ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΊΡΟΥ

Από την αρχή μέχρι το 19ον αιώνα

Εξέλιξη στο 19ον αιώνα

Εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην ΕλλάδαΤο πρωτάθλημα ΕλλάδοςΟι πρωταθλητές Ελλάδος

ΑΘΛΗΤΙΚΌΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΌΣ

ΑΘΛΗΤΙΚΉ ΕΠΊΔΟΣΗ

ΤΕΧΝΙΚΉ

Χτύπημα με το κουτουπιέ

Χτύπημα με την «καμάρα»

Χτύπημα με εσωτερικό μετατάρσιοΧτύπημα με εξωτερικό μετατάρσιο

ΚεφαλιάΜέθοδοι εξασκήσεωςΣτοπάρισμα (κοντρόλ) της μπάλαςΚοντρόλ της μπάλας με εσωτερικό μετατάρσιοΚοντρόλ της μπάλας με εξωτερικό μετατάρσιοΚοντρόλ της μπάλας με το στήθοςΚοντρόλ της μπάλας με το μηρό

Τάκλινγκ (προβολή)Βασικό τάκλινγκΤάκλινγκ με απόκρουσηΤάκλινγκ με πτώση

Προσποίηση και ντρίπλαΠροπόνηση

ΚΑΛΉ ΦΥΣΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ

Αθλητικός τρόπος ζωήςΥγιεινή κατάσταση και καθημερινή καταπόνησηΚανόνες προπονήσεως

Μέθοδοι προπονήσεως

Προγραμματισμός προπονήσεως

Μέσα προπονήσεωςΕκγύμναση με δρόμους

Μέσα προπονήσεωςΣκυταλοδρομίες και αγώνεςΕίδη παιχνιδιών— αυτοαπασχόλησηΜορφές παιχνιδιού μ' έναν συμπαίχτηΜορφές παιχνιδιών-Ομαδικά παιχνίδιαΚυκλική προπόνηση

ΤΑΚΤΙΚΉΣημασία της τακτικής για την απόδοση στο παιχνίδι

Μαρκάρισμα και ξεμαρκάρισμαΜέθοδοι προπονήσεως

ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΎ

Το σύστημα 4-3-3

Το σύστημα 4-4-2

Οι θέσεις της ομάδαςΤερματοφύλακαςΛίμπεροΠλάγιοι και κεντρικοί οπισθοφύλακεςΠαίχτες του κέντρουΕπιθετικοί παίχτες (προωθημένοι κυνηγοί)Ειδική προπόνησηΟμάδες παιχνιδιού

ΕΙΔΙΚΈΣ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΙΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΎ

Το ελεύθερο χτύπημα

Κόρνερ

Τακτική της ημέρας του παιχνιδιούΕξωτερικές συνθήκεςΤρόπος παιχνιδιού του αντιπάλου

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΊ ΣΤΑ ΣΠΟΡ

Ποδοσφαιρικοί τραυματισμοί - πρόληψη και θεραπεία

Τρόπος θεραπείαςΘεραπεία με πάγο και ψύξηΠακέτα «Φάνγκο»ΜασάζΚινησιοθεραπείαΤράβηγμα των μυώνΡήξη μυόςΔιαστρέμματα αρθρώσεωνΤράβηγμα των συνδέσμωνΤραυματισμός μηνίσκουΤραυματισμός του αχίλλειου τένοντα

Εξοπλισμός πρώτων βοηθειών

ΚΑΝΌΝΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΊΡΟΥΚανόνας 1Κανόνας 2Κανόνας 3Κανόνας 4Κανόνας 5Κανόνας 6Κανόνας 7Κανόνας 8Κανόνας 9Κανόνας 10Κανόνας 11Κανόνας 12Κανόνας 13Κανόνας 14Κανόνας 15Κανόνας 16Κανόνας 17

Κανόνας 18

ΟΙ ΜΕΓΆΛΟΙ ΝΙΚΗΤΈΣ

Παγκόσμιο πρωτάθλημα

Ολυμπιακοί αγώνες

Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα

Ευρωπαϊκό κύπελλο πρωταθλητριών ομάδων

Κύπελλο κυπελλούχων ομάδων Ευρώπης

Οι κυπελλούχοι Ελλάδος

Κύπελλο ΟΥΕΦΑ

Η Εθνική Ελλάδος στο παγκόσμιο κύπελλο

Ιστορία του ποδοσφαίρουΙστορία του ποδοσφαίρου

Από την αρχή μέχρι το 19ον αιώναΑπό την αρχή μέχρι το 19ον αιώναΤο σύγχρονο ποδόσφαιρο δεν έχει ούτε 120 χρόνων ιστορία. Κι όμως, οι άνθρωποι εδώ και

μερικές χιλιάδες χρόνια κατέχουν την τέχνη να παίζουν την μπάλα με το πόδι. Από μια σειρά λαών και πολιτισμών, κυρίως μάλιστα από την εποχή του Χριστού, υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες πραγματικού πάθους για το ποδόσφαιρο. Από αρχαίες παραστάσεις τάφων μπορεί κανείς να δει, ότι στην Αίγυπτο, ήδη το 2000 Π.Χ., η μπάλα παιζόταν με το πόδι. Πιο συγκεκριμένα, διασώζονται οι κανόνες του Τσί ού Κύ. Παιζόταν τον 3ον αιώνα Π.Χ., περίπου, από στρατιώτες του Κινέζου αυτοκρά-τορα. Σαν μπάλα χρησιμοποιούσαν μια σφαίρα από δέρμα παραγεμισμένη με φτερά και μαλλιά. Έπρεπε να ρίχνεται με το πόδι σε καλάθια, παρόμοια με τα σημερινά μας καλάθια του μπάσκετ. Στην Ιαπωνία, περιγράφεται για πρώτη φορά το 500-600 μ.Χ. το «Κεμάρι», που παίζεται εκεί ακόμα και σήμερα με την ευκαιρία διάφορων γιορταστικών λατρευτικών εκδηλώσεων. Η μπάλα λατρεύεται σαν σύμβολο του ήλιου σε μορφή παιχνιδιού. Οι παίχτες στέκονται σε κύκλο και προσπαθούν με μεγάλη τέχνη να κρατήσουν την μπάλα στον αέρα με το πόδι τους. 3έβαια, ακόμα και στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπήρχαν παιχνίδια παρόμοια με το ποδόσφαιρο. Από τους Έλληνες είναι γνωστός ο «Επίσκυρος» και από τους Ρωμαίους το Harpastum» και το «Calcio». Είναι βέβαιο, ότι οι Ρωμαίοι μετέφεραν αυτά τα παιχνίδια με τις εκστρατείες τους και στη Βρετανία. Στη σημερινή Αγγλία και Σκωτία αναπτύχθηκε ένα τεράστιο πάθος για το παιχνίδι μεταξύ του 8ου και του 19ου αιώνα. Εκεί παίζονταν σκληρά παιχνίδια, κατά ένα μέρος χωρίς κανόνες, μεταξύ ολόκληρων χωριών και μικρών πόλεων. Χτυπούσαν την μπάλα με το πόδι σε δρόμους και πλατείες και μέσα στους αγρούς. Το πάθος για το παιχνίδι ήταν τόσο μεγάλο, ώστε οι νέοι παραμελούσαν τη δουλειά και τα μαθήματά-τους τόσο πολύ, ώστε πολλές φορές στον 14ον και 15ον αιώνα διατυπώθηκαν απαγορεύσεις από το δήμαρχο του Λονδίνου και από Άγγλους και Σκώτους βασιλείς για το «άχρηστο» σπορ του ποδοσφαίρου. Η εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην Αγγλία και τη Σκωτία δεν μπορούσε, βέβαια, να ανακοπεί καθόλου με τον τρόπο αυτό, όπως φαίνεται στο επόμενο κεφάλαιο.

Εξέλιξη στο 19ον αιώναΕξέλιξη στο 19ον αιώναΕνώ τα πρώτα ιστορικά βήματα και φάσεις της εξελίξεως του σύγχρονου ποδοσφαίρου έχουν

ιστορικά διασωθεί ελλιπώς κατά ένα μεγάλο μέρος, η «νεότερη εποχή του παιχνιδιού» μπορεί να περιγραφεί πραγματικά με μεγάλη ακρίβεια. Το «λίκνο» του σημερινού ποδόσφαιρου βρίσκεται στην Αγγλία. Στα γνωστά αγγλικά δημόσια σχολεία (public schools) αναπτύχθηκε μια σειρά από παιχνίδια, παρόμοια με το ποδόσφαιρο, που τέθηκαν στην υπηρεσία της παιδαγωγικής. Γνωστά ήταν τα σχολεία στο Eton, το Harrow, το Winchester και κυρίως το Rugby, όπου ο Δρ. Τόμας Άρνολντ δημιούργησε το 1846 τους πρώτους δεσμευτικούς κανόνες. Στο Rugby ήταν δυνατό ν' αντιμετωπιστεί ο αντίπαλος επιθετικά με σκληρό τρόπο και να μεταφερθεί η μπάλα στα χέρια. Αντίθετα, σε άλλα σχολεία επιτρεπόταν μόνο το σταμάτημα της μπάλας με το χέρι. Οι μέτρια ακόμα αναπτυγμένες

τεχνικές επιδεξιότητες το καθιστούσαν απαραίτητο. Μετά από μακροχρόνιες συζητήσεις και έντονες διαφωνίες 11 λέσχες και σχολεία του Λονδίνου ίδρυσαν την 26 Οκτωβρίου 1863 στη «Free Mason's Tovern» τη Football Association, την πρώτη ποδοσφαιρική ομοσπονδία του κόσμου. Την 8η Δεκεμβρίου 1863 ήρθαν σε οριστική ρήξη με τους αντιπροσώπους του Rugby, που ίδρυσαν μια δική τους ομοσπονδία. Απ' αυτήν τη στιγμή το άθλημα αναπτύχθηκε πραγματικά ραγδαία: το 1871 συναγωνίζονταν ήδη 50 λέσχες στην Αγγλία για το κύπελλο του πρωταθλήματος.

To 1872, στον πρώτο αγώνα εθνικών ομάδων, συναντήθηκαν η Αγγλία και η Σκωτία. Το 1882 ιδρύθηκε το «International Board» (διεθνές συνέδριο), που αποφασίζει ακόμα και σήμερα, σαν η ανώτερη θεσμική διαιτητική αρχή για όλα τ' αμφισβητούμενα προβλήματα. Το 1885 νομιμοποιήθηκε ήδη στην Αγγλία το επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Το 1889 ιδρύθηκαν στην Ολλανδία και τη Δανία οι πρώτες εθνικές ομοσπονδίες έξω από τη Βρετανία, αφού δημιουργήθηκαν ήδη το 1873 η σκωτική, το 1875 η ουαλική και το 1880 η ιρλανδική ομοσπονδία. Στις 28 Ιανουαρίου 1900 ιδρύθηκε η γερμανική ποδοσφαιρική ομοσπονδία. Το 1904 στο Παρίσι 7 χώρες ενώθηκαν και δημιούργησαν τη «Fe-deration International De Football Association» (FIFA). To 1930 διεξάχθηκε στην Ουρουγουάη το πρώτο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα. Η ΕΠΟ ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1926.

Εξέλιξη του ποδοσφαίρου στην ΕλλάδαΕξέλιξη του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα

Η εθνική-μας ομάδα, που αγωνίστηκε, για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, στους τελικούς του Κυπέλλου Εθνών Ευρώπης (Ιταλία, καλοκαίρι του 1980).

Με κάποια καθυστέρηση έφτασε το ποδόσφαιρο στην ηπειρωτική Ευρώπη και συνεπώς και στην Ελλάδα. Οι πρώτες προσπάθειες για την εισαγωγή του ποδοσφαίρου στη χώρα μας έγιναν το 1895, ένα χρόνο πριν από την πρώτη Ολυμπιάδα της σύγχρονης εποχής. Κάποιος ομογενής, ο Ανδρέας Βλαστός, έκανε επίσημη μετάφραση από την αγγλική γλώσσα των κανόνων του "ποδοσφαίρου. Τρία χρόνια αργότερα (1899), ο τότε υπουργός Οικονομικών Μιλτιάδης Νεγρεπόντης, προώθησε το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα. Ο Όμιλος Φιλόμουσων Ηρακλής δημιούργησε το 1899 την πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα σ' ελληνικό έδαφος (Θεσσαλονίκη), η οποία στον παρθενικό της αγώνα έχασε με 17-0 από ομάδα Άγγλων ναυτικών. Ωστόσο, νωρίτερα είχε ιδρυθεί στην Κωνσταντινούπολη (1888) η πρόδρομος της ΑΕΚ, «Πέρα Κλούμπ». Ας δούμε πότε ιδρύθη-καν οι σπουδαιότερες σήμερα ελληνικές ομάδες: Απόλλων (1891,' Σμύρνη), Άρης Θεσσαλονίκης (1914), ΠΑΣ Γιάννινα (1966), Δόξα Δράμας (1918), Εθνικός Πειραιώς (1925), Ηρακλής (1908), Καβάλα (1965), ΑΕΚ (1924, η «Πέρα Κλούμπ» 1888), Καστοριά (1962)', Κόρινθος (1963), Λάρισα (1964), Ολυμπιακός (1925), ΟΦΗ (1925), Παναθηναϊκός (1924, ο Πανελλήνιος από τον οποίο προήλθε 1908), Πανιώνιος (1890, Μικρά Ασία), Πανσερραικός (1964), Ρόδος (1968), Διαγόρας (1905), Παναχαϊκή (1926), Ατρόμητος Αθηνών (19-18), Άρης Αθηνών (1911). Ο Εθνικός Γ.Σ. αγωνίστηκε το 1906, σ' επίσημο ματς, για πρώτη φορά μ' ενδεκάδα. Το 1923 δημιουργήθηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδος (ΕΠΣΕ), η οποία αναγνωρίστηκε από το κράτος κι έγινε τον ίδιο χρόνο μέλος της FIFA. Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) ιδρύθηκε το 1926. Η Εθνική ομάδα έδωσε τον πρώτο της αγώνα (φιλικό) το 1929 στην Αθήνα κι έχασε από την Β' Ιταλίας με 4-1. Η πρώτη διοργάνωση του πρωταθλήματος Ελλάδος έγινε τη σαιζόν 1927-28 (πρωταθλητής ο Άρης) και του Κυπέλλου το 1932

(κυπελλούχος η ΑΕΚ). Από την αγωνιστική περίοδο 1959-60 θεσπίστηκε το πρωτάθλημα Α' Εθνικής Κατηγορίας, ενώ από τη σαιζόν 1979-80 μέχρι σήμερα διοργανώνεται το επαγγελματικό πρωτάθλημα. Την ευθύνη διοργανώσεως του επαγγελματικού πρωταθλήματος έχει η Ένωση Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιριών (ΕΠΑΕ). Η ΕΠΟ διατήρησε την ευθύνη των εθνικών ομάδων, καθώς και των διοργανώσεων Β' Εθνικής και Α' Εθνικής Ερασιτεχνικής Κατηγορίας.

Το πρωτάθλημα ΕλλάδοςΤο πρωτάθλημα Ελλάδος

Την αγωνιστική περίοδο 1927-28 έγινε το πρώτο πρωτάθλημα Ελλάδος, με συμμετοχή των πρωταθλητριών ομάδων της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Ο θεσμός τροποποιήθηκε από την σαιζόν 1930-31. Στην τελική φάση του Πανελλήνιου πρωταθλήματος μετείχαν επτά ομάδες, από την Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη. Το σύστημα αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1939-40. Σημειώνεται ότι λόγω οικονομικών δυσχερειών, δεν έγινε πρωτάθλημα το 1929 και το 1935. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σταμάτησε κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα. Το πρωτάθλημα ξανάρχισε την περίοδο 1946-47, με συμμετοχή τριών ή και περισσότερων ομάδων, ακόμα και επαρχιακών, σε μία προσπάθεια διευρύνσεως του θεσμού.

Δεν έγινε πρωτάθλημα το 1950 και το 1952. Η Α' Εθνική Κατηγορία δημιουργήθηκε το 1959-60 (με 16 ή 18 ομάδες) και από το 1979-80 θεσπίστηκε το επαγγελματικό πρωτάθλημα.

Οι πρωταθλητές ΕλλάδοςΟι πρωταθλητές Ελλάδος

Πανελλήνιο πρωτάθλημα1923: Πειραϊκός1928: Άρης

1930:Παναθηναϊκό

ς1931: Ολυμπιακός1932: Άρης1933: Ολυμπιακός1934: Ολυμπιακός1936: Ολυμπιακός1937: Ολυμπιακός1938: Ολυμπιακός1939: ΑΕΚ1940: ΑΕΚ1946: Άρης1947: Ολυμπιακός1948: Ολυμπιακός


ς1951: Ολυμπιακός


ς1954: Ολυμπιακός1955: Ολυμπιακός1956: Ολυμπιακός1957: Ολυμπιακός1958: Ολυμπιακός1959: Ολυμπιακός

Α' Εθνική

1960Παναθηναϊκό

ς


ς


ς1963 ΑΕΚ1964 Παναθηναϊκό

ς


ς1966 Ολυμπιακός1967 Ολυμπιακός1968 ΑΕΚ


ς


ς1971 ΑΕΚ


ς1973 Ολυμπιακός1974 Ολυμπιακός1975 Ολυμπιακός1976 ΠΑΟΚ


ς1978 ΑΕΚ1979 ΑΕΚ

Επαγγελματικό1980: Ολυμπιακός1981: Ολυμπιακός1982: Ολυμπιακός1983: Ολυμπιακός


ς1985: ΠΑΟΚ


ς1987: Ολυμπιακός1988: Λάρισα1989: ΑΕΚ


ς


ς1992: ΑΕΚ1993: ΑΕΚ1994: ΑΕΚ


ς


ς1997: Ολυμπιακός

Αθλητικός εξοπλισμόςΑθλητικός εξοπλισμόςΌποιος θέλει να παίζει ποδόσφαιρο αντιμετωπίζοντας -το σαν ένα αγωνιστικό άθλημα, πρέπει να

έχει ορισμένες ελάχιστες απαιτήσεις, όσον αφορά τον αθλητικό-του εξοπλισμό.Ο βασικός αθλητικός εξοπλισμός μπορεί ν' αποκτηθεί με μικρή δαπάνη. Για ένα πλήρη εξοπλισμό

με φόρμα προπονήσεως και αθλητική τσάντα η δαπάνη είναι κάπως μεγαλύτερη.Ποδοσφαιρικά παπούτσιαΤα παπούτσια με σόλα από ελαστικό προφίλ είναι τα παπούτσια για όλες τις περιπτώσεις.

Στα παπούτσια με βιδωτές τάπες μπορεί κανείς, ανάλογα με τις καιρικές και εδαφικές συνθήκες, να βιδώσει τάπες από ελαστικό (σκληρό γήπεδο), από δέρμα (χιόνι και πάγος), από πλαστικό ή αλουμίνιο (χόρτο).

Φανέλα και παντελονάκιΗ σπορ ενδυμασία πρέπει να προσφέρει αρκετή ελευθερία κινήσεων και ν' απορροφά τον ιδρώ-

τα. Όταν ο καιρός δεν είναι τόσο ζεστός, προτιμούνται βαμβακερές φανέλες με μακριά μανίκια. Τα σπορ παντελονάκια πρέπει να είναι κομμένα αρκετά φαρδιά. Σήμερα, μπορεί κανείς να τ' αγοράσει μ' ένα πολύ πρακτικό εσωτερικό σλίπ, που είναι ενσωματωμένο επάνω τους.

Προστατευτικός εξοπλισμός

Το ποδόσφαιρο είναι ένα σκληρό άθλημα κατά το οποίο οι μικροί τραυματισμοί δύσκολα μπορούν ν' αποφευχθούν χωρίς προστατευτική ενδυμασία. Απαραίτητες πρέπει να θεωρούνται οι περικνημί-δες, που υπάρχουν στην αγορά σε διαφορετικά είδη. Έχουν αποδειχθεί σαν πολύ πρακτικά τα προ-στατευτικά καλύμματα από ελαφρύ πλαστικό. Μια εταιρεία προσφέρει τελευταία ένα συνδυασμένο προστατευτικό κάλυμμα για το περικνήμιο και τον αστράγαλο, που στερεώνεται θαυμάσια. Οι παίχτες, που κινδυνεύουν να τραυματιστούν περισσότερο, θα πρέπει να προστατεύουν τουςαστραγάλους και τα γόνατά-τους προληπτικά με ελαστικούς επιδέσμους ή ελαστικές κάλτσες με τη μορφή επιδέσμων. Όλο και περισσότερο καθιερώνεται στις ανώτερες κατηγορίες ο λεγόμενος ανασπαστήρας (σπασουάρ) για την προστασία των γεννητικών οργάνων.

Αθλητική επίδοσηΑθλητική επίδοσηΤο αθλητικό παιχνίδι, που ονομάζεται ποδόσφαιρο, μπορεί να παιχτεί εντελώς ανενόχλητα, χωρίς

φιλοδοξίες επιδόσεων- μπορεί, όμως, και να παιχτεί με το μεγαλύτερο ζήλο, σαν σπορ επιδόσεων ή πολύ υψηλών επιδόσεων, όπως συμβαίνει με τους ερασιτέχνες των ανώτερων κατηγοριών και, πολύ περισσότερο, με τους επαγγελματίες. Μεταξύ αυτών των δύο άκρων υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες βαθμίδες με πολύ διαφορετικές απαιτήσεις αποδόσεως.

Πάντοτε, όμως, η επίδοση στο ποδόσφαιρο βασίζεται σε τρεις βασικούς παράγοντες:■ Τεχνική■ Φυσική κατάσταση■ ΤακτικήΟι παίχτες, που έχουν μεγάλες απαιτήσεις από την αποδοτικότητά-τους και από το παιχνίδι-τους,

πρέπει, βασικά, να μοχθήσουν, για να βελτιώσουν αυτούς τους τρεις παράγοντες των αθλητικών-τους

δυνατοτήτων. Κοντά στο ταλέντο με τη συνηθισμένη έννοια, δηλαδή με την έννοια του τεχνικά προικισμένου, πρέπει να υπάρχει μία ετοιμότητα αποδόσεως ως προς το άθλημα. Πέρα από την «αίσθηση» της μπάλας, τις ιδέες και την εποπτεία του παιχνιδιού, ο επιτυχημένος ποδοσφαιριστής χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες ιδιότητες του:

■ Δύναμη θελήσεως■ Θάρρος■ Επιμονή■ Αντοχή■ Αγωνιστικό πνεύμα■ Αθλητικός τρόπος ζωής.Μόνον όποιος χαρακτηρίζεται απ' αυτές τις ιδιότητες, θα είναι κατάλληλος για σπορ επιδόσεων

"με πολύ μεγάλες απαιτήσεις. Το πόσο μεγάλες είναι οι απαιτήσεις ως προς τη φυσική κατάσταση στο επαγγελματικό γερμανικό ποδόσφαιρο για τους παίχτες, δείχνει ο παρακάτω πίνακας:

Η επίδοση παιχτών της ομοσπονδιακής ενώσεως

Τρέξιμο, πήδημα, Αμυντικός Παίχτης Λίμπερο Κυνηγός Μέση

εκκίνηση παίχτης κέντρου τιμήΠερπάτημα 1636 m 2021 m 1689 m 1795 m 1421 mΤροχάδην 2960 m 3010 m 2801 m 3054 m 2521 mΜεσαίο τρέξιμο 843 m 512 m 639 m 452 m 568 mΓρήγορο τρέξιμο 317 m 418 m 175 m 208 m 219 mΜέγιστο τρέξιμο 100 m 166 m 163 m 177 m 143 mΣυνολικό τρέξιμο/m 5856 m 6127 m 3778 m 5742 m 4466 mΠήδημα 8 φορές 3 φορές 4 φορές 6 φορές 5 φορέςΕκκίνηση 27 φορές 28 φορές 14 φορές 77 φορές 36 φορέςΣταμάτημα απόμέγιστο τρέξιμο

μη καταχωρημένο

Η τεχνική του ποδοσφαίρου, σαν ο πρώτος και σημαντικότερος παράγοντας που αφορά την απόδοση στον αγώνα, είναι κάτι πολύ περισσότερο από μία αίσθηση ακροβατικών ικανοτήτων με την μπάλα. Η τεχνική είναι ατομική και ομαδική. Η τελευταία επιτρέπει να επιτευχθούν οι στόχοι μιας ομάδας, με την προϋπόθεση, ότι θα εκφραστεί με απλές (λιτές) προσπάθειες των παιχτών της. Εδώ, παρουσιάζονται στους παίχτες πολυσύνθετες τεχνικές απαιτήσεις. Αντίθετα προς έναν ταχυδακτυλουργό, ο οποίος μπορεί να συγκεντρωθεί ολοκληρωτικά στην μπάλα-του, ο ποδοσφαιριστής πρέπει με την επιδέξια τεχνική-του, ενώ δέχεται ή μεταβιβάζει την μπάλα, να φυλά-γεται από την επίθεση ενός αντιπάλου και ταυτόχρονα ν' αναζητά με τα μάτια τις καλύτερες δυνατό-τητες μεταβιβάσεως της μπάλας. Στο σύγχρονο παιχνίδι, οι τεχνικές επιδεξιότητες πρέπει ν' αποδει-κνύονται σε γρήγορο και πάρα πολύ γρήγορο ρυθμό παιχνιδιού. Ο διπλανός πίνακας είναι αποτέ-λεσμα μιας σειράς παρατηρήσεων, πού έγιναν από φοιτητές Φυσικής Αγωγής του Πολυτεχνείου του Μονάχου σε παιχνίδια. Δείχνει, με ποια συχνότητα εφαρμόζονται οι διάφορες τεχνικές από παίχτες του κέντρου της πρώτης γερμανικής εθνικής κατηγορίας. Από το μεγάλο αριθμό τεχνικών ενεργειών, όμως, δεν επιτρέπεται να δίνει κανείς υπερβολική σημασία στην τεχνική της μπάλας για κάθε παίχτη σ' ένα παιχνίδι. Η τεχνική δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός, αλλά είναι, όπως και η φυσική κατάσταση και η τακτική, ένα μέσο, που πρέπει να χειρίζεται ο παίχτης ανάλογα με την κατάσταση του παιχνιδιού. Είναι εκπληκτικό το ότι ακόμα και κορυφαίοι παίχτες της εθνικής κατηγορίας δεν κρατούν στην κατοχή-τους την μπάλα πολύ περισσότερο από τρία λεπτά σ' ένα παιχνίδι. Αντίθετα, βρίσκονται σε κίνηση 87 λεπτά, για να προσφέρουν περισσότερες λύσεις στους κατόχους της μπάλας, συμπαίχτες-τους, ή για ν' αποσπάσουν και πάλι την μπάλα από τον αντίπαλο.

Συχνότητα εφαρμογής διάφορων τεχνικώνΛήψη κοντινών μεταβιβάσεων(πάσες) 38 φορέςΛήψη μακρινών μεταβιβάσεων 9 φορέςΔιπλή μεταβίβαση (1-2) 10 φορέςΜεταβίβαση από 1 -15 m 38 φορέςΜεταβίβαση από 15-30 m 15 φορέςΜεταβίβαση πάνω από 30 m 2 φορέςΝτρίπλα (με αντίπαλο) 9 φορέςΣουτ στη μεγάλη περιοχή 2 φορέςΣουτ από μακρινή απόσταση 2 φορέςΣέντρα από δεξιά / αριστερά 4 φορέςΚεφαλιά 1 φοράΚόρνερ 1 φοράΒασική προβολή (τάκλινγκ) 7 φορέςΠροβολή με χτύπημα (απόκρουση) 1 φοράΠροβολή με τζαρτζάρισμα 1 φοράΠροβολή μετά από αναμονή 6 φορέςΠροβολή με ανοιχτά πόδια 3 φορέςΠροβολή με πτώση (ολίσθηση) 1 φοράΣύντομο ξεμαρκάρισμα 14 φορέςΞεμαρκάρισμα για παράλληλο παιχνίδι 40 φορές

Ξεμαρκάρισμα για μακρινό (επιθετικό) παιχνίδι 13 φορέςΜεταφορά της μπάλας 211 mΠαρακολούθηση αντιπάλου 275 m

— Μέσες τιμές από 4 παιχνίδια εθνικής κατηγορίας για παίχτες του κέντρου.

