φυλλα εργασιας βιολογιας γ λυκειουυ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ’ΛΥΚΕΙΟΥ (γενικής παιδείας)

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ =

Οι μηχανισμοί της ομοιόστασης ρυθμίζουν:

Α) στο δέρμα τη …………………….. του σώματος

Β) στο αίμα τη ……………………… της γλυκόζης

Γ) το ………. του αίματος (περίπου στο …..)

∆) τα επίπεδα του ……………. στο αίμα

Ε) την ………………… του οργανισμού στους παθογόνους μικροοργανισμούς (…………………

σύστημα)

ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ

Αν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ξεπεράσει τους ………….,:

1. οι ………………………… ειδοποιούν τον …………………..

2. ο εγκέφαλος με μηνύματα στους ιδρωτοποιούς αδένες και στα αγγεία της επιφάνειας του

δέρματος προκαλεί έκκριση ………………. και διαστολή των ………………………

3. ο ιδρώτας ……………………….. και έτσι ψύχεται η ………………………………………..

4. τα διεσταλμένα αγγεία φέρουν μεγάλες ποσότητες ……………….. προς την επιφάνεια που έχει

ήδη ψυχθεί

5. ψύχεται το …………………. που επιστρέφει με την κυκλοφορία στο ……………… του σώματος

6. έτσι αποτρέπεται η ………………. της θερμοκρασίας του σώματος

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Κάθε διαταραχή της ……………………….. μπορεί να προκαλέσει ………… . Οι διαταραχές μπορεί

να οφείλονται :

α) σε παθογόνους ……………………… πχ. ………………………………

β) σε ακραίες ………………………συνθήκες πχ. ………………………………………… ή

γ) να απορρέουν από τον ………………………. πχ………………………….

Αν ο οργανισμός δεν αποκαταστήσει την ομοιόσταση μπορεί να οδηγηθεί σε

…………………………..

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Tι είναι: θερμοϋποδοχείς και το κέντρο γενικών αισθήσεων

2. για ποιο λόγο τρέμουμε όταν κρυώνουμε;

3. ποια είναι τα συμπτώματα του ψύχους και της ζέστης στο σώμα μας (βλπ. Εικόνα) Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας



ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

Μικροοργανισμοί ή …………………. = οι οργανισμοί με μέγεθος μικρότερο από ……………

Βρίσκονται

Α) ……………….. στο περιβάλλον πχ. ……………………… βακτήρια

Β) στο εσωτερικό κάποιου πολυκύτταρου …………………. (= ………………………..)

Είδη μικροοργανισμών:

1. Παθογόνοι μικροοργανισμόι=

2. χρήσιμοι ή και απαραίτητοι μικροοργανισμοί πχ.

α. αποικοδόμηση ………… …………………. ύλης (βλπ. Οικολογία)

β. παραγωγή ουσιών που χρησιμεύουν στην …………………, ………….……. κλπ.

Eιδικά για την άμυνα πολύ σημαντική είναι η ικανότητα των ………………και των …………….

να παράγουν αντιβιοτικά. (σελ. 25)

3. ∆υνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί= σε φυσιολογικές συνθήκες (............... αριθμός, σε

ιστούς και όργανα όπου δεν βλάπτουν) αποτελούν τη ............................

....................................: παράγουν ......................... ουσίες πχ. ............................., ή

συμβάλλουν στην .................................... Σε συγκεκριμένες συνθήκες προκαλούν

.............................................. Οι συνθήκες είναι α)....................................................... και β)

...............................................................................................................................................

Α. ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

1. ΠΡΩΤΟΖΩΑ

Μονοκύτταροι, αναπαράγονται μονογονικά με ………………………….., κινούνται με …………..

ή ………………………. ή……………………….

Παθογόνα:

Α) το ……………………… προκαλεί ελονοσία, μεταδίδεται με …………………

Β) το……………………….. προκαλεί την ασθένεια του ύπνου, μεταδίδεται από

…………………..

Γ) η ……………………………………………. προκαλεί ……………………………..

∆) το ……………………….. μεταδίδεται από τα κατοικίδια, προσβάλλει βασικά όργανα και

έγκυες

Ε)……………………………………………σελ. 26

Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

2. ΜΥΚΗΤΕΣ

Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι, αναπαράγονται με ………………….. ή ……………………..,

ζουν ως …………………… ή ελεύθεροι στο ……………………………………………

Αναπαράγονται:

- με διχοτόμηση = μονογονία / αμφιγονία

- με εκβλάστηση = μονογονία /αμφιγονία. Σε κάποιο σημείο του αρχικού κυττάρου

σχηματίζεται ένα …………………… που ονομάζεται …………………… το οποίο είτε

παραμένει ενωμένο με τον ………………………. είτε …………………..

Παθογόνα : (προκαλούν ………………………..)

Α) η ……………………………………….. προκαλεί κολπίτιδα, στοματίτιδα, σεξουαλικώς

……………………………… (σελ΄. 26) κλπ

Β) τα ……………………………… προσβάλλουν το τριχωτό της ……………, και τις

περιοχές ανάμεσα στα ……………………….


ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3,4


BAKTHΡΙΑ

Είναι προκαρυωτικοί / ευκαρυωτικοί οργανισμοί.

Το σχήμα τους είναι …………………., ………………………., ή …………………………. Συχνά

σχηματίζουν αθροίσματα που λέγονται …………………………..

Το DNA βρίσκεται στην ………………………. περιοχή, και μερικές φορές υπάρχουν και μικρά

κυκλικά μόρια DNA που λέγονται ……………………..

Εχουν ……………………. μεμβράνη, ……………………… τοίχωμα και ελεύθερα ……………….

Μπορεί να έχουν …………………, …………………………. και ………………………………..

∆εν έχουν …………………… και …………………………..

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Με ………………………δηλ. μονογονία / αμφιγονία κάθε ……….. λεπτά.

Σε δύσκολες συνθήκες μετατρέπονται σε ……………………

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Μερικά βακτήρια είναι ……………………….. δηλ. προκαλούν ……………………… πχ.

………………………….., ……………………….. κλπ. Eπίσης προκαλούν σεξουαλικώς

μεταδιδόμενες νόσους όπως: …………………………………………………………………………

……………………………………………..

ΙΟΙ

∆ομή:

Μέγεθος: ………………………….

Περιβλήματα: ………………………. και …………………………..(όχι πάντα)

Γενετικό υλικό: ……… ή ……………. Οι πληροφορίες αφορούν είτε τις ………………. του

περιβλήματος, είτε τα …………………….. για τον πολλαπλασιασμό του ιού.

Είναι υποχρεωτικά / προαιρετικά κυτταρικά παράσιτα διότι ………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

Είδη

1. ως προς το είδος του ξενιστή πχ. ιοί …………, ……………………… και ……………..

