ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ

ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

2

3

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ

Ο Δήμος Ηρακλείου αποτελεί το βασικό πυλώνα του αναπτυξιακού

σχεδιασμού σε τοπικό επίπεδο. Δίνει μεγάλο βάρος στη βιώσιμη

ενεργειακή διαχείριση που αναφέρεται στην προώθηση της βιώσιμης

ενέργειας στα κτίρια (κυρίως όσον αφορά τα δημοτικά κτίρια) αλλά και

γενικότερα σε πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από μια

ολοκληρωμένη ενεργειακή στρατηγική που στηρίζεται στην αειφορία και

στην αξιοποίηση όλων των πόρων και του ανθρωπίνου δυναμικού της

περιοχής.

Η περιβαλλοντική ευαισθησία του Δήμου διαφαίνεται μέσα από την

ανάληψη της σημαντικής πρωτοβουλίας «Πράσινο Ηράκλειο 2008-2013»

που αποτελεί ίσως το πρώτο στην Ελλάδα ολοκληρωμένο

περιβαλλοντικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή

Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕΠ) και περιλαμβάνει δράσεις που έχουν ως

κεντρικό στόχο τη συνολική αναβάθμιση του Ηρακλείου ως το 2013 σε

πόλη –περιβαλλοντικό και ενεργειακό πρότυπο για τα ελληνικά

δεδομένα, σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Κατόπιν συνεργασίας με το Ενεργειακό Κέντρο της Περιφέρειας Κρήτης,

έχουμε υλοποιήσει την ένταξη του νέου Καλλικρατικού δήμου στο

«Σύμφωνο των Δημάρχων» από τον Μάρτιο του 2011.

4

Το Σύμφωνο αποτελώντας μία φιλόδοξη πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής

Επιτροπής για την εξοικονόμηση ενέργειας δίνει προβάδισμα σε

πρωτοπόρους δήμους της Ευρώπης να αμβλύνουν τις κλιματικές

αλλαγές, μέσα από την εφαρμογή έξυπνων τοπικών στρατηγικών

αειφόρου ενέργειας που δημιουργούν θέσεις εργασίας και βελτιώνουν

την ποιότητα ζωής των δημοτών.

Η υλοποίηση των στόχων της πρωτοβουλίας αυτής πραγματοποιείται

μέσα από μια σειρά ενεργειών τις οποίες έχει δεσμευτεί να υλοποιήσει ο

Δήμος Ηρακλείου. Έχει ορίσει αρμόδια ομάδα εργασίας η οποία και

ορίζεται ως ομάδα για την «Ενεργειακή Διαχείριση και αντιμετώπιση της

κλιματικής αλλαγής».

Σαν Δήμος Ηρακλείου στοχεύουμε μέσα από τη συμμετοχή μας στην

ευρωπαϊκή αυτή πρωτοβουλία, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που μας

παρέχονται, να βελτιώσουμε τον τρόπο διαχείρισης της ενέργειας σε

τοπικό επίπεδο μέσα από μία μεθοδολογία ολοκληρωμένου ενεργειακού

σχεδιασμού σε επίπεδο Δήμου, σε συνδυασμό με την εφαρμογή του

συστήματος ποιότητας κατά ISO 9001:2008 που εφαρμόζει ο Δήμος

Ηρακλείου έχοντας ως κύριο στόχο την βελτίωση ποιότητας ζωής του

δημότη. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όταν η πόλη αλλάζει, αλλάζουμε

όλοι.

Γιάννης Κουράκης Δήμαρχος Ηρακλείου

5

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ………………………………………………….. Σελ.11-12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: «Σχέδιο δράσης αειφόρου ενέργειας» …Σελ.13-22

1.1 Το Σύμφωνο των Δημάρχων ………………………….. Σελ.14-15 1.2 Οι απαιτήσεις του Σ.Δ.Α.Ε. …………………………….Σελ. 15-16 1.3 Ομαδοποιημένοι άξονες – τομείς ……………………… Σελ.17 1.4 Συντονιστικές και Οργανωτικές δομές που συγκροτήθηκαν για την εφαρμογή του ΣΔΑΕ……. Σελ. 18-20 1.5 Ο ρόλος των εμπλεκόμενων φορέων …………………...Σελ.21-22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : «Δήμος Ηρακλείου» ……………………. Σελ.23-35

2.1 Περιγραφή Δήμου Ηρακλείου ………………………..Σελ.24

2.2 Πληθυσμιακή εξέλιξη …………………………………Σελ.25

2.3 Υφιστάμενη κατάσταση κατοικίας ……………………Σελ.26-28

2.4 Κλιματικά δεδομένα …………………………………..Σελ.29-35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : «Στοιχεία ενεργειακής κατανάλωσης» …Σελ.36-69

3.1 Ενεργειακές καταναλώσεις κτιριακού τομέα σε

Ελλάδα και Ε.Ε. ……………………………………… Σελ.37-39

3.1.1 Κτίρια κατοικίας ………………………………….. Σελ.40-42

6

3.1.2 Λοιπά κτίρια ………………………………………. Σελ.43

3.1.2.1 Κτίρια γραφείων ……………………………..Σελ.43-45

3.1.2.2 Σχολικά κτίρια …………………………..…...Σελ.46

3.1.2.3 Κτίρια Νοσοκομείων και κλινικές …………..Σελ.46

3.1.3 Προβλήματα ποιότητας εσωτερικού

περιβάλλοντος ………………………………….... Σελ.47

3.1.4 Δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας ………………Σελ.48-49

3.2 Σχεδιασμός ενεργειακής πολιτικής και

Νομοθετικό πλαίσιο ………………………………..…Σελ.50

3.2.1 Εθνικός σχεδιασμός ενεργειακής πολιτικής ……… Σελ.50-52

3.2.2 Προκλήσεις, Προοπτικές, Στόχοι …………………. Σελ.53-56

3.2.3 Προγραμματισμός για το ενεργειακό

Σύστημα μέχρι το 2010 …………………………… Σελ.57-60

3.2.4 Οικονομική ύφεση και ενεργειακοί στόχοι …………Σελ.61-63

3.2.5 Νομοθετικό πλαίσιο στην Ε.Ε. …………………….. Σελ.63-67

3.2.6 Νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα ………………… Σελ.67-69

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : «Η στρατηγική των παρεμβάσεων για

Μείωση εκπομπών CO2» ………………. Σελ.70-99

4.1 Στόχος – όραμα …………………………………………Σελ.71-72

4.2 Συντελεστές εκπομπών CO2 …………………………… Σελ.72-75

4.3 Παραδοχές καταναλώσεων οικιακού τομέα …………Σελ.76

4.4 Παραδοχές αποδόσεων φωτοβολταϊκών ……………..Σελ.76-77

4.5 Περιγραφή των παρεμβάσεων – παραδοχές ………….Σελ.78

7

4.5.1 Αναβάθμιση του κτιριακού κελύφους ……………..Σελ.78

4.5.1.1 Προσθήκη θερμομόνωσης ……………………. Σελ.78-79

4.5.1.2 Αντικατάσταση παλαιών παραθύρων,

Θυρών και κουφωμάτων ………………….. Σελ.79-80

4.5.2 Αναβάθμιση του συστήματος κεντρικής

Θέρμανσης ……………………………………….. Σελ.80-81

4.5.3 Σχεδιασμός κεντροποιημένου συστήματος

Κλιματισμού …………………………………….... Σελ.81

4.5.4 Χρήση αβαθούς γεωθερμίας ως μέσο θέρμανσης-

Ψύξης- παραγωγής ζεστού νερού χρήσης ……….. Σελ.82

4.5.5 Εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού με

Ηλιακή υποβοήθηση στη θέρμανση και ψύξη

μέσω ψύκτη απορρόφησης ………………………. Σελ.83

4.5.6 Αντικατάσταση των μαγνητικών Ballast των

Φωτιστικών με ηλεκτρονικά …………………….. Σελ.84

4.5.7 Εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης

Κτιρίου (BEMS) …………………………………. Σελ.85-86

4.5.8 Χρήση φωτοβολταϊκών συλλεκτών για

Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ………………... Σελ.86

4.6 Βιώσιμες Μετακινήσεις ………………………………Σελ.87

4.6.1 Παρεμβάσεις μείωσης εκπομπών CO2 και

Εξοικονόμηση ενέργειας στις

αστικές μεταφορές ……………………………..…Σελ.87

4.6.1.1 Γενικά στοιχεία ……………………………….Σελ.87-90

4.6.1.2 Σημασία ευθυγράμμισης χωροταξικού

8

Σχεδιασμού με το σχεδιασμό βιώσιμων

μετακινήσεων και παρουσίαση καλών πρακτικών

από το εξωτερικό ……………………………. Σελ.90-92

4.6.2 Ομαδοποίηση παρεμβάσεων ……………………...Σελ.92-93

4.7 Παρεμβάσεις έργα πρασίνου …………………………. Σελ.93-95

4.8 Παρεμβάσεις μείωσης εκπομπών CO2 και

Εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από την ορθολογική

Διαχείριση της ύδρευσης και επεξεργασίας

λυμάτων ………………………………………………..Σελ.95

4.8.1Γενικά στοιχεία …………………………………..Σελ.95-96

4.8.2 Παρεμβάσεις ανά τομέα ………………………… Σελ.97-99

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : «Απογραφή εκπομπών ρύπων CO2 στο

Δήμο Ηρακλείου» …………………… Σελ.100-118

5.1 Γενικά ………………………………………………..Σελ.101-102

5.2 Μεθοδολογία απογραφής εκπομπών CO2 ………… Σελ.102

5.2.1 Ταξινόμηση εκπομπών CO2 ανά τομέα ……….Σελ.102-103

5.2.2 Συντελεστές ρύπων στο Δήμο Ηρακλείου …….. Σελ.103-104

5.3 Υπολογισμός εκπομπών ρύπων ανά τομέα ………....Σελ.104

5.3.1Κτιριακός τομέας ………………………………. Σελ.104

5.3.1.1 Δημοτικά κτίρια ………………………….. Σελ.104-108

5.3.1.2 Κτίρια οικιακού και τριτογενή τομέα …….Σελ.109-110

5.3.1.3 Συνολική εκπομπή ρύπων

Ανά κτιριακό τομέα ………………………Σελ.111

9

5.3.2Δημοτικός φωτισμός …………………………....Σελ.111

5.3.3 Αντλιοστάσια Δημοτικής Επιχείρησης

Ύδρευσης –αποχέτευσης

Ηρακλείου (Δ.Ε.Υ.Α.Η.) ………………………. Σελ.112

5.3.4 Δημοτικός στόλος ………………………………Σελ.113-114

5.3.5 Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και

Ιδιωτικής μετακίνησης ………………………….Σελ.114-116

5.3.6 Συνολική Εκπομπή ρύπων στον

Δήμο Ηρακλείου …………………………………. Σελ.116-118

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : «Σχέδιο δράσης για μείωση εκπομπών CO2

έως το 2020»………………………….Σελ.119-185

Γενικά ………………………………………………………Σελ.120-121

6.1Κτιριακός τομέας ……………………………………Σελ.122

6.1.1 Δημοτικά κτίρια ……………………………….. Σελ.122-124

6.1.1.1 Δημοτικό κτίριο οδού Ανδρόγεω …………Σελ.125-128

6.1.1.2 Δημαρχείο (κτίριο Loggia) ……………….. Σελ.129-131

6.1.1.3 Πρώην δημαρχείο Ν.Αλικαρνασσού ….…. Σελ.131-133

6.1.1.4 Σχολεία Α’ Βαθμιας και Β’ Βαθμιας

Εκπαίδευσης ………………………………. Σελ.134-139

6.1.1.5 Παγκρήτιο Στάδιο ………………………… Σελ.139-142

6.1.1.6 Κλειστό Γυμναστήριο δύο Αοράκια ……...Σελ.142

10

6.1.1.7 Δημοτικό Αθλητικό Πολιτιστικό

Κέντρο (Δ.Α.Π.Κ.Η ) ……………………... Σελ.143

6.1.2 Οικιακός – Τριτογενής τομέας ……………………. Σελ.144-149

6.2 Πράσινο- Αναπλάσεις – Φωτισμός ………………….Σελ.150

6.2.1 Δημοτικός φωτισμός ……………………………. Σελ.150

6.2.1.1 Περιγραφή Σχεδίου δράσης Δήμου

Ηρακλείου για το δημοτικό φωτισμό …..…..Σελ.150-151

6.2.1.2 Δράσεις Δήμου Ηρακλείου

Από το 2015-2020 ………………………... Σελ.152

6.2.2 Δράσεις πρασίνου – Ανάπλασης ………………. Σελ.152-153

6.3 Βιώσιμη κινητικότητα …………………………….. Σελ.153

6.3.1 Παρεμβάσεις στα οχήματα του

Δημοτικού στόλου ……………………………………… Σελ.154-155

6.3.2 Παρεμβάσεις στα Μέσα Μαζικής

Μεταφοράς ………………………………………….. Σελ.155-157

6.4 Ύδρευση – Διαχείριση λυμάτων ……………………Σελ.157-159

6.5 Διαχείριση στερεών αποβλήτων ………………….. Σελ.159

6.6 Ενημέρωση – Ευαισθητοποίηση πολιτών ……..…. Σελ.160-185

7. Βιβλιογραφία- Πηγές ………………………………. Σελ. 186

11

Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Ο Δήμος Ηρακλείου υπέγραψε το 2011 το σύμφωνο των Δημάρχων

που αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αντικείμενο

τη μείωση του ποσοστού εκπομπής CO2 κατά τουλάχιστον 20% έως

το 2020.

Το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (Σ.Δ.Α.Ε.) είναι ένα

αποδεικτικό στοιχείο – κλειδί που προσδιορίζει την ενεργειακή

πολιτική του Δήμου καθώς και την πρόθεσή του για την επίτευξη

του παραπάνω στόχου.

Σημαντικό ρόλο στην κατάρτιση του ΣΔΑΕ αποτέλεσε η συμμετοχή του

Δήμου Ηρακλείου μετά από πρόταση του Ενεργειακού Κέντρου της

Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης στο έργο Covenant Capacity που

συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Ευρώπη -Ευφυής Ενέργεια και

έχει ως στόχο να υποστηρίξει την ανάπτυξη Σχεδίων Δράσεων για τη

Βιώσιμη Ενέργεια (ΣΔΒΕ) στην Ευρώπη-από την παρακίνηση, το

σχεδιασμό και την εφαρμογή μέχρι την παρακολούθηση και την

αξιολόγηση.

Έχοντας σαν βάση τα αποτελέσματα της Απογραφής Εκπομπών

(Baseline Emission Inventory) σε ένα έτος αναφοράς που για το

Δήμο Ηρακλείου είναι το 2008, το Σ.Δ.Α.Ε. έχει σαν στόχο να

προσδιορίσει τις στοχευμένες δράσεις που θα οδηγήσουν στον

παραπάνω στόχο.

12

Παράλληλα το Σ.Δ.Α.Ε. στοχεύει και στην αναβάθμιση της

ποιότητας ζωής των πολιτών μέσα από μία πράσινη πόλη με

μεγαλύτερη συμμετοχή των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς ( Μ.Μ.Μ.)

σε σχέση με τις ιδιωτικές μετακινήσεις.

Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην

μείωση των εκπομπών CO2 την έχει ο ιδιωτικός – τριτογενής τομέας

καθώς και ο τομέας των μεταφορών, όπου ο Δήμος δεν μπορεί να

ασκήσει άμεση επίδραση.

Παρ’ όλα αυτά μέσα από ένα πλαίσιο δράσεων ευαισθητοποίησης

και συμμετοχής των πολιτών παράλληλα με μηχανισμούς

παρακολούθησης είναι εφικτή η επίτευξη του παραπάνω στόχου.

13

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1

«ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ»

14

1.1 ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ

Το Σύμφωνο των Δημάρχων υπογράφηκε στις 2 Φεβρουαρίου του

2009 και αποτελεί τη φιλόδοξη πρωτοβουλία συμμετοχής των

τοπικών αρχών και των πολιτών με στόχο την μείωση της ενεργειακής

κατανάλωσης, την εξοικονόμηση πόρων και την αναβάθμιση της

ποιότητας ζωής των δημοτών .

Στο σύμφωνο των Δημάρχων συμμετέχουν Δήμοι από 43 χώρες της

ΕΕ και από την Ελβετία, τη Νορβηγία, την Ουκρανία, την Κροατία, την

Τουρκία, την Βοσνία Ερζεγοβίνη, την Αρμενία, τη Γεωργία καθώς και

δήμοι από την Αργεντινή και τη Νέα Ζηλανδία έχουν εκφράσει το

ενδιαφέρον τους και συμμετέχουν στην πρωτοβουλία αυτή.

Μέχρι σήμερα έχουν υπογράψει 4228 Δήμοι από όλο τον κόσμο.

Οι κυριότερες δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι Δήμαρχοι που

έχουν υπογράψει το Σύμφωνο είναι οι παρακάτω :

-Υπέρβαση των στόχων που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020 μειώνοντας

τις εκπομπές CO2 στις επικράτειές τους τουλάχιστον κατά 20%

μέσω του Σ.Δ.Α.Ε.

-Υποβολή του Σ.Δ.Α.Ε. εντός ενός έτους από την υπογραφή του

Συμφώνου.

-Κινητοποίηση της κοινωνίας των Πολιτών στις γεωγραφικές

περιοχές προκειμένου αυτή να συμμετάσχει στην ανάπτυξη του

Σχεδίου Δράσης.

-Υποβολή έκθεσης αξιολόγησης ανά διετία.

15

-Διοργάνωση Ημερών Ενέργειας ή Ημερών Συμφώνου των Πόλεων

με στόχο να μπορέσουν οι πολίτες να επωφεληθούν άμεσα των

ευκαιριών που προκύπτουν από την ευφυέστερη χρήση ενέργειας.

-Συμμετοχή και συμβολή στην ετήσια Διάσκεψη των Δημάρχων της

Ε.Ε. για μία ενεργειακά βιώσιμη Ευρώπη.

Το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι ανοιχτό σε όλους τους Δήμους

και κοινότητες ανεξάρτητα του μεγέθους τους. Η Ε.Ε. παρέχει

συμβουλευτική τεχνική και οικονομική υποστήριξη σε όσους

Δήμους δεν έχουν επαρκείς πόρους για την προετοιμασία και

υλοποίηση των σχεδίων δράσης για τη βιώσιμη ενέργεια.

1.2 ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Σ.Δ.Α.Ε.

Το Σ.Δ.Α.Ε. συμπεριλαμβάνει τις δράσεις και την πολιτική του

Δήμου για τη μείωση εκπομπών CO2 έως το 2020. Επίσης την

συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων , την κοστολόγηση των

δράσεων και το σχεδιασμό της χρηματοδότησης (financing) για την

υλοποίησή τους,

16

Τα στοιχεία – κλειδιά για την προετοιμασία του Σ.Δ.Α.Ε. είναι:

-Η απογραφή των εκπομπών ρύπων.

-Ο καθορισμός της πολιτικής δράσεων για τη μείωση των

εκπομπών.

-Ο προσδιορισμός των ομάδων εργασίας του Δήμου για την

υλοποίηση του σχεδίου.

-Η εξεύρεση πηγών χρηματοδότησης.

-Η διασφάλιση των εμπλεκόμενων φορέων και των πολιτών στην

εφαρμογή του.

-Ο προϋπολογισμός της μείωσης εκπομπών ρύπων μέσω των

παραπάνω δράσεων.

17

1.3 ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΑΞΟΝΕΣ – ΤΟΜΕΙΣ

Οι τομείς στους οποίους η Δημοτική Αρχή έχει αποφασίσει να

πραγματοποιήσει τις παρεμβάσεις για τη μείωση των εκπομπών CO2,

ομαδοποιούνται όπως παρακάτω :

ΚΤΙΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ : Περιλαμβάνει Δημοτικά Κτίρια,

Σχολεία, Αθλητικές Εγκαταστάσεις, Κτίρια Οικιακού και

Τριτογενή Τομέα.

ΠΡΑΣΙΝΟ – ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ – ΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΥΔΡΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ

18

1.4 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΠΟΥ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΔΑΕ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Επικεφαλής: Δήμαρχος Ηρακλείου

Συμμετέχουν:

1. Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης, Εμπορίου

2. Αντιδήμαρχος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Ποιότητας Υπηρεσιών, Επιμόρφωσης Προσωπικού

Ομάδα Εργασίας για την Ενεργειακή

Διαχείριση και Αντιμετώπιση της Κλιματικής

Αλλαγής

Συμμετέχουν:

1. Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης και Εμπορίου

2. Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών 3. Διεύθυνση Προγραμματισμού,

Οργάνωσης και Πληροφορικής

19

Οι αρμοδιότητες που έχει η κάθε επιτροπή αναλύονται ως εξής:

Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού

Η Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού, με επικεφαλής τον Δήμαρχο και

την συμμετοχή των Αντιδημάρχων, εξετάζει και θέτει τις στρατηγικές

κατευθύνσεις της πολιτικής του Δήμου και παρέχει την απαραίτητη

πολιτική στήριξη στην διαδικασία.

Η Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού, μέσω της παρουσίας της

Δημοτικής Αρχής, μπορεί να συντελεί στην έγκριση δράσεων και

δραστηριοτήτων του Σχεδίου Δράσης.

Ομάδα Εργασίας για την Ενεργειακή Διαχείριση και Αντιμετώπιση

της Κλιματικής Αλλαγής

Το έργο της Ομάδας Εργασίας για την Ενεργειακή Διαχείριση και

Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής περιλαμβάνει το σχεδιασμό

δράσεων ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης ενέργειας,

ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιώσιμης κινητικότητας, μείωσης

εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και πληροφόρησης/ενημέρωσης.

20

Επιτροπή Υλοποίησης Ενεργειακής Πολιτικής

Η Επιτροπή Υλοποίησης Ενεργειακής Πολιτικής έχει τεχνικό –

εκτελεστικό χαρακτήρα και αποτελείται από εκπροσώπους των

Διευθύνσεων του οργανογράμματος του Δήμου που σχετίζονται με την

εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Βιώσιμη Ενέργεια και καλούνται

να υλοποιήσουν τα αντίστοιχα μέτρα και έργα.

Ο Υπεύθυνος Ενεργειακής Πολιτικής του Δήμου αποτελεί τον συνδετικό

κρίκο μεταξύ των επιτροπών και μεταφέρει προς την Επιτροπή

Στρατηγικού Σχεδιασμού τεχνικές πληροφορίες, αποτελέσματα

δράσεων και τεχνογνωσία και προς την Επιτροπή Υλοποίησης

Ενεργειακής Πολιτικής πολιτικές κατευθύνσεις και αποφάσεις.

Οι παραπάνω αρμοδιότητες έχουν οριστεί με την με ημερομηνία

30-6-2011Απόφαση Δημάρχου.

21

1.5 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΣΤΗΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Σ.Δ.Α.Ε.

22

23

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 2

«ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ»

24

2.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Το Ηράκλειο βρίσκεται στη μέση περίπου της βόρειας ακτογραμμής της

Κρήτης με υψόμετρο 10 έως 40 μέτρων στον 35ο 20΄παράλληλο βόρειου

πλάτους και στον 20ο 10’ ανατολικού μήκους Greenwich.

Ο Δήμος Ηρακλείου βρίσκεται στην πεδιάδα Ηρακλείου και συνορεύει

με τους Δήμους Μαλεβιζίου και Αρχανών-Αστερουσίων. Στα βόρεια ο

Δήμος βρέχεται από το Κρητικό Πέλαγος.

Ο Δήμος υπάγεται διοικητικά στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηρακλείου

και αποτελεί το διοικητικό κέντρο του Νομού Ηρακλείου και της

Περιφέρειας Κρήτης. Είναι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Κρήτης με

έκταση 120 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό που ανέρχεται

περίπου στους 173.450 (απογραφή του 2011) και μέρος του

Πολεοδομικού Συγκροτήματος Ηρακλείου μαζί με τη Δημοτική Ενότητα

Νέας Αλικαρνασσού και το Γάζι.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν.3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» ο

νέος Δήμος Ηρακλείου διαιρείται σε πέντε (5) Δημοτικές Ενότητες (Δ.ε

Ηρακλείου, Δ.Ε Νέας Αλικαρνασσού, Δ.Ε. Τεμένους, Δ.Ε. Παλιανής και

Δ.Ε. Γοργολαϊνη )

25

2.2 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

Η πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου Ηρακλείου κατά τις δεκαετίες 1981-

1991-2001-2011 αποτυπώνεται στον παρακάτω πίνακα. Είναι σαφές ότι ο

ρυθμός πληθυσμιακής αύξησης του Δήμου Ηρακλείου είναι

μεγαλύτερος.