ΤεχνικήΤεχνικήΤεχνική των κινήσεωνΗ τεχνική και ο έλεγχος των κινήσεων του σώματος σ' όλες τις δυνατές καταστάσεις παιχνιδιού

είναι βασικό στοιχείο ενός κατάλληλα προσαρμοσμένου στο παιχνίδι χειρισμού της μπάλας. Ο παίχτης πρέπει να μπορεί να τρέχει προς τα εμπρός, προς τα πίσω και προς το πλάι, να ξεκινάει γρήγορα και να σπριντάρει (να τρέχει πολύ γρήγορα σε μικρές αποστάσεις). Πρέπει να μπορεί να πηδάει προς την μπάλα και να χρησιμοποιεί όλο τό σώμα με δύναμη για την κεφαλιά. Στη ντρίπλα και το τάκλινγκ (προβολή) πρέπει να μπορεί να στρέφεται και ν' αλλάζει κατεύθυνση, να σταματάει απότομα και να ξεκινάει σε συνεχή εναλλαγή· τελικά, μιά προχωρημένη τεχνική στις πτώσεις προ-φυλάσσει από μερικούς τραυματισμούς μετά από σκληρές μονομαχίες.

Τεχνική της μπάλαςΜόνον οι παίχτες που μπορούν να καθοδηγούν το σώμα-τους με τον τρόπο που περιγράψαμε

παραπάνω, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την «αίσθηση» της μπάλας με αποφασιστικό τρόπο στο παιχνίδι, με την έννοια μιας καλής τεχνικής της μπάλας. Διαχωρίζουμε τα εξής τεχνικά στοιχεία στο παιχνίδι με την μπάλα:

■ Το σταμάτημα της μπάλας, που σήμερα χαρακτηρίζεται ορθότερα σαν «κοντρολάρισμα».■ Η προώθηση και ο έλεγχος της μπάλας.■ Η ντρίπλα με την μπάλα.■ Η αφαίρεση της μπάλας, που στη «γλώσσα» του ποδοσφαίρου λέγεται και τάκλινγκ.

Χτύπημα με το κουτουπιέΧτύπημα με το κουτουπιέ

Τεχνική: Πόδι που στέκεται: Το βάρος κατανέμεται στις αρθρώσεις του αστράγαλου και το γόνα-το είναι ελαφρά λυγισμένο. Πόδι που χτυπάει: ωθείται στις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατου κατευθείαν σαν ένα μαστίγιο από πίσω προς τα εμπρός. Άκρο πόδι που στέκεται: τη στιγμή τους χτυ-πήματος απέχει ένα διάστημα που αντιστοιχεί με 30, περίπου, εκατ. Άκρο πόδι που χτυπάει: είναι τε-ντωμένο στον αστράγαλο και μένει ακίνητο. Επιφάνεια χτυπήματος: χρησιμοποιείται το «κουτουπιέ» του ποδιού.

Ατομική προπόνηση1. Κλωτσήστε την μπάλα, που κρατάτε στο χέρι, με τεντωμένο το άκρο πόδι και λυγισμένο το γό-

νατο, και πιάστε-την πάλι — κάνετε το ίδιο πάνω από ένα σχοινί, ένα κοντάρι, κλπ.2. Χτυπάτε την μπάλα με το πόδι πάνω σ' έναν τοίχο από απόσταση 3-4 m, κατόπιν από 6-8 m.

Χτυπάτε την μπάλα, χωρίς να σταματάτε.Προπόνηση με συμπαίχτη1. Αγώνας του τερματοφύλακα: Κάθε παίχτης υπερασπίζεται ένα τέρμα (απόσταση 8-10 m).

Δυνατά σουτ με το «κουτουπιέ», ρίχνοντας την μπάλα με το χέρι στο ύψος των γονάτων.2. Ποδοσφαιρικό τένις: Μεταβιβάζετε με το πόδι την μπάλα στο συμπαίχτη-σας μισουψωμένη —

κάνετε το ίδιο ακόμα πάνω από ένα σχοινί, ένα θάμνο ή κάτι παρόμοιο, μεταβάλλετε την απόστασή-σας.

Ομαδική προπόνηση1. Μεταβίβαση της μπάλας με δύο ομάδες: Σ' ένα μακρύ, στενό γήπεδο (περίπου 40 χ 100 m) η

μπάλα χτυπιέται όσο το δυνατόν πιο μακριά και ψηλά, με το χέρι, προς τον αντίπαλο. Αυτός την επαναφέρει με το πόδι κατευθείαν εκεί που τον βρήκε.

2. Χαντ-μπολ και ποδόσφαιρο με δύο ομάδες σε δύο τέρματα (βλ. σελ. 79).Συνηθισμένα λάθη: Όταν η κατεύθυνση της φόρας του παίχτη, της κινήσεώς-του για το χτύπημα

ή το πόδι που στέκεται δεν δείχνουν προς το στόχο · Όταν το μετατάρσιο είναι λυγισμένο · Όταν το μετατάρσιο δεν είναι σταθερό · Όταν το πόδι που στέκεται είναι μακριά από την μπάλα · Όταν το πόδι που χτυπάει είναι πολύ λίγο λυγισμένο στο γόνατο · Όταν το πάνω μέρος του σώματος δεν είναι πάνω από την μπάλα.

Το χτύπημα με το «κουτουπιέ» μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο παιχνίδι ιδιαίτερα. Μ' αυτό μπορούν να δοθούν μικρές και μεγάλες, χαμηλές και ψηλές, μαλακές και δυνατές πάσες. Αυτός ο τρόπος χτυπήματος είναι ιδιαίτερα κατάλληλος για σουτ, λόγω της σφοδρότητας, που επιτυγχάνεται μ' όλο το μετατάρσιο. Παρ' όλο που η εξέλιξη της κινήσεως του χτυπήματος με το «κουτουπιέ» είναι αρκετά απλή, πρέπει ν' ασκείται ιδιαίτερα συχνά στην προπόνηση, λόγω της μεγάλης-του σημασίας από τη μία, καθώς και της μικρής επιφάνειας του ποδιού, που χτυπάει από την άλλη. Το χτύπημα με το «κουτουπιέ» πρέπει να εκτελείται με μεγάλη ακρίβεια, αν θέλουμε να πετυχαίνει η μπάλα το στόχο της. Αυτό είναι δυνατό μόνο με συνεχή εξάσκηση. Ή μεταβίβαση και η αρχική θέση πριν από το σουτ

πρέπει να ποικίλλουν ως εξής:■ Χαμηλή μεταβίβαση προς τα εμπρός.■ Υψηλή μεταβίβαση προς τα εμπρός.■ Χαμηλή και ψηλή μεταβίβαση προς τα δεξιά και τ' αριστερά εναλλάξ.■ Μεταβίβαση προς τα πίσω.■ Χτύπημα με το «κουτουπιέ» μετά από έλεγχο και μεταφορά της μπάλας.■ Χτύπημα με το «κουτουπιέ» με στροφή μετά από ντρίπλα.Το σουτ με το «κουτουπιέ» πρέπει ακόμα να εξασκηθεί και με την πίεση υποτιθέμενου αντιπάλου.

Εδώ, ο αντίπαλος πρέπει αρχικά να επέμβει προσποιητά, αργότερα πρέπει να επέμβει, όπως γίνεται στο πραγματικό παιχνίδι.

Σουτ με στροφή του ισχίου

Τεχνική: Πόδι που χτυπάει: ταλαντεύεται από την άρθρωση του ισχίου (χτύπημα με στροφή του ισχίου) σε μία οριζόντια ημικυκλική ωστική κίνηση ενάντια στην μπάλα. Πόδι που στέκεται: στρέφεται προς την κατεύθυνση του χτυπήματος λόγω της ωστικής κινήσεως του ποδιού που σουτάρει. Άκρο πόδι που χτυπάει και επιφάνεια χτυπήματος: ισχύει Ότι και στο χτύπημα με το «κουτουπιέ». Πάνω μέρος του σώματος: γέρνει εξισορροπώντας προς το πλάι, σχεδόν, ως την οριζόντια θέση.

Ατομική προπόνηση1. Κάντε διάταση και δυνάμωμα ί των μυϊκών ομάδων του κορμού με ταλαντεύσεις του ποδιού

πάνω από μία καρέκλα.2. Παίζετε την μπάλα με το δεξιό και τ' αριστερό πόδι εναλλάξ, μπροστά από το σώμα, κάθε φο-

ρά 2-3 m προς τα δεξιά και τ' αριστερά.Προπόνηση με συμπαίχτη1. Μεταβίβαση πάνω από 30-40 m σουτάροντας με στροφή των ισχίων πρώτα ρίχνετε την μπά-

λα με το χέρι ψηλά, μετά μεταβιβάζετε άμεσα προς διάφορες κατευθύνσεις, χωρίς να την πιάνετε.2. Αγώνας σουτ: ο σύντροφος Α, που είναι στο τέρμα, πετάει την μπάλα ψηλά προς το

σύντροφό-του Β, που απέχει περίπου 11m απ' αυτόν, αυτός σουτάρει κατευθείαν με στροφή του ισχίου· μετά από 5 φορές κάντε αλλαγή θέσεων.

Ομαδική προπόνηση1. 4 παίχτες - 1 μπάλα: ο Α ρίχνει την μπάλα ή σεντράρει από απόσταση 10-30 m από τη μιά

πλευρά. Ο Β σουτάρει με στροφή του ισχίου, ο Γ είναι τερματοφύλακας. Ο Δ μαζεύει την μπάλα. Μετά από κάθε χτύπημα γίνεται αλλαγή θέσεων από τον Α στο Β, κλπ.

2. 5 παίχτες - 1 μπάλα, οργάνωση όπως στην πρώτη περίπτωση.Συνηθισμένα λάθη: Όταν το πάνω μέρος του σώματος δεν γέρνει αρκετά προς το πλάι · Όταν η

ωστική κίνηση από το ισχίο γίνεται πολύ αργά και όχι αρκετά ψηλά · Όταν το μετατάρσιο είναι λυγισμένο · Όταν το μετατάρσιο δεν είναι σταθερό · Όταν είναι ελλιπής η κινητικότητα στην άρθρωση του ισχίου.

Χτύπημα με την «καμάρα»Χτύπημα με την «καμάρα»

Τεχνική: Πόδι που χτυπάει: είναι γυρισμένο προς τα έξω στην άρθρωση του ισχίου, λυγισμένο στο γόνατο και τον αστράγαλο. Πόδι που στέκεται: η μύτη του ποδιού έχει την κατεύθυνση της μεταβιβάσεως, είναι λυγισμένο στο γόνατο και στον αστράγαλο. Άκρο πόδι που χτυπάει: δείχνει με την εσωτερική-του πλευρά προς την κατεύθυνση της μεταβιβάσεως, η μύτη του ποδιού είναι ανασηκωμένη, το άκρο πόδι είναι σταθερό στον αστράγαλο. Επιφάνεια χτυπήματος: το εσωτερικό μέρος του ποδιού από τη βάση των δακτύλων μέχρι τον αστράγαλο.

Ατομική προπόνηση1. Εξάσκηση με την μπάλα σ' ένα« τοίχο χτυπώντας πότε με το ένα πόδι και πότε με το άλλο.2. Εύστοχα χτυπήματα πέναλτι-εδώ, καθορίστε κάθε φορά με ακρίβεια το σημείο του στόχου σε

απόσταση 20-30 cm από τα γκολ-ποστ (δοκάρια).Προπόνηση με συμπαίχτη1. Ποδοσφαιρικό τένις πάνω από ένα σχοινί, ένα θάμνο, κλπ.2. Ασκήσεις συνδυασμών (βλ. σελ. 38): εδώ, αυξάνετε κάθε φορά τις αποστάσεις και την ταχύ-

τητα- αρχικά με τροφοδότηση από συμπαίχτη, αργότερα με μεταβίβαση σε συμπαίχτη.Ομαδική προπόνηση1. 3-6 παίχτες - πολλές μπάλες: οι παίχτες τρέχουν κυκλικά γύρω από ένα τέρμα σε απόσταση

10 m, περίπου, και μεταβιβάζουν έτσι τις μπάλες με την «καμάρα» του ποδιού- ο παίχτης που είναι στην καλύτερη θέση τοποθετημένος μπροστά από το τέρμα σουτάρει με την «καμάρα» του ποδιού την μπάλα.

2. «Το κοροΐδο»: 3 εναντίον 1, 4 εναντίον 2, 3 εναντίον 3 κλπ.: οι παίχτες, που έχουν την μπάλα, σχηματίζουν τρίγωνο, τετράγωνο ή κύκλο και μεταβιβάζουν την μπάλα ο ένας στον άλλο κατευθείαν με την «καμάρα» του ποδιού ξεγελώντας τους παίχτες, που βρίσκονται μέσα στο τρίγωνο.

Συνηθισμένα λάθη: Όταν το πόδι που παίζει είναι λίγο στραμμένο προς τα έξω · Όταν το άκρο πόδι δεν είναι ανασηκωμένο και το μετατάρσιο είναι χαλαρό · Όταν το γόνατο και το μετατάρσιο δεν

είναι σταθερά τη στιγμή του χτυπήματος · Όταν το άκρο πόδι που στέκεται δεν δείχνει προς την κατεύθυνση του παιχνιδιού.

Χτύπημα με την «καμάρα»

Το χτύπημα με την «καμάρα» του ποδιού είναι εκείνο το είδος του χτυπήματος, με το οποίο η μπάλα μπορεί να μεταβιβαστεί κατά τον ασφαλέστερο και ακριβέστερο τρόπο. Γι' αυτό, είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για τις άμεσες μεταβιβάσεις της μπάλας, για μεταβίβαση και σουτ ακριβείας από μεγάλη απόσταση. Μπαλιές, που πέφτουν από ψηλά, μπορούν να μεταβιβαστούν στη συνέχεια είτε χαμηλά, είτε ψηλά. Στην τελευταία περίπτωση χτυπάει κανείς την μπάλα τη στιγμή που αυτή αναπηδάει στο έδαφος.

Όταν η μπάλα χτυπηθεί όχι ακριβώς στο κέντρο, αλλά πλάγια, μπορεί να δοθεί φάλτσο — το λεγόμενο και εφφέ. Η τροχιά-της δεν είναι τότε ευθεία, αλλά λιγότερο ή περισσότερο καμπύλη. Με τέτοιες φαλτσαριστές μπαλιές οι μεταβιβάσεις μπορούν να γίνουν κατά κάποιο τρόπο γύρω από τον αντίπαλο, χωρίς αυτός να μπορεί να φτάσει την μπάλα. Τέτοιες φαλτσαριστές μπαλιές μπορούν να χτυπηθούν ακόμα και με το «εσωτερικό» και «εξωτερικό» μέρος του ποδιού. Οι μπαλιές αυτές είναι οι πιο εντυπωσιακές. Η τροχιά μπορεί να ποικίλλει ακόμα και ως προς το ύψος-της και να προσαρμόζεται, ανάλογα, στο παιχνίδι: χαμηλό παιχνίδι: το πόδι, που στέκεται, δίπλα στην μπάλα, το πάνω μέρος του σώματος πάνω από την μπάλα. Ψηλό παιχνίδι: το πόδι, που στέκεται, πίσω από τη μπάλα, το πάνω μέρος του σώματος λυγισμένο προς τα πίσω.

Στην παραπάνω σειρά φωτογραφιών ο παίχτης προσπαθεί να παίξει την μπάλα, όσο πιο χαμηλά γίνεται. Εδώ, πρέπει να προσέξει κανείς:

— Το πόδι που στέκεται είναι δίπλα στην μπάλα.— Το πάνω μέρος του σώματος βρίσκεται πάνω από την μπάλα.— Η μπάλα χτυπιέται στο κέντρο, ή μάλλον πάνω απ' αυτό.— Παρακολουθείται η μπάλα μετά το χτύπημα.Η τροχιά της μπάλας γίνεται αμέσως ψηλότερη, αν κάποιο από τα παραπάνω σημεία δεν

τηρηθεί.

Χτύπημα με εσωτερικό μετατάρσιοΧτύπημα με εσωτερικό μετατάρσιο

Τεχνική: Φόρα: καμπύλη, σε γωνία περίπου 45°. Πόδι που στέκεται: σε απόσταση 50, περίπου, εκατ. δίπλα από την μπάλα, έντονα λυγισμένο. Πόδι που χτυπάει: στραμμένο μέτρια προς τα έξω στις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατου. Άκρο πόδι που χτυπάει: η μύτη του ποδιού είναι μέτρια ανασηκωμένη (ενδιάμεση θέση μεταξύ χτυπήματος με το «κουτουπιέ» και χτυπήματος με την «καμάρα»). Επιφάνεια χτυπήματος: εσωτερική πλευρά του μετατάρσιου. Πάνω μέρος του σώματος: γέρνει κάπως προς το πλάι, πάνω από το πόδι που στέκεται.

Ατομική προπόνηση1. Ελεύθερα χτυπήματα με φάλτσο προς το τέρμα γύρω από ένα σημαιάκι.2. Χτυπείστε κόρνερ με φάλτσο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να σημειωθούν κατευθείαν γκολ.Προπόνηση με συμπαίχτη1.Α σαν ακραίος κυνηγός (εξτρέμ), Β σαν κεντρικός κυνηγός- ο Β μεταβιβάζει από τη μεσαία

γραμμή στον Α, αυτός μεταφέρει την μπάλα κατά μήκος της πλάγιας γραμμής και] σεντράρει από τη γραμμή του τέρματος προς το Β, που τρέχει και σουτάρει κατευθείαν.

2. Ο Α και ο Β ανταλλάσσουν μπαλιές με φάλτσο γύρω από ένα σημαιάκι σε απόσταση πάνω από 30 m περίπου: γίνεται χαμηλή και ψηλή μεταβίβαση εναλλάξ.

Ομαδική προπόνηση1. 3 παίχτες - 1 μπάλα: οι παίχτες τρέχουν πάνω σε μια νοητή κυκλική τροχιά διαμέτρου περίπου

30 m και σεντράρουν την μπάλα στον παίχτη, που τρέχει μπροστά-τους ή πίσω-τους.2. 4 παίχτες - 1 μπάλα, διάταξη ενός παραλληλογράμμου που έχει μήκος 5 και 25 m αντίστοιχα-

ο Α μεταβιβάζει γρήγορα και χαμηλά στο Β, που απέχει 5 m απ' αυτόν, εκείνος σεντράρει στον Γ, αυτός με κοντινή μεταβίβαση στον Δ- ο Δ σεντράρει στον Α κ.ο.κ.

Συνηθισμένα λάθη: Όταν η φόρα είναι ευθεία, με αποτέλεσμα η μπάλα να φεύγει προς το πλάι · Όταν το πόδι που στέκεται, βρίσκεται πολύ κοντά στη μπάλα · Όταν το πόδι που στέκεται βρίσκεται πολύ μακριά από την μπάλα · Όταν το πάνω μέρος του σώματος γέρνει έντονα προς τα πίσω με αποτέλεσμα, η δύναμη του σουτ να είναι μικρή · Όταν το πόδι που σουτάρει βρίσκεται στραμμένο προς τα έξω.

Χτύπημα με εξωτερικόΧτύπημα με εξωτερικό μετατάρσιομετατάρσιο

Τεχνική: Φόρα: ελαφρά καμπύλη (σε χτύπημα με το δεξιό πόδι από τα δεξιά). Πόδι που στέκεται: λυγισμένο δίπλα στην μπάλα και σε απόσταση 50 εκατ. περίπου. Πόδι που παίζει: είναι στραμμένο στις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατου. Επιφάνεια χτυπήματος: εξωτερική άκρη του μετατάρσιου από την πρώτη άρθρωση των δακτύλων μέχρι τον αστράγαλο. Πάνω μέρος του σώματος: μια ελαρά κλίση προς τα εμπρός, προς την πλευρά του ποδιού, που στέκεται.

Ατομική προπόνηση1. Από μια απόσταση 30 m γίνεται μεταφορά της μπάλας προς το τέρμα, στα 20 m, περίπου·

ακολουθεί σουτ με το εξωτερικό μετατάρσιο.2. Εξάσκηση στο χτύπημα της μπάλας με το εξωτερικό μετατάρσιο σ' έναν τοίχο με το δεξιό και τ'

αριστερό πόδι εναλλάξ.Προπόνηση με συμπαίχτη1. Συνδυασμοί ζιγκ-ζαγκ με ή χωρίς εναλλαγή θέσεων (βλ. σελ. 38) σε μικρή και μεγάλη

απόσταση .2. Οι δυο παίχτες είναι τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο στη μεσαία γραμμή, ο ένας

χτυπάει την μπάλα προς το τέρμα, τρέχουν και οι δυο προς την μπάλα, ο ταχύτερος γίνεται κυνηγός, ο άλλος γίνεται αμυντικός παίχτης. Ο κυνηγός καλύπτει την μπάλα με ολόκληρο το σώμα και σουτάρει με το εξωτερικό μετατάρσιο.

Ομαδική προπόνησηΌπως και στο χτύπημα με το εσωτερικό μετατάρσιο (βλ. σελ. 30).Συνηθισμένα λάθη: Όταν το άκρο πόδι που σουτάρει, δεν είναι αρκετά στραμμένο προς τα μέσα,

η επιφάνεια χτυπήματος είναι πολύ μικρή και το φάλτσο πολύ μεγάλο · Όταν η φόρα είναι ευθεία · Όταν το πάνω μέρος του σώματος γέρνει προς τα πίσω, από την άλλη πλευρά της μπάλας, έτσι η ορμή του χτυπήματος είναι μικρή.

Σημείωση:Το χτύπημα με το εξωτερικό μετατάρσιο είναι εκείνο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τον πιο

πολύπλευρο τρόπο. Λόγω της σχετικά μεγάλης επιφάνειας χτυπήματος μπορεί να επιτευχθεί με μεγάλη δύναμη καλή ακρίβεια. Γι' αυτό αφιερώστε πολύ χρόνο στην

εξάσκηση αυτής της τεχνικής. Στη σειρά αυτή των φωτογραφιών μπορεί κανείς ν' αναγνωρίσει πολύ καλά, πώς το άκρο πόδι, που χτυπάει, στρέφεται προς τα μέσα κατά το χτύπημα με το εξωτερικό μετατάρσιο. Όσο πιο μεγάλη είναι η καμπυλότητα της τροχιάς της φόρας του παίχτη, τόσο πιο έντονο θα είναι το φάλτσο του χτυπήματος.

ΚεφαλιάΚεφαλιά

Τεχνική: Πόδια: σε μικρή διάσταση ή σε θέση βηματισμού. Πάνω μέρος του σώματος: παίρνει φόρα από την υπερέκταση του κορμού προς τα πίσω και εκσφενδονίζεται προς την μπάλα. Το μυϊκό σύστημα του λαιμού και της πλάτης είναι τεντωμένο. Πηγούνι: χαμηλωμένο προς τα κάτω, προς το στήθος. Επιφάνεια χτυπήματος: όλη η επιφάνεια του μετώπου ή το πλάγιο μέρος του μετώπου (λόγω του κινδύνου τραυματισμού, που μπορεί να προκαλέσει η κεφαλιά. Σε καμιά περίπτωση δεν χρησιμοποιείται ο κρόταφος).

Ατομική προπόνηση1. Κράτημα της μπάλας στον αέρα με το κεφάλι: αρχικά σε στάση, μετά σε κίνηση προς τα

εμπρός.2. Εξάσκηση του παίχτη χτυπώντας την μπάλα με το κεφάλι εδώ κι εκεί· αρχικά σε στάση, μετά

τρέχοντας, κατόπιν με άλμα.Προπόνηση με συμπαίχτη1. Οι συμπαίχτες στέκονται σε μικρά τέρματα (από κοντάρια) ο ένας απέναντι από τον άλλο σε

απόσταση 5-10 m — γίνεται, δηλαδή, αγώνας επιτυχίας τερμάτων με κεφαλιές. Πετάτε οι ίδιοι την μπάλα ψηλά για κεφαλιά.

2. Ο παίχτης Α κρατάει την μπάλα ψηλά πάνω από το κεφάλι- ο Β , στέκεται κάτω από την μπάλα, πηδάει ψηλά, παίρνει φόρα με τεντωμένο το κορμί και χτυπάει κεφαλιά στη σταθεροποιημένη μπάλα.

Ομαδική προπόνηση1. Γίνεται προπόνηση με προσπάθεια επιτυχίας γκολ με κεφαλιά για οργάνωση βλ. σελ. 25.2. Χάντ-μπολ — παιχνίδι με κεφαλιές εναλλάξ (π.χ. 6 εναντίον 6 σε οροθετημένο γήπεδο με 2

μικρά τέρματα): η μπάλα που έρχεται, πιάνεται, ρίχνεται ψηλά και μεταβιβάζεται με κεφαλιά στον συμπαίχτη- αυτός πιάνει την μπάλα, τη ρίχνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να δώσει κεφαλιά, κ.ο.κ.

Συνηθισμένα λάθη: Όταν δεν γίνεται καμιά κίνηση φόρας από τη θέση υπερεκτάσεως του κορμού · Όταν στην κεφαλιά με πήδημα μετά από φόρα γίνεται αναπήδηση και των δύο ποδιών αντί του ενός · Όταν κατά την αναπήδηση οι μύες της πλάτης και του λαιμού δεν παίρνουν τη σωστή στάση κατά το χτύπημα.

Μια καλή τεχνική της κεφαλιάς είναι ιδιαίτερα σημαντική στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Ο αντίπαλος, που τις περισσότερες φορές μαρκάρει στενά και επιτίθεται ορμητικά, δεν επιτρέπει, συχνά, το κον-τρόλ της μπάλας, που έρχεται από ψηλά. Είναι σωστός ο παλιός βασικός κανόνας, που λέει: «Μην αφήνεις ποτέ την μπάλα να σκάει στο έδαφος». Αυτό ισχύει εξίσου για κυνηγούς και αμυντικούς. Σύμφωνα μ' αυτό, στη συνέχεια η μπάλα πρέπει να μεταβιβάζεται με το κεφάλι κατευθείαν το ταχύτερο δυνατό. Αυτός που πηδάει εδώ πρώτος και πιο ψηλά, έχει τις περισσότερες ελπίδες επιτυχίας. Εκτός από την άμεση κεφαλιά από τη στάση, με τρέξιμο και με πήδημα βλ. τη διπλανή σειρά εικόνων), -υπάρχουν και σαν παραλλαγές οι κεφαλιές με στροφή και οι κεφαλιές «ψαράκι». Εδώ κάνουν βουτιά, συχνά, οι παίχτες με πολύ θεαματικό τρόπο προς την μπάλα, που βρίσκεται σε μικρό ύψος. Πολλοί παίχτες έχουν αιφνιδιάσει συχνά, τους αντιπάλους τους μ' αυτήν την τεχνική και έχουν πετύχει μ' αυτόν τον τρόπο πολύ ωραία γκολ. Και με την προπόνηση στις κεφαλιές πρέπει ν' αρχίζει κανείς νωρίς. Για την πρόληψη βλαβών στο κεφάλι συνιστάται, τα παιδιά να εξασκούνται με πιο ελαφριές μπάλες.

Μέθοδοι εξασκήσεωςΜέθοδοι εξασκήσεως

Τα είδη χτυπημάτων της μπάλας, που παρουσιάστηκαν στις σελίδες 20 ως 37, μπορούν να διδαχθούν και να βελτιωθούν ακόμα και με γενικούς τρόπους ασκήσεων και συνδυασμών, εκτός από τις ειδικές μεθόδους εκγυμνάσεως, που αναφέρθηκαν.

Εδώ διδάσκεται, παράλληλα με την τεχνική, η βασικότερη συμπεριφορά τακτικής των κινήσεων στον ελεύθερο χώρο και της εναλλαγής θέσεων. Μετά από τη μεταβίβαση θα πρέπει να προσέχει ο παίχτης πάντοτε ν' αρχίζει γρήγορα να κινείται στον ελεύθερο χώρο.

Ζιγκ-ζαγκ με εναλλαγή θέσεων

Ο παίχτης Α μεταφέρει την μπάλα διαγώνια στο γήπεδο, ο παίχτης Β αλλάζει θέση προς την άλλη πλευρά, πίσω από την πλάτη του ΑοΑ μεταβιβάζει στον Β με στροφή κατά την προκαθορισμένη τεχνική, εκείνος παίρνει την μπάλα μετά από διαγώνιο τρέξιμο, κλπ. Αρχικά ασκείται κανείς στο αργό τρέξιμο παραλαμβάνοντας την μπάλα, αργότερα αυξάνεται η ταχύτητα και η μπάλα παίζεται άμεσα.

Προς τα εμπρός - προς τα πλάγιο με αλλαγή θέσεων

Ο Α έχει την μπάλα, ο Β τρέχει δίπλα του σε απόσταση 10 m, ο Β αρχίζει να τρέχει λοξά, εμπρός

από τον Α, εκείνος μεταβιβάζει την μπάλα προς τα εμπρός, στην τροχιά του Β' μετά τη μεταβίβαση ο Α ξεκινάει πίσω από την πλάτη του Β πλάγια, προς την άλλη πλευρά- ο Β μεταβιβάζει την μπάλα με στροφή προς τα εμπρός, στην τροχιά του Α.