2. ως προς το είδος του ……………………..όπου παρασιτούν πχ. …………………….

3. Ως προς το είδος του γενετικού υλικού πχ. ιοί……….., ιοί …………. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας




ΙΟΙ

∆ομή:

Μέγεθος: ………………………….





…………………………………………………………………………………………………………………

Είδη



3. Ως προς το είδος του γενετικού υλικού πχ. ιοί……….., ιοί ………….

Πολλαπλασιασμός

Ο ιός προσκολλάται στην επιφάνεια του ………………………….. και το γενετικό υλικό

………………………….. στο κυτταρόπλασμα.

Α. ιοί DNA πχ. ερπητοϊοί

1. το ……………. ενσωματώνεται στο ………….. του κυττάρου και παραμένει σε λανθάνουσα

κατάσταση για κάποιο χρονικό διάστημα.

2. Το DNA του ιού διπλασιάζεται μαζί με το DNA του ………………………….. όταν αυτό διαιρείται.

3. Υπό την επίδραση διαφόρων ερεθισμάτων το DNA του ιού ενεργοποείται και ……………………

4. Σχηματίζονται πολλοί ………………οι οποίοι απελευθερώνονται έξω από το κύτταρο

5. Μολύνονται και άλλα …………………………..

Β. Ρετροϊοί (πχ. ο ιός του AIDS)

Περιέχουν 2 ……………………. μόρια ……………..συνδεδεμένα με ένα μόριο ……………………..

………………………….. (ένζυμο που καταλύει την σύνθεση ………… από ……………….)

- Μόλις το ………. μπαίνει στο κύτταρο-ξενιστή, παράγεται μονόκλωνο ……………… με τη

βοήθεια της ………………………………………

- Το μονόκλωνο ………. μετατρέπεται σε …………………. με τη βοήθεια των ενζύμων του

ξενιστή

- το δίκλωνο …………. ενσωματώνεται στο …………. του ξενιστή

- κάθε φορά που ο ξενιστής αντιγράφει το δικό του ………., αντιγράφεται ταυτόχρονα και το

……….. του …………….. Ζαρφτζιάν Μαριλένα Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Μακεδονίας

- κάποια στιγμή …………………… το γενετικό υλικό του ιού και αρχίζει να ………………… και να

……………………………

- έτσι παράγονται νέοι …………….

- Οι νέοι ιοί με την ίδια διαδικασία ………………….. και άλλα κύτταρα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Πόσοι ιοί θα δημιουργηθούν από έναν ιό μέσα σε 2 ώρες, αν ο κάθε ιός πολλαπλασιάζεται κάθε

15 λεπτά και δημιουργούνται 1000 νέοι ιοί.

2. Το ίδιο ξεκινώντας από 3 ιούς.

3. Πόσα μόρια αντίστροφης μεταγραφάσης υπάρχουν στις παραπάνω 2 περιπτώσεις.

4. σε τι διαφέρουν οι DNA και RNA ιοί;

5. κατηγορίες ιών (3)

6. γιατί οι ιοί είναι υποχρεωτικά κυτταρικά παράσιτα;

ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ, βιολόγος





ΙΟΙ

∆ομή:

Μέγεθος: ………………………….





…………………………………………………………………………………………………………………

Είδη



3. Ως προς το είδος του γενετικού υλικού πχ. ιοί……….., ιοί ………….

ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ, βιολόγος





ΜΟΛΥΝΣΗ

Μόλυνση =

Λοίμωξη =

Λοιμώδες νόσημα=

Για να θεωρηθεί μία ασθένεια λοιμώδης, πρέπει να εκπληρεί τα ………………….. του ………:

∆ηλαδή η ασθένεια οφείλεται σε ……………….. μικροοργανισμό όταν αυτός

1. ανιχνεύεται σε ……….. και ………………… ασθενών ή νεκρών

2. απομονώνεται και …………………………… στο εργαστήριο

3. προκαλεί την ίδια ασθένεια σε …………………………….. και απομονώνεται ξανά από αυτά

Γιατί κάποια μικρόβια είναι επικίνδυνα ;

∆ιότι παράγουν επικίνδυνες ουσίες τις ……………………….. που είναι δύο ειδών:

Α. οι ενδοτόξινες: βρίσκονται στο κυτταρικό τοίχωμα των …………………………. και προκαλούν

…………………………., ………………………………………… κλπ.

Β. οι εξωτοξίνες: εκκρίνονται από τα ……………………………, μπαίνουν με την κυκλοφορία του

…………………………….., προσβάλλουν συγκεκριμένα ……………………….

Τρόποι μετάδοσης

- τροφή , …………….

- μολυσμένα ……………..

- σταγονίδια …………………

- αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν από ……………………

Εισέρχονται στον οργανισμό από κάποια ………………………. του δέρματος, από τους

…………………………….. κλπ.

Τρόποι αποφυγής μολύνσεων

- καθαριότητα …………….., …………………………, ……………………………….

- Τρόφιμα: …………………πχ………………….. ή ………………………….. πχ…………..

- Νερό: …………………………….

- Αφροδίσια νοσήματα: ………………………………………..


Φάρμακα

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που παράγονται από ………………..,………………… και

………………………… και έχουν ………………………………. δράση

Πώς δρουν τα αντιβιοτικά;

1. παρεμποδίζουν τη σύνθεση του …………………………………….

2. Αναστέλλουν κάποια ………………………. των μικροοργανισμών

3. Παρεμβαίνουν στην ………………………., ……………………………. και …………………………

του γενετικού υλικού των μικροοργανισμών

4. ∆ιαταράσσουν τη λειτουργία της …………………………. μεμβράνης

Τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση ……………………….,

………………. και …………………….. ∆εν χρησιμοποιούνται ενάντια στους ……………… διότι

αυτοί δεν έχουν δικό τους μεταβολισμό.

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Είναι αυτά που μεταδίδονται με την …………………………………. και προκαλούν

……………….., …………………………. εως και …………………………. Μεταδίδονται επίσης μέσω

του ………………………….. (μετάγγιση, σύριγγα) και από μητέρα σε …………………… Υπάρχουν

περίπου ………………………………… ασθενείς το χρόνο, με το …………….. αυτών να είναι

έφηβοι.

Τα πιο συνηθισμένα νοσήματα είναι:

1. από βακτήρια: ……………………………………………………………………………….

2. Από ιούς: …………………………………………………………………………………….

3. Από πρωτόζωα: ……………………………………..

4. Από μύκητες: ………………………………………….


ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ



ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

To ζυγωτό που είναι το …………………………………….. ενός νέου οργανισμού με συνεχόμενες

διαιρέσεις και ………………………… γίνεται έμβρυο και άνθρωπος. Η επιβίωση του ανθρώπου

εξαρτάται από την καλή ……………………….. των οργάνων και ιστών του. Οι παθογόνοι ………….

