بتن آرمه بايد از ويبراتور استفاده نمود مگر اين كه ناظر طور ديگري دستور دهد براي ت

ويبراتور يدكي بايد در محل بتن ريزي وجود داشته باشد تا در موقع اضطراري وقفه اي در تراكم ساختن بتن بوجود

سانتي 50ويبراتور بايد به فواصل . ي خاتمه يابد دقيقه پس از آغاز بتن ريز 10تراكم بايستي در عرض . نيايد

ويبراتور نداخل و خارج نمود. متري داخل بتن شده و از تماس آن با آرماتور و قالب بندي جلوگيري به عمل آيد

. بايد در حين ويبره كردن به آرامي صورت گيرد

در بتن . ر شدن دوغاب سيمان ، از بتن خارج گردد ثانيه در بتن باقي مانده و قبل از ظاه 15تا 5ويبراتور بايد بين

در صورتي كه ( ريزي عمودي نظير ستون ها ، تقويت قالب بندي براي تحمل اضافه فشار ويبراتور ضروري مي باشد

با اجازه ناظر بكار بردن ويبراتور ضروري نباشد براي تامين تراكم الزم بايد از تخماق دستي و كوبيدن با دست

. ) كرد استفاده

استفاده از . نه اي بايد حتي المقدور قائم نگاه داشته شده و در امتداد محورشان جابه جا شوند ويبراتورهاي استوا

سانتي متر مجاز مي باشد و لرزان بيش از اندازه بتن ، 20ميزهاي لرزان فقط براي بتن هاي با ضخامت حداكثر

. از نيست مخحصوصاً در مواردي كه بتن روان باشد ، مج

از . به محل مجاز توقف بتن ريزي به طور مداوم ادامه يابد بتن ريزي بايد تا كامل شدن قطعه مورد نظر و تا رسيدن

عمل قطع بتن ريزي بايد در نقاط حداقل لنگر خمشي . متوقف نمودن بتن ريزي بايد حتي االمكان احتراز كرد

. صورت گيرد

حداكثر فاصله زماني . دال و تيرهاي مربوط به آن بايد در يك نوبت ريخته شود بتن كليه قسمت هاي بر دهانه يك

. دقيقه تجاوز كند 20بين متراكم ساختن يك نوبت بتن ريزي تا متراكم ساختن نوبت بعدي نبايد از

صورت بستهاي انتهائي بتن ريخته شده به چه اين كار مقدور نباشد پس از يك نوبت بتن ريزي بايستي باچنا ن

سطح مقطع بتن در محل قطع . ساعت گذشته و نوبت بتن ريزي آغاز گردد 12دست نخورده نگاهداشت تا حداقل

بتن ريزي بايد حتي االمكان عمود بر سطح بتن ريز ي باشد و در موقع شروع مجدد سطح اتصال با برس سيمي

ي مختلف بتن در هنگام بتن ريزي نبايد ضخامت اليه ها. تميز و سپس خيس شده با دوغاب سيمان آغشته گردد

قطعات و بست هاي . سانتي متر بيشتر شود 45سانتي متر و براي بتن در حجم هاي زياد از 35براي بتن مسلح از

غير فلزي كه براي تثبيت آرماتورهاي مورد استفاده قرار گرفته بايد هنگامي كه ديگر لزومي به وجود آنها نيست

يه كارهاي بتني مورد ايراد بايد تخريب و تجديد و يا به نحوي كه مورد قبول ناظر باشد ترميم كل. برداشته شوند

تخلخل زياد در سطح بتن ، بتن ريخته شده را غير قابل قبول مي كند ولي تخلخل جزيي سطح بتن بايد با . گردد

. عمل خواهد بود در كليه موارد ذكر شده تشخيص ناظر مالك . مالت ماسه سيمان پر و صاف شود

در هواي سرد نزديك به يخبندان . درجه سانتي گراد صورت گيرد 2تهيه و ريختن نبايد در حرارت كمتر از 3ـ 10

از سيمان هاي زود بند استفاده شود و يا به سيمان پر تلند معمولي به نسبت براي تسريع در سفت شدن بتن بايد

. به اضافه كرد درصد كلرور كلسيم يا مواد مشا 2حداكثر

مصالح يخ زده به هيچ وجه نبايد مصرف شوند و بتني كه به علت يخ زده ضايع شده باشد بايد تخريب و مخلوط تازه

از صفر تا پنج درجه سانتي ( در صورتي كه بتن ريزي در هواي غير مساعد اجباري باشد . به جاي آن ريخته شود

: به شرح زير به عمل آيد بايد پيش بيني هاي الزم و احتياطي) گراد

هنگام ساخت نبايد اين ( درجه سانتي گراد قبل از ساخت 60الف ـ گرم كردن دانه هاي سنگي و گرم كردن آب تا

. ) درجه بيشتر شود 38حرارت از

. كيلوگرم سيمان در متر مكعب بتن 400تا 350ب ـ مصرف

ج ـ احتراز از عمل طوالني

طمينان حاصل شود كه تا سخت شدن ه بتن بالفاصله بعد از ختم بتن ريزي براي اين كه اد ـ حفاظت سطوح برهن

درجه باقي خواهد ماند ، مي توان از كلرور كلسيم يا مواد مشابه ديگري اختالط 2بتن درجه حرارت بتن باالتر از

. بتن استفاده كرد

. درصد وزن سيمان باشد 2مصرف كلرور كلسيم نبايد بيش از

درجه سانتيگراد بايد تحت شرايط خاص ديگري صورت 5به طور كلي بتن ريزي در حرارت هاي پايين تر از منهاي

. گيرد

. درجه سانتي گراد تجاوز نمايد ، نبايد بتن ريزي انجام گيرد 42در صورتي كه درجه حرارت در سايه از 3ـ11

ن و ماسه را با پاشيدن آب خنك نگاهداشت به طوري كه درجه بيشتر باشد بايد ش 32هنگامي كه درجه حرارت از

بديهي است مقدار آب اضافه شده به شن و ماسه از مقدار . درجه بيشتر نباشد 38حرارت آن هنگام ساخت بتن از

در هنگام ساخت كه جهت ساخت بتن مورد استفاده قرار مي گيرد حرارت آ بي. كل آب مصرفي بايد كسر گردد

. درجه تجاوز نمايد 38نبايد از

. در صورتي كه درجه حرارت هوا باال باشدبايد اقدامات احتياطي زير صورت گير د

. الف ـ متوقف كردن بتن ريزي در گرمترين ساعت روز

. حفاظت دانه هاي سنگي انباشته شده از تابش آفتاب ب ـ

ج ـ پوشاندن بتن در حين حمل از تابش آفتاب

بوط كردن سطوح خارجي قبل و بعد از بتن ريزي د ـ آب پاشي و مر

ه ترين مدت پس از اختالط اح ـ انجام عمليات بتن ريزي در كوت

كليه كارهاي بتني بايد پس از ريختن و گرفتن به مدت حداقل هفت روز به وسيله حصير ، گوني ، پارچه هاي

. ه و با آب پاشي همواره مربوط نگاه داشته شودضخيم يا ماسه و نظاير آن در مقابل باد و تابش آفتاب محافظت شد

مقادير و نسبت هاي مربوط به سيمان ، مصالح سنگي ، آب و مواد شيميايي كه در ساختن به كار مي رود 3ـ12

بايد آن چنان تعيين گردد كه بتن تهيه شده مطابق كليه مشخصات مندرج در نقشه ها ، مشخصات فني يا دستور

چه نسبت هاي مخلوط آزمايشات قبلي خواهد بود و چنا ن عيين اين مقادير به طور كلي بر مبنايت. ناظر بوده باشد

بتن در نقشه ها و يا مشخصات ذكر شده و يا به وسيله آزمايشگاه تعيين نگرديده باشد ، مي توان از ارقام جدول

)درصد 2رطوبت نسبي تا ( شك مقدار ماسه استفاده شده در جدول فوق براي ماسه خ. استفاده نمود 4شماره

بسته به رطوبت نسبت ( درصد 20چه ماسه مرطوب مورد استفاده قرار مي گيرد بايد مقدار آن تا مي باشد و چنا ن

. اضافه گردد ) ماسه

چه نوع بتن در نقشه ها و مشخصات و يا دستور كارها مشخص نشده باشد بايد نكات زير را در انتخاب نوع بتن چنا ن

: ايت نمود رع

. به كار مي رود ) بتن نظافتي ( فقط براي پر كردن و تهيه سطح صاف B – 75بتن نوع الف ـ

. باشد Bـ 200ب ـ بتن مسلح نبايد ضعيف تر از نوع

ج ـ بتن قطعاتي كه داراي تكيه گاه سراسري نيستند مانند تيرهاي اصلي تير ستون دال و قسمت هاي مشابه نبايد

. باشد Bـ 250تر از نوع ضعيف

) 4جدول شماره ( ميزان اختالط شن و ماسه و سيمان و آب براي تهيه يك متر مكعب بتن آماده

روزه بر 28مقاومت مارك بتن رديف

حسب كيلوگرم بر

سانتي متر مربع

مقدار ماسه بر مقدار آب مصرفي بر حسب ليتر مقدار سيمان

حسب متر مكعب

بر مقدار شن

بر مرطوب كردن براي ساختن حسب متر مكعب

شن و ماسه خشك

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

75 B

١٠٠ B

١۵٠B ٢٠٠ B

٢۵٠ B

٣٠٠ B

٣۵٠ B

۴٠٠ B

۵٠٠ B

۶٠٠ B

75

100 150

200 250

300

350 400

500 600

100

150 200

250 300

350

400

50

75 100

125 150

175

200

20

20 20

20 20

20

20

6 /0

59 /0 58 /0

57 /0 56 /0

54 /0

53 /0

74 /0

73 /0 72 /0

70 /0 68 /0

66 /0

65 /0

با آزمايش قبلي

و B 400كيلوگرم در متر مكعب بتن مجاز نمي باشد و براي تهيه بتن 500ن بيش از مصرف سيما: ياد آوري

500 B 600و B و تعيين نسبتهاي اختالط ، تعيين طرح و كنترل كامل بتن در آزمايشگاه قبل از مصرف

. اجباري است

شكله بتن خشك ، مرطوب و يا چه مواد متچنا ن. از حد مجاز تجاوز كند نسبت آب به سيمان در بتن نبايد 3ـ 13

SLUMPني بتن را با آزمايش مخصوص خيس باشد ميزان آب مورد نياز تغيير خواهد كرد و در هر حال روا

TEST براي بتن و بتن . موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران تعيين مي نمايند 492طبق استاندارد شماره

. تجاوز كند % 55مان نبايد از نسبت وزني آب به سي EXPOSED CONCنمايان

قبل از ريختن بتن بايد از بتن تهيه شده به تعداد مورد نياز نمونه برداري و در آزمايشگاهي كه صالحيت آن 3ـ14

نمونه برداري و انجام آزمايشات . قبالً به تاييد نظر رسيده است از نظر جنبه هاي مختلف مورد آزمايش قرار گيرد

. ردهاي موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران صورت گيرد بايد طبق استاندا

چه ناظر عالوه بر آزمايشات فوق الذكر آزمايش بتن ريخته شده در محل را نيز ضروري بداند بايد آزمايشات چنا ن

) . مانند آزمايش باد گذاري و غيره . ( محلي طبق روشي كه ناظر تعيين مي نمايد انجام گيرد

سانتي متر كمتر 5يه نقاط گود برداري جهت پيهاي بتن آرمه با يك قشر بتن الغر كه ضخامت آن از كف كل 3ـ15

برابر باشد به خصوص در نباشد پوشيده و سطح صافي آماده گردد ، در مواردي كه عرض بتن الغر و گود برداري

. نيازي به قالب بندي نمي باشد زمين هاي رسي

بندي اجتناب ناپذير باشد الزم است به مجرد برداشتن قالب فواصل قالب بندي تا چه طبق نظر ناظر قالبچنا ن

. ديواره گود برداري با بتن الغر پر شود

تغيير ميزان شن و ماسه بين حدود يك در جدول تعيين گرديده است به منظور بدست آوردن بهترين 3ـ 16

ن و تغيير ميزان آب مربوط به تركيب بتنهاي مختلف تركيب دانه اي مجموع شن و ماسه بر حسب نوع و محل معد

توسط ناظر مشخص مي شود ، در هر حال مقاومت هاي حداقل مورد نظر بايد به دست آيد ، پيمانكار موظف است

با نظارت ناظر و در غياب نامبرده به مسئوليت خود نمونه هايي با دقت و سطح صاف و تراز كه ضمن كار از بتن

روز بتواند آزمايش قرار گيرد از هر 28و 7د براي آزمايش به آزمايشگاه به نحوي كه در تاريخ هاي مصرفي تهيه شو

. مرحله كار تهيه و به هزينه خود به آزمايشگاه فرستاد و نتيجه آزمايش را به ناظر تحويل دهد

بتن و بتن آرمه بايد . داشته باشد براي اين كار پيمانكار بايد قالبهاي چدني به تعداد كافي در كارگاه حاضر و آماده

. روز مرطوب نگاهداشته شده و در صورت خشكي و گرماي زياد با گوني مرطوب پوشانده شود 15تا

تاريخ نمونه گيري در روي مكعب ها ثبت خواهد شد و آزمايش مقاومت آزمايشگاهي كه توسط ناظر تعيين خواهد

صل از اين آزمايش كمتر از مقادير مذكور در جدول فوق باشد ناظر چه نتيجه حاچنا ن. د به عمل خواهد آمد ش

نتيجه طبق رقسمت هاي مربوطه به مورد آزمايش را به هزينه پيمانكار طبق اصول فني بارگذاري خواهد نمود و د

. ت مجلسي كه به امضاي پيمانكار رسيده باشد به اداره كل مسكن و شهر سازي استان ارسال خواهد نمود صور

نباشد پيمانكار بايستي به هزينه خود قسمت مورد آزمايش را خراب نموده و چه نتيجه آزمايش رضايت بخش چنا ن

در آزمايش بارگذاري بايد با فرض اين كه قسمت مورد آزمايش خراب خواهد شد احتياطهاي الزم . مجدداً بسازد

. جهت تامين جان افراد و ساير قسمت هاي ساختمان به عمل آيد

پيش از اجراي بتن ريزي هر قسمت پيمانكار مكلف است ناظر را دعوت نمايد تا ابعاد قالب و آهن گذاري ها را با

پيمانكار تهيه و در آن تاريخ بتن ريزي قيد و دفتر بتن ريزي را كه بدين منظور از طرف نقشه ها تطبيق نمايد

، درجه حرارت و هم چنين ستونه هاي ديگر براي تاريخ گرديده امضا نمايد در اين دفتر محل بتن ريزي تاريخ آن

قالب برداري و قسمت هاي مختلف پيش بيني شده است امضا ناظر در ستون هاي شروع بتن ريزي و در ستون

بتني كه بدون اجازه ناظر ريخته شود مورد قبول وي نخواهد بود و ناظر . هاي قالب برداري درحكم اجازه مي باشد

ور تخريب و تجديد آن رابه پيمانكار بدهد و پيمانكار موظف به اجراي آن مي باشد پيمانكار بايد يك مي تواند دست

دستگاه ميزان الحراره ماكزيمم و مينيم كه حداقل و حداكثر درجه حرارت كارگاه را تعيين نمايد در محلي از كارگاه

نامه مشخص انجام گيرد و حتي االمكان يكبار و بتن ريزي ها بايستي طبق بر. كه ناظر تعيين مي نمايد نصب كند

. يكپارچه ريخته شود بتن ريزي بايد به صورت اليه هاي افقي انجام شود

محل مقاطع واريز را در صورتي كه در نقشه ها نشان داده نشده باشد و يا تشخيص ناظر وجود آن ضرورت پيدا كند

: به شرح زير مي توان انتخاب نمود

رت افقي در باالي پي و زير ستون به صوالف ـ

سانتي متر پائين تر از سطح تماس تحتاني تير با ستون 7ب ـ به طور افقي و

سانتي متر زير سطح تماس دال و تير بهتر است در تيرها حتي االمكان مقطع واريز L ،3و Tج ـ در تيرهاي

. دهانه قرار گيرد وجود نداشته باشد چنان چه ضروري باشد بايد قائم و در وسط

ه ـ در دال مقطع واريز حتي االمكان قائم و موازي مفتولهاي اصلي باشد در غير اين صورت بايد عمود بر تير

. آهناهاي اصلي و در وسط دهانه قرار گيرد

اد و هنگام ادامه بتن ريزي بايستي لبه بتني كه ريخته شده و خشكيده شده است را تراشيده و كامالً شست و شو د

نقليه لمقدار كافي دوغاب سيمان ريخت ، بتن ريزي را بايستي طوري انجام داد كه هيچ گاه عبور و مرور وسائ

. يا مجاور قسمت هايي كه تازه يا روز قبل بتن ريزي شده است انجام نگيرد مخصوص بتن ريزي از رو

تصال كامل آندو بايستي قبالً تعداد كافي ميل در نقاطي كه بتن بعدها در مجاورت آجركاري قرار خواهدگرفت براي ا

. رد در بتن كار گذارده شود گ

چه پس از قالب برداري معلوم شد كه در اثر كوبيدن يا به علل ديگر در سطح بتن سوراخها يا معايب مهم چنا ن

حكام بتن ديگري ايجاد شده است ناظر در صورتي كه تشخيص دهد كه وجود قسمت هاي خالي و سوراخها از است

مي كاهد و قابل اصالح نيست مي تواند دستور تخريب و تجديد قسمت هاي معيوب را بدهد و پيمانكار موظف به

ليكن براي سوراخ هائيكه سطحي بوده از قشر محافظ تجاوز نكند ممكن است با پر كردن آنها . اجراي آن مي باشد

. با مالت سيمان خالص مورد قبول ناظر واقع گردد

تيب پر كردن سوراخ هاي عميق تر بايد به وسيله ناظر تعيين گردد تا عمل مزبور به طور رضايت بخش صورت تر

درهر صورت پيمانكار نبايد سوراخهاي سطح قالب . يك بار ديگر پس از انقضاي مدت يكماه بايد انجام يابد پذيرد

. برداري شده را بدون اجازه ناظر پر كند

قبل از به كار رفتن بايستي آنها را از چربي . كج هستند بايستي با نهايت دقت راست شوند ميل گردهايي كه 3ـ17

. و پوسته هاي زنگ خوردگي و كل و غيره كه مانع چسبندگي بتن مي شود بزدايند

كردن خم. قطر اين مفتولها اقالً يك ميلي متر خواهد بود . ميل گردها بايستي با مفتولهاي نرم به هم وصل گردند

شعاع قوسها در محل انحنا نبايد كمتر از . و نصب ميل گردها بايستي طبق نقشه و توسط متخصص فني انجام گردد

ميلي متر را بايستي در 25برابر قطر آهنها باشد و آهن هاي به قطر بيش از 2/ 5برابر ودر قالبها كمتر از 10

. حرارت خم نمود

براي اين . ميلي متر بيشتر باشد آن را بهم جوش مي دهند 25تي كه قطر آنها از براي اتصال آهنها با هم در صور

كار دو سر آنها را در طولي كه ضرب در مقطع جوشها الاقل برابر مقطع ميله گردها با سوهان كامالً تميز و صاف

تي حتماً الكتريكي مي ماند و ميله هاي كمكي در همان طول پهلوي آنها قرار داده و جوش مي دهند جوش بايس

آنها از سطح قالب در نقشه مشخص جاگذاري ميله گردها بايستي كامالً منظم باشد و در صورتي كه فاصله . باشد

ميليمتر در دالها و 15سانتي متر 10در دالها و ديوارهاي به ضخامت كمتر از . نشده باشد به شرح زير خواهد بود

ميليمتر 24ميليمتر تيرها و ستون ها به آهنهاي اصلي كمتر از 15تيمتر سان 15ديوارهاي به ضخامت بيشتر از

ميليمتر در صورتي كه بتن در معرض عوامل مضر از قبيل دود ، بخار ، 25تيرها و ستونها با آهنهاي اصلي بيشتر از

. اسيد و رطوبت زياد قرار داشته باشد

مين فاصله ميل گردها از قالب بايد از مكعبهاي بتني به مقطع ميليمتر اضافه نمود براي تا 15بايد به ارقام فوق

سانتي متر و به ضخامت مورد نظر كه در آنها مفتول نازك اتصال قرار داده شده است ا ستفاده بشود 4*4با 3*3

. در اين مورد به كار بردن تكه هاي ميله گرد به هيچ وجه مجاز نيست

جاي گرفته باشند كه در حين بتن ريزي جا به جا نشوند تغيير و يا تعويض ميله گردها بايستي محكم در جاي خود

قبل از شروع بتن ريزي يا آرماتور بند بايستي به نظر ناظر برسد تا آنها را از . آهنها بايد با اجازه كتبي ناظر باشد

گي و ساير عيوب مورد نظر شكل ، قطر ، نظافت ، جوش هاي احتمالي و ترتيب نقاط اتصال ميل گردها و زنگ زد

. بررسي قرار دهد

بتن ريزي چه با ا ستفاده از قالب بندي صورت گيرد و چه بدون آن بايد طوري صورت گيرد كه در اندازه 3ـ 18

اختالف بين اندازه هاي بناي حقيقي با اندازه هاي گيري ابعاد بنا و يا قسمتي از بناي بتوني ساخته شده مقادير

ها از ارقام زير بيشتر نباشد مشروط بر اين كه سطوح بتني مايل داراي شيبي باشند كه به آساني مربوطه در نقشه

ميليمتر از مقداري 3زهكشي شده و آب بر روي آنها جمع نشود و نيز اين كه پوشش بتني روي آرماتورها بيش از

. كه در روي نقشه نشان داده شده و يا مشخص شده است بيشتر و يا كمتر نباشد

درجه دقت قسمت هاي بنا

كارهاي ظريف ، قسمت هاي كنده كاري بتني ، قسمت هاي تيز ، جزئيات معماري و

بتن پيش ريخته

1

2 كارهاي بتني عمومي

3 بتن ريزي غير مسلح و اليه هاي شمشه گيري

درجه دقت نوع انحراف 1 2 3

ميليمتر 12 ميليمتر 6 ر ميليمت 3 در امتداد بودن بنا

ميليمتر 6 ميليمتر 6 ميليمتر 3 در يك سطح بودن بنا

: ابعاد ميلي متر 300تا ميليتر 600ميلي متر تا 300از متر 3ميليمتر تا 600از متر 6متر تا 3از متر 15متر تا 6از

متر 25بيش از

ميليمتر 3 3 4 6

10 15

ميليمتر 3 6

10 12 21 25

ميليمتر 6

10 20 25 40 50

ميليمتر 10 ميليمتر 5 ميليمتر 3 هموار بودن بنا

انحراف زاويه اي قسمتها و يا سطوح بنا

متر 3ميليمتر در 20 متر 3ميليمتر در 10متر 3ميليمتر در 5

گر تالقي كنند روا داراي كمتر چه قسمت هايي از بنا كه داراي درجه هاي دقت مختلف مي باشند بايكديچنا ن

. مربوطه ، مالك عمل قرار خواهد گرفت

چه اندازه قسمت متري ، چنا ن 1/ 5اف از يك خط كش روا داري در هموار بودن بنا عبارت ا ست از مقدار انحر

. متر كمتر باشد ميزان رواداري را با كمك يك تناسب مي توان بدست آورد 1/ 5بناي مورد نظر از

حداكثر 3نبايد تغيير ناگهاني در سطح بتني وجود داشته باشد و براي درجه دقت 2و 1براي درجه هاي دقت

. ميليمتر باشد 6تغيير ناگهاني مجاز در سطح بتني نبايد بيش از

كار قالب در بتن ريزي به منظور تامين شكل قطعات بتني و حصول اطمينان از تراكم مورد نياز در بتن ب 3ـ 19

مي رود ، قالب و پشت بند و يا داربستي كه به كار برده مي شود بايد مطمئن و محكم ساخته شده و تحمل بار

. وارده را داشته باشد

قالبها بايد به اندازه كافي به هم پيوسته باشد و . ابعاد داخلي قالبها بايد طبق نقشه و به اندازه بتن ساخته شوند

. اسب مسدود گردند تا مانع از خروج شيره بتن شوند درزهاي آن با وسائل من

اين شمع ها . ناشي از آنها بايد به وسيله شمع هاي كافي به سطح مقاومي منتقل گردد وزن قالب بتن و فشارهاي

لب برداري به اقالب بندي بايد به نحوي انجام شود كه عمل ق. بايد به قدر كافي بي حركت و انعطاف ناپذير باشند

و يا جنگلي مشابه باشد مصرف ) كاج و صنوبر ( ميسر باشد چوب قالب بتن آرمه بايد از نوع چوب صمغ دار ولت سه

. چوب سفيد فقط براي قالب بندي پيها مجاز است

به استثناي تخته ( سانتيمتر 2/ 5لم بدون گروه به ضخامت حداقل ساه براي كارهاي بتني بايد قالب از تخت 3ـ30

از چوب مرغوب و يا قالبهاي فلزي صاف و يا مصالح ديگر مورد تاييد ناظر ) سانتيمتر مي باشد 3كه كف تيرها

لياف تخته آن تابدار و پيچ خورده بوده و داراي پيچهاي خم شده باشد بايد استفاده شود و از مصرف قالبي كه ا

. خود داري نمود

سقف كمي به طرف باال انحنا داده شود تا پس از برداشتن بايد كف قالب بندي در وسط تيرها ودر صورت لزوم

كليه قالب ها بايد به دقت تميز شده و در سطوحي كه با بتن تماس . قالبها سطح افقي الزم در پائين بدست آيد

. خواهند داشت روغن كاري گردند

در مورد . ه هاي فلزي بكار برود براي پايه هاي داربست بايد حتي االمكان چوب راست و بدون ترك و يا پاي 3ـ21

سانتيمتر 8سانتيمتر و در مورد چهار تراش كوچكترين بعد مقطع نبايد از 10چوب گرد قطر متوسط پايه نبايد از

پايه ها تا ارتفاع چهار . چوب پايه ها و پشت بندها را نيز مي توان از چوب سفيد خشك انتخاب كرد . كمتر باشد

شند و از چهار متر به باال مي توان از دو اصله چوب ا ستفاده كرد و در اين صورت تعداد پايه متر بايد يكپارچه با

