Η Δίκη των "Δικαστών"

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ «ΔΙΚΑΣΤΩΝ»

ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

Τίτλος: Η Δίκη των «Δικαστών»

Μετάφραση: Μπάμπης Καββαδίας

Σύνθεση Εξωφύλλου - Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: Μπάμπης Καββαδίας

Φωτογραφία εξωφύλλου: Άποψη του εδωλίου των κατηγορουμένων στη δίκη «The United States of America vs. Josef Altstötter, et al.». Από το αρ-χείο της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Harvard.

Άδεια CREATIVE COMMONS - Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα (CC BY-NC-ND 3.0 GR).

Το κείμενο προσφέρεται ελεύθερα για πειρατεία με την προϋπόθεση να αναφέρεται ο συγγραφέας και να ειδοποιείται στην διεύθυνση ηλεκτρονι-κού ταχυδρομείου [email protected]. Ο συγγραφέας θα επιφυλασσόταν των δικαιωμάτων του μόνο για την περίπτωση χολιγουντιανής κινηματο-γραφικής μεταφοράς του συγκεκριμένου έργου, αλλά –ευτυχώς- το θέμα της εργασίας αυτής έχει ήδη γίνει κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνι-στές τους Burt Lancaster και Spencer Tracy: “Judgement At Nuremberg”, σε σκηνοθεσία του Stanley Kramer (1961).

Αίγιο, Ιούλης 2013

2013.

traversada.blogspot.gr

Η Δίκη των «Δικαστών» Αποσπάσματα από τα πρακτικά

της Δίκης των Δικαστών του Γ΄ Ράιχ

(Νυρεμβέργη, 1947)

Μετάφραση


traversada.blogspot.gr


Η σύσταση του Δικαστηρίου και οι πρώτες αντιπαραθέσεις

Μετά τη γνωστή Δίκη της Νυρεμβέργης, όπου τα ενα-πομείναντα μεγάλα κεφάλια του ναζιστικού καθεστώτος (Γκαίρινγκ, Γιόντλ, Καλτενμπρούνερ, Κάιτελ, Ες κλπ) δικά-στηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από Δικαστές – εκπροσώπους των τεσσάρων μεγάλων νικητριών Δυνάμεων(ΕΣΣΔ, Μ. Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία), πραγματοποιήθηκαν άλ-λες 12 δίκες. Σε αυτές τις Δίκες προχώρησαν αποκλειστικά οι ΗΠΑ, ενώ στο εδώλιο κάθονταν μικρότερα στελέχη ή υπάλλη-λοι του ναζιστικού κρατικού μηχανισμού (π.χ. οι γιατροί των στρατοπέδων συγκέντρωσης) αλλά και κληρικοί, ιδιώτες και επιχειρηματίες που στήριξαν τους Ναζί (π.χ. οι μέτοχοι της βι-ομηχανίας KRUPP) κ.α.

Μια από αυτές τις δίκες ήταν και η δίκη των Γερμανών δικαστών που υπηρέτησαν το ναζιστικό καθεστώς (Υπόθεση «The United States of America vs. Josef Altstötter, et al.», Μάρτης – Δεκέμβρης 1947). Προβεβλημένοι και μη νομικοί επιστήμονες οι οποίοι πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στο φα-σισμό από τις δικαστικές έδρες και το Υπουργείο Δικαιοσύνης,

7


επικυρώνοντας και εφαρμόζοντας τους μισάνθρωπους νόμους των Ναζί.

Το σημαντικότερο ζήτημα -όχι τόσο νομικό, όσο πολι-τικό- που είχε προκύψει σε εκείνη (αλλά και στις άλλες δίκες) ήταν το εξής: Οι δικαστές αυτοί κατηγορούνταν για εγκλήμα-τα που φέρονται να διέπραξαν εφαρμόζοντας τους νόμους του κράτους τους, «εκτελώντας εντολές», δηλαδή! Κατά πόσον λοιπόν ήταν ένοχοι για τις πράξεις που τους καταλόγιζαν; Δεν ήταν άραγε υποχρεωμένοι όχι απλά να τηρούν οι ίδιοι προσω-πικά, αλλά και να επιβάλλουν στους άλλους τους νόμους του καθεστώτος, όσο «κακοί» και να ήσαν αυτοί (πχ εκτοπίσεις, φυλετικές διακρίσεις, εκτελέσεις κλπ);

Αυτό το ζήτημα είχε απασχολήσει έντονα τους νομι-κούς των Σύμμαχων Δυνάμεων ήδη από όταν προετοιμάζανε το κατηγορητήριο για την κύρια Δίκη της Νυρεμβέργης. Η κα-τηγορηματική άρνηση της ΕΣΣΔ να δείξει το οποιοδήποτε έ-λεος στους εχθρούς της ανθρωπότητας και φονιάδες τόσων εκατομμυρίων πολιτών βρήκε μπροστά της την διαλλακτικό-τητα των νομικών των άλλων Δυνάμεων, οι οποίοι με νομικο-θετικιστικά προσχήματα ήσαν διατεθειμένοι να κάνουν τα στραβά μάτια μπροστά στη συμμετοχή ορισμένων εκ των κα-τηγορουμένων στις ναζιστικές θηριωδίες.