Βάσει της τελευταίας απογραφής ο πληθυσμός του νέου Δήμου

Ηρακλείου ανέρχεται στους 173.450 κατοίκους και αποτελεί μία από τις

πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ελλάδας. Ο πληθυσμός αυτός

αντιστοιχεί στο 54,38% του πληθυσμού του Νομού Ηρακλείου, στο

26,46% της Περιφέρειας Κρήτης και στο 1,45% της χώρας.

Στο διάστημα της τελευταίας εικοσαετίας (1981-2001) ο πληθυσμός

σημειώνει συνεχή ανοδική πορεία με την ποσοστιαία μεταβολή του

πληθυσμού στα διαστήματα 1981-1991 (13,61%) και 1991-2001

(13,39%) να είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι σε εθνικό και περιφερειακό

επίπεδο.

Πίνακας Πληθυσμιακής Εξέλιξης.

26

2.3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

Τα διαθέσιμα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, για την

εξέλιξη δόμησης των κατοικιών στο Δήμο Ηρακλείου επιβεβαιώνουν τις

έντονες οικιστικές πιέσεις που παρατηρούνται λόγω της αύξησης του

πληθυσμού του Δήμου. Συγκεκριμένα κατά την περίοδο 1991-2001 οι

κανονικές κατοικίες στο Δήμο αυξήθηκαν κατά 30,9% (48.576 το 1991

έναντι 63.585 το 2001) και ο πληθυσμός κατά 14,22%. Σε επίπεδο νομού

το αντίστοιχο ποσοστό μέσου όρου αύξησης των κανονικών κατοικιών

ανέρχεται περίπου στο 25% και του πληθυσμού στο 10,59%.

Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι η Δ.Ε Ηρακλείου το 1991

συγκέντρωνε το 42,6% (48.576) των κανονικών κατοικιών του Νομού

και το 2001 το 44,5% (63.585). Εντός της Δ.Ε. το Δημοτικό Διαμέρισμα

Ηρακλείου συγκεντρώνει το 1991 το 96,2% (46.739) των κανονικών

κατοικιών του Δήμου και το 2001 το 96% (61.059). Το αμέσως επόμενο

Δημοτικό Διαμέρισμα σε τάξη μεγέθους κανονικής κατοικίας, το 1991

είναι το Δ.Δ Ν. Αλικαρνασσού με 3.081 κανονικές κατοικίες και το 2001

το Δ.Δ Γαζίου με 4.655 κανονικές κατοικίες. Τα δεδομένα αυτά

τεκμηριώνουν ότι η πόλη του Ηρακλείου, παρουσιάζει τη μεγαλύτερη

οικιστική δραστηριότητα εντός του Πολεοδομικού Συγκροτήματος

Ηρακλείου.

27

Ωστόσο κατά την περίοδο 1991-2001 οι όμοροι πρώην Δήμοι Γαζίου και

Ν. Αλικαρνασσού, σημείωσαν μεγαλύτερη μεταβολή κανονικών

κατοικιών, συγκριτικά με το Δήμο Ηρακλείου που ανήλθε σε 97,7% για

τον πρώην Δήμο Γαζίου και 37,95% για τον πρώην Δήμο Ν.

Αλικαρνασσού.

Εντός του Δήμου Ηρακλείου, τα δημοτικά διαμερίσματα που

παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού και κατοικιών, την

περίοδο 1991-2001 είναι τα εξής:

Δ.Ε. Ηρακλείου με αύξηση πληθυσμού 14,5% και κατοικιών

30,64%

Τ.Κ. Βασιλειών με αύξηση πληθυσμού 96,9% και κατοικιών

90,2%

Τ.Κ. Σκαλανίου με αύξηση πληθυσμού 26,8% και κατοικιών

30,7%

Συμπερασματικά, προκύπτει ότι η τάση δόμησης πρώτης κατοικίας

συγκεντρώνεται κυρίως γύρω από το Πολεοδομικό Συγκρότημα

Ηρακλείου.

28

Ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν και από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ

για την έκδοση αδειών για νέες οικοδομές στην πόλη και τα δημοτικά

διαμερίσματα του Δήμου Ηρακλείου, την περίοδο 1993-2007, όπως

παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα:

Πίνακας Αριθμός Αδειών Κατά είδος Οικοδομικής Άδειας

29

2.4 ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Το κλίμα της Κρήτης χαρακτηρίζεται εύκρατο μεσογειακό, στους

ορεινούς όγκους της όμως τείνει προς τον ηπειρωτικό τύπο. Ο ετήσιος

μέσος όρος θερμοκρασίας είναι 14-15οC. Ο χειμώνας είναι ήπιος με

ψυχρότερους μήνες τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο. Η πεδινή Κρήτη

και ιδιαίτερα οι νοτιοανατολικές περιοχές είναι από τις θερμότερες της

Ελλάδας. Η ηλιοφάνεια διαρκεί όλους τους μήνες. Οι θερμότεροι μήνες

είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος αν και λόγω της θαλάσσιας αύρας και

των ανέμων, το θέρος είναι σχετικά δροσερό.

Ο τύπος κλίματος του Ηρακλείου είναι ένας μεταβατικός ενδιάμεσος

τύπος μεταξύ του χερσαίου Μεσογειακού και του ερημοειδούς

Μεσογειακού, στο οποίο υπάγεται κυρίως η νοτιοανατολική Κρήτη.

Το κύριο χαρακτηριστικό του κλίματος είναι η γλυκύτητα και η

ηπιότητα. Η ψυχρή εποχή είναι ήπια και σε αυτό συντελεί η συχνή άφιξη

στην περιοχή των θερμών και υγρών Ν.Δ αερίων μαζών.

Ψυχρότερος και υγρότερος μήνας είναι ο Ιανουάριος όπου η μέση

θερμοκρασία είναι της τάξης των 12,23ο C, ενώ η σχετική υγρασία είναι

71%. Η άνοιξη είναι μικρής διάρκειας και διαρκεί από τις αρχές

Απριλίου μέχρι τα μέσα Μαΐου. Συνήθως είναι ξηρή με μικρό ποσοστό

βροχοπτώσεων. Το καλοκαίρι είναι ιδιαίτερα ξηρό και διαρκεί από τα

μέσα Μαΐου μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Θερμότερος μήνας είναι ο

30

Ιούλιος, ενώ σπανιότερα θερμότερος μήνας εμφανίζεται ο Αύγουστος. Η

μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα Ιουλίου σύμφωνα με

επεξεργασμένα στοιχεία των ετών (2007-2010) που φαίνονται στον

παρακάτω πίνακα είναι 26,48οC. Το φθινόπωρο ξεκινά από το τέλος

Σεπτεμβρίου και είναι σχετικά υγρό και θερμό με ραγδαίες βροχές κατά

τον Οκτώβριο και Νοέμβριο.

Γενικά, η μέση ετήσια βροχόπτωση παρουσιάζει αύξηση από τα

ανατολικά προς τα δυτικά και από νότια προς βόρεια. Στο Ηράκλειο η

μέση ετήσια βροχόπτωση ανέρχεται περίπου στα 470mm, ενώ είναι

μέγιστη τον Ιανουάριο και τον Δεκέμβρη και ελάχιστη τον Ιούλιο και τον

Αύγουστο, οι οποίοι είναι σχεδόν άνομβροι σε ολόκληρη την πεδινή

Κρήτη. Η ηλιοφάνεια είναι ιδιαίτερα υψηλή σε ολόκληρη την Κρήτη. Ο

μέσος ετήσιος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας ανέρχεται σε 2816 περίπου

ώρες στο Ηράκλειο. Η ομίχλη όπως και η πάχνη είναι εξαιρετικά σπάνια

στο Ηράκλειο. Αντίθετα, συχνότερη είναι η εμφάνιση υδροσταγόνων

πάνω στην επιφάνεια του εδάφους, δηλαδή η δρόσος.

Περισσότερα κλιματολογικά στοιχεία για το Ηράκλειο αναλύονται στον

παρακάτω πίνακα και αποτυπώνονται στα διαγράμματα που

παραθέτονται.

31

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ (2007-2010)

32

ΕΛΑΧΙΣΤΗ, ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

33

ΜΗΝΙΑΙΑ ΤΙΜΗ ΩΡΩΝ ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑΣ

34

ΜΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΥΓΡΑΣΙΑ

35

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΕΜΩΝ

36

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3

«ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ε.Ε.»

37

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ε.Ε.

Ο κτιριακός τομέας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην

Ελλάδα ευθύνεται για το ένα τρίτο περίπου των εκπομπών διοξειδίου

του άνθρακα (CO2) και για το 40% περίπου της συνολικής

ενεργειακής κατανάλωσης.

Στην Ελλάδα, οι εκπομπές CO2 που προκαλούνται από τον τομέα των

κτιρίων αυξάνονται ετήσια με ρυθμό περί το 4% ενώ παράλληλα, η

ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων διογκώνεται συνεχώς.

Τα κτίρια στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν περίπου το 36% της

συνολικής τελικής ζήτησης ενέργειας, ενώ, κατά την περίοδο 2000-2005,

αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση κατά 24%, φθάνοντας τα

8,54 MToe μια από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην Ευρώπη. Το γεγονός

αυτό αποδεικνύει αφενός την σπουδαιότητα του κτιριακού τομέα στο όλο

ενεργειακό ισοζύγιο και αφετέρου το τεράστιο δυναμικό (περιθώριο)

μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης τους και βελτίωσης των

ενεργειακών τους επιδόσεων

Παρ' ότι, το μέγιστο μέρος της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων

δαπανάται για την θέρμανση τους, η συνεχής διείσδυση του κλιματισμού,

προκαλεί σημαντικά προβλήματα φορτίου αιχμής στην χώρα, διογκώνει

το οικονομικό φορτίο των νοικοκυριών, και αυξάνει το λειτουργικό

κόστος των εμπορικών κτιρίων.

1 / Toe = Τόνοι Ισοδύναμου Πετρελαίου (ΤΙΠ)

38

Η ελλιπής προστασία των υπαρχόντων κτιρίων από το εξωτερικό

περιβάλλον, ο ανορθόδοξος σχεδιασμός των νέων κτιρίων σαν συνέπεια

μιας περιβαλλοντικά αποκομμένης αρχιτεκτονικής αντίληψης που αγνοεί

τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες, και η παντελής έλλειψη σύγχρονης

νομοθεσίας για την ενεργειακή και περιβαλλοντική προστασία των

κτιρίων, έχουν σαν αποτέλεσμα:

Την ασφυκτική διόγκωση του ενεργειακού ισοζυγίου της

χώρας,

Τη συμπίεση οικονομικά και κοινωνικά των χαμηλών

εισοδηματικών τάξεων,

Την αύξηση της ενεργειακής ένδειας της χώρας,

Την ακύρωση των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας για το

περιβάλλον, όπως η συμφωνία του Κυότο, η Οδηγία

2002/91/ΕΚ (EPBD, 2003) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις

Ενεργειακές Επιδόσεις των Κτιρίων

("EnergyPerformanceofBuildingsDirective", EPBD), κ.α.

Η αυξανομένη θερμική υποβάθμιση των μεγάλων αστικών κέντρων της

χώρας, η δραματική αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος σαν

αποτέλεσμα τοπικών και παγκόσμιων μεταβολών, η εμμονή στην χρήση

εμπειρικών και ξεπερασμένων τεχνικών σχεδιασμού του αστικού χώρου

39

και των κτιρίων, η αποψίλωση του αστικού και περιαστικού πράσινου,

δημιουργούν συνθήκες δυσφορίας στον αστικό ιστό, μεγιστοποιούν την

χρήση ενεργοβόρων μηχανικών μέσων για την εξασφάλιση της θερμικής

άνεσης και δημιουργούν σημαντικό πρόβλημα βιωσιμότητας σε

σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού που αδυνατεί να ανταποκριθεί

οικονομικά στην νέα πραγματικότητα.

Παράλληλα, η συνεχής διείσδυση στην αγορά και η αυξημένη χρήση

νέων χημικών προϊόντων στα κτίρια, ταυτόχρονα με την ρύπανση του

εξωτερικού περιβάλλοντος και τον εφιάλτη του καπνίσματος, αυξάνει

δραματικά την ρύπανση στους χώρους δουλειάς και κατοικίας και θέτει

σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και την ποιότητα ζωής των Ελλήνων.

Η ενεργειακή και περιβαλλοντική τεχνολογία για το δομημένο

περιβάλλον έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η

ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων τείνει να μηδενισθεί και σημαντικά

κράτη όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία έχουν ήδη καταστρώσει

και εφαρμόζουν σχέδια για να πετύχουν θετικά ενεργειακά ισοζύγια για

τον κτιριακό τομέα, εφαρμόζοντας νέες αντιλήψεις και αρχές

σχεδιασμού.

Σε νομοθετικό επίπεδο, η νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα κτίρια

(2002/91/ΕΚ (EPBD, 2003 για τις Ενεργειακές Επιδόσεις των Κτιρίων),

θέτει νέες βάσεις και προοπτικές για τον κατασκευαστικό τομέα. Στις

περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρατηρείται κοσμογονία αλλαγών προς

όφελος των πολιτών και της ίδιας της αγοράς.

40

3.1.1 ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

Συμφώνα με την Eurostat, η συνολική ετήσια κατανάλωση ενέργειας ανά

νοικοκυριό στην Ελλάδα, είναι περίπου 61 GJ [2] , ή 1,46 Toe, (βλ.

σχήμα 1). Σύγκριση ανάμεσα στις Μεσογειακές χώρες καταδεικνύει ότι

τα ελληνικά νοικοκυριά παρουσιάζουν την μεγαλύτερη σχετική

κατανάλωση, σχεδόν 30% μεγαλύτερη της Ισπανίας και περίπου

διπλάσια της Πορτογαλίας. Ταυτόχρονα, είναι σχεδόν ίση με αυτήν της

Ολλανδίας και σημαντικά μεγαλύτερη από χώρες με ψυχρότερο κλίμα

όπως το Βέλγιο και η Τσεχία.

Δεδομένου ότι, η επιφάνεια κάθε νοικοκυριού καθώς και ο βαθμός

χρήσης του κτιρίου, δεν ταυτίζονται ανά τις διάφορες χώρες, η παραπάνω

σύγκριση μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα. Για παράδειγμα,

η μέση κατοικία στην Ελλάδα προσεγγίζει τα 80m2 και κατοικείται κατά

μέση τιμή από 2.8 άτομα, ενώ η αντίστοιχη στην Ολλανδία τα 100m2 και

κατοικείται από 2.4 κατοίκους. Έτσι είναι πλέον ενδεδειγμένο η

σύγκριση να πραγματοποιείται ανά μονάδα επιφάνειας (m2) ή ανά

μονάδα όγκου (m3) κατοικίας. Μια τέτοια σύγκριση πραγματοποιήθηκε

από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό EUROΑCE, όπου υπολογίστηκε η

κατανάλωση για θέρμανση μιας κατοικίας κατασκευασμένης σύμφωνα

με την τοπική νομοθεσία.

41

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΤΥΠΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ (kWh/m3/a). [Πηγή ΕUROACE]

Όπως διαπιστώνεται, η ενεργειακή θερμική κατανάλωση στην

Ελλάδα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από χώρες όπως η Δανία, η

Γερμανία η και ακόμα η Βρετανία.

Η ενέργεια στα ελληνικά νοικοκυριά δαπανάται κυρίως για θερμικές

χρήσεις και συγκεκριμένα για θέρμανση των χώρων, (περίπου 59% του

συνολικού φορτίου). Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΕPA-ED υπολόγισε

συγκριτικά το ποσοστό της ενεργειακής κατανάλωσης των νοικοκυριών

ανά είδος χρήσης.

Όπως διαπιστώθηκε από το πρόγραμμα αυτό, το ποσοστό που

αντιστοιχεί στην θέρμανση των κτιρίων στην Ελλάδα είναι σχετικά

μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό σε ένα νεόκτιστο κτίριο της

Δανίας.

42

Μια εναλλακτική μέθοδος αξιολόγησης της ενεργειακής και

περιβαλλοντικής ποιότητας των κτιρίων κατοικίας είναι ο υπολογισμός

των εκπομπών CO2 ανά κάτοικο σε ετήσια βάση.

Συμφώνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι κατοικίες

στην Ελλάδα παράγουν περίπου 12-13 τόνους CO2 /κάτοικο/έτος. Η

τιμή αυτή είναι συγκριτικά μεγαλύτερη από όλες τις άλλες

μεσογειακές χώρες και μεγαλύτερη ακόμα από πολύ βορειότερες

χώρες όπως η Νορβηγία, η Γερμανία, η Αυστρία και η Βρετανία.

Είναι λοιπόν προφανές ότι τα κτίρια κατοικίας στην Ελλάδα είναι κατά

πολύ περισσότερο ενεργοβόρα από τα αντίστοιχα κτίρια σε όλη την

Μεσογειακή λεκάνη και ταυτόχρονα παρουσιάζουν μεγαλύτερη

κατανάλωση ενέργειας από πολλές βόρειες χώρες.

43

3.1.2 ΛΟΙΠΑ ΚΤΙΡΙΑ

Τα κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται σαν κατοικίες στην Ελλάδα

αποτελούν περίπου το 5% του συνόλου των κτιρίων και

αντιπροσωπεύουν το 26% της συνολικής επιφάνειας του κτιριακού

αποθέματος. Εξ' αυτών το 57% περίπου είναι κτίρια γραφείων και

εμπορικής χρήσης, το 19% εκπαιδευτικά κτίρια, το 16% ξενοδοχεία και

το 8% περίπου είναι νοσοκομεία και κλινικές.

3.1.2.1 ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ

Η ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων γραφείων στην Ελλάδα ποικίλει

σε συνάρτηση με τις ενεργειακές τους εγκαταστάσεις (κλιματιζόμενα η

όχι), τον τρόπο χρήσης τους και την ηλικία τους.

Με βάση ενεργειακά δεδομένα από πολλές εκατοντάδες κτιρίων στην

Ελλάδα, έχει προκύψει η κατανομή της ενεργειακής κατανάλωσης καθώς

και η ταξινόμηση των κτιρίων αυτών σε τρεις ενεργειακές κατηγορίες,

και συγκεκριμένα:

Το ενεργειακά τυπικό κτίριο, που αντιστοιχεί στο 50% του

δείγματος των κτιρίων γραφείων.

Το βέλτιστο κτίριο, που αντιστοιχεί στο 20% των καλύτερων

ενεργειακά κτιρίων, γραφείων και

Το παθητικό κτίριο, που αντιστοιχεί στο 5% των καλύτερων

ενεργειακά κτιρίων γραφείων

44

Όπως προκύπτει, το τυπικό κλιματιζόμενο κτίριο γραφείων

καταναλώνει περί τις 138 kWh/m2 /έτος, (τελική κατανάλωση), όπου:

ο κλιματισμός αντιπροσωπεύει περί τις 35 kWh/m2 /έτος

και η θέρμανση περί τις 85kWh/m2 /έτος

Η μέση κατανάλωση των μη κλιματιζόμενων κτιρίων γραφείων

κυμαίνεται περί τις 75 kWh/m2 /έτος , εκ των οποίων οι 57 kWh/m2

/έτος καταναλώνονται για θερμικούς λόγους.

Σύγκριση της ενεργειακής κατανάλωσης των γραφείων για διάφορες

ευρωπαϊκές χώρες έχει επιχειρηθεί στα πλαίσια του ευρωπαϊκού

προγράμματος, EPA-ED. Όπως διαπιστώνεται, η ενεργειακή

κατανάλωση των γραφείων στην χώρα μας είναι συγκριτικά η

μεγαλύτερη ανάμεσα στις αναφερόμενες χώρες.

45

46

3.1.2.2 ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

Η ενεργειακή κατανάλωση ενός τυπικού σχολείου στην Ελλάδα

κυμαίνεται περί τις 68 kWh/m2 /έτος, εκ των οποίων οι 55 kWh/m2 /έτος

καταναλώνονται για θερμικούς λόγους.

3.1.2.3 ΚΤΙΡΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΕΣ

Με βάση μετρήσεις της ενεργειακής κατανάλωσης δεκάδων

νοσοκομείων και κλινικών στην Ελλάδα, έχει διαπιστωθεί ότι η ελάχιστη,

μέση και μέγιστη ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση κυμαίνεται

αντίστοιχα περί τις 81, 221 και 420 kWh/m2 /έτος.

Με βάση τα δεδομένα που αναλύθηκαν παραπάνω, είναι σαφές ότι τα

κτίρια του τριτογενή τομέα στην Ελλάδα, παρουσιάζουν ιδιαίτερα

αυξημένη κατανάλωση και είναι σαφές ότι το δυναμικό εξοικονόμησης

ενέργειας είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

47

3.1.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Μετρήσεις σε χιλιάδες κτίρια κάθε είδους στην χώρα μας, δείχνουν ότι οι

συγκεντρώσεις των εσωτερικών ρύπων είναι υπερπολλαπλάσιες του

επιτρεπτού. Νοσοκομεία, γραφεία, σχολεία, κέντρα διασκέδασης και

αθλητικοί χώροι παρουσιάζουν χαρακτηριστικά άρρωστου κτιρίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκέντρωση των επικίνδυνων σωματιδίων

PM2.5 στις ελληνικές κατοικίες ξεπερνά έως και επτά φορές το

θεωρητικό όριο των 20 μg/m3, λόγω κυρίως του καπνίσματος και των μη

κατάλληλων συνθηκών αερισμού.

Παράλληλα, σε κτίρια του τριτογενούς τομέα η εσωτερική ρύπανση

φθάνει έως και τα όρια της τοξικότητας. Η παντελής έλλειψη

προδιαγραφών όσον αφορά τα υλικά, τα συστήματα και τον αερισμό

καταδικάζουν μεγάλο μέρος των Ελλήνων να διαβιώνουν σε

απαράδεκτες περιβαλλοντικά συνθήκες

48

3.1.4 ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Πλήθος μελετών έχουν πραγματοποιηθεί είτε στην Ελλάδα είτε σε άλλες

χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τον υπολογισμό του δυναμικού

εξοικονόμησης ενέργειας στα ελληνικά κτίρια. Δεδομένου ότι η υψηλή

ενεργειακή κατανάλωση οφείλεται αφενός στην έλλειψη αποδοτικής

νομοθεσίας αφετέρου στο είδος και τον τρόπο που αξιοποιείται και

εφαρμόζεται η σχετική κτιριακή τεχνολογία, οι σχετικές μελέτες

επιχειρούν να διερευνήσουν το δυναμικό εξοικονόμησης που σχετίζεται

με κάθε μια από τις δυο αυτές παραμέτρους.

Μελέτη που πραγματοποίησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός EUROACE,

διαπίστωσε ότι η μη εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικής νομοθεσίας στα

ελληνικά κτίρια έχει ιδιαίτερα σημαντικές συνέπειες. Διαπιστώθηκε, ότι

εάν η σχετική νομοθεσία της Δανίας εφαρμοζόταν για τα ελληνικά κτίρια

κατοικίας, θα προέκυπτε εξοικονόμηση ενέργειας περίπου κατά 45%.

Παράλληλα, σημαντικό πλήθος μελετών έχουν εκπονηθεί για την

εκτίμηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας εάν εφαρμοσθεί

σύγχρονη ενεργειακή τεχνολογία στο κέλυφος των κτιρίων, στα

συστήματα παραγωγής ενέργειας, στον φωτισμό καθώς και παθητικά

συστήματα θέρμανσης και δροσισμού.

Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος OFFICE εκτιμήθηκε ότι η

εφαρμογή τέτοιων ενεργειακών τεχνολογιών θα μπορούσε να μειώσει

49

την ενεργειακή κατανάλωση των υπαρχόντων κτιρίων γραφείων έως και

κατά 65%.

Μια άλλη στρατηγική μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το

Πανεπιστήμιο Αθηνών υπολόγισε το δυναμικό εξοικονόμησης

ενέργειας στα σχολικά κτίρια στην Ελλάδα. Διαπιστώθηκε ότι η χρήση

αποδοτικά ενεργειακών τεχνολογιών θα μπορούσε να μειώσει την

ενεργειακή κατανάλωση των σχολικών κτιρίων έως και κατά 45%.

