“Атар-Өргөө” ХК-ны

Үйлдвэрлэлийн Дадлага “Атар-Өргөө” ХК

Удирдлагын нягтлан бодох бүртгэл.Àøãèéí òºëºâëºëò

Энэ нь тºñºâ áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà þì. “Атар-Өргөө” ÕÊ íü ºìíºõ ¿åèéí òóðøëàãàäàà ¿íäýñëýí àøãèéí øààðäëàãàòàé ºãººæèéí õóâèéã ýõëýí òîäîðõîéëæ, ò¿¿íèéã õýðýãæ¿¿ëýõ æèëèéí òºñâºº áîëîâñðóóëäàã.

Òóñ êîìïàíè íü ººðºº îëîí ºðñºëäºã÷èäòýé ÷ õóó÷èí ¿åèéíõýý çàõ çýýëýý àëäàõã¿é áàéõ, ¿éë àæèëëàãààãàà áóóðóóëàõã¿é áàéõ çîðèëãîòîé.

Òºëºâëºñºí àøèã íü çàðöóóëñаí íèéò çàðäàë, ýíãèéí õóâüöààíûõàà íîãäîë àøãèéã íºõººä èðýýä¿éí ¿éë àæèëëàãààíä àøèãëàõ õàíãàëòòàé õýìæýýíèé ¿ëäýãäýë àøèãòàé áàéõ íºõöºëººð õàíãàãäñàí áàéõ ¸ñòîé.

Ìàñòåð òºñºâ Ìàñòåð òºñºâ íü íýã íü íºãººãººñºº õàìààðñàí áèå äààñàí îëîí òºñâ¿¿äýýñ á¿ðääýã. ¯¿íä :

1. Õ¿ëýýãäýæ áàéãàà ìºíãºí îðëîãûí òîîöîîëëûã õàìàðñàí áîðëóóëàëòûí òºñºâ;

2. Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí òºñºâ (Õóäàëäààíû áàéãóóëëàãàä áàðàà õóäàëäàí àâàëòûí òºñºâ);

3. Ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëûã õóäàëäàí àâàõ áîëîí õ¿ëýýãäýæ áàéãàà ìºíãºí òºëáºðèéí òîîöîîëëûã õàìàðñàí øóóä ìàòåðèàëûí çàðäàëûí òºñºâ;

4. Øóóä õºäºëìºðèéí çàðäëûí òºñºâ; 5. ¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí òºñºâ;6. Áàðàà ìàòåðèàëûí ýõíèé áîëîí ýöñèéí ¿ëäýãäýëèéí òºñºâ; 7. ¯éëäâýðëýñýí áîëîí áîðëóóëñàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéí òºñºâ;8. Áîðëóóëàëòûí áîëîí óäèðäëãûí çàðäëûí òºñºâ; 9. Áóñàä îðëîãî çàðäàëûí òºñºâ; 10. Òºëºâëºãäñºí îðëîãûí òàéëàí; 11. Êàïèòàë çàðöóóëàëò ñóäàëãàà øèíæèëãýý, õºãæ¿¿ëýëòèéí

çàðäëûí òºñºâ; 12. Ìºíãºí îðëîãî çàðäëûí òºñºâ; 13. Òºëºâëºãäñºí áàëàíñ çýðýã áîëíî.

Ìàñòåð òºñºâ ººð õîîðîíäîî íýã íü íºãººãººñºº óðãàí ãàðñàí íÿãò

õàðèëöàí õîëáîîòîé.

Áîðëóóëàë òûí òºñºâ

Óäààí õóãàöààíû áîðëóóëàëòûí

òààìàãëàë

Áàðàà Á¿òýýãäýõ¿¿ Áîðëóóëàëò,

ХААИС ЭЗБС-ийн Ня-бо IV, С1-ийн оюутан М.Аскар

1


ìàòåðèàëûí ýöñèéí

¿ëäýãäëèéí òºñºâ

í ¿éëäâýðëýëè

éí òºñºâ

óäèðäëàãûí çàðäëûí òºñºâ

Øóóä ìàòåðèàëûí

òºñºâ

Øóóä õºäºëìºðèéí

òºñºâ

¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë

çàðäëûí òºñºâ

Ìºíãºí îðëîãî, çàðëàãûí

òºñºâ

Êàïèòàë çàðöóóëàëòûí òºñºâ

Òºñºâëºãä ñºí

îðëîãûí òàéëàí

Òºñºâëºãäñºí áàëàíñ

Òºñºâëºãäñºí ìºíãºí

ã¿éëãýýíèé òàéëàí

“Атар-Өргөө” ÕÊ-íèé çîðèëãî, çîðèëòóóäûã óäèðäëàãà íü

òîäîðõîéëäîã. Áîðëóóëàëòûí òºñºâ íü ýíý êîìïàíèéí õóâüä ìàø ÷óõàë

¿¿ðýãòýé ба àøèã òºëºâëºëòèéí ýõëýë íü áîëäîã. Õàðèí ò¿¿íèéã

õýðýãæ¿¿ëýõýä ñàíõ¿¿ãèéí òîäîðõîé íººö õýðýãòýé áºãººä ò¿¿íéèã ìºíãºí

îðëîãî, çàðëàãûí òºñâººð áîëîâñðóóëàí õàðóóëíà.

Áîðëóóëàëòûí òºñºâ

Áîðëóóëàëòûí òºñºâ íü áîðëóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë òóñ

á¿ðýýð òîî õýìæýý áîëîí ¿íèéí ä¿íã òóñãàí õàðóóëñàí èðýõ æèëèéí

õ¿ëýýãäýæ áàéãàà áîðëóóëàëòûí äýëãýðýíã¿é õºòºëáºð þì. Ýíý òºñâººñ

á¿õ ¿éëäâýðëýë çàðäàë àøèã øàëòãààëíà.

“Атар-Өргөө” ÕÊ íü áîðëóóëàëòàà бөөний болон жижиглэнгийн

бүх худалдаа үйлчилгээний цэгүүдээр äàìæóóëàí ã¿éöýòãýäýã. Áîðëóóëàëòûí òºñâèéã áîðëóóëàëòûí òààìàãëàëààñ áýëòãýíý. ¯¿íèéã

ãàðãàõûí òóëä õýä õýäýí õ¿÷èí ç¿éë áàéäàã. ¯¿íä : Áîðëóóëàëòûí òîî õýìæýýã òîäîðõîéëæ áàéñàí ºìíºõ ¿åèéí òóðøëàãà; Áàéãóóëëàãûí ¿íý òîãòîîõ áîäëîãî; Çàõèàëãûí áàéäàë; Çàõ çýýëèéí ñóäàëãàà; Ýäèéí çàñãèéí åðºíõèé íºõöºë áàéäàë; ¯éëäâýðëýëèéí äîòîîä ýäèéí çàñãèéí áàéäàë;


2


¯íäýñíèé íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í, àæèë ýðõëýëò, õ¿í àìûí îðëîãî çýðýã ýäиéí çàñãèéí òîäîðõîéäîã÷óóäûí ººð÷ëºëò;

Ñóðòàë÷èëãàà áà á¿òýýãäýõ¿¿íèé óðàìøóóëàë; ¯éëäâýðèéí ãàçðóóäûí ºðñºëäººí; Àæ àõóéí íýãæèéí çàõ çýýëä ýçëýõ õóâü õýìæýý çýðýã áîëíî.

ªìíºõ æèëèéí áîðëóóëàëòûí ¿ð ä¿í íü áîðëóóëàëòûí òààìàãëàë áýëòãýõ ýõëýë öýã áîëäîã. Áîðëóóëàëòûí òààìàãëàëûã áîëîâñðóóëàõäàà :

1. Гàäààä îð÷íû õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëººëëèéã; 2. Дîòîîä îð÷íû õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëººëëèéã ñóäàëæ ¿çíý; 3. Б¿òýýãäýõ¿¿íèé óëèðëûí øèíæ ÷àíàðûã õàðãàëçàíà; 4. Áîðëóóëàëòûí òààìàãëàëûã áººíèé áîëîí æèæèãëýíãèéí ñóâãààð

íü.

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí òºñºâ¯éëäâýðëýëèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýìæýý íü áîðëóóëàëòûí

øààðäëàãàòàé á¿òýýãäýõ¿¿í áîëîí òàéëàíò õóãàöààíû ýöýñò áàéâàë çîõèõ òîäîîðõîéëîãäñîí íººöèéí íèéëáýðýýð òîîöîîëîãäíî. Òîäîðõîé õýñýã íü òàéëàíò õóãàöààíû ýõýíä áîðëîãäîîã¿é ¿ëäñýí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð íºõºãäºíº.

¯éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýìæýý íü òºñºâò õóãàöààíä áîðëóóëàõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîîí äýýð áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé áàéâàë çîõèõ ýöñèéí ¿ëäýãäëèéã íýìæ, áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýõíèé ¿ëäýãäëèéã õàññàí õýìæýýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.

Òºñºâò õóãàöààíû ýõ ýöýñò äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýë ãàðäàã áîë, äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýëèéí ýõíèé áîëîí ýöñèéí ¿ëäýãäëèéí ýêâèâàëåíò á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òîîöîæ, äýýðõ á¿òýýãäýõ¿¿í äýýð äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýëèéí ýöñèéí ¿ëäýãäëèéã íýìæ ýõíèé ¿ëäýãäëèéã õàñàõ çàìààð ¿éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýìæýýíä òîõèðóóëãà õèéõ õýðýãòýé. Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí òºñºâ øóóä ìàòåðèàëûí áîëîí õºäºëìºðèéí ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí òºñºâ áîëîâñðóóëàõ ¿íäýñ áîëäîã.

Øóóä ìàòåðèàëûí òºñºâ¯éëäâýðëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé òîî õýìæýýã òîîöñîíû äàðàà

¿éëäâýðëýëèéí àæèëëàãààíû ÿâöàä øààðäàãäàõ ò¿¿õèéí ýäèéí õýðýãöýýã õàðóóëñàí øóóä ìàòåðèàëûí çàðäàëûí òºñºв áýëòãýíý.

Ò¿¿õèé ýäèéí õàíãàëòòàé íººöòýé áàéõ ¸ñòîé. Ýíý íººö íü á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä øààðäëàãòàé õýìæýýãýýð òºäèéã¿é ò¿¿í äýýð ò¿¿õèé ýäèéí ýöñèéí ¿ëäýãäëýýð òîäîðõîéëîãäñîí çàéëøã¿é áàéõ íººöèéã íýìñýí õýìæýýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.

¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàëûí òºñºâÝíý òºñºâ íü øóóä ìàòåðèàë øóóä õºäºëìºðèéí çàðäëààñ áóñàä

á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ þìóó ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõòýé õîëáîîòîé á¿õ çàðäëààñ á¿ðäýíý. Ýíý çàðäëûã ýõëýýä íýìýãäýë îáúåêò, õàðèóöëàãûí òºâ òóñ á¿ðýýð òîäîðõîéëíî. ¯¿íä :

Шóóä áóñ ìàòåðèàë, øóóä áóñ õºäºëìºðèéí çàðäàë, õºäºëìºð õàìãààëàë, äààòãàë, ò¿¿ðýýñèéí çàðäàë, ýëýãäýëèéí çàðäàë,


3


òýýâýð, äóëààí, öàõèëãààí ãýõ ìýò áàéæ áîëîõ á¿õ çàðäëûí ç¿éëýýð íü àíãèëíà.

Зàðäëûí äèíàìèêèéí øèíæèëãýýíèé àðãà õýðýãñëýë àøèãëàí õóâüñàõ áîëîí òîãòìîë çàðäëûí øèíæ ÷àíàðààð íü àíãèëæ áîëíî.

Үéë÷èëãýýíèé õýñã¿¿äèéí çàðäëûã òîîöîîëæ äóóññаíû äàðàà õîëáîãäîõ ¿éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýýíèé õýëòñ¿¿äýä, òîãòñîí àðãà ç¿éí äàãóó õóâààðèëàíà.

Òºñºâëºãäñºí îðëîãûí òàéëàíÒºñºâëºãäñºí îðëîãûí òàéëàí íü òºñâèéí ¿éë àæèëëàãààíû

õºòºëáºð¿¿äèéã íýãòãýí ä¿ãíýõ íýã õýëáýð þì. Ýíý íü èðýõ òàéëàíãèéí ¿åä õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã õýð çýðýã ¿ð àøèãòàéã òîäîðõîéëíî. ¯¿ãýýð ã¿éöýòãýëèéí ¿ð ä¿íã ä¿ãíýõ áîëîìæòîé.