. هاي وصله دار به تعداد كل پايه ها نبايد از يك سوم تجاوز كند

اتصال دو قطعه چوب به هم چنان چه به وسيله لوله فلزي انجام گيرد در آن صورت قطر داخلي لوله فلزي 3ـ22

سانتي متر بوده و نصب طول لوله روي هر قطعه قرار 60ل قطر چوب به اضافه يك سانتي متر و به طول بايد معاد

) پيچ روي هر قطعه 2( اتصال دو قطعه چوب با لوله به وسيله چهار پيچ و مهره به قطر حداقل ده ميلي متر . گيرد

برش نيم به نيم به كمك چهار ميخ حداقل ده اتصال دو اصله به هم ممكن است به وسيله اتصال . انجام مي يابد

در اين صورت بايد روي محل اتصال در پايه هاي با مقطع كرد سه وصله و در پايه هاي با . سانتي متر به عمل آيد

. سانتيمتر با حيط هاي الزم نصب گردد 70مقطع چهار گوش چهار وصله به طول

تا ارتفاع چهار متر حداقل در يك رديف بايد به وسيله تسمه هاي چوبي پايه ها. وصله نبايد در وسط پايه قرار گيرد

. به صورت چپ و راست به هم كالف شوند

فاصله پايه هاي زير قالب . از ارتفاع چهار متر به باال به ازاء هر دو متر اضافه يك رديف ، كالف اضافه ضروري است

. سانتي متر تجاوز نمايد 80ب داشته و در هر حال نبايد از دالها بستگي به مقاومت پشت بندها و تخته هاي قال

عالوه بر پايه هاي مذكور در داربست بايد پايه هائي به نام پايه اطمينان پيش بيني كرد به طوري كه بتوان 3ـ 23

. مدتي بعد از برداشتن قالب آنها را نگهداشت

بتوان بقيه قالب و داربست را برداشت بدون آن كه مجبور طرز قرار گرفتن پايه هاي اطمينان بايد طوري باشد كه

. به برداشتن پايه اطمينان باشند برداشتن تمام پايه ها و قرار دادن مجدد آنها به عنوان پايه اطمينان مجاز نيست

تعداد پايه. محل پايه هاي اطمينان بايد طوري انتخاب شوند كه در طبقات حتي االمكان روي هم قرار گيرند

در تيرهاي با دهانه بزرگتر بايد تعداد . اطمينان براي تيرهاي بتني با دهانه متعارف يك عدد در وسط مي باشد

در دالهاي با دهانه بيش از سه متر بايد در وسط دهانه پايه هاي اطمينان . بيشتري پايه اطمينان پيش بيني شود

. هنه دال از شش متر تجاوز نكند قرار داد به طوري كه فاصله پايه ها در جهت عمود بر د

براي انتقال وزن قالب و بتن به زمين ، پايه ها روي تعدادي تخته با ضخامت كافي به نام شالوده نصب مي 3ـ 24

سطح شالوده بايد به اندازه اي انتخاب شود كه فشار وارده بر آن بر اثر بدترين حالت بارگذاري از يك . گردد

شالوده ها نبايد در معرض جريان آب و يخبندان قرار گيرد و هم چنين . ربع تجاوز ننمايد كيلوگرم بر سانتيمتر م

. قرار دادن پايه ها روي آجر يا سنگ خشكه چين مجاز نمي باشد

براي تنظيم قالب بندي و سهولت در قالب برداري در هر پايه حداكثر يك جفت كوه چوبي از چوب سخت 3ـ 25

7/ 5بعد از تنظيم قالب هر جفت كوه حداقل بايد بوسيله يك عدد ميخ . قرار داده مي شود ) بلوط يا گردو (

. سانتيمتري تثبيت شوند

عرض كوه . حداكثر شيب كوه يك به چهار بوده و حداقل ضخامت ا نتهاي باريك آن بايد يك سانتي متر باشد

اتكاي پايه ها روي كوه ها بايد كامالً مسطح و عمود بر محور پايه ها سطح . حداقل معادل قطر پايه خواهد بود

. كيلوگرم بر سانتيمتر مربع تجاوز نمايد 20ر كوه ها نبايد از بفشار وارد . باشد

ستونها بايد بعد از نصب آرماتور ستونها انجام شود و داراي پشت بندي هائي از چهار قالب بندي كليه سطوح 3ـ 26

. پشت بندها بايد به وسيله ميله مهار مهره به هم اتصال پيدا كنند . سانتيمتر باشد 80فواصل حداكثر تراش به

سانتيمتر براي 10* 10ميليمتر است و بايد پاي هر ستون سوراخي به ابعاد 30حداقل ضخامت تخته قالب ستونها

در شروع بتن ريزي مسدود خواهد شد و اين دريچه. شستن و تميز كردن كف آن از چوب و خاشاك تعبيه گردد

تثبيت موقعيت ستون بايد تنها به وسيله . در كف تيرها و دالها نيز سوراخي پيش بيني شود در صورت لزوم بايد

تيرهاي چوبي كه در چهار جهت درياي ستون روي كف قرار داده شده انجام گيرد و ريختن بتن به ابعاد ستون براي

. مجاز نمي باشد تثبيت آن به هيچ وجه

تكيه دادن قالب بندي به ستون هاي بتن آرمه مجاز نيست در . قالب بندي بايد مستقل و داراي ايستايي كافي باشد

متر است در وسط دهانه با ازاء هر متر طول دهانه سه ميليمتر به طرف 4قالب بندي تير هائيكه دهانه آنها بيش از

در قالب دالها كه . متر به باال مقدار خيز طبق نقشه هاي اجرائي خواهد بود 10انه از ده. باال خيز داده خواهد شد

. متر باشد بايد در وسط سقف خيز داده شود 6داراي دهانه بيش از

. ميليمتر به ازاء هر متر دهانه كوچك دال مي باشد 2مقدار خيز

. شود قالب برداري بايد جز به جز و با كشيدن ميخ ها انجام 3ـ27

به طور كلي قسمت . ضربه زدن به قالب و برداشتن ناگهاني قالب به طوري كه آسيبي به بتن وارد سازد مجاز نيست

% 70حدود ( هايي از قالب بندي كه بار تحمل مي كنند نبايد قبل از اين كه بتن به حد كافي محكم شده باشد

. لب بستگي به نوع بتن و شرايط محيط دارد مدت نگهداري قا. برداشته شود ) روزه 28تاب فشاري

درجه سانتي گراد باالي صفر كمتر نباشد براي 5حداقل مدت نگه داري قالب در هواي مناسب كه درجه حرارت آن

به قرار زير باشد 275ساختمان هاي معمولي و براي قسمت هاي مختلف در صورتي كه سيمان مصرفي از نوع

: است

روز 3، ) قالب عمودي ( تيرها ، ديوار وستون ) جانبي سطح( ـ قالب گونه

روز 8ـ قالب دالهاي دو طرفه ،

روز 16ـ قالب دالهاي يك طرفه و كف تيرهاي كوچك و دال هاي قارچي و تخت ،

روز 21ـ قابل كف تيرهاي بزرگ و ساده تيرهاي بزرگ و دالهاي زياد ،

روز 14ب ، ـ پايه هاي اطمينان پس از برداشتن قال

. چه پس از ريختن بتن يخبندان شود بايد مدت نگهداري قالب را حداقل به اندازه مدت يخبندان اضافه كرد چنا ن

رنديده يقالب بندي هاي اعضاء بتوني معموالٌ به دو دسته رنديده شده و رنديده نشده تقسيم مي گردند قالب بند

تفاده قرار مي سو هيچ گونه پوششي روي آنها اضافه نخواهد گريد مورد امعموالً براي اعضا بتوني كه نمايان بوده

قالب بندي رنديده به قالب هايي گفته مي شود كه از چوب درجه يك ، به اتصال آنها با ايجاد نر و مادگي . گيرند

ني كه پنهان بوده قالب بندي رنديده نشده براي اعضا بتو. در چوب انجام گرفته و به دقت رنده و صاف گرديده است

آنها به وسيله اي پوشيده خواهد شد مورد استفاده قرار خواهد گرفت در قالب بندي رنديده نشده ايجاد نر يا روي

. و رنده كردن كامل الزامي نخواهد بود ولي بايد از لحاظ ديگر با شرايط ذكر شده مطابقت داشته باشد يوماديگ

به نموده و از ايجاد وضعي كه باعث عدم تقارن يا كمانه چوب هاي گرد گردد پيمانكار بايستي چوب بستها را محاس

جلوگيري نمايد در مورد دهانه هاي بزرگ و چوب بستهاي مهمتر پيمانكار موظف است نقشه هاي تفصيلي براي

عالوه قبل از چوب بست با تعيين كليه كوه ها ، چپ و راست ها را در دو نسخه تهيه نموده و به ناظر تحويل دهد به

تهيه نموده و به ناظر تحويل دهد در هر حال شروع بتن ريزي عكس هاي كافي و روشن از جزئيات چوب بستها

انجام اين تعهدات به هيچ وجه از مسئوليت پيمانكار نمي كاهد و هر گونه خسارتي از اين بابت پيش آيد بايستي از

. عهده آن برآيد

: ي باشد ضخامت تخته ها به قرار زير م

سانتي متر 4الف ـ براي قالب بندي و پايه ها و تيرها به ضخامت

سانتي متر 3ب ـ براي قالب بندي دال و تيرها به ضخامت

4سانتي متر باشد و در مورد قالب بندي با تخته جنگلي ضخامت 4تا 3ضخامت قالب بندي تير ممكن است

كه قالب بندي طبق نقشه انجام يافت و وضع پايه ها و تيرها نسبت به پس از آن . سانتي متر نبايستي كمتر باشد

نصب آنها را خواهد ازهناظر اج. گرفت رمحورها ساختمان و هم چنين تراز كف آنها مورد بررسي و تائيد ناظر قرا

. داد

لب را با يك سانتي متر مشاهده گردد ممكن است سطح قا 0/ 5در سطح قالب بندي نبايستي اختالفي بيش از

بايستي دقت شود كه قشر روغن به حدي نباشد كه بعدها به ميل گردها نيز . قشر روغن يا نفت سياه اندود نمود

. سرايت كرده و روي آن را چرب نمايد

چه در مورد درزهاي انبساط يا نقاط مشابه گچ يا مالت ديگري روي آن را بپوشاند روي اندود مزبور را بايستي چنا ن

نهايت دقت به وسيله كاغذ يا به وسيله ديگري حفظ نمود و قالب برداري با نظر ناظر و با اجازه كتبي وي بايد با

. انجام گيرد

درجه سانتي گراد است ناظر مي تواند دستور 10در مورد دهانه هاي بزرگ و مواردي كه درجه حرارت پائين تر از

. ور در باال بردارند آن را يك هفته ديرتر از مدت مذك لبدهد قا

داخل قالبها را . تعداد دفعات مجاز براي به كار بردن تخته قالب ها با توجه به نوع آن بسته به نظر ناظر مي باشد

قبل از بتن ريزي بايد به وسيله روغن چرب و يا به وسيله آب مرطوب كنند روغن موقعي استعمال خواهد شد كه

چه چربي به ز گذاشتن ميله گردها باشد و چنا نحال چرب كردن قالب بايد قبل ا خطر يخبندان در بين باشد در هر

ميله گردها برسد بايد به طور دقيق پاك شود روغن بايد بدون رنگ بوده و عاري از نفت باشد مرطوب ساختن قالب

مود و پايه قالب ضربه شديد را بايد بالفاصله قبل از بتن ريزي انجام داد براي برداشتن قالب نبايد از چكش استفاده ن

. وارد آورد

بندهاي فوق مربوط به كارهاي بتني بوده به طور كلي در مورد قسمت هاي بتن پيش ساخته صادق است 3ـ28

. مگر اين كه ذيالً به نحوي ديگر ذكر گردد

عاري از هر گونه روشها و مدت مراقبت بتن پيش ساخته بايد به نحوي باشد كه دالها پيش ساخته به طور سالم

. ترك باقي مانده و داراي قدرت و دوام كافي باشد

در . يخ ريختن بتن باشد عرضه گردند رروز از تا 14دالهاي پيش ساخته معموالً نبايد زودتر از مدتي كه از 3ـ 29

. ند د را مي گيرچه تحت شرايط مناسب باشد دالهاي پيش ساخته بتني پس از ريختن بتن خواين مدت چنا ن

چه روش هاي مخصوصي جهت مراقبت اتخاذ گردد و با سيمان مخصوصي در بتن پيش ساخته به كار رفته چنا ن

روز از تاريخ ريختن بتن 28باشد مدت هاي كمتري ممكن است جهت گرفتن بتن الزم باشد دالها نبايد زودتر از

. مگر اين كه ناظر دستور دهد . كار گذاشته شوند

م انتقال ، دسته بندي ، انبار كردن و حمل دالها و نيز نصب آنها در محل مربوطه نبايد نيروي زيادي به هنگا 3ـ30

. بر آن وارد آيد كه باعث آسيب گردد

. چه داراي نقائص زير باشند به وسيله ناظر مردود شناخته خواهد شد دالها چنا ن 3ـ31

. ه باشد و خواه نگرديده باشد الف ـ لبه هاي شكسته ، خواه آرماتور نمايان گرديد

. ب ـ تركهائي كه غير از ترك مويي باشد

. ج ـ دالهايي كه ترميم شده باشد

. د ـ جايگذاري آرماتورها غلط بوده و يا آرماتورها از زير سطح بتن معلوم باشند

. سطح آنها داراي سوراخ هاي هوا و يا بتن دانه دانه شده باشد ه ـ

. خوردگي و يا شكم دادگي داشته باشند و ـ دالها پيچ

. ز ـ به نحو ديگري با مفاد بندهاي مربوط به كارهاي بتني و بتن در اين مشخصات تطبييق نكند

پيمانكار بايد جهت بازديد ناظر از مصالح ، ساخت دالها و دالهاي بسته بندي شده در زمان هاي مناسب 3ـ32

. امكانات الزم را فراهم كند

حد ، روش و مدت آزمايش بايد با . ناظر به طور دلخواه چند واحد دال را براي آزمايش انتخاب خواهد كرد 3ـ33

چند دال ديگر مورد آزمايش قرار . چه آزمايش نتايج نامطلوبي به دست دهد چنا ن. و رضايت ناظر انجام پذيرد نظر

شوند ، كليه واحدهاي دالهاي تحويلي مردود چه دسته دوم نيز در آزمايش مردود شناختهخواهد گرفت چنا ن

. شناخته شده و پيمانكار بايد به هزينه خود آنها را با دالهاي جديد جايگزين سازد

هر گونه تاخير كه بر اثر رد كردن واحدهاي دال و جايگزيني آنها با واحدهاي جديد صورت گيرد به هيچ وجه از

. ار در مدت معين شده نخواهد كاست مسئوليت هاي پيمانكار در قبال اتمام ك

: ـ عمليات بنائي 4

ي با آجر ئبنا

رتي .و ساير مشخصات مطابق با استاندارد هاي ايران نمي باشد ، در صوجر هائي كه از نظر ابعا د آبكار بردن 4ـ1

اشد آجرهاي غير مجاز است كه استفاده از آن در نقشه ها پيش بيني شده و نمونه آن به تصويب ناظر رسيده ب

: زير را دارا باشد شرايط استاندارد مصرفي بايد

الف ـ آجر بايد كامالً پخته و يك پارچه وسخت باشد و هر گاه با يك آجر به آجر ديگري ظربه اي وارد آيد صداي

. مشخص زنگ دارد توليد كند

. ب ـ آجر بايد داراي مقاومت فشاري مورد نظر باشد

كيلوگرم بر سانتي متر مربع و 100مت فشار گسيختگي متوسط آجرهاي ماشيني نبايد از در هيچ صورت مقاو

كيلوگرم بر سانتي متر مربع كمتر باشد و 80هائي از بتنمقاومت و فشاري گسيختگي هيچ يك از آجرهاي ماشيني

. كيلوگرم برسانتي متر كمتر باشد 50مقاومت فشارگسيختگي آجر فشاري نبايد از

در صورتي كه ميزان جذب آب داده نشده باشد، . زان جذب آب آجر از مقادير تعيين شده نبايد بيشترباشد ج ـ مي

. وزن آجر تجاوز نمايد % 30اين رقم نبايد از

سازي به كار رود الزم است عالوه بر مشخصات فوق الذكر داراي شكل و چه آجر غير استاندارد جهت نماد ـ چنا ن

. نقشه ها منعكس شده و يا ناظر تصويب نموده باشد رنگي باشد كه در

. ه ـ آجر بايد در مقابل يخبندان مقاومت كافي داشته باشد

استفاده از آجرهاي چهار يك ، نيمه و سه قدي در قسمت هائي كه به كار بردن آجر درست ميسر نيست مجاز

مانع پذيرفتن آن نمي شود كه تعداد آجرهاي آجر نبايد ترك داشته باشد ترك هاي آجر در صورتي. نخواهد بود

ميلي متر موجود 5كل آجر مصرفي باشد آجر نبايد انحنا فرو رفتگي و برآمدگي كمتر از % 25ترك دار كمتر از

به ( آجر . كل آجر مصرفي متجاوز نباشد قابل قبول خواهند بود % 20باشد ، مشروط بر آن كه اين گونه آجرها از

. به هر رنگ كه باشد قابل قبول مي باشد ) در نما مصرف مي شود جز آجرهائي كه

آجرهاي نما بايد تمام صفات مذكور در مورد آجر معمولي را داشته و نوسان ابعاد آن از ميزان ابعاد نمونه تصويب

3 ميليمتر براي عرض و مثبت و منفي 2ت و منفي بميلي متر براي ضخامت مث 1شده نبايد از مثبت و منفي

تمام آجرهاي نما بايد مدت شش ساعت در آب قرار گيرند و آنهايي كه پس از اين . ميليمتر براي طول مجاز باشد

. ازمايش ترك بردارند و يا آلوك دار باشند براي مصرف آجر كاري غير نما پذيرفته خواهد شد

يكي از صورت هاي بلوكي يا صليبي ه ايد بپيوند كليه ديوارها ب. در آجر چيني بايد اصول پيوند آجرها رعايت شود

آرماتور و يا در موارد استثنايي ديگري كه ناظر تشخيص دهد مي توان از پيوند ( باشد براي ديوارهاي آجري مسلح

هنگام آجر چيني در قسمت هاي مختلف ساختمان نبايد در حرارت . نيز استفاده نمود ) محلي روش كله ، راسته

ديوار هايي كه تازه چيده شده اند بايد با پوشاندن و گرم كردن در مقابل . سانتي گراد انجام شود درجه + 5كمتر از

در محل تقاطع ديوارها بايد يك رج در ميان قفل و بست كامل در هر رگ داشته باشد بنا . سرما محافظت گردند

آجر كاري در مجاورت ستون فلزي قراربراين نبايد ديوار چيني گوشه ها در امتداد قائم متوقف شود هنگامي كه

خصوص ديگري در نقشه مشخص نشده باشد بايد حداقل در هر ممي گيرد در صورتي كه در انبساط و يا اتصال

متر ارتفاع ديوار يك قطعه اتصال كه نمونه آن در نقشه ها نشان داده شده است به ستون جوشكاري شده و در

. داخل مالت قرار داده شود

كارهاي بتني و يا سنگي قرار گيرد و اتصال آنها به يكديگر ضروري باشد اورت جورتي كه ديوارهاي آجري در مدر ص

. بايد در هر متر ارتفاع حداقل يك قفل و بست طبق نقشه ايجاد گردد

قه آهن چه قطعات فلزي طبق نقشه ها قبالً در كارهاي بتني كار گذاشته نشده باشند ، بايد براي اتصال ورچنا ن

ميليمتر به بتن از فشنگ هاي فوالدي كه با پيستوله داخل بتن كوبيده مي شوند استفاده نمود 100*100*6

. حداقل تعداد فشنگ براي كوبيدن ورق آهن در داخل بتن به دو عدد مي باشد

در نقشه مشخص شده كار كليه ديوارها بايد كامالً تراز و شاغولي و با فواصل يكسان از بر كار مطابق آن چه كه 4ـ3

. گذاشته شود

براي بند كشي ، . افقي و عمودي آن بند كشي شود در صورتي كه سطوح آجر كاري اندود نگردد بايد درزهاي 4ـ4

از گرد و غبار و مالتها كه به آساني كنده مي شوند ، به وسيله ابزار بندكشي مالت را داخل درز فشرده و بايد پس

در صورتي كه نوع مالت در نقشه مشخص نشده . به طوري كه تماس كامل با آجر حاصل گردد جابه جا ساخت

. مصرف شود 5طبق جدول شماره 4:1باشد بايد مالت ماسه بادي سيمان با نسبت حجمي

نوع مالت رديف

ماسه ردشده ازالك )ميليتر76/4(4نمره

سيمان پرتلندنوع يك

پودرآهك رسخاك سنگخاك پودرسنگ شكفته

سنت موزاييك 2و1نمره

وزن مخصوص آب گچ كاه مالت تهيه شده

مقاومت نمونه پاكتي فله ميليمتر 70*70*70

روزه 28 روزه 7 )خاكدان(كفي شسته

17 16 15 14 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1/1 ستونوزن

مخصوص2 - 1240-

1620 1480 1150 1102 1155 1126 575 1340 - 1000-

1250 1000 - - -

كيلوگرم بر متر ليتر كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم مترمكعب كيلوگرم كيلوگرم كيلوگرم مترمكعب مترمكعب - 3 واحد مكعب

كيلوگرم بر سانتيمتر مكعب

مالت ماسه 4 1:6سيمان

032/1 - 198 - - - - - - - 256 2057 23 – 29 41-45

مالت ماسه 5 1:5سيمان

0/1 - 227 - - - - - - - 265 2064 46- 49 75 - 87

6 " " " "١:۴ 99/0 - 285 - - - - - - - 261 2073 76 27 - 139

7 " " " "١:٣ 94/0 - 360 - - - - - - - 258 2089 117 110-149

دوغاب ماسه 8 1:5سيمان

66/0 - 220 - - - - - - - 340 2069 - -

مالت باتارد 91:2:8

91/0 - 131 - - - 131 - -- - 280 1972 14 20-28

مالت با 10 1:2:10تارد

96/0 - 110 - - - 110 - - - 275 1992 6 – 9 14- 21

مالت ماسه 11 1:3آهك

- 9/0 - - - - 174 - - - 290 1923 1- 9 6 /1 – 8 /7

مالت ماسه 12بادي و 1: 4سيمان

)1(

0/1 - 288 - - - - - - - 284 2016 - -

مالت 13 موزاييك

- - 168 809 - - - 867 - - 295 2139 - -

5جدول شماره پودر سنگ +سيمان ( مالت 14

كم آب ) خاك سنگ +

- - 282 1043 - - - - - - 395 2002 - -

پودر سنگ +سيمان ( مالت 15

كم آب) خاك سنگ +

- - 233 864 - - - - - 495 1855 1825 - -

- - 2082 230 - - - - - - - 275 - 656/0 ) 1:4(دوغاب ماسه و سيمان 16

- - 1842 483 - - - - - - - 400 - - دوغاب سيمان و پودر سنگ 17

- - 1748 527 - - - - - - 1002 219 - - دوغاب سيمان و پودرسنگ 18

- - 1389 777 612 - - - - - - - - - مالت گچ خالص باگچ پاكتي 19

مالت گچ وخاك بارس 20

سرنده شده

- - - - 57 /0 - - - - 568 568 1707 - -

مالت كاه و گل با رس سرنده 21

شده

- - - - 08 /1 - - 41 - - 414 1673 - -

- - 1576 657 920 - - - - - - - - - دوغاب گچ 22

براي تهيه مخلوط با نسبتهاي حجمي مختلف در كارگاه به نحوي كه مبناي كار يك كيسه سيمان باشد بايد . رد استفاده قرار مي گيرد اين مالت براي بند كشي مو )1(مكعب كافي است كه به كمك 1:2:8به طور مثال براي تهيه مالت با تارد . تهيه و به كمك آن مخلوط مورد نظر را تهيه نمود 40*40*27مكعب مستطيلي به ابعاد

. بدست آيد 1:2:8مستطيل فوق ، هشت حجم ماسه و دو حجم پودر آهك شكفته برداريم و سپس به آن يك كيسه سيمان اضافه كنيم تا مخلوط

سيمان ، ماسه و آلي كه براي ساختن مالت به كار مي رود بايد داراي همان مشخصاتي باشد كه در مورد 4ـ5

. تن آرمه گفته شد سيمان ، آب و ماسه در فصل بتن و ب

به نحوي كه مخلوط خميري مالت ماسه سيمان مخلوطي است از ماسه و سيمان و آب به مقدار كافي 4ـ6

اختن آن گذشته باشد خودداري حاصل به سهولت قابل به كار بردن مالت هاييكه بيش از يك ساعت از س

.گردد

. مصرف گردد 1:6ماسه سيمان اشد بايد مالت در صورتي كه نوع مالت ماسه سيمان جهت بنائي داده نشده ب

مقدار مصالح مورد نياز براي تهيه يك متر مكعب مالت و هم چنين مقاومت فشاري و ) 2ـ 5(در جدول شمار

. وزن مخصوص مالت ارائه گرديده است

ايد داراي خواصي يز بنمالت با تارد مخلوط است از ماسه و آهك و سيمان و آب به مقدار كافي ، اين مالت 4ـ7

در صورتي كه نسبت اختالط مالت با تارد مصرفي در نقشه و . باشد كه در مورد مالت ماسه سيمان ذكر گرديد

مقدار مصالح الزم براي . استفاده نمود 1:2:10مشخصات ذكر نشده باشد بايد از مالت با تارد با نسبت حجمي

. است منعكس 5تهيه مالت با تارد نيز در جدول شماره

و پودر آهك شكفته و ) ماسه كفي ( از ماسه خاكي دمالت ماسه آهك در بنائي به كار برده مي شود باي 4ـ8

. آب ساخته شود

در صورتي كه در نقشه و مشخصات نسبت اختالط مالت ماسه آهك ذكر نشده باشد بايد از مالت ماسه آهك با

. داده شده است 5رفي براي مالت فوق در جدول شماره مقدار مصالح مص. استفاده نمود 1:3نسبت حجمي

ـ محوطه سازي 5

: كليات 5ـ1

مصالح قشر زير اساس ممكن است از نوع مخلوط طبيعي شن و ماسه سنگ شكسته و يا سنگ هايي كه به