50

3.2 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

3.2.1 ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Ο ενεργειακός σχεδιασμός αποτελεί έναν οδικό χάρτη για την εξέλιξη

του ενεργειακού συστήματος στην Ελλάδα, καθώς οι αποφάσεις είναι

καθοριστικές για τις επόμενες δεκαετίες, τόσο για την οικονομία, όσο και

για τον καταναλωτή. Ο τομέας της Ενέργειας είναι πυλώνας της

οικονομικής ανάπτυξης που επηρεάζει και τους υπόλοιπους τομείς της

οικονομίας.

Παράλληλα, ο σχεδιασμός θα πρέπει να λάβει υπόψη και τις

περιβαλλοντικές διαστάσεις της ενέργειας, καθώς η κλιματική αλλαγή

θέτει επιτακτικά την ανάγκη εξορθολογισμού του ενεργειακού

συστήματος και τη στροφή προς ένα ενεργειακό μοντέλο χαμηλών

εκπομπών άνθρακα. Οι αποφάσεις σε θέματα πρόληψης και μετριασμού

της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν μακροπρόθεσμα, αλλά και

μεσοπρόθεσμα την παγκόσμια ενεργειακή αγορά, αλλά και την ποιότητα

ζωής.

Τα θέματα που συνδέονται με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού

έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια νέα διάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο,

ενισχύοντας επιλογές που αφορούν στη μέγιστη αξιοποίηση εγχώριων

πηγών ενέργειας, αλλά και εν δυνάμει ενεργειακών πόρων, όπως η

εξοικονόμηση ενέργειας.

51

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους και έχει

ανακοινώσει πολιτικές στην κατεύθυνση αύξησης της ασφάλειας

εφοδιασμού και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Ο

ενεργειακός σχεδιασμός για τη χώρα μας γίνεται σε πλήρη εναρμόνιση

με τις Ευρωπαϊκές πολιτικές, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές μας

ιδιαιτερότητες.

Εξωγενείς παράγοντες όπως η αύξηση στις τιμές καυσίμων και η

οικονομική κρίση επηρεάζουν άμεσα και δραστικά την ενεργειακή

κατανάλωση, διαμορφώνοντας ένα δυναμικό πεδίο που πρέπει να

λαμβάνεται υπόψη στο σχεδιασμό του ενεργειακού συστήματος. Αυτό

φαίνεται ξεκάθαρα στο παρακάτω Σχήμα, όπου η τελική κατανάλωση

αρχίζει να μειώνεται ήδη από το 2007 και μετά καταλήγοντας σε

συνολική μείωση 12% για την περίοδο 2007-2010, πλησιάζοντας έτσι τα

επίπεδα των αρχών της προηγούμενης δεκαετίας.

52

Σχηματική Εξέλιξη της Τελικής Κατανάλωσης Ενέργειας Συνολικά και κατά Τομέα για

την περίοδο 1990-2010

Παρά τη μείωση που έχει σημειωθεί στη ζήτηση ενέργειας λόγω των

εξωγενών αυτών παραγόντων, υπάρχει μεγάλο δυναμικό ενεργειακής

αποδοτικότητας. Κι αυτό διότι η κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα

βασίζεται κατά συντριπτικό ποσοστό σε συμβατικά καύσιμα και μάλιστα

ρυπογόνα, ενώ οι συνήθεις τεχνολογίες που εφαρμόζονται στους

περισσότερους τομείς επιτυγχάνουν σχετικά χαμηλή ενεργειακή

απόδοση.

Είναι γεγονός ότι οι ΑΠΕ, παρά τη δυναμική τους παρουσία, συνεχίζουν

να καταλαμβάνουν μικρό μερίδιο, ενώ η διείσδυση του φυσικού αερίου,

του πιο περιβαλλοντικά φιλικού συμβατικού καυσίμου, παραμένει

περιορισμένη και επικεντρώνεται κυρίως στη χρήση του για παραγωγή

ηλεκτρισμού.

53

3.2.2 ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΣΤΟΧΟΙ

Οι προκλήσεις για την εθνική ενεργειακή πολιτική ταυτίζονται με εκείνες

της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και αφορούν:

στην ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού,

στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που

προκύπτουν σε σχέση με το περιβάλλον και την αντιμετώπιση

της κλιματικής αλλαγής,

στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προστασία του καταναλωτή και

στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.

Για την συνδυασμένη αντιμετώπιση των ανωτέρω προκλήσεων και την

επίτευξη των δεσμευτικών στόχων απαιτείται ένας στρατηγικός

προγραμματισμός και επιλογή δράσεων που θα οδηγήσουν στην

αναμόρφωση του ενεργειακού τομέα ώστε να μειωθούν οι εισαγωγές

πετρελαίου, να προχωρήσει η βέλτιστη αξιοποίηση των εγχώριων πηγών

ενέργειας και κυρίως των ΑΠΕ, να μεγιστοποιηθεί η εξοικονόμηση

ενέργειας και να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός και η αποδοτική χρήση

φυσικού αερίου.

Η διαφοροποίηση του ενεργειακού μίγματος μέσω της βέλτιστης

αξιοποίησης των εγχώριων ενεργειακών πόρων και η ασφάλεια του

ενεργειακού εφοδιασμού αποτελούν δύο από τις σημαντικότερες

παραμέτρους του ενεργειακού σχεδιασμού. Οι δράσεις, οι πολιτικές και

οι παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν την επιτυχή αντιμετώπιση των

54

παραπάνω προκλήσεων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το σύνολο των

μακρο-οικονομικών παραμέτρων.

Ο εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός οφείλει όχι μόνο να ανταποκρίνεται

αλλά και να μην αποκλίνει από τις δεσμεύσεις και τους στόχους σχετικά

με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση των

εκπομπών CO2.

Η σταδιακή, απεξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου θεωρείται

επιβεβλημένη εξαιτίας των εξωγενών παραγόντων όπως οι έντονες

διακυμάνσεις στην τιμή του και η αβεβαιότητα ως προς τη διασφάλιση

προμήθειας. Επιπλέον, η χρήση πετρελαίου συνεπάγεται υψηλές

εκπομπές αέριων ρύπων οδηγώντας σε σημαντική περιβαλλοντική

επιβάρυνση.

Για τους παραπάνω λόγους, είναι σημαντικό να καθοριστεί ένα

στρατηγικό πλαίσιο για τη σταδιακή μείωση της χρήσης και όπου είναι

τεχνικό-οικονομικά εφικτό την πλήρη αντικατάσταση του πετρελαίου

κύρια από εγχώριους ενεργειακούς πόρους σε όλους τους τομείς

κατανάλωσης αλλά με την παράλληλη διασφάλιση της τήρησης

αποθεμάτων ασφαλείας.

Η μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο είναι σημαντικό να

συνοδευτεί και από την ενίσχυση του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο, το

οποίο αναμένεται να εισχωρήσει σημαντικά σε όλους σχεδόν τους τομείς

55

της τελικής κατανάλωσης αλλά και στον τομέα του ηλεκτρισμού τα

επόμενα χρόνια, μέσω των επεκτάσεων στα δίκτυα μεταφοράς και

διανομής. Αυτό απαιτεί την υλοποίηση επενδύσεων σε υποδομές και τη

συμμετοχή σε διασυνοριακά έργα ενίσχυσης και κατασκευής αγωγών

φυσικού αερίου, οι οποίοι θα διέρχονται από την Ελλάδα μετατρέποντας

την σε ενεργειακό κόμβο.

Η σταδιακή απεξάρτηση από εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους μπορεί

να υλοποιηθεί μέσω της ανάπτυξης και της βέλτιστης αξιοποίησης όλων

των τεχνολογιών ΑΠΕ για τις οποίες υπάρχει ήδη αναγνωρισμένο και

υψηλό προς αξιοποίηση δυναμικό αλλά και έντονο επενδυτικό

ενδιαφέρον. Η αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού ΑΠΕ συμβάλλει

τόσο στη διαφοροποίηση του εθνικού ενεργειακού μίγματος όσο και

στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού ενώ ταυτόχρονα ενισχύει

την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Η εκμετάλλευση των εγχώριων αποθεμάτων υδρογονανθράκων αποτελεί

προτεραιότητα για τη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα,

ενώ η ολοκλήρωση των μελετών για την έρευνα και εκμετάλλευσή τους

σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές της ελληνικής επικράτειας

αναμένεται να δώσουν τα απαραίτητα στοιχεία για τις δυνατότητες

κάλυψης των ενεργειακών αναγκών από εγχώρια αποθέματα. Ο

Ν4001/2011 προωθεί και ρυθμίζει θέματα αναζήτησης, έρευνας και

εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της χώρας.

56

Βασική πρόκληση και στόχο αποτελεί για την εθνική ενεργειακή

πολιτική η υλοποίηση μέτρων και δράσεων, που η εφαρμογή τους θα

οδηγήσει σε ουσιαστική εξοικονόμηση ενέργειας.

Η ενεργειακή εξοικονόμηση θα πρέπει να προέλθει ουσιαστικά από τη

βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την αλλαγή της ενεργειακής

συμπεριφοράς των καταναλωτών, ανεξάρτητα από τις δυσχερείς

οικονομικές συνθήκες, που εξ ορισμού τους οδηγούν σε μείωση των

δαπανών και, κατ’ επέκταση, της κατανάλωσης ενέργειας.

Υψηλό δυναμικό για εξοικονόμηση ενέργειας εμφανίζεται κύρια στον

κτιριακό τομέα και αφορά τόσο τα νέα κτίρια όσο και τα παλιά μέσω της

ενεργειακής τους αναβάθμισης, καθώς και στον τομέα των μεταφορών,

όπου μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση της χρήσης των μέσων μαζικής

μεταφοράς, τη χρήση νέων καυσίμων, την είσοδο νέων τεχνολογιών

(υβριδικά, ηλεκτρικά οχήματα) καθώς και μέσω της βελτίωσης και του

εκσυγχρονισμού των υποδομών και των οχημάτων.

57

3.2.3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2020

Με τον Ν 3851/2010 και σε εφαρμογή της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ η

Ελλάδα έχει καθορίσει την συμμετοχή των ΑΠΕ μέχρι το 2020 σε 20%

στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας και 40% στην παραγωγή

ηλεκτρισμού. Η επίτευξη των στόχων αυτών προϋποθέτει τη

συνδυαστική εφαρμογή θεσμικών, κανονιστικών, οικονομικών και

τεχνολογικών μέτρων που αφορούν όλους τους τομείς παραγωγής και

χρήσης ενέργειας.

58

Ειδικότερα, η επίτευξη του ποσοστού συμμετοχής των ΑΠΕ στην

ηλεκτροπαραγωγή (40%) μέχρι το 2020, που βασίζεται στην αξιοποίηση

του οικονομικού δυναμικού ανάπτυξης μεγάλων έργων ΑΠΕ, απαιτεί την

ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών επέκτασης και αναβάθμισης του

ηλεκτρικού δικτύου που αφορά τη διασύνδεση των νησιών και την

ενίσχυση του ηπειρωτικού δικτύου, καθώς και τη βελτίωση του θεσμικού

και κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των μονάδων ΑΠΕ.

59

Ήδη κατά την τελευταία διετία έχουν υλοποιηθεί πολλές και σημαντικές

νομοθετικές παρεμβάσεις (Ν3851/2010 και Ν4001/2011) που

αποσκοπούν σε αυτήν ακριβώς την αντιμετώπιση των εμποδίων και

επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας των έργων ΑΠΕ, ενώ έχει

προχωρήσει και ο προγραμματισμός για την ανάπτυξη του συστήματος

μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου για

το 2020 θα έχει σαν αποτέλεσμα την δραστική αλλαγή του μείγματος

στην παραγωγή της ενέργειας.

Αντίστοιχα, η επίτευξη του στόχου συμμετοχής ΑΠΕ στην τελική

κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη (20%) βασίζεται στην

προώθηση τόσο συγκεκριμένων εργαλείων και μηχανισμών της αγοράς

που αφορούν συστήματα και τεχνολογίες ΑΠΕ, όσο και στην

διαμόρφωση του απαραίτητου κανονιστικού πλαισίου για τη χρήση

αυτών των συστημάτων κυρίως στον κτιριακό τομέα. Ο στόχος

συμμετοχής των ΑΠΕ στις μεταφορές (10%), αναμένεται κύρια να

επιτευχθεί με τη μεγαλύτερη χρήση βιοκαυσίμων και τη σταδιακή

αύξηση της ηλεκτροκίνησης συνολικά στον τομέα των μεταφορών και

κυρίως στα μέσα σταθερής τροχιάς.

60

Ταυτόχρονα η θέσπιση εθνικού ενδεικτικού στόχου για εξοικονόμηση

ενέργειας μέχρι το 2016 (9% της μέσης κατανάλωσης της περιόδου 2001-

2005) με τον Ν3855/2010, συμβάλλει προς τη μείωση της κατανάλωσης

με τη θέσπιση και εφαρμογή μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής

απόδοσης που περιλαμβάνονται στον νόμο αυτό.

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το 2020, για την επίτευξη των εθνικών

στόχων, οδηγεί σε μείωση της έντασης πρωτογενούς ενέργειας κατά 20%

και μείωση εκπομπών του ενεργειακού τομέα κατά 20% ως προς το

2005.

61

3.2.4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΦΕΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Μετά την υποβολή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ΑΠΕ τον Ιούνιο

του 2010, οι οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς

ακολούθησαν αρκετά διαφορετικούς ρυθμούς από αυτούς που είχαν

χρησιμοποιηθεί ως βάση για τις εκτιμήσεις εξέλιξης κρίσιμων μεγεθών

του ενεργειακού τομέα, με κύρια αυτή της εξέλιξης του ΑΕΠ, βασική

παράμετρο προσδιορισμού της ζήτησης. Έτσι κρίθηκε απαραίτητο να

επαναληφθούν οι υπολογισμοί με τις νέες εκτιμήσεις του ΑΕΠ, αλλά και

άλλων στοιχείων όπως η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ.

Η σύγκριση των εκτιμήσεων του 2010 και των πλέον προσφάτων

(Ιανουάριος 2012) βασικών μεγεθών παρουσιάζεται στον Πίνακα που

ακολουθεί.

Η επιδείνωση της οικονομίας φαίνεται να έχει ως αποτέλεσμα την

αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 1,2 ΜΤΟΕ το 2020

αλλά και της ζήτησης ηλεκτρισμού, όχι όμως της γενικής τάσης.

Αποτέλεσμα αυτού είναι η μείωση σε απόλυτα μεγέθη και της αναγκαίας

ισχύος των ΑΠΕ κατά 1300MW για την επίτευξη του στόχου του

62

20-20-20. Αντίθετα, οι εκπομπές CO2 από τον ενεργειακό τομέα

αυξάνονται λόγω μεγαλύτερης παραγωγής από λιγνιτικούς σταθμούς

αξιοποιώντας περισσότερο μία εγχώρια πηγή ενέργειας.

Η μείωση της απαιτούμενης ισχύος των ΑΠΕ αφορά κυρίως στην

αιολική ενέργεια αφού τα ΦΒ αντί να μειώνονται αυξάνονται από 2,2GW

σε 2,5GW το 2020. Όμως ο στόχος αυτός των ΦΒ αναμένεται να

καλυφθεί ήδη από το 2014 με αποτέλεσμα την ανάγκη αναθεώρησης των

διετών στόχων ανά τεχνολογία ΑΠΕ και σε άμεσο συνδυασμό με την

εξέλιξη των τιμών του εξοπλισμού.

Ένας άλλος παράγοντας που θα επηρεάσει τις εξελίξεις στην επόμενη

δεκαετία αλλά και μετά είναι η τιμή δικαιωμάτων εκπομπών. Στις

προηγούμενες αλλά και τις πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις η τιμή είχε

ληφθεί να υπερβαίνει τα €20/τον CO2 γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη

σημαντική αύξηση της τιμής ηλεκτρισμού μετά το 2012. Όμως

πρόσφατες τάσεις αλλά και προβλέψεις από εξειδικευμένους φορείς

κατατείνουν σε μικρότερες τιμές αν η δέσμευση της ΕΕ για μείωση των

εκπομπών CO2 παραμείνει στο 20% μέχρι το 2020 και δεν αναθεωρηθεί

στο 30% όπως τώρα συζητείται.

Οι πρόσφατες δυσμενείς εξελίξεις όμως δεν επηρεάζουν τις γενικότερες

τάσεις και αποτελέσματα στον μεσομακροχρόνιο ορίζοντα του 2030-

2050 ούτε ανατρέπουν τα συμπεράσματα του Οδικού Χάρτη εφόσον οι

εκτιμήσεις που παρουσιάζονται στον ανωτέρω Πίνακα για την πορεία της

63

οικονομίας στην επόμενη δεκαετία επαληθευθούν όσον αφορά στην

διάρκεια και το βάθος της ύφεσης και την επακόλουθη ανάπτυξη.

3.2.5 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Στις μέρες μας, η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη ανάπτυξη

αποτελούν πλέον διαπιστωμένες αναγκαιότητες και προτεραιότητες της

διεθνούς κοινότητας.

Στην Πράσινη Βίβλο του 2006 η Επιτροπή καθορίζει μια ευρωπαϊκή

ενεργειακή πολιτική, η οποία θα πρέπει να στοχεύει σε τρεις

σημαντικούς στόχους: βιώσιμη ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και

ασφάλεια του εφοδιασμού. Την Πράσινη Βίβλο ακολούθησε μια

ανακοίνωση της Επιτροπής, η οποία δηλώνει ότι η ευρωπαϊκή ενεργειακή

πολιτική έχει τρεις στόχους: την καταπολέμηση της αλλαγής κλίματος,

την προώθηση της απασχόλησης και της ανάπτυξης και τον περιορισμό

της εξωτερικής εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές πετρελαίου και

αερίου.

Το κεντρικό σημείο της νέας πολιτικής, που εγκρίθηκε από το

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (8-9 Μαρτίου 2007), είναι ένας ενεργειακός

στόχος για την Ευρώπη: να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου

από την κατανάλωση ενέργειάς της κατά 20% έως το 2020. Για να

επιτύχει αυτόν τον στόχο, η Επιτροπή προτείνει διάφορα μέτρα σχετικά

64

με την ενέργεια, όπως: βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας,

αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα,

βελτίωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, ενίσχυση της αλληλεγγύης

μεταξύ των κρατών μελών, ανάπτυξη των ενεργειακών τεχνολογιών,

εστίαση στην ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας, και αποφασιστικές

προσπάθειες της ΕΕ να μιλήσει με μια φωνή με τους διεθνείς εταίρους

της, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών ενέργειας των μεγάλων

καταναλωτριών και των αναπτυσσόμενων χωρών.

Είναι γνωστό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση καταναλώνει όλο και περισσότερη

ενέργεια και εισάγει όλο και περισσότερα ενεργειακά προϊόντα. Η

Κοινοτική παραγωγή δεν επαρκεί για την κάλυψη των ενεργειακών

αναγκών της Ένωσης. Ως εκ τούτου αυξάνεται συνεχώς η ενεργειακή

εξάρτηση από το εξωτερικό.

Η αιφνίδια αύξηση των τιμών του πετρελαίου, που θα μπορούσε να έχει

ως αποτέλεσμα να υπονομευθεί η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη

λόγω του τριπλασιασμού της τιμής του αργού πετρελαίου, άρχισε το

Μάρτιο του 1999 και αποκαλύπτει για μία ακόμα φορά τις διαρθρωτικές

αδυναμίες του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

δηλαδή το συνεχώς αυξανόμενο βαθμό ενεργειακής εξάρτησης της

Ευρώπης, το ρόλο του πετρελαίου ως καθοριστικού παράγοντα στην

διαμόρφωση των τιμών της ενέργειας καθώς και τα απογοητευτικά

αποτελέσματα των πολιτικών περιορισμού της κατανάλωσης.

65

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα κατορθώσει να απαλλαγεί από τη συνεχώς

αυξανόμενη ενεργειακή εξάρτηση εφόσον δεν εφαρμοστεί δυναμική

ενεργειακή πολιτική.

Μία δυναμική ενεργειακή πολιτική είναι απαραίτητη στους κόλπους της

Ε.Ε εάν αναλογιστούμε ότι η Ε.Ε καταβάλλει το 2,5% του ετήσιου ΑΕΠ

της για εισαγωγές ενέργειας και πιο συγκεκριμένα 270 δις ευρώ για το

πετρέλαιο και 40 δις. ευρώ για το αέριο.

Ο ως άνω διάλογος θα πρέπει να πραγματοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη

ότι σήμερα η ενεργειακή κατανάλωση καλύπτεται κατά 41% από το

πετρέλαιο, κατά 22% από το φυσικό αέριο, κατά 16 % από τα στερεά

καύσιμα (γαιάνθρακας, λιγνίτης, τύρφη), κατά 15 % από την πυρηνική

ενέργεια και κατά 6 % από τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Εάν δεν

αναληφθούν πρωτοβουλίες, το ενεργειακό ισοζύγιο θα εξακολουθήσει

κατά το 2030 να βασίζεται ως επί το πλείστον στα ορυκτά καύσιμα: 38%

πετρέλαιο, 29% φυσικό αέριο, 19% στερεά καύσιμα και μόλις 6%

πυρηνική ενέργεια και 8 % ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Στο πλαίσιο της δυναμικής ενεργειακής πολιτικής που απαιτείται,

αναφύεται ένα σύνολο Ευρωπαϊκών οδηγιών που αναπτύσσουν και

δημιουργούν συγκεκριμένες υποχρεώσεις για σχεδόν όλους τους

παραγωγικούς κλάδους, έχοντας ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας

και την μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων του θερμοκηπίου.

66

Πιο συγκεκριμένα:

Οδηγία 2008/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2008 , για την τροποποίηση της

οδηγίας 2005/32/ΕΚ για θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό

απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα προϊόντα που

καταναλώνουν ενέργεια

Οδηγία 2009/29/ΕΚ, τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, με

στόχο τη βελτίωση και την επέκταση του συστήματος εμπορίας

δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της Κοινότητας

Οδηγία 2009/33/ΕΚ σχετικά με την προώθηση καθαρών και

ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών

Οδηγία 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τη θέσπιση πλαισίου

για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον

αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα (eco-design)

Οδηγία 2010/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του

Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ένδειξη της

κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών πόρων από τα συνδεόμενα με

την ενέργεια προϊόντα μέσω της επισήμανσης και της παροχής

ομοιόμορφων πληροφοριών σχετικά με αυτά (energylabeling)

Οδηγία 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων

(αναδιατύπωση της EPBD/2002)

67

Η Ε.Ε. προωθεί την ενεργοποίηση των τοπικών αρχών με στόχο την

επίτευξη των στόχων για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, μείωση

της ενεργειακής κατανάλωσης και περιορισμό των εκπομπών CO2. Οι

δημόσιες αρχές πρέπει σύμφωνα με την Ε.Ε. να αποτελούν πρότυπο

για τους πολίτες κάνοντας ορθολογική χρήση ενέργειας και

υιοθετώντας αειφόρα πρότυπα κατανάλωσης.

3.2.6 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Ελλάδα μέσα από το εθνικό ενεργειακό σύστημα έχει τη

δυνατότητα να διαφοροποιηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια,

εκπληρώνοντας τις δεσμεύσεις της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής

και παράλληλα παρέχοντας ασφάλεια στον τελικό καταναλωτή,

καθώς τον προστατεύει από την αστάθμητη διακύμανση του κόστους

των εισαγόμενων καυσίμων, προσφέροντάς του επιπλέον τις βέλτιστες

τεχνολογικές λύσεις και επιλογές ώστε να επιτύχει εξοικονόμηση

ενέργειας και τελικά μείωση των συνολικών του ενεργειακών

δαπανών.

68

Το βασικό θεσμικό πλαίσιο – το σύνολο των βασικών οδηγιών που

αφορούν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στην Ελλάδα είναι:

Νόμος 3468/2006 (ΦΕΚ Α 129/27.06.2006), Παραγωγή

Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και

Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης

και λοιπές διατάξεις

Νόμος 3423/2005 Εισαγωγή στην Ελληνική Αγορά των

Βιοκαυσίμων και των Άλλων Ανανεώσιμων Καυσίμων

Νόμος 3661/2008 (ΦΕΚ 89/Α/19.05.2008), Μέτρα για τη μείωση

της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων και άλλες διατάξεις

Νόμος 3851/2010, Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων

Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Νόμος 3855/2010 Μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής

απόδοσης κατά την τελική χρήση, ενεργειακές υπηρεσίες και

άλλες διατάξεις.