……………. ή οι ουσίες που ………………………. από αυτούς διαταράσσουν την συντονισμένη

λειτουργία των οργάνων και ιστών. Ο άνθρωπος όμως έχει πολλούς μηχανισμούς προστασίας:

Α. ως προς τη θέση στο σώμα: …………………………………………………

Β. ως προς την ειδίκευση: ………………………………………………………

Ο βασικότερος παράγοντας άμυνας είναι το ………………... (κύτταρα + ……………..)

Όλα τα κύτταρα της άμυνας προέρχονται από τη διαφοροποίηση πολυδύναμων ( τι σημαίνει

αυτή η λέξη; …………………………………………) αιμοποιητικών κυττάρων που βρίσκονται

στον ………………………………………………….. (= κέντρο αιμοποίησης)

ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Οι μηχανισμοί της μη ειδικής άμυνας αντιμετωπίζουν οποιοδήποτε / συγκεκριμένο

παθογόνο μικροοργανισμό.

ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΙΣΟ∆Ο

Α. ∆έρμα :εμποδίζει χάρη

1. στη ……………. (η κεράτινη ………………. εμποδίζει τα μικρόβια)

2. στις ουσίες που παράγονται από τους ………………… αδένες (γαλακτικό οξύ,

λυσοζύμη) και τους ………………………… αδένες (λιπαρά οξέα )

3. στους μη …………………… μικροοργανισμούς που ανταγωνίζονται τους ………………..

(βλέπε φυσιολογική ……………………………….. σελ. 11)

Β. Βλεννογόνοι

Εκκρίνουν βλέννα η οποία …………………….. τους μικροοργανισμούς

- στη μύτη υπάρχει επίσης επιθήλιο με ……………………….. (πρόσθετος φραγμός)

- στο στομάχι εκκρίνεται ………………………. που καταστρέφει τα ………………..

- στο στόμα και μάτια υπάρχει ……………………………με ……………………….. δράση



ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ (γενικής παιδείας)

ΜΗ ΕΙ∆ΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟ∆Ο

Α. Φαγοκυττάρωση

Τα φαγοκύτταρα (κατηγορία ………………… αιμοσφαιρίων) διαφοροποιούνται σε

………………………… τα οποία εγκλωβίζουν τον ………………………. , τον καταστρέφουν και

εκθέτουν στην ……………………….. τους κάποια τμήματά τους. Με φαγοκυττάρωση επίσης

αντιμετωπίζονται και κάποιοι …………….

Β. Φλεγμονή

Αν το δέρμα τραυματιστεί και εισέλθουν μικροοργανισμοί, η περιοχή: κοκκινίζει, πρήζεται και

πονάμε.

1. Ο πόνος οφείλεται α)τραυματίζονται οι απολήξεις των …………………. κυττάρων και β) στις

………………….. που απελευθερώνονται από τους μικροοργανισμούς.

2. το κοκκίνισμα οφείλεται στη ………………………. των αιμοφόρων αγγείων και συγκέντρωση

περισσότερου …………….. Το αίμα θα πήξει και θα δημιουργηθεί ένα ………………………., το

……………………. Το ινώδες σταματά την ………………………. και εμποδίζει την

……………………. κι άλλων μικροοργανισμών.

3. το πρήξιμο οφείλεται στη διάχυση του ………………… στους γύρω ιστούς. Το πλάσμα περιέχει

αντιμικροβιακές ουσίες που καταστρέφουν τους ……………………..

4. χημικές ουσίες από τα τραυματισμένα ……………………. ή τους …………………….

προσελκύουν τα …………………………

Πύον = νεκρά ………………………….. + νεκροί ………………………………..

Γ. Πυρετός

Η αύξηση της ………………….. εμποδίζει την ……………….. και τον …………………… των

βακτηρίων, και τη λειτουργία των ……………………..που θα βοηθούσαν στον πολλαπλασιασμό

των ……………. + ενισχύει τη δράση των ……………………………

∆. αντιμικροβιακές ουσίες

1. Ιντερφερόνες

Παράγονται από κύτταρα μολυσμένα από ………………., απορροφούνται από τα γειτονικά υγιή

…………………… και προκαλούν την αδυναμία ……………..…………… του ιού.

2. συμπλήρωμα

είναι …………. πρωτεϊνες στον ορό του αίματος με ………………………. δράση

3. προπερδίνη

είναι …………….. πρωτεϊνες στον ορό του αίματος με ………………….. δράση.




ΕΙ∆ΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

ΟΡΙΣΜΟΙ

ΑΝΤΙΓΟΝΟ= ………………………………………………………………………

Ποιο από τα παρακάτω μπορεί να είναι αντιγόνο (υπογραμμίστε):

Παθογόνοι μικροοργανισμοί, βακτήρια, ιοί, κύτταρα άλλου οργανισμού, χημικές ουσίες,

καρκινικά κύτταρα

ΑΝΟΣΙΑ= ……………………………………………………………………………….

∆ΙΑΦΟΡΕΣ ΕΙ∆ΙΚΗΣ – ΜΗ ΕΙ∆ΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

1. εξειδίκευση δηλ. η απόκριση αφορά μόνο το ………………….

2. Μνήμη δηλ. ο οργανισμός θυμάται τα ………….. και έτσι στην 2η έκθεση αντιδρά …………….

ΟΡΓΑΝΑ

Πρωτογενή λεμφικά όργανα= …………………………., ……………………..

∆ευτερογενή λεμφικά όργανα= ………………………………………..………………………………..…

ΚΥΤΤΑΡΑ (Τ-λεμφοκύτταρα και Β-λεμφοκύτταρα)

Α. Τ-ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ

Παράγονται στον ……………………………….. από πολυδύναμα …………………….. κύτταρα.

Ωριμάζουν και διαφοροποιούνται στον …………………. αδένα

1.βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα: ενεργοποιούνται από τα …………………… που είναι εκτεθειμένα

στην επιφάνεια των ………………………., ενεργοποιούν τα …… ή ……. λεμφοκύτταρα.

2.Κυτταροτοξικά …………………: ενεργοποιούνται από τα ………………, καταστρέφουν

…………………… κύτταρα ή κύτταρα που προσβλήθηκαν από ……

3.Τ-μνήμης (..................... και .......................... ): παράγονται μετά την έκθεση του οργανισμού σε

……………………. και ενεργοποιούνται μετά από επόμενη ……………………. του οργανισμού στο

ίδιο ………………..

4.Κατασταλτικά Τ-λεμφοκύτταρα: σταματούν την ………………………και ……………….….ανοσία

Β. Β-ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ

Παράγονται στον ………………………..από ……………………αιμοποιητικά

………………………..∆ιαφοροποιούνται και ωριμάζουν στον ………………………. Παράγουν τις

………………………… ή …………………… που εκκρίνονται στο ………………… του αίματος.