. مرور زمان خرد شده اند باشد

) الي ( ده و مقدار كمي نيز ذرات سيليت قسمت اعظم اين مصالح بايد از دانه هاي شن ريز و درشت و ماسه بو

شدن در بستر خيابان ، پي محكم و هرس و يا فيلتر به عنوان مواد چسبنده داشته باشد كه پس از كوبيد

. مقاومي را تشكيل مي دهد

: دانه بندي

ه در نقشه رودخانه و يا معادن شن و ماسه بدست آمدنه بندي مصالح قشر زير اساس كه از بستر چه داچنا ن

.باشد 6مشخص نشده باشد بايد داراي يكي از دانه بندي هاي مندرج در جدول شماره

6جدول شماره

درصد ردشده از ا لك اندازه الك استاندارد آمريكائي نوع ج نوع ب نوع ا لف

اينچ 2 اينچ 1 اينچ 3/ 8

4نمره "١٠ "۴٠ "٢٠٠

100 -

65 – 30 55 - 20 40 – 15

20- 8 8 -2

100 95 – 75 75 – 40 60 – 30 45 – 30 30 – 15 20 – 5

- 100 85 – 50 65 – 35 50 – 25 20 – 15 15 – 5

در صورتي كه معدن شن و ماسه داراي دانه هاي شن درشتري از آن چه در نقشه و مشخصاات ذكر گرديده است

هاي درشتر به وسيله سرند و يا عبور دادن از داخل سنگ شكن ، دانه بندي مناسب را باشد بايد با جدا كردن دانه

. بدست آورد

ر چيده شده و با مصالح مناسب بكه با جدول دانه بندي مطابقت ندارد از سطح خيابان بايد مصالح پخش شده

. تعويض گردد

. باشد 7د داراي دانه بندي مطابق جدول شماره چه مصالح قشر زير اساس از معدن سنگ بدست آمده باشد بايچنا ن

7جدول شماره

درصد رد شده از الك اندازه الك

اينچ 2 ½ 10نمره 100نمره

100 80- 40 15- 5

40مقدار رد شده از ا لك نمره 2/ 3عبور مي نمايد نبايد از 200به طور كلي آن قسمت از مصالح از الك نمره

دانه بندي مصالح بايد عالوه بر اين كه داخل منحني هاي حد قرار مي گيرد ، داراي شكل بيشتر باشد منحني

. پيوسته بدون شكستگي نيز باشد

: جنس مصالح

متري رد نمي شود بايد از نوع شكسته سخت طبق آن چه كه در فصل مربوط به شن و 2شن هايي كه از الك

زدن و گرم شدن متوالي و يا مرطوب و خشك شدن هاي متوالي خرد مصالحي كه بر اثر يخ. ماسه گفته شده باشد

. منابع تهيه شن و ماسه و يا سنگ قبالً به تصويب ناظر رسيده باشد . شده و يا ترك بخورد نبايد به كار برده شود

: روش اجرا

ه طور يكنواخت و بدون مصالح قشر زير اساس بايد بر روي قشر زيرين كه كامالً متراكم و آماده گرديده ا ست ب

رسانده و با غلطك ) OPTI MUM( سپس رطوبت مخلوط را به مناسب ترين حد . پستي و بلندي پخش گردد

. كوبيده شود ) ASSHO( آشو 180/ 57طبق آزمايش تراكم شماره % 95تن تا 10مناسب به وزن حداقل

ابان و موازي با آن ادامه يابد و هر بار به اندازه نصف غلطك زني بايد از لبه خيابان شروع شده و به طرف محور خي

در پيچ ها و شيب ها عمل تراكم بايد از قسمت كم ارتفاع شروع شده و . عرض غلطك روي قسمت قبل را بپوشاند

چه با ادامهور تراكم الزم ادامه يابد و چنا نغلطك زدن بايد تا حص. به قسمتي كه ارتفاع آن بيشتر است پيش برود

چه بيشتر حد الزم كمتر است آب پاشي و چنا نغلطك زدن تراكم الزم به دست نيايد بايد در صورتي كه رطوبت از

ضخامت اليه ها پس از . است با هوا دادن و كم كردن رطوبت و غلطك زدن مجدداً تراكم الزم را بدست آورد

قشر زير اساس بايد پس از تراكم ، مطابق ضخامت. سانتي متر باشد 15و حداكثر 10كوبيده شدن بايد حداقل

كليه نواقص و پستي ها و بلندي هايي را كه در ضمن غلطك زدن مشاهده. اندازه داده شده در نقشه ها باشد

آب پاشي سطح بايد به اندازه الزم . مي شود بايد به وسيله تيغه گريدر و يا اضافه يا كم نمودن مصالح مرتب كرد

شده مسطح تما. زياد تر از حد الزم كه به بستر خيابان نفوذ نمايد بايد جلوگيري نمود آب پاشي از. انجام گيرد

. بايد كامالً صاف و يكنواخت و مطابق با ترازهاي مشخص شده در نقشه باشد سقشر زير اسا

: كنترل سطح تمام شده

حداكثر اختالف مجاز بين تراز موجود . د متري به عمل خواهد ام 5شمشه هاي كنترل سطح تمام شده به وسيله

. ميليمتر باشد 7ميليمتر و در پروفيل عرضي 10با ترازي كه در نقشه مشخص شده است در پروفيل طولي

چه قشر زير اساس غير از انواعي كه در اين مشخصات ذكر شده است باشد طبق نقشه و يا مشخصات چنا ن: تبصره

. مورد نظر اجرا گردد

: مصالح 5ـ 2

چه در فصل شن و ماسه بيان ع سنگ شكسته سخت طبق آننه بندي براي قشر اساس بايد از نو الف ـ شن دا

. تجاوز نمايد % 5گرديده بود و مقدار دانه هاي پهن ، دراز ، و تجزيه شده و نرم آن نبايد از

. باشد 8ب ـ دانه بندي شن بايد طبق جدول شماره

8جدول شماره

ه الك استاندارد انداز آمريكايي

درصد رد شده از الك

نوع ج نوع ب نوع ا لف اينچ 2

اينچ 1½ اينچ 34 اينچ 38

4نمره 30نمره 200نمره

100 100 – 90 85- 50

-

450- 30 25 – 10 9 – 2

100 100 – 80 80 – 60 65 – 45

50 – 30 30 – 10 15 – 5

_ 100 100 – 80 80 – 55

60 – 40 30 – 15 15 – 5

. باشد 40مقدار رد شده از الك نمره 2رد نمي شود نبايد از 200بخشي از مصالح كه از الك 3

زدن و رد نمي شوند بايد از دانه هاي سخت و با دوام سنگ شكسته بوده و بر اثر يخ 10نمره شن هايي كه از الك

ع تهيه سنگ شكسته بايد قبالً به تصويب ناظر بمنا. گرم كردن و يا مرطوب و خشك نمود نهاي متوالي ترك نخورد

. رسيده باشد

: روش اجرا

مصالح قشر زير اساس كه كامالً متراكم و آماده گرديده است به طور يكنواخت و بدون پستي و بلندي پخش مي

روش اجرا قشر زير اساس ذكر گرديده اجرا مي گردد ، قشر اساس به دو صورت اجرا گردد و به طريقي كه در بند

: مي شود

: الف ـ اجراي قشر اساس يا ماكادام

نه هاي پهن ، دراز و ماكادام بايد از شكستن سنگ هاي سخت و باداوام تهيه شده و كامالً تميز باشد و مقدار دا

: باشد 9دانه بندي ماكادام بايد طبق جدول شماره . تجاوز كند % 5از قابل تجزيه و نرم موجود در آن نبايد

9جدول شماره

درصد رد شده از الك اندازه الك استاندارد آمريكايي نوع ب نوع ا لف

اينچ 3 اينچ 1 ½ اينچ 2

اينچ 1 ½3 " 4

½ "

100 100- 0 9 70 – 35 15 – 0 5 – 0 -

- 100 100 – 95 70 – 35

- 5 – 0

براي پر كردن حفره هاي بين سنگ ها بايد از دانه هاي ريز حاصل از شكستن سنگ كه با دانه بندي مندرج در

: ستفاده نمود مطابق نمايد ا 10جدول شماره

10جدول شماره

درصد ردشده از الك اندازه الك استاندارد آمريكايي اينچ 34 4ره نم

100نمره

100

100 – 85 30 – 10

روش اجرا بدين ترتيب ا ست كه قشري از ماكادام را به طور يكنواخت بر روي سطح آماده شده زير اساس كه با

تن غلطك زده مي شود تا سطح صاف و 12ـ10تائيد ناظر رسيده باشد پخش نموده و با غلطك فوالدي به وزن

. متراكمي ايجاد گردد

سپس قشر نازكي از خرده سنگ بر روي سطح متراكم پخش آن را خيس نموده و با غلطك ويبره مناسب كوبيده

. مي شود تا ذرات سنگ به داخل قشر اساس فرو رفته و حفره ها را پر نمايد

قشر اساس چه ضخامت چنا ن. دون خلل و فرج ادامه يابد متراكم و يكنواخت و باين عمل بايد تا حصول سطح كامالً

. ميلي متر باشد اجراي كار بايد در بيش از يك مرحله انجام گيرد 150بيش از

. برابر اندازه بزرگترين سنگ باشد 1/ 5ميلي متر و حداقل 150ضخامت اليه ها بايد تقريباً مساوي و يا حداكثر

. گردد ختن قشر بعد توأم با خرده سنگ ريز كوبيده و متراكميهر قشر بايد قبل از ر

چه ماكادام و سنگ ريزه ها با هم ريخته و كوبيده شود بايد قبالً به نسبت هاي الزم كه پس از كوبيدن حداكثر چنا ن

تراكم را ايجاد نمايد با هم مخلوط گرديده و آب به اندازه اي اضافه شود كه مخلوط يكنواختي بدست آيد سپس بايد

ميليمتر تجاوز ننمايد با غلطك مناسب تراكم نمود هنگام پخش 150ن از آن را در اليه هايي كه پس از كوبيده شد

از كردن و غلطك زدن بايد دقت كافي دركنترل رطوبت به عمل آيد كه مخلوط يكنواختي خود را از دست ندهد ،

كرد نه ها و نفوذ آب به قشر هاي زير مي شود بايد خودداري آب پاشي بيش از حد الزم است كه سبب جداشدن دا

. باشد ) آشو ( تراكم قشر اساس نبايد كمتر از صد در صد .

: ب ـ اجراي قشر اساس با مخلوط طبيعي

مصالح مخلوط طبيعي جهت قشر اساس بايد از بستر رودخانه تهيه و مطابق با نقشه و مشخصات باشد و حداقل

. از دانه ها به وسيله سنگ شكن شكسته شده باشد % 25

كه حداقل تراكم به نيز مطابق آنچه در مورد قشر زير اساس بيان شده بود مي باشد با اين تفاوت روش اجراي كار

. بايد صد در صد باشد % 958جاي

: روسازي

. روسازي خيابان ها و پياده روها با آسفالت ، فرش و كف پوش ها بتني انجام مي شود

از شن ، ماسه فيلر و قير مي باشد و به نسبت معين كه در الف ـ مصالح تشكيل دهنده آسفالت بتني مخلوطي 5ـ3

. نقشه و مشخصات ذكر شده است ساخته شده و به ضخامت هاي مورد نظر ريخته مي شود

شن بايد از نوع سنگ شكسته سخت بوده و سطح آن تميز و حتي االمكان زير باشد مقدار دانه هاي پهن و نازك آن

. باشد % 5نبايد بيش از

نه هاي ماسه بايد سخت و تميز بوده و دانه بندي شن و ماسه بايد طبق جدول مربوطه كه در نقشه و مشخصات دا

فيلر بايد از گرد سنگ ، سيمان و يا مواد معدني ديگر طبق نظر ناظر به صورت گرد تهيه . ذكر شده است باشد

. شود

) در نقاط معتدل( 60 – 70از نوع قير باشد بايدده چه در نقشه و يا مشخصات نوع آن مشخص نشقير مصرفي چنا ن

. طبق استاندارد شركت ملي نفت ايران اختيار شود ) در نقاط گرم ( 85 - 25و يا

. مي باشد 12و 11نوع و مقدار مصالح براي قشر هاي مختلف آسفالت و درصد دانه بندي فيلتر طبق جدول شماره

11جدول شماره

درصد دشده از ا لك استاندارد آمريكايي درصد ر قشرهاي آسفالت فيلتر

درصد قير 1

اينچ 3 4

اينچ

3 اينچ ½8

اينچ

10نمره 4نمره

قشر آستر ) بيندر(

100-95

- 60-25 - 10-0 5 -0 10-5 7 -4

5 - 8 6 -12 0- 5 0-15 40-70 90-100 100 -) توپكا(قشر رويه

ردانه بندي فيلت

12جدول شماره

لك درصد ردشده از ا الك استاندارد آمريكايي

30نمره

80نمره

200نمره

100

100 -9 5

100 – 65

ـ تهيه آسفالت بتني الف

ابتدا مصالح سنگي را كه طبق جدول فوق . تهيه آسفالت بتني بايد در دستگاه مخصوص آسفالت پزي صورت گيرد

قير و فيلر نيز حرارت دادن ، كامالً خشك و تا درجه حرارت معيني گرم مي نمايند سپس دانه بندي شده است با

30كه تا درجه حرارت مناسب گرم شده در داخل مخلوط كن به مصالح سنگي اضافه شده و با هم به مدت حداقل

. آغشته مي گردد به طوري كه تمام دانه ها و ذرات از قير . ثانيه به طور كامل و يكنواخت مخلوط مي شود

ب ـ مخلوط كردن بايد در حداقل زمان صورت گيرد از زياد كردن زمان اختالط كه سبب اكسيده شدن قير

تا 105و قير 165تا 65درجه حرارت شن و ماسه و فيلر هنگام مخلوط كردن بايد. مي شود بايد خودداري نمود

. درجه سانتيگراد نبايد از قير گرمتر باشد 10از درجه سانتيگراد بوده و هيچ گاه شن و ماسه بيش 170

: ج ـ حمل آسفالت

كاميون حمل آسفالت بايد داراي جدارهاي فلزي غير قابل نفوذ باشد و براي جلوگيري از چسبيدن مواد آسفالتي

بايد ل جوي كاميون براي جلوگيري از تاثير عوام. قشر بسيار نازكي از روغن و يا پارافين روي جدارها را پوشاند بايد

. مجهز به پوشش برزنتي باشد

: اجرا 5ـ4

: PRIMERINGالف ـ پريمكت

از نوع ماكادام سنگ شكسته و يا شن باشد ، قبل از انجام بتن آسفالتي بايد سطح تمام شده س چه قشر اساچنا ن

ليتر در هر متر مربع به 2قريباً به مقدار ت MC1قشر اساس از گرد و خاك و مواد خارجي كامالً تميز شده و قير

. طور كامالً يكنواخت بر روي آن پخش گردد

ساعت به حالت 24و پس از پخش به مدت قير ريزي بايد در هواي خشك و در سطح كامالً غير مرطوب انجام شود

. خود بماند تا سفت شود

ه قبالً آسفالت شده و يا هنگامي كه براي انجام آسفالت بر روي سطوح بتني ك) TACK- COT( ب ـ تاك كوت

انجام آسفالت كار تاك كوت پريمكت كامالً خشك گرديده و حالت چسبندگي خود را از دست داده بايد قبل از

. شود

بدين ترتيب كه ابتدا سطح خيابان را از گرد و خاك و مواد زائد كامالً تميز نموده و سپس با قشر نازك از قير

RCO وRCI سينهاي رقيق شده طبق نظر ناظر به مقدار نيم ليتر در متر مربع به طور يكنواخت به وسيله يا امولو

ريختن قشر فوق در هواي خشك و روي سطح خشك و يا كمي مرطوب انجام گرفته و . قير پاشي پوشانده شود

. فت شود سپس از پخش بايد به حال خود باقي بماند تا قير سرد و

طبقه نقشه و مشخصات ) توپكا( و رويه ) بيندر ( بتني خيابان ها معموالً شامل دو قر آستر آسفالت : ج ـ آسفالت

. مي باشد

آسفالت قشر آستر بايد در ماشين آسفالت پزي طبق نقشه و جداول مربوط تهيه و بر روي سطح آماده شده پريمكت

بايد در ماشين ) توپكا ( قشر رويه آسفالت . سانتيمتر است 4حداقل ضخامت قشر آستر با بيندر پخش گردد

تاك كوت به طور آسفالت پزي طبق نقشه و يا جدول مربوط تهيه و روي سطح متراكم و آماده شده قشر آستر و يا

سانتيمتر مي باشد و اين ضخامت در پياده روها و معابر كم رفت و آمد 3حداقل قشر رويه . يكنواخت پخش گردد

در اتصال طولي قشر آستر نبايد بر درز اتصال طولي قشر . سانتيمتر است 4د حداقل كه در يك قشر انجام مي شو

. سانتيمتر از يكديگر فاصله داشته باشند 30رويه منطبق باشد بلكه بايد حداقل

غالباً آسفالت بتني فقط در يك قشر رويه انجام) با ترافيك سبك ( در مورد پياده روها و معابر كم رفت و آمد

. شود مي

آسفالت بايد به . درجه سانتيگراد صورت گيرد 4پخش اسفالت بايد در درجه حرارت باالتر از : د ـ پخش آسفالت

روي سطح آماده شده جاده يا خيابان كه كامالً خشك باشد FINISHETوسيله دستگاههاي پخش آسفالت مانند

ت امكان پذبر نباشد آسفالت بايد با بيل و شنكش در محل هايي كه استفاده از دستگاه پخش آسفال. پخش گردد

. پخش گردد

هنگامي كه آسفالت به ساختمان . درجه سانتي گراد باشد 150تا 105هنگام پخش بايد بين درجه حرارت آسفالت

به يا جدول هاي بتني و نظاير آن ختم مي شود بايد سطح اتصال قبالً با قير مذاب از نوعي كه براي تهيه آسفالت

در صورتي كه پخش آسفالت بر روي عرض خيابان در دو مرحله انجام گيرد بايد درز . كار رفته آغشته شده باشد

طولي قشر بر روي محور خيابان و در صورتي كه در بيش از دو مرحله انجام گيرد به فواصل مساوي از دو طرف

. محور خيابان باشد

ه آسفالت هم چنين درز طولي را كه بين قسمت آسفالت شده و قسمت دستگاه پخش آسفالت بايد قادر باشد كه ب

قبل از ريختن آسفالت جديد بايد لبه آسفالت قبلي با قير از نوعي كه . بعدي به و جود مي آيد صاف و منظم نمايد

. در مخلوط آسفالت به كار رفته است آغشته گردد

يابان پخش گرديد بايد سطح آن به وسيله فينيشر و يا پس از آن كه مصالح آسفالتي روي سطح خ: ه ـ تراكم

شنكش كامالً صاف و منظم و يكنواخت شده در حالي كه آسفالت هنوز گرم است با غلطك هاي فوالدي تا سي تني

. آن را غلطك زد تا سطح كامالً صاف مساوي بوجود آيد

دوازده تني سطح آسفالت خيابان را تا بالفاصله پس از غلطك زني اوليه بايد با غلطك چرخش الستيكي ده

. بار عبور كند 6كيلو متر در ساعت باشد و از روي هر نقطه حداقل 8غلطك زد ، سرعت غلطك بايد حداكثر اًمجدد

سپس بايد غلطك زني نهايي به وسيله غلطك هاي فوالدي به وزن حداقل ده تن تا حصول سطح كامالً صاف ادامه

. مي توان غلطك فوالدي هشت تني به كار برد نباشد هنگامي كه ضروري . داد

كيلومتر در ساعت باشد و غلطك زدن بايد تا زماني ادامه يابد كه چرخ غلطك 5سرعت غلطك فوالدي بايد حداكثر

. بر روي آسفالت اثر نگذارد

باشد و چرخ هاي غلطك بايد مجهز به دستگاه خراش دهنده جهت پاك كردن چرخ غلطك و مرطوب كننده

. داشته شود بدون آن كه مقدار آب و يا روغن از مقدار الزم تجاوز نمايد واره با آب يا روغن مرطوب نگاهمه

مسير هايي كه به. غلطك زدن بايد از طرفين خيابان و از نقطه پائين تر شروع و در امتداد طول خيابان ادامه يابد

شروع و يا خاتمه غلطك . سانتيمتر روي هم قرار گيرند 30ه اندازه طور موازي و متوالي غلطك زده مي شوند بايد ب

زني اين قسمت ها نبايد در اين خط عرضي قرار گيرد مگر اين كه در ابتدا و يا انتهاي مسير باشد قبل از آن كه

. قشر زيري آسفالت مورد تاييد ناظر قرار گيرد نبايد آسفالت قشر روئي انجام شود

اي مشخص شده در سطح تمام شده آسفالت بايد صاف ، غير لغزنده و طبق ترازه: ه آسفالت و ـ سطح تمام شد

كليه نواقص . ميليمتر باشد 6متري كنترل شود اختالف سطح نبايد از 5چه باخط كش فلزي نقشه بوده و چنا ن

. سطح خيابان بايد با كندن و ريختن مصالح جديد و كوبيدن به بهترين وجه برطرف گردد

چه آسفالت از حدود لبه هاي مالً صاف و طبق نقشه باشد و چنا نلبه هاي آسفالت بايد كا: لبه هاي آسفالت ز ـ

مشخص شده تجاوز نمايد پس از غلطك زني بايد لبه ها را به صورت قائم تراشيده و مازاد آن را از حريم خيابان

. خارج نمود

ساعت خواهدبود از عبور 6زدن نهايي بايد به مدت الزم كه حداقل پس از غلطك : ح ـ جلوگيري از عبور ترافيك

. نقليه از روي خيابان پس از موافقت نظارت صورت خواهد گرفت لوسائ

تميز كردن سطح خيابان قبل از انجام آسفالت سطحي ابتدا بايد آسفالت قديمي را كه ممكن است در الف ـ 5ـ5

ابي بوده باشد تعمير و ترميم نمود و سپس سطح آسفالت را از گرد و خاك و نقاط مختلف داراي فرو رفتگي و يا خر

. مواد زائد به وسيله جاروي مكانيكي بر طرف كرد

ب ـ پريمكت ـ قير ريزي به عنوان پريمكت روي سطح آسفالت بايد در هواي خشك انجام شده سطح خيابان

روي سطح آسفالت پخش نمود و كيلوگرم در متر مربع بربراي اين منظور بايد قير به مقدار يك . مرطوب نباشد

. سطح خيابان باشد بايد قير ريزي در دو نوبت انجام گيرد چه به عللي احتمال حركت و جريان قير بر روي چنا ن

درصورتي كه حجم كار كم باشد قير . ( پاشيدن قير بايد به وسيله ماشين هاي مخصوص قير پاشي انجام گردد

به حال خود ) به منظور سفت شدن( ساعت 24و سپس به مدت . ) ائل دستي هم مجاز خواهد بود پاشي با وس

چه پس از اين مدت قشر نازكي از قير بر روي سطح به صورت نرم و اسفنجي درآيد در صورت چنا ن. باقي بماند

. امكان بايد با غلطك چرخ الستيكي سطح خيابان را صاف كرد

ساعت به حال خود باقي ماند بايد 24پس از اين كه پريمكت به مدت حداقل : يك قشر ج ـ آسفالت سطحي در

گرديد به همان ترتيب كه در مورد پريمكت ذكر 13قشري از قير به مقدار تعيين شده در نقشه و يا جدول شماره

و در نقاط MC2 چه در نقشه مشخص نشده باشد در نقاط گرمنوع قير چنا ن. پريمكت پخش نمود بر روي سطح

. طبق نظر ناظر خواهد بود RC2و , RC3سرد معتدل

چه قير ريزي در عرض جاده در يك مرحله انجام نشود بايد توجه داشت كه درز اتصال منطبق بر درز اتصال در چنا ن

. سانتيمتر فاصله داشته باشد 30قشر پريمكت نبوده و حداقل

متر 1/ 5قير هنوز گرم مي باشد شن شكسته به مقدار يك تا حالي كه بالفاصله پس از پخش مواد قيري و در

توسط كاميون هاي مخصوص پخش شن بر روي قير ) 13طبق دانه بندي جدول شماره ( مكعب درصد متر مربع

بوده و فاقد دانه هاي پهن و يا دراز به مقدار شن مصرفي بايد سخت و مقاوم . به طور يكنواخت بايد پخش گردد

: مقدار شن و قير را براي دو نوع دانه بندي در آسفالت سطحي نشان مي دهد 13جدول شماره . باشد % 5بيش از

13جدول شماره

مقدار شن دانه بندي شن بر حسب الك استاندارد آمريكايي نوع دانه بندي در هر صد متر مربع

مقدار قير در هر متر

مربع 3 4

1 2

3 8

10مره ن 4نمره

متر 1 0 - 3 0-10 30-60 9 -100 100 1نوع مكعب

5 /2 -2 ليتر

متر 1/ 5 0 - 3 0 -10 10-30 45-65 100 2نوع مكعب

3 - 5 /2 ليتر

كاميون پخش بايد از عقب حركت نمايد تا ابتدا مصالح سنگي روي قير پخش نشود و سپس چرخ كاميون از روي

تن از روي تمام عرض شن 3تا 2رد پخش شن بر روي سطح قير بايد غلطك فوالدي به وزن به مج. آن عبور نمايد

عمل غلطك زدن بايد ادامه يابد تا شن ها به اندازه كافي در . عبور داده شود تا شن ها به سطح خيابان بچسبند

لق شدن شن مي شود از غلطك زدن پس از گرفتن قير كه سبب. داخل قير فرو رفته و در جاي خود محكم شود

روز به حال خود بماند تا كامالً 50پس از خاتمه غلطك زدن ، سطح خيابان بايد به مدت . بايد خودداري گردد

. خود را بگيرد

ه آسفالت سطحي در بيش از يك قشر انجام شود ، پس از تميز چنا نچ: لت سطحي در بيش از يك قشر ه ـ آسفا

. ن چه كه در بند ج ذكر شد انجام شود آمكت بايد قشر اول طبق كردن سطح خيابان و انجام پري

اين . براي اجراي قشر دوم ابتدا بايد خرده سنگ هاي اضافي به وسيله جاروي مكانيكي از سطح خيابان پاك شود