ΚΥΑ Δ6/Β/14826 (ΦΕΚ 1122/Β/17.06.2008), Μέτρα για τη

βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση

ενέργειας στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα

ΚΥΑ Δ6/Β/3155 (ΦΕΚ 266/Β/05.03.2003), Ένδειξη της

κατανάλωσης ενέργειας για τις οικιακές κλιματιστικές συσκευές,

σε συμμόρφωση προς την Οδηγία της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών

Κοινοτήτων 2002/31/ΕΚ και σε εφαρμογή του ΠΔ 180/1994

69

ΚΥΑ Δ6/Β/13897 (ΦΕΚ 1792/Β/28.09.1999), Ένδειξη της

κατανάλωσης ενέργειας για τους οικιακούς λαμπτήρες σε

συμμόρφωση προς την Οδηγία της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών

Κοινοτήτων 98/11/ΕΚ της 27ης Ιανουαρίου 1998 και σε εφαρμογή

του Π.Δ. 180/94

ΚΥΑ Δ6/Β/5825 - ΚΕΝΑΚ (ΦΕΚ 407/Α/09.04.10), Έγκριση

Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων

ΚΥΑ (ΦΕΚ 1079/Β/04.06.2009), Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης

Φωτοβολταικών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και

ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι μέσα από το πρώτο Εθνικό

Σχέδιο για την ενεργειακή απόδοση που έχει εγκριθεί για το χρονικό

διάστημα 2008-2016 έχει τεθεί εθνικός ενδεικτικός στόχος 10% για το

2016 και ενδιάμεσος στόχος για το 2010 είχε τεθεί στο 3%. Για την

επίτευξη των εθνικών στόχων απαιτείται μείωση της κατανάλωσης

ενέργειας κατά 1.1% ετησίως.

70

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 4

«Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2»

71

4.1 ΣΤΟΧΟΣ - ΟΡΑΜΑ

Με την πρωτοβουλία «Πράσινο Ηράκλειο 2008- 2013» που αποτελεί

ίσως το πρώτο στην Ελλάδα ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό πρόγραμμα,

ο Δήμος Ηρακλείου έχει προσδιορίσει τις παρεμβάσεις εκείνες που

θα αποτελέσουν την αειφόρο ανάπτυξη της πόλης. Το όραμα του

Δήμου για το Ηράκλειο συνίσταται στα παρακάτω σημεία:

-Ποιότητα ζωής πολιτών

-Αναβάθμιση Ποιότητα πόλης ( πολεοδομικά - οικιακά- κυκλοφοριακά

θέματα)

-Πράσινο

-Αξιοποίηση στο βέλτιστο βαθμό των ενεργειακών και υδάτινων

πόρων του Δήμου

-Συμμετοχή των πολιτών και ενθάρρυνσή τους με καμπάνια

ενημέρωσης

-Ηράκλειο – πόλη ανακύκλωσης-καθαριότητας

- Πράσινη πολιτική στο Δήμο

Βασική φιλοσοφία του Δήμου είναι η καθιέρωση της πόλης του

Ηρακλείου σε μία από τις κορυφαίες Πράσινες Πόλεις στην

Ευρώπη, μία ιδέα αντάξια της μακραίωνης ιστορίας του.

72

Μεγάλης σπουδαιότητας είναι η πρωτοβουλία του Δήμου να δώσει

πρώτος το παράδειγμα για μείωση των εκπομπών ρύπων από τα

Δημοτικά κτίρια, το Δημοτικό φωτισμό και τα Δημοτικά οχήματα.

4.2 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2

Οι συντελεστές εκπομπών CO2 σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ και τις οδηγίες

του ΤΕΕ φαίνονται στους ακόλουθους Πίνακες.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1 : Συντελεστής αναγωγής της κατανάλωσης ενέργειας του κτιρίου σε

πρωτογενή ενέργεια

73

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.2 : Συντελεστής εκπομπής αέριων ρύπων για διάφορα καύσιμα που

χρησιμοποιούνται στον κτιριακό τομέα.

Οι συντελεστές εκπομπών CO2 σύμφωνα με τις οδηγίες του «Συμφώνου

των Δημάρχων» φαίνονται στους Πίνακες 4.3, 4.4 και 4.5.

74

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3: Εθνικοί και Ευρωπαϊκοί Συντελεστής εκπομπών για την

κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

75

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.4: Συντελεστής εκπομπών για τοπική ηλεκτροπαραγωγή από

ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4.5: Συντελεστής εκπομπών για την καύση καυσίμων

(συμπεριλαμβανομένης της τοπικής παραγωγής θερμότητας ή ηλεκτρικής ενέργειας).

Στην παρούσα μελέτη η ανάλυση και ο υπολογισμός των αέριων ρύπων

έγινε κατά προτεραιότητα με βάση τον ΚΕΝΑΚ και τις οδηγίες του

ΤΟΤΕΕ (Πίνακες 4.1 και 4.2).

76

4.3 ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

Οι ενεργειακές καταναλώσεις στην στατιστική ανάλυση των

καταναλώσεων του οικιακού τομέα βασίστηκαν στις ακόλουθες

παραδοχές, όπως προκύπτουν από διάφορες έρευνες του ΚΑΠΕ:

ΕΤΗΣΙΕΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΚWh / κάτοικο

Ηλεκτρική 1.600

Θερμική 2.400

ΣΥΝΟΛΙΚΗ 4.000

Πίνακας 4.6: Παραδοχές στις ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις ανά κάτοικο

4.4 ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ

Για την εκτίμηση της ετήσιας ενεργειακής απολαβής έγινε προσομοίωση

του Φ/Β συστήματος χρησιμοποιώντας το λογισμικό PVGIS

(Photovoltaic Geographical Information System). Επισημαίνεται ότι το

λογισμικό αυτό δεν είναι το εγκυρότερο, δεδομένου ότι για την

μεγαλύτερη προσέγγιση πρέπει να ληφθούν πολλοί παράμετροι υπόψη

77

που αφορούν την ακριβή διάταξη των Φ/Β στο χώρο, την ακριβή κλίση

των βάσεων, τη σύνδεση με τους αντιστροφείς, κλπ

Οι παράμετροι που ελήφθησαν υπόψη είναι:

Πολυκρυσταλλικά πλαίσια

Σταθερές βάσεις στήριξης

Ονομαστική ισχύς φ/β συστήματος: 1 Wp

Γωνία κλίσης 30° Νότια

Έτσι, προκύπτει ότι η ετήσια ενεργειακή απολαβή ανά kWp

εγκατεστημένου Φ/Β ανέρχεται περίπου σε: 1.400 kWh / kWp / year

Εκτιμάται ότι η εγκατάσταση Φ/Β συστήματος 1 kWp απαιτεί λόγω και

των δημιουργούμενων διαδρόμων πρόσβασης 14m2 επίπεδης στέγης.

Έτσι για την αρχική εκτίμηση λαμβάνεται ότι για εγκατάσταση Φ/Β

συστήματος η ετήσια ενεργειακή απολαβή είναι 100kWh/m2 επίπεδης

στέγης.

ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ Φ/Β ΣΥΣΤΗΜΑ 0%.

78

4.5 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ -

ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ

4.5.1 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ

4.5.1.1 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗΣ

Η προσθήκη θερμομόνωσης αφορά στους τοίχους, στις οροφές και στα

δάπεδα (σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον, π.χ. επαφή με pilotis).

Η θερμομόνωση, εν γένει θα πρέπει να είναι εξωτερική, ώστε να

αξιοποιείται η θερμική μάζα στο εσωτερικό των χώρων, να τοποθετείται

έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι θερμογέφυρες (μόνωση τοιχοποιίας

και φέροντος οργανισμού) και θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τις

απαιτήσεις για νέα κτίρια (στο σύνολό τους και στα επί μέρους δομικά

στοιχεία) στην συγκεκριμένη κλιματική ζώνη σύμφωνα με την ισχύουσα

νομοθεσία.

Η προσθήκη θερμομόνωσης αφορά κυρίως κτίρια κατασκευασμένα μέχρι

το 1980, τα οποία δε φέρουν καθόλου θερμομόνωση στα δομικά τους

στοιχεία. Σε κτίρια που έχουν μόνωση (κτίρια κατασκευασμένα μετά το

1980), ή στα οποία έχει γίνει μερική προσθήκη θερμομόνωσης, αλλά

κρίνεται ότι η θερμομόνωση είναι ανεπαρκής, είναι δυνατόν η επέμβαση

να αφορά μόνο στα ευαίσθητα σημεία του κτιρίου (π.χ. μόνωση φέροντος

οργανισμού για κάλυψη των θερμογεφυρών, πρόσθετη μόνωση οροφής)

και οπωσδήποτε να τεκμηριώνεται από την ενεργειακή επιθεώρηση και

την ενεργειακή μελέτη.

79

Σε ειδικές περιπτώσεις όπου η εξωτερική μόνωση δεν είναι δυνατή για

κατασκευαστικούς λόγους (π.χ. σε στέγες, σε τοιχοποιίες με επικάλυψη

συγκεκριμένης αισθητικής κοκ) μπορεί να τοποθετηθεί εναλλακτικά

εσωτερική μόνωση.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ 10-40% εξοικονόμηση ενέργειας για

θέρμανση.

Λαμβάνεται 25% για την αρχική εκτίμηση

4.5.1.2 ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΡΑΘΥΡΩΝ , ΘΥΡΩΝ

ΚΑΙ ΚΟΥΦΩΜΑΤΩΝ

Εφ’ όσον προκύπτει από την ενεργειακή επιθεώρηση/καταγραφή του

κτιρίου, ότι τα παράθυρα, οι θύρες και τα κουφώματα είναι κακής

ενεργειακής απόδοσης, συνιστάται η αντικατάστασή τους από νέα

ενεργειακά αποδοτικά.

Εν γένει κουφώματα σιδερένια, παλαιάς κατασκευής ή χαμηλής

αεροστεγανότητας θα πρέπει να αντικαθιστώνται από θερμομονωτικά

κουφώματα με πιστοποιημένες ιδιότητες. Επίσης σε περίπτωση που τα

υπάρχοντα κουφώματα είναι ενεργειακώς αποδοτικά, αλλά με κακή

συναρμογή (και παρουσιάζουν σημαντικές θερμικές απώλειες λόγω

διείσδυσης του αέρα), μπορούν να προβλεφθούν επεμβάσεις

αεροστεγάνωσης τους.

80

Αντικατάσταση θυρών μπορεί να γίνει εφ’ όσον από την ενεργειακή

επιθεώρηση προκύπτει ότι παρουσιάζουν κακές θερμικές ιδιότητες.

Οι μονοί υαλοπίνακες θα πρέπει να αντικαθιστώνται από διπλούς. Εφ’

όσον προκύπτει τεκμηριωμένη ανάγκη ή σημαντικό όφελος (από την

ενεργειακή μελέτη του κτιρίου) και τεκμηριώνεται και η οικονομική

απόδοση, μπορεί να τοποθετηθούν υαλοπίνακες ειδικής κατηγορίας (π.χ.

επιλεκτικοί, low-e, ανακλαστικοί).

Τα νέα παράθυρα θα πρέπει να πληρούν τις απαιτούμενες θερμικές

ιδιότητες ανά κλιματική ζώνη σύμφωνα με την τρέχουσα νομοθεσία για

νέα κτίρια.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ 10-20% εξοικονόμηση ενέργειας για

θέρμανση.

Λαμβάνεται 15% για την αρχική εκτίμηση

4.5.2 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ

ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

Προτεινόμενες τεχνικές παρεμβάσεις είναι (ενδεικτικά):

Θερμομόνωση της κεντρικής στήλης της θέρμανσης

Θερμοστατικές βαλβίδες σωμάτων και ακριβείς θερμοστάτες χώρου

ή σύστημα αντιστάθμισης

81

Αντικατάσταση παλαιών καυστήρων και λεβήτων με νέους υψηλής

απόδοσης .

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ 10-15% εξοικονόμηση ενέργειας για

θέρμανση.

Λαμβάνεται 12% για την αρχική εκτίμηση

4.5.3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΕΝΤΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ

Το κεντρικό σύστημα κλιματισμού αποτελείται από την αντλία

θερμότητας, την αποθήκη φορτίου (buffer), τις τοπικές μονάδες

ανεμιστήρα – στοιχείου (fancoils), το δίκτυο σωληνώσεων και τους

κυκλοφορητές.

Με τον κατάλληλο σχεδιασμό του παρακάτω συστήματος επιτυγχάνουμε

εξοικονόμηση ενέργειας κλίμακας είτε από υποδιαστασιολόγηση της

αντλίας θερμότητας (μικρότερες καταναλώσεις, μικρότερες διατομές

σωλήνων) αφού έχουμε εξασφαλίσει αποθήκη φορτίου αιχμής, είτε

επιπρόσθετα και με τοποθέτηση αντλιών μεταβλητών στροφών

(inverters) στο δευτερεύον δίκτυο διανομής ψύξης-θέρμανσης. Είναι

δυνατή επίσης η τοποθέτηση εναλλάκτη ανάκτησης θερμότητας (heat-

recovery) ούτως ώστε να είναι δυνατή η παραγωγή ζεστού νερού χρήσης

του κτηρίου παράλληλα με τη λειτουργία της ψύξης.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ ΣΕ ΨΥΞΗ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΝΣΗ 20-40%

Λαμβάνεται 30% για την αρχική εκτίμηση

82

4.5.4 ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΒΑΘΟΥΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΩΣ ΜΕΣΟ

ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ-ΨΥΞΗΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΧΡΗΣΗΣ

Η αβαθής γεωθερμία προσφέρει το πλέον οικονομικό σε λειτουργία

σύστημα θέρμανσης-ψύξης διότι εκμεταλλεύεται τη σταθερή

θερμοκρασία του εδάφους κάτω από ένα ορισμένο βάθος, ή του υπογείου

υδροφόρου ορίζοντα, ακόμα και μιας διαθέσιμης παροχής νερού (π.χ.

αγωγός απορροής).

Η φιλοσοφία του δικτύου διανομής είναι ίδια με αυτήν του

κεντροποιημένου συστήματος κλιματισμού. Ο βαθμός απόδοσης όμως

του συστήματος (COP) είναι έως και 60% υψηλότερος από το συμβατικό

κλιματισμό εξαιτίας της καλύτερης ικανότητας θερμικής συναλλαγής του

εδάφους από αυτή του αέρα. Εδώ ο COP λαμβάνεται 5 λόγω της

υδρόψυκτης κεντρικής μονάδας παραγωγής θέρμανσης-ψύξης.

Μπορούμε βεβαίως και εδώ να έχουμε παράλληλη παραγωγή ζεστού

νερού χρήσης με ανάκτηση(heatrecovery).

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ ΣΕ ΘΕΡΜΑΝΣΗ-ΨΥΞΗ 40-75%

Λαμβάνεται 50% για την αρχική εκτίμηση

83

4.5.5 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΜΕ

ΗΛΙΑΚΗ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΨΥΞΗ ΜΕΣΩ

ΨΥΚΤΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ

Το ηλιακό πεδίο όταν διαστασιολογηθεί κατάλληλα μπορεί να προσφέρει

αξιόλογη συνεισφορά στην κάλυψη μέρους του θερμικού φορτίου το

χειμώνα, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί και με δεξαμενή αποθήκευσης

ενέργειας (buffer). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη λειτουργία

της αντλίας θερμότητας και τη συνεπαγόμενη εξοικονόμηση ηλεκτρικής

ενέργειας αφού η θερμική παρέχεται δωρεάν.

Το ίδιο ηλιακό πεδίο μπορεί όμως και να παράξει δωρεάν ψύξη μέσω

ηλιακού ψύκτη απορρόφησης (absorption) ή προσρόφησης (adsorption).

Αυτή η μέθοδος καθιστά τη λειτουργία του ηλιακού πεδίου απαραίτητη

και το καλοκαίρι πέραν της παραγωγής ζεστού νερού χρήσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ηλιακός ψύκτης δεν καταναλώνει ηλεκτρική

ενέργεια πέραν ελάχιστης των κυκλοφορητών, διότι η ψύξη δεν

βασίζεται στον κύκλο συμπίεσης αλλά σε απορρόφηση υδρατμών από

διάλυμα βρωμιούχου λιθίου (LiBr2). Η απόδοση του ηλιακού ψύκτη

αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού στους συλλέκτες.

Γι αυτό και το κλίμα του Ηρακλείου με υψηλές θερμοκρασίες κατά το

καλοκαίρι είναι κατάλληλο για τέτοιες εφαρμογές.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ ΣΕ ΨΥΞΗ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΝΣΗ 40-75%

Λαμβάνεται 50% για την αρχική εκτίμηση

84

4.5.6 ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ BALLAST ΤΩΝ

ΦΩΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ

Επειδή κατά κανόνα ο φωτισμός των Δημοτικών κτιρίων λειτουργεί

με λαμπτήρες φθορισμού , προτείνεται η αντικατάσταση των

συμβατικών ηλεκτρομαγνητικών στραγγαλιστικών πηνίων (ballast) με

ηλεκτρονικά. Η παρέμβαση αυτή εξοικονομεί ενέργεια έως 20% για

τους εξής κυρίως λόγους:

-Αυξάνεται η απόδοση του λαμπτήρα με την αύξηση της φωτεινής

ροής.

-Έχουμε μικρότερες απώλειες ενέργειας στο Βallast.

-Υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας περισσοτέρων λαμπτήρων με ένα

μόνο ηλεκτρονικό Ballast.

-Το ηλεκτρονικό Ballast διακόπτει τη λειτουργία του όταν ο

λαμπτήρας δεν λειτουργεί ενώ το συμβατικό συνεχίζει να διαρρέεται

από ηλεκτρικό ρεύμα και να καταναλώνει ενέργεια.

-Μεγαλώνει σημαντικά η διάρκεια ζωής των λαμπτήρων έως 50%

με αποτέλεσμα τη μείωση του αντιστοίχου κόστους συντήρησης .

-Βελτιώνεται αισθητά η ποιότητα του φωτισμού διότι λειτουργούν

σε υψηλότερες συχνότητες από τα μαγνητικά με αποτέλεσμα να

μην θορυβούν και να μην τρεμοσβήνουν.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΟΦΕΛΟΣ 10 - 20% ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΦΩΤΙΣΜΟ.

Λαμβάνεται 15% για μεμονωμένα κτίρια και 10% για

ομαδοποιημένες παρεμβάσεις (π.χ. σχολεία) .

85

4.5.7 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ KΤΙΡΙΟΥ (BEMS)

Η εγκατάσταση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης αποτελεί

συμπληρωματική και όχι μεμονωμένη παρέμβαση, σε συνδυασμό με

άλλα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου.

Η εγκατάσταση ενός συστήματος ενεργειακής διαχείρισης (Building

Energy ManagementSystem- BEMS) έχει ως σκοπό την επιτήρηση ή και

τον αυτόματο έλεγχο των ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών

εγκαταστάσεων ενός κτιρίου, ώστε να είναι δυνατή η ρύθμιση

παραμέτρων και η ανάλυση δεδομένων όλων των εγκαταστάσεων από

ένα σταθμό ελέγχου. Παράλληλα, είναι δυνατή η παρακολούθηση και

καταγραφή της ενεργειακής συμπεριφοράς των συστημάτων που είναι

εγκατεστημένα στο κτίριο, καθώς και η δημιουργία αρχείου με

στατιστικά στοιχεία. Το σύστημα βασίζεται σε διάφορα πρωτόκολλα

επικοινωνίας.

Τα σημαντικότερα συστήματα που μπορεί να παρακολουθεί και να

ελέγχει ένα σύστημα ενεργειακής διαχείρισης σε ένα κτίριο είναι τα εξής:

Συστήματα Κλιματισμού - θέρμανσης

Παθητικά συστήματα (αίθρια, αερισμός κλπ.)

Ανοίγματα, σκίαστρα κλπ.

Εγκατάσταση φωτισμού

Συστήματα δροσισμού

Ηλεκτρικές καταναλώσεις

Ποιότητα αέρα

86

Εγκαταστάσεις ασφαλείας

Το σύστημα αποτελείται από ένα Κεντρικό Σταθμό Παρακολούθησης και

Ελέγχου, τα αισθητήρια όργανα, τις συσκευές εκτέλεσης εντολών, καθώς

και τις συνδετήριες καλωδιώσεις. Ο προγραμματισμός και ο χειρισμός

του συστήματος γίνεται μέσω του κεντρικού σταθμού ελέγχου. Σε

ορισμένους τομείς, η λειτουργία και η επιλογή διαφόρων καταστάσεων

λειτουργίας γίνεται μέσω επιμέρους χειριστηρίων, τα οποία διαθέτουν

ανάλογους επιλογείς.

4.5.8 ΧΡΗΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ ΓΙΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Οι παραδοχές και η ανάλυση απόδοσης του παραπάνω συστήματος έχουν

ήδη αναπτυχθεί σε προηγούμενη παράγραφο. Αξίζει να τονισθεί εδώ ότι

η τοποθέτηση Φ/Β συστήματος στις στέγες των δημοσίων κτηρίων ή των

κτηρίων του οικιακού και τριτογενή τομέα αποτελεί για την περιοχή του

Ηρακλείου μια άκρως αποδοτική επένδυση λόγω της μεγάλης

ηλιοφάνειας.

87

4. 6 ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

4.6.1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2& ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

4.6.1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η δημιουργία καλών συνθηκών διαβίωσης στις πόλεις αποτελεί

προτεραιότητα για την ΕΕ σύμφωνα με την αναθεωρημένη στρατηγική

της Λισσαβόνας. Σήμερα το 75% των μετακινήσεων γίνεται με το

αυτοκίνητο ενώ αναμένεται αύξηση 40% μέχρι το 2030. Το 2001 η

Λευκή Βίβλος έδωσε την κατεύθυνση δηλαδή την αειφόρο ανάπτυξη των

μεταφορών με χρήση εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς και

εκσυγχρονισμό των δημόσιων μεταφορών.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Greenpeace, το 60% των συνολικών

ποσοτήτων πετρελαίου διεθνώς καταναλώνεται από τα αυτοκίνητα τη

στιγμή που ένα λίτρο βενζίνης καιόμενο εκλύει 2,32 κιλά CO2 ενώ ένα

λίτρο ντίζελ 2,63 κιλά CO2. Στην Ελλάδα ο τομέας των οδικών

μεταφορών εκπέμπει το 25% του συνολικού CO2.

Η Ε.Ε μέσα από την “Θεματική Στρατηγική για το Αστικό Περιβάλλον”

και στο πλαίσιο του 6ου Περιβαλλοντικού Προγράμματος Δράσης

διακρίνει τις αστικές μεταφορές ως ένα σημαντικό τομέα για την

επίτευξη και άλλων στόχων όπως η αλλαγή του κλίματος, η ενεργειακή

88

αποδοτικότητα, τα εναλλακτικά καύσιμα και οι συνθήκες υγιεινής

διαβίωσης.

Η συμμετοχή του τομέα των μεταφορών και ιδιαιτέρως των οδικών

μεταφορών, στην κατανάλωση ενέργειας, στις εκπομπές αερίων του

θερμοκηπίου καθώς και στις εκπομπές επικίνδυνων αερίων ρύπων

ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικότερα

περιβαλλοντικά και εμμέσως ενεργειακά προβλήματα που αναζητούν

βιώσιμη λύση στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως αν σκεφτούμε ότι οι

οδικές μεταφορές ευθύνονται για μέχρι και το 85% της κατανάλωσης

ενέργειας στον τομέα των μεταφορών. Τα τρένα, τα πλοία και τα

αεροπλάνα ευθύνονται μόνο για περίπου 1/4 της συνολικής ζήτησης

ενέργειας των μεταφορών.

Στην Ελλάδα, με βάση τα στοιχεία του ενεργειακού ισοζυγίου του 2007 η

κατανάλωση ενέργειας του κλάδου των μεταφορών συγκεντρώνει

περίπου το 40% (8,81 Μtoe) της συνολικής τελικής κατανάλωσης

ενέργειας στην χώρα. Το ποσοστό αυτό κατατάσσει την Ελλάδα στην

22η θέση κατανάλωσης ενέργειας για τις μεταφορές στην ΕΕ καθώς ο

ευρωπαϊκός μέσος όρος (ΕΕ-27) είναι 31%.