Ìºíãºí îðëîãî çàðëàãûí òºñºâÌºíãºí îðëîãî çàðëàãûã ¿ð àøèãòàé óäèðäëàãààð õàíãàæ, áàéâàë

çîõèõ ãàçàðòàà òóõàéëñàí öàã ¿åäýý øààðäëàãòàé ìºíãº áýëýí áàéõ íºõöºëèéã õàíãàäàã. Ìºíãºí õºðºíãèéí òºñâèéí ìºí ÷àíàð áà çîðèëãî. Ìºíãºí õºðºíãèéí òºñºâ :

1. Òóõàéí ¿åä õýðýãæèæ áàéãàà ¿éë ÿâöàä øààðäàãäàõ ìºíãºíèé õýìæýýã òîäîðõîéëîí õàðóóëíà.

2. Òóõàéí ¿åä øààðëàãëàæ áàéãàà òºëáºðèéí àëèíûã øóóä õèéõ, àëü íü çàéëøã¿é òºëºãäºõ, àëèíûã íü õîéøëóóëæ áîëîõûã òîäðóóëñíààð ìºíãºí çàðöóóëàëòûí ýýëæ äàðààëëûã òîãòîîíî.

3. Ìºíãºí óëèðëûí õýðýãöýý, áàðàà ìàòåðèàëûí ºñºëò, àâëàãûí öóãëóóëãûí óäààøðàëûã òîäîðõîéëîí õàðóóëíà.

4. Мºíãºí ã¿éëãýýíä õºíãºëºëò òîîöîõ áîëîìæ áîëîí äàâóó òàëûã òîãòîîíî.

5. ¯éëäâýðëýëèéí áîëîí òîíîã òºõººðºìæèéí ºðãºòãºëèéí ïðîãðàììûã õýðýãæ¿¿ëõýä øààðäàãäàõ ìºíãºí çàðöóóëàëòûã òîîöíî.

6. Áîíäûí õºíãºëºëò, îðëîãûí òàòâàðûí òºëºëò çýðýãò øààðäàãäàõ õºðºíãèéã òîîöîæ òºëºâëºíº.

7. Èë¿¿äýë õºðºíãèéã áîãèíî áîëîí óðò õóãàöààíû õºðºíãº îðóóëàëòàä àøèãëàõ áîëîìæèéã õàðóóëíà.

8. Áàíêíû çýýëëýã ¿íýò öààñíû áîðëóóëàëò ãýõ ìýò ýõ ñóðâàëæààñ áîëîí öàã õóãàöààíû õ¿÷èí ç¿éëýýñ íýìýëò õºðºíãº áèå áîëãîõ øààðäëàãûã õàðóóëíà. ¯¿íòýé óÿëäóóëæ ¿éëäâýðëýëèéí ºðãºæ¿¿ëýëòèéí áîëîí êàïèòàë çàðöóóëàëòûí îíîâ÷òîé òºëºâëºãººíä íºëººëºë ¿ç¿¿ëõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëíý.

9. Ìºíãºí õºðºíãèéí äàíñ á¿ðò ºäºð òóòàì áàéâàë çîõèõ äóíäàæ ¿ëäýãäëèéã æèíõýíý áàéãàà äóíäàæ ¿ëäýãäýëòýé íü зýðýãö¿¿ëýí ¿çýæ, ìºíãºí õºðºíãèéí óäèðäëàãûã õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà õóâü õ¿íèé õàðèóöëàãòàé õîëáîîòîé áîäèò ¿íýëãýý ºãºõºä ¿éë÷èëíý.

Òºñºâëºãäñºí áàëàíñÒºñºâëºãäñºí áàëàíñûã òóõàéí õóãàöààíû ýõíèé ¿ëäýãäýë áàëàíñûã

áóñàä òºñºâò àãóóëàãäñàí ìýäýýëëýýð òîõèðóóëàí áîëîâñðóóëíà. Èéì


4


ó÷ðààñ òºñºâ çîõèîõ ¿åèéí ýõíèé ¿ëäýãäýë áàëàíñ íü òºñºâëºãäñºí ¿ëäýãäýë áàëàíñûã áýëòãýõ ýõëýëèéí öýã íü áîëäîã. Òºñºâëºãäñºí áàëàíñ áýëòãýõ íü õýä õýäýí äàâóó òàëòàé. Үүнд :

1. Бàëàíñûí ýõíèé áîëîí ýöñèéí ¿ëäýãäëèéã õàðüöóóëàõ çàìààð òààëàìæòàé áîëîí òààëàìæã¿é ¿ð ä¿íã èëýðõèéëýõ áîëîëöîîã îëæ àâíà. Èíãýñíýýð óäèðäëàãûí á¿òöýä ººð÷ëºëò õèéõ ýñýõ àñóóäëûã øèéäâýðëýíý.

2. Бóñàä òºñâèéí áàéäàëä ¿íýëãýý õèéõ áîëîìæèéã îëæ àâíà. Òóõàéëáàë, õºðºíãº îðóóëàëòûí ºãººæèéí õàðüöààã òîäîðõîéëæ, тºñºâò ¿íýëãýý õèéäýã. Ýíý çîðèëãîîð òºñºâëºãäñºí áàëàíñûã ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé äîòîîä íýãæ ñàëáàðààð áýëòãýõèéã øààðääàã. Мөн øóóä çàðäàëûí àðãààð òîäîðõîéëæ áîëíî.

Çàðäàë, îðëîãî òîî õýìæýýíèé õàìààðëûí øèíæèëãýý

“Атар-Өргөө” ÕÊ íü ¿éëäâýðëýë ÿâóóëäàã êîìïàíè ó÷èð ýíý

øèíæèëãýý íü ÷óõàë íºëººòýé áîëîâ óó?, áàéãóóëëãûíõàà ýðõ àøãèéã

õàìãààëæ áèçíåñèéí íóóö ãýñýí ¿¿äíýýñ çàðèì ìýäýýëëýý íóóöàëäàã þì

áàéíà.

Á¿ðòãýëийн ìýäýýëëээ êîìïüþòåðèéí ïðîãðàìì àøèãëàæ õèéäýã

áîëîõîîð ýíý á¿õ òºñºâ, øèíæèëãýýí¿¿ä íàðèéí õèéãääýãã¿é þì áàéíà.

Çàðäëûã òîãòìîë õóâüñàõààð íü ÿëãàõ õýðýãòýé áîëîâ÷

ÿëãàäàãã¿é.

Çàðäëûí á¿òöèéã øèíæëýõ àðãóóä :

1. Дýýä äîîä öýãèéí àðãà;

2. Тàðõàëò äèàãðàììûí àðãà;

3. Хàìãèéí áàãà êâàäðàòûí àðãà;

4. Хàðèëöàí õàìààðëûí àðãà;

5. Рåãðåññèéí àðãà.

Ýäãýýð àðãóóäûã õîëèìîã çàðäëûã òîãòìîë õóâüñàõ á¿òöýýð

ÿëãàõàä òºäèéã¿é àëèíä íü áàãòõûã òîãòîîõîä àøèãëàäàã.

Çàðäëûã àíãèëàõ íü äàðààõ àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõ áîëîìæ îëãîíî.

1. ¯ÍÇ-ûí óðüä÷èëæ òîîöñîí ò¿âøèíã òîîöîîëæ õýëáýëçëèéã

òîãòîîíî.

2. Уÿí õàòàí òºñºâ áýëòãýõ, õýëáýëçëèéí øèíæèëãýý áýëòãýíý.

3. Шóóä çàðäëààð ººðèéí ºðòãèéã òîîöîõ áà õóâü îðîëöîîíû

õÿçãààðûã òîãòîîíî.

4. Хóãàðëûí öýã äýõ çàðäàë áà ¿éëäâýðëýëèéí àøãèéí

øèíæèëãýý øèíæèëãýý õèéõýä.


5


5. Бîãèíî õóãàöààò àøèã, çàðäàë õîðîãäóóëàëòûí øèíæèëãýý

õèéõýä.

6. Мàðêåòèíãèéí ¿ð àøãèéí øèíæèëãýý õèéõýä àøèãëàíà.2003 оны IV- р улирлын эдийн засгийн гол ү з үү лэлт үү д :

Д/д

ҮзүүлэлтүүдХэмжих

нэгжТөлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь

1.Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт

тн 12980.0 11819.86 91.1

2. Нийт бүтээгдэхүүн мян.төгрөг 4884573.94635180.

0894.9

3.Хүчин чадлын ашиглалт

% 70 61.7 88.1

4. Жигд ажиллагаа коэф 1 0.88 88.0

5.Нийт ажиллагсадын тоо

хүн 357 359100.

66. Цалингийн сан мян.төгрөг 492520.0 466941.0 94.8

7.Нийт цэвэр борлуулалт

мян.төгрөг 4884573.94629677.

794.8

8. Борлуулалтын өртөг мян.төгрөг 4218920.93831967.

390.8

9. Нийт ашиг мян.төгрөг 665653.0 797710.4119.

810.

Үйл ажиллагааны ашиг

мян.төгрөг 592842.4 548394.5 92.5

11.

Бусад орлого мян.төгрөг - 96796.7 -

12.

Бусад зардал мян.төгрөг - 141791.2 -

13.

Бусад ашиг алдагдал

мян.төгрөг - (44994.5) -

14.

Тэнцэлийн ашиг алдагдал

мян.төгрөг 72810.6 204321.4 2.8

15.

Орлогын албан татвар

мян.төгрөг 10921.59 97100.6 8.9

16.

Цэвэр ашиг алдагдал мян.төгрөг 61889.01 107220.8173.

217.

Хөдөлмөрийн бүтээмж

төгрөг13682279.

8212896038

.1694.3

18.

Дундаж цалин төгрөг1379607.8

41300671.

3194.3

19.

Сарын дундаж цалин мян.төгрөг 114967.32108389.2

894.3


6


“ Атар- Ө рг өө ” ХК-ний 2003 оны IV- р улирлын ер ө нхий ба удирдлагын зардал :

Д/д Зардлын төрөл Хэмжих

нэгж Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь

1. Цалин мян.төгрөг 42003.0 64198.47 152.9

2. НДШ, ЭМД мян.төгрөг 7980.0 16390.78 205.4

3. Хангамжийн материал мян.төгрөг 8000.0 7539.84 94.2

4. Түлш шатхуун сэлбэг мян.төгрөг 13200.0 13560.33 102.7

5. Шагнал урамшуулал мян.төгрөг 70000.0 49000.0 70.0

6. Дулаан цахилгаан, уур, ус ашиглалт мян.төгрөг 1000.0 4627.12 2.9

7. Шуудан холбоо мян.төгрөг 20412.0 19806.21 97.08. Засварын зардал мян.төгрөг 6000.0 285.0 4.89. Албан томилолт мян.төгрөг 25000.0 8649.4 34.610. Даатгалын зардал мян.төгрөг 1200.0 1035.0 86.3

11.

Хүлээн авалт баяр ёслолын зардал мян.төгрөг 2003.0 1200.0 50.0

12. Элэгдэлийн зардал мян.төгрөг 25000.0 21438.64 85.8

13.

Гадаад үйлчилгээний зардал мян.төгрөг 4800.0 2141.14 44.6

14. Бусад зардал мян.төгрөг 0.0 688.96 -

15.

Ерөнхий ба удирдлагын зардал мян.төгрөг 226592.0 210360.8

9 92.8

IV. Бүртгэл мэдээллийн систем.“Атар-Өргөө” ÕÊ-íèé ñàíõ¿¿ãèéí õýëòýñ á¿ðòãýë ñàíõ¿¿äýý

ñàíõ¿¿ãèéí Power-Soft ñèñòåìèéã àøèãëàäàã. Ýíý ñèñòåìèéã àøèãëàæ ñóðñíààð ººðèéí øààðäëàãàòàé ñàíõ¿¿ãèéí á¿õèé ë áàðèìòóóäûã òºâºãã¿é îðóóëæ, ìºí àâ÷ áîëíî. Èíòåðàêòèâ ïðîãðàìì íü äàðààõ åðºíõèé çàð÷èìòàé. ¯¿íä :

Æóðíàë õºòºëíº; Öàëèíãèéí òîîöîî; Àðõèâ ñýðãýýëò; Äàðàà ñàðûí áàðèìò; Ñèñèòåìèéí óäèðäàã÷; Òàéëàí òîâ÷îî гэх мэт.