Υπάρχουν 3 είδη Β-λεμφοκυττάρων:

1. B-λεμφοκύτταρα: έχουν υποδοχείς-αντισώματα που αναγνωρίζουν ένα ..................

2. πλασμοκύτταρα: παράγουν ………………… ίδια με εκείνα στο μητρικό Β-

λεμφοκύτταρο

3. Β-λεμφοκύτταρα μνήμης : ενεργοποιούνται στην ……………………… έκθεση του

οργανισμού στο ίδιο ……………….




ANTIΣΩΜΑΤΑ – ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ

4. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

Κάθε αντίσωμα αποτελείται από ………. (αριθμός) πολυπεπτιδικές αλυσίδες

Οι πολυπεπτιδικές αλυσίδες διακρίνονται σε ………………… και ………………..

και ενώνονται μεταξύ τους με …………………….. δεσμούς.

Το αντίσωμα διακρίνεται σε ……………… και …………………… περιοχή.

Η ………………. περιοχή έχει τη δυνατότητα να συνδέεται με το αντιγόνο και εδώ

οφείλεται η σύνδεση αντισώματος – αντιγόνου

Η σύνδεση αντιγόνου-αντισώματος συνεπάγεται:

Α. ενεργοποίηση του ……………………………

Β. αδρανοποίηση των …………………………

Γ. την αναγνώριση του …………………….. από τα …………………….

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗ

1ο στάδιο

Τα μακροφάγα ενεργοποιούν τα λεμφοκύτταρα (έχει προηγηθεί η μη ειδική άμυνα

και τα φαγοκύτταρα απέτυχαν να εξουδετερώσουν το μικρόβιο. ∆ιαφοροποιούνται σε

μακροφάγα τα οποία:)

1. Τα μακροφάγα ……………………και .......................... (μερικώς) τον εισβολέα

2. Τα μακροφάγα ……………….. στην επιφάνειά τους τμήμα του ………………

3. Το τμήμα του εισβολέα (αντιγόνο) στην επιφάνεια του ……………….. είναι ενωμένο

με πρωτεϊνη (χαρακτηριστική του ατόμου) που ονομάζεται ………..

……………………………………………….

4. Το αντιγόνο εισβολέας + το αντιγόνο ιστοσυμβατότητας αναγνωρίζονται από τα

…………………….. λεμφοκύτταρα

5. ……………………….. τα βοηθητικά Τ- λεμφοκύτταρα.

2ο στάδιο:

α. ενεργοποίηση των Β -λεμφοκυττάρων – χυμική ανοσία

1. Τα ενεργοποιημένα Τ -λεμφοκύτταρα ……………………. τα Β- λεμφοκύτταρα

2. Τα Β- λεμφοκύτταρα πολλαπλασιάζονται και γίνονται ………………………….(ο

ρόλος τους είναι να ……………………………………..).. και ……………………..

μνήμης ( ο ρόλος τους είναι …………………………………………………………………

……………………………………………………………………….)


β: Ενεργοποίηση των Τ -λεμφοκυττάρων – κυτταρική ανοσία

αν το αντιγόνο είναι κύτταρο ………………. ή κύτταρο ……………………ιστού. ή

κύτταρο μολυσμένο από …………

1. Τα βοηθητικά Τ- λεμφοκύτταρα ενεργοποιούν τα ………………………….

λεμφοκύτταρα

2. Τα κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα καταστρέφουν τα ……………………….

Η δράση αυτή των …………………………….. αποτελεί την ………………….. ανοσία

Παράγονται κύτταρα μνήμης από τα ............................. και ........................... Τ- λεμφοκύτταρα.

3ο στάδιο

τερματισμός της απόκρισης

Με τη βοήθεια των ……………………………………………… αλλά και των προϊοντων

της απόκρισης , αυτή ……………………….. την κατάλληλη στιγμή

Σε περίπτωση που ο οργανισμός εκτεθεί στο ίδιο αντιγόνο για 2η φορά ενεργοποιούνται

τα ……………………………………., ξεκινά η έκκριση ………………………. Κι έτσι δεν

εμφανίζονται τα συμπτώματα της ………………….. Το άτομο δεν

…………………………. Και ίσως δεν καταλάβει ότι ………………………………..


ΑΝΟΣΙΑ

ΑΝΟΣΙΑ

1. Ενεργητική ανοσία= ο οργανισμός ενεργοποιείται για την παραγωγή

…………………………. είτε ερχόμενοι σε επαφή με ένα ………………….. (φυσικός τρόπος),

είτε δεχόμενοι …………… το οποίο περιέχει νεκρούς ή εξασθενημένους

……………………ή…………………………. (τεχνητός τρόπος). Το εμβόλιο ενεργοποιεί τον

οργανισμό ο οποίος παράγει …………………………… και …………… ………………………..

2. Παθητική ανοσία= χορήγηση στο άτομο έτοιμων …………………., πχ. έμβρυο, βρέφος που

θηλάζει, οροί. Η προστασία όμως είναι ……………….. (προσωρινή/μόνιμη) διότι

……………………………………………………………………………………….




A I D S

ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ = …………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..

AIDS= …………………………………………………………………………………………..

HIV = …………………………………………………………………………………………….

XAΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

1. O HIV είναι ένας ρετροϊός δηλ. ………………………………………………………………

2. Ο πρόγονος του προσβάλλει τον αφρικανικό ……………………….. Με κάποιον τρόπο

μεταδόθηκε στον ……………… και μεταλλάχθηκε στον ………………..………

3. Περιέχει το ένζυμο αντίστροφη μεταγραφάση το οποίο ……………………………………..

………………………………………………………………………………………………………….

4. Το RNA και το ένζυμο περιέχονται σε καψίδιο που αποτελείται από …………………….. Το

καψίδιο περιβάλλεται από έλυτρο που αποτελείται από …………………………………

5. Προσβάλλει βοηθητικά …………………………., κυτταροτοξικά Τ ………………… και

…………………… κύτταρα του εγκεφάλου.

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑ∆ΟΣΗΣ

Ο ιός υπάρχει σε όλες τις ………………………. του σώματος δηλ. ………………………

………………………………………………………………… …………………………………………… κλπ

Ο ιός μεταδίδεται με:

Α. …………………………………………………………………………

Β. …………………………………………………………………………

Γ. …………………………………………………………………………..

Ο ιός δεν μεταδίδεται με: ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………

Προφυλάξεις:

1)……………………………………………………………………………………………………..

2) …………………………………………………………………………………………………….

3) …………………………………………………………………………………………………….

4) …………………………………………………………………………………………………….

∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

Μπορεί να γίνει μόνο μετά από ……… εβδομάδες έως ……….. μήνες από τη μόλυνση.


Ανιχνεύεται είτε ο …………… είτε τα ……………………………….. που παράγονται για τον ιό. Ο ιός

συνυπάρχει / δεν συνυπάρχει με τα αντισώματα.

ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Α. ………………… στον οργανισμό

Β. κατευθύνεται προς τα ………………………

Γ. ενώνεται με τους ……………………….. της μεμβράνης των Τλεμφοκυττάρων

∆. ………………… μέσα στο κύτταρο το RNA και η αντίστροφη μεταγραφάση

Ε. ………………… DNA μονόκλωνο που έπειτα μετατρέπεται σε ………………….

Ζ. το ………….. συνδέεται με το ………….. του ………………………….. και παραμένει

……………………… (φορέας)

Η. σε περίπτωση που ενεργοποιηθεί αρχίζει και ……………………………………

Θ. οι νέοι ιοί προσβάλλουν ………………………………………….

Ι. εμφανίζονται ………………….. που δεν προκαλούν υποψίες

Κ. μετά από ……………… χρόνια εκδηλώνονται τα τυπικά συμπτώματα = ……………………

…………………………………………………………………………………………………………

Λ. στο διάστημα αυτό ο ιός μολύνει όλο και περισσότερα βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα με

αποτέλεσμα την εξασθένηση του …………………………………………….

Ο ιός:

Α. καταστρέφει τα …………………. Τ λεμφοκύτταρα

Γ. αναστέλλεται η λειτουργία των ……. και ……… λεμφοκυττάρων

∆. δεν δημιουργούνται …………………. μνήμης

Από όλα τα παραπάνω είναι σαφές ότι καταστρέφεται το ……………………………………… και το

άτομο είναι εκτεθειμένο σε πολλές ……………………..

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

1. ενημέρωση και ………………………..

2. φάρμακα πχ. το ……….. και το ………………τα οποια εμποδίζουν τη δράση της

……………………………….. και εμποδίζουν την ……………………………του ιού

3. εμβόλιο: ποιες είναι οι δυσκολίες για την παρασκευή του ;

Το κοινωνικό πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην ………………… όπου έχει

πάρει τη μορφή …………………..




ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ = Είναι η επιστήμη η οποία μελετάει …………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ = Αβιοτικοί + ……………….. παράγοντες +αλληλεπιδράσεις …………………………. τους

Βιοτικοί παράγοντες = ………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………….

Αβιοτικοί παράγοντες είναι : ………………………………….……………………………………..

Οι αβιοτικοί παράγοντες βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τους βιοτικούς και καθορίζουν τη

………………. και τη ……………………… ∆ώστε ένα παράδειγμα (σελ. 71)

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Ανάλογα με τον τρόπο που εξασφαλίζουν την τροφή τους διακρίνονται σε :

Α. Αυτότροφοι ή ………………… …….= οι οργανισμοί οι οποίοι ………………………… δηλ. τα

…………………., τα ……………… και τα …………………………

∆εσμεύουν την ………………….. ενέργεια και παράγουν …………….. και άλλους υδατάνθρακες

χρησιμοποιώντας ……………. και ……………………………………

Β. Ετερότροφοι : όσοι δεν ……………………….. ∆ιακρίνονται σε:

Α) καταναλωτές

1ης τάξης=…………………………………………….

2ης τάξης= …………………………………………….

3ης τάξης=…………………………………………….

Β αποικοδομητές είναι τα ……………………του ………………….… και οι …………………………

που εξασφαλίζουν ενέργεια μετατρέποντας τη νεκρή …………………………. σε απλές

………………………….. οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά από τους

……………………… οργανισμούς. Η παρουσία τους είναι πολύ σημαντική σε ένα οικοσύστημα

Τα οικοσυστήματα που στηρίζονται ενεργειακά στην ……………… ενέργεια χαρακτηρίζονται ως

…………………………, ενώ αυτά που εισάγουν ……………. ενέργεια ως …………………………

Σ’αυτήν την περίπτωση η ενέργεια έχει παραχθεί σε άλλο οικοσύστημα πχ. ………………………..


Η διανομή ενέργειας γίνεται μέσω των ……………………. σχέσεων (ροή ενέργειας), ενώ πολύ

σημαντική είναι και η ……………………….. των στοιχείων. (σελ. 71-72)

∆ΟΜΗ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

1. Τι είναι

Α) πληθυσμός

Β) βιοκοινότητα

Γ) βιότοπος

∆) βιόσφαιρα

2. Πόσο μεγάλο μπορεί να είναι ένα οικοσύστημα;

……………………………………………………………………………………………….

ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ – ΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

∆υο πολύ σημαντικοί παράγοντες στα οικοσυστήματα είναι:

1. η ισορροπία: οι σχέσεις ………………… και …………………… παραγόντων χαρακτηρίζονται

από ισορροπία (στατική ή μεταβαλλόμενη;) Οι αλλαγές απορρυθμίζουν/δεν απορρυθμίζουν την

ισορροπία. (παράδειγμα)

2. η ποικιλότητα: όσο μεγαλύτερη ποικιλότητα υπάρχει σε ένα οικοσύστημα τόσο περισσότερο /

λιγότερο ισορροπημένο είναι. (παράδειγμα)

Είναι δυνατόν να μεταβληθούν οι παράγοντες που συνθέτουν ένα οικοσύστημα στην πάροδο του

χρόνου;



ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙ∆ΕΣ – ΠΛΕΓΜΑΤΑ - ΠΥΡΑΜΙ∆ΕΣ

1. Οι τροφικές σχέσεις απεικονίζονται με τροφικές …………… ή με τροφικά …………………Ποιές

είναι οι διαφορές τους;

Α)…………………………………………………………….…………………………….…………………

Β)……………………………………………………………………….……………….. ……………………..

Ποια απεικόνιση είναι ακριβέστερη; …………………… ……………………………….

……………………………………………………………………………………………………

2. μια άλλη απεικόνιση είναι η τροφική πυραμίδα όπου υπάρχουν τροφικά ………………… Σε

κάθε τροφικό επίπεδο περιλαμβάνονται οι οργανισμοί που τροφικά απέχουν εξίσου από τον ήλιο :

Α. στο 1ο επίπεδο βρίσκονται οι ……………………….

Β. στο 2ο επίπεδο βρίσκονται οι ………………………………………………….

Γ. στο 3ο επίπεδο βρίσκονται οι …………………………………………………. κ.ο.κ.

2. υπάρχουν 3 είδη τροφικών πυραμίδων:

α. ενέργειας: απεικονίζει τη μεταβολή της δεσμευμένης ……………………….

Β. βιομάζας: τη μεταβολή της ………………………… των οργανισμών ανά μονάδα ………………..

Γ. πληθυσμού: ο αριθμός των …………………

3. από το ένα τροφικό επίπεδο στο άλλο περνάει μόνο το ……… της ενέργειας. Το υπόλοιπο ……..

χάνεται διότι:

α. μετατρέπεται σε ενέργεια που δεν …………………………….