Οι αστικές μεταφορές αποτελούν την κύρια πηγή εκπομπών CO2, αερίων

ρύπων και θορύβου, στις πόλεις, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί

στην τεχνολογία οχημάτων. Οι εκπομπές ρύπων μειώνονται σταδιακά,

κυρίως χάρη στην προοδευτική εφαρμογή των ευρωπαϊκών προτύπων

εκπομπών (πρότυπα εκπομπών Euro). Υπάρχει επίσης ένα νομοθετικό

πλαίσιο για τη χρήση των βιοκαυσίμων. Ωστόσο, η κατάσταση του

περιβάλλοντος δεν βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο.

89

Η Επιτροπή ωστόσο προτείνει τα εξής:

στήριξη της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης οχημάτων

που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα (βιοκαύσιμα, υδρογόνο

και στοιχεία καυσίμου)

ενθάρρυνση της μαζικής διάθεσης στο εμπόριο νέων τεχνολογιών

χάρη σε οικονομικά κίνητρα

ενθάρρυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών στον τομέα των

αστικών συγκοινωνιών μεταξύ κρατών μελών

ενθάρρυνση μιας πολιτικής δημοσίων συμβάσεων που σέβεται το

περιβάλλον

εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους που συνδέεται με την

κατανάλωση ενέργειας και τη ρύπανση καθ' όλη τη διάρκεια ζωής

ενός οχήματος, αρχής γενομένης από τη διάθεσή του στο εμπόριο

ενθάρρυνση της «οικολογικής οδήγησης» για την εξοικονόμηση

καυσίμου μέσω της εκπαίδευσης που παρέχεται από τις σχολές

οδήγησης, ενθάρρυνση της χρήσης συστημάτων διαχείρισης της

κυκλοφορίας (τα οποία θα βελτιωθούν κυρίως χάρη στο

πρόγραμμα Galileo), στήριξη της ανάπτυξης πιο «έξυπνων»

αυτοκινήτων

επιβολή σε ορισμένες περιπτώσεις, περιορισμών κυκλοφορίας.

Η Πράσινη Βίβλος με την σειράς της υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη

ανάδειξης μιας παιδείας αστικής κινητικότητας μέσω της εκπαίδευσης,

της κατάρτισης και της ευαισθητοποίησης. Η ΕΕ θα μπορούσε να

αναλάβει πρωτοβουλία για δραστηριότητες κατάρτισης και συζήτησης,

όπως παραδείγματος χάριν:

90

διοργάνωση μιας ευρωπαϊκής εκστρατείας ευαισθητοποίησης του

κοινού στην αστική κινητικότητα

ενίσχυση της εναρμόνισης των στατιστικών των διαφορετικών

κρατών μελών και θέσπιση κοινών ορισμών

δημιουργία ενός παρατηρητηρίου με σκοπό τη συλλογή, την

εναρμόνιση και την αξιοποίηση των δεδομένων που είναι αναγκαία

στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής και στο ευρύ κοινό, το οποίο

θα έχει επίσης σκοπό την προώθηση της ανταλλαγής ορθών

πρακτικών.

4.6.1.2 ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΙΣΗΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΒΙΩΣΙΜΩΝ

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ

ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Η καλύτερη ευθυγράμμιση του χωροταξικού σχεδιασμού με το

σχεδιασμό βιώσιμων μετακινήσεων έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την

μακροπρόθεσμη ζήτηση για μετακινήσεις. Οι μετακινήσεις δεν

επηρεάζονται μόνο από το δίκτυο μεταφορών, αλλά και από τη θέση και

την επιλογή των προορισμών. Επηρεάζονται επίσης από την ευκολία με

την οποία οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν συμπεριφορά,

για παράδειγμα, πόσο εύκολο είναι το παρκάρισμα ενός ποδηλάτου σε

σταθμό μετρό. Η υιοθέτηση αυτών των αρχών είναι δυνατόν να

91

υποστηρίξει σθεναρά την αλλαγή συμπεριφοράς προς πιο βιώσιμα μέσα

μεταφοράς.

Μερικές επιτυχημένες περιπτώσεις χωροταξικού σχεδιασμού σε μεγάλες

πόλεις του εξωτερικού περιλαμβάνουν:

Μελβούρνη: Η διαρκής βελτίωση των υποδομών οδήγησαν σε

σημαντική αύξηση του όγκου των πεζών, με πιο σημαντικά

παραδείγματα τις BourkeStreetMall και SwanstonStreet.

Γκρόνινγκεν: Ο χωροταξικός σχεδιασμός έχει δώσει έμφαση στην

δημιουργία μιας πόλης επιτρέποντας σε πολλές δραστηριότητες να

είναι εύκολα προσβάσιμες με ποδήλατο. Αυτό έχει δημιουργήσει

μια πόλη όπου το 78% των κατοίκων ζουν, και το 90% του

συνόλου των θέσεων εργασίας βρίσκονται, σε ακτίνα 3 χλμ. από το

κέντρο της πόλης. Σχεδόν όλα τα μεγάλα κτίρια είναι σε απόσταση

5 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης. Έτσι έχει μεταβληθεί το

κέντρο της σε ένα μείγμα κατοικιών, λιανικού εμπορίου και

επαγγελματικών δραστηριοτήτων

Νέα Υόρκη: Έχει σχεδιαστεί ένα μακροχρόνιο χωροταξικό σχέδιο

(25 έτη) προκειμένου να διαμορφωθεί ένας ανοιχτός δημόσιος

χώρος σε κάθε κοινότητα. Το πρόγραμμα NewYorkCityPlaza δίνει

στις τοπικές κοινότητες τη δυνατότητα να ανταγωνίζονται μεταξύ

τους για την κατασκευή τέτοιων τοποθεσιών.

92

Κοπεγχάγη: Από την πρώτη πεζοδρόμηση το 1962, η Κοπεγχάγη

υπήρξε πρωτοπόρος στις βελτιώσεις χώρου της πόλης. Η πόλη έχει

εφαρμόσει μια σειρά μέτρων για να αναπτύξει ένα αστικό χώρο

που υποστηρίζει το περπάτημα, τις περιοχές χωρίς αυτοκίνητο και

την ανάπτυξη δημόσιων χώρων, όπως δημόσιες πλατείες και τα

αστικά «strollways».

4.6.2 ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ

Οι δυνατότητες μείωσης της παραγωγής του CΟ2 φαίνονται στον

παρακάτω πίνακα:

Τεχνολογία έλξης Μείωση CO2 / όχημα

Πετρέλαιο αντί βενζίνη Εως 30%

Αέριο για όλα τα αυτοκίνητα Εως 45%

Βιοαλκοόλη 100%

Υδρογόνο 100%

Ηλεκτρικοί συσσωρευτές 100%

Κυκλοφοριακοί περιορισμοί 1%

Έλεγχος ταχυτήτων 5%

Προώθηση ποδηλάτου 4%

Car pooling , car sharing 3%

93

Οι παρεμβάσεις που μπορεί να υλοποιηθούν στο Δήμο Ηρακλείου για τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων αφορούν τις εξής κατηγορίες: Α. σε παρεμβάσεις στα οχήματα του Δημοτικού Στόλου

Β. σε παρεμβάσεις στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς Γ. σε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις αποτροπής της χρήσης ΙΧ στην εντός των τειχών περιοχή και σε προωθητικές ενέργειες εφαρμογής ήπιων μορφών μετακίνησης (ποδήλατο, πεζή μετακίνηση) Δ. σε άλλες δράσεις εκπαιδευτικού ή/και διαφημιστικού χαρακτήρα.

4.7 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΑ EΡΓΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες της πόλης είναι αυτές που καθορίζουν τα

επίπεδα ψυχικής και σωματικής υγείας των κατοίκων, ενώ παράλληλα

επηρεάζουν καθοριστικά την εμφάνιση και τη διάρκεια των κτισμάτων,

των μνημείων, των φυτών κλπ.

Η υποβαθμισμένη ποιότητα της ατμόσφαιρας στο αστικό περιβάλλον

σήμερα δεν είναι απόρροια μόνο της καταναλωτικής συμπεριφοράς του

ανθρώπου -κατοίκου της πόλης- αλλά και των επιλογών που γίνονται για

τη λειτουργία του συστήματος από το επίσημο κράτος (πολιτεία και

δημοτικές αρχές)

Στην παρούσα πρόταση, θα απομονωθεί μία από τις πολλές μεταβλητές

που συμμετέχουν στη διαμόρφωση της ποιότητας του αέρα και αυτή

είναι το αστικό πράσινο. Το πράσινο των πόλεων αποτελεί το

μοναδικό αυτοδύναμο απορρυπαντικό και βελτιωτικό της ποιότητας

της ατμοσφαιρικής σύστασης .

94

Διαδικασία απορρύπανσης της ατμόσφαιρας μέσω των φυτών

Είναι γνωστό σε όλους πως τα φυτά με τους φωτοχημικούς μηχανισμούς

που διαθέτουν , δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μετατρέπουν τα

ανόργανα στοιχεία σε χημικά παράγωγα.

Με τη χλωροφύλλη, που βρίσκεται στα πράσινα μέρη του φυτού,

διακινείται ο ατμοσφαιρικός αέρας έτσι ώστε το παραγόμενο οξυγόνο,

που παράγεται με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, να διοχετεύεται στην

ατμόσφαιρα, αφού προηγουμένως το εισερχόμενο με τον αέρα CO2 έχει

δεσμευθεί και συνενωθεί με το υπάρχον στα φύλλα νερό (οπότε πέρα από

το οξυγόνο παράγονται και σάκχαρα) σύμφωνα με την εξίσωση της

φωτοσύνθεσης: 6CO2 + 6H2O + ενεργ. → C6H12O6 + 6O2.

Άμεσο λοιπόν και ευεργετικό πλεονέκτημα από την παρουσία

βλαστήσεως και γενικότερα των φυτών στην πόλη, είναι η δέσμευση του

διοξειδίου του άνθρακα και η απελευθέρωση οξυγόνου στην

ατμόσφαιρα. Πάνω σε αυτές τις διαφορές παραγωγής οξυγόνου και

δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα στηρίζεται η ζωή του ανθρώπου.

Η επιλογή των φυτικών ειδών

Η επιλογή των φυτικών ειδών για τις συνθήκες της πόλεως θα πρέπει να

είναι πολύ προσεκτική .

95

Τα είδη που επιλέγονται θα πρέπει να πληρούν τις παρακάτω

προδιαγραφές:

1.Να αντέχουν στην αέρια ρύπανση.

2.Nα μην παράγουν άφθονη ελαφρά γύρη ώστε να μη δημιουργούν

προβλήματα κατά την άνοιξη στους αλλεργικούς.

3.Να έχουν χαμηλές εδαφικές και υδατικές απαιτήσεις και να είναι

προσαρμοσμένα στο κλίμα της περιοχής.

4.Να μην παράγουν δηλητηριώδεις καρπούς.

5.Να μην είναι πολύ ευαίσθητα σε μύκητες και έντομα .

4.8 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 &

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ

4.8.1ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης - Αποχέτευσης Ηρακλείου

(Δ.Ε.Υ.Α.Η.) ιδρύθηκε το 1983 και διέπεται από το Νόμο 1069/80. Είναι

Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, με κοινωφελή - μη κερδοσκοπικό –

χαρακτήρα.

96

Με την υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος 74, που δημοσιεύτηκε

στο ΦΕΚ 65/2-5-97, Τεύχος 1ο επεκτάθηκε η περιοχή αρμοδιότητας της

και στην περιφέρεια του πρώην Δήμου Νέας Αλικαρνασσού.

Σύμφωνα δε με το Νόμο «Ι. Καποδίστριας», η αρμοδιότητα της

επεκτάθηκε και στα Δημοτικά Διαμερίσματα Σκαλανίου - Δαφνών-

Βουτών - Σταυρακίων και στους Οικισμούς Καλλιθέας - Βασιλειών και

Αγίου Βλάσση.

Επίσης, από το έτος 2007 και μετά από την εκπόνηση οικονομοτεχνικής

μελέτης σκοπιμότητας – βιωσιμότητας αλλά και τη λήψη όλων των

απαιτούμενων αποφάσεων από το Διοικητικό Συμβούλιο, το Δημοτικό

Συμβούλιο και την Περιφέρεια Κρήτης , στην αρμοδιότητα της ΔΕΥΑΗ

περιήλθε η άρδευση των Δημοτικών Διαμερισμάτων Βασιλειών, Βουτών,

Δαφνών, Σκαλανίου και Σταυρακίων.

Διοικείται από 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από

6 Δημοτικούς Συμβούλους, που εκλέγονται από το Δημοτικό

Συμβούλιο, 1 εκπρόσωπο του πρώην Δήμου Νέας Αλικαρνασσού, 1

εκπρόσωπο Κοινωνικού Φορέα, 2 Δημότες γνώστες θεμάτων Ύδρευσης

και Αποχέτευσης και 1 εκπρόσωπο των εργαζομένων της Επιχείρησης.

97

4.8.2 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ

ΤΟΜΕΑΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ

1. Εκμετάλλευση του παραγόμενου στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας

Λυμάτων (ΕΕΛ) βιοαερίου και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΠΕ).

Προτείνεται σε αντικατάσταση του υπάρχοντος μη λειτουργούντος εδώ

και ένα έτος ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους , η τοποθέτηση νέου ισχύος 300

KVA εφοδιασμένου με σύστημα εναλλακτών και εξευγενισμού του

καυσίμου (βιοαέριο). Με την εγκατάσταση του ζεύγους αυτού θα

καλύπτεται το 20% με 25% της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας της

Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων καθώς και όλες οι απαιτήσεις της

θερμικής ενέργειας (θέρμανση δύο μεσόφιλων χωνευτών στους περίπου

35ΟC.)

2. Αλλαγές στο σύστημα μετάδοσης κίνησης των επιφανειακών

αεριστήρων στη βιολογική βαθμίδα της Εγκατάστασης Επεξεργασίας

Λυμάτων (ΕΕΛ). Χρήση ομαλών εκκινητών (softstarters) με

προσδοκώμενο αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας.

3. Περαιτέρω επεξεργασία (ξήρανση) της λυματολάσπης και παραγωγή

βιοκαυσίμου με παράλληλη ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης

98

πετρελαίου στα οχήματα μεταφοράς λυματολάσπης στο ΧΥΤΑ. Μείωση

κατανάλωσης πετρελαίου κατά 70%.

Σύμφωνα με τη μελέτη του έργου προβλέπεται η κατασκευή 8

θερμοκηπίων για την ηλιακή ξήρανση των 50 ΤΝ αφυδατωμένης

λυματολάσπης που παράγεται καθημερινά την Εγκατάσταση

Επεξεργασίας Λυμάτων. Η ΔΕΥΑΗ είναι έτοιμη να εντάξει αυτό το

έργο προϋπολογισμού περίπου 8.500.000 € σε πρόγραμμα του

ΕΠΠΕΡΑΑ στο οποίο μπορεί να ενταχθεί ως επιλέξιμη δαπάνη.

4. Τριτοβάθμια επεξεργασία του 50%, της μετά από δευτεροβάθμια

επεξεργασία ημερήσιας εκροής της Εγκατάστασης Επεξεργασίας

Λυμάτων (15.000 – 16.000 μ3 περίπου). Η Τριτοβάθμια επεξεργασμένη

εκροή θα προέλθει κατά 50% (περίπου 8.000 μ3) από το εκτελούμενο

έργο που χρηματοδοτείται σε ποσοστό 100% από τον Ευρωπαϊκό

Οικονομικό Χώρο και το Ελληνικό Δημόσιο και το υπόλοιπο 50% (8.000

μ3) από το εκτελούμενο έργο που είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα

ΕΠΠΕΡΑΑ προϋπολογισμού 10.000.000 € περίπου και αφορά στην

επέκταση της υφιστάμενης μονάδας επεξεργασίας λυμάτων για την

επεξεργασία των υγρών αποβλήτων της Δημοτικής Ενότητας Γαζίου.

Με τα έργα αυτά θα μειωθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας λόγω

της παύσης λειτουργίας αρδευτικών γεωτρήσεων σε Α’ Φάση κατά 2.000

Kwh και μετά το 2015 κατά συνολικά 4.000 Kwh ημερησίως.

99

ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

1. Βελτιστοποίηση του συστήματος ύδρευσης μέσω της επέκτασης του

συστήματος τηλεχειρισμού – τηλελέγχου (SCADA). Επιτυγχάνεται

καλύτερος έλεγχος των διαρροών του δικτύου και συνακόλουθη μείωση

της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για την παραγωγή νερού. Η εν

λόγω δράση, προϋπολογισμού 1.400.000 €, έχει εγκριθεί και

χρηματοδοτείται από το ταμειακό πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΑΑ. Εκτιμάται ότι

θα ολοκληρωθεί το 2015.

2.Συναφές με το ανωτέρω, δηλαδή τη μείωση των διαρροών (μη

καταμετρούμενης ποσότητας νερού) είναι η αντικατάσταση 30.000

περίπου οικιακών υδρομετρητών με αξιόπιστους νεότερου τύπου (με

δυνατότητα τηλεανάγνωσηςAMR). Εκτιμάται ότι έτσι θα επιτευχθεί

μείωση κατά 20 μονάδες.

3. Μείωση της κατανάλωσης νερού σε ποσοστό 5%, δηλ. της τάξεως των

6-7 λίτρων ανά κάτοικο και ημέρα, ώστε να υπάρξει αντίστοιχη μείωση

της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω ενημερωτικής εκστρατείας.

100

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 5

«ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

CO2 ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ»

101

5.1 ΓΕΝΙΚΑ

Ο ρόλος της απογραφής των εκπομπών ρύπων (CO2) συντελεί στο

σχηματισμό μίας όσο το δυνατό πλησιέστερης εικόνας για το

αποτύπωμα CO2 της περιοχής του Δήμου Ηρακλείου σε ένα

καθορισμένο έτος (έτος αναφοράς) , προκειμένου να σχεδιάσουμε και

να ποσοτικοποιήσουμε τις προτεινόμενες παρεμβάσεις που

αναμένουμε να οδηγήσουν στη μείωσή του κατά τουλάχιστον 20%

έως το 2020.

Και επειδή η εκπομπή CO2 συνδέεται άμεσα με τις καταναλώσεις

σε συμβατικά καύσιμα και ηλεκτρική ενέργεια, η συνολική τιμή της

που αποτελεί και το αποτύπωμα CO2 θα προκύψει από την

απογραφή ή την εκτίμηση των αντίστοιχων ενεργειακών

καταναλώσεων ανά τομέα, στο συγκεκριμένο έτος αναφοράς (2008).

Οι εκπομπές CO2 χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

- Στις άμεσες ( direct ) εκπομπές και - Στις έμμεσες ( indirect ) εκπομπές

Οι άμεσες εκπομπές είναι εκείνες που συντελούνται στην περιοχή

του Δήμου Ηρακλείου και οφείλονται στην κατανάλωση συμβατικών

καυσίμων (πετρελαίου - βενζίνης ) .

102

Οι έμμεσες εκπομπές είναι εκείνες που δεν συντελούνται στην

περιοχή του Δήμου Ηρακλείου αλλά στα εργοστάσια παραγωγής

ηλεκτρικής ενέργειας και αφορούν στο σύνολο της παραγόμενης

ηλεκτρικής ενέργειας με συμβατικά καύσιμα στον εν λόγω Δήμο.

5.2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2

5.2.1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ

Όπως αναφέραμε και στο κεφάλαιο 4 για την περιοχή του

Ηρακλείου οι δύο βασικοί παράγοντες εκπομπών CO2 είναι :

- Η Ηλεκτρική Κατανάλωση

- Η Κατανάλωση Συμβατικών Καυσίμων (πετρέλαιο – βενζίνη κλπ.)

Η Ηλεκτρική Κατανάλωση συντελείται : Στα Δημοτικά Κτίρια Στα Κτίρια του Οικιακού και Τριτογενή Τομέα Στο Δημοτικό Φωτισμό Στα αντλιοστάσια της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης –

Αποχέτευσης Ηρακλείου ( Δ.Ε.Υ.Α.Η.)

103

Η Κατανάλωση Συμβατικών Καυσίμων συντελείται:

Στις ανάγκες θέρμανσης των Δημοτικών Κτιρίων Στις ανάγκες θέρμανσης των κτιρίων του Οικιακού και

Τριτογενή Τομέα Στις μετακινήσεις των οχημάτων του Δημοτικού Στόλου Στις μετακινήσεις των οχημάτων των Μέσων Μαζικής

Μεταφοράς Στις μετακινήσεις των οχημάτων των ιδιωτών (ιδιωτικές

μετακινήσεις)

Για τις καταναλώσεις σε ηλεκτρικό ρεύμα και πετρέλαιο των δημοτικών κτιρίων του δημοτικού φωτισμού και των αντλιοστασίων, χρησιμοποιήθηκε έτος αναφοράς το 2008.

5.2.2 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΡΥΠΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Οι συντελεστές εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα αναφέρθηκαν

στο Κεφάλαιο 3. Συνοψίζοντας μπορούμε να τους ομαδοποιήσουμε

στον παρακάτω πίνακα ειδικά για την πόλη του Ηρακλείου.

ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΚΛΥΟΜΕΝΟΙ ΡΥΠΟΙ

ΣΕ kgCO2/ kwH

Ηλεκτρική Ενέργεια 1,149

Πετρέλαιο Θέρμανσης 0,267

Βενζίνη 0,249

104

Επίσης η θερμογόνος Δύναμη για το πετρέλαιο Diesel και για τη

βενζίνη σε kwH/ lt είναι :

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ DIESEL 10 kwH / LT

BENZINH 9,2 kwH/ LT

ΠΙΝΑΚΑΣ : Θερμογόνος Δύναμη Πετρελαίου Diesel και βενζίνης σεkwH/LT .

5.3 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ

5.3.1 ΚΤΙΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

5.3.1.1 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

Τα υφιστάμενα κτίρια που υπάγονται στις αρμοδιότητες του Δήμου

Ηρακλείου είναι :

- Το Κεντρικό Δημαρχείο

- Το κτίριο δημοτικών υπηρεσιών της οδού Ανδρόγεω

- Το πρώην Δημαρχείο Νέας Αλικαρνασσού

105

- Το Παγκρήτιο Στάδιο

- Το Δημοτικό Αθλητικό και Πνευματικό Κέντρο Ηρακλείου (Δ.Α.Π.Κ.Η)

- Το κλειστό Γυμναστήριο Ηρακλείου

- Τα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δημοτικά)

- Τα σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσια- Λύκεια)

Σύμφωνα με έγκυρα στοιχεία που περισυλλέγησαν από τις

Δημοτικές Υπηρεσίες , το Φορέα Διαχείρισης Αθλητικών

Εγκαταστάσεων και τις Σχολικές Επιτροπές Α’Βάθμιας και

Β’Βάθμιας Εκπαίδευσης, οι συνολικές Εκπομπές Ρύπων CO2για το

2008 που οφείλονται στα Δημοτικά Κτίρια απεικονίζονται στον

παρακάτω πίνακα :

ΚΤΙΡΙΟ Η΄ΟΜΑΔΑ

ΚΤΙΡΙΩΝ

ΚΑΤ/ΣΕΙΣ

ΡΕΥΜΑ

(KWH)

ΚΑΤ/ΣΕΙΣ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

(Lt)

KWH

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

ΕΚΟΜΠΕΣ

CO2 ΑΠΟ

ΚΑΤ/ΣΗ

ΗΛ.ΡΕΥΜΑ

ΤΟΣ (tn)

ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2

ΑΠΟ ΚΑΤ/ΣΗ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

(tn)

ΑΝΔΡΟΓΕΩ 119523 2800 27368 137,3 7,3

ΚΤΙΡΙΟ LOGGIA

(ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ) 88720 1362 13620 101,9 3,6

ΠΡΩΗΝ

ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ

ΝΕΑΣ

ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ

97058 111,5

106

ΣΧΟΛΕΙΑ

Α’ΒΑΘΜΙΑΣ 860012 138014,55 1380145,5 988 368,5

ΣΧΟΛΕΙΑ

Β’ΒΑΘΜΙΑΣ 837180 100196,57 1001965,7 962 267,5

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ

ΣΤΑΔΙΟ 1770000 115000 1150000 2033 307

Δ.Α.Π.Κ.Η. 188600 4000 40000 216,7 10,7

ΚΛΕΙΣΤΟ

ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ

ΔΥΟ ΑΟΡΑΚΙΑ

271700 4000 40000 311,6 10,7

ΣΥΝΟΛΑ 4865 975,3

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 (tn) : 5840

107

Τα ποσοστά κατανάλωσης ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας ανά

κτίριο ή ομάδα κτιρίων φαίνονται στο παρακάτω σχήμα:

Σχήμα 5.1 : Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας ανά κτίριο ή ομάδα κτιρίων.