7


Ýíý ïðîãðàìì íü ñàíãèéí ÿàìíààñ çºâøººðºëòýé ïðîãðàìì þì. Æèøýý íü: îðëîãûí áàðèìòûã îðóóëàõûí òóëä Бàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýë ãýñýí õýñýãð¿¿ îðæ Îðëîãûí áàðèìò îðóóëàõ, çàñàõ, õýâëýõ ãýñýí ñîíãîëòûã àøèãëàíà. Ýíý ñîíãîëòûã àøèãëàñíààð áàðàà ìàòåðèàëûí á¿ðòãýëèéã çºâõºí íÿðàâûí õýìæýýíä ººðººð õýëáýë ÿìàð ÷ äàíñíû áèчèëòã¿éãýýð ìàòåðèàëûí îðëîãûã á¿ðòãýäýã. Ýíý õýñýãò îðóóëñàí áàðèìòûã åðºíõèé æóðíàëûí òóñëàìæòàéãààð äàíñíû áè÷èëòýíä õîëáîãäîõ áîëîìæòîé. Á¿õ ñîíãîëòîíä õýâëэõ áîëîí õàäãàëàõ ãýñýí õýñýã áàéõ áà õýðâýý øààðäëàãàòàé áîëä õàäãàëæ, ìºí õýâëýæí àâ÷ áîëäîã. Ýíýõ¿¿ ïðîãðàììûã õýðýãëýñíýýð ººðèéí àæëàà õºíãºëººä çîãñîõã¿é õàìãèéí ãîë íü ¿íýí çºâ òîîöîî õèéãääýã.

VI. Татвар түүний төрөл, тооцоололтын

талаар.

“Атар-Өргөө” ÕÊ íü ÕÀÎÀÒ, Ãààëèéí òàòâàð, ÍªÀÒ, Îðëîãûí òàòâàð, ¯ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí òàòâàðóóäûã õóóëèéí äàãóó òºëäºã.

1. ÕÀÎÀÒ-èéã öàëèí õºëñòýé õîëáîí òàéëáàðëàñàí.2. Ãàäààäààñ ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàëàà òàòäàã ó÷èð ãààëèéí

òàòâàðûí õóâü õýìæýýã äîð äóðäñàí õýëáýðýýð òîãòîîíî : Гààëèéí ¿íýýñ õóâèàð /5%/; Бàðààíû íýãæèä ìºíãºí èëýðõèéëýëýýð; Дýýðõ 2-ò çààñíûã õîñëóóëàí òîãòîîíî.

ÍªÀÒ-ûã áîðëóóëæ áàéãàà áàðààíààñàà 15%-ð áîäîæ òºëäºã.Îðëîãûí òàòâàðûã Ìîíãîë óëñûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí îðëîãûí

àëáàí òàòâàðûí õóóëèéí äàãóó òºëäºã.

Àëáàí òàòâàðûí õóâü õýìæýý1. Àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ æèëèéí îðëîãîä äàðààõ % õýìæýýãýýð àëáàí òàòâàð íîãäóóëíà. Үүнд :

1. 0-100000000¥ àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ æèëèéí îðëîãîä 15%-ð, 100000000-ààñ äýýø àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ æèëèéí îðëîãîä 15000000¥ äýýð 100000000¥-ººñ äýýø îðëîãûí ä¿íãèéí 30%-ð íýìæ òàòâàð íîãäóóëíà.

2. Хóâüöààíû íîãäîë àøèã, õóâü õ¿ðòýã÷èéí îðëîãîä 15%-ð, Òºð ºì÷äºº íîãäîõ øèã áîëîí õóâüöààíû íîãäîë àøãèéã á¿ðýí áóþó õýñýã÷ëýí òºñºâò äàé÷ëàõ ýðõòýé ýíý õýìæýýã òóõàé á¿ð íü ÇÃ-ààñ òîãòîîíî.

3. Эðõèéí øèìòãýëèéí îðëîãîä 10%-ð. 4. Б¿õ òºðëèéí òºëáºðò òîãëîîì, âèäåî áîëîí àóäèî õóóðöàã, ò¿¿íèé

áè÷ëýãèéí õºëñíèé ¿éë÷èëãýý, âèäåî ¿çâýð áîëîí õîíæ âîðò ñóãàëàà, òààâðûí îðëîãîä 40%-ð.

5. Үë õºäëºõ õºðºíãº áîðëóóëñíû îðëîãûí ä¿íä 2%-ð.6. Бàíêíààñ àâñàí õ¿¿ãèéí îðëîãîä 15%-ð.


8


Àëáàí òàòâàð òºëºõ, òàéëàãíàõ æóðàì1. Àëáàí òàòâàð òºëºã÷ àëáàí òàòâàðûí õýìæýýã íÿãòëàí áîäîõ

á¿ðòãýëèéí óëèðàë, æèëèéí òàéëàí òýíöëèéã ¿íäýñëýí æèëèéí ýõíýýñ ºññºí ä¿íãýýð ººðºº òîäîðõîéëæ òºñºâò òºëíº.

2. Àëáàí òàòâàð òºëºã÷ òàéëàíãèéí æèëä òºëºõ àëáàí òàòâàðàà ñàð óëèðëûí õóâààðèéí äàãóó ñàð á¿ð 25-íû äîòîð óðüä÷èëàí òºëæ, óëèðëûí àëáàí òàòâàðûí òàéëàíã äàðàà óëèðëûí ýõíèé ñðûí 20-íû äîòîð, æèëèéí ýöñèéí òàéëàíã äàðàà îíû 2-ð ñàðûí 10-íû äîòîð óëñûí òàòâàðûí àëáàíä òóøààæ, àëáàí òàòâàðûí ýöñèéí òîîöîî õèéíý. Æèëèéí 500000 õ¿ðòýëõ ¥-èéí àëáàí òàòâàð íîãäóóëàõ îðëîãîòîé àëáàí òàòâàð òºëºã÷ íü àëáàí òàòâàðàà äýýðõ õóãàöààíä áàãòàí óëèðàëä íýã óäàà òºëæ áîëíî.

3. ¯ë õºäëºõ õºðºíãº, õóâüöàà áîðëóóëñíû îðëîãîä íîãäîõ àëáàí òàòâàðûã óã õºðºíãº, õóâüöààã áîðëóóëñíààñ õîéø 10 õîíîãèéí äîòîð òºñºâò òºëíº.

4. Дээрх 1-èéí 2, 3, 4, 6-ä çààñàí îðëîãî íîãäîõ àëáàí òàòâàðûã óã îðëîãûã îëãîæ áàéãàà áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ ñóóòãàí àâ÷, àæëûí 7 õîíîãèéí äîòîð òºñºâò øèëæ¿¿ëíý.

Òàòâàð íîîãäóóëàõ îðëîãî áà ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí îðëîãîÎðëîãûí òàòâàðûí ºãëºãèéã òîîöîîëîõäîî áèçíåñèéí áàéãóóëëàãà íü

òàòâàð íîîãäñîí îðëîãûã õàðóóëñàí òàòâàðûí òàéëàí áýëòãýõ ¸ñòîé. Òàòâàðûí çîðèëãî á¿õèé îðëîãûí òàéëàíãèéí õýëáýð àãóóëãà íü ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàãíàëûí çîðèëãî á¿õèé îðëîãûí òàéëàíãèéí õýëáýð àãóóëãàòàé àäèë òºñòýé áàéäàã.

Ãýâ÷ òàòâàðûí òàéëàí äàõü òàòâàð íîîãäóóëàõ îðëîãûã òàòâàðûí õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó òîîöîîëäîã áîë òàòâàðûí ºìíºõ ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí îðëîãûã íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí íèéòýýð õ¿ëýýí çºâøººðñºí çàð÷èìóóäûí äàãóó õýìæäýã.

Òàòâàðûí õóóëü òîãòîîìæ áîëîí ÍÁÁÍÕÇÇ íü îëîí òàëààð ÿëãààòàé ó÷ðààñ òàòâàð íîîãäîõ îðëîãî áà òàòâàðûí ºìíºõ ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí îðëîãî íü ÿìàãò ººð áàéäàã. Èéì çºð¿¿ãèéí æèøýý íü :

1. Ýëýãäëéèã ñàíõ¿¿ãéèí òàéëàãíàëûí çîðèëãîîð øóëóóí øóãàìûí àðãààð, òàòâàðûí çîðèëãîîð õóðäàâ÷èëñàí àðãàýð òîîöîîëäîã.

2. Îðëîãûã ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàãíàëûí çîðèëãîîð àêêðóýë (áîðëóóëàëò) ñóóðèàð õ¿ëýýí çºâøººðäºã áîëîâ÷ òàòâàðûí çîðèëãîîð õýñýã÷èëñýí ñóóðèàð õ¿ëýýí çºâøººð÷ áîëíî.

3. Áàòàëãààò çàðäëûã ñàíõ¿¿ãèéí òàéëãíàëûí çîðèëãîîð ãàðñàí òàéëàíò ¿åä õ¿ëýýí çºâøººðäºã (áîðëóóëàëòûí îðëîãòîé óÿëäóóëàõ) áîëîâ÷ òàòâàðûí çîðèëãîîð òºëñºí ¿åä õ¿ëýýí çºâøººðíº.

Îðëîãûí òàòâàðûí ºãëºãèéã áàëàíñàä áîãèíî õóãàöààò ºð òºëáºð áîëãîí àíãèëäàã.

VII. Санхүүгийн менежмент.


9


1. Санх үү гийн тайлангийн шинжилгээ

Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíãèéí ìýäýýëëèéã õýðýãëýã÷èä íü:1. Õóâüöàà ýçýìøèã÷èä, õºðºíãº îðóóëàã÷èä - ýçýìøèæ áóé

õóâüöàà, íîãäîë õóâèà öààøèä õýâýýð íü õàäãàëàõ ýñâýë õóäàëäàõ ýñýõ òàëààð øèéäâýð ãàðãàõàä àøèãëàäàã.

2. Áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà - áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã öààøèä óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ, õýòèéí òºëºâëºãºº, òºñºâ áîëîâñðóóëàõ, îéðûí çîðèëòûã òîäîðõîéëîõîä àøèãëàíà.

3. Çýýëä¿¿ëýã÷èä, õàðèëöàã÷èä, áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷èä, õóäàëäàí àâàã÷èä, ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä áàéãóóëëàãóóä - òóõàéí áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë, òºëáºðèéí ÷àäâàðûã ñóäàëæ ìýäñýíýýð õàðèëöààãàà öààøèä ¿ðãýëæë¿¿ëýõ ýñâýë øèíýýð õàðèëöààãàà òîãòîîõ ýñýõ øèéäâýð ãàðãàäàã.

4. Çàñãèéí ãàçðûí áàéãóóëëàãóóä - Òàòâàðûí áàéãóóëëàãà, ãààëèéí àëáà çýðýã áàéãóóëëàãóóä öààøèä áàðèìòëàõ áîäëîãîî òîäîðõîéëîõ çîðèëãîîð ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíã àøèãëàíà.Õàðüöààíû øèíæèëãýýã äàðààõü áàéäëààð àíãèëíà. Үүнд :

1. Х ө рв ө х ÷àäâàðûí õàðüöàà - Энэ нь шаардлагатай үед компани богино хугацаат өрөө хэрхэн төлж барагдуулж чадахыг илэрхийлдэг харьцаа юм.

2. Активийн менежментийн õàðüöàà - Энэ нь тодорхой актив тус бүрийн хөрвөх чадварыг илэрхийлдэг харьцаа юм. Өөрөөр хэлбэл энэ бүлэг харьцаа нь актив тус бүрийн болон нийт активийн үр ашигтай ашиглалтыг тодорхойлдог.

3. Ө р т ө лб ө рийн менежментийн õàðüöàà - Энэ нь компанийн нийт хөрөнгийн хэдэн хувыг өр зээл бүрдүүлж байгааг мөн ашигаараа хүү болон бусад тогтвортой зардлыг хэдэн удаа төлөх чадвартайг илэрхийлдэг харьцаа юм.

4. Ашигт ажиллагааны õàðüöàà - Энэ нь компанийн үйл ажиллагаа хэр ашигтай байгааг харуулна. Тус харьцааг ихэвчилэн хөрөнгө оруулагчид сонирхдог.

5. Зах зээлийн ү нэлгээний харьцаа - Энэ нь хувьцаат компаний хувьд ашиглагдах бөгөөд уг компаний үнэлгээг нэр төр зах зээл дээр ямар түвшинд байгааг илэрхийлэх харьцаа юм.