Γέννημα ενός κάποιου συμβιβασμού ήταν η Συμφωνία του Λονδίνου στις 8 Αυγούστου του ’45, η οποία πέρα από τη δημιουργία του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου, περιείχε

8


και έναν Καταστατικό Χάρτη με τις γενικές αρχές που θα διεί-παν τη διαδικασία αυτού του Δικαστηρίου.

Ένα από τα πρώτα ζητήματα που έλυνε εκείνος ο κατα-στατικός χάρτης ήταν ακριβώς αυτή η προβλέψιμη άμυνα των κατηγορουμένων, οι οποίοι θα ισχυρίζονταν ότι:

«Δεν ευθυνόμαστε για τίποτα. Κάναμε ότι μας έλεγε μια ομάδα αιμοδιψών και ψυχασθενών. Αν δεν τα κάναμε, θα μας κατηγορούσαν για προδοσία και θα μας σκοτώνανε. Εκτε-λούσαμε άνωθεν εντολάς.»

Στο άρθρο 8, λοιπόν, του Καταστατικού Χάρτη του Δι-καστηρίου αυτού, διαβάζουμε το εξής:

«Το γεγονός ότι ο κατηγορούμενος, ενήργησε δεσμευμένος από την Κυβέρνησή του ή από κάποιον ανώτερο, δεν τον απαλλάσσει από την ευθύνη του, αλλά μπορεί να αξιολογηθεί κατά την επιμέτρηση της ποινής του, εάν το Δικαστήριο το θεωρήσει απαραίτητο.»

Η κατηγορηματική αυτή διατύπωση δεν αμφισβητήθη-κε στην κύρια Δίκη της Νυρεμβέργης, αλλά στις επόμενες –απόντων όχι μόνο των ΕΣΣΔ αλλά και της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας- οι ΗΠΑ φάνηκαν διατεθειμένες να τις παρα-κάμψουν και να μην περιοριστούν στην ευχέρεια που τους έδι-νε να δείξουν επιείκεια μόνο στην επιμέτρηση της ποινής.

Το Κατηγορητήριο που είχαν να αντιμετωπίσουν οι 16 κατηγορούμενοι δικαστικοί, και το οποίο συντάχθηκε βάσει του CC Law 10, δηλαδή του υπ’ αριθμ. 10 Νόμου του Συμμαχι-

9


κού Συμβουλίου Ελέγχου, του σώματος που δημιουργήθηκε για την προσωρινή διοίκηση της ηττημένης Γερμανίας, ήταν το εξής:

Ι) Συμμετοχή σε συνωμοσία για την απόπειρα και διά-πραξη εγκλημάτων κατά της ειρήνης,

ΙΙ) Εγκλήματα πολέμου,

ΙΙΙ) Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας,

IV) Συμμετοχή σε εγκληματικές οργανώσεις (Εθνικο-σοσιαλιστικό Κόμμα και SS).

Στο κατηγορητήριο γίνεται αναφορά στο πώς το Εθνι-κοσοσιαλιστικό Κόμμα ήδη από την άνοδό του στην εξουσία (Γενάρης του 1933) παρενέβη στην Δικαιοσύνη και στην διαδι-κασία απονομής της, δημιουργώντας ειδικά δικαστήρια για να δικάζουν και να καταδικάζουν τους πολιτικούς αντιπάλους τους, τους κομμουνιστές, τους Εβραίους κλπ, απομακρύνοντας Δικαστές που δεν ήταν άρειοι, υπαγορεύοντας σε αρκετές πε-ριπτώσεις με ειδικές εγκυκλίους τις αποφάσεις στις οποίες θα έπρεπε να κατέληγαν οι δικαστές κλπ. Επίσης στέκεται στο πώς οι Γερμανοί δικαστές προχώρησαν σε σωρεία αποφάσεων εφαρμόζοντας νόμους του ναζιστικού καθεστώτος που έρχο-νταν σε πλήρη αντίθεση με τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώ-ματα (πχ εκτοπίσεις, στειρώσεις και εκτελέσεις για λόγους πο-λιτικούς και φυλετικούς) ή ακόμα και επιβάλλοντας ποινές για πράξεις οι οποίες δεν διώκονταν από κανένα νόμο, κατά παρά-

10


βαση της θεμελιώδους αρχής του Δικαίου nullum crimen, nulla poena sine lege (κανένα έγκλημα, καμία ποινή χωρίς νόμο).