Σχήμα 5.2 : Κατανάλωση Θερμικής Ενέργειας ανά κτίριο ή ομάδα Δημοτικών

κτιρίων

108

Σχήμα 5.3 : Ποσοστό εκπομπών CO2 ανά είδος ενέργειας (Ηλεκτρικής και

Θερμικής) για τα Δημοτικά Κτίρια .

109

5.3.1.2 ΚΤΙΡΙΑ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

Ο πίνακας 4.6 αναφέρεται στις παραδοχές για τις ετήσιες

καταναλώσεις στην Ελλάδα σε kwH ανά κάτοικο σύμφωνα με

στοιχεία του Κ.Α.Π.Ε.

Τα πληθυσμιακά δεδομένα του Ηρακλείου σύμφωνα με την

πρόσφατη απογραφή δίνουν για το Δήμο Ηρακλείου 173.450

κατοίκους.

Έτσι με έναν απλό πολλαπλασιασμό προκύπτει :

Συνολική Ετήσια Κατανάλωση Ρεύματος :

1600 x 173.450 = 277.520 MWH

Πετρελαίου Θέρμανσης ( εκτίμηση ) :

2400 x 173.450 = 416.280 MWH

Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει την συνολική εκπομπή CO2 στον

Οικιακό και Τριτογενή Τομέα.

ΕΙΔΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΤΗΣΙΑ

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗΕΝΕΡΓΕΙΑ

[ΜWH]

ΕΚΛΥΟΜΕΝΗ

ΕΤΗΣΙΑ

ΕΚΠΟΜΠΗ

ΡΥΠΩΝ [tnCO2]

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 277520 318870

ΘΕΡΜΙΚΗ(ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ) 416280 111146

ΣΥΝΟΛΟ: 430016 tnCO2

110

Σχήμα 5.4 : Ποσοστό κατανάλωσης ρύπων CO2ανά είδος ενέργειας στον κτιριακό

τομέα.

111

5.3.1.3 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ ΑΝΑ ΚΤΙΡΙΑΚΟ

ΤΟΜΕΑ

ΕΙΔΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΕΚΠΟΜΠΗ

ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ

ΕΚΠΟΜΠΗ

ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ

ΣΥΝΟΛΟ

ΔΗΜΟΤΙΚΑ 4861 975,3 5837,3

ΟΙΚΙΑΚΟΥ-

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ

ΤΟΜΕΑ

318870 111146 430016

ΓΕΝΙΚΟ ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΡΥΠΩΝ ΑΝΑ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ

tnCO2 : 435863,3

tnCO2

5.3.2 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Ο Δήμος Ηρακλείου καταναλώνει για το φωτισμό οδών και

πλατειών κατά έτος περίπου 8.500.000 kwH ή ισοδύναμα 8.500

mwH σύμφωνα με στοιχεία της Δημοτικής Αρχής για το έτος 2008.

Έτσι η ετήσια παραγωγή ρύπων από το Δημοτικό φωτισμό

εκτιμάται σε :

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ

ΑΠΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ :8800 x 1,149 = 9767 tnCO2

112

5.3.3 ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΥΔΡΕΥΣΗΣ-ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (Δ.Ε.Υ.Α.Η.)

Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης –Αποχέτευσης Ηρακλείου

(Δ.Ε.Υ.Α.Η. ) διαθέτει συνολικά δέκα (10) Υδρομαστευτικά Πεδία. Ο

παρακάτω συγκεντρωτικός πίνακας καταναλώσεων για το έτος 2008

δίνει την συνολική ετήσια ηλεκτρική κατανάλωση κάθε πεδίου σε

kwH, καθώς και το γενικό σύνολο όλων των καταναλώσεων.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΕΤΟΥΣ 2008 ΠΕΔΙΟ ΘΡΑΨΑΝΟΥ ΤΥΛΙΣΣΟΥ ΜΑΛΛΙΩΝ ΚΕΡΗΣ ΣΚΑΛΑ

ΝΙΟΥ

ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΑΓ.ΜΥ

ΡΩΝΑ

ΑΙΤΑΝ

ΙΩΝ

ΚΡΟΥΣΩ

ΝΑ

ΔΑΦΝΩΝ ΓΕΝΙΚΑ

ΣΥΝΟΛΑ

ΑΞΙΑ 175.377 429.833 298.138 316.14

6

69.163 92.780 417.269 30.690 264.019 402.079 2.495.494

KWH 1.347.308 3.439.961 3.076.320 3.631.7

00

526.365 1.035.729 4.799.40

0

194.830 3.016.554 3.717.669 24.785.836

ΑΞΙΑ/

KWH

0,13 0,12 0,10 0,09 0,13 0,09 0,09 0,16 0,09 0,11 0,10

Το ετήσιο ποσό ρύπων CO2 σε μια από τη λειτουργία των

αντλιοστασίων της Δ.Ε.Υ.Α.Η. υπολογίζεται σε :

23992,281 x 1,149 = 27567,7 tnCO2

113

5.3.4 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ

Από το Δήμο Ηρακλείου συγκεντρώθηκαν στοιχεία που αφορούσαν

το σύνολο της ποσότητας καυσίμων που καταναλώνουν τα οχήματα

του Δημοτικού Στόλου.

Ο πίνακας 5. απεικονίζει τα λίτρα πετρελαίου και βενζίνης καθώς

και τις MWH ανά έτος που ο εν λόγω στόλος καταναλώνει.

ΠΙΝΑΚΑΣ 5.: Καταναλώσεις οχημάτων Δημοτικού Στόλου

Επίσης από στοιχεία της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης-

Αποχέτευσης Ηρακλείου δόθηκαν τα παρακάτω στοιχεία για τα

οχήματα της επιχείρησης.

ΕΙΔΟΣ

ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ

LT/ΕΤΟΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΕ

MWH/ΕΤΟΣ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 104256 1042,56

ΒΕΝΖΙΝΗ 36327 334,2

ΕΙΔΟΣ

ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΕ

LT/ΕΤΟΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΕ

MWH/ΕΤΟΣ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 578732 5787,32

ΒΕΝΖΙΝΗ 62870 578,4

114

Με την παραδοχή ότι μια MWH πετρελαίου παράγει 0,267 tnCO2

και μια MWHβενζίνης 0,249 tnCO2, έχουμε για το σύνολο των

δημοτικών οχημάτων :

ΕΙΔΟΣ

ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ (MWH)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

CO2tn/ΕΤΟΣ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 6829,9 1823

ΒΕΝΖΙΝΗ 912,6 227

ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ(tn) 2050 tnCO2

5.3.5 ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

Με βάση την απογραφή του 2008 ο πληθυσμός στο Δήμο Ηρακλείου

ανέρχεται στους 173.450 κατοίκους και αναλογικά με αυτό ο μέσος

όρος μετακινήσεων ανά κάτοικο και ημέρα ανέρχεται στους 2,438

κατοίκους. Οι μετακινήσεις των κατοίκων με τα ιδιωτικά οχήματα

φτάνουν το 98% ενώ με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) μόλις το

1%. Τα Ι.Χ διανύουν μέση απόσταση περίπου 8 Km ενώ τα στοιχεία που

προκύπτουν για τη μέση κατανάλωση καυσίμου αναφερόμενοι πάντα σε

επιβατικά Ι.Χ προσεγγίζουν τα 9Lt ανά 100km. Η μέση πληρότητα που

115

αντιστοιχεί ανά ιδιωτικό επιβατικό όχημα είναι 1,2 επιβάτες. Ενώ

αντίστοιχα με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) η μέση ημερήσια

διανυόμενη απόσταση είναι 10km ανά διαδρομή καταναλώνοντας μέση

ποσότητα καυσίμου 40lt ανά 100 km έχοντας μέση πληρότητα 70

επιβάτες.

Με απλούς υπολογισμούς προκύπτει ότι:

Με τα Ι.Χ έχουμε

173450 Χ 2,438 Χ 98% /1,2 Χ 365 = 126.037.085 μετακινήσεις με

ΙΧ / έτος

126.037.085 Χ 8 = 1.008.296.683 Κm / έτος

1.008.296.683 Χ 9 / 100 = 90.746.701 lt βενζίνης

90.746.701 Χ 9,2 KWh/lt X 0,249 KgCO2/KWh = 207.882 ton

CO2/έτος

Και

Με τα ΜΜΜ έχουμε

173450 Χ 2,438 Χ 1% /70 Χ 365 = 22.047 μετακινήσεις με ΜΜΜ

/ έτος

22.047 Χ 10 = 220470 Km/έτος

220470 Χ 40/100 = 88.188 lt Diesel

88.188 X 10KWh/lt Diesel X 0,264 Kg CO2/KWh = 233 ton

CO2/έτος

116

Σύνολο πριν : 207.882 + 233 = 208.115 ton CO2/έτος

ΣΥΚΓΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΑΠΟ Μ.Μ.Μ.

ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΕΙΔΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

[Lt/ ΕΤΟΣ]

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΒΕΝΖΙΝΗΣ

[Lt/ ΕΤΟΣ]

tn CO2

M.M.M. 88188 233

ΙΔΙΩΤΙΚΑ

ΜΕΣΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

90746701 207882

ΣΥΝΟΛΟ : 208115tnCO2

5.3.6 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Από το άθροισμά των επιμέρους υπολογισμών για τις εκπομπές

ρύπων CO2 ανά είδος κατανάλωσης σχηματίστηκε ο πίνακας που

ακολουθεί.

117

ΕΙΔΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΚΑΤ/ΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ [kwH /

ΕΤΟΣ]

ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 [tn]

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 4.135.235 4.750,5

ΘΕΡΜΙΚΗ 3.653.100 975,3

ΟΙΚΙΑΚΟΣ- ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 277.520 318.870

ΘΕΡΜΙΚΗ 416.280 111.146

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 8.500.000 9.767

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ(Δ.Ε.Υ.Α.Η)

- ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 24.785.836 28.479

- ΒΙ.ΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ 4.123.500 4.738

- ΟΧΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΙΚΗ 325

ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΘΕΡΜΙΚΗ 208.115

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΙΚΗ 1.671,87

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ tnCO2: 688.837

118

Σχήμα 5.: Ποσοστό εκπομπών CO2 ανά είδος κατανάλωσης στο Δήμο

Ηρακλείου.

119

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 6

« ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΕΩΣ ΤΟ 2020»

120

ΓΕΝΙΚΑ

Ο Δήμος Ηρακλείου έχει αποδείξει επανειλημμένα την

ευαισθητοποίησή του σε θέματα πράσινης ανάπτυξης και μείωσης

εκπομπών ρύπων. Ανάμεσα στις δράσεις του είναι η συμμετοχή του

Ηρακλείου στο πρόγραμμα SmartCity και η διάκριση του ως μία από

τις 21 εξυπνότερες πόλεις στον κόσμο, οι πρωτοβουλίες του για

ανάπτυξη χώρων πρασίνου σε οδούς , πλατείες καθώς και ο

σχεδιασμός νέων πάρκων, ο σχεδιασμός μονάδας τριτοβάθμιας

επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων με στόχο την όργωση

καλλιεργήσιμων εκτάσεων, και πολλοί άλλοι τομείς.

Από το 2008 ο Δήμος Ηρακλείου αποφάσισε την εφαρμογή στο

νέο Πολιτιστικό Κέντρο της μεθόδου της αβαθούς Γεωθερμίας με

χρήση του υδροφόρου ορίζοντα για τη θέρμανση, ψύξη και

παραγωγή ζεστού νερού του κτιρίου.

Το 2009 κατατέθηκαν για έγκριση δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας

σε Δημοτικά Κτίρια και Σχολεία στα πλαίσια του προγράμματος

‘Εξοικονομώ I’ και το 2011 στο ‘Εξοικονομώ II’. Αρκετά από αυτά

έχουν εγκριθεί και βρίσκονται σε φάση δημοπράτησης.

Ανάμεσα στις πρωτοβουλίες του Δήμου Ηρακλείου είναι η ανάθεση

της Μελέτης του πρώτου ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ

ΣΤΑΘΜΟΥ στην περιοχή Ατσαλενίου , και η ανάθεση της Μελέτης

του πρώτου ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ στην

περιοχή Αγ. Ιωάννη.

121

Επίσης ο Δήμος Ηρακλείου θα συστήσει ειδικό συμβουλευτικό

Γραφείο Ενεργειακής Διαχείρισης και Κλιματικής Αλλαγής από

εξειδικευμένο προσωπικό στο οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι

Δημότες για συμβουλές και τεχνική βοήθεια σε θέματα

εξοικονόμησης ενέργειας.

Προωθούνται , τέλος, εκπαιδευτικά πακέτα για τα σχολεία, τους

εργαζομένους του Δήμου, τις επιχειρήσεις και τους φορείς που θα

εκδηλώσουν ενδιαφέρον στην προσπάθεια ενημέρωσης και

ευαισθητοποίησης των πολιτών για το περιβάλλον.

Στην ανάλυση του σχεδίου δράσης που ακολουθεί, οι παρεμβάσεις

θα ομαδοποιηθούν ανά τομέα σύμφωνα με την παράγραφο 1.3 του

Κεφαλαίου 1.

Συνοψίζοντας οι τομείς δράσης είναι οι ακόλουθες:

- ΚΤΙΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

- ΠΡΑΣΙΝΟ-ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ-ΦΩΤΙΣΜΟΣ

- ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

- ΥΔΡΕΥΣΗ- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ

- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

- ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ

122

6.1 ΚΤΙΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

6.1.1 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ

Τα Δημοτικά Κτίρια παρουσιάζονται ως ένας τομέας ιδιαίτερα

ενεργοβόρος λόγω της παλαιότητάς τους αλλά και των

πεπαλαιωμένων συστημάτων θέρμανσης και ψύξης που διαθέτουν.

Για αυτό το λόγο η Δημοτική Αρχή προσανατολίζεται σε μια σειρά

παρεμβάσεων που θα έχουν εξειδικευμένο χαρακτήρα ανά δημοτικό

κτίριο ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του.

Ομαδοποιημένες παρεμβάσεις προβλέπονται μόνο για τα σχολεία

όπου η κατεξοχήν σπατάλη ενέργειας οφείλεται συνδυαστικά στην

έλλειψη μόνωσης και στον ενεργειακά ανεξέλεγκτο τρόπο

λειτουργίας του συστήματος κεντρικής θέρμανσης.

Κατά την εκπόνηση του σχεδίου δράσης στα Δημοτικά Κτίρια

ελήφθησαν ιδιαίτερα υπόψη τα παρακάτω στοιχεία:

- Η ταυτότητα του κτιρίου, δηλαδή σε ιστορικά και διατηρητέα κτίρια όπως το κεντρικό Δημαρχείο (LOGGIA) δεν μπορεί να τοποθετηθεί εξωτερική μόνωση.

- Το συνολικό ενεργειακό αποτύπωμα και η διάρθρωσή του (σε τι ποσοστό εκπομπών CO2 συμμετέχει η ηλεκτρική κατανάλωση και σε τι η θερμική).

123

- Οι πιθανές πηγές ενέργειας από Α.Π.Ε. που μπορεί να

διαθέσει ( π.χ. η γειτνίασή του με υδροφόρο φορέα μπορεί να μας οδηγήσει σε επιλογές εφαρμογής αβαθούς γεωθερμίας - η διάθεση του δώματος μπορεί να αποτελέσει κριτήριο τοποθέτησης φωτοβολταϊκών συστημάτων).

- Η ταχεία απόσβεση της δαπάνης υλοποίησης της παρέμβασης. Συνήθως 3ετής-5ετής διάρκεια είναι βιώσιμη σαν δαπάνη, και αποτελεί θετικό παράγοντα για τη χρηματοδότησή της (Vitable banking project ) .

- H συνολική μείωση των εκπομπών του CO2 που επιτυγχάνουμε

- Η συμβολή των παρεμβάσεων στην ποιότητα ζωής των Δημοτών.

Βασικός παράγοντας στην υλοποίηση των επεμβάσεων είναι η

εξεύρεση πόρων για την υλοποίησή τους.

Γι’ αυτό και η εκτίμηση κόστους καθώς και πόρων (financing) είναι

θέματα πρώτης προτεραιότητας για την εφαρμογή των ενεργειακών

παρεμβάσεων .

Ενδεικτικά οι πόροι χρηματοδότησης που ο Δήμος Ηρακλείου έχει

στη διάθεσή του είναι :

124

Α) Ιδιοι Πόροι (ΣΑΤΑ, ΘΗΣΕΑΣ)

Β) Εθνικοί Πόροι

Γ) ΕΣΠΑ (ΠΕΠ ΚΡΗΤΗΣ – ΕΠΠΕΡΑΑ- Ταμειακά Προγρ.

Υπουργείου)

Δ) Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων

Ε) Πρόγραμμα JESSICA (Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης)

ΣΤ) Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος

Ζ) Πρόγραμμα LIFE

Η) Πρόγραμμα MED

Θ) Πράσινος Λογαριασμός

125

6.1.1.1 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΟΔΟΥ ΑΝΔΡΟΓΕΩ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ-ΘΕΡΜΑΝΣΗ : Με αντλία θερμότητας Αέρα -

Νερού και λέβητα

ΦΩΤΙΣΜΟΣ: Με φωτιστικά φθορισμού με έλεγχο από τοπικούς

διακόπτες με μαγνητικά ballast.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

Α) ΣΤΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

- αντικατάσταση παλαιών κουφωμάτων με νέα με διπλά τζάμια

- εξωτερική μόνωση τοίχου

- μόνωση οροφής

Β) ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

- Αντικατάσταση του συστήματος θέρμανσης - κλιματισμού με

υδρόψυκτη αντλία θερμότητας,

126

- Εγκατάσταση ηλιακού πεδίου για υποβοήθηση θέρμανσης και

ηλιακού ψύκτη(ABSORPTION) για υποβοήθηση ψύξης.

Η υφιστάμενη αερόψυκτη αντλία θερμότητας και ο λέβητας θα

αντικατασταθούν με νέα, υδρόψυκτη μικρότερης ισχύος με

υψηλότερο συντελεστή απόδοσης (COP≈ 5 ) και αποθήκευσης

φορτίου αιχμής (BUFFERING) .

Ένα ηλιακό πεδίο που θα αποτελείται από ηλιακούς συλλέκτες

επιλεκτικούς θα υποβοηθά το χειμώνα την αντλία θερμότητας,

προσθέτοντας θερμική ενέργεια στα Buffers.

127

Το καλοκαίρι το ηλιακό πεδίο θα λειτουργεί σαν ψύκτης

απορρόφησης (absorptionchiller ) όπου θα παράγεται ψύξη

υποβοηθώντας την υδρόψυκτη αντλία θερμότητας .

Η συνολική εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμάται πάνω από 50% στην

θέρμανση - ψύξη συνολικά .

-Τοποθέτηση Φωτοβολταϊκού Συστήματος Στέγης Ισχύος 10 kwp

-Στο υπόλοιπο της στέγης που δεν καλύπτεται από το ηλιακό πεδίο

προτείνεται η τοποθέτηση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος με

Panelsισχύος 10 kwp.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΝΔΡΟΓΕΩ

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΔΑΠΑΝΗΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ

ΤΡΟΠΟΣ

ΧΡΗΜΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΕΞ/ΜΕΝΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

[KWH]

EΞ/ΜΕΝΗ

ΘΕΡΜΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2

[Kg]

ΑΝΤΙΚ/ΣΗ

ΠΑΛΑΙΩΝΠΑΡΑ

ΘΥΡΩΝ ΜΕ

ΝΕΑ

73800 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I

(ΕΧΕΙ ΗΔΗ

ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

Η αντίστοιχη

ηλεκτρ.ενέργεια

που αντιστοιχεί

σε 2737

kwHθερμικής

δηλ. 2737/5=

517kwH

10% της

θερμικής

δηλ. 2737

kwH

628

128

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ

ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΩΝ Κ’

ΜΟΝΩΣΗ

ΟΡΟΦΗΣ

117090 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ IΙ

(ΕΧΕΙ ΗΔΗ

ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

Η αντίστοιχη

ηλεκτρ.ενέργεια

σε 6842/5 =

1368,4 kwH

όπου COP =5

25% της

θερμικής

δηλ. 6842

kwH

1571

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΗΛΙΑΚΟΥ

ΠΕΔΙΟΥ-

ΥΔΡΟΨΥΚΤΗΣ

ΑΝΤΛΙΑΣ

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΙ ΨΥΚΤΗ

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ

185000 ΕΣΠΑ ΚΑΙ ΙΔΙΟΙ

ΠΟΡΟΙ

119523 x

30% x

50%=

17930

27368

kwH

7300+

20601=

27901

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

Φ/Β

ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ

ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ

20000 ΕΣΠΑ ΚΑΙ ΙΔΙΟΙ

ΠΟΡΟΙ

14000 16086

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΗΛΕΚΤΡ/ΩΝ

BallastΣΤΑ

ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

15000 ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ 7171 8239

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ : 54925 kgCO2 ή

54,9 tnCO2

Παραδοχές : Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία ο φωτισμός καλύπτει το 40% περίπου

της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας δηλ. 47809kwH ( τα Ballast

εξοικονομούν 15% δηλ. 7171kwH).Το 30% καλύπτει ο κλιματισμός και το 30%

διάφορες άλλες χρήσεις.

129

6.1.1.2 ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ (ΚΤΙΡΙΟ LOGGIA)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ – ΘΕΡΜΑΝΣΗ: Με λέβητα πετρελαίου και τοπικές

μονάδες διαιρούμενου τύπου (split - units)

ΦΩΤΙΣΜΟΣ: Με φωτιστικά φθορισμού με έλεγχο από τοπικούς

διακόπτες με μαγνητικά ballast.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

Α) ΣΤΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

-Αντικατάσταση των μαγνητικών ballast των φωτιστικών με

ηλεκτρονικά

130

Β) ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

-Προσθήκη συστήματος αντιστάθμισης της κεντρικής θέρμανσης και

θερμοστατικών διακοπτών στα σώματα

-Τοποθέτηση κλιματιστικών μονάδων ενεργειακής κλάσης Α’

-Τοποθέτηση Φ/Β Συστήματος 10kwp στη στέγη

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΟΥ

ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ

ΚΟΣΤΟΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ

ΤΡΟΠΟΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ

Σ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΘΕΡΜΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2 [Kg]

ΑΝΤ/ΣΗ

ΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ

BALLASTSΜΕ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ

80% x 15%

x 88720=

10646

12200

ΠΡΟΣΘΗΚΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ

ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ

ΚΑΙ

ΘΕΡΜΟΣΤΑΤΙΚΩ

Ν ΔΙΑΚΟΠΤΩΝ

ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ

ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

8000 ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ 11%x

13620=

1634,4

436

131

ΑΝΤ/ΣΗ

ΕΝΕΡΓΟΒΟΡΩΝ

ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΩΝ

ΜΕ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΛΑΣΗΣ Α’

6000 20% x 30%

x 88720=

5323

6116

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Φ/Β ΙΣΧΥΟΣ

10Κwp ΣΕ ΣΤΕΓΗ

20000 ΕΣΠΑ 14000 16044

ΣΥΝΟΛΟ: 34796 kg ή

34,7 tn

6.1.1.3 ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ Ν.ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ

Μετά την προσάρτηση του Δήμου Νέας Αλικαρνασσού στον

διευρυμένο Δήμο Ηρακλείου το εν λόγω κτίριο που είναι σχετικά

νεόδμητο χρησιμοποιείται για τη στέγαση των τεχνικών υπηρεσιών

του Δήμου.

132

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ - ΘΕΡΜΑΝΣΗ : Με αντλίες θερμότητας αέρα-

αέρα διαιρεμένου τύπου (split units).

ΦΩΤΙΣΜΟΣ : Με φωτιστικά φθορισμού με έλεγχο από τοπικούς

διακόπτες με μαγνητικά ballast.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

Α) ΣΤΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

-Το κτίριο είναι σχετικά νεόδμητο και διαθέτει μόνωση και επαρκή

κουφώματα.