غلطك زني با . عمل هنگامي انجام مي شود كه قير قشر اول سفت بوده و باعث جدا شدن مصالح سنگي مي شود

طك هاي چرخ الستيكي روي قشر دوم بايد آن قدر ادامه يابد تا مصالح سنگي كامالً در قير و البالي قشر اول غل

در صورتي كه طبق نقشه و يا نظر ناظر در بيش از دو قشر پيش بيني شده باشد قشرهاي بعدي نيز . جاي گير شود

چه در نقشه مشخص قير و دانه بندي شن چنا ن مقدار. به همان ترتيبي كه در فوق بيان گرديد اجرا خواهد شد

در مورد پياده روها و معابر كم رفت و آمد : آسفالت پياده روها . خواهد بود 15و 14نشده باشد طبق جدول شماره

سانتي متر 4حداقل غالباً آسفالت در يك قشر با آسفالت توپكا انجام مي شود و ضخامت آن ) با ترافيك سبك (

. د خواهد بو

500جهت اجرا ابتدا سطح زير سازي بايد جارو و از گرد و خاك و مواد زائد كامالً پاك گردد و روي آن به مقدار

به طور يكنواخت پخش شود پس از سفت شدن قير بايد آسفالت بتوني گرم طبق RC1گرم در هر متر مربع قير

ه ضخامت مندرج در نقشه بر روي سطح پياده رو و ب) ث از رديف آسفالت بتني –بند ت ( مشخصات آسفالت توپكا

كيلوگرم كه سطح تماس 140به طور يكنواخت پخش شده و با غلطك دستي سنگين و يا ويبراتور به وزن حداقل

سطح تمام شده بايد كامالً صاف بوده و طبق . سانتي متر مربع تجاوز نكند كامالً كوبيده و متراكم گردد 400آن از

ميليمتر 5متري كنترل شود تا ناصافي آن از 5چه با خط كش فلزي و چنا ن. رج در نقشه ها باشد مند ترازهاي

. تجاوز ننمايد

14جدول شماره

مقدار قير در هر متر آسفالت سطحي مربع

مقدار شن در هر صد متر مربع

درصد دانه هاي شن رد شده از الك استاندارد آمريكايي 1 3

4 1 2

10نمره 4ره نم

- 0 – 2 0 - 15 55 - 85 100 متر مكعب 2 ليتر 2 قشر زير 0 – 30 10 - 30 90 - 100 100 - متر مكعب 1 ليتر 2/ 5 قشر رو

15جدول شماره

مقدار قير در هر آسفالت سطحي متر مربع

مقدار شن در هر صدمتر مربع

ستاندارد آمريكايي درصد دانه هاي شن رد شده از الك ا1 1 4

1 3 4

1 2

10نمره 4نمره

- 0 - 5 0 – 20 25 – 45 85 -100 100 متر مكعب 2 ليتر 1 قشر زير 0 – 3 ٠ - 10 65 – 90 100 - - متر مكعب 1 2/ 5 قشر وسط

0 - 3 10 -35 100 - - -متر مكعب 0 / 7 1/ 5 قشر رو

حمل و نقل ـ انبار كردن

ـ حمل و نقل 1 پيمانكار موظف است كليه ي ابزار ، ماشين آالت و افراد مورد نيـاز جهـت دريافـت بـارگيري ، حمـل ، تخليـه ، 1ـ1

چيدن ، انباركردن ، محافظت و استفاده از مصالح و اجناس را به نحوي كه مورد تاييد مهندس يا نماينده باشد تهيه

. مايد ن

پيمانكار مي بايست در هنگام بارگيري ، حمل ، تخليه و ابزار و وسايل مورد لزوم به نحوي استفاده نمايد كه به 1ـ2

. كيفيت فني و عيني اجناس و مصالح عهده كارفرما هيچ گونه صدمه اي وارد نگردد

وانعه اي برخورد نمايد موجب خسارت به اجناس و مصالح در هنگام حمل و نقل نبايستي انداخته شده و يا به م 1ـ3

آنهايا به عايق و بسته بندي آنها گردد ، بلكه بايد توسط وسايل و ابزار مناسب از يك ارتفـاع بـه ارتفـاع ديگرمنتقـل

به طور مثال براي بارگيري و تخليه لوله ها بايد از قالب هاي مخصوص كه داراي يك صفحه فلزي خم شـده . شوند

اسـتفاده گـردد و هـم چنـين ) مشابه آن چه در نقشه نشان داده شده ( وي انحناي داخلي لوله باشد با انحناي مسا

هاي مناسب جهت زير لوله ها و بالشتك هاي الستيكي و يـا چـاكي ) زين ( براي حمل لوله ها مي بايست از چاكي

. براي بين لوله ها به تعداد مورد نياز استفاده گردد

لوله ها روي تريلر با زنجير يا سيم بكسل بايسـتي در محـل تمـاس آنهـا بـا لولـه بـه منظـور براي مهار كردن 1ـ4

به طور كلي در عمليـات مربـوط بـه . جلوگيري از صدمات مكانيكي از وسائل پالستيكي و يا الستيكي استفاده شود

. حمل و نقل ، تماس فلز با فلز لوله مجاز نمي باشد

اينچ در رديفهاي مساوي حمل خواهد شد در ايـن مـورد چـاكي هـا در زيـر اولـين 8از لوله هاي با قطر كمتر 1ـ5

. رديف و بين تمامي رديف هاي بعدي بايستي قرار گيرد

ـ انبار كردن 2اين انبارها . پيمانكار موظف است انبارهاي مورد احتياج و متناسب با اجناس مختلف پروژه را احداث نمايد 2ـ1

شروع تحويل مصالح . حمل مصالح عهده كارفرما مورد بازديد و تائيد مهندس يا نماينده او قرار گيرد بايستي قبل از

. عهده كارفرما منوط به آماده بودن انبارها مي باشد

محل زمين انبار لوله ها بايستي حتي االمكان در مجاورت راههاي عمومي و در مسير مسيل يا آبهاي فصلي 2ـ2

. و باتالقي نباشد قرار نگرفته

تسطيح و كوبيده شود و شيبي در جهت شيب طبيعي زمين داشته باشد و در محل انتخاب شده بايستي 2ـ3

. صورت پودري بودن زمين بايستي سطح آن شن ريزي و كوبيده شود

م استقرار بايد و متري دو رديف لوله با فاصله الز) 30(لوله ها بايستي طوري قرار گيرند كه در يك باند سي 2ـ4

. متر جهت تردد ماشين آالت بارگيري ، حمل و تخليه در نظر گرفته شود ) 10(طرفين آن عرضي برابر ده

براي چيدن لوله ها بايستي قبالً در زمين تسطيح شده پشته سازي با مقطح ذوزنقه اي شكل كه قاعده بزرگ 2ـ 5

سانتي متر باشد شود و روي قاعده ) 50(و ارتفاع آن ) 40( و قاعده كوچك آن چهل ) 120( آن يكصدو بيست

. سانتي متر تعبيه گردد 20و عرض 15كوچك پشته ها مي بايست يك رديف تراورس چوبي به ارتفاع

اينچ دو رديف مي 12اينچ سه رديف و براي لوله هاي به قطر بيشتر از 12تعداد پشته براي لوله ها تا قطر 2ـ 6

. فاصله بين پشته ها مطابق نمودارهاي ذيل خواهد بود . باشد

تعداد و فاصله بين پشته ها براي لوله هاي به قطر

اينچ 12بيش از

اينچ 12كمتر از پشته ها براي لوله هاي به قطرتعداد و فاصله بين

در موقع حمل و انبار نمودن لوله ها درزهاي طولي لوله بايد به طريقي قرار گيرند كه محل درز تحت حداقل 2ـ7

در هيچ حالتي درز طولي نبايد در تماس با لوله . درجه با قائم تشكيل دهد 45ه اي حدود تنش قرار گرفته و زاوي

. مجاور باشد

بتدا و تعداد رديف لوله ها ييكه روي هم چيده مي شود با توجه به قطر لوله مطابق جدول ذيل مي باشد ا 2ـ8

مهار گردد تا ازلغزيدن احتمالي آنها انتهاي رديف لوله بايستي با وسيله چوبي مناسب جهت تثبيت لوله ها

. جلوگيري گردد

قطر رديف

اسمي

لوله

)اينچ(

تعداد

رديف

قطر رديف

اسمي

لوله

)اينچ(

تعداد

رديف

قطر رديف

اسمي

لوله

)اينچ(

تعداد

رديف

1 6 12 7 24 4 13 56 3

2 8 9 8 30 3

3 10 7 9 36 3

4 12 6 10 42 3

5 16 5 11 48 3

6 20 4 12 52 3

براي انبار كردن اتصاالت و شير آالت در فضاي باز مي بايست آنها را با جعبه هاي مربوطه روي تراوري چوبي قرار

. داده و بوسيله برزنت يا پالستيك پوشيده شود

ديگر انبار نمود ولي بشكه هاي بشكه هاي قير را مي توان در فضاي باز روي زمين در چند رديف روي يك 2ـ9

. پرايمر را بايستي روي تراورس چوبي و حداكثر در سه رديف انبار كرد

. ساير اجناس عهده كارفرما بايستي در انبارهاي محصور و سر پوشيده انبار كردند 2ـ10

تفاده تشخيص داده مي اجناسي را كه در زمان اجراي پروژه بر اساس نظر مهندس يا نماينده او غير قابل اس 2ـ11

. شود در يك انبار مازاد نگهداري شوند

لوله هايي كه زنگ زدايي آنها انجام گرفته و پرايمر آستري آنها زده شده است مي بايست مشابه روش انبار 2ـ12

الستيكي نمودن لوله هاي تحويلي به پيمانكار انبار كردند با اين تفاوت كه بين رديفهاي رو به هم يك رديف تسمه

. چنان قرار داده شود كه لوله ها هيچ گونه تماسي با يكديگر نداشته باشند

ليه اجناس عهده كارفرما بايستي با روش هاي مناسب انبارداري انبار شده به طوري كه قابل رويت و ك 2ـ13

تحت كنترل خود را پيمانكار موظف است همواره اطالعات روزمره از اجناس انبار شده. بازرسي و شمارش باشند

اين آمار و مدارك . همراه با تاريخ و آمار و محلي كه اجناس جهت استفاده خارج يا وارد شده در اختيار داشته باشد

. بايد كامالً واضح بوده و در صورت درخواست مهندس يا نماينده او در دسترس قرار گيرند

حفر كانال ـ 1 . ـ پيمانكار موظف است كليه ماشين آالت مورد نياز را در اختيار داشته باشد 1

ـ پيمانكار مي بايست محور خط لوله را در آن قسمت از عرض باند عمليات ساختماني كه قبالً در نظر گرفته شده 2

يمانكاري تاييد مهندس يا نماينده او احياء نموده و گچ ريزي نمايد ، نقطه شروع عمليات حفاري به پيشنهاد پ

. تعيين خواهد شد

ميگذرد كانال مي بايست با چكش ) با ماشين آالت حفاري ( ـ قسمتي از مسير كه از زمينهاي غير قابل حفاري 3

در مناطقي كه نوع زمين سنگي بوده و قابل حفاري با چكش بادي نمي باشد با تايد مهندس يا . بادي حفر گردد

. ينده او عمليات حفر كانال با انفجار انجام خواهد شد نما

سانتي متر و حداقل عمق كانال در زمينهاي مختلف به شرح ) 40( ـ حداقل عرض كانال برابر قطر لوله به عالوه 4

. ذيل مي باشد

سانتي متر ) 140( الف ـ در زمينهاي زراعي قطر لوله به عالوه

سانتي متر ) 110( به عالوه ب ـ زمينهاي باير قطر لوله

سانتي متر ) 80( ج ـ زمين هاي كوهستاني قطر لوله به عالوه

چنان چه بعضي از عمليات لوله گذاري ميزان حفاري بيشتري را ايجاب نمايد پيمانكار موظف به انجام آن مي باشد

راه آهن و غيره طبق نقشه هاي ارائه شده بديهي است ابعاد كانال در محل تقاطعها از قبيل جاده ها ، رودخانه ها.

. خواهد بود

ـ كانال بايستي چنان حفر گردد كه همواره امكان استقرار لوله در وسط كانال بدون آن كه تنشي به لوله وارد 5

. گردد ميسر باشد

نحوي انجام گيرد كه پس ـ هر گاه مسير خط لوله از زمينها باتالقي بگذرد ، حفر كانال در اين زمينها بايستي به 6

از آن عمليات لوله گذاري شروع گردد در اين گونه موارد همواره مي بايست كليه وسائل و لوازم نگهداري ديوارهاي

. كانال از قبيل بست ها ، حائل ها ، كفراژ و غيره آماده بوده كه در زمان احتياج از آنها استفاده گردد

نع زير زميني برخورد نمايد مي بايست عمليات حفر چاله هاي شهرها به مواـ چنان چه مسير كانال در حوالي 7

آزمايشي جهت تعيين مسير تاسيسات زير زميني انجام گيرد تا در ضمن عمليات حفاري كانال خساراتي به

. تاسيسات وارد نگردد

ه حفر چاله هاي آزمايشي به ـ هر گاه ضمن حفر كانال به موانع غير قابل عبور برخورد شود پيمانكار موظف ب 8

. منظور تعيين مسير مناسب و قابل عبور كه مورد تائيد مهندس يا نماينده او باشد مي باشد

پس از حفر كانال جداره و كف ان مي بايست پرداخت گردد ، به طوري كه عاري از هر گونه سنگ ، كلوخ ، ـ 9

. ريشه درختان و يا هر گونه شيئي زائد باشد

هاي بتني و خاكي ، جاده هاي خاكي ، فاضالب ها و ـ در تقاطعهايي نظير آبروها ، جويبارها ، مسيل ها ، كانال 10

. غيره ابعاد و وضعيت كانال مي بايست مطابق نقشه هاي تيپ و يا استانداردهاي ذكر شده در اين قرار داد باشد

عمق كانال احداثي مي بايست به حدي باشد كه لوله گاز از ه هاي زير زميني ،لـ در محل تقاطع لوله گاز بالو 11

اينچ حداقل برابر قطر خارجي ) 36( زير لوله موجود با فاصله مناسب عبور نمايد اين فاصله براي لوله هاي تا قطر

نده او عبور در مواردي كه لوله موجود در عمق زيادي قرار گرفته باشد با تائيد مهندس يا نماي. لوله بزرگتر مي باشد

در هر حال چنان چه مهندس يا نماينده او درخواست غالف . لوله گاز از روي لوله موجود امكان پذير مي باشد

. ا آهني در اين تقاطع را بنمايد پيمانكار ملزم به اجراي آن خواهد بود يگذاري بتني

ترافيك مي بايست متناسب با ترافيك معمول ـ در تقاطع كانال با هر نوع مسير به منظور عدم قطع جريان آبها و 12

. در آن مسير گذرگاه موقت به هر نحوي كه جريان آب و عبور و مرور را به طور ايمن امكان پذير سازد تعبيه گردد

ـ به منظور حفظ امنيت عابرين در موقع حفر كانال از كليه عالئم راهنمايي مانند عالئم خطر چراغهاي راهنما و 13

در مناطق پر رفت و آمد كه توسط مهندس و نماينده او تعيين ميگردد كانال حفر شده در . تفاده گردد غيره اس

. ساعات شبانه روز بايستي توسط حصارهاي مناسب و چراغ هاي راهنمايي حفاظت گردد

. شد ـ نگهداري كانال حفاري شده تا زمان استقرار لوله و خاكريزي روي آن به عهده پيمانكار مي با14

ـ كانال بايستي در زمين طبيعي حفر گردد و چنان چه به درخواست پيمانكار و موافقت كارفرما بخشي از عرض 15

عمليات ساختماني با احداث ديوار حائل و خاكريزي ايجاد شده باشد به هيچ عنوان كانال لوله گذاري نبايستي باند

بلكه كانال در بخشي از عرض باند عمليات ساختماني حفر در اين بخش از عرض باند عمليات ساختماني حفر گردد

. خواهد شد كه زمين طبيعي باشد

جوشكاري

ـ كليات 1مشخصات جوشكاري منعكس در زير شامل روش هاي جوشكاري ، عمليات جوشكاري لوله ها و اتصاالت ، ابزار و

. دستگاهها ، اجناس جوشكاري نيروي انساني متخصص مي باشد

استاندارد كليه جوشكاري لوله ها و اتصاالت ، شيرها ، اتصاالت نهايي طبق روش هاي مخصوص كه بر اساس 1ـ1

API-1104 توسط پيمانكار ارائه و به تائيد مهندس يا نماينده رسيده انجام خواهد شد .

. براي تغييرات بعدي در نوع الكترود يا روش جوشكاري تصويب مجدد مهندس يا نماينده او الزامي است

ازديد نموده و به تمام اطالعات بازرسان شركت ملي گاز ايران مجاز خواهند بود در تمام اوقات از كارگاه ب 1ـ2

. مربوط به جوشكاري ، راديو گرافي ، روش جوشكاري مشروحه در اين مشخصات دسترسي داشته باشند

و الكترودهاي پوشش دار ) ELECTRIC ARC WELDING( جوشكاري با دست و با استفاده از روش 1ـ3

)SHIELDED ELECTRODES ( انجام خواهد گرفت .

رتي كه از طريق مهندس يا نماينده از امور بازرسي و كنترل فني و ايمني تاييد نمايد مي توان براي در صو 1ـ4

. اتصاالت دوبل يا چند گانه از دستگاههاي جوش اتوماتيك استفاده نمود

دستگاههاي جوشكاري ، لوازم آزمايش ، گيره هاي ميزان كننده سر لوله گيره هاي داخلي و خارجي 1ـ5

) LINE- UP CLAMPS ( دستگاه هاي برش و پخ زدن لوله )BEVELLING ( و ديگر دستگاهها بايد از

. نوع مورد تاييد مهندس يا نماينده او بوده و در وضعيت خوب نگهداري شوند

گيره هاي ميزان كننده سر لوله بايد به طوري باشند كه پارگي ، خراش يا فرورفتگي در سطح داخلي يا خارجي لوله

. ايجاد نكرده و يا اين كه موجب تراشيدن فلز نگردد

جوش ) BUTT WELD(اينچ و كمتر را مي توان با روش سرازير يا سر باال به صورت 2لوله ها با قطر 1ـ6

اينچ و كمتر توصيه مي گردد كه اتصاالت ، زانو، سه راه ، تبديل و غيره از نوع 1/ 5براي قطرهاي . نمود

SOCKET با روش بوده وFILET WELD جوش شوند .

درجه سانتي گراد ، در هواي باراني ، برفي و در هنگام وزش باد شديد جوشكاري مجاز نمي 5در هواي زير 1ـ7

. باشد مگر با ايجاد شرايط مناسب كه با تائيد مهندس يا نماينده او رسيده باشد

خب او به عنوان بازرس شركت تي گاز ايران يا نماينده منرئيس امور بازرسي ، كنترل فني و ايمني شركت مل 1ـ8

. تلقي مي شوند

ـ جوشكاران و ارزيابي آنها 2كليه جوشكاراني كه در نظر است در اين پروژه به كار گرفته شوند بايستي در آزمايش جوشكاري بر اساس 2ـ1

و صدور كارت و مجوز جوشكاري در اجراي مورد ارزيابي قرار گرفته و پس از تائيد ) API- 1104( استاندارد

. پروژه به كار گرفته شوند

لوازم و تجهيزات مورد نياز آزمايش از جمله آزمايشات تخريبي به هزينه و توسط پيمانكار تهيه و انجام خواهد

. گرفت ولي لوله مورد مصرف آزمايش توسط كارفرما تهيه مي شود

هر . گچ مخصوص توسط پيمانكار در اختيار جوشكاران قرار داده شود براي عالمت گذاري جوشها بايستي 2ـ2

جوشكار بايد شماره اي را كه توسط بازرس از طريق مهندس يا نماينده او در زمان آزمايش براي او تعيين شده را با

استفاده از . كند گچ مخصوص مجاور قسمتي از جوش كه به وسيله خود او انجام شده در ربع باالي لوله يادداشت

. سمبه هاي فوالدي مجاز نمي باشد

اگر . اگر جوشكاري به هر دليل كار را ترك كند شماره او نبايستي توسط جوشكار ديگري مورد استفاده قرار گيرد

جوشكاري به هر دليل بيشتر از مدت شش ماه جوشكاري ننموده و مايل به بازگشت به سر كار خود باشد الزم است

. زمايش شركت نمايد و در صورت قبول شماره جديدي به او داده خواهد شد مجدداً در آ

قبل از آزمايش جوشكاران بايد روش يا روشهاي جوشكاري از طريق مهندس يا نماينده او به تائيد بازرس 2ـ3

. رسيده باشد

ي يا عكسبرداري ن روش انجام شده و نتيجه آن به تشخيص بازرس به صورت عيني ، تخريبايآزمايش سپس با

. تعيين خواهد شد ) API- 1104مطابق استاندارد (

براي هر تغيير در قطر لوله ، ضخامت جداره ، جنس لوله ، نوع جوش و جنس الكترود بايد روش جوشكاري 2ـ4

جداگانه اي مورد استفاده قرار گيرد ، هر تغييري بايد بر اساس مفاد مشروحه تحت عنوان

)ENSSENTIAL VARIABLE ( مندرج در استاندارد )API-1104 ( در روش جوشكاري ايجاد شود و

. بايستي روش جديدي براي جوشكاري تنظيم گشته و مجدداً مورد ارزيابي قرار گيرد

براي آزمايشات تخريبي براساس نظر بازرس تعيين ) COUPONS( محل برش و تعداد و قطعات مورد نياز 2ـ5

. يده خواهد شد و توسط پيمانكار بر

. جوشكاران فقط مي توانند جوشكاري را در حدي كه مجاز تشخيص داده شده اند انجام دهند 2ـ6

: جوشكاري به شرح زير مي باشد ها ي) POSITION( موقعيت 2ـ7

ROTATING) در اين حالت جوشكار ثابت بوده و لوله مي چرخد ( الف ـ جوشكاري چرخشي

POSITION) در اين حالت لوله ثابت بوده جوشكار حركت مي كند ( ب ـ جوشكاري ساكن

"الف "قبول شده اند مي توانند بدون آزمايش جديد در قسمت "ب "فقط جوشكاراني كه براي جوشكاري قسمت

. احتياج به آزمايش مجدد خواهد بود "ب "به "الف "جوشكاري كنند ولي در هر حال براي ترفيع از گروه

ـ الكترودهاي جوشكاري 3بايستي از الكترود مطابق API-5LX-42و API-5L GRADEجهت جوشكاري پاس اول لوله هاي 3ـ1

. يا مشابه آن استفاده شود AWS-E-6010استاندارد

يا مشابه AWS-E-6010و AWS-E7010براي پاسهاي دوم و بعدي مي توان از الكترودهاي مطابق استاندارد

بديهي است مشخصات و نمونه الكترودها قبل از مصرف بايستي از طريق مهندس يا نماينده او به . مود استفاده ن

. تائيد بازرسي برسد

و AWS-E6010براي پاس اول از الكترود مطابق استاندارد API-5LX-52جهت جوشكاري لوله هاي 3ـ2

. اده مي گردد يا مشابه آن استف AWS-E-7010براي پاس دوم و بعدي الكترود

و AWS-E-6010از الكترود مطابق استاندارد براي پاس اول از API-5LX-60جهت جوشكاري لوله هاي 3ـ3

. يا مشايه آن استفاده مي گردد AWS-E-8010براي پاس دوم و بعد از الكترود

دارد در اين رابطه مي انتخاب قطر الكترود در هر مورد به خصوص بستگي به قطر لوله و ضخامت جداره آن 3ـ4

. اينچ به تناسب استفاده نمود 6، 5، 4، 3توان از الكترودهاي با قطر

32 32 32 32

الكترودها بايستي منحصراً . الكترودها تا زماني استفاده بايستي در قوطي هاي فلزي اصلي در بسته نگهداري شوند

هاي سازنده انبار و نگهداري گردند پس از آن كه از قوطي هاي اصلي خارج شدند بايستي از رطوبت بر طبق توصيه

الكترودهائي كه . و صدمه به پوشش آنها جلوگيري گرديده و در صورت نياز الكترودها در گرمكن نگهداري شوند

. صدمه ديده اند مردود شناخته شده و بايستي از كارگاه بيرون برده شوند

ـ آماده نمودن سر لوله ها براي جوشكاري 4وضعيت سر كليه لوله ها بايد قبل از جوشكاري مورد بازرسي قرار گرفته و عيوبي كه ممكن است به كيفيت 4ـ1

هر شاخه قبل از ) LANDS( و لبه ها ) BEVELS( كليه پخ ها . جوشكاري صدمه بزند تصحيحيح گردد

روش تميز كاري. ارجي تميز گردند تا موجب اختالل در امر جوشكاري نشوند رديف كردن آن بايد از اجسام خ

مي تواند با كمك برس يا سمباده برقي و يا سوهان كاري دستي انجام شده و كليه پخ ها و لبه ها تا حد براق شده

. فلز تميز گردند

ه از وسيله اندازه گير داخلي مناسبي كه پس از زدودن پليسه داخلي هر سر لوله قطر داخلي هر لوله با استفاد 4ـ2

هر طول لوله كه اجازه . پيمانكار تهيه نموده و به تائيد مهندس و يا نماينده او رسيده است كنترل خواهد شد

. حركت آزادانه وسيله اندازه گيري داخلي را ندهد مردود شناخته خواهد شد

كه جوشكاري رضايت بخشي روي آن امكان پذير نباشد ، چنان چه سر لوله به اندازه اي صدمه ديده است 4ـ 3

. خ زده شود تا سر لوله مناسبي براي جوشكاري بوجود آيد پبايستي سر لوله را با دستگاه مخصوص برش بريده

نوشته شده از كارگاه خارج گرديده و "مردود "بر روي كليه اقالم مردود بايد به طور واضح با رنگ قرمز كلمه 4ـ4

. محل مناسبي انبار شوند در

خ زدن سر لوله پـ 5خ هاي پكليه . خ زدن لوله ها با مشعل اكسي استيلن دستي و بدون كمك دستگاه مجاز نمي باشد پبرش و 5ـ1

توان با استفاده از ماشين هاي پخ زني ميكارگاهي را

)PIP COLD CUTTER,FACING,BEVELLING MACHINHIN ( انجام داد .