Ο Α και ο Β βρίσκονται κατά μήκος του γηπέδου, ο ένας πίσω από τον άλλο. Ο παίχτης Α, που είναι πίσω, μεταβιβάζει την μπάλα στον Β προς τα εμπρός- αυτός δέχεται την μπάλα και περιμένει, πριν τη μεταβιβάσει, ωσότου ο Α τον προσπεράσει γρήγορα κάνοντας τόξο. Ο Α είναι τώρα προωθημένος παίχτης και δέχεται την μπάλα από τον Β.

Τριγωνικό παιχνίδι χωρίς εναλλαγή θέσεων

3 παίχτες τρέχουν σε σχηματισμό τριγώνου. Ο παίχτης που βρίσκε-αι πίσω, δίνει μακρινές πάσες προς την τροχιά του δεξιού και ου αριστερού προωθημένου παίκτη. Οι 2 αυτοί παίχτες αφήνουν την μπάλα ν' αναπηδήσει πλάγια <αι προς τα μέσα.

Τριγωνικό παιχνίδι με αλλαγή θέσεων

Βασική διάταξη: όπως και προηγουμένως. Μετά από μακρινή διαγώνια πάσα προς τα εμπρός, ο προωθημένος παίχτης γυρίζει την μπάλα προς τα πίσω, ενώ ο παίχτης που τροφοδοτείται, ξεκινάει προς την προωθημένη θέση. Και οι δυο εναλλάσσουν, λοιπόν, τις θέσεις-τους και τα καθήκοντά-τους. Στη συνέχεια, τροφοδοτείται ο επόμενος προωθημένος παίχτης.

Τριγωνική αλλαγή - προς τα εμπρός - προς τα πλάγια

Οι 3 παίχτες τρέχουν ο ένας δίπλα στον άλλο. Ο Α μεταβιβάζει την μπάλα προς τα εμπρός, ο Β ξεκινάει προς την μπάλα και μεταβιβάζει προς τα εμπρός, προς τον Γ, που ήδη είχε ξεκινήσει. Μετά από την επαφή με την μπάλα ο καθένας αλλάζει θέση πλάγια προς τα εμπρός.

Η μπάλα μεταβιβάζεται από τον μεσαίο παίχτη Α προς τα εμπρός, προς τον Β, που αλλάζει θέση προς τα πλάγια, εμπρός και μέσα, ο Α μετά τη μεταβίβαση αλλάζει αμέσως θέση προς τα έξω, ο Β παραλαμβάνει γρήγορα και μεταβιβάζει και πάλι προς τα εμπρός προς μια νοητή γραμμή προς τον Γ, κ.ο.κ.

Στοπάρισμα (κοντρόλ) της μπάλαςΣτοπάρισμα (κοντρόλ) της μπάλας

Η τεχνική του «στοπαρίσματος» (κοντρόλ), όπως εφαρμόστηκε στους αγώνες και διδάχτηκε στην προπόνηση, σήμερα έχει ελάχιστη μόνο σημασία. Παλιότερα, δηλαδή ακόμα και στη δεκαετία του '60, ίσχυε ο κανόνας «σταμάτα - βλέπε - δίνε». Σύμφωνα μ' αυτόν τον κανόνα, οι παίχτες τις περισσότερες φορές ακινητοποιούσαν σχεδόν την μπάλα που δέχονταν, πριν τη μεταβιβάσουν στους συμπαίχτες-τους. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο οι κεντρικοί κυνηγοί είναι, συνήθως, λιγότεροι από τους αντίπαλους αμυντικούς. Ο χώρος μπροστά από το τέρμα είναι πολύ περιορισμένος από την πολυπρόσωπη άμυνα και κάθε παίχτης «μαρκάρεται»' τις περισσότερες φορές στενά από έναν αντίπαλο. Αν σήμερα ένας παίχτης σταματούσε πρώτα την μπάλα σύμφωνα με τον παραπάνω κανόνα, θα ήταν την επόμενη στιγμή εύκολη «λεία» του αντιπάλου. Ο έμπειρος τεχνικά παίχτης παίρνει γι' αυτό αμέσως μαζί στην κίνησή-του την μπάλα που δέχεται και, αν είναι δυνατό, αρχίζει από πριν μία προσπάθεια να ξεγελάσει τον αντίπαλο. Γι' αυτό, το ονομάζει κανείς καλύτερα «λήψη και κοντρόλ της μπάλας» παρά «στοπάρισμα». Αν εξαιρέσει κανείς το χέρι, η μπάλα μπορεί, βασικά, να ληφθεί και να κοντρολαριστεί με όλα τα μέρη του σώματος:

'Ιδιαίτερα ξεχωρίζει κανείς τη λήψη και το κοντρόλ της μπάλας με:■ Το κεφάλι.■ Το στήθος.■ Την κοιλιά.■ Το μηρό και την κνήμη.■ Το «κουτουπιέ».■ Την εξωτερική πλευρά του άκρου ποδιού.■ Την «καμάρα».ΤεχνικήΗ τεχνική της λήψεως και του κοντρόλ της μπάλας είναι, βασικά, πάντα η ίδια. Το μέρος του

σώματος, που δέχεται την μπάλα, προβάλλεται προς αυτή. Τη στιγμή που η μπάλα το αγγίζει, υποχωρεί και κινείται προς τη νέα κατεύθυνση. Αυτή η ελαστική ενέργεια γίνεται πιο αποτελεσματική, αν το μυϊκό σύστημα τη στιγμή της λήψεως της μπάλας χαλαρώσει, όσο περισσότερο γίνεται. Γι' αυτό: παίρνετε την μπάλα χαλαρά κι όχι σπασμωδικά.

Η ίδια η κίνηση είναι, βασικά, πάντοτε ανάλογη στο αντίστοιχο είδος σουτ. Κατά τη λήψη της μπάλας με το στήθος διακρίνει κανείς δύο διαφορετικούς τρόπους:

■ Άλλοτε γέρνει το πάνω μέρος του σώματος τη στιγμή που αγγίζει την μπάλα προς. τα πίσω έτσι, ώστε αυτή παραμένει κοντά στο σώμα.

■ Αν πρέπει η μπάλα να κινηθεί μαζί με τον παίχτη προς τα εμπρός, το πάνω μέρος του σώμα-τος σκύβει τη στιγμή, που την αγγίζει, προς τα εμπρός έτσι ώστε η μπάλα να πέσει κατά μήκος του κορμού μπροστά στα πόδια και μ' αυτόν τον τρόπο να μπορεί αμέσως να ελεγχθεί.

Είδη προπονήσεωςΑτομική προπόνηση1. Ρίξτε την μπάλα με το χέρι ή με το πόδι ψηλά, σε ύψος τουλάχιστον 3 m, και οδηγείστε-την α-

κολούθως με το πόδι προς τα εμπρός. Εδώ, εφαρμόστε εκ περιτροπής όλες τις τεχνικές και συνδυάστε έγκαιρα το κοντρόλ της μπάλας με μία προσποίηση προς την αντίθετη κατεύθυνση.

2. Σουτάρετε την μπάλα με μεγάλη δύναμη από απόσταση 5-10 m προς έναν τοίχο και μετά την επιστροφή και αναπήδηση, οδηγείστε την μπάλα με το πόδι προς τα δεξιά, τ' αριστερά, προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.

3. Τρέξτε ζιγκ-ζαγκ (σλάλομ) μέσα από μια σειρά κοντάρια (τοποθετημένα σε απόσταση 10 m, περίπου, το ένα από το άλλο), ρίξτε την μπάλα από τη μέση, περίπου, της αποστάσεως μεταξύ δύο κονταριών προς τα εμπρός, κοντά στο επόμενο κοντάρι, ξεκινήστε κατόπιν και τη στιγμή, που αγγίζει η μπάλα το έδαφος, πάρτε-τη μαζί-σας γύρω από το κοντάρι με κατεύθυνση το επόμενο κοντάρι. Μετά από σύντομο κοντρόλ πιάστε την μπάλα πάλι και ρίξτε-την προς το επόμενο κοντάρι, κλπ.

Προπόνηση με συμπαίχτη1. Χρησιμοποιείστε όλες τις μεθόδους των συνδυασμών της σελ. 38 με συνειδητά δυνατή τροφο-

δότηση έτσι, ώστε η μπάλα να πρέπει να παραλαμβάνεται και να κοντρολάρεται πρώτα, προτού μεταβιβαστεί και πάλι.

2. Ο παίχτης Α τρέχει προς τα πίσω, ο παίχτης Β τρέχει προς την ίδια κατεύθυνση προς τα εμπρός, σε απόσταση, περίπου, 10 m: ο Α ρίχνει την μπάλα εναλλάξ προς τα δεξιά και τ' αριστερά του Β, εκείνος παίρνει την μπάλα μαζί στην κίνησή-του και μεταβιβάζει και πάλι προς τον Α. Το ρίξιμο της μπάλας από τον Α γίνεται ακόμα και με την τεχνική του πλάγιου χτυπήματος (αράουτ),

ώστε οι τροφοδοτήσεις να μοιάζουν ιδιαίτερα μ' εκείνες που γίνονται σ' έναν αγώνα. 3. Ο παίχτης Α είναι, περίπου, στο ύψος της γραμμής των 6 m (της μικρής περιοχής) μπροστά από το τέρμα, ο συμπαίχτης Β είναι τοποθετημένος, περίπου, 25 m από το τέρμα: ο Α δίνει μια δυνατή, χαμηλή ή ψηλή μπαλιά στον Β και αμέσως του επιτίθεται, ο Β παραλαμβάνει την μπάλα και προσπαθεί να περάσει τον παίχτη Α με ντρίπλα και να ολοκληρώσει την ενέργειά-του μ' ένα σουτ.

Ομαδική προπόνηση1. Μέχρι 10 παίχτες στέκονται στη σειρά σε απόσταση 20-40 m απέναντι από έναν παίχτη—

τροφοδότη: ο τροφοδότης ρίχνει ψηλές μπαλιές προς τον παίχτη, που ξεκινάει πρώτος προς αυτόν, εκείνος δέχεται την μπάλα και τη μεταφέρει προς τον τροφοδότη, για να τοποθετηθεί στη συνέχεια πίσω από τις πλάτες-του σε απόσταση 30 m. Ο τροφοδότης ασκεί στο μεταξύ τον επόμενο παίχτη, κ.ο.κ.

2. Οργάνωση όπως και στην προηγούμενη περίπτωση' η τροφοδότηση όμως γίνεται από τα δε-ξιά ή τ' αριστερά από τον παίχτη, που είναι τοποθετημένος στο πλάι.

Κοντρόλ της μπάλας με εσωτερικό μετατάρσιοΚοντρόλ της μπάλας με εσωτερικό μετατάρσιο

Με το εσωτερικό» κοντρολάρονται χαμηλές και ψηλές μπαλιές. Ο παίχτης μπορεί εδώ να πάρει μαζί την μπάλα στο τρέξιμο προς τα εμπρός ή αλλάζοντας κατεύθυνση σχηματίζοντας γωνία) προς τα δεξιά ή προς τ' αριστερά. Οι κυνηγοί δέχονται την μπάλα πολύ συχνά ακόμα και σε κίνηση στροφής μέχρι 180°.

Όταν ο αντίπαλος επιτίθεται στον παίχτη, που δέχεται την μπάλα, προηγείται πάντοτε της λήψεως της μπάλας μία προσποίηση του σώματος. Γι' αυτό, είναι αναγκαίος ένας συνδυασμός διπλού βηματισμού, που απαιτεί χρόνο και χώρο.

Κοντρόλ της μπάλας με εξωτερικό μετατάρσιοΚοντρόλ της μπάλας με εξωτερικό μετατάρσιο

Χαμηλές και ψηλές μπαλιές μπορούν ακόμα να κοντρολαριστούν με το εξωτερικό μέρος του ποδι-ού. Η τεχνική αυτή είναι ιδιαίτερα κατάλληλη, στην περίπτωση που ο αντίπαλος επιτίθεται σκληρά, γιατί τότε ολόκληρο το σώμα μπορεί να τοποθετηθεί μεταξύ μπάλας και επιτιθέμενου. Ωστόσο, ακόμα κι όταν εφαρμόζεται αυτή η τεχνική, πρέπει κανείς να προσπαθήσει ν' απομακρύνει προηγουμένως τον αντίπαλο με μια προσποίηση. Για τους κυνηγούς είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται το κοντρόλ της μπάλας με την εξωτερική πλευρά, γιατί τότε μπορεί να πραγματοποιηθεί σουτ ήδη μετά από το πρώτο βήμα.

Κοντρόλ της μπάλας με το στήθοςΚοντρόλ της μπάλας με το στήθος

Το πλατύ, ελαστικό στήθος είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για να κοντρολάρονται μπαλιές, που έρχο-νται από ψηλά. Βασικά, διακρίνονται δυο τεχνικές:

■ Το πάνω μέρος του σώματος γέρνει τη στιγμή, που αγγίζει την μπάλα, προς τα πίσω, η μπάλα «φορτώνεται» έτσι κατά κάποιον τρόπο πάνω στο στήθος και μένει κοντά στο σώμα.

■ Το πάνω μέρος του σώματος σκύβει προς τα εμπρός, πάνω από την μπάλα, έτσι, ώστε εκείνη πέφτει κατά μήκος του κορμού στο έδαφος και μπορεί να κοντρολαριστεί αμέσως με την κίνηση του τρεξίματος.

Κοντρόλ της μπάλας με το μηρόΚοντρόλ της μπάλας με το μηρό

Αν υπάρχει στη διάθεσή-σας αρκετός χώρος και χρόνος, μπορούν οι μπαλιές που φτάνουν από ψηλά να κοντρολαριστούν ακόμα και με το μηρό. Η μεγάλη επιφάνεια του μηρού, καθώς είναι επενδυμένη με δέσμη μυών, είναι — ιδιαίτερα μάλιστα για τεχνικά λιγότερο καλούς παίχτες — πολύ κατάλληλη για κοντρόλ της μπάλας. Εδώ είναι σημαντικό να τοποθετηθεί έγκαιρα ο μηρός μπροστά από την μπάλα που έρχεται- μόνο τότε μπορεί, αιωρούμενος χαλαρά προς τα πάνω και κάτω, να μετριάσει αρκετά την ορμή της μπάλας.

Τάκλινγκ (προβολή)Τάκλινγκ (προβολή)Με τον ίδιο τρόπο, που οι κυνηγοί έχουν μάθει ν' αντιμετωπίζουν τους αμυντικούς με έξυπνες

ντρίπλες, έτσι πρέπει και οι τελευταίοι να χρησιμοποιούν όλο και πιο αποτελεσματικές μεθόδους για ν' αποσπούν την μπάλα. Στο παγκόσμιο πρωτάθλημα 1954, όταν η Γερμανία το κατέκτησε για πρώτη φορά, οι Γερμανοί αμυντικοί παίχτες παρουσίασαν ένα συνεπές τάκλινγκ (προβολή) με πτώ-ση. Τότε ονόμασαν αυτήν την τεχνική, κάπως περιφρονητικά, το «δρεπάνι του Χέρμπεργκερ». Σή-μερα, η τεχνική αυτή ανήκει στο στάνταρ «ρεπερτόριο» κάθε καλού αμυντικού παίχτη. Λεπτομερειακά διακρίνονται τα . εξής 6 είδη τάκλινγκ:

■ Βασική προβολή.■ Προβολή με τζαρτζάρισμα.■ Προβολή με απόκρουση.■ Προβολή μετά από αναμονή.■ Προβολή με ανοιχτά πόδια.■ Προβολή με πτώση (ολίσθηση). Τα μεμονωμένα είδη προβολών διαφέρουν μεταξύ-τους

ανάλογα με την αρχική θέση, που έχουν ο κυνηγός και ο αμυντικός παίχτης (ο ένας ως προς τον άλλον). Κατά την προβολή με ανοιχτά πόδια και την προβολή με πτώση (ολίσθηση) επεμβαίνει ο αμυντικός παίχτης, παρ' όλο τον κίνδυνο να χάσει εντελώς την μπάλα, γιατί μετά από την επίθεση, στην περίπτωση που δεν πετύχει η προβολή, είναι πεσμένος στο έδαφος και δεν μπορεί πια να φτάσει τον κυνηγό, που βιάζεται ν' απομακρυνθεί με την μπάλα. Γι' αυτό, αυτά τα δυο είδη τεχνικής πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σπάνια.

Είδη προπονήσεωςΑτομική προπόνησηΤο τάκλινγκ μπορεί αναγκαστικά να εξασκηθεί μόνο μ' έναν συμπαίχτη, που ελέγχει την μπάλα.

Γι' αυτό, στην ατομική προπόνηση μόνο οι μύες των μηρών μπορούν να δυναμώσουν με γυμναστικές ασκήσεις — ιδιαίτερα το εσωτερικό μέρος του μηρού. Οι ασκήσεις εκτινάξεως των ποδιών σε διάστα-ση χωρίς ή και με μπάλα είναι ιδιαίτερα κατάλληλες. Για το τάκλινγκ με πτώση θα πρέπει οι κινήσεις αυτές εκτινάξεως να συνδυάζονται μ' ένα κύλισμα γύρω από το μεγάλο άξονα του σώματος. Ακόμα και το τάκλινγκ θα πρέπει να εξασκείται με τα δυο πόδια, όπως και όλες οι άλλες τεχνικές επιδεξιότητας!

Προπόνηση με συμπαίχτη

1. Παιχνίδι 1 εναντίον 1 σε μικρό τέρμα: Εκείνος που κάθε φορά κατέχει την μπάλα γίνεται ο επι-τιθέμενος και ο άλλος ο αμυντικός παίχτης.

2. 4 παίχτες / 1 μπάλα: οι δυο παίχτες στέκονται σε απόσταση 10 m με τα πόδια σε μεγάλη διάσταση, οι άλλοι δυο παίζουν 1 εναντίον 1 στα μικρά αυτά τέρματα.

3. Ο παίχτης Α μεταφέρει και ελέγχει την μπάλα κατά μήκος της πλάγιας γραμμής, ο παίχτης Β τον ακολουθεί- ο Α προσπαθεί να κάνει σέντρα τρέχοντας προς το τέρμα, ο Β προσπαθεί να τον εμποδίσει με προβολή μετά από αναμονή.

4. Παιχνίδι 1+1 εναντίον 1: ένας τροφοδότης τροφοδοτεί από το κέντρο του γηπέδου έναν επιθετικό παίχτη,, που επιτηρείται από έναν αμυντικό. Ανάλογα με τις συνθήκες, που επικρατούν, πρέπει ο αμυντικός παίχτης ν' αποφασίσει, αν πρέπει να προσπαθήσει να πάρει την μπάλα πριν από τον κυνηγό με προβολή και με απόκρουση ή αν πρέπει να παρεμποδίσει το κοντρόλ της μπάλας από τον κυνηγό με προβολή και με τζαρτζάρισμα. 'Αν είναι πολύ αργά και για τα δύο είδη προβολής, πρέπει να προσπαθήσει να παρεμβληθεί ανάμεσα στον επιθετικό παίχτη, που έρχεται μετωπικά καταπάνω του, και στην μπάλα με βασική προβολή ή με προβολή με ανοιχτά πόδια.

Ομαδική προπόνηση1. Όλα τα μικρά παιχνίδια του 1 εναντίον 1 ως 6 εναντίον 6 είναι θαυμάσια για την εκμάθηση του

τάκλινγκ.Εδώ, όμως, είναι σημαντικό, σε κάθε παίχτη ν' αντιστοιχεί ένας ορισμένος αμυντικός παίχτης. Η

ομάδα, που θέλει να κερδίσει και πάλι την μπάλα, παρακινείται να χρησιμοποιήσει μ' επιθετικό πνεύμα κάθε δυνατότητα προβολής.

2. Παιχνίδι «επίθεση εναντίον άμυνας» σ' 1 τέρμα: σε κάθε επιθετικό αντιστοιχεί ένας ορισμένος αντίπαλος, που πρέπει να χρησιμοποιήσει το τάκλινγκ όσο γρηγορότερα μπορεί.

Σημείωση: Για ν' αποφύγει κανείς, όσο γίνεται, τραυματισμούς, πρέπει πάντοτε κατά την προπόνηση της προβολής να φοράει περικνημίδες.

Βασικό τάκλινγκΒασικό τάκλινγκ

Ο αμυντικός παίχτης τοποθετείται με ολόκληρο το σώμα-του στο δρόμο του επιθετικού. Με την εσωτερική πλευρά του ποδιού μπλοκάρει την μπάλα, που έχει ο αντίπαλος. Η μπάλα αναπηδάει προς τα πίσω πάνω στο σταθερό πόδι, του οποίου όλοι οι μύες είναι τεντωμένοι.

Τάκλινγκ με απόκρουσηΤάκλινγκ με απόκρουση

Στο τάκλινγκ αυτό, ο αμυντικός παίχτης είναι τοποθετημένος σε σχέση με την μπάλα πίσω από τον αντίπαλο κυνηγό. Απ' αυτή τη βασική θέση μπορεί να κινηθεί με γρήγορες κινήσεις μπροστά από τον επιθετικό, για να πιάσει τις μπαλιές, που είναι προορισμένες γι' αυτόν.

Τάκλινγκ με πτώσηΤάκλινγκ με πτώση

Το τάκλινγκ με πτώση είναι τεχνικά το δυσκολότερο και τακτικά το πιο επικίνδυνο είδος αποκρούσεως της μπάλας. Γι' αυτό, πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης, δηλαδή όταν ο αντίπαλος έχει ήδη προσπεράσει τον αμυντικό παίχτη και είναι ήδη σε θέση για σουτ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις πρέπει κανείς να καταδιώξει τον αντίπαλο και, όταν τον φτάσει, ν' αρχίσει και πάλι την προσπάθεια να του πάρει την μπάλα με προβολή με τζαρτζάρισμα.

Στο τάκλινγκ με πτώση πρέπει κανείς να .προσέξει τα εξής:■ Το πόδι, που στέκεται, λυγίζει βαθιά στο προτελευταίο βήμα. για να χαμηλώσει το κέντρο

βάρους.■ Το πόδι, που παίζει, πρέπει να είναι πάντοτε το «εξωτερικό», δηλαδή το πόδι που είναι πιο

μακριά από την μπάλα. Γλιστράει πλάγια, πάνω στην εξωτερική κόχη του άκρου ποδιού, προς την μπάλα από πίσω και τη χτυπάει πέρα από το χώρο του παιχνιδιού του επιτιθέμενου παίχτη.

■ Το πάνω μέρος του σώματος διπλώνει στη λεκάνη προς το πλάι και υποστηρίζεται από το χέρι.

Για ν' αποφύγει κανείς μωλωπισμούς και γδαρσίματα λόγω του γλιστρήματος είναι σκόπιμο ν' αν-τισταθμιστεί η ορμή της κινήσεως μ' ένα κύλισμα γύρω από το μεγάλο άξονα του σώματος. Με το κύλισμα αυτό μπορεί ακόμα ο αμυντικός παίχτης να σηκωθεί γρηγορότερα και να δραστηριοποιηθεί και πάλι.

Προσποίηση και ντρίπλαΠροσποίηση και ντρίπλαΣτο σύγχρονο ποδόσφαιρο οι κυνηγοί έχουν ν' αντιμετωπίσουν, συνήθως, περισσότερους αμυντι-

κούς παίχτες. Αυτό το «οχυρό» μπορεί να διασπαστεί μόνο με τις αιφνιδιαστικές εναλλαγές ενός συνδυασμένου και πλούσιου σε ιδέες παιχνιδιού στο οποίο γίνονται αιφνιδιαστικές ντρίπλες. Γι' αυτό, στο σύγχρονο παιχνίδι πρέπει κάθε καλός παίχτης να είναι και ένας καλός ντριπλέρ! Αλλά: ότι ειπώθηκε ήδη νωρίτερα γενικά για την τεχνική, ισχύει ιδιαίτερα και για τις ντρίπλες: οι ντρίπλες δεν επιτρέπεται ποτέ να γίνονται αυτοσκοπός, πρέπει να χρησιμοποιούνται πάντοτε για λόγους τακτικές.

Οι εξής βασικοί κανόνες τακτικής πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο ντριπλάρισμα:■ Κάθε πάσα είναι γρηγορότερη ακόμα και από τον γρηγορότερο ντριπλέρ. Γι' αυτό, οφείλει

κανείς να ντριπλάρει, μόνον όταν δεν είναι ελεύθερος κανένας καλύτερα τοποθετημένος παίχτης- αυτό ισχύει ιδιαίτερα, όταν μπορεί κανείς να βρεθεί με τη ντρίπλα σε ευνοϊκότερη θέση για σουτ.

■ Η ντρίπλα είναι ακόμα σκόπιμη, όταν πρέπει να κρατηθεί η μπάλα στον έλεγχο της ομάδας. Εδώ, είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τον αμυντικό παίχτη, να έρθει σ' επαφή με την μπάλα, γιατί ο παίχτης που έχει την μπάλα δεν θ' ακολουθήσει οπωσδήποτε το συντομότερο δρόμο προς το τέρμα, αλλά π.χ. μπορεί να διατρέξει μερικά μέτρα προς τα πίσω με κατεύθυνση το δίκοπου τέρμα.

■ Το παιχνίδι μπορεί να επιβραδυνθεί παροδικά και έτσι ν' αποπροσανατολιστεί ο αντίπαλος, καθυστερώντας και ντριπλάροντας, φαινομενικά άσκοπα, με την μπάλα. Σε μια ευνοϊκή στιγμή

μεταφέρεται το παιχνίδι τότε αιφνιδιαστικά, με γρήγορες μεταβιβάσεις προς τα εμπρός, στην αντίπαλη περιοχή. Αυτή η αλλαγή του ρυθμού είναι ένα σημαντικό στοιχείο τακτικής στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.

■ Ο παίχτης, που έχει την μπάλα, πρέπει, τελικά, να ντριπλάρει ακόμα και όταν ένας συμπαίχτης βρίσκεται σε θέση οφσάιντ έτσι, ώστε μια μεταβίβαση θα μπορούσε να συνεπάγεται για τον αντίπαλο ένα ελεύθερο χτύπημα.

Το αν η ντρίπλα θα είναι επιτυχημένη, εξαρτάται σε τελευταία ανάλυση από την ταχύτητα του παίχτη και τις προσποιήσεις που μεταχειρίζεται. Λεπτομερέστερα διακρίνει κανείς τα εξής τρία είδη προσποιήσεων:

Προσποίηση με το σώμαΔημιουργείται η εντύπωση μιας ενέργειας προς μια ορισμένη κατεύθυνση με μετατόπιση του

βάρους του κορμού, με μια υπαινισσόμενη κίνηση χτυπήματος του ποδιού ή με άλλες κινήσεις του σώματος, που χρειάζονται περισσότερο ή λιγότερο χώρο, ενώ μετά η μπάλα απομακρύνεται αιφνιδιαστικά προς την εντελώς αντίθετη πλευρά.

Προσποίηση με το σώμα

Αριστερά:Τρέχοντας περνάει το δεξιό πόδι πάνω από την μπάλα προς τα δεξιά και μετά η μπάλα

απομακρύνεται με το αριστερό πόδι προς τ' αριστερά.

Δεξιά:Προσποίηση χτυπήματος προς τ' αριστερά και μετά απομάκρυνση της μπάλας προς τα δεξιά.■ Προσποίηση με την μπάλαΣυχνά, συνδυάζεται με μία προσποίηση του σώματος. Για να προκληθεί ακόμα μεγαλύτερη

σύγχυση στον αντίπαλο, μετατοπίζεται αρχικά η μπάλα παραπλανητικά προς μια πλευρά. Ο αντίπαλος είναι υποχρεωμένος να επιτεθεί προς αυτήν την κατεύθυνση και «ξεγελιέται» τις περισσότερες φορές από την ενέργεια, που γίνεται στην αντίθετη κατεύθυνση, πάνω στο «λάθος

πόδι».

Προσποίηση με την μπάλαΑριστερά:Τρέχοντας προς τα εμπρός, σύρεται η μπάλα προς τα πίσω με τη σόλα και μετά από μιά στροφή

του σώματος απομακρύνεται με την εσωτερική ή την εξωτερική πλευρά του ποδιού προς τα δεξιά ή τ' αριστερά.

Δεξιά:Τρέχοντας, γίνεται μεταφορά της μπάλας με την εσωτερική πλευρά του ποδιού προς τ' αριστερά

και αμέσως μετά με την εξωτερική πλευρά προς τα δεξιά (το πόδι που στέκεται πρέπει να έχει περισσότερο την κατεύθυνση τοι παιχνιδιού).