Β) ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

-Αντικατάσταση των split units με νέα ενεργειακής κλάσης Α’

133

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ

ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ Ν. ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ

Παραδοχές : Με τη χρήση κλιματιστικών μονάδων για ψύξη και θέρμανση του

κτιρίου μπορούμε να παραδεχτούμε ότι ο κλιματισμός καλύπτει το 60% περίπου

του φορτίου δηλ. 58235kwH. Το 30% καλύπτει ο φωτισμός (29117 kwH) και το

10% άλλες χρήσεις .

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΔΑΠΑΝΗΣ ( €)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ

ΤΡΟΠΟΣ

ΧΡΗΜΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΕΞ/ΜΕΝΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

[KWH]

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2

[Kg]

ΑΝΤΙΚ/ΣΗ

ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΕ

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ

ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟΥ

ΤΥΠΟΥ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΛΑΣΗΣ Α

25000 ΕΣΠΑ ΚΑΙ ΙΔΙΟΙ

ΠΟΡΟΙ

30% x 58235 =

17470 20073

ΑΝΤ/ΣΗ

ΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ

BALLAST ΜΕ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ

10000 ΕΣΠΑ ΚΑΙ ΙΔΙΟΙ

ΠΟΡΟΙ 15% x 29117=

4367,5 5018

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ :25033 kgCO2 ή

25tnCO2

134

6.1.1.4 ΣΧΟΛΕΙΑ Α’ΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Β’ΒΑΘΜΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Από το 2008 ο Δήμος Ηρακλείου έχει εντάξει και υλοποιεί

παρεμβάσεις μόνωσης τοίχων και οροφής, αλλαγής κουφωμάτων και

εγκαταστάσεις συστήματος BEMS σε τέσσερα (4) σχολεία Α’Βάθμιας

και Β’Βάθμιας εκπαίδευσης μέσω του προγράμματος ‘Εξοικονομώ’.

Επίσης με δεδομένα την ευαισθησία του σε θέματα εξοικονόμησης

ενέργειας και ποιότητας ζωής , αποφάσισε να δημιουργήσει ένα

πρότυπο ενεργειακά σχολικό συγκρότημα, το 4ο Γυμνάσιο – Λύκειο ,

το πλέον ενεργοβόρο του Ηρακλείου, στο οποίο και ενέταξε

παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης μέσω του ΕΠΕΡΡΑΑ.

Το δεύτερο συγκρότημα που πρόκειται να ενταχθεί σε τέτοιο

πρόγραμμα είναι το 9ο Λύκειο - 10ο Γυμνάσιο.

Στις άμεσες προτεραιότητες είναι η ενεργειακή επιθεώρηση και

πιστοποίηση όλων των λοιπών σχολικών κτιρίων με στόχο τις

παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, οι οποίες θα υλοποιηθούν

σταδιακά.

Οι πλέον επίκαιρες προτεραιότητες και λόγω της ολοένα

αυξανόμενης τιμής του πετρελαίου είναι οι εγκαταστάσεις

συστημάτων αντιστάθμισης στους λέβητες της κεντρικής θέρμανσης

των σχολείων.

Ακολούθως θα γίνουν παρεμβάσεις στα κουφώματα και τα κελύφη

των κτιρίων ιδίως αυτών που είναι κατασκευασμένα πριν το 1980.

135

Σε όσα σχολεία διαθέτουν λαμπτήρες φθορισμού θα τοποθετηθούν

ηλεκτρονικά Βallast.

Άλλες δράσεις που μπορούν να ενταχθούν σε πρόγραμμα για

μείωση εκπομπών CO2 είναι :

-Η χρήση της αβαθούς γεωθερμίας για παραγωγή θέρμανσης

-Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις στέγες των

σχολείων.

Τα σχολεία που έχουν ήδη ενταχθεί στο πρόγραμμα ‘Εξοικονομώ’

με τις αντίστοιχες παρεμβάσεις, τον συγκεκριμένο προϋπολογισμό και

το ποσοστό μείωσης του CO2 είναι :

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΕΝΤΑΧΘΕΙ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

(ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I)

ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ

ΔΑΠΑΝΗΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΞΟΙΚ/ΜΕΝ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ

[KWH]

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

ΡΥΠΩΝ CO2

[tn]

3Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ-

ΛΥΚΕΙΟ

-ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΪΑΣ Κ’

ΟΡΟΦΗΣ

-ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΠΑΛΑΙΩΝ

ΚΟΥΦΩΜΑΤΩΝ

-ΤΟΠ/ΣΗ ΣΥΣΤ/ΤΟΣ

ΒEMS

139834

54000

15000

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

23705

6,33

136

11Ο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ-13Ο

ΛΥΚΕΙΟ

-ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ

ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΪΑΣ Κ’

ΟΡΟΦΗΣ

-ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ ΒΕΜS

103900

15000

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

17336

4,62

45Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ -ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ

ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΪΑΣ Κ’

ΟΡΟΦΗΣ

-ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ ΒΕΜS

67305

15000

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

17045

4,55

32Ο

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

-ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ

ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΪΑΣ Κ’

ΟΡΟΦΗΣ

-ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ ΒΕΜS

64280

15000

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ)

-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

‘ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I ’

(ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ

6182

1,65

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ: 17,15 tnCO2

137

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ 4Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ- ΛΥΚΕΙΟ ( ΥΠΟ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ)

ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΠΟΫΠΟΛ/ΣΜΟΣ

ΔΑΠΑΝΗΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΞΟΙΚ/ΜΗ

ΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

(KWH)

ΜΕΙΩΣΗ

ΡΥΠΩΝ tn

CO2

.4Ο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ -

ΛΥΚΕΙΟ

-ΘΕΡΜΟΜΟΜΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠ. ΟΡΟΦΗΣ

-ΕΓΚ/ΣΗ ΘΕΡΜΙΚΟΥ

ΗΛΙΑΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ

-ΕΓΚ/ΣΗ Φ/Β

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ 10 KWP

-ΕΓΚ/ΣΗ BEMS

364135

120000

140000

21000

-ΕΣΠΑ- ΤΑΜΕΙΟ

ΣΥΝΟΧΗΣ- Ε.Κ.Τ.

-ΕΣΠΑ- ΤΑΜΕΙΟ

ΣΥΝΟΧΗΣ- Ε.Κ.Τ.

-ΕΣΠΑ- ΤΑΜΕΙΟ

ΣΥΝΟΧΗΣ- Ε.Κ.Τ.

-ΕΣΠΑ- ΤΑΜΕΙΟ

ΣΥΝΟΧΗΣ- Ε.Κ.Τ.

48567

183000

28000

23200

13

48

32

6,2

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ: 99,2tnCO2

Υπό χρηματοδότηση επίσης είναι το 9ο Γυμνάσιο- 10ο Λύκειο

Ηρακλείου , που τώρα είναι στο στάδιο της προετοιμασίας. Η

προεκτιμώμενη συνολική μείωση ρύπων για το παραπάνω σχολικό

συγκρότημα είναι : 50 tnCO2

Επομένως η συνολική αναμενόμενη μείωση CO2 από τα δύο

πρότυπα ενεργειακά σχολικά συγκροτήματα είναι : 149,2tnCO2

138

ΛΟΙΠΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Οι παρεμβάσεις μόνωσης , κουφωμάτων καθώς και συστήματος

αντιστάθμισης στη θέρμανση και τοποθέτησης ηλεκτρονικών ballast

που θα εκτελεστούν σταδιακά, αναμένεται να αποφέρουν τα

παρακάτω αποτελέσματα για τη μείωση των εκπομπών ρύπων.

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΜΕΣΟ

ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟ

ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚ

ΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΘΕΡΜΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2 [tn]

ΜΟΝΩΣΗ

ΤΟΙΧΟΠΟΙΑΣ Κ’

ΟΡΟΦΗΣ

75000 ΕΣΠΑ (1380145,5

+1001965)*

25% =

595500

159

ΕΓΚ/ΣΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ

ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ

ΣΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ

10000 ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ (1380145,5

+1001965)*

10%

=238000

63,5

ΕΓΚ/ΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ

BALLASTΣΤΑ

ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

5000 ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ (860012+

837180)*

10%

=169719

195

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 10

Φ/Β ΙΣΧΥΟΣ

10Κwp ΕΚΑΣΤΟ

ΣΕ ΙΣΑΡΙΘΜΑ

ΣΧΟΛΕΙΑ

350000 ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ 140000 160

139

ΣΥΝΟΛΟ: 537700 kgή 537,7tnCO2

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΣΕ

ΣΧΟΛΕΙΑ

Με βάση τις παραπάνω δράσεις, μερικές από τις οποίες έχουν

χρηματοδοτηθεί και σε βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης, η

εκτιμώμενη συνολική μείωση εκπομπών CO2 για τα Σχολεία

Α’Βάθμιας και Β’Βάθμιας εκπαίδευσης του Δήμου Ηρακλείου

εκτιμάται σε :

17,15 + 149,2 + 577,5 = 743,85tnCO2 δηλαδή

σε ποσοστό 28,7% επί του σύνολου ( 2586 tnCO2) του

εκπεμπόμενου CO2 στα εν λόγω συγκροτήματα.

6.1.1.5 ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΣΤΑΔΙΟ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ

Όπως φαίνεται στον πίνακα το μεγαλύτερο ποσοστό στην

κατανάλωση ενέργειας του Παγκρήτιου Σταδίου οφείλεται στην

ηλεκτρική ενέργεια και ιδιαίτερα στην μεγάλη ισχύ των προβολέων

που διαθέτει.

140

Ιδιαίτερα ενεργοβόρο είναι επίσης το σύστημα κλιματισμού και

θέρμανσης με ένα υπερδιαστασιολογημένο αερόψυκτο ψύκτη 900

kwκαι δύο λέβητες 180000 kcal/h για θέρμανση και παραγωγή

ζεστού νερού, καθώς και 4 boiler 5000lt έκαστο.

Μεγάλο μερίδιο επίσης στην ενεργειακή κατανάλωση του Σταδίου

κατέχει η θερμαινόμενη κλειστή πισίνα.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΒΑΘΟΥΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ-ΨΥΞΗ- ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ

Μετά από επιτόπια εξέταση των ενεργειακών πηγών του παραπάνω

συγκροτήματος , διαπιστώθηκε η γειτνίασή του με τον αγωγό

επεξεργασμένων υγρών λυμάτων της Δημοτικής Επιχείρησης

Ύδρευσης-Αποχέτευσης Ηρακλείου και μάλιστα με το συλλεκτήριο

φρεάτιο εξισορρόπησης πίεσης.

Εκεί με μια ανακυκλοφορία μέρους του καθαρού πλέον νερού των

επεξεργασμένων λυμάτων μέσω πλακοειδούς εναλλάκτη και

γεωθερμικής αντλίας θερμότητας θα μπορέσει να δοθεί θέρμανση –

ψύξη και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης σε όλο το συγκρότημα

καθώς και πιθανόν στο παρακείμενο ανοικτό κολυμβητήριο που

ανήκει στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού.

141

Το εν λόγω σύστημα θα παραλάβει όλη τη θερμική ενέργεια που

παράγεται από το πετρέλαιο (1.001.965,7 kwH ) όπως και μέρος της

ηλεκτρικής ενέργειας και συγκεκριμένα αυτή που παράγεται από το

ψυκτικό συγκρότημα με εγκατεστημένη ισχύ περίπου 300kw,

δηλαδή συνολικά περίπου 200.000 kwH ετησίως.

-ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ BALLAST ΣΤΑ ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

ΣΩΜΑΤΑ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ

Συνολικά θα εξοικονομηθεί το 1% δηλαδή 17000 kwH διότι το

μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτρικής κατανάλωσης είναι στους

προβολείς.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΟ

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΣΤΑΔΙΟ

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ

ΚΟΣΤΟΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ

ΤΡΟΠΟΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ

Σ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΘΕΡΜΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2 [Kg]

ΘΕΡΜΑΝΣΗ-

ΨΥΞΗ –

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΜΕ ΑΒΑΘΗ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

185000 ΕΣΠΑ 1.150.000 307

ΠΡΟΣΘΗΚΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ

BALLAST

25000 17000 19,5

142

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

Φ/Β 10 KW 35000 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 14000 16

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ: 342 tnCO2

6.1.1.6 ΚΛΕΙΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΔΥΟ ΑΟΡΑΚΙΑ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

-Προτείνεται η επαναδιαστασιολόγηση του κλιματισμού με

μικρότερες αντλίες θερμότητας και τοποθέτηση buffer γλυκόλης για

παραλαβή του λανθάνοντος φορτίου, τοποθέτηση συστήματος

ανάκτησης για την παραγωγή ζεστού νερού από κλιματισμό.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ : 35 tnCO2 περίπου

143

6.1.1.7 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ( Δ.Α.Π.Κ.Η.)

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

-ΕΠΑΝΑΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ

ΔΟΧΕΙΩΝ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ, ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΤΩΝ INVERTERS ΚΑΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ (Heat - recovery) ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ

-ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ BALLAST ΣΤΑ ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ

ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ

ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 : 31 tnCO2

144

6.1.2 ΟΙΚΙΑΚΟΣ – ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ

Όπως τονίστηκε και σε προηγούμενες παραγράφους ο κτιριακός

τομέας είναι υπεύθυνος για το 40% περίπου της ενεργειακής

κατανάλωσης.

Στον οικιακό και τριτογενή τομέα δεν υπάρχουν δυνατότητες άμεσης

παρέμβασης από το Δήμο. Μπορούν ωστόσο να αναπτυχθούν

συμβουλευτικές και ενημερωτικές δράσεις.

Με την ευαισθησία που διέπει το Δήμο Ηρακλείου για

περιβαλλοντικά θέματα υπάρχει η πρόθεση για ίδρυση γραφείου για

την ενημέρωση των πολιτών σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας.

Τα προγράμματα που μπορούν να χρησιμοποιούν οι πολίτες είναι:

-ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ΟΙΚΟΝ: Αυτό το πρόγραμμα επιδοτεί

παρεμβάσεις τοποθέτησης ηλιακών συλλεκτών κ.α. με εισοδηματικά

κριτήρια καθώς και κριτήρια παλαιότητας των κατοικιών. Το

πρόγραμμα έχει σαν στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας έως και

60% στα κτίρια. Ο Δήμος Ηρακλείου θα επιδιώξει να ενταχθούν

στο πρόγραμμα κατοικίες με στόχο την μείωση κατά 50% της

τελικής ενέργειας που καταναλώνεται.

-Το πρόγραμμα ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ είναι ένα πρόγραμμα

μαζικής επέμβασης στα κτίρια με χρήση δοκιμασμένων τεχνολογιών.

145

-Το πρόγραμμα ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ αναφέρεται στην

ενεργειακή αναβάθμιση ενός οικοδομικού τετραγώνου με στόχο την

μηδενική εκπομπή CO2.

Αλλά και με άλλες παράλληλες δράσεις ενημέρωσης και

ευαισθητοποίησης των πολιτών ο Δήμος θα επιδιώξει να μειώσει

τις εκπομπές ρύπων στον τομέα αυτό.

Οι δράσεις αυτές θα αφορούν:

-Αντικατάσταση υπαρχουσών ηλεκτρικών συσκευών με νέες

ενεργειακά αποδοτικότερες .

-Αντικατάσταση λαμπτήρων πυρακτώσεως και αλογόνου με

συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού (CFC).

-Χρήση ηλιακού θερμοσίφωνα αντί του ενεργοβόρου ηλεκτρικού

-Αλλαγή συμπεριφοράς καταναλωτών για την StandBy κατανάλωση

των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών.

146

Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα του ΚΑΠΕ με τη χρήση ηλιακού

θερμοσίφωνα επέρχεται μείωση κατά 1000 kwH ανά κατοικία το

έτος .

-Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός της ανάπτυξης των Φ/Β

συστημάτων στις στέγες στην περιοχή του Ηρακλείου. Συγκεκριμένα

με βάση τα στοιχεία της ΔΕΗ είναι διασυνδεδεμένες 200 στέγες

περίπου με μέση εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ 7kwp ανά στέγη.

-Η συμβολή τέλος των τοπικών φορέων στην υποστήριξη των

κατοίκων για πρωτοβουλίες εξοικονόμησης ενέργειας είναι μεγάλη

και καθοριστική.

Αν υπολογίσουμε ότι ανά 2,5 κατοίκους στην Ελλάδα αντιστοιχεί

μία κατοικία τότε ο αριθμός των κατοίκων στο Ηράκλειο είναι

περίπου 173.450 / 2,5 = 69.000 κατοικίες .

Κάθε κατοικία καταναλώνει 1600 x 2,5 = 4.000 kwH κατά μέσο

όρο ετησίως .

147

Με την ενσωμάτωση των δράσεων ενημέρωσης σε ορίζοντα μέχρι

το 2020 θα είναι εφικτή η μείωση κατά 1000 kwH ετησίως ανά

κατοικία, δηλαδή 69.000 x 1000 = 69.000 MWH .

Οι νέες κατοικίες που εκτιμώνται στο 8% περίπου των

υφισταμένων θα καταναλώνουν 3.000 x 69.000 x 0,08 = 16.560

MWH.

Επομένως η συνολική μείωση της ηλεκτρικής κατανάλωσης

αναμένεται να είναι 69.000 - 16.560 = 52.440 MWH

Η συνεπαγόμενη μείωση ρύπων θα είναι :

52.440 x 1,149 = 60.253 tnCO2

Ειδικά η υπολογιζόμενη τιμή της κατανάλωσης από την αλλαγή του

τρόπου χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας από τους πολίτες εκτιμάται σε

19.054 MWH με αντίστοιχη μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 21.893

tnCO2

148

Η εφαρμογή των προγραμμάτων ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ΟΙΚΟΝ ,

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΟΝ και ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ στο 5%

των κατοικιών του Ηρακλείου, δηλαδή 3500 κατοικίες θα έχει σαν

αποτέλεσμα τη μείωση κατά 50% της κατανάλωσης πετρελαίου,

δηλαδή 69.000x 5% x 2.400 x 2,5 x 50% = 10.350 MWH πετρελαίου

και η μείωση εκπομπών ρύπων θα είναι 10.350 x 0.267 = 2.763

tnCO2

Η σημερινή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Φ/Β σε στέγες

στο Ηράκλειο ανέρχεται σε 200x 7,5 x 1400 = 2100 MWHμε

συνεισφορά στη μείωση ρύπων κατά : 2100 x 1,149 = 2413 tnCO2.

Mε αναμενόμενο 10πλασιασμό των στεγών στην προσεχή 8ετία,

αναμένεται πρόσθετη μείωση των εκπομπών CO2κατά :

2413 x 10 = 24130 tnCO2

149

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη συνολική αναμενόμενη μείωση

εκπομπών ρύπων στον οικιακό και τριτογενή τομέα έως το 2020

για τον ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ.

ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ

CO2 [ tn ]

ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΕΓΚ/ΣΗ

ΗΛΙΑΚΩΝ Θ/ΣΙΦΩΝΩΝ , ΑΛΛΑΓΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ

ΓΙΑ STANDBY ΚΑΤ/ΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤ/ΣΗ ΤΩΝ

ΕΝΕΡΓΟΒΟΡΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

-ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΚΑΤ’ΟΙΚΟΝ

-ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

-ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΝΕΩΝ Φ/Β ΣΥΣΤ/ΤΩΝ ΣΕ

ΣΤΕΓΕΣ

21893

2763

24130

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ

ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ – ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ

48786

150

6.2 ΠΡΑΣΙΝΟ - ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ - ΦΩΤΙΣΜΟΣ

6.2.1 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ

6.2.1.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΔΗΜΟΥ

ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ

Ο Δημοτικός Φωτισμός αποτελείται κυρίως από λαμπτήρες ατμών

Νa υψηλής πίεσης .

Ο Δήμος Ηρακλείου έχει ήδη συντάξει έτοιμο πλάνο δράσης σε

ορίζοντα έως το 2015 για αντικατάσταση όλων των ενεργοβόρων

λαμπτήρων του Δημοτικού Φωτισμού.

Μέρος του σχεδίου δράσης έχει ήδη εγκριθεί ως προς τη

χρηματοδότηση και προχωράει προς δημοπράτηση (ΠΕΤΑΛΟΕΙΔΗΣ

ΛΕΩΦΟΡΟΣ) .

Όλο το Σχέδιο Δράσης του Δήμου Ηρακλείου στο Δημοτικό

Φωτισμό συνοψίζεται στον παρακάτω πίνακα:

151

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

ΔΡΑΣΗΣ

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΤΗΣΙΑ

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

[KWH]

ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

ΡΥΠΩΝ CO2 [tn]

-ΑΝΤ/ΣΗ

ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΝΑΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΗΣ

ΠΙΕΣΗΣ ΣΤΗΝ

ΠΕΤΑΛΟΕΙΔΗ

ΛΕΩΦΟΡΟ

-ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ

ΤΗΛΕΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ

-ΑΝΤΙΚ/ΣΗ

ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΝΑΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΗΣ

ΠΙΕΣΗΣ ΜΕ LED ΣΕ

ΛΟΙΠΟΥΣ ΚΥΡΙΟΥΣ

ΔΡΟΜΟΥΣ ΚΑΙ

ΠΛΑΤΕΙΕΣ

350133

274140

ΕΧΕΙ ΕΝΤΑΧΘΕΙ

ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I

ΕΧΕΙ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙ

ΣΧΕΔΙΟ ΣΤΟ

ΕΞΟΙΚΟΝΜΩ II

210912

594816

241,7

681,6

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝtnCO2 : 923,3 tnCO2

152

6.2.1.2 ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΠΟ 2015 – 2020

Στα επόμενα σχέδια δράσης θα υποβληθούν προς χρηματοδότηση

σχέδια σταδιακών αλλαγών των λαμπτήρων Na με αντίστοιχους

LED και σε λοιπούς κυρίως οδικούς άξονες του Ηρακλείου με

στόχο την παραπέρα μείωση των εκπομπών ρύπων κατά περίπου

1000tnCO2.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΝΑΜΕΝΩΜΕΝΗ ΜΕΙΩΗΣ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ : 1923 tnCO2

6.2.2 ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ-ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ

Σε προηγούμενη παράγραφο αναφέραμε ότι ένα δέντρο απορροφά

κατά μέσο όρο 22 kgCO2 το έτος.

Σήμερα στο Δήμο Ηρακλείου οι χώροι πρασίνου ανέρχονται σε

456.000 τετρ.μέτρα, με ένα ρυθμό αύξησης κατά 22% την

τελευταία δεκαετία.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι από το 2008 έως σήμερα έχουν

φυτευτεί 2500 δέντρα.

Η ρεαλιστική πρόβλεψη έως το 2020 αφορά μια σειρά

στοχευόμενων παρεμβάσεων όπως :

-Φύτευση χώρων πρασίνου παραλιακού μετώπου έκτασης 20.000 τ.μ.

με 515 νέα δέντρα.

153

-Ανάπλαση οδού Παπαναστασίου με 400 νέα δέντρα

-Ανάπλαση οδού Ούλαφ Πάλμε με 500 νέα δέντρα

-Φύτευση πέντε (5) στρεμμάτων στην ενετική τάφρο της οδού

Εφόδου

-Ανάπλαση οδών πρόσβασης του περιβάλλοντα χώρου του

Πολιτιστικού – Συνεδριακού κέντρου Ηρακλείου

-Διαμόρφωση οδών Δικαιοσύνης -Ίδης- Καλοκαιρινού

Η συνολική πρόβλεψη έως το 2020 είναι 9.000 νέα δέντρα.

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2 ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΟ 2020 :

9.000 x 22 =198000 kgCO2 ή 198 tnCO2 ανά έτος

6.3 ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η συγκεκριμένη δράση αφορά τις μετακινήσεις μέσων μαζικής

μεταφοράς (Μ.Μ.Μ) και ιδιωτικών οχημάτων στην περιοχή του

Δήμου Ηρακλείου.

154

6.3.1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΣΤΟΛΟΥ

1. Μετατροπή βαρέων οχημάτων (τεχνολογίας τουλάχιστον EUROII)

για χρήση υψηλών μιγμάτων βιοκαυσίμου και εγκατάσταση

DIESELPARTICLEFILTER –φίλτρο κατακράτησης αιωρούμενων

σωματιδίων- σε βαρέα οχήματα τεχνολογίας τουλάχιστον EURO IIΙ ,

έτσι ώστε να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα σε παλαιάς τεχνολογίας

οχήματα λόγω μετατροπής . Ένα ενδεικτικό κόστος για εγκατάσταση

DPF είναι 10.000 € ανά όχημα.