در صورتي . قت پخ آماده شده در محل كار با شما تيك پخ نشان داده شده در روش جوشكاري الزامي مي باشد مطاب

با مشعل اكسي استيلن استفاده شود پخ بايستي با استفاده از سنگ جت ، سوهان BEVELLINGكه از دستگاه

. و يا سمباده برقي تا حد براق شدن فلز پرداخت شوند

. و برش لوله ها در صفحه عمود بر محور طول لوله انجام خواهد شد كليه پخ ها 5ـ2

لوله هائي كه بايستي جوش لب به لب شوند مشخصات پخ آنها بايستي مطابق پخ نشان داده شده در روش

. جوشكاري لب به لب باشد

ـ جفت كردن لوله ها براي جوشكاري 6توان از گيره يا بستهاي داخلي و خارجي استفاده نمود و براي اينچ مي 16براي جفت كردن لوله هاي تا قطر 6ـ1

. اينچ و بيشتر بايستي از گيره يا بستهاي داخلي استفاده شود 16قطرهاي

در مواردي كه استفاده گيره داخلي امكان پذير نباشد با تائيد مهندس يا نماينده او از گيره خارجي مي توان

. استفاده كرد

. پاس اول مي توان برداشت % 70پاس اول و گيره هاي خارجي را پس از % 100را پس از تكميل گيره هاي داخلي

گيره هاي ميزان كننده . بعهاي روبرو تقسيم شده باشد راين ميزان جوش بايد به طور مساوي در محيط لوله در

در صورتي كه براي از . ل برسانند داخلي يا خارجي به طريقي مورد استفاده بايد قرار گيرند كه انحراف را به حداق

بين بردن انحراف ، عمليات چكش كاري الزم باشد بايستي از چكش برنجي استفاده شده به طوري كه موجب

. فرورفتگي يا خراش در سطح لوله نشود

حداقل لوله ها بايد به طريقي قرار داده شوند كه انتهاي جوش هاي طولي آنها با يكديگر هم راستا نبوده و 6ـ2

جوش هاي طولي بايستي در . برابر ضخامت جداره لوله نسبت به يكديگر خارج از راستا باشند 10فاصله اي معادل

هر گاه ضخامت دو لوله اي كه به يكديگر جوش مي شوند . قرار گيرند 2و 10باالي لوله و بين حالت ساعتهاي

. ضخامت لوله ضخيم تر باشد ربراب) 10( حداقل ده متفاوت باشد فاصله بين جوش هاي طولي دو لوله بايستي

براي تسهيل و ايمني جوشكاري ، لوله ها بايستي در ارتفاع مناسبي از زمين بر روي پايه هائي با تعداد و طول 6ـ3

ال چنان چه استقرار لوله روي كانال الزامي باشد طول پايه ها بايد چنان باشد كه از ريزش كان. مناسب قرار گيرند

. جلوگيري نمايد اين پايه ها بايد داراي بالشتك نرم باشند تا از هر گونه صدمه بر عايق لوله جلوگيري نمايند

تنظيم درز محل جوش لوله ها قبل از جوشكاري بايد به طريقي باشد كه از آسيب به سر لوله ها جلوگيري به 6ـ4

. عمل آيد

اي جوشكاري مي بايست سنبه زده شده تا داخل آنها از خاك و اجسام كليه لوله ها قبل از جفت شدن بر 6ـ5

. خارجي ديگر تميز شود

. مجاز نمي باشد ) TACK WELLDS( استفاده از خال جوش 6ـ6

سنگ زدن پخ اصلي سر لوله مجاز نمي باشد مگر در مورد برش و پخ زدن كارگاهي سر لوله براي جوش بايد 6ـ7

در صورتي كه لوله سوزانيده شده و يا شيار افتاده باشد و يا . سنگ زدن سوختگي ايجاد نشود دقت نمود كه در اثر

وسايل مكانيكي روي ان خراش بوجود تورده ياشند مي توان لوله را سنگ سنباده زده تا با سطح مجاور يكنواخت

. امت لوله مراعات شود كه پس از اتمام سنگ زني مشخصات مورد نياز در مورد حداقل ضخآنگردد ، به شرط

ـ روش جوشكاري 7سانتي متر از هر 5درجه سانتي گراد باشد ، بايستي 5در صورتي كه در زمان جوشكاري دماي محيط كمتر از 7ـ1

دو سر لوله و يا اتصاالتي كه بايد جوش داده شوند با وسيله مناسبي حرارت داده شده به طوري كه دماي آن قسمت

. ذيل باشد از لوله به قرار

. درجه سانتي گراد 50اينچ 275/0الف ـ لوله با ضخامت جداره تا

. درجه سانتي گراد 100اينچ 0/ 275ب ـ لوله با ضخامت جداره تا بيش از

پاس اول 7ـ2

اسب باشد پاس اول بايستي توسط دو جوشكار و يا بيشتر متن) ميليمتر 250( اينچ 10اگر قطر اسمي لوله بيش از

. با قطر لوله طبق روش تائيد شده صورت گيرد

موقعيت جوشكاران و دستگاه هاي جوشكاري بايد به طريقي باشد كه تا سر حد امكان از ايجاد تنش هاي حرارتي

آن برداشته شود بدون اين ) SLAGE( پاس اول بايد كامالً با دستگاه سنگ تميز شده و سرباره . جلوگيري نمايد

مت پاس اول كم شود، به جز در نقاطي كه الكترودها عوض مي شوند كه در آن صورت بايد سنگ زده كه از ضخا

. شوند

پاس دوم 7ـ3

بايستي تا سر حد . پاس دوم مستقيماً بعد از تكميل پاس اول تحت همان شرايط بر طبق روش اجرا خواهد شد

در غير اين صورت . تكميل پاس اول انجام گيرد امكان كوشش شود كه پاس دوم حداكثر تا پنج دقيقه پس از

. ممكن است به تشخيص ناظر بريدن و جوشكاري مجدد لوله الزامي مي گردد

) : FILLING PASS AND CAP( ( ) گرده جوش ( پاسهاي پر كننده و كپ 7ـ4

اين كه پاس نهائي اجرا شود شده و قبل از جكليه پاس هاي جوش تكميل شده بايستي كامالً با سطح پخ لوله ممزو

كپ يا گرده جوش بايستي از نظر شكل محدب بوده و در هيچ نقطه اي . بايستي اطراف جوش كامالً تميز گردد

عرض پاس نهائي بايد چنان باشد كه حداقل يك ميليمتر پهن تر از پخ موجود در . نبايد پائين تر از سطح لوله باشد

. اينچ بالتر از سطح لوله مجاور باشد 1ميليمتر يا 1/ 5بايد بيش از هر طرف جوش بوده و ارتفاع آن ن

16

. ته شود فماشين هاي جوشكاري بايد با شدت جرياني كه در روش جوشكاري مشخص شده بايست به كار گر 7ـ5

.آمپرمتر مناسب براي اندازه گيري شدت جريان بايست همواره توسط پيمانكار در دسترس باشد

) BEVEL( نبايستي اجازه داده شود كه الكترود و يا اتصال زمين به قسمت هاي ديگر لوله به جز محل پخ 7ـ6

جوشكاران بايد كمال احتياط را بنمايند كه از سوختن لوله به دليل جرقه زدن . كه جوشكاري مي شود جرقه يزند

. جلوگيري به عمل آيد ) BEVEL( خارج از محل پخ

پاك گردد و در صورت لزوم گرده ) SLAGE( از اجراي هر پاس ، محل جوش بايد كامالً از سرباره پس 7ـ7

. به هيچ وجه مجاز نمي باشد ) CAP( سنگ زدن گرده جوش پاس نهائي . جوش هاي سنگ زده شوند

مه هر روز كار كليه در خاتمه هر روز كار كليه جوش هاي همان روز بايستي كامالً تكميل شده باشند در خات 7ـ 8

سر لوله ها بايد به طريقي مطمئن با در پوش مناسبي بسته شوند كه از ورود خاك ، زباله ، حيوانات ، آب و ديگر

درپوشهاي موقت فوق . اين پوشش تا زمان شروع مجدد كار نبايستي برداشته شود . اجسام خارجي جلوگيري كند

اطع با راه آهن جاده ، رودخانه و غيره درپوشهاي موقت تا زمان تكميل كار در تق. نبايستي به لوله جوش داده شوند

. بايستي باقي بمانند

بايد با دقت كامل مطابق روشي كه پيمانكار براي اين مورد پيشنهاد ) TIE- IN( جوشكاري اتصال نهائي 7ـ 9

. م شود نموده و از طريق مهندس يا نماينده او به تائيد بازرس رسيده باشد انجا

تنش هاي جامانده و يا تنش هاي واكنشي حاصله پس از اين قسمت ها بايد به دقت ميزان شوند به طوري كه

ممكن است تغيير در شيب ) TIE-IN( براي جفت كردن لوله ها هنگام جوشكاري . جوشكاري به حداقل برسد

. كانال و يا خم كردن مجدد لوله الزامي باشد

. با تائيد بازرس از طريق مهندس يا نماينده او تعيين خواهد شد ) TIE- IN( براي هر مدت زمان جوشكاري

به خطوط لوله موجود انجام مي شود ، پيمانكار موظف است موقعيت نسبي لوله ها ) TIE- IN( موقعي كه 7ـ 10

توسط ) TIE- IN( نجام زمان و مدت ا. را در محل اتصال بررسي نموده و تغييرات الزم را براي اتصال بدهد

. مهندس يا نماينده او معين خواهد شد

. ميلي متري يك تكيه گاه مجاز نمي باشد 15وجود يك جوش محيطي در محدوده 7ـ11

4برابر قطر لوله و براي قطرهاي ) 1/ 5( برابر ترجيحاً يك و نيم ) 1( حداقل فاصله دو جوش محيطي يك 7ـ12

. سانتي متر باشد 15صله دو جوش محيطي اينچ و كمتر حداقل فا

: ـ جوشكاري فلنج ها و اتصاالت 8به لوله ها كيفيت ) WELDING NECK FLANGES( در موقع جوشكاري فلنج هاي جوشي 8ـ 1

. ه كيفيت جوشهاي روي خط لوله اصلي خواهند بود بجوشها مشا

اينچ باشد بايد قطر 3ف داشته باشد و اين اختالف بيش از اگر قطر داخلي لوله با قطر داخلي گلوگاه فلنج اختال

32

ه آن جوش مي شود سنگ زده شود تا لبه پخ با پخ لوله اي كه ب 1به 3كوچك تر تا اندازه قطر بزرگتر با شيب

مساوي گردد

بايد دقت . در موقع جوش دادن فلنج به لوله بايد دقت كافي به عمل آيد كه صفحه فلنج عمود بر محور لوله باشد

براي جلوگيري از. گردد كه سوراخهاي فلنج با وسيله متصل شونده به فلنج در يك راستا قرار داشته باشند

.سيبي نرسدآكه بسطح نشت كاسكت ينده بايستي دقت نمود آنشت هاي

پخ الزم هستند تبديلها، سه راهيها و زانوهاي استاندارد كه ابعاد آنها متناسب با ابعاد لوله ها ميباشد وداراي 8- 2

كيفيت جوشكاري اين اتصاالت مشابه جوشكاري . بايستي طبق نقشه بطور لب به لب به لوله ها جوش داده شود

.خطوط لوله اصلي مي باشد

. جوشكاري اتصاالت به يكديگر و اتصاالت به شيرها بال مانع است 8- 3

. ولي ترجيحاً بهتر است كه فاصله دو جوش متوالي به ميزان حداقل يك برابر قطر لوله حفظ گردد

.اينچ مجاز نمي باشد 2با قطر بيش از ) WELDOLET(اتصاالت خروجي از نوع ولدولت 8- 4

.برابر قطر لوله اصلي باشد 3روي خط لوله از جوش محيطي آن خط بايستي فاصله نصب ولدولت در 8- 5

:تعمير جوشها -9جوشهاييكه پس از عكسبرداري و يا در نتيجه بازديد عيني ناظر شركت معيوب تشخيص داده شوند طبق نظر 9- 1

.ناظر انجام پذيرد تعمير جوش هاي معيوب بايستي در حضور. ناظر شركت تعمير شده و يا بريده خواهند شد

و سطحي هستند با نظر ناظر مي توانند تعمير ) UNDER CUT( جوشهاييكه داراي شيارهاي جانبي 9- 2

.در صورت مشاهده ترك كل جوش بايد به شرح زير بريده و دوباره جوشكاري شوند. گردند

جوش ( ست يك قطعه از لوله چنانچه جوش معيوبي كه بايستي بريده شود در طول خطوط لوله باشد الزم ا - الف

برابر بريده شده و با يك قطعه لوله جديد مجدداً جوشكاري ) 5/1(به طول معادل يك برابر قطر ترجيحاً ) معيوب

.گردد

.چنانچه جوش جنب يك اتصال مي باشد اين جوش بريده شده و دوباره جوشكاري خواهد شد -ب

باده عيوب جزيي بر طرف شود و نيز سر جوش ها بايستي به پيش از شروع تعمير جوش بايستي با سنگ سن 9- 3

.ترتيب زير حرارت داده شوند

.درجه سانتيگراد 50اينچ و كمتر تا 0/ 275لوله با ضخامت - الف

.درجه سانتيگراد 100اينچ تا 275/0لوله با ضخامت بيش از -ب

. عمل گرم كردن بايد با وسيله مناسب و بطور يكنواخت انجام گيرد

جوش تعمير شده مجدداً راديو گرافي خواهد شد وچنانچه عيبي مشاهده نگردد مورد قبول قرار خواهد گرفت 9- 4

. و در غير اينصورت جوش بريده شده و دوباره جوشكاري خواهد شد

جوش هاي تعمير شده . كليه تعميرات جوش هاي روي خط بايستي تا قبل از عايق پيچي لوله تكميل شوند 9- 5

.نها پس لز بازديد ناظر شركت وتاييداو مي توانند عايق پيچي شوندت

: DOUBLE JOINT دوبله كردن لوله ها -10

. مجاز مي باشد ) 4بند(دوبله كردن لوله ها در كارگاه با رعايت مشخصات آماده سازي لوله براي جوشكاري 10- 1

را همراه با روش جوشكاري مخصوص به آن تهيه نموده و به تاييد پيمانكار موظف است تجهيزات مخصوص اين كار

. مهندس يا نماينده او برساند و سپس اقدام به دوبله نمودن لوله ها بنمايد

.انجام ميشود) API 1104( استاندارد بر اساس آخرين ها جوشكاري و آزمايش جوش در دوبله كردن لوله 10- 2

شكاري در تمام محيط جوش بر طبق روش جوشكاري موجود وند كه امكان جلوله ها بايد طوري جفت شو 10- 3

.تصريح شده است API-5Lلوله هاي دوبله شده بايد مستقيم بوده و درحدي باشند كه در استاندارد . باشد

پيمان 12-6- 2لوله ها بايد طوري روي پايه مستقر شوند كه فاصله درزهاي طولي آنها در حد مشخص شده 10- 4

.دباش

مهندس و يا . خواهد بود) آخرين چاپ( API-1104آزمايشات غير مخرب بر اساس مشخصات استاندارد 10- 5

.نماينده او اين حق را براي خود محفوظ مي دارد كه از پيمانكار بخواهد جوش ها صد درصد راديوگرافي شوند

ش هاي انتخاب شده را آزمايش نمايد همچنين ممكن است عالوه بر آزمايشات فوق بوسيله روش التراسونيك جو

.ولي در هر حال جوش ها را مي تواند بر اساس نتايج هر يك از آزمايشات فوق رد كند

عالوه بر آزمايشات انجام شده جهت تاييد روش جوشكاري بازرس شركت اين حق را براي خود محفوظ 10- 6

آزمايشات مكانيكي بر . كانيكي انتخاب نمايد مي دارد كه برخي از جوش هاي تكميل شده را جهت آزمايشات م

زمان اين آزمايشات بنا بر تشخيص مهندش ناظر و هر وقت كه الزم . اساس مشخصات مربوطه انجام خواهند شد

. بداند انجام خواهد شد

چه پس از آزمايش معلوم گردد كه جوش انتخاب شده مطابق مشخصات نمي باشد كليه ي هزينه ي بريدن چنان

ولي اگر آزمايش نشان دهد كه جوش مورد نظر طبق . باره جوش ، و جوش دادن آن به عهده پيمانكار خواهد بود دو

. مشخصات مي باشد هزينه هاي مربوطه محاسبه و از طرف كارفرما پرداخت خواهد شد

ـ كليات 1به طور كلي عايقكاري لوله ها بدو روش گرم يا سرد انجام مي گيرد كه روش مورد نظر در شرايط خصوصي و شرح

. مختصر كار ذكر گرديده است

ـ پيمانكار موظف است كليه ماشين آالت ، ابزار ، نيروي انساني متخصص الزم را تامين نموده و به عالوه روش

در هر صورت شروع عمليات منوط به . و جهت بررسي به مهندس يا نماينده او را ارائه نمايد اجرايي خود را تدوين

. پيشنهادي پيمانكار توسط مهندس يا نماينده او خواهد بود تائيد تجهيزات ، نيروي انساني و روش اجرايي

رد و خاك در محل خشك و سر ـ نوارهاي عايقكاري بايد در بسته بندي اوليه و دور از تابش خورشيد ، رطوبت و گ

در صورت چيدن نوارها بر روي هم ارتفاع . پوشيده بدون ان كه با زمين تماس مستقيم داشته باشند نگهداري شوند

. متر باشد 2حلقه ها در يك ستون نبايد بيش از

بشكه جلوگيري گردد ـ در حمل و نقل و جابه جايي بشكه هاي پرايمر بايد نهايت دقت انجام شود تا از سوراخ شدن

. ن بايد هميشه درپوش بشكه ها پس از مصرف بسته شود آعالوه بر

ـ عايقكاري سرد 2 . مصرفي در اين نوع عايقكاري بايستي از يك سازنده باشد ) آستري و ثانوي ( نوارها و پرايمر هاي 2ـ1

شين آالت مربوط به تميز كاري ، پرايمر زني تجهيزات مورد لزوم در اين نوع عايقكاري عمدتاً شامل وسايل و ما 2- 2

. ، نوار پيچي و غيره مي باشد

) : INNER WRAP( شرايط نوار پيچي زيرين 2ـ3

پس از حمل لوله هاي پرايمر خورده به حمل لوله گذاري و پس از تكميل عمليات جوشكاري الزم است عمليات نوار

. پيچي انجام شود

در . شبنم صبحگاهي بايد از روي لوله پاك گردد . ين بايد كار نوار پيچي را متوقف نمود در هواي باراني و مه سنگ

درجه سانتي گراد باالي صفر اغلب نوارهاي پالستيكي خاصيت كش آمدن ارتجاعي 5هواي كمتر از

)ELONGATION ( ت لذا الزمست در حرار. خود را از دست مي دهند و نوار پيچي دچار اشكال مي گردد

. صفر كار نوار پيچي متوقف گردد يدرجه سانتي گراد باال 5كمتر از

حرارت و تابش مستقيم خورشيد در فصل گرما باعث باد كردن و ايجاد چين و چروك و عدم چسبندگي موضعي

در در اين صورت نوار پيچي بايستي. لذا الزم است از نوار پيچي در آن ساعات خودداري گردد . نوارها مي گردد

. لوله ها را پس از نوار پيچي و انجام آزمايش بالفاصله بايد در خاك دفن نمود . ساعات اوليه صبح انجام شود

: روش پرايمر زني و نوار پيچي نوار زيرين 2ـ4

ا برس بايد لوله رپس از پاك كردن لوله پرايمر خورده از آثار گرد و خاك و گل تا حد ممكن پرايمر اوليه با ماشين

بايد دقت شود تا قسمت هاي جوشكاري شده نيز كامالً آغشته به پرايمر . با ماشين پرايمر زني ، مجدداً پرايمر زد

با توجه به حالت مناسب پرايمر از نقطه نظر مقدار و درجه چسبندگي ( سپس بر طبق دستورا لعمل سازنده . شوند

در اين . ن نوار پيچي ، عمليات عايقكاري انجام مي شود توسط ماشي) آن كه جهت نوار پيچي تعيين گرديده است

تنش وارده به نوار بايد ثابت بوده و ميزان آن طوري تنظيم گردد . مرحله نوار زيرين جداگانه بر روي لوله باقي نماند

كه حداكثر نيم درصد از عرض نوار در اثر كش آمدن كاسته شود تنظيم كشش ماشين نوار پيچ در كيفيت نوار

. پيچي بسيار پر اهميت است

نوار پيچي با دست فقط براي قطعات پراكنده يا قسمتهايي كه به عللي نمي توان از دستگاه استفاده نمود مجاز مي

. باشد

. نوار زيرين بر اساس قطر لوله به شرح زير مي باشد ) OVER LAP( حداقل رويهم پيچي

رويهم پيچي قطر لوله

½اينچ 12تا 2

" 1 اينچ به باال 16

. سانتي متر روي قطعه نوار پيچي شده لوله پيچانده شود 15در ضمن نوار پيچي ، نوار حلقه جديد بايد حداقل

. ن با دست نوار جديد را بر روي نوار قديمي فشرد براي جلوگيري از لغزش و جابه جائي نوار جديد مي توا

ن زاويه نوار پيچي بايد ثابت مانده و با تغيير حلقه هاي نوار تغييري در زاويه نوار پيچي و كشش بوجود آعالوه بر

. نيايد

شه ها ـ در بعضي موارد نظير تقاطع با كانال آب و نهرها ، زمين هاي سنگي و صخره اي و يا نقاطي كه در نق

مقدار جهت نيل به اين منظور مي توان . مشخص گرديده ، الزم است نوار داخلي به صورت دوبله پيچيده شود

. درصد عرض نوار افزايش داد % ) 50( رويهم پيچي نوار را به پنجاه

له يزم است به وسـ عايقكاري قسمتهاي نامنظم نظير اتصاالت سه راهي ، زانوئي در پوشه هاي انتهائي لوله و غيره ال

نوارهاي نرم و مخصوص كه قابليت شكل پذيري داشته و كشش آنها زياد بوده و با حلقه هاي كم قطر و كم عرض

. آن ، كه براي كاربرد با دست مناسب مي باشد انجام گردد

. نوار مزبور داراي پرايمر مخصوص به خود مي باشد

: ) OUTER WRAP( نوار پيچي نوار خارجي 2- 5

تمام قسمت هاي لوله به وسيله نوار خارجي كه احتياج . نوار پيچي خارجي تواماً با نوار پيچي داخلي انجام مي شود

. به پرايمر زني ندارد پوشش مي گيردد

. ـ به علت سخت بودن نوار خارجي نسبت به نوار زيرين الزم است ميزان كشش دستگاه افزايش يابد

. نوار خارجي بايد به همان اندازه رويهم پيچي نوار زيرين باشد ) OVER LAP (ـ اندازه رويهم پيچي

: آزمايشات و تعمير پوشش 2- 6

ياب كه مورد تائيد ناظر نيز قرار ذالف ـ تمام قسمت هاي لوله بعد از نوار پيچي خارجي بايد به وسيله دستگاه منف

به . متر در ثانيه باشد 3/0بر روي لوله نبايد بيش از سرعت حركت الكترود دستگاه. گرفته است آزمايش شود

منظور جلوگيري از آسيب ديدن پوشش لوله الزم است الكترود دستگاه بر روي هيچ يك از قسمت هاي لوله توقف

. ننمايد

تي از لوله ب ـ به منظور تعيين ميزان واقعي ولتاژ مورد لزوم براي آزمايش با دستگاه منفذ ياب الزم است ابتدا قسم

با نوار زيرين عايقكاري نمود سپس با نوك تيز سوزني سوراخي ) OVER LAP( درصد رويهم پيچي 50را با

حركت دادن الكترود دستگاه ، بر روي نقطه سوراخ شده بايد به تدريج در آن ايجاد كرد به طوري كه سوزن پس از

اين آزمايش . الكترود و لوله در نقطه سوراخ شده ايجاد گردد ولتاژ دستگاه را افزايش داد تا به حدي كه جرقه بين

. بايستي هر چهار ساعت يكبار انجام شود

. تمام مراحل آزمايش با دستگاه منفذ ياب بايد در حضور ناظر انجام گيرد

. هم پيچي نوار را بازرسي نمايد يج ـ عالوه بر آزمايش فوق ناظر بايد مقدار رو

سراسر قسمت هاي عايقكاري از نظر يكنواختي ، صاف بودن ، عدم چين و چروك از طرف ناظر د ـ بازرسي عيني

. ضروري است

به اين . ه ـ آزمايش چسبندگي نوار به تعدادي كه ناظر لزوم آن را تشخيص دهد در حضور مشارا ليه ضروري است

موازي در سطح نوار به فاصله يك منظور بايد حدود دو ساعت بعد از نوار پيچي روي لوله ابتدا دو برش

سانتي متر عمود بر محور اصلي لوله ايجاد نمود و سپس ابتداي آن را با يك برش عمود بر اين دو خط به

سعي در بلند نمودن نوار با سرعتي معادل پنج سپس با استفاده از نيروسنج دستي . هم متصل كرد

اگر ميزان چسبندگي نوار . درجه شود 90پرايمر به زاويه ميليمتر در ثانيه از روي سح فلز آغشته شده به

درجه . يا بيشتر باشد مي توان نتيجه گرفت كه چسبندگي قابل قبول است kg /cm 5 /1به سطح لوله

. درجه سانتي گراد باشد 25تا 15حرارت محيط در ضمن آزمايشات بايد بين

تعمير پوشش لوله 2- 7

وب در عايق تعمير آن به صورت زير بايد انجام گردد ابتدا نوار قسمت آسيب ديده در صورت پيدايش نقاط معي

لم اطراف آن را كامالً برداشته و سپس با استفاده از نوار زيرين و بانضمام حدود نيم سانتي متر از قسمت هاي سا

. پرايمر و يا نوار نرم مخصوص اتصاالت و پرايمر آن عايقكاري گردد

و نوع نوار فوق الذكر و پرايمرهاي مخصوص آن ها و هم چنين نحوه عايقكاري به صورت محيطي و يا استفاده از د

به ( موضعي بستگي به طول و عرض قسمت آسيب ديده ، محل و موقعيت آن ، قطر لوله و درجه حرارت محيط