Дээрх 5 харьцаа тус бүр дээр “Атар-Өргөө” ХК-ний 2003 оны санхүүгийн тайлан ашиглан тоцоолол хийж гүйцэтгэлэ.

~1. Х ө рв ө х ÷àäâàðûí харьцаа Энэ харьцаанд доорх бүлэг харьцааг оруулна. Үүнд :

1. Эðãýëòèéí õàðüöàà.2. Òүргэн хөрвөх чадварын хàðüöàà.3. Өр барагдуулах өнөөгийн боломж.4. Хамгаалатын мужын хэмжүүр.5. Ажлын цэвэр капитал гэсэн õàðüöààãààð òîäîðõîéëîí àíãèëæ

áîëíî.


10


Д/д Үзүүлэлтүүд

Тооцох арга

Тооцоолол Хариу

1. Эðãýëòèéí õàðüöàà Эр.хөрБХӨ

695260946.5657199762.02 1.058

2.Òүргэн хөрвөх чадварын хàðüöàà

Эр.хөр – БМБХӨ

695260946.5 - 510021748.38657199762.02

0.282

3.Өр барагдуулах өнөөгийн боломж

Мөн.хөрБХӨ

47148585.43657199762.02 0.072

4.Хамгаалатын мужын хэмжүүр

Эр.хөр – БМӨД мөн.зар

695260946.5 - 510021748.38

1189122.74155.778

5.Ажлын цэвэр капитал

Эр.хөр - БХӨ

695260946.5 - 657199762.02

38061184.48

Тайлбар :1. Эргэлтийн харьцаа нь 1.058 гарч байгаа нь энэ компаний эргэлтийн хөрөнгөөр богино хугацаат өрийг 1 удаа төлөх чадвартай гэсэн үг юм. Салбар харгалзахгүй 2-оос дээш байдаг гэж үзвэл энэ харьцаа нь маш муу байгааг харуулж байна.2. БМ-ын хөрвөх чадвар нь муу байдаг учир БМ-ыг оруулахгүйгээр эргэлтийн хөрөнгө нь БХӨ-ийн 23%-тай тэнцэж байна гэсэн үг юм. Өөрөөр хэлбэл БХӨ-ийн 23%-ыг төлж чадах хэсгийг харуулж байна. 3. Яаралтай хугацаанд БХӨ-ийг мөнгөн хөрөнгөөр 7.2%-ыг нь төлөх боломжтой хэсгийг харуулж байна.4. Компани дараа жил үйл ажиллагаагаа явуулж орлого олохгүйгээр 156 өдөр үйл ажиллагаагаа явуулах боломжтойг нь харуулж байна.5. Компани эргэлтийн хөрөнгөөр БХӨ-ийг бүрэн төлөх боломжтой байгааг харуулж байна.

~2. Активийн менежментийн õàðüöàà

Энэ харьцаанд доорх бүлэг харьцааг оруулна. Үүнд :1. БМ-ын эргэц.2. Үндсэн хөрөнгийн эргэц. 3. Нийт активийн эргэц.4. БМ-ын дундаж наслалт.5. Авлагын эргэц.6. Борлуулалт төлөгдөөгүй өдрүүд гэсэн õàðüöààãààð òîäîðõîéëîí

àíãèëæ áîëíî.

Д/д Үзүүлэлтүүд Тооцох арга Тооцоолол Хариу

1. БМ-ын эргэц ББӨБМ Дун.үлд

3663583224.09416823062.08 8.79

2. Үндсэн хөрөнгийн эргэц

БорлуулалтЦэвэр.үнд.хөр

4336317645.272232137581.46 1.943

3. Нийт активийн Борлуулалт 4336317645.27 1.478


11


эргэц Нийт актив 2933608527.96

4. БМ-ын дундаж наслалт

365 хоногБМ-ын эргэц

3658.79 41.524

5. Авлагын эргэцБорлуулалт

Дансны авлага

4336317645.27138090612.69 31.4

6.Борлуулалт төлөгдөөгүй өдрүүд

365 хоногАвлагын

эргэц

36531.4 11.624

Тайлбар :1. Байгууллагын БМ нь жилд ойролцоогоор 9 удаа эргэлтэнд орж байгааг харуулж байна.2. Компаний өөрийн эзэмшиж буй үндсэн хөрөнгийг үйл ажиллагаандаа 1.943 гэдэг бол маш их үр ашигтай ажиллаж байна.3. Компани нийт активаа 1.5 дахин үр ашигтай ажиллаж байна.4. Компани БМ-ыг худалдан авч нэмэлт борлуулалт хийсэний дараа борлуулах хүртэл ойролцоогоор 42 хоног шаардаж байна.5. Компани жилд зээлээр хийсэн борлуулалтаас үүссэн авлагыг жилд 31 удаа төлж барагдуулахыг харуулж байна.6. Зээлээр борлуулсан бүтээгдэхүүний үнэ 11 хоногын дараа төлөгдөж байгааг харуулж байна.

~3. Ө р т ө лб ө рийн менежментийн õàðüöàà

Энэ харьцаанд доорх бүлэг харьцааг оруулна. Үүнд :1. Өрийн харьцаа.2. Өр өмчийн харьцаа.3. Хүү төлөх чадварын харьцаа.4. Бие даалтын коэфицент гэсэн õàðüöààãààð òîäîðõîéëîí

àíãèëæ áîëíî.

Д/д

Үзүүлэлтүүд Тооцох арга Тооцоолол Хариу

1. Өрийн харьцаа Нийт өр төлбөрНийт хөрөнгө

657199762.022933608527.96 0.224

2. Өр өмчийн харьцааУрт хугацаат

өрЭздийн өмч

02276408765.94 0

3.Хүү төлөх чадварын харьцаа

Хүү ТӨАХүүгийн зардал

199442630.4341192200 4.84

4.Бие даалтын коэфицент

1 - Өрийн харьцаа

1 – 0.224 0.776

Тайлбар :


12


1. Компаний өрийн харьцаа 22.4% гарч байгаа нь өр авах нь хэвийн

байна гэсэн үг юм. Гэхдээ энэ компаний зээл авах чадварыг бүрэн

ашиглахгүй байгааг харуулж байна.

2. Компани урт хугацаат өргүй. Учир нь компаний нийт

санхүүжилтэнд урт хугацаат өр байхгүй гэсэн үг юм.

3. Компани үйл ажиллагааны ашигаар хүүгийн зардлыг

ойролцоогоор 5 удаа төлж барагдуулахыг үзүүлж байна.

4. Өөрийн хөрөнгө нийт хөрөнгийн 77.6%-ыг бүрдүүлж байна.

~4. Ашигт ажиллагааны õàðüöàà

Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí ãîë çîðèëãî íü õºðºíãèéí íýãæ òóòìààñ îëîõ

àøãèéã íýìýãä¿¿ëýõ, ò¿¿íèéã áîëîìæèéí äýýä ò¿âøèíä õ¿ðãýõ ÿâäàë ìºí.

Энэ харьцаанд доорх бүлэг харьцааг оруулна. Үүнд :

1. Борлуулалтын ашигт ажиллагаа.

2. Үйл ажиллагааны ашгаар активийг нөхөн сэргээх чадварын

харьцаа.

3. Нийт хөрөнгийн өгөөж.

4. Эздийн өмчийн өгөөж гэсэн õàðüöààãààð òîäîðõîéëîí àíãèëæ

áîëíî.

Д/д


1. Борлуулалтын ашигт ажиллагаа

- - -

а. Нийт ахиуц ашиг

Нийт ашигБорлуулалт

672734421.18

4336317645.27

0.155

б. Үйл ажиллагааны ахиуц ашиг

Үйл.а-ны ашиг

Борлуулалт

199442630.43

4336317645.27

0.046

в. Цэвэр ахиуц ашигЦэвэр ашигБорлуулалт

86871175.854336317645.

270.02

2.Үйл ажиллагааны ашгаар активийг нөхөн сэргээх чадварын харьцаа

ХТӨАНийт хөрөнгө

199442630.43

2933608527.96

0.068

3. Нийт хөрөнгийн өгөөж /ROA/Цэвэр ашиг

Нийт хөрөнгө86871175.832933608527.

96

0.0295

4. Эздийн өмчийн өгөөж /ROE/ Цэвэр ашиг 86871175.83 0.038


13


Өөрийн.хөр 2276408765.94

Тайлбар :1. Энэ нь ашгийн түвшин тус бүрт борлуулалт хэдэн хувьтай байгааг харуулна. Энэ харьцааг дотор нь ашгийн түвшин тус бүрээр 3 ангилна. Үүнд :

а. Компаний нийт ахиуц ашиг нь 15.5% гарч байгаа нь ББӨ нь өндөр байгааг харуулж байна. б. Компани үйл ажиллагааны зардлыг төлсөний дараа 4.6%-ийн ашигтай ажиллаж байна гэсэн үг юм. Өөрөөр хэлбэл компаний үйл ажиллагааны зардал нь маш өндөр байгааг харуулж байна.в. Компани бүх зардал, татварыг төлсөний дараа 2%-ийн ашигтай үлдсэн байна.

2. Компани үндсэн үйл ажиллагааны ашигаар активийг 6.8 хувь нэмэгдүүлж сайжруулна. Өөрөөр хэлбэл үйл ажиллагааны ашиг нь активийн 6.8%-тай тэнцүү байна гэсэн үг юм.3. Компаний нийт хөрөнгийн 2.95%-тай тэнцүү ашиг олж байна.4. Компанид хөрөнгө оруулагчид 3.8%-ийн өгөөжтэй хөрөнгө оруулалт хийснийг илэрхийлж байна.

~5. Зах зээлийн ү нэлгээний харьцаа Энэ харьцаанд доорх бүлэг харьцааг оруулна. Үүнд :

1. Үнэ ашгийн харьцаа.2. Нэгж хувьцаанд ногдох ашиг.3. Зах зээлийн үнэ бүртглийн үнийн харьцаа.4. Нэгж энгийн хувьцааны дансны үнэ гэсэн õàðüöààãààð

òîäîðõîéëîí àíãèëæ áîëíî.

Д/д


1. Үнэ ашгийн харьцаа

Хувьцааны ЗЗҮ@ ЭХ-нд ноогдох

ашиг

533498.87 1.0684

2.Нэгж хувьцаанд ногдох ашиг /ESP/

ЭХ-нд хув-х боломж.ашЭХ-ны тоо

86871175.83174136 498.87

3. ЗЗҮ, бүртглийн үнийн харьцаа

ЭХ-ны ЗЗҮ@ ЭХ-ны дансны P

53313072.59

0.041

4.Нэгж энгийн хувьцааны дансны үнэ

ЭХ эз.өмчЭХ-ны тоо

2276408765.94

174136

13072.59

Тайлбар :


14


1. Компанийн 1₮-ийн ашигт хөрөнгө оруулагчидын төлөх үнэ нь 1.0684₮ байна. Өөрөөр хэлбэл компани зах зээл дээр нэр хүндгүй, хөрөнгө оруулагчид итгэлгүй байгааг илэрхийлж байна.2. Компани нэг ЭХ-нд 498.87₮-ийн цэвэр ашиг ноогдож байна.3. Компани нь ЭХ эзэмшигчийн 1₮-ийн хөрөнгө нь зах зээл дээр 0.041₮-ийн үнэтэй байгааг илэрхийлж байна.4. Компани нэг ЭХ-нд 13072.59₮-ийн хөрөнгө ноогдож байгааг илэрхийлж байна.

Дю-Пондын диаграмм

Хувьцаа эзэмшигчдийн өмчийн өгөөж (ROE) = 0.038

Активийн өгөөж (ROA) = 0.0295 х Э.өмчийн үржүүлэгч = 0.038

Цэвэр ашиг, Нийт борлуулалт = 2% х Активийн эргэц = 1.478

Цэвэр ашиг = 86871175.83 ÷

Борлуулалт = 4336317645.2

7

Борлуулалт =

4336317645.27

÷

Нийт актив =

2933608527.96

Борлуулалт = 4336317645.2

7-

Нийт зардал =

4249446469.44

Үл.хөд.хөр = 2238347581.

