1 Γένεση και ανάπτυξη του εργατισμού: Quaderni Rossi («Κόκκινα Τετράδια») Γένεση του εργατισμού Ο εργατισμός (operaismo) είναι ένα πολιτικό κίνημα που γεννήθηκε και ανα- πτύχθηκε τις δεκαετίες του ’40 και του ’50 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, στην Ιταλία απέκτησε σάρκα και οστά στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 με τη συνεργασία της ομάδας εργασίας του Ινστιτούτου Ροντόλφο Μοράντι 1 (που δραστηριοποιείτο σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο) και ορισμένων μελών του Τεχνικού Επιμελητηρίου του Τορίνο. Από αυτή τη συνεργασία προέκυψε ένα περιοδικό ανάλυσης και παρέμβασης, τα Κόκκινα Τετράδια. Εκδόθηκαν συ- νολικά έξι τεύχη και δύο τόμοι. Πρόκειται για τα Γράμματα και τις Σημειώσεις των «Τετραδίων». Πρόθεση των εργατιστών ήταν να τεθεί εκ νέου η εργατική τάξη στο επίκε- ντρο της ανάλυσης -εξ ου και το όνομα εργατισμός- και να αναλυθεί η κατάστα- ση και η ταξική της συνείδηση μέσα στις τότε συνθήκες (αρχές της δεκαετίας του ‘60). Οι συγγραφείς αποδύθηκαν σε αυτό το εγχείρημα απαλλαγμένοι, κατά το δυνατόν, από την παρέμβαση των καθιερωμένων πολιτικών κομμάτων, από τα οποία προέρχονταν πολλοί από αυτούς και στο εσωτερικό των οποίων ορι- σμένοι συνέχιζαν να δραστηριοποιούνται τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την εμπειρία των Κόκκινων Τετραδίων. Μέσω της συνεργασίας τους με συνδι- καλιστικά στελέχη συγκέντρωσαν υλικό προς ανάλυση και έρευνα προκειμένου να μετουσιωθεί σε άμεση δράση μέσα στην εργατική τάξη. Η πρόθεση δημιουρ- γίας ενός πυρήνα ανθρώπων μέσα στο εργοστάσιο εκ μέρους του Ινστιτούτου Ροντόλφο Μοράντι το οδήγησε στη στενή συνεργασία του με συνδικαλιστικές οργανώσεις (κυρίως την CGIL 2 ). Η επιλογή αυτή οφείλετο ειδικότερα στη σχέ- ση μεταξύ μαρξιστών διανοουμένων και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλί- ας (PCI), το οποίο είχε προ πολλού πάψει να υπερασπίζεται την εργατική τάξη, έχοντας αναθέσει αυτό το ανεπιθύμητο έργο στο μεγαλύτερο συνδικάτο της Ι- ταλίας. Οι εργατιστές, ενώ επέκριναν δριμύτατα τα καθιερωμένα κόμματα κα- τηγορώντας τα ότι περιορίζονται στο να δίνουν μόνο κοινοβουλευτικές μάχες χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συνθήκες που επικρατούν μέσα στην ίδια την εργατική τάξη, ωστόσο δεν κατάφεραν –εξαιτίας των διαφορετικών μεταξύ τους απόψεων- να προσδώσουν μια συμβατική μορφή σ’ αυτόν τον επικριτικό λόγο. Έτσι, θεμελιώδη πολιτικά ζητήματα παρέμειναν άλυτα και αφέθηκαν στην πρω- 1 Ο Rodolfo Morandi (1902-1955), ηγέτης του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ISP). Συμμετείχε στην Αντίσταση, διετέλεσε γενικός γραμματέας (1945-6) και αναπληρωτής γενι- κός γραμματέας (από το 1949) του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Έγινε γερουσιαστής το 1948. Έγραψε βιβλία πάνω στην οικονομική ιστορία και τα προβλήματα του εργατικού κινήματος. [Πηγή: The Great Soviet Encyclopedia] (Σ.τ.Μ.) 2 Ιταλική Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας. Συνδεόταν κατά παράδοση με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας. (Σ.τ.Μ.)