Προσποίηση με τη ματιάΕιδικά εναντίον διορατικών, έμπειρων αμυντικών παιχτών, πού δεν ξεγελιούνται πια από τις

συνηθισμένες προσποιήσεις, οι ευφυείς επιθετικοί παίχτες υποδηλώνουν με τη ματιά-τους μια ορισμένη ενέργεια. Αν ο αντίπαλος αντιδράσει με τον επιθυμητό τρόπο, εκτελείται η αντίθετη ενέργεια. Οι προσποιήσεις με τη ματιά είναι «έντονες» - «ανεπαίσθητες».

ΠροπόνησηΠροπόνηση

Η πολύπλοκη τεχνική μιας ντρίπλας πρέπει να διδάσκεται και να εξασκείται στο σύνολό-της, γιατί δεν υπάρχουν κατάλληλες προκαταρκτικές ασκήσεις για τις μεμονωμένες προσποιήσεις. Αναλυτικά, προπονείται κανείς κατά τον εξής τρόπο:

■ Αναγνώριση της εξελίξεως που θα έχει η κίνηση με προσποίηση: Η προσποίηση παρουσιάζεται από έναν επαγγελματία παίχτη, έναν συμπαίχτη ή τον προπονητή. Στην ιδανική περίπτωση η προσποίηση δείχνεται πολλές φορές συνέχεια.

■ Δοκιμή της προσποιήσεως από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο: Ασκείται στην προσποίηση τόση

ώρα χωρίς αντίπαλο, ωσότου καταλάβει σε γενικές γραμμές τη διαδοχή των κινήσεων. Μ' αυτόν το σκοπό θα πρέπει οι περισσότερο πολύπλοκες προσποιήσεις να εξασκούνται πολλές φορές και σε διαφορετικές ημέρες.

■ Αυτοματοποίηση της προσποιήσεως: Τώρα ένας συμπαίχτης στην προπόνηση παριστάνει τον αντίπαλο, μόνο που εκείνος δεν πρέπει ακόμα να επιτίθεται, αλλά να εκτελεί φαινομενικά μόνο επιθέσεις. Η ίδια προσποίηση πρέπει να δοκιμάζεται πολλές φορές

■ Παραλλαγή της προσποιήσεως: Σε μικρά παιχνίδια 1 εναντίον 1 μέχρι 6 εναντίον 6, τακτική τώ-ρα συνειδητή εφαρμογή προσποιήσεως, που έχει διδαχθεί, όταν πρέπει κανείς να ξεπεράσει ή ν' ξεφύγει από έναν αντίπαλο.

Είδη προπονήσεωςΑτομική προπόνηση1. Κατά τη διάρκεια πολλών εβδομάδων και μηνών, γίνεται βαθμιαία εξάσκηση σε όλο και περισ-

σότερες προσποιήσεις με το σώμα και την μπάλα, χωρίς αντίπαλο.2. Τρέξιμο σλάλομ ανάμεσα σε σημαιάκια (τα κοντάρια βρίσκονται το ένα πίσω από το άλλο) ή

μέσα από ένα «δάσος» από σημαιάκια, καθώς και ταυτόχρονη εφαρμογή διάφορων προσποιήσεων εναλλάξ, μπροστά από κάθε κοντάρι, προτού ξεπεραστεί.

Προπόνηση με συμπαίχτη1. Ο παίχτης Α προσπαθεί, με προσποιήσεις, να κρατήσει την μπάλα όσο το δυνατόν περισσότε-

ρο, ο παίχτης Β επιτίθεται απ' όλες τις πλευρές. Βασικός κανόνας για τον Α: το σώμα να βρίσκεται μεταξύ αντιπάλου και μπάλας!

2. Παιχνίδι 1 εναντίον 1 σ' ένα τέρμα: ο παίχτης Α επιτίθεται, ο παίχτης Β του κλείνει το δρόμο προς το τέρμα, αρχικά χωρίς να επιτίθεται σκληρά. Γίνεται εφαρμογή όλων των ήδη γνωστών προσποιήσεων.

Ομαδική προπόνηση1. Παιχνίδι 1+1 εναντίον 1 σ' ένα τέρμα: ο κυνηγός οφείλει να ξεπεράσει τον αμυντικό παίχτη με

διπλή μεταβίβαση σε συνεργασία με συμπαίχτη-του ή με ντρίπλα.2. Σ' όλες τις μικρές μορφές παιχνιδιού (βλ. σελ. 70), που ο παίχτης έχει στην κατοχή του την

μπάλα, πρέπει, πρώτα να ντριπλάρει έναν αντίπαλο, πριν μεταβιβάσει την μπάλα.

Καλή φυσική κατάστασηΚαλή φυσική κατάστασηΗ καλή φυσική κατάσταση στη στενή έννοια της αθλητικής ορολογίας είναι για τον αθλητή υψη-

λών επιδόσεων η βάση για την επιτυχία του· αποτελεί όμως βασική επιδίωξη και για εκείνον, που έχει τον αθλητισμό σαν χόμπι. Το να είναι κανείς fit σημαίνει: να είναι σωματικά σε καλή φόρμα για την καθημερινή καταπόνηση, υγιής, ικανός και προσαρμοστικός. Το να έχει κανείς καλή φυσική κατάσταση σημαίνει, ότι διαθέτει λειτουργικές ιδιότητες που αφορούν την υγεία, και τον κάνουν ικανό για ιδιαίτερες επιδόσεις στα σπορ και στην καθημερινή ζωή. Είναι φανερό, ότι η φυσική κατάσταση αφορά την καλή λειτουργία του καρδιοαναπνευστικού, του μυϊκού και του νευρικού συστήματος και

εκφράζεται με την αντοχή, τη δύναμη και τη αρμονικότητα των κινήσεων. Οι ιδιότητες αυτές μπορούν να βελτιωθούν με μία προγραμματισμένη προπόνηση, που θα περιλαμβάνει τις κατάλληλες ασκήσεις.

Ο αθλητής από χόμπι, που θα ήθελε να βελτιώσει τη φόρμα-του και ο αθλητής υψηλών επιδόσεων, που φροντίζει τη φυσική-του κατάσταση, στηρίζουν την αύξηση της αποδοτικότητάς-τους στις βασικές κινητικές ιδιότητες, που φαίνονται στο παρακάτω διάγραμμα.

Βασικοί παράγοντες της φυσικής καταστάσεως

Αθλητικός τρόπος ζωήςΑθλητικός τρόπος ζωής

Για να επιτευχθεί μια καλή υγιεινή και φυσική κατάσταση πρέπει να δοθεί σημασία εκτός από την αθλητική προπόνηση και σ' ένα γενικό αθλητικό τρόπο ζωής. Το επόμενο διάγραμμα δείχνει, τι

πρέπει κανείς να προσέχει. Όποιος ρυθμίζει τη ζωή-του σύμφωνα με αθλητικά κριτήρια, θα είναι σημαντικά αποδοτικότερος στο αθλητισμό και στο επάγγελμά-το σε σχέση με άτομα της ίδιας ηλικίας, με ίδιο ταλέντο, αλλά όχι γυμνασμένα.

Υγιεινή κατάσταση και καθημερινή καταπόνησηΥγιεινή κατάσταση και καθημερινή καταπόνηση

Ο οργανισμός, που διατηρείται σε φόρμα με καθημερινή αθλητική δραστηριότητα και αθλητικό τρόπο ζωής, είναι πολύ καλύτερα σε θέση να υπερνικήσει τις σωματικές, πνευματικές και ψυχικές κα-θημερινές επιβαρύνσεις. Η θετική επίδραση του αθλητισμού στο καρδιοκυκλοφορικό σύστημα είναι κατά κύριο λόγω εκείνη, που διατηρεί τον αθλητή ικανό για επιδόσεις και νέο με την πραγματική έννοια της λέξεως. Όπως επισημαίνουν πολλοί κορυφαίοι επιστήμονες, δεν υπάρχει ακόμα ως σή- Ι μέρα κανένα φάρμακο και κανένα παρασκεύασμα, που θα μπορούσε ν' αντικαταστήσει τα σπορ. Οι δύο επόμενες γραφικές παραστάσεις κάνουν σαφές, σε πόσο μεγαλύτερη επιβάρυνση είναι εκτεθειμένη η καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα στους ανθρώπους, των οποίων ο οργανισμός δεν έχει γίνει αποδοτικός με αθλητική εκγύμναση. Στο γυμνασμένο άτομο το κυκλοφορικό σύστημα λειτουργεί ήρεμα, μ' έναν κατά κάποιο τρόπο συντηρητικό ρυθμό έτσι,-ώστε η καρδιά να επιβαρύνεται την ημέρα συνολικά πολύ λιγότερο απ' ότι σ' ένα αγύμναστο άτομο.

Κανόνες προπονήσεωςΚανόνες προπονήσεως

Όσες είναι οι κινητικές ιδιότητες (σχήμα σελ. 58), είναι και οι μέθοδοι προπονήσεως, με τις οποίες βελτιώνονται οι παράγοντες αυτοί της καλής φυσικής καταστάσεως. Η γενική εκγύμναση φυσικής κα-ταστάσεως δεν υπάρχει πια σήμερα. Οι μέθοδοι βελτιώσεως της αντοχής μακρινών αποστάσεων και δυνάμεως ταχύτητας, για παράδειγμα, διαφέρουν μεταξύ-τους, όπως η ειδική προπόνηση για το σουτ με το «κουτουπιέ» και το ελεύθερο τρέξιμο. Γι' αυτό και για την προπόνηση της φυσικής καταστάσεως ισχύει η συστηματική και προγραμματισμένη εκλογή των ασκήσεων κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να καθορίζονται η διάρκεια της ασκήσεως και τα διαλείμματα, σύμφωνα με τελείως ορισμένα κριτήρια. Κατά τη διάρκεια μιας μεμονωμένης προπονήσεως θα πρέπει, λοιπόν, ν' ασκούνται το πολύ δύο κινητικές ιδιότητες ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, η προπόνηση αντοχής και η προπόνηση ταχύτητας αποκλείουν, βασικά, η μία την άλλη.

Για κάθε κινητική ιδιότητα υπάρχει μία ιδανική μέθοδος προπονήσεως.Οι ίδιες οι μέθοδοι προπονήσεως καθορίζονται από τους εξής παράγοντες:■ Ένταση της προπονήσεως. Εξαρτάται από τη δύναμη, που καταβάλλεται σε μία άσκηση την

ταχύτητα, με την οποία διανύεται μία ορισμένη απόσταση ή με την οποία εκτελείται μια δεδομένη άσκηση. Η ένταση χαρακτηρίζεται σαν μέγιστη, έντονη και ήπια- μπορεί να εκφραστεί και σε ποσοστά σε σχέση με τη μέγιστη επίδοση.

■ Μέγεθος της καταπονήσεως. Υπολογίζεται από τον αριθμέ των επαναλήψεων των ασκήσεων, των αποστάσεων που διανύθηκαν ή το χρόνο, κατά τον οποίο εκτελέστηκαν ασκήσεις και παιχνίδια.

■ Διάρκεια της καταπονήσεως.■ Η συχνότητα της προπονήσεως. Η διάρκεια και η συχνότητα της προπονήσεως εξαρτώνται

κατά πολύ από την ένταση και το μέγεθος των επιλεγμένων καταπονήσεων. Αυτές πάλι, με τη σειρά-

τους, καθορίζονται από την επιλογή των ασκήσεων, των παιχνιδιών και των αγώνων. Μια πολύ έντονη προπόνηση πρέπει να έχει κατά κανόνα λιγότερη έκταση. Η διάρκεια της μεμονωμένης προπονήσεως, καθώς και η συχνότητα των προπονήσεων, είναι τότε σχετικά μικρή, δηλαδή τα διαλείμματα μεταξύ των διάφορων έντονων ασκήσεων πρέπει να είναι σχετικά μεγάλα. Όταν η συχνότητα της προπονήσεως είναι μεγάλη, πρέπει η ένταση να διατηρείται σε χαμηλό επίπεδο.

Μέθοδοι προπονήσεωςΜέθοδοι προπονήσεωςΑπό τον τρόπο, που συνδυάζονται μεταξύ-τους η ένταση, το μέγεθος, η διάρκεια και η

συχνότητά-της, προκύπτουν ορισμένες μέθοδοι προπονήσεως. Βασικά σήμερα διακρίνει κανείς τέσσερις διαφορετικές μεθόδους, από τις οποίες, βέβαια, μόνο οι τρεις είναι σημαντικές για την ποδοσφαιρική προπόνηση και κατ' επέκταση για την καλή φυσική κατάσταση:

■ Η μέθοδος συνεχούς προσπάθειας.■ Η μέθοδος παρατεταμένης διαλειμματικής προσπάθειας.■ Η μέθοδος διαλειμματικής προσπάθειας.Η μέθοδος των επαναλήψεων, κατά την οποία επιλέγονται πολύ εντατικές καταπονήσεις, προέρ-

χεται από το πρόγραμμα bodybuilding- δεν είναι κατάλληλη ούτε για τη γενική προπόνηση, ούτε για την προπόνηση καλής φυσικής καταστάσεως ειδικά για το ποδόσφαιρο.

Ο διπλανός πίνακας δείχνει, με ποιες μεθόδους προπονήσεως βελτιώνονται ορισμένες κινητικές ιδιότητες. Παρουσιάζονται για κάθε μέθοδο τα κατάλληλα μέσα προπονήσεως, δηλαδή οι ασκήσεις, τα παιχνίδια, κλπ. Στις τρεις τελευταίες στήλες δίνεται η αναλογία μεταξύ εντάσεως, μεγέθους, διαρκείας και συχνότητας της προπονήσεως. Με τη βοήθεια του πίνακα αυτού μπορεί κάθε αθλητής να συνθέσει ένα τελείως προσωπικό πρόγραμμα προπονήσεως για την υγεία του ή ειδικά ένα πρόγραμμα προπονήσεως για καλή φυσική κατάσταση για το ποδόσφαιρο.

Μέθοδοι προπονήσεως για τη βελτίωση των κινητικών ιδιοτήτων

Προγραμματισμός προπονήσεωςΠρογραμματισμός προπονήσεωςΌποιος γυμνάζεται ή επιθυμεί να προπονηθεί εντατικά, πρέπει ν' ασκείται, αν είναι δυνατόν,

καθημερινά. Για τον ερασιτέχνη αθλητή είναι οπωσδήποτε αρκετή η εντατική εκγύμναση δύο φορές την εβδομάδα, ο' ένα αθλητικό σωματείο, για παράδειγμα. Τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδας μπο-ρεί να διατηρήσει την αποδοτικότητα του σώματός-του ή και να τη βελτιώσει με μικρή θυσία χρόνου, π.χ. με σύντομους δρόμους αντοχής, με την πρωινή γυμναστική ή με κολύμπι και σάουνα. Σημαντική είναι, όμως, η πλήρης τήρηση του προγράμματος υγιεινής εξασκήσεως. Για το λόγω αυτό, πρέπει κανείς ν' ακολουθεί ένα πρόγραμμα εκγυμνάσεως, που θα συμβαδίζει με τις εκάστοτε φυσικές δυνατότητές-του. Το καθορισμένο πρόγραμμα δεν συνεπάγεται μόνο καλύτερη εποπτεία, αλλά και βοηθάει στη δημιουργία μιας προπονήσεως με αρκετές εναλλαγές Εξάλλου, ένα καθορισμένο πρό-γραμμα προπονήσεως έχει σαν αποτέλεσμα να γυμνάζεται κανείς ακόμα και τις ημέρες, που θα προ-τιμούσε να «τεμπελιάσει» λίγο. Το πρόγραμμα εκγυμνάσεως πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένο, ώστε ν' ασκείται πρώτα η αντοχή, κατόπιν η δύναμη και τελευταία η ταχύτητα. Γυμναστικές ασκήσεις για βελτίωση της ελαστικότητας μπορούν να ενσωματωθούν σε κάθε μεμονωμένο τμήμα της εκγυ-μνάσεως.

Παράδειγμα γυμνάσεως 4 εβδομάδωνΤο πρόγραμμα προπονήσεως για έναν αθλητή εν ενεργεία, που ακολουθεί, προβλέπει

καθημερινό χρόνο εκγυμνάσεως στο σωματείο (ΣΩ) ή στο σπίτι (ΣΠ).

Μέσα προπονήσεωςΜέσα προπονήσεωςΣτον όρο «μέσα προπονήσεως» περιλαμβάνονται ασκήσεις, παιχνιδιού, και αγώνες, στοιχεία,

που διαμορφώνουν την προπόνηση. Ο διαχωρισμός των μέσων προπονήσεως μπορεί να γίνει με δύο τουλάχιστον διαφορετικά κριτήρια. Ανάλογα με το αν γυμνάζεται κανείς μόνος, με συμπαίχτη, με μια ομάδα ισοδύναμων αθλητών ή ακόμα στο οικογενειακό περιβάλλον, τα μέσα προπονήσεως είναι διαφορετικά.

Μία ακόμα διαφοροποίηση προκύπτει από τους στόχους, που βάζει κανείς στην προπόνηση. Ο πίνακας της σελίδας 62 και 63 δίνει για το σκοπό αυτό μια καλή άποψη. Μία σειρά και άλλων πρόσθετων, παραδειγμάτων είναι συγκεντρωμένη στις σελίδες 67 ως 73. Μαζί με τις μεθόδους

προπονήσεως, που αναφέρονται στις ειδικές τεχνικές, καθιστούν δυνατή σε κάθε αναγνώστη αυτού του βιβλίου τη διαμόρφωση ενός προσωπικού, πολυποίκιλου προγράμματος προπονήσεως, ατομικού ή ομαδικού. Σπουδαιότερο όμως, από το «σε τι» γυμνάζεται κανείς είναι το «πώς» γυμνάζεται. Πρέπει \ία δίνεται μεγάλη προσοχή και στην ψυχική ισορροπία του αθλητή. Μόνο με μεγάλη ετοιμότητα για επιδόσεις μπορούν να κινητοποιηθούν τα σωματικά αποθέματα και ν' αποδώσουν.

Εκγύμναση με δρόμουςΕκγύμναση με δρόμους

Στοιχειώδης αντοχή

Ανώμαλος δρόμος: 3-6 km σ' ένα ρυθμό, που ν' ανεβάζει το σφυγμό σε μια τιμή περίπου 180 παλμούς μείον την ηλικία. Εκγύμναση αντοχής κατά Cooper: ο Cooper συνιστά μια εκγύμναση αντοχής σύμφωνα με το ακόλουθο διάγραμμα:

Αντοχή ταχύτητας

Τρέξιμο σε ανηφόρα με εναλλαγές του ρυθμού, με και χωρίς μπάλα. Συγχρόνως χρησιμοποιούνται διάφορες γυμναστικές ασκήσεις, επίσης δρόμοι ταχύτητας ανάμεσα από κοντάρια σλάλομ, υπερπήδηση εμποδίων κ.ο.κ., π.χ. 12-15 φορές 100 m σε 14-16 δευτερόλεπτα, με διάλειμμα 60-90 δευτερόλεπτα κάθε φορά ή 10 φορές 200 m σε 32-36 δευτερόλεπτα με 90-120 δευτερόλεπτα διάλειμμα κάθε φορά.

Δύναμη ταχύτητας

Τρέξιμο σε σκάλες και λόφους με όλη τη δύναμη στις ανηφόρες μέχρι την πλήρη εξουθένωση των μυών του μηρού στην κάθοδο ελαφρό τροχάδην, στη συνέχεια διάλειμμα, ωσότου ο σφυγμός κατέβει πάλι στους 80 παλμούς.

Μέσα προπονήσεωςΜέσα προπονήσεως

Σκυταλοδρομίες και αγώνεςΣκυταλοδρομίες και αγώνες

Σκυταλοδρομία

Χρησιμοποιούνται 3 παίχτες για κάθε ομάδα. Οι 2 παίχτες βρίσκονται με την μπάλα στη μια πλάγια γραμμή και ο 3ος απέναντι στην άλλη (πλάγια γραμμή). Με το σφύριγμα ξεκινάει ο 1ος παίχτης με την μπάλα και, διασχίζοντας το γήπεδο, την παραδίνει, ή τη μεταβιβάζει αντίστοιχα στον συμπαίχτη, που περιμένει εκεί, εκείνος τη μεταφέρει πίσω στον 3ο παίχτη. Απαιτούνται για την άσκηση αυτή ως 5 εκκινήσεις για κάθε παίχτη και μετά επακολουθεί διάλειμμα.

Αγώνες καταδιώξεως γύρω από την περιοχή των 16 m (μεγάλη περιοχή).

Τρεις ομάδες είναι συγκεντρωμένες σε μιά γωνία της μεγάλης περιοχής με μια μπάλα η καθεμιά.

Ο 1ος της ομάδας Α ξεκινάει, ενώ της Β και της Γ βρίσκονται σε απόσταση 2 μέτρων ο ένας από τον άλλο. Ο καθένας μεταφέρει την μπάλα όσο το δυνατό πιο γρήγορα γύρω από τη μεγάλη περιοχή και την παραδίνει, μετά από ένα γύρο, στον 2ο παίχτη. Κάθε ομάδα προσπαθεί να ξεπεράσει εκείνη, που προηγείται ή αντίστοιχα ν' απομακρυνθεί από εκείνη, που ακολουθεί.

Διαγώνιες εκκινήσεις

Σε κάθε γωνιά του μισού γηπέδου βρίσκονται ταυτόχρονα πολλοί παίχτες. Ο πρώτος παίχτης κάθε ομάδας έχει μια μπάλα. Με το σύνθημα ξεκινούν οι 4 παίχτες διαγώνια προς την απέναντι θέση κάθε φορά.:

Είδη παιχνιδιών— αυτοαπασχόλησηΕίδη παιχνιδιών— αυτοαπασχόληση

Διατήρηση της μπάλας στον αέραΑνάλογα με το επίπεδο επιδόσεις, η μπάλα μπορεί ν' αναπηδήσει στο έδαφος μόνο μια φορά ή

καθόλου. Οι καλύτεροι παίχτες διατηρούν την μπάλα στον αέρα, ενώ ταυτόχρονα κινούνται προς τα εμπρός.

Χτύπημα «ρακέτα» της μπάλαςΣουτάρετε με δύναμη την μπάλα κατακόρυφα στον αέρα, όσο το δυνατόν ψηλότερα και

σταματήστε τη με το πόδι ή με τα χέρια, τη στιγμή που ακουμπά στο έδαφος.Μπάλα πάνω από το σχοινίΠαίζετε την μπάλα πάνω από ένα τεντωμένο σχοινί ή ένα φράχτη, που βρίσκεται ψηλότερα από

το ύψος του κεφαλιού- η μπάλα δεν πρέπει ν' ακουμπήσει περισσότερο από δύο ή, ακόμα καλύτερα, μια φορά στο έδαφος κάθε πλευράς του γηπέδου.

Ακροβασίες με μπάλαΣουτάρετε την μπάλα πάλι, όσο γίνεται ψηλότερα πραγματοποιείστε αμέσως μια δίπλωση, μια

τούμπα προς τα εμπρός ή προς τα πίσω η ένα πήδημα σε υπερέκταση και πιάστε ή σταματήστε την μπάλα τη στιγμή, που ακουμπάει στο έδαφος.

Παρατήρηση:Με τις μορφές παιχνιδιού, που περιγράφονται εδώ, βελτιώνεται εξίσου η τεχνική και η φυσική

κατάσταση (ειδικότερα η ταχύτητα και η αρμονικότητα των κινήσεων).

Μορφές παιχνιδιού μ' έναν συμπαίχτηΜορφές παιχνιδιού μ' έναν συμπαίχτη

1 εναντίον 1

Σ' ένα οριοθετημένο γήπεδο παίζετε είτε χωρίς τέρματα, είτε μ' ένα ή δυό τέρματα. Λόγω της με-γάλης εντάσεως, περιορίστε το χρόνο του παιχνιδιού στα 2 λεπτά, το πολύ, και κατόπιν πραγματοποιείστε ενεργητική διακοπή, π.χ. «κρατώντας την μπάλα στον αέρα».

Ποδοσφαιρικό τένις

Σε οριοθετημένο γήπεδο παίζετε την μπάλα πάνω από ένα σχοινί στο ύψος του γονάτου ή του κε-φαλιού. Ανάλογα με το επίπεδο επιδόσεως η μπάλα έχει δύο, μία ή καμιά επαφή με το έδαφος. Τεχνική ελεύθερη.

Παιχνίδι μεταφοράς της μπάλας

Σ' ένα γήπεδο, περίπου, 20x100 m αναγκάζετε τον αντίπαλο να μετακινηθεί, σουτάροντας με το «κουτουπιέ» όσο το δυνατό μακρύτερα και αφού «στρώσετε» την μπάλα με το χέρι, ο αντίπαλος υποχωρεί στη δική-του περιοχή. Ο αντίπαλος σουτάρει πάλι από το σημείο που έπιασε την μπάλα ή από εκεί, που αυτή ακούμπησε στο έδαφος.

«Κυνήγι»

Σε οριοθετημένο γήπεδο προσπαθεί ο παίχτης Α να χτυπήσει με την μπάλα τον συμπαίχτη Β με σουτ από το χέρι ή από το έδαφος. Κάθε εύστοχο χτύπημα «μετράει» ένα βαθμό. Μετά από δυο λεπτά γίνεται ανταλλαγή των ρόλων. Το παιχνίδι είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για κλειστή αίθουσα.

Μορφές παιχνιδιών-Ομαδικά παιχνίδιαΜορφές παιχνιδιών-Ομαδικά παιχνίδια

2 εναντίον 1

Σε οριοθετημένο γήπεδο αλλάζουν οι δυο συμπαίχτες μπαλιές έτσι, ώστε ο αντίπαλος να μη μπο-ρεί να πιάσει την μπάλα. Η μεταβίβαση γίνεται είτε άμεσα, είτε με ντρίπλα: Το παιχνίδι 2 εναντίον 1, είναι δυνατό να παιχθεί και σ' ένα τέρμα.

«Τα κοροΐδα»

Σ' έναν κύκλο στέκονται ως 8 παίχτες και αλλάζουν μεταξύ-τους μπαλιές έτσι, ώστε «τα κοροΐδα» (μέχρι 4), που βρίσκονται μέσα Ι στον κύκλο δεν μπορούν να πιάσουν την μπάλα.

3 εναντίον 3 με εναλλαγή 3 ομάδων

Η ομάδα Α επιτίθεται, η ομάδα Β μαρκάρει. Όταν η Β κερδίσει την μπάλα, επιτίθεται και η ομάδα Γ αμύνεται (μαρκάρει). Το παιχνίδι μπορεί να παιχθεί σε τέρματα ή σε γραμμές. Ένας βαθμός σημειώνεται, όταν η μπάλα ξεπεράσει, ύστερα από ντρίπλα, τη γραμμή.

Παιχνίδι με 2 ουδέτερους

Σε κάθε ομάδα μπορούν να παίξουν από 2 μέχρι 8 παίχτες. Από ένας ουδέτερος παίχτης στέκεται στα δύο άκρα του γηπέδου· κάθε πάσα σ' έναν ουδέτερο παίχτη παίρνει ένα βαθμό. Οι μεταβιβάσεις πρέπει να γίνονται είτε εναλλάξ στους ουδέτερους παίχτες 1 και 2, είτε τυχαία.

Κυκλική προπόνησηΚυκλική προπόνηση

Η κυκλική προπόνηση είναι μια σύγχρονη μέθοδος οργανώσεως για τη βελτίωση της φυσικής καταστάσεως των παιχτών. Κατ' αυτήν έχουμε 8 διαφορετικές φάσεις για εκγύμναση και παιχνίδι. Ο διπλανός κύκλος αποτελείται από ασκήσεις για τη βελτίωση της τεχνικής και της φυσικής κατα-στάσεως. Για εντατικοποίηση των ασκήσεων χρησιμοποιήθηκε μια φυσιοθεραπευτική μπάλα στη θέση της ποδοσφαιρικής. Στις κυκλικές ασκήσεις για την τεχνική και τη φυσική κατάσταση ο χρόνος εκγυμνάσεως κυμαίνεται μεταξύ 20 και 60 δευτερολέπτων για καθεμιά φάση. Στο χρόνο αυτό πρέπει ο παίχτης να επιτύχει όσο το δυνατόν περισσότερες επαναλήψεις. Είναι, επίσης, δυνατό να οριστεί ένας ορισμένος αριθμός επαναλήψεων και να ζητηθεί από τον αθλητή να συμπληρώσει τον κύκλο στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Αν ενσωματωθούν στο κύκλο βασικές τεχνικές ασκήσεις ή μικρά παιχνίδια, π.χ. 2 εναντίον 1 ή 1 εναντίον 1, τότε βελτιώνεται, επίσης, παράλληλα με τη φυσική κατάσταση και την τεχνική και η τακτική.