46+

Эргэлт-н.хөр =

695260946.5

Бусад зардал =

4098569435.31

Хүүгийн зардал = 41192200

Мөнгөн хөрөнгө ба түргэн борлогдох үнэт цаас =

47148585.43

Элэгдэл = 36375370.72

Татвар = 73309463.41

Данс.авлага =

138090612.69

Бараа.мате =

510021748.38

Альтманы санх үү гийн оношлогооны Z загвар Альтманы индекс нь санхүүгийн харьцаануудын

тусламжтайгаар компанийг дампуурах дөхсөн эсэхийг тодорхойлдог тэгшитгэл юм.Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.6X4 +X5

Ажлын капитал = Эр.хөрөнгө – БХӨ = 695260946.5 – 657199762.02 = 38061184.48


15


Д/д Тооцох арга Тооцоолол Хариу

1. X1Ажлын капитал

Нийт хөрөнгө38061184.48

2933608527.960.013

2. X2Хурим.ашигНийт хөрөнгө

7781780002933608527.96

0.265

3. X3ХТӨА

Нийт хөрөнгө199442630.432933608527.96

0.068

4. X4Эздийн өмч

Нийт өр төлбөр2276408765.94657199762.02 3.464

5. X5Борлуулалт

Нийт хөрөнгө4336317645.272933608527.96

1.478

Мөнгөн хөрөнгө ба нийт өрийн харьцаа

47148585.43657199762.02

7.2%

Z = 1.2x0.013 + 1.4x0.265 + 3.3x0.068 + 0.6x3.464 + 1.478 = 4.1674

Тайлбар :Нийт 27640320₮-ийн НА олгохоор тооцсоноос тайлант

хугацаанд мөнгөөр төлсөн нь 13144640₮ байна. Альтманы Z загвараар (Z=4.1674) тус компаний үйл ажиллагаа нь хэвийн үйл ажиллагаатай байгааг нь харуулж байна. Харин мөнгөн хөрөнгө ба нийт өрийн дампуурлын оношлогооноос харвал (7.2%) тус компани дампуурхад маш дөхөж байгааг харуулж байна.

/Óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàõ áà ìýäýýëëèéã õýðýãëýã÷äèéí áàéð ñóóðèíààñ ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä ä¿ãíýëò ºãºõ õàíäëàãà. 2003-2004он/

Ìýäýýëýë õýðýãëýã÷èä

¯éë à

æèëëàãàà

Óäèðäëàãàªì÷ ýçýìøèã÷ Çýýëäýã÷

Àøèãò àæèëëàãàà Òºëáºðèéí ÷àäâàð

Áîð îðëîãî

2003

15 643 962,3 Öýвэр Àøиг

Áîðлуулалт

2003 2,6

Ýðгэлт ÀêÝð Ïàññèâ

2003 2,6200

4188 440

587,02004 2,3

ÁÁª

2003

4 554 389,0Öýвэр ÀøигÍийт Àêтив

2003 5,82004 2,5

2004

5 494 213,3 2004 6,6

Íèéò àøèã

2003

1 578 416,0Öýвэр ÀøигÝçдийн ªì÷

2003 7,5

(ÝÀ-ÁÌ-ÓÒÑ)Ýргэлт Ïассив

2003 1,6200

41 873 480,2 2004 8,4

Öýâýð àøèã

2003

405 221,6Öýвэр Àøиг

õóâü òîî

2003 545¥2004 1,4

2004

426 747,7 2004 574¥

Хºð

ºíãº

îðóóëàëò

Áîð-лтÍийт Àê

2003

2,3Íîоãдол ÀøÖýвэр Àøиг

2003 0,3Íèéò ªð

Íèéò àêòèâ

2003 22,20%

2004

2,9 2004 0,7 2004 21,50%

Áîð-лтÝçдийн ºìч

2003

2,9

Îëãîñîí íèéò íîãäîë àøèã

2003126

006,7Ýçдийн ºì÷Íèéò àêòèâ

2003 77,79%

2004

3,7 2004 78,44%

Áîð-лтÁÌ

2003

10,02004

312 008,3

Íèéò àêòèâÝçдийн ºì÷

2003128,50

%200

411,6 2004

127,47%


16


Сàíõ

¿¿æ

èëò

Öэвэр ÀøÍийт Àê

2003

0,06Õóâьцаа ¯íýÕóвьцаа Àø

2003 -Íèéò àøèãÕ¿¿ãèéí Ñ

2003 540

2004

0,06 2004 - 2004 227

Íийт ÀøÍийт Àê

2003

Öýвэр ÀøигÕóâüцаа òîî

2003 545¥Çàõ çýýëèéí äóíäàæ õ¿¿

2003 -

2004

0,28 2004 -

Öэвэр ÀøÝç ºì÷

2003

7,52004 574¥

Çýýë àâàõ ÷àäâàðûí îíîøëîãîîíû

êîýôôöèåíò

2003 -200

48,4

Íийт ÀøÝçдийн ºì÷

2003

0,29ÕÇÇ¯

ÕÁ¿ðò¯

2003 -2004 -

2004

0,37 2004 -

Хàðüöàà Тîìú¸îСàëáàðûí äóíäàæ

2004 2003

1. ýðãýëòèéí õàðüöàà ýð õºð / áîãèíî ºð òºë 4,2 2,5 2,62. õºðâºõ ÷àäâàð ýð õºð-ÁÌÑ2 / áîã ºð òºë 1,2 1,4 1,63. áàðàà ìàò ýðãýö öýâ áîð / ÁÌÑ2 9 11,6 104. áîð òºëºãäººã¿é ºäð¿¿ä àâëàãà / æèë áîð / 360 32 255. àâëàãûí ýðãýö æèëèéí õîíîã/àâ áàð õîíîã 11,25 14,46. ¿íäñýí õºðºíãèéí ýðãýö öýâ áîð / ¿íäñýí õºð 3 6,5 5,37. íèéò àêòèâ ýðãýö áîð / íèéò àêòèâ 1,8 2,9 2,38. íºõºí ñýðãýýõ ÷àäâàð õ¿¿ òàò ºì àø / íèéò àêòèâ 15,00% 9,80%9. áîã õóãà ºð òºë õàðüöàà ÁÕªÒ / ýðãýëòèéí õºðºíãº 39% 38,80%

10. íèéò ºð òºëáºðèéí õàðüöàà íèéò ºð / íèéò àêòèâ 40% 21,50% 22%11.àøãààð õ¿¿ òºëºõ ÷àä õàðü áî àøèã / õ¿¿ çàðäàë 6 227¥ 540¥12.áîð àøèãò àæèëëàãàà íèéò àøèã / öýâýð áîð 5% 9,90% 10%13.àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøèí õ¿¿ òàò ºì àø / öýâ áîð-ò 5% 4,30%14.àøèãò àæèëëàãààíû ò¿âøèí õ¿¿ òàò äàð àø / öýâ áîð-ò 2,00% 2,60%15.ýçýìøèã÷äèéí ºì÷èéí ºãººæ öýâ àøèã / ýçäèéí ºì÷ 15% 8,00% 8,00%

16. íèéò õºðºíãèéí ºãººæõ¿¿ òàò äàð àø / íèéò

àêòèâ9% 7% 6%

17.çàðäëûí ºãººæ àøèã / ÁÁª 0,077 0,08818.¿íý áà àøãèéí õàðüöàà 1æ %öíû ¿íý/1æ%öíû àø

19.ÇÇ¯ áàá¿ðòãýëèéí ¿íýë õàðü

ýí õó ýç ºì÷ ä¿í/áîð õóâüö

20.ÇÇ¯ áàá¿ðòãýëèéí ¿íýë õàðü

1æ %ö ÇÇ¯/1æ %ö á¿ðò ¿íý

21. íýãæ %öààíä íîãäîõ öý àøèã öý àøèã/õóâüöààíû òîî 574 54522. íýãæ %öààíû íîãäîë àøèã íîã àø íèéò ä¿í/%öíû òîî 420 169

2. Санх үү гийн урьдчилсан тамаглал

Нарийн тооцож гаргасан санхүүгийн урьдчилсан таамаглал нь

компани амжилттай ажиллах их ашиг олох үйл ажиллагааны үндэс

болдог. Төлөвлөлтийн процесс нь ирээдүйн 5-аас дээш жилийн


17


борлуулалтын хэмжээ ямар байхыг сайн урьдчилж харсан байх

ёстой байна.

Урьдчилж гаргасан санхүүгийн тайлангууд, харьцааны

шинжилгээний үзүүлэлтүүдэд тулгуурлан ерөнхий менежер нь

дараахь асуудлуудыг шийдвэрлэхэд бэлэн байх ёстой. Үүнд :

1. Төлөвлөсөн хэмжээнд хүрэх боломж байгаа эсэх, хэрэв

хүндэрэл тохиолдвол ашиг их, ноодол ашиг өндөр авахын

тулд үйлдвэрлэлийн процесст ямр өөрчлөлт хийх вэ?

2. Төлөвлөсөн ү дүнд хүрэх баталгаа байна уу? Үйл

ажиллагааны олон хувилбараас алийг нь сонгох вэ? гэх мэт.

Борлуулалтын урьдчилсан таамаглал

Энэ нь бизнес эрхэлж байгаа байгууллагууд нь хэдий

хэмжээний бүтээгдэхүүн борлуулж орлого олохыг харуулах

урьдчилсан баримжаа тооцоо. Энэ нь сүүлийн жилүүдийн

борлуулалтын өөрчлөлтийн хандлага, тухайн улс, орон нутаг,

үйлдвэрлэлийн чиглэл, салбарын онцлог, бүтээгдэхүүний эрэлт,

нийлүүлэлт зэрэгтэй шууд холбоотой.

Ү лдэгдэл балансын т ө л ө вл ө лтийн арга

Энэ нь урьдчилан төлөвлөж гаргасан санхүүгийн тайлангуудийн

үзүүлэлтүүдэд тулгуурлан гаднын эх үүсвэрээс шаардагдах нөөцийн

хэмжээг тооцох арга юм.

Энэ нь борлуулалтын хэмжээг хэд болгох вэ гэдгээс эхэлдэг. Үүний

тулд төлөвлөгөөт хугацаанд хэдий хэмжээний ашиг олохыг

баримжаалан тооцож урьдчилсан орлогын тайланг гаргана. Ийм

тооцоог хийхэд зардлын харьцаа, татварын хэмжээ, хүнсний зардал,

ноогдол ашиг төлөлтийн харьцаа шаардагдана. Олсон ашгийн хэдэн

хувь нь бизнесийн үйл ажиллагаанд дахин орохыг тооцвол зохино.

Үлдэгдэл балансын төлөлтийн арга нь борлуулалтын

хэмжээний өсөлт, ирээдүйн хугацаанд шаардагдах нийт активын

хэмжээг тооцон гаргаад, хэвийн үйл ажиллагааны явцад бий болох

эзэмшигчдийн өмч, өр төлбөрийг төлөвлөн гаргаж, нийт төлөвлөсөн

активын дүнгээс төлөвлөсөн пассивын дүнг хасаж шаардагдах

нөөцийн хэмжээг тодорхойлно.


18


/“Атар-Өргөө” ХК-ийн орлого үр дүнгийн тайланг 2003 оны гүйцэтгэл, 2004 оны урьдчилан таамаглаж байгаа үзүүлэлтээр харуулав/

Г

үйцэтгэл

2003

Тооцоо

т өсөлт

2004 оны төлөвлөгөө

Эхэн үеЗалруул

га

2 дахь

үеЭцэст

Борлуулалт18 844

058,74

1,17

22 047

548,73

22 047

548,73

22 047

548,73

Өртөг 5 494 213,26 1,17

6 428

229,51

6 428

229,51

6 428

229,51

Нийт ашиг13 349

845,48

15 619

319,21

15 619

319,21

15 619

319,21

Элэгдэл 63 379,06 1,17 74 153,50 66 914,37 66 914,37

Ү.а-ы нийт

зардал5 557 592,32

6 502

383,01

6 495

143,89

6 495

143,89

ХТӨА13 286

466,42

15 545

165,71

15 552

404,84

15 552

404,84

Хүүний зардал 824,24 824,24 207165,75 207 989,99

207

989,99

ТӨА13 285

642,18

15 544

341,47

15 344

414,85

15 344

414,85

Татвар 40% 5 314 256,87

6 217

736,59

-79 970,65

6 137

765,94

6 137

765,94

ДЭХӨА

Ашиг 7 971 385,31

9 326

604,88

9 206

648,91

9 206

648,91


19


Ноогдол ашиг 312 008,34

358

809,60

358 809,60

358

809,60

Хур.ашиг 7 659 376,97

8 967

795,28

-119 955,97

8 847

839,31

8 847

839,31

Шаардагдах активийн санхүүжилтийг нэмж хувьцаа гаргах ба

банкны зээл авах замаар хийсэн бол энэ дүн нь өөрчлөгдөнө. “Атар-

Өргөө” ХК-ийн борлуулалтын хэмжээ өсвөл түүний активын хэмжээ

дагаж өснө. Активын өсөлтөөр, өр төлбөр, эзэмшигчдийн өмчийн

дансдын дүн мөн өснө.