خارجي باشد ديگر لزومي به كندن بي وارده فقط به نوار يچه آسچنان. دارد ) نوار نرم اتصاالت آسانتر دكاربرلحاظ

. نوار زيرين نبوده و فقط كافي است كه قسمت آسيب ديده با همان نوار خارجي تعمير گردد

. آزمايش مجدد پوشش تعويض شده با دستگاه منفذ ياب ضروري است

گرمـ عايقكاري 3 OVER THE( طريقه روي كانال به طور كلي در پروژه هاي خطوط لوله انتقال عايقكاري گرم بايستي به 3ـ1

DITCH COATING ( انجام شود مگر در مواردي از پروژه ها و يا قسمت هاي خاصي از يك پروژه كه

پيش بيني شده باشد كه در اين صورت ) YARD COATING( عايقكاري گرم ضرورتاً به طريقه كارگاهي

. رديد مراتب در شرايط خصوصي و شرح مختصر كار پيمان ذكر خواهد گ

) : OVER THE DITCH COATING( عايقكاري گرم بر روي كانال 3 - 2

: وسايل مورد نياز اين نوع عايق كاري به شرح زير مي باشد 3- 2- 1

الف ـ دستگاه تميز كاري و پرايمر زني متحرك

ب ـ دستگاه قير پاشي و نوار پيچي متحرك

سنج مناسب براي كنترل درجه حرارت ، بهمزن مكانيكي و مخزن مخصوص قير كه بايد مجهز به حرارت ج ـ

توري مخصوص در محل خروجي مخزن جهت صاف كردن قير مذاب بوده و ترجيحاً داراي ترموستات باشد تا بتواند

. با كم و زياد نمودن سوخت درجه حرارت را ثابت نگهدارد

د ـ وسايل نگهدارنده و باالبرنده دستگاههاي عايقكاري لوله

ه ـ وسايل و لوازم آزمايش پوشش نوار

كيفيت وسائل فوق قبل از شروع عمليات بايد مورد تائيد مهندس يا نماينده او قرار گرفته و در طول مدت عمليات

. اجرائي همواره كيفيت آنها ثابت و قابل قبول باقي بماند

شرايط عايقكاري گرم 2- 2- 2

درجه سانتي گراد باالي صفر 5گردوخاكي ، باراني ، مه سنگين و كمتر از الف ـ عايقكاري گرم در هواي طوفاني ،

. مجاز نمي باشد

. ب ـ قبل از عايق كاري بايستي شبنم صبحگاهي از روي لوله ها پاك گردد

چه در اثر تردد ماشين آالت عايق كاري گرد و خاك توليد شود به تشخيص ناظر الزم است قبل از شروع ج ـ چنان

. ات عايقكاري مسير عبور ماشين آالت آب پاشي گردد عملي

. ه ـ ديوارها و كف كانال طبق مشخصات مربوطه آماده لوله گذاري شده باشد

روش عايق كاري گرم 3- 2- 3

. الف ـ ابتدا بايستي گرد و غباري كه روي لوله نشسته است به وسيله جريان هواي فشرده پاك گردد

يله دستگاه تميز كاري برس دار و پرايمر زني متحرك از گل و الي و مواد زائد و تا حد ب ـ لوله بايستي به وس

ممكن پرايمر اوليه تميز شده و بالفاصله پرايمر اندود گردد به طوري كه تمام پستي و بلندي هاي ناشي از جوش

. هاي طولي و عرضي سطح لوله آغشته به پرايمر شده باشد

بايستي روي چاكي هاي تميز و مناسب قرار گيرد و يا توسط دستگاههاي باالبرنده آن قدر ج ـ لوله پرايمر خورده

. و آماده عايقكاري گردد ) اثر انگشت بر روي آن باقي نماند ( نگهداري شود تا پرايمر آن كامالً خشك شده

با مواد خارجي مثل خاك و د ـ قير را بايد بر روي سكوي تميز سيماني محصور و مسقف خرد نمود و از آلودگي آن

وزن تكيه هاي قير خرد شده . غيره چه در حين خورد شدن و چه در هنگام حمل به محل مصرف جلوگيري كرد

. كيلوگرم بوده و در هر حال نبايد از پنج كيلوگرم تجاوز نمايد 2براي ذوب معموالً در حدود

يرهاي مانده از قبل خالي گردد و در پوش آن بايد هميشه مخزن ذوب قير بايد روزانه بازرسي شده و داخل آن از ق

. كامالً بسته باشد

قطر چشمه شبكه هاي صافي كه در قسمت خروجي مخزن قير نصب شده و قير مذاب از آن عبور مي نمايد نبايد

. ميلي متر باشد 1/ 5بيش از

شرايط كار با قير ذغالي سنگي بايد بر . كار كند در تمام مدت گرم كردن و قير پاشي ، بهم زدن دستگاه بايد مرتباً

الزم است كه قير و پرايمري كه در هر مقطع از كار به . اساس مشخصات فني پيشنهادي كارخانه سازنده قير باشد

. لوله زده مي شود از يك كارخانه سازنده باشند

. انجام دهد اًـ ماشين عايقكاري بايد بتواند عمليات نوار پيچي و قير پاشي راتوم

ميلي متر و در 2/ 4ـ حداقل ضخامت قشر پوشش قيري بايستي در عايقكاري يك اليه با يك نوار داخلي

) دواليه قير و دو اليه نوار داخلي ( ميلي متر و در عايق كاري دوبله 4عايقكاري دو اليه قير با يك اليه نوار داخلي

. ميلي متر باشد 6حدود

فذ آن عبور از ميان منابوده و قير ذوب شده به خوبي ) FIBER GLASS( كه از نوع پشم شيشه ـ نوار داخلي

. مي نمايد ، بايد در وسط قشر قير قرار گرفته و در تماس با سطح لوله و يا نوار خارجي نباشد

ر داخلي و بدون ـ نوار خارجي كه خود از پشم شيشه آغشته به قير ذغال سنگي است مي بايستي همزمان با نوا

با عرض حاشيه اي از نوار كه بايستي در موقع ) OVER LAP(رو به هم پيچي . چين و چروك پيچانده شود

اينچ و يك اينچ براي لوله 12عايقكاري بر روي نوار زيري خود قرار گيرد حداقل نيم اينچ براي لوله هاي تا قطر

. اينچ و باالتر مي باشد 16هاي به قطر

درجه سانتي گراد بوده و تحت 250تا 230ه حرارت كاربرد قير با توجه به درجه حرارت محيط بايد بين ـ درج

. نتي گراد تجاوز ننمايد در غير اين صورت غير قابل استفاده خواهد بود درجه سا 260هيچ شرايطي از

درجه سانتي گراد 205ذاب به ـ در صورت توقف طوالني عمليات عايق كاري الزم است درجه حرارت مخزن قير م

. تقليل داده شود

) : DOUBLE COAT &DOUBLE WRAP( عايق كاري دوبله 3- 2- 4

. براي عايق كاري دوبله ابتدا بايستي طوقه مربوط به نوار پيچي دوبله به دستگاه نوار پيچي افزوده شود

در قسمتهائي از خط لوله از جمله در محلهاي تقاطع با كانال هاي آب ، نهرها ، رودخانه ، باتالقها ، و همچنين

. نقاطي كه در نقشه ها تعيين شده است عايقكاري دوبله به شرح زير انجام خواهد گرفت

عايقكاري نمود ، بدون نوار خارجيابتدا پس از پرايمر زني بايد لوله را با يك اليه قير و نوار پشم شيشه داخلي

سپس در حالي كه اليه قيري كامالً سرد نشده است بايستي با اليه ديگري از قير و نوار داخلي و خارجي عايقكاري

شش بايستي كامالً به لوله بچسبد و به طور ن نوع پويميلي متر بوده و ا 6ضخامت پوشش دوبله بايد حداقل . شود

. ر گونه عيب و نقصي باشد يكنواخت و عاري از ه

: آزمايشات پوشش لوله 3- 3

: انجام آزمايشات و بازرسي هايي كه بايد در حضور ناظر و يا توسط وي بر روي لوله انجام شود به شرح زير مي باشد

مبني بر حصول اطمينان از عدم وجود چين و چروك ، صحت مقادير رويهم ( الف ـ بازرسي عيني و ظاهر پوشش

) . چي نوارها و ضخامت پوشش پي

) : HOLIDAY DETECTOR( آزمايش با دستگاه منفذياب نوار ب ـ

ـ به منظور يافتن نواقص پوشه لوله ، اين آزمايش بايد در صدر در صد سطح لوله پوشش دار با دستگاهي كه قبالً

. مورد تاييد قرار گرفته است انجام گيرد

سرعت حركت الكترود دستگاه . كيلو ولت بايد تنظيم گردد 15الي 8پوشش بين ولتاژ آزمايش بسته به ضخامت

اين آزمايش بايستي قبل از خواباندن لوله در كانال . متر در ثانيه باشد 0/ 3منفذ ياب بر روي لوله نبايد بيش از

. انجام شود

از خط لوله را مورد آزمايش مجدد با دستگاه چه ناظر الزم بداند بخشي تقرار لوله در داخل كانال ، چنانـ پس از اس

. پيمانكار موظف است آن قسمت را در حضور ناظر آزمايش نمايد . منفذ ياب قرار دهد

ج ـ آزمايش چسبندگي پوشش

سانتي گراد باشد به وسيله كارد تيزي دو شيار عمقي موازي و يك شيار عمود 25تا 5در حالي كه حرارت لوله بين

شيارهاي موازي بوجود آمده بايد از همديگر چهار سانتي . ر موازي بر روي پوشش لوله بايد به وجود آورد بر دو شيا

بايد پوشش ميان مستطيل بوجود آمده را از سپس بوسيله كاردك . ند شمتر فاصله و تا سطح لوله عمق داشته با

كرد پوشش ميان دو شيار موازي را از سطح يك سر از سطح لوله جدا نموده و با زاويه اي عمود به سطح لوله سعي

اگر پوشش كامالً و به آساني جدا نشود و قسمتي از آن به لوله بچسبد پوشش انجام شده مورد تاييد . لوله جدا كرد

. خواهد بود

تعمير پوشش لوله 3- 4

نحوه تعمير آنها به . عيوبي كه در اثر آزمايش لوله مشخص مي شوند آن قسمت از پوشش لوله بايستي تعمير شود

: شرح زير مي باشد

در اين . الف ـ عيوب پوشش لوله ممكن است قابل رويت نبوده ولي دستگاه منفذ ياب وجود عيب را مشخص نمايد

. گونه موارد با افزدون يك اليه قير و نوار داخلي و خارجي پوشش لوله به طور محيطي مرمت ميگردد

بسته به وسعت آن يا نظر ناظر به يكي از دو ) لپيدكي ـ كنده شدن ( ل رويت باشد ب ـ عيوب پوشش لوله كه قاب

. روش زير تعمير مي گردد

: تعمير موضعي - 1

كه با برداشتن قسمت معيوب از تمام محيط لوله و پخ زدن لبه هاي آن با كاردك و پوشاندن آن قسمت به عالوه

. و يك و يك اليه قير و نوار داخلي و خارجي انجام مي گيردد سانتي متر از هر طرف با اندود پرايمر 10

) : YARD COAT & WRAP( عايقكاري گرم در كارگاه 3- 5

. نجام مي شود عمليات عايقكاري گرم در كارگاه سر پوشيده و بر روي هر شاخه از لوله ا 3- 5- 1

. شكاري عايقكاري نگردد نزده سانتي متر از هر سر شاخه لوله جهت عمليات جو الزم است پا

: ـ دستگاههاي مورد نياز اين نوع عايقكاري به شرح ذيل مي باشد

الف ـ دستگاه تميز كننده و پرايمر زني ثابت

ننده و جلو برنده لوله ب ـ دستگاه گردا

ج ـ دستگاه قير پاشي و نوار پيچي ثابت

د ـ وسايل و لوازم آزمايش پوشش نوار

. ، وسايل و ابزار مخصوص جا به جائي و حمل و نقل لوله هاي عايقكاري شده ه ـ ماشين آالت

مشخصات مخزن مخصوص قير ، شرايط و روش عايقكاري يك اليه و دو اليه ، آزمايشات پوشش لوله و نحوه تعمير

يد صرفاً در نقاط معيوب عيناً مشابه مشخصات مشروحه در بخش عايقكاري گرم بر روي كانال بوده و مسائلي كه با

: مورد عايقكاري گرم در كارگاه رعايت شود به شرح زير مي باشد

قبل از انجام عايقكاري بايستي از فاسد شدن پرايمري كه به لوله ها اندود شده است اطمينان حاصل نمود ، الف ـ

ل اطمينان ضروري عمر مفيد اين پرايمرها عمالً حدود چهار هفته است اما به هر حال انجام آزمايش جهت حصو

چه بتوان پرايمر بر روي يك صفحه كاغذ است كه چناناست ، اين آزمايش شامل تراشيدن مقداري پرايمر از لوله

. تراشيده را به صورت گلوله در آورد نشانه فاسد نشدن آن محسوب مي گردد

له پوشش شده با پاشيدن محلولي ب ـ بالفاصله و در حين عمليات عايقكاري و قبل از جا به جائي آن بايد سطح لو

: با تركيب زير سرد شود

ليتر 100ـ

كيلوگرم آهك زنده 30ـ

ليتر روغن بزرگ 2ـ

كيلوگرم نمك طعام 2ـ

: نگهداري و حمل و نقل لوله هاي پوشش دار 3- 5- 2

لوله ها مستقيماً با در صورت چيدن. لوله هاي پوشش شده نبايد مدت زيادي در زير تابش خورشيد نگهداري شود

ارتفاع لوله هاي چيده شده بايد به حدي باشد تا وزن لوله ها باعث فشرده شدن . يكديگر تماس نداشته باشند

هنگام باال بردن و حمل لوله ها بايد از تسمه هاي غير فلزي با عرض كافي . پوشش قيري و تغيير شكل آن نگردد

. استفاده شود

: ندها پس از جوشكاري لوله در كنار كانال عمليات عايقكاري سر ب 2- 5- 3

ـ پس از جوشكاري لوله ، مي بايستي قطعات سر باره جوش كنده شود و پس از اين كه با ماشين شن ريزي

)SAND BLASTING MACHINE ( متحرك تميز و زنگ زدائي گرديده و گردگيري و پرايمر زده شده به

. از نوع قيري است عايقكاري گردد وسيله نوار پالستيكي مخصوص كه چسب آن

سانتي متر نوار خارجي پوشش لوله در طرفين محل جوشكاري شده كامالً كنده 15نجام اين كار بايد حدود جهت ا

در مرحله بعدي الزمست سطح . شود و سطح قير به سمت محل جوشكاري شده به وسيله كاردك شيب داده شود

ه وسيله پرايمر مخصوص نوار پالستيكي با برس آغشته گردد ، در اين مورد قير و سطح لخت لوله و محل جوش ب

. بايد كامالً دقت نمود كه از پرايمر قير لوله اشتباهاً استفاده نشود

به طوري كه فقط اثر انگشت بر روي آن باقي بماند الزمست با نوار پس از اين كه پرايمر زده شده نسبتاً خشك شد

. وسيله دست عايقكاري گردد مخصوص فوق الذكر به

. درصد عرض نوار به كار رفته باشد 50نوار بايستي برابر ) OVER LAP( هم افتادگي يهم پيچي با رويمقادير رو

. ـ محل زانوها ، انشعابات ، در پوشه هاي ته لوله و غيره نيز الزمست با روش مشروحه در فوق عايقكاري گردد

و قبل از خواباندن لوله در ترانشه الزمست يكبار ديگر با حضور ناظر ، آزمايش با دستگاه كاري ـ پس از تكميل عايق

HOLIDAY DETECTORمنفذياب كيلو ولت بايد انتخاب شود و 15تا 10مقدار ولتاژ آزمايش . به عمل آيد

مخصوص فوق الذكر در صورت پيدا شدن نواقصي در پوشش لوله الزم است عمليات ترميم پوشش با استفاده از نوار

و نقاط تعمير شده براي بار دوم با دستگاه SERV Y/WRAPكه اليه حسب آن از نوع قيري است انجام شود

. منفذياب آزمايش گردد

عايقكاري شيرآالت و اتصاالت آنها -4 : عايقكاري شيرآالت و اتصاالت مدفون در خاك 4- 1

تميز كاري كامل نباشد بايد پس از ) PRE COATED( خانه اي چه اين شير آالت داراي پوشش عايقي كارچنان

% 50و با رو به هم پيچي ) PETROLATUM( با پرايمر و نوار نرم مخصوص موسوم به نوار سطح آنها

. عايقكاري شوند

: عايقكاري شير آالت و اتصاالت داخل حوضچه ها 4- 1

اين . با رنگ قيري از نوع ماستيك عايقكاري شوند اين شير آالت پس از تميز كردن با برس سيمي بايستي

. عايقكاري بايد در سه اليه و در فواصل زماني چهار ساعت براي هر اليه انجام گيرد

: عايقكاري محل اتصال شيرها به لوله 4- 3

. محل اتصال شيرهاي مدفون در خاك به لوله را بايد توسط نوار پالستيكي مخصوص ، عايقكاري نمود

):ROCK SHIELD(استفاده از نوار سخت 4- 4

. قسمت هايي از لوله كه از نقاط صخره ايي و سنگالخي عبور مي نمايد -

.الزم است عالوه بر نوار خارجي با يك اليه از نوار سخت نيز پوشش شود

پوشش بتني شود در صورت كاربرد وزنه هاي سيماني بر روي لوله يا قسمت هايي كه لوله بايستي به طور ممتد -

الزم است به منظور جلوگيري از صدمه ديدن عايق لوله ، بين وزنه با بتن سيماني و پوشش خارجي لوله، از يك

.نوار سخت خارجي استفاده گردد) به تشخيص ناظر ( اليه يا دو اليه

آزمايش كيفيت پوشش لوله هاي مدفون در خاك در موقع تحويل گرفتن لوله از - 5

:)COATING RESISTANCE TEST( ر پيمانكا :روش آزمايش 5- 1

از ساير قسمت ها از نظر الكتريكي ابتدا بايد مطمئن شد كه فلنج ها و اتصاالت عايق كه شبكه تحت آزمايش را

ن بايد تمام قسمت هاي شبكه تحت آزمايش ، تداوم آوه بر عال. عايق مي نمايند و بطور صحيح نصب شده باشد

.ته باشند الكتريكي داش

سولفات مس بايد اندازه _پتانسيل لوله نسبت به زمين را با دستگاه پتانسيومتر و با ولت متر و با الكترود مس 5- 2

.گيري نمود

. روز براي برقراري ولتاژ پالريزاسيون انتظار كشيد 3ركتيفاير موجود در شبكه را بايد روشن نمود و مدت 5- 3

نسبت به زمين بايد وقتي كه ) محل اتصال كابل منفي به لوله ) ( DRAIN POINT( پتانسيل لوله در محل

ولت تنظيم گردد 2/ 1ولت و وقتي كه عايقكاري از نوع گرم باشد بر روي 1/ 5عايقكاري از نوع سرد باشد بر روي

اير و ايستگاه كاتدي مي توان در صورت نبودن ركتيف. مقدار ولت و آمپر خروجي ركتيفاير را بايد اندازه گيري نمود

از مولد برق جوشكاري و يا باطري اتومبيل و به عنوان بستر آندي از يك شاخه لوله قراضه لخت در زمين استفاده

. سيكل مدت خاموشي سه دقيقه و روشن بودن ركتيفاير يك دقيقه مي باشد . نمود

: الكتريكي پوشش محاسبه مقاومت 5- 4

: شش از رابطه زير بدست مي آيد مقاومت الكتريكي پو

)U1 – U2 (S =R

I R مقاومت الكتريكي پوشش بر حسب اهم متر مربعOHM.m²

S ²سطح كل خط لوله شبكه مورد آزمايش بر حسب متر مربع)m (

U پتانسيل دورترين نقطه خط لوله شبكه در حالت خاموش ركتيفاير بر حسب ولت نسبت به زمين مجاور .

U تانسل دورترين نقطه خط لوله شبكه در حالت روشن بودن ركتيفاير بر حسب ولت نسبت به زمين مجاور پ .

I مقدار جريان خروجي ركتيفاير بر حسب آمپر .

مقدار مقاومت الكتريكي پوشش با كيفيت اجراي عايقكاري رابطه مستقيم دارد بدين معني كه هر اندازه پوشش

حداقل ميزان قابل قبول كارآئي پوشش در مورد . باشد مقاومت پوشش بيشتر خواهد شد ون منفد ديكپارچه تر و ب

مي باشد اما در مورد خطوط لوله شبكه هاي شهري به دليل وجود كابلها و خطوط لوله % 98خطوط لوله انتقال

درصد كارآئي زير زميني و ساختمان فلزي كه موجب هدر رفتن قسمتي از جريان حفاظت كاتدي خواهد شد اين

. فرض مي شود % 95اجباراً

: تعين ميزان كارآئي پوشش 5- 5

خطوط لوله يا شبكه در حالي كه پتانسيل دورترين ) I( جهت انجام اين كار الزم است ابتدا ميزان تراكم جريان

S

منظور شده در طراحي اوليه كه I (8( ولت باشد محاسبه و سپس با توجه به تراكم جريان 85/0شبكه نقطه S

. در دفترچه طراحي حفاظت كاتدي ذكر شده است با جدول شماره يك مقايسه گردد

.بكه را به دست مي دهدمتداول در طراحي حفاظت كاتدي خطوط لوله و ش) I( اين جدول مقدار تراكم جريان

S

در اين مقايسه اضافه تراكم جريان نسبت به مقادير جدول نشانگر كيفيت پائين تر پوشش و كسري آن نشانه

. كيفيت بهتر آن نسبت به درصدهاي كارآئي مربوطه خواهد بود

: جدول شماره يك

بر حسب مقدار متوسط تراكم جريان

MA 95براي خطوط لوله شبكه با%

M2 % ) I 5( كارآئي پوشش

S

MAمقادير متوسط تراكم بر حسب

M2 % 98براي خطوط لوله انتقال با

% ) I 2( كارآئي پوشش

S

بر حسب مقدار متوسط تراكم جريان

MA براي لوله فوالدي بدون

M2 ) I( پوشش طراحي اوليه

S

25 /1 1

75/0 5 /0

25 /0

5/0 4/0 3/0 2/0 1/0

25 20 15 10 5

ف است در صورت عدم حصول نتايج قابل قبول در جهت رفع اشكاالت و نواقص پوشش اقدام نمايد و پيمانكار موظ

. آزمايشات را تا بدست آوردن نتايج مطلوب ادامه يابد و از طريق مهندس يا نماينده او به تائيد بازرسي فني برسد

متوسط تراكم جريان در آئي آن و مقدارجزئيات اين آزمايشات و نتايج آن بر اساس مقاومت الكتريكي پوشش و كار

. واحد سطح محاسبه و به صورت جلسه تحويل و تحول پروژه ضميمه گردد

تهيه و تدارك وسائل مورد نياز و انجام آزمايشات كه با نظارت ناظر يا نماينده بازرسي فني از طريق مهندس يا

. نماينده او خواهد بود ، به عهده پيمانكار مي باشد

عبور از موانع و تقاطع ها

ـ كليات 1

پيمانكار موظف است كليه وسايل و دستگاههاي مورد نياز براي انجام كارهاي مربوط به عبور از موانع را كه در سر

: راه خط لوله قرار دارند به خصوص براي موارد زير تهيه نمايد

وني براي عبور لوله از روي رودخانه ها يا دره ها يا زمين ـ وسائل ساختن پايه هاي فلزي يا بتوني يا فونداسيونهاي بت

. هاي پست

. و حمل و نقل خاكهاي اضافي ) ماشين و دستي ( ـ وسائل عمليات حفاري و تونل زني

. ـ وسائل گذاردن لوله و متعلقات ، كنترل و آزمايش آن

. ـ وسائل حفاظت از لوله و عايق آن

. نعي كه از آنها عبور مي شود و هم چنين محوطه اطراف آنها ـ وسائل حفاظت و تقويت موا

. ـ وسائل پر كردن كانال

. ـ وسائل بازسازي زمين

. خط لوله در مسير خود ممكن است با موانع و تقاطع هائي به شرح زير برخورد نمايد

تقاطع با موانع هوائي -2در اين تقاطع ها . وط انتقال نيرو و خطوط مخابراتي باشد تقاطعهاي هوائي مي توانند عبور خط لوله از زير خط

بايستي فاصله كانال لوله از دكل خط انتقال نيرو دكل مخابراتي رعايت گردد و به عالوه پيش بيني ايمني الزم به

در صورتي كه جهت حفر كانال در اين قسمت ضرورت داشته باشد كه از مواد منفجره استفاده شود . عمل آيد

رعايت . جار بايستي طوري انجام گردد كه هيچ گونه صدمه اي به خطوط انتقال نيرو و مخابرات وارد نشود انف

. مقررات حريم و ايمني مصوب شركت ملي گاز ايران در اين مورد الزامي مي باشد

تقاطع با موانع زميني 3اهه و كانال ، مسيل ، جاده درجه دو ، بزرگراهها و تقاطعهاي زميني مي توانند عبور خط لوله از رودخانه يا آبر 3- 1

. نجام گردد عبور از هر يك از موانع فوق الذكر بايستي مطابق نقشه اجرائي مربوط به آن ا. راه آهن و غيره باشد

رتي در صو. نجام مي گردد عبور از موانعي كه نصب غالف در تقاطع با آن موانع الزامي مي باشد با حفر تونل ا 3- 2

كه مجوز حفاري امكان لوله گذاري با غالف را به طريق حفر كانال مجاز بداند در اين صورت حفر كانال بايد با تائيد

. مهندس يا نماينده او بالمانع خواهد بود

پيمانكار موظف است قبل از آغاز عمليات اجرائي عبور از تقاطع ها ، محل وجود احتمالي تاسيسات زيرزميني 3- 3

با كاربرد روش ها يا وسائلي از قبيل دستگاه التراسونيك يا حفر چاله هاي آزمايشي با مراجعه به سازمان هاي آب را

. و برق و غيره مشخص نمايد

به منظور كاهش مدت زمان كارها و ايجاد كمترين اختالل براي استفاده كنندگان بايستي با توجه به نوع موانع 3- 4

عبور از آنها انتخاب شود رعايت توصيه هاي مندرج در مجوزهاي صادره از طرف مقامات مناسب ترين زمان براي