Σε κύκλους τακτικής, τεχνικής και φυσικής καταστάσεως η διάρκεια ασκήσεως σε κάθε διάταξη ανέρχεται σε 1-3 λεπτά, περίπου. Αυτή η παράταση του χρόνου εξασκήσεως ή παιχνιδιού σε κάθε στάση είναι απαραίτητη, επειδή μερικά παιχνίδια απαιτούν μια σχετική προθέρμανση και τ' αποτελέσματά-τους αρχίζουν να διαφαίνονται μετά από έναν απαραίτητο ελάχιστο χρόνο.

ΤακτικήΤακτική

Εκτός από τη φυσική κατάσταση και την τεχνική, η τακτική αποτελεί το τρίτο σκέλος μιας καλής αποδόσεως στο παιχνίδι. Ο στόχος της τακτικής του ποδοσφαίρου είναι πολύ απλός:

«Να επιτυγχάνεται, δηλαδή, νίκη επί του αντιπάλου με σχεδιασμένη και σύμφωνη με τους κανονισμούς χρήση των τεχνικών αρετών και των φυσικών ιδιοτήτων των παιχτών».

Η τακτική πρέπει να υπολογίζει τους ακόλουθους παράγοντες:■ Τη δυνατότητα αποδόσεως.■ Τον αντίπαλο με όλες-του τις ιδιότητες και ικανότητες.■ Το σχέδιο τακτικής του αντιπάλου.■ Το σκορ της στιγμής.■ Την κατάσταση του παιχνιδιού κάθε στιγμή.■ Τις καιρικές συνθήκες, τις συνθήκες του εδάφους, το μέγεθος του γηπέδου, κλπ.Για να μπορεί ένας παίχτης να συμπεριφέρεται σωστά από την άποψη της τακτικής, πρέπει να

παρακολουθεί συνεχώς τον αντίπαλο και την κατάσταση του παιχνιδιού, να σταθμίζει τις διάφορες δυνατότητες και τότε, με βάση την πείρα-του και τις γνώσεις-του στην τακτική, να προγραμματίζει και να ενεργεί κεραυνοβόλα. Ο παίχτης χρειάζεται γι' αυτό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

■ Πρέπει να παρακολουθεί πολύ καλά την εξέλιξη του παιχνιδιού.■ Πρέπει να ξέρει, πώς μπορεί να επιλύνει με πιθανότητα επιτυχίας διάφορα προβλήματα του

παιχνιδιού.■ Πρέπει να είναι σε θέση να εφαρμόζει στην πράξη ταχύτατα, αποφασιστικά και υπεύθυνα το

σχέδιο τακτικής.

Σημασία της τακτικής για την απόδοση στο παιχνίδιΣημασία της τακτικής για την απόδοση στο παιχνίδι

Αν πιστέψει κανείς τις γνώμες ονομαστών προπονητών, τότε η τακτική που ακολουθείται και που ο προπονητής κατάστρωσε με την ησυχία του, είναι αποφασιστικής σημασίας για τη νίκη. Επειδή αντίστροφα στις ήττες μιας ομάδας σπάνια ο προπονητής αποδίδει ευθύνες στην τακτική-του, πρέπει λίγο ν' αμφισβητηθεί η υπερβολική σημασία της τακτικής για το αποτέλεσμα του παιχνιδιού. Αυτό ισχύει τουλάχιστον, όσο η τακτική εννοείται σαν το «κρυφό χαρτί» των γνώσεων του προπονητή για το παιχνίδι. Στην πραγματικότητα, όμως, η τακτική είναι πολύ πιο απλή από τον «τετραγωνισμό του κύκλου». Το ποδόσφαιρο είναι, βασικά, ένα απλό παιχνίδι, στο οποίο συνέχεια επαναλαμβάνονται καθορισμένες καταστάσεις. Έτσι, συμβαίνουν διαρκώς μονομαχίες μεταξύ επιθετικού και αμυντικού παίχτη, υπάρχουν σε κάθε παιχνίδι καταστάσεις που ανταποκρίνονται στους κανονισμούς του παιχνιδιού, όπως κόρνερ, φάουλ, κλπ. Για όλες αυτές τις καθορισμένες καταστάσεις ξεκαθάρισαν στην πράξη ορισμένες δυνατότητες αντιμετωπίσεώς-τους σαν ιδιαίτερα σκόπιμες και με πιθανότητες επιτυχίας.

Ο Χέλμουτ Σεν έχει επανειλημμένα τονίσει, πως κατά την εκπαίδευση των παιχτών πρέπει, βασι-κά, να διδάσκονται αυτές οι γενικές γραμμές τακτικής.

Μαρκάρισμα και ξεμαρκάρισμαΜαρκάρισμα και ξεμαρκάρισμα

Σαν δυναμικό σπορ το ποδόσφαιρο βρίσκεται στις καλύτερες στιγμές-του στις «μονομαχίες» όταν γίνονται ντρίπλες και τάκλινγκ (προβολές), στο μαρκάρισμα και στο ξεμαρκάρισμα. Ο αμυντικός παίχτης προσπαθεί πάντοτε να εμποδίσει τον άμεσο αντίπαλό-του, να πλησιάσει την μπάλα και να σουτάρει προς το τέρμα, ενώ αντίθετα ο επιθετικός προσπαθεί με όλα τα μέσα ν' αποφύγει αυτό το μαρκάρισμα. Το σωστό ξεμαρκάρισμα ανήκει στις σπουδαιότερες ενέργειες τακτικής. Με επιτήδειο ξεμαρκάρισμα μπορεί κανείς:

■ Ν' αποφύγει το μαρκάρισμα των αντιπάλων.■ Να δημιουργήσει στον συμπαίχτη του μια δυνατότητα μεταβιβάσεως■ Να δημιουργήσει χώρο σ' έναν συμπαίχτη-του για εμβολισμό (μπάσιμο).■ Ν' αλλάζει θέσεις μ' έναν συμπαίχτη-του.

Ο κυνηγός, που επιτηρείται με στενή ατομική κάλυψη, ξεκινάει αυτήν τη στιγμή με δυναμικά και γρήγορα βήματα προς τα εμπρός και, για να δείξει στους συμπαίχτες του πως είναι έτοιμος για να δεχθεί μεταβίβαση, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για άμεση συνεργασία. Για ν' αποφύγει τον αντίπαλο, που τον ακολουθεί αμέσως, σταματά ξαφνικά και γυρίζει προς το μέρος του συμπαίχτη του, που έχει την μπάλα έτσι, ώστε τη στιγμή της μεταβιβάσεως να είναι ελεύθερος και να μπορεί για μικρό χρονικό διάστημα να δεχθεί την μπάλα ανενόχλητα.

Παλιότερα, όταν οι κυνηγοί ήταν περισσότεροι από τους αμυντικούς παίχτες, οι τελευταίοι τοποθετούνταν, συνήθως, μεταξύ δύο κυνηγών και τους εξουδετέρωναν με κάλυψη του χώρου. Αυτό ίσχυε ως τη δεκαετία του '60 ακόμα με το σύστημα WM (μπετόν). Με την εμφάνιση του συστήματος 4-2-4 και 4-3-3 δημιουργήθηκε αριθμητικά μία ισότητα ή ακόμα και μία υπεροπλία της άμυνας. Για τους αμυντικούς ήταν τώρα δυνατό το στενό ατομικό μαρκάρισμα ενός αντιπάλου. Ιδιαίτερα επιτηρούνται, συνήθως με στενό μαρκάρισμα εξ επαφής οι τεχνικά καλοί παίχτες και οι παίχτες, που διαμορφώνουν το παιχνίδι μιας ομάδας.

Στο ατομικό μαρκάρισμα πρέπει να προσεχθούν τ' ακόλουθα:■ Ο αμυντικός παίχτης στέκεται μεταξύ αντιπάλου και του τέρματός-του.■ Παρακολουθεί συνεχώς την μπάλα και τον αντίπαλο,■ Μαρκάρει από την πλευρά, που βρίσκεται κοντύτερα στην μπάλα, λοξά, πίσω από τον αντί-

παλο.Με αυξανόμενη φινέτσα οι κυνηγοί έμαθαν τον τελευταίο καιρό, ιδίως με το συνδυασμό τακτικής

μιας διπλής μεταβιβάσεως (1-2) και ντρίπλας, ν' αποφεύγουν ακόμα κι αυτό το σκληρό ατομικό μαρκάρισμα. Ακόμα και ο λίμπερο, που είναι τοποθετημένος πίσω από τον συμπαίχτη του, ο οποίος μαρκάρει ατομικά, συχνά δεν είναι σε θέση, μπροστά σε κορυφαίους κυνηγούς, να κλείσει τ' ανοίγματα (κενά) με την πρόσθετη κάλυψη χώρου — στο σύστημα 4-3-3 αναφέρεται κανείς για ένα μικτό μαρκάρισμα. Τελευταία, μερικές μεγάλες ομάδες επιστρέφουν, γι' αυτό, πάλι στην κάλυψη του χώρου. Σ' αυτήν ανατίθεται σε κάθε παίχτη ένας ορισμένος χώρος, ·για τον οποίο είναι υπεύθυνος. Κάθε κυνηγός, που μπαίνει σ' αυτόν το χώρο, επιτηρείται από τον αμυντικό παίχτη. Ομάδες, που παίζουν σύγχρονο παιχνίδι, σχηματίζουν με την κάλυψη αυτή τουλάχιστον τρεις ελαστικές αμυντικές ζώνες μπροστά από το τέρμα. Από τις υπάρχουσες εμπειρίες, οι αντίπαλοι κυνηγοί εξουδετερώνονται νωρίτερα με αυτό το αμυντικό σύστημα, παρά όταν έχουν να κάνουν μόνο μ' έναν αντίπαλο. Η ιδιαίτερη δυσκολία αυτού του είδους της καλύψεως του χώρου συνίσταται στο ότι εδώ πρέπει να συνεργάζονται στενά περισσότεροι αμυντικοί παίχτες. Αν δεν συνεργαστεί σωστά ένας μόνο παίχτης, λόγω π.χ. άσχημης φόρμας της ημέρας ή λόγω μη πειθαρχημένου παιχνιδιού, μπορεί το αμυντικό δίχτυ να διασπαστεί πολύ εύκολα.

Ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα αυτού του είδους της τακτικής καλύψεως είναι το ότι εδώ οι παίχτες του κέντρου και οι κυνηγοί μπορούν ν' αλλάξουν θέσεις με τους αμυντικούς παίχτες- με αυτόν τον τρόπο μπορεί ν' αλλάξει ιδιαίτερα γρήγορα και χωρίς προβλήματα η μορφή του παιχνιδιού, από αμυντικό σ' επιθετικό.

Μέθοδοι προπονήσεωςΜέθοδοι προπονήσεως

Το μαρκάρισμα και το ξεμαρκάρισμα μπορούν να διδαχτούν με τις ακόλουθες ασκήσεις και παιχνίδια.

1+1 εναντίον 1Ο επιτιθέμενος (κυνηγός) προσπαθεί μ' αιφνιδιαστική εκκίνηση ν' απομακρυνθεί από τον αμυντι-

κό παίχτη, έτσι ώστε να μπορεί να δεχθεί πάσα από τον τροφοδότη 0 τροφοδότης μπορεί να τροφο-δοτεί περισσότερα ακόμα ζευγάρια αντιπάλων.

Παιχνίδι 3 εναντίον 1 ή 4 εναντίον 2 σε καθορισμένο γήπεδο 20x20 m περίπου.Για τον επιτιθέμενο ισχύει: να κινηθεί προς τον αμυνόμενο με την μπάλα! Οι αμυντικοί παίχτες

πρέπει, λόγω του μικρού αριθμού αντιπάλων, να συνεργαστούν καλύπτοντας το χώρο.Κύλιση της μπάλας, χαντ-μπολ ή μπάσκετ-μπολ με μικρές ομάδες παιχτών σε δύο τέρματα ή

καλάθια αντίστοιχα.Η μπάλα δεν πρέπει να παίζεται ψηλότερα από το ύψος του κεφαλιού, έτσι ώστε οι επιθετικοί να

πρέπει να τρέχουν στον ελεύθερο χώρο. Η ομάδα, που αμύνεται κάθε φορά, πρέπει να ενεργεί προ-γραμματισμένα και να καλύπτει παίχτες ή χώρο.

Παιχνίδι 5 εναντίον 5 ως 10 εναντίον 10 σ’ ένα τέρμαΜ' αυτό το παιχνίδι διδάσκεται ιδιαίτερα η γρήγορη αλλαγή από την επίθεση στην άμυνα και συνε-

πώς από το ξεμαρκάρισμα στο μαρκάρισμα. Όταν χάνεται η μπάλα από την επιτιθέμενη ομάδα,

πρέπει κάθε παίχτης-της ν' αλλάζει τρόπο παιχνιδιού και από επιτιθέμενος να γίνεται αμυνόμενος.

Συστήματα παιχνιδιούΣυστήματα παιχνιδιούΜε το σύστημα-του παιχνιδιού προσδιορίζονται για καθέναν από τους 11 παίχτες η θέση, ο

χώρος κινήσεως και οι υποχρεώσεις. Ένα ορισμένο σύστημα παιχνιδιού δεν είναι εξίσου κατάλληλο για κάθε ομάδα. Πολύ περισσότερο πρέπει το σύστημα, με το οποίο παίζει μια ομάδα, να είναι «κομμένο» στα μέτρα κάθε παίχτη. Τα σύγχρονα συστήματα παιχνιδιού ασφαλίζουν το χώρο μπροστά από το τέρμα της ομάδας πολύ καλά· ταυτόχρονα, όμως, ενισχύεται το επιθετικό παιχνίδι με το να συμμετέχουν στην επίθεση κινούμενοι προς τα εμπρός όχι μόνον οι κυνηγοί, αλλά και οι αμυντικοί παίχτες.

Σήμερα προτιμούνται, κυρίως, δύο συστήματα παιχνιδιού:■ Το λεγόμενο 4-3-3 σύστημα και σαν παραλλαγή.■ Το σύστημα 4-4-2.Το ίδιο το σύστημα, όμως, περιγράφει μόνο τις γενικές γραμμές. Ανάλογα με τους υπάρχοντες

τύπους ποδοσφαιριστών και την προκαθορισμένη πορεία (αποστολή, εντολές) μπορεί να παιχθεί το σύστημα σε μία σειρά παραλλαγών.

Ενώ το σύστημα του παιχνιδιού προκαθορίζει έτσι την τακτική, που θ' ακολουθηθεί, μπορεί σε ειδικές περιπτώσεις να υπάρξουν για λόγους τακτικής σύντομες αποκλίσεις. Έτσι, π.χ. όταν μία ομάδα, πού έχει αρχίσει αμυντικά με το σύστημα 4-4-2, δεχθεί λίγο πριν από το τέλος του παιχνιδιού ένα γκολ, εφαρμόζει τότε για λόγους τακτικής το επιθετικό σύστημα 4-3-3.

Το σύστημα 4-3-3Το σύστημα 4-3-3

Οι 10 παίχτες σχηματίζουν στο γήπεδο 3 τμήματα. Η άμυνα αποτελείται από έναν λίμπερο, που καλύπτει το χώρο, δύο ακραίους και έναν κεντρικό οπισθοφύλακα το κέντρο σχηματίζεται από έναν αμυντικό, έναν μέσο και έναν επιθετικό παίχτη του κέντρου- η επίθεση αποτελείται από τον έξω δεξιά, τον έξω αριστερά και τον κεντρικό κυνηγό.

Όταν η ομάδα αμύνεται, οπισθοχωρούν και οι 3 τουλάχιστον παίχτες του κέντρου, συχνά, όμως και οι κυνηγοί ακόμα. Σχηματίζουν έτσι — τις περισσότερες φορές με κάλυψη του χώρου — μπροστά από τους αμυντικούς, που μαρκάρουν ατομικά τους αντιπάλους, μιά ακόμα αμυντική ζώνη. Όταν επιτίθεται η ομάδα, εισδύει παράλληλα με τους τρεις προωθημένους κυνηγούς κι ένας ακόμα παίχτης του κέντρου στην αντίπαλη περιοχή.

Το σύστημα 4-4-2Το σύστημα 4-4-2

Οι ομάδες που εφαρμόζουν το σύστημα 4-4-2 παρουσιάζουν μιά ακόμα πιο αμυντική διάταξη.

Από τους τρεις προωθημένους κυνηγούς (επιθετικές αιχμές) ο ένας οπισθοχωρεί για ενίσχυση του κέντρου. Οι δυο κυνηγοί τοποθετούνται στο μέσο μπροστά από το αντίπαλο τέρμα και εγκαταλείπουν συνειδητά και τα δύο άκρο της επιθέσεως. Σ' αυτόν τον ελεύθερο χώρο διεισδύουν τότε εναλλάξ μέσοι ή αμυντικοί παίχτες.

Οι θέσεις της ομάδαςΟι θέσεις της ομάδας

ΤερματοφύλακαςΤερματοφύλακας

Κύρια αποστολή του τερματοφύλακα είναι η παρεμπόδιση των αντιπάλων στην επιτυχία γκολ σε συνεργασία με τους αμυντικούς συμπαίχτες-του. Αναλυτικά του ανατίθενται τα εξής καθήκοντα:

■ Να διευθύνει την άμυνα — ακόμα και με δυνατές οδηγίες.■ Ν' αποκρούει τα σουτ έξω από τη γραμμή του τέρματος.■ Να μπλοκάρει σέντρες και μεταβιβάσεις στη μεγάλη περιοχή (στο χώρο των 16 m).■ Να κλείνει την ορατότητα των κυνηγών που διεισδύουν, με έγκαιρες εξόδους από το τέρμα.Επιπλέον, ο τερματοφύλακας είναι ο πρώτος κυνηγός της ομάδας του, ο οποίος πρέπει ν'

αποφασίζει κεραυνοβόλα, αν μία καινούργια επίθεση θα ξεκινήσει γρήγορα και με ακρίβεια, με το χέρι ή μ' ένα ελεύθερο χτύπημα. Θα πρέπει πάντοτε να έχει υπόψη-του, αν το παιχνίδι πρέπει να συνεχιστεί γρήγορα ή αν πρέπει να το καθυστερήσει, μέσα στα πλαίσια των κανόνων.

ΛίμπεροΛίμπερο

Σε όλα τα σύγχρονα συστήματα παιχνιδιού πίσω από την τελευταία αμυντική γραμμή (αλυσίδα) παίζει ένας ελεύθερος παίχτης, ο οποίος δεν έχει κανένα άμεσο καθήκον αντ' αυτού όμως πρέπει να επεμβαίνει σαν άμεση επέμβαση παντού, όπου υπάρχει ανάγκη. Ο λίμπερο είναι ενα χαρακτηριστικό των σύγχρονων συστημάτων παιχνιδιού.

Στον λίμπερο ανατίθενται τα ακόλουθα καθήκοντα:■ Οργάνωση της άμυνας.■ Εξασφάλιση των μπροστινών-του παιχτών με κάλυψη χώρου■ Εξουδετέρωση (μπλοκάρισμα) 25 m., περίπου, μπροστά από το τέρμα των αντιπάλων επιθετι-

κών παιχτών, που έχουν διεισδύσει.■ Οργάνωση αντεπιθέσεων με ακριβείς μεταβιβάσεις.■ Συμμετοχή του ίδιου στο επιθετικό παιχνίδι και βοήθεια της επιθέσεως της ομάδας-του.

Πλάγιοι και κεντρικοί οπισθοφύΠλάγιοι και κεντρικοί οπισθοφύλακεςλακες

Κανονικά μαρκάρουν ατομικά τον άμεσο αντίπαλό-τους. Μάλιστα ο ακραίος αμυντικός, από την πλευρά του οποίου δεν γίνεται το παιχνίδι, οπισθοχωρεί λίγο προς τα μέσα με κατεύθυνση το τέρμα για την κάλυψη του χώρου. Μία σπουδαία αποστολή του ακραίου οπισθοφύλακα είναι να επιτίθεται ξαφνικά στην αντίπαλη περιοχή και να δημιουργείται εδώ μιά επίθεση με αριθμητική υπεροχή παιχτών Οι επιθέσεις αυτές των αμυντικών παιχτών πρέπει, βασικά, να ολοκληρώνονται με σουτ, σέντρες ή με ασφαλείς μεταβιβάσεις. Πρέπει ν' αποφεύγεται κάθε παρακινδυνευμένη ντρίπλα.

Παίχτες του κέντρουΠαίχτες του κέντρου

Οι τρεις παίχτες του κέντρου στο σύστημα 4-3-3, ή αντίστοιχα οι 4 4-4-2, έχουν σαν πρώτιστο καθήκον να μετακινούνται μεταξύ επιθέσεως και άμυνας. Αν ο αντίπαλος έχει την μπάλα στην κατοχή-του, οπισθοχωρούν ολοκληρωτικά στην άμυνα και ενισχύουν το παιχνίδι των αμυντικών συμπαιχτών-τους· αν η μπάλα βρίσκεται στην κατοχή της δικής-τους ομάδας, έχουν τ' ακόλουθα επιθετικά καθήκοντα:

■ Να τροφοδοτούν τους προωθημένους κυνηγούς με πάσες ακρίβειας.■ Να ξεμαρκάρονται για μεταβιβάσεις προς τα πίσω και για 1-2.■ Να εναλλάσσονται στις προωθημένες θέσεις της επιθέσεως.■ Να σουτάρουν ξαφνικά στο αντίπαλο τέρμα από μακρινή απόσταση

Επιθετικοί παίχτες (προωθημένοι κυνηγοί)Επιθετικοί παίχτες (προωθημένοι κυνηγοί)

Επειδή, συνήθως, έχουν ν' αγωνιστούν εναντίον μιας πολύ ισχυρότερης αμυντικής γραμμής, πρέπει να είναι καθαρά επιθετικοί «σπεσιαλίστες» και να κατέχουν πλήρως τους ακόλουθους τρόπους επιθέσεως:

■ Σουτ και κεφαλιές προς το αντίπαλο τέρμα.■ Εμβολισμοί (διεισδύσεις) και ντρίπλες.■ Εναλλαγές θέσεως στο πλάτος και το βάθος του χώρου.■ Όλα τα είδη των συνδυασμών όπως το 1-2, κλπ.

Ειδική προπόνησηΕιδική προπόνηση

Παράλληλα με το γενικό πρόγραμμα προπονήσεως πρέπει κάθε παίχτης στο πρόγραμμα προπονήσεώς-του να εκτελέσει ασκήσεις, σχετικές με τη θέση-του.

ΤερματοφύλακαςΤα τεχνικά στοιχεία, όπως μπλοκάρισμα, απόκρουση με γροθιά και ανάμεσα σε αντιπάλους και

ακόμα ειδικές σωματικές ικανότητες, όπως ελαστικότητα, συντονισμός, ευκινησία και εκρηκτικότητα στα άλματα, βελτιώνονται κατά κανόνα στην ατομική προπόνηση.

Οι τακτικές ικανότητες, όπως «το κλείσιμο της γωνίας», η έγκαιρη έξοδος, η συνεργασία με τους οπισθοφύλακες κλπ., διδάσκονται σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους του παιχνιδιού μαζί με τους αμυντικούς και τους επιθετικούς παίχτες.

Αμυντικοί παίχτεςΟι αμυντικοί παίχτες πρέπει να προπονούνται ιδιαίτερα στην τεχνική του κοντρόλ της μπάλας, της

κεφαλιάς και του σουτ με στροφή του κορμού. Αυτό γίνεται καλύτερα με μεμονωμένες ασκήσεις, κατά τις οποίες πολύ γρήγορα ένας συμπαίχτης, πρώτα με φαινομενικές επιθέσεις και κατόπιν με συμπεριφορά ανάλογη μ' εκείνη των αγώνων, δυσκολεύει την κίνηση του αμυντικού παίχτη. Για τον αμυντικό παίχτη ιδιαίτερα σημαντική είναι η μεγάλη βασική ταχύτητα, η κεραυνοβόλα αντίδραση, η ευκινησία και η σκληρότητα στις μονομαχίες. Οι ιδιότητες αυτές βελτιώνονται εν μέρει με μεμονωμένες εκκινήσεις, καλύτερα όμως με μονομαχίες και μικρά παιχνίδια, όπως 1 εναντίον 1,1+1 εναντίον 1. Ταυτόχρονα διδάσκεται η τακτική σωστή αμυντική συμπεριφορά, δηλαδή η σωστή κάλυψη (μαρκάρισμα) και το σωστό από την άποψη της τακτικής τάκλινγκ (προβολή).

Παίχτες του κέντρουΤο τέλειο κοντρόλ της μπάλας σε κίνηση και σε στροφή καθώς και η ακριβής μεταβίβασή-της σε

μικρές και μεγάλες αποστάσεις είναι οι πρωταρχικές υποχρεώσεις, στις οποίες ο παίχτης του κέντρου πρέπει ν' ασκηθεί, επιπλέον, πρέπει να γυμναστεί στα σουτ σε κίνηση και από αποστάσεις μεταξύ 16 και 25 m.

Ως προς την τακτική, πρέπει να εκπαιδευτεί σαν κυνηγός και σαν αμυντικός παίχτης. Πρέπει να μάθει να μεταφέρει το παιχνίδι από τη μία μεριά του γηπέδου στην άλλη και ν' αλλάζει ο ίδιος θέσεις με συμπαίχτες-του στην επίθεση. Ως προς τη φυσική κατάσταση, πρέπει ο παίχτης του κέντρου να γυμνάσει την αντοχή-του με όλους τους δυνατούς τρόπους (παραλλαγές), έτσι ώστε ακόμα και στο 89ο λεπτό να μπορεί συγκεντρωμένος να ελέγχει μπάλα και αντίπαλο.

Προωθημένοι κυνηγοίΟ προωθημένος κυνηγός πρέπει γα εκγυμναστεί εξαιρετικά στις παρακάτω τεχνικές: Ντρίπλες με

προσποιήσεις, δυναμική μεταφορά της μπάλας, σουτ και κεφαλιές από μικρές και μεγάλες αποστά-σεις. Πίεση προς το τέρμα, ένστικτο για γκολ, αποφασιστικότητα και δύναμη, καθώς και οι κεραυνοβόλες αντιδράσεις διδάσκονται και βελτιώνονται σε μικρά παιχνίδια σ' ένα τέρμα. Η σωστή ατομική και ομαδική συμπεριφορά τακτικής, καθώς και η φυσική κατάσταση βελτιώνονται με σύνθετες μεθόδους ασκήσεων και παιχνιδιού. Ο κυνηγός πρέπει ακόμα να γυμνάσει εντατικά την ταχύτητά-του.

Ομάδες παιχνιδιούΟμάδες παιχνιδιού

Οι κυνηγοίΌπως θα περιγραφεί στη συνέχεια, οι επιθετικοί παίχτες έχουν κατά πρώτο λόγω να λύσουν σαν

κυνηγοί μία σειρά από διάφορο προβλήματα τακτικής. Ωστόσο πρέπει εδώ να τονιστεί, πως όταν η μπάλα βρίσκεται στην κατοχή του αντίπαλου αμυντικού παίχτη οι κυνηγοί γίνονται οι πρώτο, αμυντικοί παίχτες της ομάδας-τους. Κάθε κυνηγός πρέπει να εμποδίζει τον άμεσο αντίπαλό-τοι στη σωστή μεταβίβαση και να τον ακολουθεί αμέσως, όταν επιτίθεται. Το επιθετικό παιχνίδι των κυνηγών αναπτύσσεται, είτε κοντά στην πλάγια γραμμή σαν παιχνίδι με τα εξτρέμ, είτε στο μέσο, εμπρός από το αντίπαλο τέρμα.

Παιχνίδι με τα άκρα της επιθέσεωςΣυμμετέχει πάντοτε ένας ακραίος κυνηγός και ένας παίχτης του κέντρου και συχνά ακόμα και ο

κεντρικός κυνηγός. Σκοπός του παιχνιδιού με την ανάπτυξη της ομάδας από τα άκρα είναι ν' απασχο-

ληθεί η αντίπαλη άμυνα και ιδίως c λίμπερο μακριά από το τέρμα-της έτσι ώστε να δημιουργηθούν εκεί ελεύθεροι χώροι για έναν παίχτη του κέντρου, που θα κάνει διείσδυση ή για τον ακραίο κυνηγό της αντίθετης πλευράς του γηπέδου και συνεπώς ν' αυξηθούν οι δυνατότητες για σουτ.