Аяндаа бий болох н өө ц : Энэ нь дансдын өглөгийн өсөлт,

хуримтлагдан нэмэгдсэн өөрийн дүнгээр санхүүждэг. Өөрөөр хэлбэл

бизнесийн ажил гүйлгээний явцад урсгалаараа аяндаа бий болдог

нөөц юм.

Хуримтлагдсан ашгийн хэмжээ нь борлуулалтын өсөлтийн

хэмжээтэй адил өсөхгүй.

/“Атар-Өргөө” ХК-ийн үлдэгдэл балансыг 2003 оны гүйцэтгэл, 2004 оны урьдчилан таамаглаж байгаа үзүүлэлтээр харуулав/

Гүйцэтгэл

2003

Тооцоот өсөлт

2004 оны төлөвлөгөө

Эхэн үе НШН 2 дахь үе Эцэст

Мөнгөн хөрөнгө235 017,35 1,17 235 017,35 1,17

274 970,30

Дансны авлага 1 687 807,43 1,17

1 687 807,43 1,17

1 974 734,69

Бараа материал 1 623 681,18 1,17

1 623 681,18 1,17

1 899 706,98

Эргэлтийн хөрөнгийн дүн

3 546 505,96

3 546 505,96

4 149 411,97

Үндсэн хөрөнгө 2 923 048,92 1,17

2 923 048,92 1,17

3 419 967,24

Нийт актив 6 469 554,88

6 469 554,88

7 569 379,21

Дансны өглөг93 373,45 1,17 93 373,45 1,17

109 246,94

Баталгаат өглөг256 624,84 256 624,84

256 624,84

784718,75

Хуримтлагдсан өр 724 229,30 1,17 724 229,30 1,17

847 348,28

Эргэлтийн пассивын дүн

1 074 227,59

1 074 227,59

1 213 220,06

Урт хугацаат бонд Нийт өр төлбөр 1 074 1 074 1 213


20


227,59 227,59 220,06Давуу эрхтэй хувьцаа 74 287,70 74 287,70 74 287,70

336308,03

Энгийн хувьцаа245 712,67 245 712,67

245 712,67

Хуримтлагдсан ашиг 235 017,35 1,17 235 017,35 1,17

274 970,30

Нийт эзэмшигчийн өмч

5 075 326,92

4 915 132,00

5 251 440,03

4774138,98

Нийт өр төлбөр ба эзэмшигчийн өмч

6 469 554,88

6 448 352,43 1121026,8

7 428 386,19

7 569 379,21

Нэмж шаардагдах нөөц

-1 121 026,78

-140 993,02

¯íýëãýý :3.5 * àøãààð õ¿¿ òºëºõ õàðüöàà + 10.0 * ò¿ðãýí õàðüöàà – 25.0 * ºðèéí õàðüöàà + 1.3 * áèçíåñ ýðõýëæ áàéãàà õóãàöàà ¯íýëãýý2004 = 227 * 3.5 + 1.38 * 10.0 – 0.21 * 25.0 + 1.3 *10 = 815.55¯íýëãýý2003 = 3.5 * 540 + 10.0 * 1.57 – 25.0 * 0.22 + 1.3 * 10 =1913.2

ДүгнэлтБизнесийн байгууллагууд санхүүгийн тайланг ашиглан гаднаас нэмж шаардагдах нөөцийн хэмжээг хэрхэн тодорхойлдог тухай авч үзсэн. Удирдлага нь харьцааны шинжилгээний үзүүлэлтүүдэд тулгуурлан зорилтот үлдэгдэл балансаа тодорхойлдог. Санхүүгийн урьдчилгаа таамаглалыг ирээдүйд борлуулалтын хэмжээг хэдэн хувь өсгөх вэ гэдгээс эхэлдэг. Үүний дараа хэдий хэмжээний гадны санхүүжилтийн эх үүсвэр шаардлагатай байгааг тодорхойлдог. Ингэхдээ төлөвлөгөөт үлдэгдэл балансын арга, томъёоны аргыг хэргэлдэг байна. Урьдчилан таамгалсан борлуулалтад шаардагдах нийт активын хэмжээг тооцон гаргаад, түүнээс үндсэн үйл ажиллагааны явцад бий болох пассивын дүнг хасч нэмж шаардашдах нөөцийг тодорхойлдог байна. Нэмж шаардагдах нөөцийн санхүүжилтийг банкны зээл авах, үнэт цаас гаргах, эсвэл энэ хоёрын хослолоор хийж болно. Хэрэв борлуулалтыг нилээд хэмжээгээр өсгөнө гэж үзвэл нэмж шаардагдах нөөц дагаж өсдөг. Бас ноогдол ашиг, төлбөрийн харьцааг их байлгана гэвэл нэмж шаардагдах нөөц их байх шаардлагатай юм байна.

IX. Менежмент болон Маркетинг.

“Атар-Өргөө” ХК-ний товч танилцуулга

“Àòàð-ªðãºº” ÕÊ íü Óëààíáààòàð õîòûí õ¿í àìûí òàëõ íàðèéí áîîâíû õýðýãëýýíèé 1/3-èéã õàíãàäàã õ¿íñíèé òîìîîõîí ¿éëäâýðèéí íýã þì. Àíõ 1941


21


îíä Óëààíáààòàð õîòûí õ¿íñíèé òðåñòèéí õàðüÿàíä “Òàëõíû çàâîä” íýðòýé, 300 ìÿíãà îð÷èì òºãðºãèéí ¿íäñýí õºðºíãºòýéãýýð áàéãóóëàãäæýý.

Òóñ çàâîä íü ýíýõ¿¿ õóãàöààíä 1965 îíä õîíîãò 50.0 òí òàëõ ¿éëäâýðëýõ ìåõàíèêæñàí ¿éëäâýðèéã ÇÕÓ-ûí /õóó÷èí íýðýýð/ òîíîã òºõººðºìæººð òîíîãëîí àøèãëàëòàíä îðóóëñàí. 1979-1980 îíä ººðèéí èíæåíåð òåõíèêèéí àæèë÷äûí õ¿÷ýýð 1965 îíä àøèãëàëòàíä îðñîí ¿éëäâýðèéí çàðèì õýñãèéã, 1989-1990 îíä ¿ëäñýí õýñãèéã øèíý òåõíèê òîíîã òºõººðºìæººð ñîëèõ òåõíèê çîõèîí áàéãóóëàëòûí òîìîîõîí àðãà õýìæýý àâñíààð á¿ðýí àâòîìàò÷ëàãäàæ ºíäºð á¿òýýìæòýé îð÷èí ¿åèéí òîíîã òºõººðºìæººð òîíîãëîãäñîí áàéíà.

Òàëõíû ¿éëäâýð íü ÒÒÝÇ-èéí ¿åä óëñààñ ºãñºí òàâàí æèëèéí õóãàöààò òºëºâëºãººí¿¿äèéã òîãòìîë äàâóóëàí áèåë¿¿ëæ, ¿éë àæèëëàãààãàà òàñðàëòã¿é àìæèëòòàé ÿâóóëñààð ºíººã õ¿ðñýí.

Ìàíàé óëñ ÇÇÝÇ-ò øèëæèí îðñîíòîé õîëáîãäîí ªì÷ õóâü÷ëàëûí êîìèññûí 1991 îíû 12 äóãààð ñàðûí 25-íû 42 òîîò òîãòîîë ãàð÷ 1992 îíû 2 äóãààð ñàðûí 11-íèé ºäºð 17.4 ñàÿ òºãðºãèéí ä¿ðìèéí ñàíòàéãààð 40 õóâèéí òºðèéí ºì÷ îðîëöñîí “Àòàð” ÕÊ áîëîí çîõèîí áàéãóóëàãäñàí áà Áýðýí êîðïîðàöèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä áàãòäàã.

“Àòàð-ªðãºº” ÕÊ íü òàëõ, õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ, õóäàëäàí áîðëóóëàõ, ãàäààä, äîòîîä õóäàëäàà ýðõëýõ ÷èãëýëýýð àæèëëàäàã. Òóñ êîìïàíè íü õîíîãò 64 òí òàëõ, íàðèéí áîîâ ¿éëäâýðëýõ I, II äóãààð ¿éëäâýð, çàñâàðûí öåõ, àâòîãðàæ çýðýã ¿íäñýí ¿éëäâýðëýëèéí õýñýãòýé. Íàëàéõ, Æàðãàëàíò òîñãîíä õ¿íñíèé öåõòýé. Íèéò 400 îð÷èì àæèëëàãñàäòàé áºãººä ¿éëäâýðëýë íü ýýëæèéí òàñðàëòã¿é àæèëëàãààòàé.

Îäîî “Àòàð-ªðãºº” ÕÊ íü òàëõ, òºðºë á¿ðèéí íàðèéí áîîâ, æèãíýìýã, ÷èõýð, óíäàà çýðýã 80 ãàðóé íýðèéí õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õîíîãò 40 ãàðóé òí ¿éëäâýðëýæ, ººðèéí áîëîí ãýðýýò õóäàëäààíû 100 ãàðóé äýëã¿¿ð, ìóõëàãò ººðèéí òýýâðýýð õ¿ðãýí ºã÷ áîðëóóëàëò õèéæ áàéíà.

Òóñ êîìïàíè íü 1997 îíä õóâüëàãäàõäàà 221 ñàÿ òºãðºãèéí ä¿ðìèéí ñàíòàé, 598.3 ñàÿ òºãðºãèéí ýðãýëòèéí õºðºíãºòýéãýýð ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ ýõýëñýí.

Òóñ êîìïàíè íü 1997 îíîîñ îëîí óëñûí ñòàíäàðòààð ñàíõ¿¿ á¿ðòãýëèéí ¿éë àæèëëàãààãàà õºòëºí ÿâóóëñàí.

Óã êîìïàíè íü õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäëûã á¿ðýí õàíãàñàí á¿õ òºðëèéí õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íýýð õýðýãëýã÷äèéã øóóðõàé õàíãàõ çîðèëãî òàâèàä àæèëëàæ áàéíà. Òóñ êîìïàíèéí õóâüä íàéäâàðòàé òàòâàð òºëºã÷, õýðýãëýã÷äèéí íàéäâàðòàé ò¿íø “Àæëûí öýâýð îð÷èí” òºñºëä 1999 îíä øàëãàðñàí íýëýýä õýäýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿íäýñíèé òîõèðëûí òýìäýãòýé, çàðèì á¿òýýãäýõ¿¿í îëîí óëñûí ¿çýñãýëýíãèéí àëòàí ìåäàëü, äèïëîìòîé çýðýã îëîëò àìæèëòóóäûã äóðäàæ áîëíî. Ìºí 2003 îíä õ¿íñíèé 70 æèëýýð óëñûí òýðã¿¿íèé ¿éëäâýð, áîëîí ìàíëàé ¿éëäâýð ºðãºìæëºë õ¿ðòñýí байна.

Бизнесийн үйл ажиллагаа явуулахорчны шинжилгээ


22


1. Дотоод орчин

Эрхэм зорилго : Хэрэглэгчдийн хэрэгцээг эрхэмлэн Улаанбаатар хот болон ойролцоох зах зээлд тэргүүлэх зэргийн чанартай хүнсний бүтээгдэхүүнээр үйлчлэх хүний төлөө компани юм.