اين توصيه ها ممكن . جاده ها ، ساختمان ها ، و تاسيسات زير زميني الزامي است يذيصالح و يا صاحبان خصوص

. احتياطي ديگر باشد است شامل نحوه وقفه در ترافيك چگونگي عبور از موانع و نحوه بازسازي مسير و اقدامات

عبور از جاده ها ، بزرگراه ها بايد در تاريخ و مدت زمان و دستورالعمل توافق شده با مقامات پليس و وزارت راه 3- 5

. و نصب وسائل الزم از قبيل عالئم راهنمايي و چراغ چشمك زن انجام گيرد با رعايت مسائل ايمني

غالف زابق نقشه هاي اجرائي داده شده انجام گرديده و در صورتي كه اعبور لوله با حفر تونل مي بايست مط 3- 6

. محافظ استفاده مي گردد رعايت نكات زير الزامي مي باشد

پيمانكار موظف است قبل از شروع به حفر تونل در هر تقاطع محل آن را بازرسي نموده و اندازه هاي الزمه را براي

. خواباندن لوله و غالف تعيين نمايد

. طول تونل حفر شده بايد طوري باشد كه لوله نوار پيچي شده بدون صدمه در تونل قرار گيرد

پيمانكار مسئول حفاظت از تاسيسات روي تونل بوده و بايد كليه عمليات الزم در جهت تقويت اين تاسيسات از

و ) BRACING( بست زدن ) SHEETING PILES( سپر كوب ) PROPPING( قبيل تخته بندي

. را انجام دهد ) PROPPING( شمع زني

در مواردي كه حفاري تونل به صورت دستي و يا به صورت مكانيكي انجام مي گردد و حفره خالي در مسير به جا

2و 1مي ماند كه موجب ريزش خاك اطراف خواهد شد اين حفره خالي بايد با تزريق مالت ماسه سيمان به نسبت

. ا نماينده او پر شود با تائيد مهندس ي

ـ قطر غالف فوالدي بايد مطابق اندازه مشخص شده در نقشه ها انتخاب گردد غالف بايد نسبت به نفوذ آب كامالً ،

. عايق شده و در خط مستقيم جوش داده شود بدون آن كه در سطح داخلي آن برآمدگي نيز بوجود آيد

طول لوله كه در غالف جاي مي گيرد بايد دوبله نوار . اه آهن امتداد يابد ـ غالف بايستي تا انتهاي حريم جاده ها با ر

. پيچي شده و تا يك متر از هر سر غالف ادامه يابد

. بايد بر اساس نقشه ها و روي لوله نوار پيچي شده بسته شوند ) THINSULATORES( مقره ها

ر از سطح مقره ها باشد بايستي قسمت اضافي آن چه طول پيچ هاي مربوطه بلندتـ پس از بستن مقره ها چنا ن

. بريده شود تا از تماس آن با غالف جلوگيري به عمل آيد

بالفاصله پس از . ـ هنگام قرار دادن لوله در داخل غالف بايد احتياط شود تا صدمه اي به نوار عايق وارد نگردد

بايد نصب شده و توسط تسمه هاي ) END SEAL( استقرار لوله در داخل غالف پوششهاي الستيكي انتهاي آن

. فوالدي زنگ نزن محكم شوند

ـ در دو طرف غالت بايد لوله هاي هواكش مطابق نقشه اجرائي مربوطه نصب شود به مجرد تكميل تقاطع ، پيمانكار

ه رديابي و به و هر نقصي كه در عايق مشاهده گرديدموظف است آزمايشات مربوط به عايق الكتريكي را شروع نموده

. نحو مورد تاييد مهندس يا نماينده او تعمير نمايد

غالف يا لوله در زمان عمليات بايد دقت كافي به عمل آيد تا از نفوذ خاك ، آب ، گل و يا چيزهاي ديگر به داخل

يا غالف آن را چه آب به داخل غالف يا لوله وارد شده باشد بايد با بلند كردن يك طرف لولهجلوگيري شود ، چنا ن

تخليه نموده و تا زماني كه سطح داخلي آن بر طبق نظر مهندس يا نماينده او خشك نشده است كار ادامه نخواهد

. يافت

عبور لوله با حفر كانال 3- 7

لوله گذاري با غالت محافظ در محل تقاطع جاده ها بايد با توافق مقامات مربوطه در دو قسمت و يا با ايجاد جاده

مقررات خاكبرداري . نحرافي مورد تاييد مقامات ذيصالح انجام گيرد به طوري كه عبور ترافيك را دچار وقفه ننمايد ا

يا خاكريزي و مرمت جاده ها مندرج در اين مشخصات فني بايستي رعايت شود و پيش بيني هاي الزم را در موقع

محافظ و سطح جاده كه روي نقشه هاي اجرائي قل فاصله الزم بين غالف تا حدا. خاكبرداري به عمل آورد

. مشخص گرديد و يا از مهندس يا نماينده او تعيين مي شود تامين گردد

بر طبق نقشه هاي اجرائي مربوطه و با ) دستي يا مكانيكي ( تقاطع لوله با راه آهن مي بايست با حفر تونل 3- 8

. گردد انجام 3 - 6رعايت دستورالعمل هاي مندرج در مجوز و بند

در محل هايي از خط لوله كه روي نقشه هاي پالن و پروفيل اجرائي عبور از مانع بدون نصب غالف محافظ 3- 9

نحوه عبور از موانعي كه در نقشه ها منعكس نشده . درج شده باشد ، عبور از آن مانع بدون غالف اجرا خواهد شد

. است با نظر مهندس يا نماينده او مشخص خواهد شد

عبور لوله از زير آبروهاي جاري -4نظير ( در آبروهايي كه طبق نقشه هاي اجرائي مربوطه عبور لوله با حفر كانال در كف آنها انجام مي گردد 4- 1

پيمانكار مي بايست روش اجراي آن و هم چنين ماشين آالت و ) رودخانه ها ، مسيلها و كانال هاي آبرو و غيره

. ائل مورد لزوم را جهت تصويب به مهندس يا نماينده او ارائه دهد وس

ابعاد كانال هاي مورد لزوم براي لوله گذاري در چنين مسيرهائي بايد طبق نقشه هاي اجرائي مربوط بوده ولي 4- 2

. در هر حال حداقل عمق آن كمتر از دو متر از روي لوله نخواهد بود

ن خم سرد و يا خم هاي پيش ساخته در بين خم هاي شيب دار در تقاطعها به كار برد 4 - 3

)SAG BENDS , OVER BENDS ( دو طرف تقاطع مجاز نخواهد بود .

و در جاهايي كه طبق نقشه ) گرم و يا سرد بستگي به مورد ( لوله به طور دوبله بوده يدر تقاطع پوشش رو 4- 4

رده شود قبل از نصب وزنه هاي بتوني بايد از نوارهاي مخصوص هاي مربوطه مي بايست وزنه هاي بتوني به كار ب

)ROCK SHIELD ( استفاده نمود .

عبور لوله از زير آب - 5

نظير مرداب ها ، بركه هاي آبي ، ( نها غير قابل انحراف مسير باشد آهرگاه لوله در مسير خود به مناطقي كه آب در

، پيمانكار موظف است ماشين آالت مورد لزوم را تهيه و نحوه و زمان برخورد نمايد) رودخانه هاي بزرگ و غيره

. اجراي آن را جهت تاييد به مهندس يا نماينده او را ارائه نمايد

. پيمانكار بايد كانال زير آب را با ابعاد نشان داده شده در نقشه ها حفر نمايد

قرار يابد پيمانكار موظف است ابعاد كانال را در زيرآب در صورتي كه لوله بايستي در زير آب و در كانال است 5- 1

. چنان حفر بنمايد كه لوله در عمق مشخص شده در نقشه اجرائي قرار بگيرد

قاطع ، در طرف ت) SAG BENDS( به كار بردن خم سرد يا خم هاي پيش ساخته در بين خم هاي شيب دار

اب نمايد مي توان با اجازه مهندس يا نماينده او از خم هاي چه ضرورت عملياتي ايجمجاز نخواهد بود ولي چنا ن

جهت زير آب استفاده نمود مشروط به اين كه هنگام خواباندن لوله از روش كشيدن ) COLD BENDS( سرد

. استفاده نگردد

ه گاه براي يا كشيدن لوله بيشترين حايل و تكي كانال بايد به طريقي احداث گردد كه در زمان خواباندن و 5 - 2

. لوله بوجود آيد

به مجرد اين كه لوله در كانال قرار گرفت پيمانكار بايد اندازه گيريهاي الزم را براي تعيين موقعيت و طول قسمت

متر باشد بايد به ترتيبي كه مورد قبول 5معلق آن در زير آب انجام دهد ، هر قسمت معلق كه طول آن بيش از

. د ترميم گردد مهندس يا نماينده او باش

لوله هاي مورد استفاده در تقاطعهاي زيرآبي بايد بر اساس مشخصات فني كه براي لوله هاي زير زميني اعمال

مگر آن كه خالف آن در نقشه ها مشخص شده باشد موقعي كه در نقشه ها . مي گردد تميز شده و عايقكاري گردد

COAL( ره نوارپيچي شود و به عالوه در جايي كه استفاده از غالف بتني مسلح درخواست شده ، لوله بايد دوبا

TAR ENAMEL ( ميلي متري 2/ 5تصريح شده بايستي به لوله يك اليه )COAL TAR ENAMEL (

چه لوله با هوا پر شده ضخامت آن به ميزاني باشد كه چنا نغالف بتوني بايد از مصالح تائيد شده بوده و . زده شود

كيلو گرم بر متر خنثي نموده و لوله 60برابر ) NEGATIVE BOUYANCY( رشميدس منفي باشد نيروي ا

. در ته بستر بخوابد

ن كه شاخه لوله هاي عايق شده پوشش بتني گرديد ، به يكديگر جوش مي شوند و پس از بزرسي جوش و آ پس از

طوري كه پوشش بتني يكنواختي عايق بندي و محل جوش اطراف آن قالب گيري شده و بتن ريزي مي شود به

. حاصل گردد

بتن مصرفي براي مفاصل داراي شن و ماسه با اندازه هايي كه براي لوله عايق شده استفاده مي شود خواهد بود ولي

. در هر حال مي توان از سيمان زودگير و مواد اضافه شونده مورد تاييد استفاده نمود

. ت بتن عايق صدمه ديده باشد بايد به طريق زير آن را تعمير كرد ضخام% 25در صورتي كه بيش از 5 - 4

سانتي متر مربع باشد بدون تعمير مورد قبول خواهد بود مشروط بر آن كه 900الف ـ اگر مساحت خرابي كمتر از

. پوشش بتني سالم باشد

متر مربع باشد بايد بتن معيوب سانتي 900سانتي متر مربع ولي بيشتر از 2500ب ـ اگر مساحت خرابي كمتر از

. ماسه و سيمان تعمير كرد 1: 3را برداشته و سپس آن را با مخلوط

سانتي متر مربع باشد پوشش بتني كامالً از روي طول قسمت معيوب 2500اگر مساحت خرابي بيشتر از ج ـ

. خواهد شد برداشته شده و پوشش جديد به طريقي كه در اين مشخصات فني تصريح شده ساخته

ميلي متر بوده و طول آنها در پيرامون لوله بيش 3د ـ بنا به تشخيص مهندس ناظر تركهايي كه عرض آنها بيش از

سانتي متر طول را بايد با تعريض ترك به 30درجه ادامه دارد و يا تركهاي ديگر با هر عرض و بيش از 180از

. ماسه و سيمان و با استفاده از وسائل چوبي تعمير نمود 1: 3سانتي متر و پر كردن آن با مخلوط 2حداقل

چه براي استقرار لوله در زير آب ، كشيدن آن ظروري باشد پيمانكار موظف است هنگام كار نكات زير را چنا ن 5- 5

. رعايت نمايد

ييقكه به خط لوله جوش مي شود وصل شود بطر PULLING HEADالف ـ سيم بكسل كشنده لوله به يك

كه در موقع كشيدن تنش خمشي وارد به لوله بيش از حد مجاز نگرديد ، و كليه جوش هاي روي لوله بايد به وسيله

. راديو گرافي آزمايش گردند

. ب ـ روش كشيدن لوله به طريقي است كه امكان كشيده شدن لوله به كف آبرو وجود نداشته باشد

و در محل خود ، مسئوليت اجراي صحيح روش كار تماماً به عهده پيمانكار در زمان استقرار لوله در زير آب 5 - 6

. است

ات آنرا قبالً براي تاييد در اختيار مهندس يا ئيروشي كه پيمانكار قصد بكار گرفتن آنرا دارد بايد كليه جز 5- 7

مربوط به بارها ، حد اكثر يات بايد شامل دستگاههاييكه استفاده مي شود محاسبات ئاين جز. نماينده او قرار دهد

ديگري كه ناظر در خواست نمايد خواهد بود، در زمان كشيدن نجام عمليات و هر اقدام فشارهاي خمشي،زمان ا

داكثر تنش تسليميح% 50وگذاردن و يا پايين آوردن لوله در محل خود تنش حاصله در لوله نبايد از

)YELD STRESS ( تجاوز نمايد.

.يل شدن لوله گذاري كانال بايد پر شود به ترتيبي كه سطح آبرو به وضعيت اوليه خود برگردد پس از تكم 5- 8

لبه هاي آبرو بايد به انحناي اوليه خود ترميم و كوبيده شده و عمليات حفاظتي لبه آبرو ها بر اساس نقشه ها و به

. رضايت مهندس يا نماينده او انجام شوند

با ) SWAMP WEIGHT( شه ها پيمانكار موظف است وزنه هاي مخصوص مرداب در صورت تصريح در نق 5- 9

.طرح تاييد شده در فواصل و انواعي كه در نقشه ها تعيين شده و به رضايت مهندس يا نماينده او نصب نمايد

نچه طبق نقشه ها لوله بايد با پوشش سيماني در كف رودخانه خشك گذارده شود، در صورت تاييد چنا 10-5

.مهندس يا نماينده او پيمانكار مي تواند بتن را در محل بريزد

پيمانكار موظف است در محل تقاطع خط لوله با جريان هاي آب كه امكان شسته شدن روي لوله وجود دارد 11-5

الي پايين دست لوله در جهت جريان آبرا سنگ چين نموده و يا ديواري بتني را طوري احداث نمايد كه اوالً لبه با

آن از روي لوله كار گذاشته شده باالتر بوده و ثانياً فاصله آن از لوله طوري باشد كه امكان تعميرات احتمالي بعدي

) . طبق نقشه هاي اجرايي( بدون تخريب ديوار بتوني ميسر باشد

حفاظت كاتدي

: كليات عمليات مشروحه در اين قسمت شامل نصب و راه اندازي تاسيسات و تجهيزات مربوط به سيستم حفاظت كاتدي

. لوله هاي مدفون گاز مي باشد

ـ نصب تاسيسات و تجهيزات در سيستم حفاظت كاتدي با استفاده از جريان تزريقي 1 : حل زير ايستگاه مبدل يكسو كننده شامل مرا 1ـ1

احداث پايه هاي استقرار مبدل يكسو كننده و نصب مبدل بر روي پايه احداث شده بر طبق نقشه استاندارد الف ـ

.نصب مبدل يكسو كننده

هنگام حمل ونقل ونصب پيمانكار موظف است دقت الزم به عمل آورده تا هيچگونه آسيبي به مبدل يكسو كننده

. وارد نشود

از كنتور به ورودي مبدل يكسوكننده و كابل هاي جريان مستقيم) AC(رق متناوب شهري ل باتصال كاب -ب

)DC ( از خروجي منفي ومثبت مبدل يكسوكننده بترتيب به لوله گازو بسترآندي.

.كابل كشي ها بايد بر طبق نقشه استاندارد نصب مبدل يكسوكننده انجام شود

استاندارد به استثناي مواردي كه محل نصب مبدل يكسوكننده در داخل تهيه ونصب حصار ايستگاه طبق نقشه -ج

.حصار ساير تاسيسات پيش بيني شده باشد

نصب اتصال به زمين ايستگاه حفاظت كاتدي طبق نقشه استاندارد اجراي مربوطه به جز در مواردي كه مبدل -د

ه زمين است پيش بيني شده باشد كه در اين يكسوكننده در داخل حصار ساير تاسيساتي كه داراي سيستم اتصال ب

.صورت اتصال به زمين ايستگاه حفاظت كاتدي بايد به سيستم اتصال به زمين موجود وصل باشد

: بستر آندي 1- 2

: بطور كلي بستر آندي شامل انواع زير است

بستر آندي افقي - الف

كار و نقشه استاندارد مربوط نصب مي شوند نوع در اين نوع بستر ، آندها بطور افقي در داخل كانال طبق شرح

.وتعداد آندها در شرح كار مشخص شده است

:بستر آندي از نوع چاه آبي -ب

ندي آبي با استفاده از مته حفاري طبق مشخصات مندرج در نقشه اجراي استاندارد و نقشه شماتيك شماره آچاه

شرح كار و نقشه هاي اجرايي استاندارد در چاه آندي نصب و يك ضميمه حفر و پس از غالف گذاري آندها بر طبق

داد آندها در شرح كار عبايد حدود ده متر باشد نوع وت) از سر چاه( فاصله سطح آب تا اولين آند . تكميل مي شوند

.مشخص شده است

:بستر آندي از نوع چاه خشك -ج

يي استاندارد و نقشه شماري يك ضميمه حفر و پس از چاه آندي خشك با استفاده از مته حفاري و طبق نقشه اجرا

غالف گذاري آندها طبق شرح كار و نقشه اجرايي آن نصب مي شوند پس از انجام كابل كشي هاي الزم اطراف آنها

پر شده و به خوبي كوبيده مي شوند نوع وتعداد آندها ) COCK BREEZE( را بطور كامل با نرمه ذغال سنگ

. شده است در شرح كار مشخص

:جعبه هاي اتصال 1- 3

:اين جعبه ها شامل انواع زير مي باشند

:جعبه اتصال مثبت - الف

ابن جعبه قطر مثبت دستگاه مبدل يكسو كننده را به بستر آندي مرتبط مي سازد اين جعبه در مورد چاه هاي

نقشه هاي . هاي آن نصب مي شود آندي در كنار قسمت فوقاني چاه و در بستر هاي آندي افقي در يكي از دو انت

استاندارد ، محل نصب اين جعبه ها را نشان مي دهند اين جعبه هاي مخصوص چاه هاي آندي از نوع هشت

. ترميناله و جعبه هاي مخصوص بستر هاي افقي از نوع چهار ترميناله مي باشند

. د يات ساختماني و نصب جعبه ها مطابق نقشه هاي استاندارد خواهد بوئجز

: جعبه اتصال منفي -ب

اين جعبه قطب منفي دستگاه مبدل يكسو كننده را به لوله گاز مدفون مرتبط مي سازد و از نظر ساختماني مشابه

.جعبه هاي چهار ترميناله مثبت مي باشند

از تاثير جعبه اتصال مخصوص ارتباط الكتريكي بين دو يا چند لوله تحت حفاظت كاتدي كه بمنظور جلوگيري -ج

جريانهاي سرگردان و تامين يكنواختي جريان هاي حفاظتي روي سيستم هاي مجاور طبق نقشه هاي اجرايي نصب

در محل هايي كه نصب جعبه هاي اتصال اضافي ضروري است در حين اجراي پروژه با نظر مهندس يا . مي شوند

. به اتصال چهار ترميناله مي باشند اين جعبه هاي اتصال از نوع جع. نماينده او تعيين خواهد شد

براي كنترل جريان حفاظت كاتديك يك ايستگاه و يا براي جلوگيري از تاثيرات دو و يا چند سيستم : تبصره

حفاظت از زنگ بر روي يكديگر الزم است درسر راه كابل انتقال جريان و در داخل جعبه اتصال مربوطه يك مقاومت

. تنظيم گردد متغير در مدار آنها نصب و

) : TEST POINT(نقاط اندازه گيري 1- 4

. طراف آن پيش بيني شده است ااين نقاط به منظور اندازه گيري پتانسيل لوله هاي مدفون نسبت به زمين

ميلي 16ميلي متر مربع در شبكه هاي شهري و 10با مقطع ( كابل دسترسي به لوله مدفون از طريق يك رشته

به طول مناسب حاصل مي شود كه يك سر آن در داخل محفظه نقطه اندازه ) ط لوله انتقال متر مربع در خطو

طبق نقشه ) THERMIT WELD( گيري متصل گرديده و سر ديگري آن منحصراً توسط جوش حرارتي

. به لوله اتصال داده مي شود اجرايي استاندارد مربوط به طور مستقيم و غير مستقيم

) INSULATING JOINT( ساخت نقاطي كه ارتباط جريان را در طرفين اتصاالت عايقي الف ـ نقشه اجرائي

. برقرار مي نمايد نيز مشابه نقشه اجرائي ساخت نقاط اندازه گيري مي باشد

محل نصب اين تابلوها را . باشند ) IDENTIFCATION PLATE( كليه اين نقاط بايد داراي تابلوشناسائي

. او تعيين مي نمايد مهندس يا نماينده

ب ـ نقاط اندازه گيري خطوط لوله انتقال كه با عالئم مسير خط لوله تلفيق مي شوند بايد مطابق با نقشه اجرائي

استاندارد تهيه و در محلهاي تعيين شده در نقشه هاي اجرائي مسير خط لوله نصب گردند عالوه بر آن نصب اين

. وله داراي غالف است طبق نقشه اجرائي استاندارد مربوطه الزامي است نقاط اندازه گيري در محل هايي كه ل

: كابل كشي 1ـ5

به اين منظور كانالي به ا بعاد حداقل سي سانتي متر عمق حفر مي . كليه كابلها بايستي در كانال قرار گيرند الف ـ

موده و كابل را كشيد به طوري كه قرقره ازكردن كابلها بايستي قرقره كابل را بر روي سه پايه مستقر نبشود براي

الژ شده و در كف گقبل از گذاردن كابل در كانال بايستي كف و ديوارهاي كانال تميز و ر. بچرخد و كابل باز شود

پس از خواباندن . كانال ماسه نرم ريخته و تسطيح گردد به طوري كه ضخامت ماسه نرم حداقل ده سانتي متر باشد

طول آجر ( ايستي ده سانتي متر ماسه نرم روي كابل نيز ريخته و بر روي ماسه نرم آجر گذاري شود كابل در كانال ب

. و در نهايت كانال با خاك حاصل از حفاري پر گردد ) در عرض كانال قرار مي گيرد

. ب ـ هر خميدگي ، گره و يا خسارت به عايق كابل آن قسمت از كابل را غير قابل قبول خواهد ساخت

. ج ـ به جز آن چه در نقشه هاي مربوطه نشان داده شده هيچ مفصل كابل ديگري نبايد وجود داشته باشد

چه معلوم شود كه مفصل هاي اضافي مورد نياز مي باشد بايد تقاضاي انجام آن به اضافه دالئل توجيهي به چنا ند ـ

. ناظر ارائه گردد و مفصل مورد بحث فقط بنا بر تشخيص و تاييد ناظر انجام خواهد شد

ب و تاييد شده به فواصل مناس) TAGS( ه ـ كليه كابل ها بالفاصله پس از گذارده شدن در كانال بايد با اتيكهاي

. متر و هم چنين در نقاط تغيير مسير عالمت گذاري شود 30

كه از طرف شركت ملي ) SPLINGING KIT( و ـ مفصل سازي كابل بايد با استفاده از مفصلهاي استاندارد

استفاده ) CABLE LUG( گاز به پيمانكار تحويل داده مي شود انجام مي گيرد در محل هايي كه از سر كابل

. مي شود بايد آنها را به طريقي پرس نمود كه كامالً به كابل بچسبد

بوده و ثانياً ) THERMIT WELD( ز ـ اتصال كليه كابلها به لوله هاي گاز بايد اوالً به طريق جوش حرارتي

. ري شوند كليه نقاط اين اتصال به نحو مطلوب با تاييد مهندس يا نماينده او به طور كامل عايق كا

و پرايمر مربوط به آن ) HANDY CAP( عايقكاري اين محل هاي اتصال يا به وسيله كپ پالستيكي مخصوص

و يا با استفاده از نوارهاي پالستيكي و پرايمر آن كه مناسب با عايقكاري اوليه لوله هاي كار شبكه و خط لوله باشد

. انجام مي گيرد

مبدل يكسوكننده ـ تهيه و نصب سايبان براي 2متر از ورقهاي ايرانيت كه به وسيله چهار ستون آهني مناسب 2*2و به ابعاد % 30به شيب نـ تهيه و نصب سايبا

. بر روي فونداسيون بتني مبدل يكسوكننده جهت حفظ آن از تابش مستقيم آفتاب و بارندگي

ي استاندارد نصب سايبان در موارد زير ضرورت ـ رنگ آميزي پايه مطابق مشخصات رنگ آميزي مندرج در نقشه ها

: ندارد

) . مانند پروژه هاي خطوط انتقال ( الف ـ در پروژه هايي كه خود مبدل يكسوكننده داراي سايبان مي باشد

. در داخل اطاقك و يا محل سر پوشيده نصب مي شود ب ـ در مواردي كه مبدل يكسوكننده

سيستم حفاظت كاتدي با استفاده از آندي هاي فنا ـ نصب تاسيسات و تجهيزات در 3

) معموالً از نوع منيزيم كيسه اي ( شونده : نصب آندهاي فنا شده در حفره هاي آندي شامل موارد زير مي باشد

حفر حفره آندي به شكل عمودي يا افقي و به صورت تكي يا خوشه اي طبق شرح كار و نقشه هاي اجرائي 3ـ1

. استاندارد

. نصب آندها در داخل حفره ها يا بستر آندي 3ـ2

) PIPE LINE MARKER( نصب جعبه اتصال از نوع چهار ترميناله يا نوع تلفيق شده با عالمت مسير 3ـ3

. طبق شرح كار و نقشه اجرائي استاندارد

آندها تا داخل جعبه هاي ) HEADER( كابل كشي از آند يا آندها با استفاده از كابل سر آند و يا كابل اصلي 3ـ4

. اتصال

. اتصال يك رشته كابل از جعبه اتصال تا لوله مدفون به كمك جوش حرارتي 3ـ 5

مشخصات فني كليه موارد فوق مانند موارد مشابه در سيستم حفاظت كاتدي با استفاده از جريان تزريقي ـ 1تبصره