Να ένα απόσπασμα από την εναρκτήρια αγόρευση του εκπροσώπου της Κατηγορούσας Αρχής, Ταξίαρχου του Στρα-τού των ΗΠΑ, Τέλφορντ Τέιλορ:

«Αυτή η υπόθεση είναι αρκετά ασυνήθιστη, μιας και οι κατηγορούμενοι κατηγορούνται για εγκλήματα που διέπραξαν εν ονόματι του νόμου. Αυτοί οι άντρες, από κοινού με τους αποβιώσαντες ή φυγάδες συναδέλ-φους τους είναι η προσωποποίηση του τι θεωρείτο Δι-καιοσύνη στο Τρίτο Ράιχ.

Οι περισσότεροι από τους κατηγορούμενους έ-χουν υπηρετήσει από καιρού είς καιρόν, σαν δικαστές, εισαγγελείς και αξιωματούχοι του Υπουργείου Δικαιο-σύνης του Ράιχ. Όλοι τους –πλην ενός- είναι νομικοί. Όλοι τους είναι συνηθισμένοι στα δικαστήρια, παρόλο που η τωρινή τους θέση ίσως τους είναι πρωτόγνωρη.

Όμως το Δικαστήριο δεν είναι απλά μια αίθουσα. Είναι μια διαδικασία και ένα πνεύμα. Είναι ο οίκος του Νόμου. Αυτό το γνωρίζουν καλά οι κατηγορούμενοι, ή τουλάχιστον, πρέπει να το γνώριζαν σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Αν θέλετε τη γνώμη μου, είμαι σίγουρος ότι το γνωρίζουν ακόμα. Μάλιστα, η ουσία των κατηγο-ριών εναντίον αυτών των ανθρώπων, των επικεφαλής του γερμανικού δικαιικού συστήματος, είναι ότι συνει-

11


δητά και ηθελημένα παραβίασαν τον νόμο, ότι συνήρ-γησαν σε μια ανίερη μασκαράτα διοργανωμένη από μια βάναυση τυραννία, που έφερε το προσωπείο της δικαιο-σύνης και μετέτρεψε το Γερμανικό δικαιικό σύστημα σε μια μηχανή δεσποτισμού, επιβολής, λεηλασίας και σφα-γών.

Οι μέθοδοι με τις οποίες διαπράχθηκαν αυτά τα εγκλήματα μπορεί να είναι πρωτόγνωροι σε κάποιο βαθμό, αλλά τα ίδια τα εγκλήματα δεν είναι καθόλου άγνωστα. Είναι παλιά όσο και η ιστορία του ανθρώπου, και όνομά τους είναι φόνος, βασανιστήρια, λεηλασία, και άλλα, εξίσου γνώριμά μας. Τα θύματα αυτών των εγκλημάτων είναι αμέτρητα, και από όλα τα έθνη της Ευρώπης.

Επειδή όμως αυτά τα εγκλήματα διαπράχθηκαν υπό τον μανδύα των δικανικών διαδικασιών, είναι σημα-ντικό να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή το τι δεν συνιστά κάποιο έγκλημα για την κατηγορούσα αρχή.

Οι κατηγορούμενοι και οι συνάδελφοί τους δια-στρέβλωσαν, παραμόρφωσαν και τελικά κατάφεραν να εξαφανίσουν την Δικαιοσύνη και τον Νόμο από τη Γερ-μανία. Μετέτρεψαν τα δικαστήρια και την διαδικασία απονομής δικαιοσύνης σε ένα ζωτικό στοιχείο της δικτα-τορίας. Ίδρυσαν και λειτούργησαν Ειδικά Δικαστήρια υπάκουα μόνο στις πολιτικές επιταγές του χιτλερικού

12


καθεστώτος. Εξαφάνισαν κάθε τι που εγγυόταν την ανε-ξαρτησία της δικαιοσύνης. Απείλησαν, τρομοκράτησαν και αρνήθηκαν στοιχειώδη δικαιώματα σ’ αυτούς που εμφανίστηκαν ενώπιόν τους στα Δικαστήρια. Οι «δίκες» που διεξήγαγαν αποτέλεσαν κακόγουστες φάρσες, με τις όποιες προφάσεις νομικών διαδικασιών να χρησιμεύουν μόνο και μόνο στο να εξαπατηθούν τα ανυπεράσπιστα θύματά τους.