Παιχνίδι με το κέντρο της επιθέσεωςΑυτός ο τρόπος παιχνιδιού είναι ιδιαίτερα δύσκολος, γιατί ο στόπερ και ο λίμπερο καλύπτου.

ασφαλέστερα τον κεντρικό χώρο της άμυνας, απ' ότι τα άκρα. Για ν' αντιμετωπίσουν οι κυνηγοί αυτή την ενισχυμένη αμυντική διάταξη εφαρμόζουν τις ακόλουθες κινήσεις τακτικής:

■ Με το παιχνίδι από τ' άκρα, που περιγράψαμε προηγούμενα, αναγκάζεται ο λίμπερο να εγκαταλείψει τη θέση-του μπροστά από το τέρμα.

■ Ο πιο προωθημένος παίχτης του κέντρου προωθείται σαν ένας δεύτερος κεντρικός κυνηγός και δεσμεύει έτσι τον λίμπερο.

■ Ο ίδιος ο κεντρικός κυνηγός κινείται, εφόσον η μπάλα δεν παίζεται κοντά-του, προς τον λίμπερο και δεσμεύει ταυτόχρονα τον άμεσο αντίπαλό-του και τον λίμπερο σ' έναν πολύ περιορισμένο χώρο.

■ Μ' εναλλαγές 2 ή 3 κυνηγών στο πλάτος και στο βάθος του χώρου αποδιοργανώνεται προσωρινά η στατική αμυντική διάταξη του αντιπάλου.

■ Ο συνδυασμός ατομικής καλύψεως με κάλυψη του χώρου ξεπερνιέται με παιχνίδι πλούσιο σε ποικιλίες και συνδυασμούς 1-2.

Οι αμυντικοί παίχτεςΜερικά από τα ομαδικά καθήκοντα των αμυντικών παιχτών αναφέρθηκαν ήδη σε προηγούμενες

σελίδες. Δηλαδή, ότι π.χ. ο λίμπερο που καλύπτει το χώρο και οι αμυντικοί, που καλύπτουν τους αντιπάλους, δημιουργούν ένα είδος μικτής καλύψεως. Τελευταία, εφαρμόζεται, επίσης, και η καθαρή κάλυψη του χώρου- θα μπορούσε κανείς να τη χαρακτηρίσει καλύτερα «κάλυψη παίχτη στο χώρο». Σύμφωνα με αυτή, ανατίθεται σε κάθε παίχτη της άμυνας ένας συγκεκριμένος χώρος δράσεως. Ένας αντίπαλος, που μπαίνει σ' αυτόν το χώρο, επιτηρείται από τον υπεύθυνο παίχτη με κάλυψη χώρου στην αρχή και, όσο περισσότερο πλησιάζει προς το τέρμα, μαρκάρεται, χαλαρά στην αρχή και μετά στενά.

Σ' αυτό το είδος καλύψεως είναι εντελώς απαραίτητη η συνεργασία και αλληλοβοήθεια των αμυντικών παιχτών. Δύο ενέργειες τακτικής χαρακτηρίζουν αυτό το είδος της άμυνας:

■ Η εξασφάλιση ενός συμπαίχτη.■ Η «παράδοση» ενός αντιπάλου. Κατά την εξασφάλιση καλύπτεται ο χώρος, που βρίσκεται

πίσω από τον αμυντικό, ο οποίος «μονομαχεί» είτε με τον λίμπερο, είτε με τον πλάγιο οπισθοφύλακα, που οπισθοχωρεί προς τα μέσα. Ο παίχτης, που καλύπτει το χώρο αυτό, τοποθετείται 3 m περίπου, πίσω και πλάγια από τον μπροστινό συμπαίχτη-του, έτσι ώστε να καλύπτει και την πλευρά, που ελευθερώνεται από τον παίχτη, ο οποίος κάνει προβολή (τάκλινγκ).

Αν ο αμυντικός παίχτης που μαρκάρει, ξεπεραστεί από τον αντίπαλο επιθετικό παίχτη, τότε εφαρμόζεται η δεύτερη τακτική. Ο κυνηγός μαρκάρεται, από τον δεύτερο αμυντικό, ο οποίος προσπαθεί να τον καθυστερήσει, ενώ ο αμυντικός που ξεπεράστηκε, οπισθοχωρεί αμέσως και αναλαμβάνει με τη σειρά-του την κάλυψη του συμπαίχτη-του.

Ειδικές καταστάσεις παιχνιδιούΕιδικές καταστάσεις παιχνιδιούΤο ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι, στο οποίο παρουσιάζονται συνεχώς οι ίδιες καταστάσεις

παιχνιδιού. Αυτό προξενεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του φιλάθλου για το παιχνίδι, αφού αυτός μαντεύει την εξέλιξη μιας καταστάσεως και περιμένει να δει, πώς θα προσπαθήσουν να τη λύσουν οι παίχτες. Υπάρχει μια σειρά δοκιμασμένων λύσεων στις διάφορες καταστάσεις που δημιουργούνται στο παιχνίδι, όπως ελεύθερο χτύπημα (φάουλ), κόρνερ, σέντρα και πλάγιο άουτ (αράουτ). Ανάλογα,

Το ελεύθερο χτύπημαΤο ελεύθερο χτύπημαΤα ελεύθερα χτυπήματα χτυπιούνται άμεσα. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να χτυπηθεί με

τη μια από τις δυο παραλλαγές, που ακολουθούν.Ψηλοκρεμαστό, ελεύθερο χτύπημα

Ένας παίχτης σηκώνει την μπάλα ξαφνικά μπροστά από το τείχος προς έναν συμπαίχτη-του, που με τη σειρά-του μεταβιβάζει πάνω από το τείχος σ' έναν συμπαίχτη-του, που ξεκινάει προς την μπάλα.

Μεταβίβαση δίπλα από το τείχος

Κοντά στην μπάλα συγκεντρώνονται δύο ή τρεις παίχτες. Ένας δέχεται την μπάλα σε κίνηση, προσπαθεί να παρακάμψει το τείχος και να ολοκληρώσει την ενέργεια μ' ένα σουτ.

με τις ειδικές τεχνικές ικανότητες των παιχτών-της και του αντιπάλου, πρέπει κάθε ομάδα να εφαρμόζει κατά προτίμηση ορισμένες παραλλαγές τακτικής. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ο αντίπαλος τερματοφύλακας είναι ασταθής και οι κυνηγοί της ομάδας έχουν δυνατές κεφαλιές, χτυ-πιέται το κόρνερ πάντα μπροστά από το τέρμα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εκμεταλλεύονται οι αδυ-ναμίες του τερματοφύλακα, αλλά και τα πλεονεκτήματα των κυνηγών.

ΚόρνερΚόρνερΔιακρίνονται οι εξής βασικές παραλλαγές:

■ Η' κοντινή μεταβίβαση σε 3-10 m προς έναν συμπαίχτη, που ξε-μαρκάρεται.■ Το κόρνερ στην πλησιέστερη γωνία του τέρματος σε μέσο ύψος.■ Το ψηλό και μακρινό κόρνερ με φαλτσαριστή μπαλιά προς ή αντίθετα στο τέρμα.■ Το κόρνερ, που κατευθύνεται προς τα πίσω για σουτ από μακρινή απόσταση.Το κόρνερ σε μέσο ύψος

Όταν ο αντίπαλος υπερτερεί στο ψηλό παιχνίδι, τρέχει με το σύνθημα ένας παίχτης προς την κατεύθυνση της δυνατής, σε μέσο ύψος, μεταβιβάσεως. Έχει τότε περισσότερες δυνατότητες:

■ Να εκμεταλλευτεί αμέσως την μπαλιά.■ Να προωθήσει την μπαλιά τροφοδοτώντας τους συμπαίχτες-του σε μέσο ύψος.■ Να γυρίσει την μπάλα πάλι στον τροφοδότη (παίχτη που χτύπησε το κόρνερ).Το ψηλό κόρνερ

Αν υπάρχουν στην ομάδα σπεσιαλίστες στις κεφαλιές, χτυπιέται το κόρνερ είτε μ' έντονη φαλτσαριστή μπαλιά προς τη μακρινή πίσω γωνία του τέρματος, είτε με φάλτσο έξω από το τέρμα σ'

ένα χώρο, που διατηρείται σκόπιμα ελεύθερος από τους άλλους επιθετικούς. Προς αυτόν το χώρο ξεκινούν τη στιγμή του χτυπήματος του κόρνερ μερικοί συμπαίχτες, ιδιαίτερα k- ικανοί στις κεφαλιές, για να εκμεταλλευτούν την μπαλιά.

Τακτική της ημέρας του παιχνιδιούΤακτική της ημέρας του παιχνιδιούΚάθε αγώνας παρουσιάζει διαφορετικές συνθήκες, στις οποίες πρέπει να προσαρμόζεται, ως

προς την τακτική, μια ομάδα:■ Οι εξωτερικές συνθήκες, όπως ο καιρός, οι συνθήκες του εδάφους, η θέση του ήλιου, οι δια-

στάσεις του γηπέδου κ.ο.κ.■ Ο αντίπαλος με τα τεχνικά, φυσικά και τακτικά-του χαρακτηριστικά.■ Παιχνίδι στην έδρα ή εκτός έδρας.

Εξωτερικές συνθήκεςΕξωτερικές συνθήκες

Με μια αναγνώριση του γηπέδου λίγο πριν από το παιχνίδι, εκτιμιούνται οι συνθήκες του γηπέδου και του περιβάλλοντος.

Μέγεθος του γηπέδουΤο μέγεθος του γηπέδου μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 90 και 120 m στο μήκος και 45-90 m στο

πλάτος. Οι κανονισμοί ορίζουν μόνον, ότι το γήπεδο πρέπει να έχει σχήμα παραλληλόγραμμου. Σε μεγάλο γήπεδο χρησιμοποιούνται παίχτες με πολύ καλή φυσική κατάσταση, οι οποίοι κατευθύνονται μέσα στο γήπεδο από έναν τροφοδότη, που δίνει μακρινές μπαλιές. Σε μικρότερα γήπεδα οι ευκίνητοι παίχτες αποδίδουν καλύτερα. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη στον καταρτισμό της συνθέσεως της ομάδας.

Συνθήκες εδάφουςΣε υγρό, ολισθηρό ή παγωμένο έδαφος ενεργούν οι παίχτες με σίγουρες, μικρές και ακριβείς πά-

σες στα πόδια του συμπαίχτη. Ο παίχτης, που έχει την μπάλα, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την περιορισμένη δυνατότητα αντιδράσεως των αμυντικών παιχτών με ντρίπλες και προσποιήσεις Διάφορα σουτ απ' όλες τις θέσεις — ακόμα και από μακρινές αποστάσεις — δημιουργούν τις προϋ-ποθέσεις για επιτυχία γκολ. Σε βαρύ, λασπωμένο ή χιονισμένο έδαφος προτιμάται ένα μακρινό απλό, ορμητικό παιχνίδι (= κλώτσα και όρμα).

Θερμοκρασία του αέραΣε μεγάλες ζέστες οι έμπειροι παίχτες παίρνουν συχνά δισκία αλατιού, για ν' αναπληρώνουν την

απώλεια αλάτων, η οποία προκαλεί κράμπες. Οι φροντιστές έχουν έτοιμα δροσιστικά ποτά και «γαλ-λικό οινόπνευμα», για να δροσίζουν την πλάτη και το στήθος των παιχτών. Αντίθετα, σε περιπτώσεις δυνατού κρύου συνιστάται οπωσδήποτε η προστασία με καλτσόν, γάντια και μετωπική ταινία.

Θέση του ήλιου και φορά των ανέμωνΠολλές φορές ο ήλιος μπορεί να χαθεί στο δεύτερο ημίχρονο πίσω από δέντρα, σπίτια κ.ά., ο

άνεμος μπορεί να γυρίσει, να δυναμώσει ή να εξασθενήσει. Κατά συνέπεια, πρέπει ο αρχηγός και ο μάνατζερ της ομάδας να πάρουν υπόψη τα πλεονεκτήματα που δίνουν οι διάφορες καιρικές συνθήκες κατά την επιλογή της πλευράς του γηπέδου.

Τρόπος παιχνιδιού του αντιπάλουΤρόπος παιχνιδιού του αντιπάλου

Η τακτική για τον κάθε παίχτη και για ολόκληρη την ομάδα την ημέρα του παιχνιδιού εξαρτάται πάρα πολύ και από τις ιδιότητες του εκάστοτε αντιπάλου:

■ Τις σωματικές ικανότητες.■ Τις τεχνικές δυνατότητες.■ Την τακτική που ακολουθεί.Η φυσική κατάσταση του αντιπάλου καθορίζει αποφασιστικά την τακτική της ομάδας. Εναντίον

ενός αντιπάλου, που υπερέχει στη φυσική κατάσταση, δεν πρέπει να παίξει κανείς ποτέ επιθετικά. Επειδή κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού η υπεροχή στη δύναμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί όλο και πιο έντονα, μια μικρή διαφορά δεν κρίνεται αρκετή για την υλοποίηση των στόχων. Γι' αυτό είναι σκόπιμο, ξεκινώντας από μία ενισχυμένη άμυνα με αντεπιθέσεις με τεχνικά μέσα, μ' έξυπνη διατήρηση της μπάλας και μ' αλλαγή πλευρών του γηπέδου ο αντίπαλος να καταναλώσει τη σωματική-του υπεροχή. Πρέπει ν' αποφεύγονται οι ντρίπλες και οι μακρινές μπαλιές στον ελεύθερο χώρο, για τις οποίες δαπανώνται δυνάμεις. Είναι αυτονόητο, ότι εναντίον ιδιαίτερα ψηλών αντιπάλων η μπάλα πρέπει να παίζεται χαμηλά. Όταν ο αντίπαλος είναι πολύ δυνατός και γνωρίζουμε ότι η ομάδα-μας βρίσκεται σε καλύτερη φυσική κατάσταση από τον αντίπαλο, τότε η υπομονή και τα γερά νεύρα είναι μέσα της

τακτικής. Ομάδες με καλή φυσική κατάσταση δεν πρέπει να παίζουν «κλειστό» παιχνίδι, παρά τα τεχνικά λάθη που γίνονται μερικές φορές και παρά την οπτική υπεροχή του αντιπάλου. Ο στόχος-τους επιτυγχάνετε, συνήθως, στα τελευταία 15-30 λεπτά του παιχνιδιού. Ώς εκείνη την ώρα πρέπει να κυνηγούν τον αντίπαλο μ' όλα τα μέσα τακτικής του παιχνιδιού και σύμφωνα με τους κανόνες-του. Αν κατέχει την μπάλα ο αντίπαλος, πρέπει όλοι οι παίχτες της ομάδας να οπισθοχωρούν μπροστά από το τέρμα, για να κρατήσουν τους αντιπάλους έξω από την περιοχή-τους. Κερδίζοντας την μπάλα, πρέπει ν' απωθείται ο αντίπαλος με γρήγορες αντεπιθέσεις με μακρινές μπαλιές κατά μήκος ολό-κληρου του γηπέδου. Αυτό το συνεχές παίξιμο εδώ κι εκεί κουράζει σύντομα την ομάδα, που μει-ονεκτεί από την άποψη της φυσικής καταστάσεως. Στο σημείο αυτό θα πρέπει ν' αναφερθεί, ότι οι ατομικές συγκρούσεις (μονομαχίες) δεν διεξάγονται μόνο με μέσα τεχνικής, τακτικής ή φυσικής καταστάσεως. Ιδιαίτερα προικισμένοι παίχτες χρησιμοποιούν ακόμα ψυχολογικά μέσα ή προτερήματα και αδυναμίες του χαρακτήρα του αντιπάλου-τους. Έτσι, πολύ συχνά εκτρέπονται έγ-καιρα από το ρυθμό-τους ευαίσθητοι παίχτες με σκληρό — αλλά και καθαρό — μαρκάρισμα- αντίθετα, μπορεί κανείς να προσπαθήσει με φιλικά, εκτός αγώνα, λόγια να πείσει έναν ιδιαίτερα σκληρό αντίπαλο να παίξει λίγο προσεκτικότερα.

Τραυματισμοί στα σπορΤραυματισμοί στα σπορ

Ποδοσφαιρικοί τραυματισμοί - πρόληψη και θεραπείαΠοδοσφαιρικοί τραυματισμοί - πρόληψη και θεραπείαΌπως σε κάθε αθλητική δραστηριότητα, υπάρχει, φυσικά, και στις ποδοσφαιρικές συναντήσεις

ένας κάποιος κίνδυνος τραυματισμού και μάλιστα εδώ ιδιαίτερα στις μονομαχίες των παιχτών, οι οποίες και κάνουν το σπορ αυτό τόσο ελκυστικό.

Σύμφωνα με μία στατιστική της Ενώσεως Αθλητικών Σωματείων της Βυρτεμβέργης, το ποδό-σφαιρο με 3,2% τραυματισμούς στο συνολικό αριθμό των ενεργών μελών, βρίσκεται στην κορυφή

των επικίνδυνων σπορ. Πόδια, κορμός, ώμοι και κεφάλι τραυματίζονται με διαφορετική συχνότητα. Ο κίνδυνος τραυματισμού δεν μπορεί, βέβαια, να εξαλειφθεί τελείως, μπορεί όμως, όπως επισημαίνει ο Έριχ Ντόυζερ, να μειωθεί δραστικά με τα εξής προληπτικά μέτρα:

1. Υγιεινός τρόπος ζωής' αρκετός ύπνος, περιποίηση του σώματος, μπάνια, μασάζ, σάουνα.2. Συστηματική προπόνηση.3. Εξάλειψη πυωδών εστιών: π.χ. δοντιών, αμυγδαλών.4. Μετά από ασθένειες ή τραυματισμούς σταδιακή αύξηση της προπονήσεως.5. Προσοχή στις αρχές της προπονήσεως: π.χ. εναλλαγή ασκήσεως και αναπαύσεως, σωστή

εκγύμναση της δυνάμεως, κλπ.6. Προθέρμανση και χαλάρωμα: απαιτείται, τουλάχιστον 15 λεπτά πριν από τον αγώνα, ζέσταμα

και γυμναστικές διατατικές ασκήσεις.7. Χρησιμοποιείστε πάντοτε περικνημίδα και, όταν χρειάζεται, ελαστικό επίδεσμο!8. Πρέπει ν' αποφεύγουμε τα μέσα εκείνα που χρησιμοποιούμε για εντριβές και κοκκινίζουν το

δέρμα.9. Όταν εκδηλώνονται τάσεις για κράμπα: πρέπει να παίρνουμε δισκία αλατιού.

Τρόπος θεραπείαςΤρόπος θεραπείαςΓια την περίπτωση που ένας παίχτης, παρά την προσοχή που δίνεται στα αναφερθέντα

προληπτικά μέτρα, τραυματιστεί, υπάρχει σήμερα μία σειρά θεραπευτικών δυνατοτήτων. Εδώ, πρέπει να γίνε διάκριση ανάμεσα στις πρώτες βοήθειες, που πρέπει να δοθούν είτε από τον ίδιο τον παίχτη, είτε από έναν υπεύθυνο και από τη θεραπευτική αγωγή, που θα δοθεί από έναν γιατρό, ή έναν φυσιοθεραπευτή.

Οι πρώτες βοήθειες έχουν ιδιαίτερη σημασία για μία γρήγορη, επιτυχημένη θεραπεία. Με τις πρώτες βοήθειες ενός ειδικού μπορεί η θεραπευτική αγωγή, δηλαδή ο χρόνος, στον οποίο ο παίχτης δεν είναι ικανός ν' αγωνιστεί, να ελαττωθεί στο μισό της διάρκειας της συνηθισμένης θεραπείας. Και στη συνέχεια της θεραπείας πρέπει ο ασθενής να δίνει μεγάλη προσοχή στα μεμονωμένα θερα-πευτικά μέτρα. Γι' αυτό είναι σημαντικές μερικές βασικές γνώσεις για το είδος των τραυματισμών και τη θεραπεία-τους. Στις επόμενες σελίδες θα περιγραφούν με λίγα λόγια, οι μέθοδοι θεραπείας, που συνιστά και εφαρμόζει ο ίδιος ο Χανς Μόνταγκ, φυσιοθεραπευτής της ολυμπιακής ομάδας χόκεϊ, της Γερμανίας.

Θεραπεία με πάγο και ψύξηΘεραπεία με πάγο και ψύξη

Απ' όλα τα μέσα πρώτης βοήθειας το σημαντικότερο είναι η περιποίηση με ψύξη. Το σπρέι ψύξεως με χλωροαιθύλιο ανήκει ήδη στο βασικό εξοπλισμό κάθε φροντιστή. Δυστυχώς, χρησιμοποιείται πάντοτε μετά από τραβήγματα, διαστρέμματα και μυϊκές κακώσεις σαν καταπραϋντικό, χωρίς να λαμβάνεται πρόνοια να χρησιμοποιείται πάγος για την παρεμπόδιση σχηματισμού αιματώματος. Το αιμάτωμα αυτό και ο σχηματισμός μικροβίων και βακτηριδίων στα τραυματισμένα τμήματα ιστών είναι εκείνα, που κάνουν, συχνά, τόσο μακροχρόνια την αποθεραπεία.

Και τα δύο — αιμάτωμα και βλαβερά μικρόβια στους ιστούς — μπορούν να ελαττωθούν στο ελάχιστο με ψυχρές εντριβές και επιθέματα. Και για τα δύο προληπτικά μέτρα χρειάζονται κοινά παγάκια.

Στα ψυχρά επιθέματα θρυμματίζονται παγάκια σε μικρά κομμάτια, συσκευάζονται σε μία σακούλα ή σε μία πετσέτα και τοποθετούνται στο σημείο του τραύματος. Το επίθεμα πρέπει να παραμείνει εκεί περίπου 2-3 ώρες. Είναι σημαντικό, να γίνει η περιποίηση αμέσως μετά τον τραυματισμό και όχι μετά από μερικές ώρες. Η δημιουργία του αιματώματος μπορεί να σταματήσει, ως την αρχή της περιποιήσεως με πάγο, με τη βοήθεια ενός σφιχτού επιδέσμου. Σ' όλες τις περιπτώσεις πρέπει ν' αποφεύγεται η χρήση οινοπνευματωδών αλοιφών για εντριβές, που κοκκινίζουν το δέρμα, επειδή θα διέστειλαν τα αγγεία και θα ενίσχυαν την εσωτερική αιμορραγία. Στις εντριβές με πάγο περιποιούμαστε το τραυματισμένο σημείο με ολόκληρα παγάκια για ένα διάστημα αρκετών ωρών. Η υποβάθμιση της θερμοκρασίας (ψύξη) του τραυματισμένου σημείου σχεδόν στους 0° C συντελεί, όπως αναφέρθηκε, στην εκπληκτικά γρήγορη θεραπεία.

Πακέτα «Φάνγκο»Πακέτα «Φάνγκο»

Μετά από 24 ως 48 ώρες, περίπου. από τη στιγμή, που το τραυματισμένο σημείο παρουσιάζει την κανονική θερμοκρασία του σώματος μπορούμε να φροντίσουμε τους μωλωπισμούς, τα τραβήγματα και τα συναφή αιματώματα με θερμά επιθέματα. Μία ιδιαίτερα βαθιά επενέργεια επιτυγχάνεται με τα πακέτα «Φάνγκο», που μπορούν ν αγοραστούν στα φαρμακεία. Ο σκούρος σκληρός πολτός αλεσμένων ηφαιστειογενών πετρωμάτων ζεσταίνεται στους 50-60° C, περίπου, συσκευάζεται σε πλαστικό υλικό και τοποθετείται στο τραυματισμένο σημείο, όσο πιο ζεστό μπορεί να γίνει ανεκτό. Η συσκευασία καλύπτεται και με μία πετσέτα, που διατηρεί τη ζέστη. Η περιποίηση διαρκεί 20 ως 30 λεπτά και μπορεί να γίνει και από τον ίδιο τον τραυματία με λίγη προσοχή.

ΜασάζΜασάζ

Με το ψηλάφισμα, το «ζύμωμα», το ξύσιμο, την εντριβή και το τίναγμα μπορεί να .υποβοηθηθεί η πορεία της θεραπείας. Κατά κανόνα αυτά τα κλασικά είδη μασάζ γίνονται από έναν ειδικευμένο μασέρ τη σωστή χρονική στιγμή και με τον κατάλληλο τρόπο. Έμπειροι αθλητές, όμως, μπορούν και οι ίδιοι να τα εφαρμόσουν και να επιταχύνουν μ' αυτά την αποθεραπεία. Το μασάζ των λεμφικών αγγείων, κατά το οποίο με αντλητικές κινήσεις σ' ένα ορισμένο ρυθμό επιτυγχάνεται αρκετά νωρίς η εκροή της λέμφου από την τραυματισμένη περιοχή ήρεμα και χωρίς πόνο, πρέπει ν' αφεθεί στον μασέρ. Το ίδιο ισχύει και για το υδρομασάζ (δινόλουτρο). Εδώ, η περιποίηση γίνεται με μία λιγότερο ή περισσότερο παχύτερη δέσμη νερού με πίεση 2,5 atm περίπου.

Άλλες μέθοδοι θεραπείας

Για τον φυσιοθεραπευτή υπάρχει μία σειρά άλλων δυνατοτήτων θεραπείας. Με το μασάζ απορροφητικών κυμάτων δημιουργείται κενό κάτω από έναν κώδωνα κι έτσι «αερίζεται» ο ιστός. Η αύξηση της τροφοδοτήσεως με αίμα και της ανταλλαγής της ύλης επιταχύνει τη θεραπεία στην περίπτωση τραβήγματος θυλάκων, εξαρθρώσεων, μωλώπων, ρήξεως μυϊκών ινών, κλπ. Η θεραπεία με διαδυναμικά και υπερήχους ανήκει στις σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους. Με αυτές επιτυγχάνονται εκπληκτικά γρήγορες θεραπείες

ΚινησιοθεραπείαΚινησιοθεραπεία

Όλες οι μέθοδοι που περίγραψα με προηγούμενα, μπορούν να υποβοηθηθούν έντονα από τον ίδιο τον ασθενή. Από τη στιγμή, που μπορεί να κινήσει το τραυματισμένο μέρος του σώματος, πρέπει ν αρχίσει ασκήσεις κινησιοθεραπείας. Κολύμπι, ποδηλασία, τρέξιμο και γυμναστικές ασκήσεις κάθε φορά μέχρι τα όρια του πόνου επιταχύνουν τη μεταφορά των καταστραμμένων τμημάτων των ιστών, αυξάνουν την τροφοδότη ση με αίμα και συνεπώς την προσαγωγή των θεραπευτικών προϊόντων της ανταλλαγής της ύλης και εμποδίζουν ακόμα τη σκλήρυνση και ατροφία του μυϊκού συστήματος. Με την κινησιοθεραπεία αυτή, που όπως είπαμε, αγγίζει τα όρια του πόνου, μπορεί c άρρωστος να συνεισφέρει αποφασιστικά στη γρήγορη αποθεραπεία του τραύματός-του. Η αυτοθεραπεία αυτή θα πρέπει φυσικά να συζητηθεί με τον γιατρό ή τον φυσιοθεραπευτή.

Τράβηγμα των μυώνΤράβηγμα των μυών

Με όχι αρκετή προθέρμανση, με ατελώς αποθεραπευμένους τραυματισμούς του μυϊκού συστήματος, με μεμονωμένες δέσμες μυών υπερόξινες, λόγω υπερβολικής καταπονήσεως ή με απώλεια αλάτων από έντονη εφίδρωση, ο παίχτης νιώθει στην αρχή ένα ελαφρό τράβηγμα του μυός. Αυτό το σύμπτωμα σ' ένα σπριντ, μία αλλαγή κατευθύνσεως, ένα σουτ ή ένα παραπάτημα ενισχύεται μ' ένα σουβλερό πόνο. Μεμονωμένες δέσμες μυϊκών ινών τεντώνονται πέρα από το όριο ελαστικότητας, χωρίς να πραγματοποιηθεί εσωτερική αιμορραγία. Με συνέχιση της καταπονήσεως ο κίνδυνος ρήξεως των μυϊκών ινών είναι μεγάλος.

Πρώτη βοήθειαΑμέσως μετά τον πρώτο πόνο από τράβηγμα, πρέπει να διακόπτεται το παιχνίδι και να γίνεται

μία προσπάθεια με ψηλάφισμα και ελαφρό μασάζ να λυθεί το τέντωμα (τάση) του μυός. Προληπτικά, τοποθετείστε έναν ελαστικό επίδεσμο από ελαστοπλάστ ή έναν ονομαζόμενο ' επίδεσμο-tape. Αν ενταθούν οι πόνοι, διακόψτε τελείως το παιχνίδι.