Н ө хц ө л байдлын шинжилгээ

Д/д Үзүүлэлт Шалгуур = - + +

+

1. Үйлдвэрлэл

- байршил- харъяа үйлдвэрийн тоо- ажиллаж буй жил- үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зохион байгуулалт- хүчин чадал ашиглалт- ажиллах хүчний нөөц

*

*

*

**

*

2. Маркетинг

- борлуулах цэгийн байршил- борлуулж буй цэгийн тоо- бүтээгдэхүүний нэр хүнд- бүтээгдэхүүний нэр төрөл- зар сурталчилгаа- зах зээлд эзлэх хувь

*

*

*

**

*

3.Шинжилгээ судалгаани

й ажил

- шинжилгээ судалгааны ажлын эрчим- шинэ бүтээгдэхүүний хөгжил- патент зохиогчийн эрх

**

*

4. Менежмент

- төлөвлөлт ба хяналт- байгууллагын соёл- менежрүүдийн ур чадвар- байгууллагын нэр хүнд- дадлага туршлагатай ур чадвар

*

**

**

5. Санхүү

- зах зээлд эзлэх хувь- хөрөнгө оруулалтын өгөөж- өөрийн хөрөнгийн өгөөж- хөрөнгийн эргэц

! *! *! *

*

6.Б

үтээгдэхүүн

- бүтээгдэхүүний чанар- бүтээгдэхүүний үнэ- бүтээгдэхүүний хийц загвар- бүтээгдэхүүний онцлог

*

*

*

*

Тайлбар : = хэт сул буюу аюул

- сул тал+ давуу тал


23


++ хэт давуу тал ба боломж

Удирдлага зохион байгуулалт Хувьцаа эзэмшигчийн хурлаас томилон ТУЗ-ийн гишүүд нь

компанийн бодлогыг тодорхойлдог бөгөөд компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг ерөнхий захирал болон гүйцэтгэх захирал зохион байгуулж хянадаг. Удирдлага зохион байгуулалтын бүтэц нь функциональ хэлбэрийн бүтэцтэй байна.

2. Гадаад орчин

А. Шууд гадаад орчинБэлтгэн нийл үү лэгч :“Атар-Өргөө” ХК нь “Бэрэн” корпарацын охин кампани бөгөөд үндсэн түүхий эд болох гурилыг “Бэрэн” корпарацын бас нэгэн охин компани болох Булганы гурил тэжээлийн үйлдвэрээс татдаг. Харин дрож, давс, сахар, ургамлын тос зэрэг түүхий эдийг бөөний бэлтгэн нийлүүлэгчдээс захиалан авдаг. Харин сав баглаа боодлын хувьд цаасан болон картонон хайрцагийг дотоодын үйлдвэрүүдээс захиалан авдаг ба гялгар уутыг Хятад улсаас авдаг.

Хэрэглэгчийн судалгааСудалгааны зорилго нь тус компанийн бүтээгдэхүүнийг

хэрэглэгчид хэр сайн мэдэж байна вэ?, мөн компанийн гол өрсөлдөгчид хэн болох бүтээгдэхүүний амт чанар, сав баглаа боодол зэрэг нь ямар түвшинд байгааг мэдэх зорилготой.

Асуулт 1 : Та доорх компаниудын альных нь бүтээгдэхүүнийг голчлон хэрэглэх дуртай вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Атар-Өргөө 28 23.32. Талх чихэр 31 25.83. Өгөөж 50 41.74. Бамбууш 8 6.65. Бусад 3 2.6

Бүгд 120 100

Асуулт 2 : Та хэрэгцээнийхээ талх нарийн боовыг худалдан авахдаа юуг нь чухалчилж авдаг вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Нэр хүнд 13 10.8


24


2. Амт чанар 66 553. Үнэ 34 28.34. Сав баглаа 5 4.25. Бусад 2 1.7

Бүгд 120 100

Асуулт 3 : Та “Атар-Өргөө” ХК болон бүтээгдэхүүний талаар хэр зэрэг сайн мэдэх вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Сайн 48 402. Дунд 65 54.23. Муу 7 5.8

Бүгд 120 100

Асуулт 4 : Танд тус компанийн бүтээгдэхүүний үнэ ямар санагддаг вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Өндөр үнэтэй 58 48.3

2. Боломжийн үнэтэй 61 50.8

3. Хямд үнэтэй 1 0.9Бүгд 120 100

Асуулт 5 : Танд тус компанийн бүтээгдэхүүний амт чанар ямар санагддаг вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Амт сайтай 40 33.32. Амт дунд зэрэг 66 553. Амт муу 14 11.7

Бүгд 120 100

Асуулт 6 : Тус компанийн бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол таны сэтгэлд хэр нийцдэг вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Нийцдэг 48 402. Дунд зэрэг 70 58.33. Нийцдэггүй 2 1.7

Бүгд 120 100

Асуулт 7 : Та тус компанийн бүтээгдэхүүний талаарх мэдээллийг ямар мэдээллийн хэрэгслээс авдаг вэ?

Д/д Хариулт Давтамж Хувь1. Телевиз радио 31 25.82. Сонин сэтгүүл 5 4.23. Бусдаас 84 70

Бүгд 120 100


25


Д ү гнэлт :Тус судалгааг нийт 120 хэрэглэгчээс авсан бөгөөд компаний

гэрээт дэлгүүрээс бүтээгдэхүүн худалдан авч байгаа хэрэглэгчдээс 9 асуулттай тест бөглүүлж авлаа. Хэрэглэгчдээс авсан судалгаанаас харахад тус компанийн бүтээгдэхүүнийн үнийн хувьд боломжын, бүтээгдэхүүнийн эрүүл ахуйн шаардлага хангасан найдвартайг хэрэглэгчид сайн мэддэг боловч бүтээгдэхүүний амт чанар сүүлийн үед муудаж байгаа, сав баглаа боодол, зар сурталчилгаа гэсэн гол үзүүлэлтүүд нь тус компанийн хувьд ихээхэн учир дутагдалтай байгаа нь уг компанийн борлуулалт багасах, зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ багасах аюултайг харуулж байна.

Ө рс ө лд ө гчийн шинжилгээ “Атар-Өргөө” ХК-ийн гол өрсөлдөгч нь “Талх чихэр” ХК, “Өгөөж

чихэр боов” ХХК-ууд бөгөөд бидний авсан хэрэглэгчийн судалгаагаар “Талх чихэр” ХК-ийн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэдэг гэсэн хэрэглэгчид 26%, “Өгөөж чихэр боов” ХХК-ийн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэдэг гэсэн хэрэглэгчид 41.7%-ийг эзэлж байна. Үүнээс харахад уг 2 компани нь яах аргагүй “Атар-Өргөө” ХК-ийн гол өрсөлдөгч мөн болох нь харагдаж байна. Эдгээр компаниуд нь энэ салбартаа туршлагатай олон жил ажилласан ба байнгын хэрэглэгч олонтой.

Сүүлийн үед “Өгөөж” ХХК нь маркетингийн үйл ажиллагаандаа нэлээн ихээр анхаарч байгаа нь сав баглаа боодлын үзэмж, зар сурталчилгаа, амталгаат худалдаа зэргийг явуулж байгаагаас нь харагдаж байна. Гурил, гурилан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг хувийн жижиг үйлдвэрүүд хэдий өргөн зах зээлийг хамарч чадахгүй боловч ойр хавийн хэрэглэгчдийг өөртөө татах, байнгын худалдан авагчаа болгох талтай.

/“Атар-Өргөө” ХК-ийг түүний хамгийн гол өрсөлдөгчид болох “Талх чихэр” ХК, “Өгөөж” ХХК-уудтай зарим нэг үзүүлэлтээр

харьцуулж үзлээ/Д/д Үзүүлэлт Атар-Өргөө Талх чихэр Өгөөж

1. Бүтээгдэхүүний нэр хүнд

Нэр хүндтэй Нэр хүндтэй Нэр хүндтэй

2. Бүтээгдэхүүний үнэ Боломжийн Боломжийн Үнэтэй3. Бүтээгдэхүүний чанар Сайн Сайн Сайн

4. Бүтээгдэхүүний нэр төрөл

Олон Олон Олон

5. Байршил Сайн Бага зэрэг алслагдмал

Сайн

6. Хуваарьлалтын суваг Дутмаг Дутмаг Сайн7. Борлуулалт Дунд Дунд Сайн


26


8. Урамшуулал Дунд Дунд Сайн9. Реклам сурталчилгаа Дунд Дунд Сайн10. Тонтог төхөөрөмж Сайн Сайн Сайн

Б. Шууд бус гадаад орчин1. Хууль эрх з ү йн орчин : Тус компани нь дараах хуулиудын

хүрээнд үйл ажиллагаагаа зохицуулж явуулдаг.- МУ-ын үндсэн хууль- Компанийн тухай хууль- Иргэний хууль - Татварын ерөнхий хууль- МУ-ын худалдааны албан татварын хууль - Хүнсний хууль- МУ-ын аж ахуйн нэгжийн тухай хууль- Хөдөлмөрийн хууль- Өмч хувьчлалын хууль - Аудитын хууль - Дампуурлын хууль - Үнэт цаасны хууль

Тухайлбал :

- Өмч хувьчлалын хууль : Энэ хуулийн хүрээнд тус үйлдвэр 1992

онд 49% нь хувьчлагдсан 1997 онд бүрэн хувьчлагдсан.

- Татварын тухай хууль : Энэ хуулийн дагуу жил бүр улсын

төсөвт орлогын татварыг 30%-аар тооцож төлдөг.

2. Техник технологи : Çàõ çýýëä ºðñºëäºõ ÷àäâàðòàé áàéõûí

òóëä êîìïàíè íü îð÷èí ¿åèéí òåõíèê òåõèíëîãèéã ººðèéí ¿éëäâýðò

íýâòð¿¿ëýõ õýðýãòýé. Èíãýñíýýð íýãæèéí çàðäàë áóóð÷ ìºí õºäºëìºðèéã

õýìíýñýíýýð á¿òýýãäõ¿¿íèé ¿íèéã áóóðóóëæ ¿¿íèé ¿íäñýí äýýð

õýðýãëýã÷èäèéã òàòàõ, çàõ çýýë äýýðõ õóâü õýìæýýãýý íýìýãä¿¿ëýõ íü

îéëãîìæòîé þì. Òóñ êîìïàíè õ¿íñíèé çàðèì ¿éëäâýð¿¿äýýñ õàðüöàíãóé æèãä

àæèëëàæ, çîõèõ ¿ð àøèã îëæ áàéãàà áîëîâ÷ òåõíèê òåõíîëîãè äàãàëäàí

õóó÷èð÷ öààøèä ¿éëäâýðëýëèéí æèãä ¿ð àøèãòàé àæèëëàõ áîëîìæ ýðñ

ìóóäàæ áàéíà.

Õýäèéãýýð çîõèõ õýìæýýíèé àðãà õýìæýýã àâ÷ áàéãàà ÷

ìåõàíèêæñàí óðñãàë øóãàìóóä õóó÷èð÷ îð÷èí ¿åèéí òåõíèêèéí äýâøëýýñ


27


õîë õîöîð÷ áàéíà. Èéìä ¿éëäâýðëýëèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõûí

òóëä äàìæëàãûí çàðèì òºõººðºìæèéã ñîëüæ ñóóðèëóóëæ àæèëëóóëæ

áàéíà.

Êîìïüþòåðèéí ñèñòåìä á¿ðýí øèëæñýí.

3. Эдийн засгийн орчин : Õýðýãëýã÷èéí õóäàëäàí àâàõ òºëºâ

áàéäëûã òîäðóóëàõàä õ¿í àìûí îðëîãî, çàðëàãà õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàðûí

¿ç¿¿ëýëò ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã. Óëñûí ñòàòèñòèêèéí ãàçðààñ

ãàðãàñàí òîî áàðèìòààñ õàðàõàä 2004 îíä íýã ºðõèéí ñàðûí äóíäàæ îðëîãî,

çàðëàãûí á¿òýöийг доорх х¿ñíýãòэд харуулсан áàéíà. Õ¿ñíýãòýýñ

õàðàõàä õ¿í àìûí îðëîãî, çàðëàãûí á¿òýö íü ñóóðøëûí áàéäëààñ õàìààðàí

èõýýõýí ÿëãààòàé áàéäàã íü õàðàãäàæ áàéíà. Îðëîãûí ¿íäñýí õýëáýð íü

õîòîä öàëèí õºëñíèé îðëîãî áàéõàä õºäºº îðîí íóòàãò á¿òýýãäýõ¿¿íýýðýý çàõ

çýýëä ãàðàõ àðãà óõààíû áîëîâñðóóëàõ ÿâäàë ýäèéí çàñãèéí çàíãèëàà

àñóóäëûí íýã ìºíèéã ãýð÷èëæ áàéíà. Ìºí õ¿í àìûí çàðöóóëàëòûã òîîöîæ

¿çâýë õºäºº îðîí íóòàãò îðëîãûíõîî èõýíõ õóâèéã õ¿íñíèé ç¿éëä

çàðöóóëäàã áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.