Β. δεν τρώγονται ………………………………

Γ. ορισμένοι οργανισμοί ……………………..

∆. ένα μέρος της οργανικής ύλης χάνεται με τα …………………….

4.οι απώλειες του 90% ανά τροφικό επίπεδο ισχύουν και στις πυραμίδες ………………… και στις

πυραμίδες ……………………. Εξαίρεση: στις παρασιτικές σχέσεις η πυραμίδα πληθυσμού είναι

……………………….. πχ. βελανιδιά, κάμπιες, ……………………

∆ΥΣΚΟΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΥΡΑΜΙ∆ΑΣ

1. οι ………………….. οργανισμοί πχ. ………………………

2. οι οργανισμοί που αλλάζουν ……………ανάλογα με την εποχή πχ. ……………………..

3. οι οργανισμοί που αλλάζουν ………….. ανάλογα με το στάδιο ζωής τους πχ. ……………..

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Πού και γιατί συναντάμε περισσότερα επίπεδα στις τροφικές αλυσίδες; Στη ξηρά ή στη

θάλασσα; Εξηγήστε.

2. Γιατί οι κάτοικοι χωρών με υπερπληθυσμό είναι κυρίως χορτοφάγοι ενώ των οικονομικά

ανεπτυγμένων παμφάγοι;



ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ

Η ροή της ενέργειας στη γη είναι συνεχής / ασυνεχής. Τροφοδοτείται συνεχώς από τον …………….,

μετατρέπεται σε …………………….. και μέσω των …………………… αλυσίδων μεταφέρεται στους

καταναλωτές και ………………………..

Αντίθετα η ύλη είναι περιορισμένη. Γιαυτό τα χημικά στοιχεία που χρειάζονται για τη σύνθεση των

βιομορίων πρέπει να …………………………….. Οι επαναλαμβανόμενες κυκλικές πορείες

ονομάζονται ………………………………………..

ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

1. Τα φυτά κατά την αντίδραση της ……………………………. δεσμεύουν το …………..

……………… της …………………………….. και το ……………… που παίρνουν από το

…………………. και παράγουν …………………….. και ………………… Κατά την ……………………

τα φυτά και τα ζώα χρησιμοποιούν τα σάκχαρα που παράγουν τα …………….. και παράγουν

………………….. και …………………. Ετσι ο άνθρακας μπαίνει στον κύκλο της ύλης με την

(φωτοσύνθεση/αναπνοή) …………………………….αλλά και βγαίνει από αυτόν με την

………………………………..(φωτοσύνθεση/αναπνοή) αλλά και την ……………………………

2. Παρέμβαση του ανθρώπου: σήμερα ο άνθρωπος από τη μια αυξάνει τον άνθρακα με τις καύσεις

…………………., …………………… και ………………………. και αφετέρου περιορίζοντας τα δάση

………………………. (αυξάνει/μειώνει) τη δέσμευση του διοξείδιου του άνθρακα από την

ατμόσφαιρα.

Ποιο φαινόμενο προκαλεί η μεγάλη αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα;

………………………………………..

ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ

1. Το άζωτο περιέχεται στα ………………… ………… και στις ………………….. (βιομόρια)

Στην ατμόσφαιρα ………………………. (υπάρχει/δεν υπάρχει) σε ……………. (μικρό/μεγάλο)

ποσοστό όμως δεν μπορεί να δεσμευτεί από τους περισσότερους οργανισμούς. Η αζωτοδέσμευση

γίνεται:

Α. ατμοσφαιρική:

Ν ατμ. + νερό = ………………………….

Ν ατμ. + οξυγόνο = ………………………….

Η ενέργεια για τις αντιδράσεις προέρχεται από τις ……………………….. και τους …………… Η

αμμωνία και τα νιτρικά μεταφέρονται στο έδαφος με τη …………………………..

Β. βιολογική:


Γίνεται χάρη στους ελεύθερους ή ……………………………. μικροοργανισμούς πχ. τα

αζωτοδεσμευτικά …………………………. που ζουν στις ρίζες των …………………….. σε φυμάτια,

δεσμεύουν το Νατμοσφαιρικό και το μετατρέπουν σε …………………. ιόντα τα οποία μπορούν να

απορροφηθούν από τα ……………………….

Τα φυτά χρησιμοποιούν τα …………………………….. του εδάφους και συνθέτουν τις αζωτούχες

……………… δηλ τα ……………………………και τις ……………………. Μέσω των τροφικών

αλυσίδων το άζωτο μεταφέρεται στους …………………………

Τα φυτά και τα ζώα με τη νεκρή ……………………. υλη επιστρέφουν στο έδαφος ……………….

Τα ζωα αποβάλλουν ………………….. με τις απεκκρίσεις τους.

Τα παραπάνω διασπώνται από τους ……………………… και παράγεται …………………

Η αμμωνία με τη βοήθεια των …………………….. βακτηριών μετατρέπεται σε ……………………..

τα οποία παραλαμβάνονται από τα …………………….

Η επιστροφή του αζώτου στον ατμοσφαιρικό αέρα γίνεται με τα …………………………. ………..

1. Παρέμβαση του ανθρώπου: ο άνθρωπος αυξάνει την παραγωγικότητα των εδαφών με τα

……………………………………… Τα οργανικά όμως φυσικά λιπάσματα αντικαταστάθηκαν από

τα ………………………… που χρησιμοποιούνται σε μικρές / μεγάλες ποσότητες. Από αυτά

όμως απορροφάται μόνο το ……………… και το υπόλοιπο καταλήγει στα

………………………… προκαλώντας τον ……………………….. (σε συνδιασμό με τα αστικά

……………………)

Οι οικολογικές απαντήσεις στα βιομηχανικά λιπάσματα είναι η …………………….(= αφήνουμε

το έδαφος ακαλλιέργητο) και η ………………..(= εναλλαγή ………………… και

……………………….)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιος ο ρόλος των βακτηρίων στη φύση;

2. Ενα οικοσύστημα έχει μέχρι και καταναλωτές 5ης τάξης. Πώς το εξηγείτε; Είναι χερσαίο ή

υδάτινο οικοσύστημα;

3. Τι θα συνέβαινε αν δεν υπήρχαν αποικοδομητές στη φύση;

4. Γιατί παλιότερα οι γεωργοί κάθε δεύτερη ή τρίτη χρονιά καλλιεργούσαν στα χωράφια τους

φασόλια, μπιζέλια κλπ.