. مي باشد

ندها بايد نهايت دقت بكار برده شود تا از كنده شدن كابل سر آند و يا ـ در حمل و نقل و جا به جايي آ 2تبصره

. شكستن خود آند و يا پاره شدن كيسه آن پيشگيري گردد

كيسه استفاده مي شود الزم است پس از حفر حفره نـ در مواردي كه به جاي آند كيسه اي از آند بدو 3تبصره

: و به طول و يا ارتفاع آند مخلوط زير به اندازه كافي ريخته شود آندي و نصب آند ، اطراف آن به شعاع يك فوت

% 20ـ بنتونيت

% 5ـ سولفات سديم

% 75ـ گچ زنده

ـ راه اندازي تاسيسات و تجهيزات 4 : آزمايش سيستم حفاظت از زنگ 4ـ1

حفاظت از زنگ در حضور مهندس يا نماينده او ، نماينده بازرسي فني و نماينده واحد بهره برداري آزمايش سيستم

ابزار و وسائل الزم براي انجام آزمايش را پيمانكار موظف است . مانكار انجام مي گيرد يشركت ملي گاز توسط پ

: مراحل آزمايش به شرح زير مي باشد . فراهم نمايد

. يكسوكننده جهت تعيين قطب هاي مثبت و منفي ، ولتاژ ورودي و اندازه فيوزها الف ـ آزمايش مبدل

ب ـ اندازه گيري ولتاژ طبيعي بين لوله هاي تحت پوشش و زمين و يادداشت نمودن اين نتايج در كليه نقاط

. قبل از اتصال سيستم به برق ) TEST POINT( آزمايش

وكننده و تنظيم خروجي مبدل به ترتيبي كه ولتاژ منفي بين لوله و زمين در ج ـ اتصال برق و راه اندازي مبدل يكس

ولت و براي لوله هاي با 1/ 5نقطه تزريق جريان در مورد لوله هاي عايق شده با نوار سرد و پوشش پلي اتيلن از

لفات تجاوز ولت نسبت به زمين مجاور بر مبناي الكترود مس ـ سو 2/ 1از ) COAL TAR( عايق كاري گرم

. ولت مي باشد % 85ميزان حداقل اين ولتاژ در ساير نقاط لوله . ننمايد

د ـ اندازه گيري ولتاژ بين لوله و زمين بر مبناي الكترود مس ـ سولفات مس و يادداشت نمودن اين نتايج در كليه

ن آاين كار مجدداً ده روز پس از . نقاط آزمايش پس از اتصال مبدل يكسوكننده به سيستم و تنظيم ولتاژ ماكزيمم

. كه آخرين اندازه گيري ها انجام گرفت بايد انجام شود

. سي و نتيجه گيري خواهد شد برر) مذكور در فوق ( ه ـ نتايج آزمايشات فوق الذكر توسط ناظرين بر آزمايش

وده و مجدداً كليه آزمايشات چه نتايج آزمايش رضايتبخش نباشد پيمانكار موظف است از سيستم رفع عيب نمچنا ن

. را در حضور ناظرين بر آزمايش انجام دهد

: انجام آزمايش تداخل جريان حفاظت از زنگ و ـ

هر گاه خط لوله از مجاورت خط لوله ديگر و يا تاسيسات فلزي زير زميني عبور نمايد و يا به هر علت ديگري

. مايش تداخل جريان حفاظت از زنگ انجام خواهد شد احتمال جريان هاي سر گردان وجود داشته باشد آز

. از طرف بازرسي فني به پيمانكار ارائه خواهد شد روش آزمايش و دستورالعمل الزم

: تهيه گزارش نهائي 2ـ2

پس از نصب و تكميل سيستم حفاظت كاتدي و آزمايش و راه اندازي آن پيمانكار بايد گزارش آزمايشات را در چهار

. هيه و به مهندس يا نماينده او ارائه دهد نسخه ت

: اطالعات مشروحه زير بايد در اين گزارش گنجانيده شود

) . GROUND BED( الف ـ حداكثر جريان خروجي از هر بستر زميني

. ب ـ ولتاز و جريان كار سيستم حفاظت كاتدي پس از تنظيم نهائي سيستم

. در تمام نقاط دسترسي روي خط لوله و يا شبكه شامل ولتاژ تزريق شده ج ـ كليه ولتاژهاي اندازه گيري شده

. د ـ ولتاژهاي خروجي مبدل يكسوكننده در زمان اندازه گيري ولتاژهاي تزريق شده

ه ـ كليه اندازه گيري هاي ولتاژ بين لوله و زمين كه در اين مشخصات ذكر شده در مبناي الكترود مس ـ سولفات

. مس مي باشد

شامل ابعاد دقيق و جزئيات كامل براي كليه بسترهاي آندي ) AS BUILT( و ـ نقشه هاي اجرا شده

. دستگاههاي جنبي

) AS BUILT DRAW ING( تهيه نقشه هاي كار اجرا شده اطالعات ) خط لوله ، حفاظت از زنگ و غيره ( ـ پيمانكار موظف است قبل از مستور شدن كليه كارهاي اجرايي 1

نظير محل خم ها و جوش ها ، نوع پوشش يا عايقكاري ، عمق كانال ، عوارض طبيعي ، ضخامت لوله ها و ( الزم

. از كار اجرا شده برداشت نموده و كروكي آن را همان روز به تائيد و امضاي ناظر برساند را) غيره

ترسيم شده روي كاغذ ( يمانكار مي بايست كليه نقشه هاي كار اجرا شده را تكميل نموده و اصل نسخه آن را ـ پ2

ده نسخه از اوزاليد صحافي شده با روكش پالستيكي و به صورت مجلد حداكثر دو ) 10( بانضمام ) كالك نايلوني

. ماه پس از پايان اجراي پروژه تحويل مهندس يا نماينده او نمايد

. توضيح اين است كه نمونه نقشه كار اجرا شده مورد تاييد كارفرما در اختيار پيمانكار قرار خواهد گرفت

در صورتي كه كارفرما طبق شرايط خصوصي پيمان از پيمانكار خواسته باشد كه كليه وسائل مصرفي ، : تبصره

ا شده در اختيار كارفرما گذارد ، در اين صورت تجهيزات و نيروي انساني متخصص را براي تهيه نقشه هاي كار اجر

. نقشه ها توسط كارفرما تهيه خواهد شد

آزمايش خطوط لوله انتقال گاز

ـ كليات 1آزمايشات زير بعد از اتمام عمليات لوله گذاري و قبل از بهره داري آنها انجام مي گردد توضيح اين كه خطوط 1ـ1

. سانتي متري زير خاك مدفون باشند 40لوله هائي قابل آزمايش هستند كه در عمق بيش از

رد لزوم آزمايش كه مي بايست توسط پيمانكار تهيه گردد عمدتاً به شرح زير بوده دستگاهها ، وسايل و ابزار مو 1ـ2

: ولي محدود به آنها نخواهد بود

ـ اتصاالت كمكي موقت نظير شيرها و فلنج ها و غيره

ـ كمپرسورها در ظرفيت هاي مختلف

وخت ـ پمپ هاي مختلفه جهت پر نمودن و باال بردن فشار داخل لوله مخازن آب و س

ـ وسائل اندازه گيري فشار و درجه حرارت

ـ وسائل ثبت كننده فشار و درجه حرارت

ـ فشار سنج وزنه اي

ـ آب مصرفي

ـ فيلتر آب

ـ مواد ضد زنگ ، ضد يخ و خشك كننده و وسائل تزريق اين مواد به خط لوله

ـ ژنراتور برق

ل سايد بوم و غيره ـ وسائل و دستگاههاي الزم بر اي حمل و نقل از قبي

ـ وسائل و لوازم ايمني مورد لزوم

اندازه گير و توپك ياب ) PIG( ـ توپك

) PIG( ـ تله هاي موقت فرستنده و گيرنده توپك

ـ وسائل مورد لزوم تعميرات احتمالي ناشي از آزمايش مانند موتور جوش و غيره

وسائل مخابراتي موقت از طرف كارفرما تامين ( ، تخليه كننده هاي پر كننده ، تميز كننده ) PIG ( توپك 1ـ3

. ) خواهد شد

: آزمايش هايي كه بايد انجام گيرد 1ـ4

الف ـ آزمايش مقاومت لوله

ب ـ آزمايش نشتي

ج ـ آزمايش تقاطع ها

د ـ آزمايش شيرها

: برنامه آزمايشات هيدرو ا ستاتيكي 1ـ5

روز قبل از شروع تهيه و از طريق مهندس يا نماينده 15جز بجز آزمايشات را حداقل ـ پيمانكار موظف است برنامه

. بديهي است كليه آزمايشات بايستي طبق برنامه تاييد شده انجام گيرند . او به تاييد بازرس فني برساند

هاي جدايش و قسمت ـ عالوه بر برنامه آزمايشات هيدرو ا ستاتيكي پروفيل خط لوله اجرا شده و هم چنين محل

. هايي كه مي بايست به طور جدا آزمايش شوند نيز آماده گردد

ـ كليه آزمايشات هيدرو ا ستاتيكي بايستي در حضور مهندس يا نماينده او ، بازرس فني و نماينده واحد بهره

، از آزمايش مطلع انجام پذيرد و مي بايستي نامبردگان حداقل يك هفته قبل ) ناظرين آزمايش ( برداري كننده

. گردند

. ـ تسهيالت استقرار مستمر ناظرين بر آزمايش بايستي توسط پيمانكار در محل و در طول مدت آزمايش تأمين شود

: رعايت مسائل ايمني 1ـ6

امور را در نظر گرفته و مشاراليه مسئول هر گونه حادثه اي ، ناشي از از نظر ايمني پيمانكار بايد كليه جوانب

. لكرد نا ايمن كه در طول آزمايشات اتفاق خواهد افتاد مي باشد عم

: آزمايش شيرها و اتصاالت كمكي موقت 1ـ7

. كليه شيرها و اتصاالت الزم براي نصب دستگاههاي اندازه گيري و تخليه آب بايستي قبالً مورد آزمايش قرار گيرد

: ري اطمينان از درست كار كردن دستگاههاي اندازه گي1ـ8

كليه دستگاههاي اندازه گيري بايستي توسط شركت ملي گاز ايران با يك سازمان مورد تاييد شركت ملي گاز ايران

اين گواهي در موقع شروع آزمايشات بايستي از طريق . نها گواهي صحت كار صادر گردد آكنترل شده و براي

. مهندس يا نماينده او به بازرس فني ارائه گردد

االت جوش بعد از آزمايش اتص 1ـ9

چه شيرهاي تخليه موقت روي خط تعبيه شده باشد بايستي لوله را از دو طرف شير بريده و بعد از آزمايش چنا ن

قطعه لوله اي كه قبالً در كارگاه مورد آزمايش قرار گرفته به جاي قطعه لوله بريده شده جوش داده شود و از تمام

. جوشها راديوگرافي به عمل آيد

پيمانكار بايستي در موقع آزمايشات هر گونه تعميري كه الزم باشد انجام داده و حتي اگر آزمايش مورد قبول 1ـ10

.واقع نگرديد بايستي از خط رفع عيب نموده و آن را مجدداً آماده آزمايش نمايد

گزارش نهائي مراحل انجام آزمايش 1ـ11

ر بايستي گزارش نهائي و كامل تهيه و بانضمام كليه اصل نمودارها به بعد از اتمام انجام كليه عمليات پيمانكا

. مهندس يا نماينده او تحويل نمايد

: كيلو گرم كار مي كنند 5ـ روش كلي آزمايش خطوط لوله كه با فشار بيشتر از 2 مشخصات دستگاههاي اندازه گيري 2ـ1

فشارسنجها 2- 1- 1

):PRESSURE RECORDER( الف ـ دستگاههاي ثبات فشار

، پوند بر اينچ مربع بوده و كاغذ ثبت نمودار 0/ 5و دقت كار آن 2000حدود كار اين دستگاه بايستي از صفر تا

. ساعته و دستگاه هفته كوك باشد 24تغييرات فشار آن از نوع

) : PRESSURE GAUGE(ب ـ فشار سنج مدل ساعتي

. و دقت آن بايستي يك پوند بر اينچ مربع باشد 2000ر تا حدود كار اين نوع فشار سنج ها از صف

) : DEAD WEIGHT TESTER( ج ـ دستگاه فشار سنج وزنه اي

. پوند بر اينچ مربع باشد 0/ 1و دقت آن 2000تا 5حدود اين كار دستگاه از

حرارت سنج ها 2- 1- 2

) : TEMPERATURE RECORDER( الف ـ دستگاههاي ثبات درجه حرارت

. درجه فارنهايت خواهد بود 0/ 5و دقت آن F 150°ـ الي F 20°حدود كار اين دستگاه از

ب ـ ميزان الحراره جيوه اي

درجه فارنهايت براي دقت و سهولت كار مي توان از تره و مترهاي 0/ 1و دقت F 150°ـ الي F 20°حدود كار

. الكترونيكي استفاده نمود

: ستگاهها ساير د 2- 1- 3

ميكرون 150فيلتر آب با اندازه چشمه ـ

: ـ پمپ پر كننده

اين پمپ با توجه به موقعيت و وضعيت ، قطر و مسير خطوط لوله از نظر پستي و بلندي انتخاب مي گردد ، به

. ي گردد طوري كه خط لوله با سرعت ثابت پانزده متر در دقيقه پر شود تا از بوجود آمدن كيسه هاي هوا جلوگير

: ـ پمپ فشار قوي

. اين پمپ بايستي فشار الزم را براي آزمايش هيدرواستاتيكي با دبي مناسب تأمين نمايد

: ـ كنتور آب

جهت اندازه گري مقدار آب مصرفي

: نصب دستگاه هاي اندازه گيري 2- 2

رزش نصب گردند كه تغييرات درجه ثابت و بدون ل) چادر ، كاروان ( الف ـ دستگاههاي ثبات بايستي در محلي

. حرارت روي آنها حداقل ممكنه باشد

متري از ابتدا و انتهاي خط لوله يا شبكه روي لوله را برداشته و سطح آن را از مواد عايقي كامالً 30ب ـ در فاصله

شم شيشه به مقداري پ پاك نموده و قسمت حساس دستگاه حرارت سنج ثبات را روي محل پاك شده قرار داده و

با خاك روي آن قرار مي دهند و به وسيله نوار عايقي آن را روي لوله محكم كرده . طوري كه كامالً آن را بپوشاند

. روي آن را پوشانده به طوري كه هم سطح اطراف گردد

دار آب ج ـ بايستي محل مناسبي براي نصب پمپ هاي پر كننده و فشار قوي فيلتر آب و دستگاه اندازه گري مق

داخل شده به خطوط لوله و دستگاهها ارسال و دريافت توپك ها در نظر گرفته شود

: تميز كردن خط 2ـ3

پس از پايان عمليات احداث خط لوله بايستي آن را توسط هواي فشرده و توپك تميز كننده كامالً تميز نموده و از

. طريق مهندس يا نماينده او به تاييد بازرس فني برسد

) : GAUGING PIG( عبور دادن توپك اندازه از داخل لوله 3ـ4

الف ـ در خطوط لوله اي كه بايستي در طول بهره برداري با توپك تميز كننده مخصوص زمان بهره داري تميز شوند

اين . براي حصول اطمينان از يكنواختي قطر داخلي لوله در طول خط انجام عمليات توپك اندازه ضروري مي باشد

. عمل پس از تميز كردن خط لوله انجام مي گيرد

پس از خروج توپك اندازه چنان چه وضه . قطر داخلي خط لوله باشد % 95پيگ بايستي قطر صفحه جلوي ب ـ

مطلوبي داشته باشد ، پس از تاييد بازرسي فني از آن عكسبرداري به عمل آمده و عكس آن در پرونده ظبط خواهد

ن صورت بايستي اشكاالت خط مرتفع و مجدداً توپك اندازه استفاده شده تا وضع توپك خروجي شد ، در غير اي

. رضايت بخش باشد

پر كردن خط 2ـ 5

متر از طول لوله را از آب پر كرده سپس توسط توپك پر كننده و پمپ 100ابتدا بايستي مقاديري معادل حجم

شار آب خروجي پمپ به حدي بايد باشد كه بتواند توپك را با سرعت ف. تمام قسمت مورد آزمايش را از آب پر نمود

حجم آب جلوي پيگ در مواردي كه اختالف ارتفاع زياد باشد بسته به صورت . متر در دقيقه به جلو براند 15ثابت

آب دقيه 20پس از رسيدن توپك يا توپكها به انتهاي قسمت مورد آزمايش بايستي حدود . افزايش خواهد يافت

تخليه شود تا اطمينان كامل از تخليه هوا از داخل خط به عمل آيد سپس شيرهاي تخليه را بسته و آزمايش عدم

. وجود هوا انجام مي گيردد

در خط لوله مي بايستي آزمايش زير را انجام داد ابتدا مي ) پس از آزمايش مقاومت ( وجود هوا آزمايش عدم 2ـ6

ه برداشته شود و افت فشار توسط دستگاه فشارسنج وزنه اي به دقت اندازه گيري بايست حجم معيني از آب لول

محاسبه شده و هر دو افت با هم مقايسه شده و نسبت ) 1(سپس اين افت فشار مي بايست از فرمول شماره . گردد

. آنها بدست آورده شود

400و براي لوله هاي با قطر بيشتر از % 90ميلي متر 400براي لوله هاي تا قطر PIچنان چه نسبت PO

. باشد مقدار هواي موجود در خط قابل قبول بوده و در نتايج آزمايش تاثيري ندارد % 95ميلي متر حد مجاز بوده و بايستي اين هوا از خط چنان چه نسبت فوق از اعداد داده شده كمتر باشد هواي داخل لوله بيش از

لوله خارج گردد و با تخليه مقادير زيادي از آب خط لوله و تزريق مجدد همزمان آب به خط لوله هوا را به حداقل . رسانيد

را براي هريك از ضخامتها Dچنان چه خط لوله با ضخامتهاي ساخته شده باشد بايستي مقدار Ee

. قرار داد ) 1( سبه نموده و معدل آنها را بدست آورده در فرمول شماره يك محا

m ) 1( فرمول شماره يك = po

)D +x (v E

= Po افت فشار محاسبه اي

= p1افت فشار اندازه گرفته شده

m= مقدار آب برداشته شده

v= حجم خط لوله

X= ضريب فشردگي آب

D= قطر خارجي خط لوله

kg / cm² 11 / 2 =Eمدول يانگ

e= ضخامت لوله

. مساوي مي باشد mو vواحد

. جه به درجه حرارتي كه خط لوله دارد بدست مي آوريم را از منحني ضميمه با تو xمقدار

: فشار آزمايش مقاومت 2ـ7

% 110كه تنش حلقوي حاصله در لوله در پائين ترين نقطه خط برابر فشار آزمايش مقاومت بايد به حدي باشد

در غير اين لوله باشد) SMYS( تنش تسليمي % 95و در باالترين نقطه خط حداقل ) SMYS( تنش تسليمي

. خط را به قطعات كوچك تر تقسيم نمود تا شرايط فوق به دست آيد صورت بايستي

: آزمايش مقاومت 2ـ8

نمودار تغييرات فشار در مقابل حجم آب افزوده شده به ) SMYS( تنش تسليمي % 40پس از رسيدن فشار به

4ي قرار مي گيرد از اين به بعد خط لوله به مدت خط لوله تا حد فشار آزمايش را به دقت رسم كرده و مورد بررس

كيلوگرم بر سانتي متر 7/0ساعت آزمايش فشار بيشتر از 4ساعت تحت اين فشار قرار گرفته چنان چه در طول

كيلوگرم 7/0مربع افت پيدا نمود با تزريق آب به خط لوله فشار آن را باال مي بريم و در صورتي كه فشار بيشتر از

پيدا نمود با تخليه مقداري آب فشار آن را پائين آورده و مقدار آب تزريقي و يا تخليه شده را به دقت اندازه افزايش

گيري كرده و يادداشت مي نماييم پس از پايان مدت آزمايش و برريس آن چنان چه آزمايش مورد تائيد قرار گرفت

. فشار را تا حد فشار آزمايش نشتي پائين مي آوريم

: كنواخت شدن ي 2ـ9

كه ( پس از تائيد آزمايش مقاومت و هم چنين آزمايش عدم وجود هوا فشار خط لوله را به حد فشار آزمايش نشتي

حداكثر فشار طراحي كمتر نباشد رسانيده و خط براي مدتي 1/1خط از ) 1(در باالترين نقطه ، در مناطق رديف

. رت تحت نظر قرار داده مي شود طبق شرح زير جهت يكنواخت شدن فشار و درجه حرا

ميلي متر يك روز 400لوله هاي تا قطر ـ

ميلي متر دو روز 750ميلي متر تا 400ـ لوله هاي با قطر بيشتر از

ميلي متر سه روز 750ـ لوله هاي با قطر بيشتر از

: آزمايش نشتي 2ـ 10

. اشد هدف از اين آزمايش نداشتن افت فشار غير قابل توجيه مي ب

: آزمايش نشتي به شرح زير انجام مي گيرد

پس از پايان مدت فوق كه فشار و درجه حرارت در خط لوله به حال يكنواخت درآمد خط لوله آماده آزمايش نشتي

ساعت تحت آزمايش نشتي قرار گرفته و رأس هر ساعت فشار خط 24از اين ساعت خط لوله به مدت . مي باشد

: ت محيط اندازه گيري شده و يادداشت مي گردد لوله و درجه حرار

ساعت آزمايش با بررسي و 24پس از پايان مدت ) فشار توسط دستگاه فشار سنج وزنه اي اندازه گيري مي شود (

. آزمايش بدست مي آيد ساعت نتيجه 24مقايسه نمودارهاي فشار درجه حرارت و ارقام يادداشت شده در مدت

. ) 2فرمول شماره (

2فرمول شماره

. ضميمه درجه حرارتي كه خط تحت آزمايش قرار داشته بدست مي آيد از روي منحني هاي

كمتر يا مساوي ، باشد آزمايش مورد قبول و چنان چه Hبدست آمده از مقدار Pپس از محاسبات چنان چه مقدار

24آزمايش ) از طريق مهندس يا نماينده او با تاييد بازرس فني ( ر باشد بيشت Hبا اختالف كمي از Pمقدار

آزمايش مردود مي باشد و پيمانكار بايستي بررسي هاي الزم را به ساعت ديگر نمديد شده و در غير اين صورت

. عمل آورده و علت افت فشار را مشخص و در رفع آن اقدام نموده و خط را مجدداً آزمايش نمايد

: فشار آزمايش نشتي 2ـ11

و در 1/ 25، 2، مناطق رديف 1/ 1) 1( رديف ) CLASS LOCATION( فشار آزمايش نشتي در مناطق

فشارهاي فوق حداقل بوده و بسته به . برابر حداكثر فشار بهره برداري خطوط لوله مي باشد 1/ 4، ) 4و 3( مناطق

. نظر ناظرين بر آزمايش قابل افزايش است

شرايط تمديد آزمايش نشتي 2ـ 12

تمديد آزمايش نبايستي زودتر از سه روز بعد از آزمايش قبلي انجام گيرد در مواقعي كه تغييرات ناگهاني درجه

تا شروع . حرارت ديده شود بايستي تامل نمود كه دماي زمين به حالت عادي برگشته سپس آزمايش شروع گردد

ستي در تمام مدت تحت نظر بوده و تغييرات فشار و درجه حرارت بايستي توسط آزمايش مجدد خط لوله باي

. دستگاههاي ثبات ثبت گردد

آزمايش يك ساعته 2ـ13

متر مكعب باشد حداقل زمان 10براي لوله هايي كه مورد آزمايش قرار مي گيرند چنان چه حجم آنها كمتر از

فني و با توجه به موقعيت و وضعيت خط لوله در زمان آزمايش آزمايش يك ساعت و حداكثر آن با تائيد بازرس

. تعيين مي گردد

بررسي نتيجه آزمايش 2ـ 14

چنان چه بعد از آزمايش با توجه به تغييرات درجه حرارت اختالف بين فشار شروع آزمايش و فشار خاتمه آزمايش

پوند بر 5چه اين مقدار مساوي و يا كمي بيشتر از پوند بر اينچ مربع باشد آزمايش مورد قبول و چنان 5كمتر از

پوند بر اينچ مربع باشد آزمايش مردود 5اينچ مربع باشد آزمايش تمديد شده و اگر مقدار اختالف خيلي بيشتر از

. مي باشد ، زمان آزمايش يك ساعته توسط بازرس فني تعيين مي گردد

P1= فشار شروع آزمايش

P2= فشار انتهاي آزمايش

P2 - P1 > 5) پوند بر اينچ مربع ( آزمايش مورد تاييد است

P2 - P1 > 5) پوند بر اينچ مربع ( آزمايش بايستي تمديد گردد

تخليه و خشك كردن 2ـ 15

چنان چه به . پس از تاييد آزمايش نشتي توسط ناظرين بر آزمايش بايستي خط لوله از آب تخليه و خشك گردد

عللي آب بايد مدتي در لوله باقي بماند بايستي مواد ضد زنگ به آب آزمايش افزوده شود به هر صورت حتي اگر آب

تر از شش ماه نمي توان آب را داخل لوله نگاهداشت و بايستي آب را از خط داراي مواد ضد زنگ هم باشد بيش

. تخليه و آنرا خشك نمود

بايد ( نده مي شود انجام مي شود انجام مي گيرد پس از تخليه آب كه توسط چند توپك كه با هواي گرم به جلو را

. ي خط لوله را كامالً خشك نمود بايست) دقت شود كه آب تخليه شده از لوله خساراتي به بار نياورد

حتي براي اطمينان از خشك شدن كامل بايستي از متانول استفاده نمود به هر جهت هوائي كه از انتهاي خط خارج

. مي شود بايستي كامالً خشك بوده و هيچ گونه رطوبتي با خود نداشته باشد

مدتي بايستي خالي بماند ، خط را با نيتروژن و يا اگر پس از خشك كردن خط لوله مورد استفاده قرار نگرفته و

گازهاي بي اثر با فشار يك كيلو گرم بر سانتي متر مربع پر نموده و تا زمان بهره برداري تحت اين فشار نگاهداشته

. شود

. در چنين شرايطي تهيه گاز بي اثر به عهده كارفرما مي باشد