Επόμενη θεραπεία Μετά από 2-3 ώρες, περίπου, υγρή επίδεση κάνουμε εντριβές με πάγο, μετά από 24 ώρες μασάζ

με το χέρι και ηλεκτροθεραπεία (διαθερμίες). Απαιτείται, επίσης, έγκαιρη κινησιοθεραπεία ως τα όρια , του πόνου· κατ' αυτήν φορέστε ελαστικό επίδεσμο.

Ρήξη μυόςΡήξη μυός

Αν οι καταπονήσεις ξεπεράσουν εκείνες, που δημιουργούν το τράβηγμα των μυών, μπορεί να επέλθει ρήξη δέσμης μυϊκών ινών. Σουβλιές πόνων, που συχνά φτάνουν ως την αδυναμία κινήσεως του τραυματισμένου μέρους του σώματος, υποδεικνύουν μία ρήξη μυός. Το τραυματισμένο σημείο είναι συχνά μαλακό και πλαδαρό, ενώ, συνήθως, μετά από μερικές ώρες γίνεται αντιληπτό οπτικά και με την αφή κάτω από το δέρμα ένα βαθούλωμα. Πάντοτε συνδέεται με τη ρήξη μυών η εμφάνιση ενός ισχυρού αιματώματος.

Πρώτη βοήθειαΨύξτε με πάγο το τραυματισμένο μέρος ως μία ώρα και τοποθετείστε έναν επίδεσμο, που να το

συμπιέζει.Επόμενη θεραπεία Στην αρχή χρησιμοποιούμε την προηγούμενη βοήθεια. Μετά, όμως, από 24 ώρες, και κατά το

δυνατό καθημερινά, κάνουμε μασάζ με πάγο ή κρύα υδρομασάζ (δινόλουτρα) (10 λεπτά), καθώς και ελαφρά μασάζ των λεμφικών αγγείων, θεραπεία με υπερήχους και διαδυναμικά. Από την τρίτη και τέταρτη μέρα κάνουμε ισομετρικές ασκήσεις χαλαρώματος και μόλις από την όγδοη μέρα εκγύμναση με ελαφρό τροχάδην.

Διαστρέμματα αρθρώσεωνΔιαστρέμματα αρθρώσεων

Τα τμήματα των οστών, που σχηματίζουν τις αρθρώσεις, διαστρέφονται, μετατοπίζονται ή ανοί-γουν με βίαιες εξωτερικές επιδράσεις· αναπηδούν αμέσως, όμως, και πάλι πίσω στην αρχική-τους

θέση. Μπορεί, όμως, ανάλογα με την ένταση και το σημείο του τραυματισμού του μηχανισμού του θύλακος των κονδύλων να τραυματιστούν τένοντες και μύες, αιμοφόρα ή λεμφικά αγγεία, καθώς και τμήματα χόνδρων ή οστών. Ο δυνατός πόνος συνοδεύεται, συνήθως, με έντονο πρήξιμο και σχηματισμό αιματώματος. Και τα δύο οδηγούν στην προσωρινή λειτουργική ανικανότητα της αρθρώσεως.

Πρώτη βοήθειαΑποφύγετε κάθε άλλη καταπόνηση της αρθρώσεως, τοποθετείστε ψηλά το τραυματισμένο τμήμα

του σώματος, περιορίστε αμέσως τη δημιουργία αιματώματος με ψυχρό ελαστικό επίδεσμο.Επόμενη θεραπεία Αποτανθείτε σε γιατρό για να κάνετε ακτινογραφία. Πρέπει να μείνετε ακίνητος για ν' αποφευχθεί

η εσωτερική αιμορραγία' καλό είναι, επίσης, να κάνετε κρύα μασάζ. Αφήστε τον μασέρ να φροντίσει με χειρομασάζ για την αποκατάσταση των χτυπημένων τμημάτων των ιστών των γειτονικών μυών. Αργότερα ακολουθείστε θεραπευτική αγωγή με διαθερμίες, υπερήχους και απορροφητικά κύματα. Αρχίστε κινησιοθεραπεία μόνον τότε, όταν το τραυματισμένο τμήμα δεν πονά στη θέση ηρεμίας, και αυξήστε προοδευτικά το μέγεθος και την ένταση των κινήσεων.

Τράβηγμα των συνδέσμωνΤράβηγμα των συνδέσμων

Η σύνδεση δύο οστέινων τμημάτων μιας αρθρώσεως με τένοντες (π.χ. ο εσωτερικός και ο εξωτερικός σύνδεσμος στο γόνατο, οι πλάγιοι σύνδεσμοι στα σφυρά) μπορεί κατά τον ίδιο τρόπο με τους μύες να υπερεκταθούν και να τραβηχτούν. Το τράβηγμα των συνδέσμων συνοδεύεται με έντο-νους πόνους στη βάση-τους, με περιορισμό της λειτουργικότητας και, αντίθετα με το τράβηγμα των μυών, με έντονο πρήξιμο.

Πρώτη βοήθεια Ψύξη με παγοκύστη.Επόμενη θεραπείαΣε ισχυρά τραβήγματα πρέπει να μείνει η άρθρωση σε ηρεμία σε γύψινο νάρθηκα, τουλάχιστον,

για 14 ημέρες· οι ελαστικοί επίδεσμοι δεν είναι αρκετοί για τις περιπτώσεις αυτές. Σε απλό τράβηγμα περιποίηση με ζεστά, υγρά επιθέματα, πακέτα «Φάνγκο», ζεστό αέρα με ζεστή επίδεση ή ακόμα εναλλασσόμενη θεραπεία «ζεστό/ κρύο». Αργότερα, επίσης, απαιτείται θεραπευτική αγωγή με διαδυναμικά (ηλεκτρική διέγερση) και υπερήχους. Μασάζ χρειάζονται μόνο στη γειτονική περιοχή των μυών. Κάντε κινησιοθεραπεία, σε μέση κλίμακα, στην αρχή μόνο ισομετρικές ασκήσεις για τόνωση των μυών, που στηρίζουν το σύνδεσμο.

Τραυματισμός μηνίσκουΤραυματισμός μηνίσκου

Ο μηνίσκος αποτελείται από ένα χωνοειδή και από έναν ημισωληνοειδή χόνδρινο δίσκο. Οι δύο δίσκοι έχουν σκοπό να εξισορροπούν τις ανομοιογένειες των οστέινων τμημάτων, που σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατου. Τραυματισμοί του μηνίσκου συμβαίνουν, συνήθως, όταν το γόνατο λυγίζει ή τεντώνεται και ταυτόχρονα στρέφεται, ενώ η σόλα του ποδιού παραμένει σταθερά στερεωμένη στο έδαφος. Οι κακώσεις του μηνίσκου πρέπει πάντοτε να θεραπεύονται με θεραπευτική αγωγή, στις βαρύτερες περιπτώσεις, μάλιστα, μπορούν να θεραπευτούν μόνο μ' εγχείρηση.

ΧαρακτηριστικάΠαίχτες και προπονητές πρέπει γι' αυτό να γνωρίζουν τα ακόλουθα συμπτώματα του

τραυματισμού του μηνίσκου:■ Αποκλεισμός («μάγκωμα») της αρθρώσεως, δηλαδή, το λύγισμα και το τέντωμα του ποδιού

είναι αδύνατο.■ Ο παίχτης δεν μπορεί ούτε να σταθεί, ούτε να βαδίσει ελεύθερα με το τραυματισμένο πόδι.■ Ξαφνικοί, οξείς πόνοι με το χτύπημα της μπάλας, ιδίως στα χτυπήματα με την εσωτερική

πλευρά του παπουτσιού.■ Οξείς πόνοι στις στροφές του κορμού προς τα πλάγια.

Τραυματισμός του αχίλλειου τέΤραυματισμός του αχίλλειου τένοντανοντα

Ο αχίλλειος τένοντας μπορεί να τραυματιστεί σοβαρά ή να υπάρξει μία χρόνια καταπόνησή-του και συνεπώς να προκληθούν δυνατοί πόνοι. Έτσι, μπορεί να δημιουργηθεί ερεθισμός και φλεγμονή των ιστών ολισθήσεως, δηλαδή των άκρων των τενόντων ή των ίδιων των τενόντων. Στις χρόνιες καταπονήσεις μπορεί ο τένοντας, τελικά, να κοπεί ή ακόμα και ν' αποσπαστεί από το οστό. Αιτίες ερεθισμού των τενόντων είναι, συχνά, παραμορφώσεις του ποδιού, π.χ. ένα πολύ κοντό πόδι ή ένα

πόδι με μεγάλη καμάρα, κακής ποιότητας παπούτσια ή χρόνια υπερβολική καταπόνηση.Πρώτη βοήθειαΗ ομάδα των μυών, που στηρίζεται στον αχίλλειο τένοντα, πρέπει ν' αποφορτιστεί με ανύψωση

του παπουτσιού.Επόμενη βοήθεια Εντριβή με πάγο, ακόμα εναλλακτικές εντριβές με ζεστά και ψυχρά μέσα σαν «σοκ-θεραπεία».

Μετά τη θεραπευτική αγωγή με πάγο, απαιτείται διάταση του αχίλλειου τένοντα και μασάζ με το χέρι στους γειτονικούς μύες της κνήμης από τον μασέρ. Χρειάζεται πρόσθετη αγωγή με υπερήχους.

Εξοπλισμός πρώτων βοηθειώνΕξοπλισμός πρώτων βοηθειώνΓια να μπορούν να προσφερθούν τα μέσα πρώτης βοήθειας και της επόμενης θεραπείας, που

αναφέρθηκε προηγούμενα, είναι απαραίτητος ένας ολοκληρωμένος εξοπλισμός πρώτων βοηθειών. Εδώ, πρέπει να γίνει διαχωρισμός ανάμεσα στον τυπικό εξοπλισμό, που έχουν συνεχώς μαζί τους παίχτες και φροντιστές, και του ειδικού εξοπλισμού, που έχουν οι εκπαιδευμένοι μασέρ μαζί-τους σε ειδικές βαλίτσες πρώτων βοηθειών, που κατασκευάζονται από μεγάλες εταιρείες αθλητικών ειδών.

Εξοπλισμός για τους παίχτες1 ιδανικός επίδεσμος πλάτους 6 cm.1 ελαστικό έμπλαστρο πλάτους 8 cm.1 ρολό λευκοπλάστ 5 cm x 2,5 cm. 1 μικρό μπουκαλάκι λάδι για μασάζ.Το καλοκαίρι 1 μπουκάλι πράσινο ή καθαρό οινόπνευμα για δροσιστικές εντριβές.Σπρέι για τα πόδια για πρόληψη μυκητιάσεων, που υπάρχουν σε αφθονία σε όλα τ' αποδυτήρια.

Πιθανόν ελαστικές κάλτσες — επιδέσμους για το γόνατο και τον αστράγαλο σε περιπτώσεις χρόνιων βλαβών των αρθρώσεων ή μετά από σοβαρούς τραυματισμούς.

Πρόσθετος εξοπλισμός για τον φροντιστή/προπονητήΕπίδεσμοι διάφορων ειδών, γάζες, χανζαπλάστ σε διαφορετικά μεγέθη, αιμοστατική γάζα,

πρόσθετα ελαστικά έμπλαστρα, αντισηπτικό, οξυζενέ. διάφορες αλοιφές, όπως Chomelanum, Heparin, Mobilat κ.ά. παρόμοια παυσίπονα. Εξοπλισμός για τον μασέρ ο εκπαιδευμένος μασέρ έχει μαζί του επιπλέον μία πληθώρα και άλλων υλικών, όταν συνοδεύει μία ομάδα σ' ένα παιχνίδι ή ιδιαίτερα σ' ένα ταξίδι για παιχνίδι. Η βαλίτσα πρώτων βοηθειών, που εικονίζεται πιο κάτω, δείχνει μία μικρή επιλογή από τη μεγάλη συλλογή ενός αθλητικού μασέρ. Επιπλέον, υπάρχουν και εγκαταστημένες συσκευές για τα διάφορα φυσιοθεραπευτικά μέτρα.

Κανόνες ποδοσφαίρουΚανόνες ποδοσφαίρουΗ ιστορία του ποδοσφαίρου διαφαίνεται και από την ανάπτυξη των κανονισμών. Ο σημερινός γε-

νικός κανονισμός περιλαμβάνει 17 μεμονωμένους κανόνες με μία ολόκληρη σειρά χωριστών διατάξεων.

Ενώ ο κανονισμός που ισχύει, εκτός από μερικές εξαιρέσεις, υπήρξε ήδη από αρκετές δεκαετίες, οι κανόνες αναπτύχθηκαν αλματωδώς στη νεότερη ιστορία του ποδοσφαίρου. Πολλά, από εκείνα που γνωρίζει σήμερα ο κάθε φίλαθλος, δημιουργήθηκαν με την πάροδο των δεκαετιών άλλες τόσες όμως διατάξεις άλλαξαν ή αποσύρθηκαν από τον κανονισμό. Οι πρώτοι ποδοσφαιρικοί κανόνες της σύγχρονης εποχής συντάχθηκαν το 1846 από φοιτητές του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ. Με αυτούς μπορούσαν να παίζουν σε κάθε ομάδα 15-20 παίχτες- μόλις το 1870 περιορίστηκε ο αριθμός των παιχτών σε 11. Όταν το 1863 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Ένωση και έγινε ο διαχωρισμός από το ράγκμπι, επιτρεπόταν ακόμα το παιχνίδι με το χέρι. Το 1868 καθορίστηκε οι παίχτες να φορούν παντελονάκι, που να φτάνει κάτω από το γόνατο και να καλύπτουν το κεφάλι-τους με σκούφο με φούντα. Το 1870, τελικά, απαγορεύτηκε το παιχνίδι με το χέρι και μόλις το 1871 επιτράπηκε στον τερματοφύλακα να πιάνει την μπάλα με τα χέρια. Το 1875 τοποθετήθηκε το οριζόντιο δοκάρι- πριν υπήρχε στη θέση-του μόνο μία ταινία από ύφασμα. Το 1889 παίρνει για πρώτη φορά ο διαιτητής την αποκλειστική ευθύνη των αποφάσεων, ενώ πριν μπορούσε να τιμωρήσει μόνο μετά από διαμαρτυρία του αρχηγού μιας ομάδας. Το 1891 εισάγεται TΟ πέναλντι σαν γενική τιμωρία. Tο 1896 είναι για το γερμανικό ποδόσφαιρο μία πολύ αξιομνημόνευτη χρονιά, αφού στους «κανόνες της Ιένας» καθοριζόταν, ότι στα γήπεδα της Γερμανίας πρέπει να μην υπάρχουν δέντρα και θάμνοι. Το 1903 περιορίστηκε το παιχνίδι του τερματοφύλακα με τα χέρια στη μεγάλη περιοχή, ενώ πριν μπορούσε να αποκρούσει με το χέρι σ' ολόκληρο το μισό γήπεδο της ομάδας του. Μόλις το 1904 αποσύρεται πάλι η διάταξη για τα μακριά, ως κάτω από το γόνατο παντελονάκια. Το 1913 καθορίζεται με την εισαγωγή του «κανόνα των 10 γυαρδών» (9,15 m) ότι ανάμεσα στην μπάλα, που

τοποθετείται για ελεύθερο χτύπημα, και στους αμυντικούς παίχτες πρέπει να διατηρείται ελεύθερος ένας «οφειλόμενος χώρος». Το 1921 ορίζεται για τον τερματοφύλακα να φοράει ένα σκούρο κίτρινο πουλόβερ, για να ξεχωρίζει από τους άλλους παίχτες. Το 1925 αντικαθιστά ο κανόνας II του οφσάιντ, που ισχύει μέχρι σήμερα, τον κανόνα των οφσάιντ του Νόττιγχαμ, που ίσχυε ως τότε.

To 1951 προσαρμόζεται το ποδόσφαιρο στην εποχή της τηλεοράσεως. Η μπάλα μπορεί να είναι τώρα άσπρη ή πολύχρωμη. Το 1966 επιτρέπεται, πρώτα στην Αγγλία και αργότερα σ' όλη την περιοχή της FIFA, να αντικαθιστούνται δυο παίχτες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και μάλιστα χωρίς να είναι τραυματισμένοι. Αργότερα, περιορίζεται η ελευθερία κινήσεων του τερματοφύλακα στα τέσσερα βήματα όταν έχει την μπάλα, για να περιοριστεί η λεγόμενη καθυστέρηση. Ασφαλώς δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέλιξη του κανονισμού ακόμα και σήμερα, αλλά μπορεί κανείς να υπολογίζει, ότι στο άμεσο μέλλον δύσκολα θα* υπάρξουν βασικές μεταβολές στους ακόλουθους 17 ποδοσφαιρικούς κανόνες.

Οι17ποδοοφαιρικοίκανόνες είναι:1. Το γήπεδο.2. Η μπάλα.3. Ο αριθμός των παιχτών.4. Ο αθλητικός εξοπλισμός των παιχτών.5. Ο διαιτητής.6. Οι επόπτες γραμμών.7. Η διάρκεια του παιχνιδιού.8. Η αρχή του παιχνιδιού.9. Η μπάλα μέσα και έξω από το παιχνίδι.10. Πως επιτυγχάνεται ένα γκολ.11. Οφσάιντ.12. Απαγορευμένο παίξιμο (παιχνίδι) και αντιαθλητική συμπεριφορά.13. Το ελεύθερο χτύπημα.14. Το πέναλτι.15. Το πλάγιο άουτ.16. Η επαναφορά της μπάλας στο παιχνίδι από το τέρμα.17. Το κόρνερ.

Κανόνας 1Κανόνας 1

Το μέγεθος του γηπέδου και η αναλογία του μήκους προς το πλάτος δεν καθορίζονται ακριβώς. Το μήκος μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 90 και 120 m, το πλάτος μεταξύ 45 και 90 m. Σχετικά με την αναλογία μήκους και πλάτους στους κανονισμούς αναφέρεται μόνο, ότι το μήκος του γηπέδου πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το πλάτος. Σ' αυτόν τον ιδιόμορφο ελαστικό κανόνα οφείλεται το ότι μπορούν να κατασκευαστούν επίσημα ποδοσφαιρικά γήπεδα και εκεί, όπου η επιφάνεια που διατίθεται διαφέρει σημαντικά από τις κανονικές διαστάσεις (69x105 m).

Για τις διαστάσεις του γηπέδου, δηλαδή, το μήκος των πλάγιων γραμμών και των γραμμών του τέρματος αναφερθήκαμε ήδη στη σελ. 99. Σε κάθε μισό τμήμα του γηπέδου είναι σχεδιασμένες η μικρή και η μεγάλη περιοχή, καθώς και περιοχές των κόρνερ. Γύρω από το κέντρο του γηπέδου είναι χαραγμένος ένας κύκλος της σέντρας με μία ακτίνα 9,15 m. Όλα τα όρια του γηπέδου σημαδεύονται με γραμμές πλάτους 12 cm και οι τέσσερις γωνίες-του με τέσσερις σημαίες ύψους τουλάχιστον 1.50 m. Τα τέρματα αποτελούνται από δυο κάθετα δοκάρια και ένα οριζόντιο, που μπορούν να είναι στρογγυλά ή τετράγωνα και πρέπει να έχουν διάμετρο 10-12 cm. Οι διαστάσεις του τέρματος είναι 7,37 μήκος και 2,44 ύψος.


Η μπάλα πρέπει να είναι σφαιρική, διαμέτρου 68-71 cm και βάρους 396-453 gr. Μπάλες για αγώνες παιδιών έχουν διάμετρο 62-66 cm και βάρος 340-390 gr.


Ο αριθμός των παιχτών, που παίρνουν ενεργά μέρος στο παιχνίδι με κάθε ομάδα δεν μπορεί να ξεπεράσει τους 11" ένας απ' αυτούς είναι ο τερματοφύλακας. Σε κάθε παιχνίδι μπορεί να γίνει αλλαγή 3 παιχτών και επιπλέον του τερματοφύλακα, σε περίπτωση τραυματισμού του, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Στα φιλικά παιχνίδια επιτρέπεται αλλαγή 5 παιχτών. Η αλλαγή θέσεων μεταξύ τερματοφύλακα κι ενός άλλου παίχτη είναι δυνατή κατά τη διάρκεια μιας διακοπής του παιχνιδιού, μετά από δήλωση στον βοηθό διαιτητή. Αναπληρωματικοί 7 παίχτες.


Ο αθλητικός εξοπλισμός ενός παίχτη πρέπει να μην περιλαμβάνει τίποτα, που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τους άλλους παίχτες. Σχάρα και τάπες των παπουτσιών μπορούν να είναι από δέρμα, ή λάστιχο με αλουμίνιο' δεν πρέπει να έχουν διάμετρο μικρότερη από 1 2.7 mm και ύψος μεγαλύτερο από 1 9 mm. Ο τερματοφύλακας πρέπει να ξεχωρίζει με τη στολή-του από τους άλλους παίχτες. Το μαύρο χρώμα προορίζεται αποκλειστικά για τον διαιτητή, δηλαδή, ακόμα και ο τερματοφύλακας δεν μπορεί να φορέσει πια μαύρη φανέλα.


Ο διαιτητής πρέπει να εφαρμόζει τους κανονισμούς και ν' αποφασίζει για όλες τις αμφισβητούμενες φάσεις1 πρέπει οπωσδήποτε να παραβλέπει τις ποινές, για τις οποίες είναι βέβαιος πως θα προσκόμιζαν οφέλη στην ομάδα εκείνη, που παραβαίνει τους κανόνες του παιχνιδιού' πρέπει να κρατά σημειώσεις για τη διεξαγωγή του αγώνα, να ελέγχει το χρόνο και να κρατά καθυστερήσεις για το χαμένο χρόνο παιχνιδιού. Έχει το δικαίωμα να διακόψει κάθε στιγμή, προσωρινά ή οριστικά το παιχνίδι για παραβίαση των κανονισμών, κακές καιρικές συνθήκες, ενόχληση από τους θεατές ή για άλλους λόγους.

Από τη στιγμή που θα μπει στο γήπεδο, έχει το δικαίωμα να παρατηρήσει (σημειώσει με κίτρινη κάρτα) έναν παίχτη για ανάρμοστη ή αντιαθλητική συμπεριφορά και σε περίπτωση επαναλήψεως να τον αποβάλει (κόκκινη κάρτα) από το υπόλοιπο παιχνίδι. Μπορεί να εμποδίσει την είσοδο στον αγωνιστικό χώρο κάθε ατόμου, εκτός από τους βοηθούς διαιτητή και τους παίχτες.

Πρέπει να διακόπτει τον αγώνα, όταν κατά τη γνώμη του, ένας παίχτης έχει τραυματιστεί σοβαρά.Πρέπει ν' αποβάλει από τον αγωνιστικό χώρο κάθε παίχτη, ο οποίος, κατά τη γνώμη του, είναι

ένοχος χειροδικίας, 'πολύ επικίνδυνου παιχνιδιού ή προσβλητικών εκφράσεων και ενεργειών. Πρέπει να δίνει μετά από κάθε διακοπή το σύνθημα για τη συνέχιση του παιχνιδιού. Πρέπει ν' αποφασίζει, άν η μπάλα είναι κανονική και το γήπεδο κατάλληλο για παιχνίδι.


Οι βοηθοί διαιτητή πρέπει να υποδεικνύουν, πότε η μπάλα βγαίνει από τον αγωνιστικό χώρο και ποια ομάδα έχει το δικαίωμα για το κόρνερ, το ελεύθερο χτύπημα ή το πλάγιο άουτ. Βοηθούν τον δι-αιτητή να διευθύνει το παιχνίδι σύμφωνα με τους κανόνες. Ο διαιτητής έχει το δικαίωμα ν' απαλλάξει από τα καθήκοντα του έναν επόπτη και να διορίσει αντικαταστάτη, όταν αυτός δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του σωστά.


Η διάρκεια του παιχνιδιού: το παιχνίδι χωρίζεται σε 2 ημιχρόνια των 45 λεπτών. Ο χρόνος, που

χάνεται στις διακοπές του παιχνιδιού, πρέπει να συμπληρώνεται στο τέλος κάθε ημίχρονου.Ο χρόνος παιχνιδιού στις εφηβικές ομάδες ελαττώνεται κατά 5 λεπτά σε κάθε ημίχρονο. Η

διακοπή του ημίχρονου διαρκεί 15 λεπτά.Σε προκριματικά παιχνίδια ή σε παιχνίδια κυπέλλου παρατείνεται το παιχνίδι, μετά από μικρό διά-

λειμμα κατά δύο χρονικά διαστήματα των 15 λεπτών (το καθένα), όταν στην κανονική-του διάρκεια δεν επιτυγχάνεται η πρόκριση μιας από τις δυο ομάδες. Αν και τότε δεν υπάρξει κανένα αποτέλεσμα, τότε χτυπιούνται πέναλντι.


Η αρχή του παιχνιδιού δίνεται μ ένα σύνθημα (σφύριγμα) του διαιτητή- στην αρχή του παιχνιδιού γίνεται η σέντρα, στην οποία ένας παίχτης μεταβιβάζει την μπάλα από το μέσο του γηπέδου σ' έναν συμπαίχτη-του. Πριν από την έναρξη του παιχνιδιού γίνεται κλήρωση μ' ένα κέρμα για την επιλογή της πλευράς του γηπέδου από κάθε ομάδα. Αυτός που κερδίζει στην κλήρωση εκλέγει για το δικαίωμα της σέντρας ή της εκλογής της πλευράς του γηπέδου. Με τη σέντρα η μπάλα θεωρείται μέσα στο παιχνίδι, όταν έχει διανύσει μία απόσταση, που αντιστοιχεί στην ακτίνα της σέντρας. Από τη σέντρα δεν μπορεί να επιτευχθεί απευθείας γκολ.

Μετά από κάθε επιτυχία γκολ το παιχνίδι ξαναρχίζει με τον ίδιο τρόπο από έναν παίχτη της ομάδας, που δέχτηκε το γκολ. Με τον ίδιο τρόπο αρχίζει το παιχνίδι μετά το ημίχρονο, οπότε κάνει τη σέντρα η ομάδα, που δεν την έκανε στην αρχή του παιχνιδιού και αφού γίνει αλλαγή τερμάτων από τις δύο ομάδες.


1 Η μπάλα είναι έξω από το παιχνίδι, όταν ξεπεράσει την πλάγια γραμμή ή τη γραμμή του τέρματος στο έδαφος ή στον αέρα ή όταν ο διαιτητής έχει διακόψει το παιχνίδι.

2. Η μπάλα είναι όλες τις άλλες φορές μέσα στο παιχνίδι, ακόμα κι όταν επανέλθει στον αγωνιστικό χώρο, αφού χτυπήσει στα δοκάρια του τέρματος, στη σημαία του κόρνερ, στον διαιτητή ή σ' έναν επόπτη γραμμών.


Γκολ επιτυγχάνεται, όταν ολόκληρη η μπάλα, δηλαδή με ολόκληρη τη διάμετρό-της, ξεπεράσει σύμφωνα με τους κανονισμούς τη γραμμή του τέρματος ανάμεσα στα δύο κάθετα και κάτω από το οριζόντιο δοκάρι. Σ' ένα παιχνίδι κερδίζει η ομάδα εκείνη, που επιτυγχάνει τα περισσότερα γκολ. Όταν καμιά ομάδα δεν πετύχει γκολ ή όταν και οι δυο ομάδες πετύχουν τον ίδιο αριθμό γκολ, το παιχνίδι θεωρείται «ισόπαλο».


Ένας παίχτης είναι οφσάιντ, όταν τη στιγμή που χτυπιέται η μπάλα, βρίσκεται πλησιέστερα στην αντίπαλη γραμμή του τέρματος από την μπάλα. Οι επόμενες 4 περιπτώσεις εξαιρούνται:

■ Όταν ο παίχτης βρίσκεται στο μισό γήπεδο, που ανήκει στην ομάδα του.■ Όταν δύο παίχτες της αντίπαλης ομάδας βρίσκονται πλησιέστερα στη γραμμή του τέρματός-

τους από τον επιτιθέμενο.■ Όταν η μπάλα τελευταία ακούμπησε ή παίχτηκε από έναν αντίπαλο.■ Όταν η μπάλα έρχεται αμέσως από κόρνερ, απόκρουση, πλάγιο άουτ ή από ελεύθερο.Παραβάσεις αυτών των κανόνων τιμωρούνται με έμμεσο χτύπημα. Το οφσάιντ δεν πρέπει να

τιμωρείται στις περιπτώσεις που, κατά τη γνώμη του διαιτητή, ο παίχτης δεν συμμετέχει στο παιχνίδι ή δεν επηρεάζει την εξέλιξη του παιχνιδιού. Το σχεδιάγραμμα της σελ. 104 δείχνει τις δύο βασικές θέ-σεις, που ορίζονται από τον κανόνα του οφσάιντ. Στα επόμενα σχεδιαγράμματα και στα αντίστοιχα κείμενα αναλύονται ειδικές περιπτώσεις, στις οποίες οι κανονισμοί του οφσάιντ συνεχώς αμφισβη-τούνται.