5. Οι μεγάλοι φυτοφάγοι και σάρκοφαγοι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν μάλλον επειδή μειώθηκε

απότομα η φωτοσύνθεση (ίσως από την πρόσκρουση ενός μετεωρίτη στη γή που σήκωσε ένα

πυκνό νέφος σκόνης). Πώς το εξηγείτε αυτό;



ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ

KYKΛΟΣ ΝΕΡΟΥ

Σημασία του νερού:

1. στη φωτοσύνθεση

2. στην κυκλοφορία των ……………………. συστατικών

3. στη θερμορύθμιση

4. συστατικό (………% του νωπού βάρους) των ζωντανών ιστών

5. καθορίζει τις ………………………. των υδατινων οικοσυστημάτων

Κύκλος του νερού:

Εξάτμιση + διαπνοή φυτών ------ υδρατμοί στην ατμόσφαιρα -------- κατακρημνίσεις (……………,

………………, …………………) ---------το νερό στη γη ----- εξάτμιση κ.ο.κ

∆ιαπνοή = τα φυτά προσλαμβάνουν το νερό μέσα από το ……………….. με τις …………….. Το

νερό φτάνει στα ………………. όπου απομακρύνεται μέσω των …………………… Με τον τρόπο

αυτό κινούνται μέσα στο φυτό και τα …………………… στοιχεία

Χερσαία οικοσυστήματα: το νερό μπορεί:

Α. να εξατμιστεί

Β. να μπει στο ……………………

Γ. να προσληφθεί από τα …………………. και να απομακρυνθεί με τη ……………..

∆. να απομακρυνθεί προς ένα κοντινό ………………….. οικοσύστημα (έτσι αυξάνει η

παραγωγικότητά του πχ. εκβολές ποταμού)

Τα φυτά συγκρατούν το νερό με τις ……………… Η έλλειψη τους αυξάνει την εισροή του νερού στη

θάλασσα, ποτάμια κλπ. . Ετσι όμως μειώνεται το νερό που επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. Γιατί;

ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ

Χαρακτηριστικά : εδάφη ……………., παραγωγικότητα …………………., βιομάζα ……………………..

Απαντώνται σε μέρη μη αναμενόμενα με βάση το ………………….. και είναι αποτέλεσμα ………….

παρεμβάσεων όπως: ………………… βροχή, αποψίλωση, πυρκαγιές και ………………………..

Πυρκαγιές στα μεσογειακά οικοσυστήματα: τα οικοσυστήματα αυτά είναι προσαρμοσμένα σε

περιοδικές …………………… οι οποίες κάνουν καλό / κακό στο οικοσύστημα πχ. …………………

………………………………………………………………………………………… Οι προσαρμογές είναι:

…………………………………………………………………………………………………………….. κλπ.

Ομως τα θετικά αποτελέσματα δεν εμφανίζονται όταν:

- οι πυρκαγιές είναι ………………………………..

- μετά τη φωτιά ακολουθεί ………………………

Συνέπειες της φωτιάς: ……………………….. του εδάφους, κατάρρευση του

………………………….. και …………………………..




ΡΥΠΑΝΣΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ:

ΡΥΠΟΙ :

Κριτήριο για την απειλή από έναν ρύπο είναι κυρίως ο ρυθμός με τον οποίο ………………………. στο

οικοσύστημα. ∆ηλ. μια ουσία μπορεί να είναι …………………… σε μικρές συγκεντρώσεις και

απειλητική σε ………………….. συγκεντρώσεις (ο ρυθμός εισαγωγής > ρυθμού απομάκρυνσης)

Ι. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

Ξεκίνησε με την ………………………. επανάσταση και επιδεινώθηκε κατά τον 20ο αιώνα με τους

ρύπους από τις …………………………. και τα …………………….

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ

1. Φαινόμενο θερμοκηπίου

Το αυξημένο ………………………………… δεσμεύει μεγάλο μέρος της ……………….. ακτινοβολίας η

οποία αυξάνει τη …………………………… της ατμόσφαιρας επηρεάζοντας αρνητικά τους

οργανισμούς. Το 2040 η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα έχει αυξηθεί κατά ……………. (ετήσιος

ρυθμός αύξησης = …..%) Αναμένεται τήξη των ………………………. πάγων, ανύψωση της

………………… της θάλασσας και περιορισμός των ……………………… περιοχών.

2. Φωτοχημικό νέφος

Προκαλείται από τις μηχανές ………………………… καύσης που εκπέμπουν ουσίες

Α) πρωτογενείς ρύποι = ……………………………………………………… Το μονοξείδιο του άνθρακα

εμποδίζει τη μεταφορά ………………………….. στους ιστούς. Τα οξείδια του αζώτου καταστρέφουν

τους ……………………. των πνευμόνων κλπ.

Β) δευτερογενείς ρύποι = ………………………………………………………. Το όζον επηρεάζει το

……………………. σύστημα, ενώ το ……………….. ερεθίζει τα μάτια.

Οι παραπάνω ρύποι προκαλούν μεγάλες καταστροφές και στα ………………………………….

3. Εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος

Η ζώνη του όζοντος ( 15 – 30 χλμ πάνω από τη γη) απορροφά σημαντικό μέρος της

……………………… ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία αυτή προκαλεί : θάνατο στους ……………………..

οργανισμούς, μεταλλάξεις στο ………………, καταρράκτη και …………………. του δέρματος.

Η εξασθένηση της στιβάδας οφείλεται στους ……………………………. ή …………….. που βρίσκονται

στα …………………………………………………….


4. Οξινη βροχή

Ηφαίστεια + αποικοδόμηση + καύση …………………….. = οξείδια του …………………. Και του

……………… +υδρατμοί = νιτρικό και θειώδες οξύ που επιστρέφουν στη γη με τη …………………., το

……………………, το …………………. ή την ………………………..

Στις περιοχές με μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση οι ποσότητες των οξειδίων είναι πολύ ………………..

και το ρΗ πολύ ……………….. (< του 5)

Συνέπειες: στα δέντρα ………………………….. το φύλλωμα, το έδαφος γίνεται ……………………., οι

οργανισμοί στα υδάτινα οικοσυστήματα …………………………, στα μνημεία και έργα τέχνης

………………….. το μάρμαρο.

ΙΙ. ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΩΝ Υ∆ΑΤΩΝ

ΟΡΙΣΜΟΣ =

ΑΙΤΙΑ = τα ………………………… από τις πόλεις και τα ………………………………. από τις

…………………….

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

1. αύξηση μικροβίων που προκαλούν ……………………….

2. Ευτροφισμός από τα …………………………… Τα νιτρικά και ………………………. αλατα

αυξανουν το ……………………….. , που με τη σειρά του αυξάνει το …………………Με το θάνατο

τους συσσωρεύεται νεκρή ………………………. υλη άρα θα αυξηθούν και οι ……………………

Αυτοί όμως καταναλώνουν οξυγόνο εις βάρος των ανώτερων οργανισμών πχ.

……………………… και τους προκαλούν ασφυξία.