/Íýã ºðõèéí ñàðûí äóíäàæ îðëîãî, çàðëàãûí á¿òýö/

Îðëîãî çàðëàãûí òºðºëÓëñûí

äóíäàæÕîò

Àéìãèéí

òºâ

Ñóìûí

òºâÕºäºº

Îðëîãî

Öàëèí 32,6 39,2 44,4 35,5 7

Òýòãýâýð òýòãýìæ 7,6 12 7,8 4,1 6,3

Íèéãìèéí õàëàìæ, íºõөн îëãîâîð 1 1,1 1,1 0,9 1

ÌÀÀ ¿éëäâýðëýëèéí îðëîãî 24,3 1,1 8,2 32,1 64,2

Ãàçàð òàðиалан

¿éëäâýðëýëèéí îðëого2,2 0,2 1,7 4,9 1,6

ÕÀÀ-í ¿éëäвэрлэл, ¿éë÷илгýý 4,9 4,9 6,2 6 2,2

Àðèëæàà íàéìààíû îðëîãî 14,1 15,6 20,1 9,5 11,6

¯ë õºäëºõ õºðөнгèéí îðëîãî 1,7 1,3 1 0,5

Ìºíãºí òóñëàìæ, áýëýã 1,8 3,7 1,8 1 0,2

Çýýë 2,7 2 5,5 2,5 0,9


28


Áóñàä 8,1 19 4,1 2,8 5

Á¿ãä 100 100 100 100 100

Çàðëàãà

Õ¿íñíèé ç¿éëèéí çàðëàãà 48,5 43,9 47,7 50,1 53,6

Õ¿íñíèé áóñ áàðààíû çàðëàãà 30,8 30,3 29,9 30,2 32,4

Òàâààðûí áóñ çàðëàãà 10,5 25,1 22,3 11,2 14

Õàäãàëàìæèéí êàññàíä 0,2 0,7 0,1 0 0

¯¿íýýñ ìºíãºí çàðëàãà 82 95,3 86,9 75 67,7

Òàâààðûí áóñ çàðëàãà-á¿ãä 24,7 25,8 25,1 75,5 10,5

Òýýâýð õîëáîî 5,9 6 5,9 5,9 5,9

Îðîí ñóóö íèéòèéí àæ àõóé 4,4 7,9 4,7 2,1 0,8

Àõóéí ¿éë÷èëãýý 0,2 0,2 0,2 0,2 0,1

Ñóðãàëòû í òºëáºð 7,9 5,3 8 10,1 9,2

Ýð¿¿ë ìýíäèéí òºëáºð 0,3 0,3 0,2 0,2 0,4

Òàòâàð õóðààìæ 5,5 5,2 5,7 6,6 3,9

Õàäãàëàìæèéí êàññàíä 0,3 0,7 0,1 0 0,1

Áóñàä 0,5 0,8 0,5 0,3 0,2

Á¿ãä 100 100 100 100 100

Òºðººñ ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ¿íý, õóäàëäàà, ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààã ÷ºëººëæ óëìààð ¿éëäâýð, àæ àõóéí ãàçðóóäûí áèå äààñàí áàéäëûã áèé áîëãîñíîîð òóñ êîìïàíè íü ýäèéí çàñãèéí øèéäâýðýý áèå äààí ãàðãàæ, ¿éëäâýðëýëä øààðäëàãàòàé ãîë ò¿¿õèé ýä, òîíîã òºõººðºìæ, ñýëáýã õýðýãñýë çýðãèéã Õÿòàä, Ãåðìàí, Îðîñ, Ñèíãàïóð çýðýã îðíû ï¿¿ñ êîìïàíèòàé ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áàéíà.

Òóñ êîìïàíèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íýä ºðñºëäºã÷èéí ¿íý, èíôëÿöè, ãàäààä âàëþòûí õàíø, óóð óñ, öàõèëãààí äóëààí, íåôòü, ò¿ëø, øàòàõóóíû ¿íý íºëººëæ áàéíà.

Маркетингийн төлөвлөгөө

“Атар-Өргөө” ХК-ийн хувьд 2005 онд маркетингийн төлөвлөгөөнд дараах зорилго зорилтыг төлөвлөж байна.

Маркетингийн зорилго :- Үйлдвэрлэл нь 2004 онд 12 мянган тн буюу 5376270.2 мянган

төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж УБ хотын хүн амын


29


хүнсний хэрэгцээнд нийлүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл үйлдвэрлэлт борлуулалтыг 12%-аар өсгөн улмаар зах зээлийг өргөтгөх.

- Компани дээрх үйлдвэрлэлтыг явуулахдаа өртөг зардалыг бууруулах, улмаар хүн амын хүнсний хэрэгцээг өндөр түвшинд хангах давхар зорилго дэвшүүлж байна. Энэхүү

зорилгоо биелүүлэхийн тулд дараах зорилтыг тавьж ажиллана.

Зорилт : - Бүтээгдэхүүний байвал зохих норм, нормативын хяналтыг

сайжруулах;- Техник технологийн ашиглалтыг сайжруулах;- Үйлдвэрлэлд саатал гаргахгүй байх гэх мэт байна.

“Атар- Ө рг өө ” ХК-ийн маркетингийн иж б ү рдлийг тодорхойлбол

хуваарьлалт бараа

үнэидэвхжүүлэлт

ЗОРИЛТОТ ЗАХ ЗЭЭЛ

1. Бараа бүтээгдэхүүн – ProductБараа гэдэг нь хүний хэрэгцээг хангах чадвар бүхий физик,

химийн зохих шинжүүдийг агуулсан бэлэн зүйл юм. Бараа бүтээгдэхүүн хэрэглэгчдийн хэдий чинээ сайн хангана үйлдвэрлэгч төдий чинээ амжилт олно.

Тус компани нь одоогийн байдлаар 83 төрлийн хүнсний эрүүл ахуйн стандартад нийцсэн үйлдвэрлэж байна. Тэдний гол зорилго бол үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн эзэндээ эргэж ирэхгүйгээр худалдаалагдах үйл ажиллагааг удирдах явдал юм.

2. Үнэ – PriceЗах зээлийн нөхцөлд үйлдвэрлэл, борлуулалт, идэвхжүүлэлтийг

өргөжүүлж өрсөлдөөнд байр сууриа алдахгүйн тулд тогтвортой ашиг орлого олж байх бүх үйл үйл ажиллагааг зохицуулагч гол хүч нь үнэ юм. Үнэнд нөлөөлөх хүчин зүйлд :

- үнийн гадаад хүчин зүйл /төрийн зүгээс зохицуулах/


30

ҮЙЛДВЭРЛЭГЧ


- үнийн асуудлыг шийдвэрлэхэд барааны хөдөлгөөнт сувагт оролцогчид нөлөөлнө. /бөөний ба жижиглэн худалдаачид барааг хамгийн бага үнээр авахыг зорьдог/

- өрсөлдөгчид үнэнд нөлөөлдөг чухал субъект юм.- зардал үнэнд нөлөөлдөг хамгийн гол хүчин зүйл юм.

Одоогийн байдлаар компаний бүтээгдэхүүний үнэ зах зээлд боломжтой байгаа ба цаашид судалгааг сайн хийж ижил нэрийн барааны үнийн өөрчлөлтийг хурдан мэдэрч байх.

3. Идэвхжүүлэлт – PromotionМаркетингийн идэвхжүүлэлт нь маркетингийн үйл

ажиллагааны амин чухал хэсэг юм. Идэвхжүүлэлт нь хэдийгээр 4 иж бүрдлийн нэг боловч нөгөө 3-таа үйлчилдэг гол үйл ажиллагаа нь болдог. Тус компанийн хувьд идэвхжүүлэлтийн үйл ажиллагаа нь маш хангалтгүй явагдаж байгаа нь цаашид энэ асуудал дээр онцгой анхаарч системтэй үйл ажиллагаа явуулах хэрэгтэй.

4. Хуваарьлалт – PlanТус компани нь хэрэглэгчдэд бүтээгдэхүүнээ таниулахын тулд

сонин сэтгүүл, телевиз радио зэрэг мэдээллийн хэрэгслийг ашигладаг хэдий ч зар сурталчилгааг тогтмол хийдэггүй дутмаг байдаг. 2004 онд тус компани нь 4 сая төгрөгийн сурталчилгааны зардалдаа зориулан төлөвлөснөөс 3654880 төгрөгний зардалыг сурталчилгаандаа зарцуулжээ. Харин 2005 онд реклам сурталчилгаандаа арай илүү анхаарч 6 сая төгрөгний сурталчилгаа хийхээр төлөвлөөд байгаа юм.

Үйлдвэрлэлийн төлөвлөгөө

Компани нь хоногт 80 тн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх I,II-р үйлдвэр, засварын цех, авто гражзэрэг үндсэн үйлдвэрлэлийн хэсэгтэй. Тус компани нь хүнсний бөөний буюу тасралтгүй үйлдвэрлэл явуулдаг. Үйлдвэр нь жилд 330 хоног ажиллаж, хоногт 45-50 тн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Өнөөдрийн байдлаар компани өдөрт 30 тн талх, 2.5 тн нарийн боов, 0.8 тн хар талх үйлдвэрлэн борлуулж байна.

/Үйлдвэрлэлийн хүчин чадлын ашиглалтыг авч үзье/Үзүүлэлт Хэмжих нэгж 2002 он 2003 он 2004 он

Хүчин чадлын ашиглалт

Хувь 62.5 46.3 61.7

Жигд ажиллагаа Коэф 0.96 0.82 0.88


31


Дээрх хүснэгтээс үзэхэд нийт хүчин чадлаа бүрэн гүйцэд ашиглаж чаддаггүй нь харагдаж байна. Энэ нь тухайн үеийн зах зээлээс хамаарч байна. 2004 оныг 2002 онтой харьцуулбал нийт үйлдвэрлэлийн хүүчин чадлын ашиглалт 98.7% буюу 0.8%-аар буурсан байна. Энэ нь 2002 онд ажилгүйдлийн түвшин өсөж хүн амын өрхийн орлого буурсантай холбоотой юм. Мөн 2004 оныг 2002 онтой харьцуулан үзвэл нийт үйлдвэрлэлийн хүүчин чадлын ашиглалт 133.3% буюу 15.4%-аар өссөн байна. Энэ нь 2003 онд ажилгүйдлийн түвшин буурч хүн амын өрхийн орлого, өрхийн тоо нэмэгдсэнтэй холбоотой.

Техник технологийн хувьд Орос, Сингапур, Хятад, Германы тоног төхөөрөмжтэй, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны явцад тоног төхөөрөмжөө хэсэгчилэн сайжруулдаг. I,II-р үйлдвэрийн цехийн дарга нар өөрийн үйл ажиллагааны хүрээнд хяналт тавин ажилладаг. Мөн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэл эхлэхийн өмнө

үйлдвэрлэлийн төгсгөлд буюу бэлэн бүтээгдэхүүн болох үед нь хяналтын лабораторт дээж аван чанарыг шалгадаг.

/Тус компанийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийг авч үзье/

ҮзүүлэлтХэмжих нэгж

2002 2003 2004

Харьцуулалт

Өөрчлөлт

2004-

2002

2004 -

2003

2004 -

2002

2004 -

2003Бүтээгдэх-н

Тн 13181.7 12278.4 11819.9 89.7 96.3 1361.8-

458.6

Нийт бүт-н

Мян.төг

4863181.4

4625434.9

4635180.1

95.3 100.2-

228001.3

9745.2

Хүснэгтээс хархад тус компанийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн 2004 оныг 2002 онтой харьцуулж үзвэл 89.7 тн буюу 2002 оноос 1361.8 тн-оор буурсан байна. Харин 2004 оныг 2003 онтой харьцуулж үзэхэд 96.3 тн буюу 2003 оноос 458.5 тн-оор бас буурсан. Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт буурсан гол шалтгаан нь импортоор орж ирэх гурил гурилан бүтээгдэхүүн болон хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг олон жижг үйлдвэрүүд бий болсонтой холбоотой юм.

Тус үйлдвэр нь хүчин чадал ашиглалтын түвшинг 80%-д хүргэхийг 2005 онд зорьж ажиллаж байна. Үүндээ хүрэхийн тулд :

- ажилчдын бүтээмжийг дээшлүүлэх


32


- техник тоног төхөөрөмжийн ашиглалтыг сайжруулах, энгэснээр бүтээгдэхүүний борлуулалтыг нэмэгдүүлж улмаар борлуулалтыг нэмэгдүүлэх

- чадварлаг сайн ажилчдыг сургаж бэлтгэх гэх мэт.


33

Documents

“Атар-Өргөө” ХК-ны