Τη στιγμή της μεταβιβάσεως της μπάλας ο παίχτης Α2 βρίσκεται σε θέση οφσάιντ, ο A3 που βρίσκεται στο ίδιο ύψος με τον προτελευταίο αμυντικό, είναι επίσης οφσάιντ, ενώ ο επιτιθέμενος Α4 δεν είναι.

Ο Α2 δεν είναι οφσάιντ!

Τη στιγμή που ο Α1 διώχνει την μπάλα δεν ήταν πλησιέστερα στην αντίπαλη γραμμή του τέρματος από την μπάλα. Αν κατά τη στιγμή που ο Α1 χτυπά την μπάλα, ο Α2 βρισκόταν στη θέση Α2, θα ήταν οφσάιντ.


Επειδή ο Α1 καθυστερεί τη μεταβίβαση, ωσότου ο Α2 γυρίσει στη θέση Α2, δεν τιμωρείται η αρχική θέση οφσάιντ του Α2.


Ο Α1 σουτάρει προς το τέρμα, ενώ την ίδια στιγμή ο Α2 δεν βρίσκεται ακόμα σε θέση οφσάιντ. Μετά το σουτ του Α1, ο Α2 τρέχει προς την οφσάιντ θέση Α2, εκεί, όπου πηγαίνει η μπάλα μετά την απόκρουση του V1. Δεν είναι οφσάιντ, αφού η μπάλα παίχτηκε τελευταία από αντίπαλο και ο Α2 τη στιγμή του σουτ δεν ήταν ακόμα σε θέση οφσάιντ.


Στα κόρνερ δεν τιμωρείται το οφσάιντ. Η τελευταία επαφή με την μπάλα έγινε από τον αντίπαλο V2, (δηλαδή η μπάλα έρχεται από αντίπαλο έτσι, ώστε και εδώ δεν τιμωρείται η οφσάιντ θέση του Α2.


Ο κανόνας 12 καθορίζει τί είναι απαγορευμένο παιχνίδι και αντιαθλητική συμπεριφορά- γι' αυτό είναι ο σπουδαιότερος κανόνας στην πράξη. Σύμφωνα με αυτόν: Ένας παίχτης τιμωρείται με άμεσο ελεύθερο χτύπημα (φάουλ), όταν εσκεμμένα:

Η Κλωτσήσει ή προσπαθεί να κλωτσήσει αντίπαλο.■ Βάζει τρικλοποδιά σε αντίπαλο.■ Πηδάει στηριζόμενος σε αντίπαλο.■ Τζαρτζάρει βίαια ή επικίνδυνα έναν αντίπαλο.■ Τζαρτζάρει από πίσω έναν αντίπαλο, χωρίς αυτός να του κάνει «φράγμα».■ Χτυπάει ή προσπαθεί να χτυπήσει αντίπαλο.■ Κρατάει έναν αντίπαλο.■ Σπρώχνει έναν αντίπαλο.■ Παίζει την μπάλα με το χέρι (εξαίρεση: ο τερματοφύλακας στη μεγάλη περιοχή-του).Αν ένας παίχτης της αμυνόμενης ομάδας παραβεί εσκεμμένα έναν από τους παραπάνω κανόνες

μέσα στη μεγάλη περιοχή-του, τότε τιμωρείται με πέναλτι· αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το πού βρισκόταν η μπάλα τη στιγμή της παραβάσεως.

Με έμμεσο ελεύθερο χτύπημα («φρικινγκ») τιμωρείται ένας παίχτης, όταν:■ Παίζει επικίνδυνα.■ Τζαρτζάρει ανορθόδοξα χωρίς η μπάλα να βρίσκεται κοντά.■ Κάνει φράγμα στον αντίπαλο, χωρίς να θέλει να παίξει την μπάλα.■ Τζαρτζάρει τον τερματοφύλακα, εκτός κι αν αυτός κρατάει την μπάλα ή εμποδίζει έναν

αντίπαλο ή έχει εγκαταλείψει την περιοχή-του.■ Ο τερματοφύλακας κάνει περισσότερα από 4 βήματα με την μπάλα, χωρίς να τη δίνει.■ Ο τερματοφύλακας καθυστερεί, κατά τη γνώμη του διαιτητή, το παιχνίδι.ΣχόλιοΟ κανόνας 12 κατονομάζει εννιά παραβάσεις, που θεωρούνται «όχι καθαρό» παιχνίδι

(αντιαθλητικό). Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να γίνουν εσκεμμένα ή απρόσεκτα ή από κακό υπολογισμό. Αυτό ακριβώς μπορεί να εξηγηθεί μ' ένα παράδειγμα:

Το σημείο 10 του κανόνα 12 απαγορεύει το πιάσιμο, το πέταγμα, τη μεταφορά ή το χτύπημα — σημειωτέο: εσκεμμένα! της μπάλας με το χέρι. Τώρα το παράδειγμα: ένας παίχτης πέφτει μέσα στο τέρμα του και στηρίζεται ενστικτωδώς με το χέρι στο έδαφος. Τη στιγμή αυτή χτυπάει η μπάλα στο χέρι του. Αν και με το χτύπημα αυτό αποσοβείται ένα βέβαιο τέρμα, ο διαιτητής μπορεί να μη σφυρίξει, επειδή ο παίχτης δεν ενήργησε εσκεμμένα. Αυτό πρέπει να το αποφασίσει ο διαιτητής σε κλάσμα του δευτερολέπτου. Αυτό είναι πραγματικά ένα δύσκολο έργο, αφού ο διαιτητής, πρέπει ν' αποφασίσει χωρίς τη βοήθεια του αργού γυρίσματος σε μία εικόνα, που προβάλλεται.

Ανατροπή αντιπάλου

Αν και ο παίχτης που κάνει την προβολή, προσπαθεί να φτάσει την μπάλα, σφυρίζετε εδώ άμεσο ελεύθερο χτύπημα (φάουλ), επειδή το σταθερό πόδι του αντιπάλου παγιδεύεται κι έτσι αυτός ανατρέ-πεται.

Πήδημα και χτύπημα

Ο κυνηγός πηδά ενάντια στον τερματοφύλακα και τον χτυπά συγχρόνως με το τεντωμένο χέρι. Και οι δύο παραβάσεις τιμωρούνται με άμεσο ελεύθερο χτύπημα (φάουλ).

Από το επικίνδυνο στο απαγορευμένο παιχνίδι

Το απλωμένο και τεντωμένο πόδι θα θεωρείτο σαν επικίνδυνο παιχνίδι. Επειδή, όμως, εδώ τα σώματα των παιχτών ακουμπούν μεταξύ-τους, θεωρείται ο τρόπος παιχνιδιού απαγορευμένος και τιμωρείται με άμεσο ελεύθερο χτύπημα (φάουλ).

Πλεονέκτημα

Ο παίχτης, που κάνει την προβολή, έχει, βέβαια, προσπαθήσει ν' ανατρέψει τον αντίπαλο, δεν

προλαβαίνει όμως, αφού ήδη ο παίχτης και η μπάλα έχουν ξεφύγει. Ο διαιτητής εφαρμόζει τον κανονισμό του «πλεονεκτήματος» και αφήνει να συνεχιστεί το παιχνίδι.


Το ελεύθερο χτύπημα μπορεί να σημειωθεί κατά δυο τρόπους από τον διαιτητή:■ Σαν άμεσο ελεύθερο χτύπημα— με αυτό μπορεί να επιτευχθεί κατευθείαν τέρμα, χωρίς να πρέπει ν' ακουμπήσει την μπάλα

ενδιάμεσα ένας άλλος παίχτης.■ Σαν έμμεσο ελεύθερο χτύπημα— μ' αυτό μπορεί να επιτευχθεί τέρμα μόνον όταν ένας δεύτερος παίχτης έλθει σ' επαφή με την

μπάλα.Κατά την εκτέλεση του ελεύθερου χτυπήματος πρέπει όλοι οι παίχτες της αντίπαλης ομάδας

να βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 9,15 m από την μπάλα — με εξαίρεση την περίπτωση, που ένας παίχτης στέκεται πάνω στη γραμμή του τέρματος, όταν εκτελείται ένα έμμεσο ελεύθερο χτύπημα στη μεγάλη περιοχή του τέρματός-του. Κατά την εκτέλεση του ελεύθερου χτυπήματος πρέπει η μπάλα να μην κινείται· βρίσκεται πάλι η μπάλα μέσα στο παιχνίδι, αφού πρώτα διανύσει απόσταση ίση, τουλάχιστον, με τη διάμετρό-της. Ο παίχτης που εκτελεί το ελεύθερο χτύπημα, μπορεί να ξαναγγίξει την μπάλα μόνον όταν ήδη αυτή παίχτηκε και από κάποιον άλλο παίχτη. Παραβάσεις αυτού του κανόνα τιμωρούνται με έμμεσα ελεύθερα χτυπήματα. Όταν, πριν χτυπηθεί το ελεύθερο χτύπημα, πλησιάσουν παίχτες την μπάλα σε απόσταση μικρότερη απ 9,15 m πρέπει ο διαιτητής να καθυστερήσει την εκτέλεση του χτυπήματος, ωσότου τηρηθούν οι κανονισμοί.

Αν ένας παίχτης δεν συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις, μπορεί να παρατηρηθεί από τον διαιτητή.


Τα άμεσα ελεύθερα χτυπήματα εκτελούνται σαν πέναλτι, όταν η παράβαση έγινε μέσα στη μεγάλη περιοχή. Κατά την εκτέλεση του πέναλτι πρέπει όλοι οι παίχτες, μ' εξαίρεση τον εκτελεστή και τον αντίπαλο τερματοφύλακα, να βρίσκονται μεν στον αγωνιστικό χώρο, αλλά έξω από τη μεγάλη περιοχή και σε απόσταση τουλάχιστον 9,15 m από το σημείο του πέναλτι-και μάλιστα, ωσότου η μπάλα διαγράψει μία πλήρη περιστροφή. Ο τερματοφύλακας πρέπει να βρίσκεται επάνω στη γραμμή του τέρματός-του ανάμεσα στα δοκάρια, ωσότου χτυπηθεί η μπάλα. Η μπάλα πρέπει να χτυπηθεί προς τα εμπρός. Με το πέναλτι μπορεί να επιτευχθεί κατευθείαν τέρμα. Ο κανόνας του οφσάιντ δεν αίρεται κατά την εκτέλεση του πέναλτι, γι' αυτό και πρέπει όλοι οι επιτιθέμενοι να είναι τοποθετημένοι πίσω από την μπάλα.


Πλάγιο άουτ παραχωρείται, όταν η μπάλα ολόκληρη έχει ξεπεράσει την πλάγια γραμμή, είτε στο έδαφος, είτε στον αέρα. Παραχωρείται στην ομάδα εκείνη, που δεν ακούμπησε τελευταία την μπάλα. Ο παίχτης, που εκτελεί το πλάγιο άουτ πρέπει να έχει στραμμένο το πρόσωπό-του τη στιγμή της εκτελέσεως προς τον αγωνιστικό χώρο και τα πόδια-του να βρίσκονται. έξω από την πλάγια γραμμή, ή τουλάχιστον να την ακουμπούν οι μύτες των ποδιών. Το πλάγιο άουτ εκτελείται με τα δύο χέρια πάνω από το κεφάλι. Ο εκτελεστής δεν μπορεί να παίξει την μπάλα πριν την ακουμπήσει άλλος παίχτης. Γκολ δεν μπορεί να επιτευχθεί κατευθείαν από πλάγιο άουτ. Σε λανθασμένη εκτέ-λεση του πλάγιου άουτ αναλαμβάνει η αντίπαλη ομάδα την εκτέλεση του πλάγιου άουτ. Προσοχή: Τη στιγμή της εκτελέσεως του πλάγιου άουτ δεν ισχύουν οι κανόνες του οφσάιντ. Αυτό μπορεί μία ομάδα να το εκμεταλλευτεί για αιφνιδιαστικές επιθετικές ενέργειες.


Ελεύθερο χτύπημα (άουτ) δίνεται, όταν η μπάλα ξεπεράσει ολόκληρη τη γραμμή δίπλα από το τέρμα, στον αέρα ή στο έδαφος και τελευταία την έχει αγγίξει ένας παίχτης της επιτιθέμενης ομάδας. Κατά την εκτέλεση του άουτ η μπάλα θεωρείται μέσα στο παιχνίδι, αφού βγει από τη μεγάλη περιοχή. Αν δεν γίνει αυτό, επαναλαμβάνεται το χτύπημα. Από ένα ελεύθερο χτύπημα (άουτ) δεν μπορεί να επιτευχθεί κατευθείαν τέρμα. Κατά την εκτέλεση του άουτ πρέπει οι αντίπαλοι παίχτες να βρίσκονται έξω από τη μεγάλη περιοχή. Ο παίχτης που εκτελεί το άουτ, μπορεί να ξαναπαίξει την μπάλα, αφού την αγγίξει πρώτα ένας άλλος παίχτης έξω από την περιοχή.

Το ελεύθερο χτύπημα (άουτ) εκτελείται από τη γωνία της μικρής περιοχής από την πλευρά της οποίας η μπάλα είχε βγει έξω- ο τερματοφύλακας δεν έχει δικαίωμα να σουτάρει με το χέρι.


Κόρνερ σημειώνεται, όταν ολόκληρη η μπάλα βγει έξω από τη γραμμή του τέρματος δίπλα από το τέρμα, στον αέρα ή στο έδαφος και την άγγιξε τελευταίος ένας παίχτης της αμυνόμενης ομάδας. Το κόρνερ εκτελείται, αφού η μπάλα «στηθεί» στο σημαιάκι που βρίσκεται στην πλευρά εκείνη του τέρματος, από την οποία βγήκε έξω η μπάλα. Η σημαία του κόρνερ δεν πρέπει ν' απομακρυνθεί κατά την εκτέλεση του, ενώ οι αντίπαλοι παίχτες πρέπει να μείνουν σε απόσταση 9,15 m από την μπάλα μέχρι να χτυπηθεί το κόρνερ. Ο εκτελεστής του κόρνερ μπορεί να ξαναπαίξει την μπάλα, αφού πρώτα την αγγίξει ένας άλλος παίχτης. Από ένα κόρνερ μπορεί να επιτευχθεί κατευθείαν τέρμα.


Ο τερματοφύλακας δεν επιτρέπεται να πιάσει την μπάλα, αν κάποιος συμπαίχτης του τη στείλει, χρησιμοποιώντας το πόδι του, δηλαδή με σουτ προς το μέρος του. Στην περίπτωση που η μπάλα φτάσει στον τερματοφύλακα από το πόδι συμπαίχτη του, που προσπαθεί ν' αποκρούσει ή από «κόντρα», δεν υπάρχει παράβαση. Επιτρέπεται να πιάσει την μπάλα, όταν τη γυρίζει συμπαίχτης του με το κεφάλι, το στήθος ή το γόνατο. Απαγορεύεται ο τερματοφύλακας να πιάσει την μπάλα, όταν του τη δώσει συμπαίχτης του, εκτελώντας πλάγιο άουτ (έμμεσο φάουλ).

Οι μεγάλοι νικητέςΟι μεγάλοι νικητές

Παγκόσμιο πρωτάθλημαΠαγκόσμιο πρωτάθλημα1930 στην Ουρουγουάη, νικητής Ουρουγουάη 1934 στην Ιταλία, νικητής Ιταλία 1938 στη Γαλλία, νικητής Ιταλία 1950 στη Βραζιλία, νικητής Ουρουγουάη 1954 στην Ελβετία, νικητής Δ. Γερμανία 1958 στη Σουηδία, νικητής Βραζιλία 1962 στη Χιλή, νικητής Βραζιλία 1966 στην Αγγλία, νικητής Αγγλία 1970 στο Μεξικό, νικητής Βραζιλία 1974 στη Γερμανία, νικητήςΔ. Γερμανία 1978 στην Αργεντινή, νικητής Αργεντινή 1982 στην Ισπανία, νικητής Ιταλία 1986 στο Μεξικό, νικητήςΑργεντινή 1990 στην Ιταλία, νικητής Δ. Γερμανία 1994 στις Η ΠΑ, νικητής Βραζιλία

Ολυμπιακοί αγώνεςΟλυμπιακοί αγώνες1900 στο Παρίσι, νικητής Αγγλία 1906 στην Αθήνα, νικητής Δανία 1908 στο Λονδίνο, νικητής Αγγλία 1912 στη Στοκχόλμη, νικητής Αγγλία 1920 στην Αντβέρπ, νικητής Βέλγιο 1924 στο Παρίσι, νικητής Ουρουγουάη 1928 στο Άμστερνταμ, νικητής Ουρουγουάη 1936 στο Βερολίνο, νικητής Ιταλία 1948 στο Λονδίνο, νικητής Σουηδία 1952 στο Ελσίνκι, νικητής Ουγγαρία 1956 στη Μελβούρνη, νικητής Σοβ. Ένωση 1960 Στη Ρώμη, νικητής Γιουγκοσλαβία 1964 στο Τόκιο, νικητής Ουγγαρία1968 στο Μεξικό, νικητής Ουγγαρία 1972 στο Μόναχο, νικητής Πολωνία

1976 στο Μόντρεαλ, νικητής Αν. Γερμανία 1980 στη Μόσχα, νικητής Γερμανία 1984 στο Λος Άντζελες, νικητής Γαλλία 1988 στη Σεούλ, νικητής ΕΣΣΔ 1992 στη Βαρκελώνη, νικητής Ισπανία 1996 στην Ατλάντα, νικητής Νιγηρία

Ευρωπαϊκό ΠρωτάθλημαΕυρωπαϊκό Πρωτάθλημα1959/60 Σοβ. Ένωση 1963/64 Ισπανία 1966/68 Ιταλία 1970/72 Δυτ. Γερμανία 1974/76 Τσεχοσλοβακία 1978/80 Δυτ. Γερμανία 1982/84 Γαλλία 1986/88 Ολλανδία 1990/92 Δανία 1992-94 Γερμανία

Ευρωπαϊκό κύπελλο πρωταθλητριών ομάδωνΕυρωπαϊκό κύπελλο πρωταθλητριών ομάδων1956 Ρεάλ Μαδρίτης1957 Ρεάλ Μαδρίτης1958 Ρεάλ Μαδρίτης1959 Ρεάλ Μαδρίτης1960 Ρεάλ Μαδρίτης1961 Μπενφίκα Λισσαβόνας1962 Μπενφίκα Λισσαβόνας1963 Μίλαν1964 Ίντερ Μιλάνου1965 Ίντερ Μιλάνου1966 Ρεάλ Μαδρίτης1967 Σέλτικ Γλασκόβης1968 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ1969 Μίλαν1970 Φέγιενορντ Ρόττερνπαμ1971 Άγιαξ Άμστερνταμ1972 Άγιαξ Άμστερνταμ1973 Άγιαξ Άμστερνταμ1974 Μπάγιερν Μονάχου1975 Μπάγιερν Μονάχου1976 Μπάγιερν Μονάχου1977 ΦΚ Λίβερπουλ1978 ΦΚ Λίβερπουλ1979 Νόττιγχαμ Φόρεστ1980 ΦΚ Λίβερπουλ1981 ΦΚ Λίβερπουλ1982 Άστον Βίλα1983 Αμβούργο1984 Λίβερπουλ1985 Γιουβέντους1986 Στεάουα1987 Πόρτο1988 Αϊντχόφεν1989 Μίλαν1990 Μίλαν1991 Ερ. Αστέρας

1992 Μπαρτσελόνα1993 Ολυμπίκ Μαρσέιγ1994 Μίλαν1995 Άγιαξ1996 Γιουβέντους1997 Ντόρτμουντ

Κύπελλο κυπελλούχων ομάδων ΕυρώπηςΚύπελλο κυπελλούχων ομάδων Ευρώπης1961 Φιορεντίνα1962 Ατλέτικο Μαδρίτης1963 Τόττεναμ1964 Σπόρτινγκ Λισσαβόνας1965 Γιουέστ Χαμ Λονδίνου1966 Μπορούσια Ντόρτμουντ1967 Μπάγιερν Μονάχου1968 Μίλαν1969 Σλόβαν1970 Μάντσεστερ Σίτυ1971 Τσέλσυ Λονδίνου1972 Γκλάσκοου Ρέηντζερς1973 Μίλαν1974 Μαγδεμβούργο1975 Δυναμό Κιέβου1976 Άντερλεχτ1977 Αμβούργο SV1978 Άντερλεχτ1979 Μπαρτσελόνα1980 Βαλένθια1981 Δυναμό Τιφλίδος1982 Μπαρτσελόνα1983 Αμπερτίν1984 Γιουβέντους1985 Έβερτον1986 Δυναμό Κιέβου1987 Άγιαξ1988 Μέχελεν1989 Μπαρτσελόνα1990 Σαμπντόρια1991 Μάντσεστερ Γ.1992 Βέρντερ1993 Πάρμα1994 Άρσεναλ1995 Σαραγόσα1996 Παρί Σ. Ζερμέν1997 Μπαρτσελόνα

Οι κυπελλούχοι ΕλλάδοςΟι κυπελλούχοι ΕλλάδοςΤέσσερα χρόνια μετά το πρωτάθλημα καθιερώθηκε ο θεσμός του Κυπέλλου Ελλάδος. Μέχρι

σήμερα κύπελλο έχουν κατακτήσει οι εξής ομάδες:1932 ΑΕΚ1933 Εθνικός1939 ΑΕΚ1940 Παναθηναϊκός 1947 Ολυμπιακός1948 Παναθηναϊκός1949 ΑΕΚ1950 ΑΕΚ

1951 Ολυμπιακός1952 Ολυμπιακός1953 Ολυμπιακός1954 Ολυμπιακός1955 Παναθηναϊκός1956 ΑΕΚ1957 Ολυμπιακός1958 Ολυμπιακός1959 Ολυμπιακός1960 Ολυμπιακός1961 Ολυμπιακός 1963 Ολυμπιακός1965 Ολυμπιακός1966 ΑΕΚ1967 Παναθηναϊκός1968 Ολυμπιακός1969 Παναθηναϊκός1970 Άρης1971 Ολυμπιακός1972 ΠΑΟΚ1973 Ολυμπιακός1974 ΠΑΟΚ1975 Ολυμπιακός1976 Ηρακλής1977 Παναθηναϊκός1978 ΑΕΚ1979 ΑΕΚ1979 Πανιώνιος1980 Καστοριά1981 Ολυμπιακός1982 Παναθηναϊκός1983 ΑΕΚ1984 Παναθηναϊκός1985 Λάρισα1986 Παναθηναϊκός1987 ΟΦΗ1988 Παναθηναϊκός1989 Παναθηναϊκός1990 Ολυμπιακός1991 Παναθηναϊκός1992 Ολυμπιακός1993 Παναθηναϊκός1994 Παναθηναϊκός1995 Παναθηναϊκός1996 ΑΕΚ1997 ΑΕΚ

Κύπελλο ΟΥΕΦΑΚύπελλο ΟΥΕΦΑ1958 Μπαρτσελόνα1960 Μπαρτσελόνα1961 Ρόμα1962 Βαλένθια1963 Βαλένθια1964 Σαραγόσα1965 Φερενσβάρος1966 Μπαρτσελόνα

1967 Δυναμό Ζάγκρεμπ1968 Ληντς1969 Νιουκάστλ1970 Άρσεναλ1971 Ληντς1972 Τόττεναμ1973 Λίβερπουλ1974 Φέγενορντ1975 Μενχενγκλάντμπαχ1976 Λίβερπουλ1977 Γιουβέντους1978 Αϊντχόβεν1979 Ντόρτμουντ1980 Άιντραχτ Φρανκφούρτης1981 Ίπσούιτς1982 Γκέτεμποργκ1983 Άντερλεχτ1984 Τόττεναμ1985 Ρεάλ Μαδρίτης1986 Ρεάλ Μαδρίτης1987 Γκέτεμποργκ1988 Λεβερκούζεν1990 Γιουβέντους1991 Ίντερ1992 Άγιαξ1993 Γιουβέντους1994 Ίντερ1995 Πάρμα1996 Μπάγερν Μονάχου1997 Καλσρούη

Η Εθνική Ελλάδος στο παγκόσμιο κύπελλοΗ Εθνική Ελλάδος στο παγκόσμιο κύπελλο1930Η εθνική Ελλάδος δεν πήρε μέρος στη διοργάνωση. 1934Μιλάνο: Ιταλία - Ελλάδα 4-0. Επαναληπτικός αγώνας δεν έγινε. 1938Τελ Αβίβ: Παλαιστίνη - Ελλάδα 1-3, Ελλάδα - Παλαιστίνη 1-0, Ουγγαρία - Ελλάδα 11-1.

Δεν έγινε ρεβάνς με τους Ούγγρους. 1950Η Εθνική μας δεν δήλωσε συμμετοχή. 1954 Γιουγκοσλαβία , Ελλάδα 1-0, Ελλάδα - Ισραήλ 1-0, Ισραήλ - Ελλάδα 0-2, Ελλάδα -

Γιουγκοσλαβία 0-1.1958Ελλάδα - Γιουγκοσλαβία 0-0, Ελλάδα - Ρουμανία 1-2, Ρουμανία - Ελλάδα 4-1.1962Ελλάδα - Δ. Γερμανία 0-3, Ελλάδα -Β. Ιρλανδία 2-1, Β. Ιρλανδία - Ελλάδα 2-0, Δ. Γερμανία

Ελλάδα 2-1. 1966Ελλάδα - Δανία 4-2, Ελλάδα - Ουαλία 2-0, Ουαλία - Ελλάδα 4-1, Σοβ. Ένωση - Ελλάδα 3-1,

Ελλάδα - Σοβ. Ένωση 1-4, Δανία - Ελλάδα 1-1. 1970Ελβετία - Ελλάδα 1-0, Ελλάδα - Πορτογαλία 4-2, Ελλάδα - Ρουμανία 2-2, Πορτογαλία - Ελλάδα 2-

2, Ελλάδα -Ελβετία 4-1, Ρουμανία Ελλάδα 1-1. 1974

Γιουγκοσλαβία - Ελλάδα 1-0, Ελλάδα - Ισπανία 2-3, Ισπανία - Ελλάδα 3-1, Ελλάδα - Γιουγκοσλαβία 2-4.

1978Ελλάδα - Ουγγαρία 1-1, Σοβ. Ένωση - Ελλάδα 2-0, Ελλάδα - Σοβ. Ένωση 1-0, Ουγγαρία -

Ελλάδα 3-0.1982Δανία - Ελλάδα 0-1, Ελλάδα -Ιταλία 0-2, Ελλάδα - Λουξεμβούργο 2-0, Λουξεμβούργο - Ελλάδα 0-

2, Γιουγκοσλαβία'- Ελλάδα 5-1, Ελλάδα - Δανία 2-3, Ελλάδα - Γιουγκοσλαβία 1-2, Ιταλία - Ελλάδα 1-1.

1986Πολωνία - Ελλάδα 3-1, Ελλάδα - Βέλγιο 0-0, Ελλάδα - Αλβανία 2-0, Βέλγιο - Ελλάδα 2-0, Ελλάδα

- Πολωνία 1-4, Αλβανία - Ελλάδα 1-1 1990Ελλάδα - Δανία 1-1, Ρουμανία - Ελλάδα 3-0, Ελλάδα - Ρουμανία 0-0, Δανία - Ελλάδα 7-1,

Βουλγαρία - Ελλάδα 4-0, Ελλάδα - Βουλγαρία 1-0. 1994Ελλάδα - Ισλανδία 1-0, Ισλανδία -Ελλάδα 0-1, Ελλάδα - Ουγγαρία 0-0, Ελλάδα - Λουξεμβούργο

2-0, Ουγγαρία - Ελλάδα 0-1, Ρωσία - Ελλάδα 1-1, Λουξεμβούργο - Ελλάδα 1-3, Ελλάδα - Ρωσία 1-0, Αργεντινή -Ελλάδα 4-0, Βουλγαρία - Ελλάδα 4-0, Νιγηρία - Ελλάδα 2-0.

1998Ελλάδα - Βοσνία 2-0, Ελλάδα - Σλοβενία 3-0, Δανία - Ελλάδα 2-1, Κροατία - Ελλάδα 1-1, Ελλάδα

- Κροατία 0-1, Βοσνία - Ελλάδα 0-1, Σλοβενία -Ελλάδα 0-3 Ελλάδα - Δανία 0-0.

Documents

ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