3. Τοξικά αποτελέσματα από επικίνδυνους βιομηχανικούς ρύπους πχ. ……………………………,

………………………………………. Αυτοί φτάνουν στον άνθρωπο μέσω της

…………………………………… με δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία του . Οι πιο τοξικοί ρύποι

είναι τα ………………………, …………………………. και τα παραπροϊόντα των ……………………

εκρήξεων, διότι αυτοί δεν ……………………….. και βιοσυσσωρεύονται πχ. ………………..

ΙΙΙ. ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ Ε∆ΑΦΟΥΣ

Το έδαφος ρυπαίνεται από …………………………………………………………………., διαβρώνεται

και ερημοποιείται. Η ρύπανση του εδάφους προχωράει με ρυθμό πιο αργό από τη ρύπανση του

………………………

ΙV. ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ

Ο έντονος ήχος αυξάνει την ……………………………. των ανθρώπων, προκαλεί ………………. και

μειώνει την ικανότητα τους να παίρνουν ……………… Επίσης αυξάνει την ………. και τα

γαστρεντερικά υγρά δηλ. μπορεί να προκαλέσει …………………


ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ



ΕΞΕΛΙΞΗ

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ: όλα τα έμβια όντα αποτελούνται από ………………….. και από

………………………… κυττάρων

ΘΕΩΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ: όλα τα έμβια όντα είναι προϊον ……………………… που υπέστησαν

……………………………. Οργανισμοί.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Α. ΜΕΙΞΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

ΕΙ∆ΟΣ: το σύνολο των οργανισμών που μπορούν να ………………………. μεταξύ τους και να

αποκτήσουν ………………….. απογόνους.

Β. ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ (Λινναίος)

ΕΙ∆ΟΣ: οι οργανισμοί με κοινά ……………………… και ………………….. χαρακτηριστικά.

Τα είδη που μοιάζουν μεταξύ τους αποτελούν ένα ………………… πχ. …………….. και ………….

(Canis familiaris και Canis lupus), γάτα και …………. (Felis domesticus και Felis sylvestris).

Τα γένη που μοιάζουν μεταξύ τους αποτελούν μια …………………… πχ. ο γορίλας και ο

γίββωνας ανήκουν στην οικογένεια των …………………………..

Οι οικογένειες που μοιάζουν μεταξύ τους αποτελούν μία ……………………

Οι τάξεις που μοιάζουν μεταξύ τους αποτελούν μια ……………………

Οι κλάσεις που μοιάζουν μεταξύ τους αποτελούν ένα ………………..….

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΜΑΡΚ

Η άβια ύλη παράγει ατελείς …………………ζωής. Αυτές ………………. σε πιο σύνθετες χάρη σε

μια έμφυτη τάση των οργανισμών. Ετσι οι πρωτόγονοι οργανισμοί μετατρέπονται σταδιακά κατά

μήκος μιας «………………………………………….» σε πιο εξελιγμένους με τη βοήθεια μιας

………………………………………..

Ο Λαμάρκ πίστευε ότι οι αλλαγές στο περιβάλλον δημιουργούν νέες …………………. Στα ζώα, κι

αυτά χρησιμοποιούν λιγότερο ή περισσότερο κάποια …………………. Τα όργανα που

χρησιμοποιούνται περισσότερο ……………………………, ενώ αυτά που δεν χρησιμοποιούνται

ατροφούν και …………………………. (αρχή της ………………. και της ……………………….)

Τα καινούρια αυτά χαρακτηριστικά (=……………………….) κληρονομούνται στους απογόνους.

Η θεωρία αυτή σήμερα ισχύει/δεν ισχύει.


ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ



∆ΑΡΒΙΝΟΣ – ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

1. Εζησε τον ………… αιώνα και καταγόταν από την ……………… Ταξίδεψε στη …………………

όπου επιδόθηκε με πάθος στη μελέτη της φύσης. Προβληματίστηκε από το γεγονός ότι υπάρχουν

ομοιότητες ανάμεσα σε είδη που ζουν σε περιοχές γεωγραφικά ………………….. και διαφορές σε

είδη που ζουν σε …………………….. περιοχές. Το βιβλίο με το οποίο έμεινε στην ιστορία είναι:

«……………………………………………………………………………………………………………»

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Οι πληθυσμοί έχουν την τάση να αυξάνουν με ……………….. (αριθμητική/γεωμετρική) πρόοδο

2. Οι πληθυσμοί διατηρούνται περίπου σε ……………….. (σταθερά/μεταβαλλόμενα) επίπεδα

3. Στο ίδιο είδος ……………………. (υπάρχουν/δεν υπάρχουν) διαφορές.

4. Τα χαρακτηριστικά των οργανισμών ……………………. (κληρονομούνται/δεν κληρονομούνται)

στους απογόνους τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1

Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας επιβίωσης (κάποιοι οργανισμοί δεν …………………… ή δεν

…………………………)


Για την επιβίωση παίζουν σημαντικό ρόλο τα …………………………. χαρακτηριστικά. Σχετίζονται

με την ………………………….. στο περιβάλλον και τον ……………………. των απογόνων.


Στους απογόνους τα ευνοϊκά χαρακτηριστικά εμφανίζονται συχνότερα/αραιότερα. Η συσσώρευση

ευνοϊκών χαρακτηριστικών μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ……………………

ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΡΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ ΣΤΗ ΦΥΣΗ

∆ρα στον πληθυσμό και όχι σε ………………………… άτομα. Απαιτεί την εμφάνιση πολλών

……………………… χαρακτηριστικών (=μεταλλάξεις). Ευνοούν τα υπάρχοντα κληρονομήσιμα

χαρακτηριστικά που προσδίδουν μεγαλύτερη επιβίωση στο φορέα τους.

Παράδειγμα: στην Αγγλία ζει η πεταλούδα (Biston betularia) σε δυο μορφές: οι ………………….

που επικρατούν πληθυσμιακά και οι ………………… που είναι ελάχιστες. Όταν μετά τη

βιομηχανική επανάσταση άλλαξε το χρώμα στα δέντρα (σκουρότερο), οι ………………….. ήταν


καλλίτερα προσαρμοσμένες από τις ………………………. και έτσι άλλαξε η πληθυσμιακή τους

σύνθεση (βιομηχανικός ……………………………..)

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΛΑΜΑΡΚ – ∆ΑΡΒΙΝΟΥ

Σύμφωνα με τον Λαμαρκ η καμηλοπάρδαλη τέντωνε συνεχώς το ……………….. ώσπου στο τέλος

αυτός ……………………. Το χαρακτηριστικό αυτό ………………… στους απογόνους

Σύμφωνα με τον ∆αρβίνο στον πρόγονο της καμηλοπάρδαλης υπήρχαν άτομα με …………..

λαιμούς. Αυτά κάποια στιγμή βρέθηκαν ……………………….. (για ποιο λόγο άραγε;) και

επικράτησαν. Τα λιγότερο ευνοημένα άτομα ………………


Documents

φυλλα εργασιας βιολογιας γ λυκειουυ