Σε περίπτωση μετατροπής του 40% των πετρελαιοκίνητων οχημάτων κατηγορίας EUROIII και άνω σε οχήματα υψηλών μιγμάτων βιοκαυσίμου περιεκτικότητας 7% και εγκατάσταση DIESELPARTICLEFILTER είναι : 578.732 Χ 40 % = 23142,80 lt Diesel 23142,8 – 7% x 23142,8 x 0,86 = 21749,60 lt/ετος 21749,60 Χ 0.83 Χ 11,92 Χ 0,264 =56,81 ton CO2 Και 578.732 – 23142,80 = 347.239,20 lt Diesel 3472392 X 0,264 = 916,71 ton CO2 Σύνολο μετά : 56,81 + 916,71 = 973,52 ton CO2/έτος

2. Μετατροπή βενζινοκίνητων οχημάτων τεχνολογίας EURO II και EURO IIΙ σε οχήματα με υγραέριο . Ένα ενδεικτικό κόστος για τη μετατροπή είναι 2.500 € ανά όχημα. Σε περίπτωση μετατροπής του 50% των βενζινοκίνητων οχημάτων τεχνολογίας EUROII και EUROIIΙ σε οχήματα με υγραέριο είναι :

155

Με βαση το ενεργειακό περιεχόμενο 1ltLPG (0,55 KgLPG) αντικαθιστά 0,77 lt βενζίνης (πυκνότητα LPG = 0,55 Kg/lt) Κατανάλωση LPGlt/έτος = 50% κατανάλωση βενζίνης (lt/έτος)/0.77 = 50% Χ 62870/0,77 = 40.824,67 lt/έτος LPG Εκπομπές CO2 από LPG : 40824,67 lt/έτος LPGx 0,55 Kgr/ltx 12,73 KWh/Kgrx 0,238 KgrCO2 /KWhLPG = 68,03 tonCO2 Και 50% Χ 144,022 = 72,011 tonCO2 Σύνολο μετά : 68,03 + 72,01 = 140,04 tonCO2/έτος Αγορά ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων σε αντικατάσταση παλαιών (αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή scooter) Εκτιμώμενο κόστος ανά όχημα : 15.000 € Εξορθολογισμός των δρομολογίων των οχημάτων του Δήμου (καλύτερος προγραμματισμός , έλεγχος και αποτίμηση των δρομολογίων και της κατανάλωσης καυσίμου των οχημάτων). 6.3.2 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Επειδή τόσο το Αστικό όσο και το Υπεραστικό ΚΤΕΛ είναι ιδιωτικών

συμφερόντων πρέπει να γίνει κατανοητή η συμβολή τους στην

κατεύθυνση μείωσης του CO2 και με πνεύμα συνεργασίας με τη

Δημοτική Αρχή να προχωρήσουν στις παρακάτω παρεμβάσεις, ώστε να

προσελκύσουν νέο επιβατικό κοινό αποτρέποντας έτσι τη χρήση ΙΧ.

156

Έρευνα και αποτίμηση της λειτουργίας της υφιστάμενης Αστικής

Συγκοινωνίας (μετρήσεις μήκους διαδρομών, αξιοπιστία δρομολογίων,

εκτίμηση μέσης επιβατικής κίνησης, έλεγχος καταλληλότητας

χρησιμοποιούμενων οχημάτων κλπ)

Περιοχές εξυπηρέτησης από ΜΜΜ και ανίχνευση περιοχών με ανεπαρκή

ή καθόλου συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση

Σύνδεση των νέων δημοτικών ενοτήτων τόσο μεταξύ τους όσο και με την

έδρα του νέου Καλλικρατικού Δήμου (αντιστροφή της τάσης

ερημοποίησης της υπαίθρου)

Δυνατότητες μετεπιβίβασης

Βελτίωση της πληροφόρησης των χρηστών (ανάρτηση σε όλες τις

στάσεις ηλεκτρονικών πληροφοριακών πινάκων με την ακριβή ώρα

άφιξης και αναχώρησης των λεωφορείων)

Ανάπτυξη δικτύου minibus για τη μεταφορά τόσο των χρηστών από τα

περιφερειακά parking στην εντός των τειχών περιοχή, όσο και των

τουριστών – επισκεπτών του ιστορικού- εμπορικού κέντρου

Χορήγηση εκπτωτικών εισιτηρίων για τους τακτικούς χρήστες των

ΜΜΜ

Υιοθέτηση και εφαρμογή του μέτρου ‘moneyback’ από όσο το δυνατόν

περισσότερες επιχειρήσεις της πόλης.

157

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ

ΕΙΔΟΣ

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2

ΠΡΙΝ [tn]

ΕΚΠΟΜΠΕΣ

CO2ΜΕΤΑ [tn]

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2

[tn]

ΟΧΗΜΑΤΑ

ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΣΤΟΛΟΥ

2050 1113,52 936,5

ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 233 689 -456

ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 207882 83153 124729

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ : 125209 tnCO2

6.4 ΥΔΡΕΥΣΗ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ

Το πρόγραμμα παρεμβάσεων της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης

– Αποχέτευσης Ηρακλείου στον τομέα της Ύδρευσης και

Διαχείρισης Λυμάτων όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο 4,

παρουσιάζεται συγκεντρωτικά στον παρακάτω πίνακα .

158

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΥΜΑΤΩΝ

ΕΙΔΟΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ

ΔΑΠΑΝΗΣ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΞΟΙΚ/ΜΕΝ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ

[KWH]

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

ΡΥΠΩΝ CO2

[tn]

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ

ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

600000

ΕΣΠΑ

1000

1150

ΕΓΚ/ΣΗΕΚΚΙΝΗΤΩΝ

(SOFT- STARTERS)

ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ

ΒΑΘΜΙΔΑ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΛΥΜΑΤΩΝ

60000

ΕΣΠΑ

373

428,5

ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΣΥΣΤ/ΤΟΣ

ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΜΕΣΩ

ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ

ΤΗΛΕΧΕΙΡΙΣΜΟΥ

1.400.000

ΕΠΠΕΡΑΑ

1200

1379

ΑΝΤ/ΣΗ 30.000

ΟΙΚΙΑΚΩΝ

ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΤΩΝ

1.000.000

ΕΠΠΕΡΑΑ

2400

2758

159

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ

ΥΓΡΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ

ΓΙΑ ΔΙΟΧΕΤΕΥΣΗ

ΣΤΟ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ

ΔΙΚΤΥΟ

ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ

ΕΡΓΟ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ

ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΛΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

ΔΗΜΟΥ ΓΑΖΙΟΥ

ΣΥΝΟΛΟ

ΕΡΓΟΥ:10.000.000

ΕΠΠΕΡΑΑ 1440 1650

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΡΥΠΩΝ

ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Δ.Ε.Υ.Α.Η. : 7365,5 tnCO2

ΠΟΣΟΣΤΟ 26,7%

6.5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Στον τομέα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων η Δ.Ε.Υ.Α.Η. έχει

προγραμματίσει τις παρακάτω δράσεις.

ΔΡΑΣΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

ΕΞΟΙΚ/ΣΗ

ΘΕΡΜΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ [ΜWH]

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ

ΜΕΙΩΣΗ

ΕΚΠΟΜΠΩΝ

ΡΥΠΩΝ CO2 [tn]

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΟΥ ΑΠΟ

ΞΗΡΑΝΣΗ

ΛΥΜΑΤΟΛΑΣΠΗΣ

ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ

730

195

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ tnCO2 ΑΝΑ ΕΤΟΣ : 195

160

6.6 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ

Μέτρο ΕΞΕ 1: Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις Α.Π.Ε.

Προτείνεται η διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις Α.Π.Ε. στο Δήμο

Ηρακλείου. Τα σεμινάρια θα είναι τέσσερα (4), ολοήμερα και θα

διεξάγονται ένα ανά Δημοτική Ενότητα σε Σχολικά κτίρια της περιοχής

για 3 χρονιές.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό

καθώς πέρα από τη διοργάνωση του σεμιναρίου (ομιλητές, προσκλήσεις,

χώρος, catering κλπ), οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι

ίδιοι το κόστος εφαρμογής τεχνολογιών ΑΠΕ στο σπίτι τους.

Περίοδος εφαρμογής του μέτρου: 2012-2014

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 1

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για τις ΑΠΕ

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 4200 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

1.620.000 kWh/year

161

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES= (4*150)*3*0.3*3*1000kWh/year= 1.620.000 kWh/year

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

1.861.000kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,002 €/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

162

Μέτρο ΕΞΕ 2 :Διοργάνωση ετήσιων σεμιναρίων για την

εξοικονόμηση ενέργειας

Προτείνεται η διοργάνωση ετήσιων σεμιναρίων για την εξοικονόμηση

ενέργειας στο Δήμο Ηρακλείου. Τα σεμινάρια θα είναι πέντε (5),

ολοήμερα και θα διεξάγονται ένα ανά Δημοτική Ενότητα σε Σχολικά

κτίρια της περιοχής για 3 χρονιές.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό

καθώς πέρα από τη διοργάνωση του σεμιναρίου (ομιλητής, προσκλήσεις,

χώρος, catering κλπ), οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι

ίδιοι το κόστος εφαρμογής τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στο

σπίτι τους.

Περίοδος εφαρμογής του μέτρου: 2012-2014

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 2

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ετήσιου σεμιναρίου για την

εξοικονόμηση ενέργειας

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 5250 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

163

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES= 4 x 100 x 0,3 x 3 x 1000 = 1.080.000 KWH

Ενεργειακό

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

1.080.000 kWh/year

1.237.680kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,0042 €/ kgCO2

annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

164

Μέτρο ΕΞΕ 3 :Διοργάνωση ημέρας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

και Εξοικονόμησης

Προτείνεται η διοργάνωση της ετήσιας μέρας ανανεώσιμων πηγών

ενέργειας και εξοικονόμησης στο Δήμο Ηρακλείου. Το μέτρο θα

εφαρμόζεται για περίοδο 8 χρόνων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του

μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό καθώς πέραν από τη διοργάνωση

της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα

πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων

εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους.

Υλοποίηση 12 Μαρτίου 2012 (και κάθε χρόνο).

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 3

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ημέρας Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας και Εξοικονόμησης

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 4800 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό 5.760.000 kWh/year

165

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

6.618.240 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,0007 €/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=800x8x 0,3 x 3 x 1000 = 5.760.000 KWH

166

Μέτρο ΕΞΕ 4 : Διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε

μαθητές

Προτείνεται η διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε μαθητές με

θέμα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Το μέτρο περιλαμβάνει 5 παρουσιάσεις ανά έτος.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό

καθώς πέραν από τη διοργάνωση των παρουσιάσεων, οι ενδιαφερόμενοι

που θα ευαισθητοποιηθούν (από τα παιδιά τους) θα πρέπει να

επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης

ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους.

Περίοδος Υλοποίησης 2012-2020

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 4

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση εκπαιδευτικών παρουσιάσεων σε

μαθητές

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 10.000 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

Οικονομικό

5.400.000 kWh/year

167

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

6.188.140kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,0018 €/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=150 x 5 x 8 x 0,3 x 3 x 1000 = 5.400.000 KWH

168

Μέτρο ΕΞΕ 5: Διοργάνωση ημέρας χωρίς φωτισμό

Προτείνεται η διοργάνωση της ετήσιας μέρας χωρίς φωτισμό στο Δήμο

Ηρακλείου. Το μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής 8 χρόνων.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό

καθώς πέρα από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που

θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος

εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο

σπίτι τους.

Υλοποίηση 30 Μαρτίου 2013 (και κάθε χρόνο)

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 5

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ημέρας χωρίς φωτισμό

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 5000 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

8.640.000 kWh/year

169

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

9.927.360 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,0005 €/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=10000x8x 0,3 x 3 x 120 = 8.640.000 KWH

170

Μέτρο ΕΞΕ 6: Πληροφορίες για την ενέργεια στην ιστοσελίδα του

Δήμου

Προτείνεται η ανάρτηση πληροφοριών για τις ΑΠΕ και την

εξοικονόμηση ενέργειας στην ιστοσελίδα του Δήμου Ηρακλείου. Το

μέτρο θα έχει περίοδο εφαρμογής 9 χρόνων.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως υψηλό

καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να

επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης

ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο σπίτι τους.

Έναρξη υλοποίησης 2012

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 6

Ονομασία μέτρου Πληροφορίες για την ενέργεια στην ιστοσελίδα

του Δήμου

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 0 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό 7.290.000 kWh/year

171

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

8.376.210 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0 ,0€/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=2000x9x 0,3 x 3 x450 = 7.290.000 KWH

172

Μέτρο EΞΕ 7: Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το Δήμο προς

τους δημότες

Προτείνεται η δυνατότητα εξυπηρέτησης των δημοτών με

συμβουλευτικές υπηρεσίες από υπάλληλο του Δήμου. Το μέτρο θα έχει

περίοδο εφαρμογής 3χρόνων. Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου

μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο καθώς οι ενδιαφερόμενοι (που θα

ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι το κόστος

εφαρμογής μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ή ανανεώσιμων πηγών στο

σπίτι τους. Ο αριθμός των ενδιαφερόμενων θα είναι σχετικά μικρότερος

σε σχέση με τις συμμετοχές σε άλλες εκδηλώσεις.

Έναρξη υλοποίησης 2012

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 7

Ονομασία μέτρου Δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες από το

Δήμο

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 15000 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό 1.350.000 kWh/year

173

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

1.551.150 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,009€/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=500x3x 0,3 x 3 x 1000 = 1.350.000 KWH

174

Μέτρο EΞΕ 8: Διοργάνωση μέρας ποδηλατοκίνησης

Προτείνεται η συνέχιση της διοργάνωσης της ετήσιας μέρας

ποδηλατοκίνησης στο Δήμο Ηρακλείου. Το μέτρο θα έχει περίοδο

εφαρμογής 9 χρόνων.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως χαμηλό

καθώς πέρα από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που

θα ευαισθητοποιηθούν) δε θα πρέπει να επιβαρυνθούν οποιοδήποτε

κόστος για τη συμμετοχή τους.

Έναρξη υλοποίησης Σεπτέμβριος 2012

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 8

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ημέρας ποδηλατοκίνησης

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 1000 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

Οικονομικό

1.200.000 kWh/year

175

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

320.400 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,0€/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=250x10x 0,2x 3 x800 = 1.200.000 KWH

176

Μέτρο EΞΕ 9: Διοργάνωση Ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου

Προτείνεται η διοργάνωση της ετήσιας ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου

στο Δήμο Ηρακλείου. Το μέτρο θα εφαρμοστεί για 9 χρονιές.

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο

καθώς πέρα από τη διοργάνωση της εκδήλωσης, οι ενδιαφερόμενοι (που

θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να επιβαρυνθούν οι ίδιοι την αγορά

οικολογικού αυτοκινήτου.

Έναρξη υλοποίησης Ιούνιος 2012

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 9

Ονομασία μέτρου Διοργάνωση ημέρας οικολογικού αυτοκινήτου

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 5000 €

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

2.700.000 kWh/year

177

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

720.900 kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,007€/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=250x9x 0,05x 3 x 8000 = 2.700.000 KWH

178

Μέτρο EΞΕ 10: Πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση με έντυπα και

ενημερωτικά μηνύματα

Προτείνεται η ετοιμασία ενημερωτικού υλικού το οποίο θα

χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση, πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση

του κοινού. Φυλλάδια ΑΠΕ και ΕΞΕ βιώσιμης κινητικότητας,

Τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ κ.λ.π

Το έμμεσο κόστος εφαρμογής του μέτρου μπορεί να θεωρεί ως υψηλό

καθώς πέρα από την ετοιμασία και διανομή των ενημερωτικών εντύπων,

οι ενδιαφερόμενοι (που θα ευαισθητοποιηθούν) θα πρέπει να

επιβαρυνθούν οι ίδιοι την οποιαδήποτε επένδυση ή εξοικονόμηση που θα

προβούν.

Περίοδος υλοποίησης Ιούνιος 2012-2020

Κωδικός μέτρου ΕΞΕ 10

Ονομασία μέτρου Πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση με έντυπα

και ενημερωτικά μηνύματα

ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Κόστος μέτρου 25.000 €

179

ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ενεργειακό

Οικονομικό

(Πράσινη εν. €/year)

Περιβαλλοντικό (kg

CO2-eq)

1.350.000 kWh/year

1.551.150kgCO2/year

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Μοναδιαίο κόστος

(€/kg CO2)

0,016€/

kgCO2annualsaving

Προτείνεται για

υλοποίηση

Σχέση: ES=ν*ε*n*νδ*ESPP

ES: Εξοικονόμηση ενέργειας (kWh)

ν: αριθμός συμμετοχών

ε: έτη εφαρμογής

n: Ποσοστό ευαισθητοποίησης (0-100%)

νδ: αριθμός διάχυτου επηρεασμού

ESPP: Πράσινη ενέργεια ανά άτομο (kWh)

Υπολογισμός:

ES=500x3x 0,3 x 3 x 1000 = 1.350.000 KWH

180

Μέτρο ΕΞΕ 11: Καθιέρωση βραβείου περιβαλλοντικής ευαισθησίας

Προτείνεται η καθιέρωση Βραβείου Περιβαλλοντικής Ευαισθησίας με

στόχο τη δημιουργία συνθηκών ευγενούς άμιλλας σε: Οργανισμούς της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιχειρήσεις, Επιστημονικά και Ερευνητικά

Ιδρύματα, Σχολεία, Μέσα Ενημέρωσης κ.λ.π.

Μέτρο ΕΞΕ 12: Ενεργειακό Πάρκο Κλιματικής Αλλαγής Δήμου

Ηρακλείου Ε.Π.Κ.Α.Δ.Η

Η συγκεκριμένη πρόταση έχει ως βασικό στόχο την ενημέρωση και την

ευαισθητοποίηση των μαθητών - πολιτών σε θέματα εξοικονόμησης

ενέργειας, περιβάλλοντος, κλιματικής αλλαγής, βιώσιμης κινητικότητας

κ.λ.π.

Κατά τη διάρκεια της περιήγησης στο Πάρκο (που θα ¨ενσωματώνει¨ και

τους κανόνες κυκλοφοριακής αγωγής), ο επισκέπτης θα συναντά

περιοχές ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης με εγκαταστημένες

εκπαιδευτικές-επιδεικτικές μονάδες ΑΠΕ.

181

Περιοχές Ενημέρωσης - Ευαισθητοποίησης

Η1 ¨Η πνοή του Ανέμου¨

Η εκπαιδευτική περιοχή θα είναι αφιερωμένη στην Αιολική Ενέργεια και

στις τεχνολογίες αξιοποίησής της.

Η2 ¨Η φλόγα του Ήλιου¨

Μια εκπαιδευτική περιοχή με θέμα την πλέον γνωστή ΑΠΕ στη χώρα

μας, την Ηλιακή Ενέργεια. Εδώ θα παρουσιάζονται οι νέες τεχνολογίες

αξιοποίησής της, όπως η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, ο κλιματισμός

χώρων, η αφαλάτωση του θαλασσινού νερούκ.λ.π

Η3 ¨Το κινησιογόνο Υδρογόνο¨

Οι νέες και καινοτόμες τεχνολογίες για την παραγωγή, την αποθήκευση

και τη χρήση του υδρογόνου, σε συνδυασμό με ανανεώσιμες πηγές

ενέργειας θα παρουσιάζονται σ’ αυτήν την περιοχή. Η περιοχή αυτή θα

παράγει το καύσιμο για τα μικρά ηλεκτρικά ¨πράσινα¨ υδρογονοκίνητα

οχήματα που θα υποστηρίζουν τις δραστηριότητες της κυκλοφοριακής

αγωγής.

Η4 ¨Η Ροή του Νερού¨

Ένα μικρό επιδεικτικό σύστημα υδατόπτωσης θα εγκατασταθεί σ’ αυτήν

την περιοχή, προκείμενου να γνωρίσουμε την Υδροηλεκτρική Ενέργεια

και τα συστήματα παραγωγής και εκμετάλλευσής της.

182

Η5 ¨Η αειφόρος γη¨

Εδώ μαθαίνουμε σε ποιες μορφές συναντάμε τη Γεωθερμική Ενέργεια

και με ποιους τρόπους την αξιοποιούμε.

Στο πάρκο θα περιλαμβάνονται οι παρακάτω εκπαιδευτικές-

επιδεικτικές μονάδες εγκαταστημένες στις περιοχές ανάλογα με την

ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που χρησιμοποιούν για τη λειτουργία τους.

Μονάδα Βιομάζας για θέρμανση και ζεστό νερό χρήσης Επιδεικτική Γεωθερμική αντλία θερμότητας για κλιματισμό

χώρου Αντλητική Μονάδα με Φωτοβολταϊκό Σύστημα Μονάδα Παραγωγής, Εμφιάλωσης & Αποθήκευσης

Υδρογόνου με χρήση Ηλιακής και Αιολικής Ενέργειας Μονάδα Ηλιακού Κλιματισμού με τη τεχνολογία

αφύγρανσης –εξάτμισης Μικρό Επιδεικτικό Σύστημα Υδατόπτωσης Φωτοβολταϊκό Διαξονικό Σύστημα Παρακολούθησης του

Ήλιου Αυτόνομη Υβριδική Μονάδα Αφαλάτωσης Θαλασσινού

Νερού

183

Εκτός από τις εκπαιδευτικές-επιδεικτικές εγκαταστάσεις το Πάρκο θα

περιλαμβάνει:

Αίθουσα προβολής ταινιών περιβαλλοντικού περιεχομένου με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για την παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τη διεξαγωγή σεμιναρίων

Χώρους υγιεινής Παιδική χαρά

Μικρή τεχνητή λίμνη που θα γίνονται κάποιες ενεργειακές

εφαρμογές.

184

Μέτρο ΕΞΕ 13: Πρόγραμμα ¨Αειφόρο Ανταποδοτικό Σχολείο¨

Στόχος του προγράμματος είναι η εξοικονόμηση ενέργειας στις σχολικές

μονάδες, από την αλλαγή της στάσης και της συμπεριφοράς των

μαθητών. Η ανάληψη από τους μαθητές ενός σημαντικού ρόλου στην

εφαρμογή ιδεών και μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας στο σχολείο

τους θα επιφέρει ένα σημαντικό οικονομικό όφελος το οποίο θα

επιστρέφει ανταποδοτικά στη σχολική μονάδα.

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΜΕΙΩΣΗ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ

ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ΠΟΛΙΤΩΝ:38.362tnCO2 / ΕΤΟΣ

185

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗΣ

ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΡΥΠΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΕΙΔΟΣ ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO2

(tn)

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ 1266,45

ΟΙΚΙΑΚΟΣ- ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ

ΤΟΜΕΑΣ

48786

ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ-

ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΩΝ

38352,24

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ 1923

ΕΡΓΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ-

ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ

198

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ (ΒΙΩΣΙΜΗ

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ)

125209

ΥΔΡΕΥΣΗ- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

ΛΥΜΑΤΩΝ

7365

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

195

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟ ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΙΩΣΗΣ

ΡΥΠΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (tnCO2) : 223294,5 tnCO2

186

Βιβλιογραφία

1. www. eumayors.eu

2. Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ): Στοιχεία

καταναλώσεων ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας οικιακού τομέα

3. Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός

4. site Ευρωπαϊκής Ένωσης

3. Ο ρόλος των γεωθερμικών αντλιών θερμότητας στην εξοικονόμηση

ενέργειας (ΚΑΠΕ)

4. Πρόγραμμα Groundreach Κ. Καρύτσας, Δ. Μενδρινός

5. ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος « Ένταξη Θερμικών Ηλιακών Συστημάτων σε

κτίρια- Βέλτιστος Ενεργειακός Σχεδιασμός και Ολοκληρωμένη

Ενεργειακή Διαχείριση Αυτόνομου Κτιρίου με Ηλιακό Κλιματισμό

6. Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου (ΚΕΝΑΚ)

7. Study of Penetration of Geothermal Heat Pumps in the European

Market (C. Kapetanakis- C. Karytsas- Th. Nowak) Groundhit Project

Brussels 2006

8. Σύστημα Επεξεργασίας Αέρα με Ηλιακή και Γεωθερμική Υποβοήθηση

(Κ. Καπετανάκης)

9. Europedia

10. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Euroace

11. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Office

12. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Intelligent Energy Europe

13. Υπουργείο Ανάπτυξης