Αυτή τους η συμπεριφορά είναι ντροπιαστική για το λειτούργημά τους. Πολλές από τις πράξεις τους ενδε-χομένως είναι εγκληματικές. Όμως, δεν συμπεριλαμβά-νονται ως τέτοιες στο κατηγορητήριο. Τα στοιχεία με τα οποία αποδεικνύεται αυτή τους η συμπεριφορά, θα πα-ρουσιασθούν ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, μιας και είναι ουσιώδη για την θεμελίωση και την απόδειξη των εγκλημάτων για τα οποία κατηγορούνται. Όμως, αυτή τη στιγμή, οι κατηγορούμενοι δεν καλούνται να απολο-γηθούν για την παραβίαση των στοιχειωδών δικονομι-κών αρχών.

Αντιθέτως, οι κατηγορούμενοι διώκονται για τη συνέργειά τους και την ευθύνη τους σε ανθρωποκτονίες, βασανιστήρια και άλλες βιαιότητες, που όλα τους προέ-κυψαν –και τα οποία οι κατηγορούμενοι γνώριζαν καλά ότι ήταν αναπόφευκτη συνέπεια- από τις δραστηριότη-τές τους σαν δικαστές, εισαγγελείς και αξιωματούχοι του

13


Υπουργείου Δικαιοσύνης. Αυτοί εδώ οι άνθρωποι φέρουν την ίδια ευθύνη με τους ηγέτες του Τρίτου Ράιχ, τους διπλωμάτες, τους στρατηγούς, τους αξιωματούχους του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, τους γερμανούς βιομή-χανους και άλλους, για το Ολοκαύτωμα, για τους θανά-τους και τη δυστυχία που επέφερε στην Γερμανία και σε όλο τον κόσμο το Τρίτο Ράιχ. Το μερίδιο της ευθύνης για όλα αυτά που φέρουν οι γερμανοί νομικοί δεν είναι μι-κρό. Δεν μπορούν να απαλλαγούν της ευθύνης τους για όλα αυτά επικαλούμενοι την αρετή και το κύρος των δι-καστικών τους χιτώνων, όπως δεν μπορούν και οι στρα-τιωτικοί να επικαλεστούν τη στολή τους.

Να ξεκαθαρίσουμε και κάτι άλλο. Ορισμένα από τα αποδεικτικά στοιχεία αυτής της υπόθεσης σχετίζονται με πράξεις που διαπράχθηκαν πριν το ξέσπασμα του Πολέμου το 1939. Αυτές τις πράξεις θα τις επικαλεστού-με για να αποδείξουμε ότι οι κατηγορούμενοι ήσαν μέρος του σχεδίου για την διάπραξη όλων των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν μετά το ξέσπασμα του πολέμου, κα-θώς και για να αποδείξουμε ότι οι κατηγορούμενοι κα-τανοούσαν πλήρως και ταυτόχρονα επεδίωκαν τις ε-γκληματικές συνέπειες των πράξεών τους κατά τη διάρ-κεια του πολέμου.»

Από τη μεριά της η υπεράσπιση πρόβαλε ανάμεσα σε άλλους και τον παρακάτω ισχυρισμό:

14


Οι δικαστές ήσαν πλήρως υποταγμένοι στην απόλυτη εξουσία του Φύρερ και δεν μπορούσαν να δράσουν διαφορετι-κά.

Αλλά καλύτερα, ας δούμε τα λόγια του δρ. Kubuschok, συνήγορου του δρ. Schlegelberger (το πιο βαρύ όνομα από τους κατηγορουμένους), όταν πήρε το λόγο για την εναρκτή-ρια αγόρευση εκ μέρους όλων των κατηγορουμένων:

«Θα αποδείξουμε ότι από την περίοδο που ήταν Καγκελάριος του Ράιχ ο Μπρούενινγκ, το βάρος της νο-μοθέτησης έπεφτε όλο και περισσότερο προς τον Πρόε-δρο του Ράιχ, δίνοντάς του την δυνατότητα να εκδίδει διατάγματα εκτάκτου ανάγκης. [...] Το καθοριστικό ση-μείο ήταν ο Εξουσιοδοτικός Νόμος της 24 Μαρτίου 1933 (Ermaechtigungsgesetz), ο οποίος απετέλεσε την βάση για όλη την μετέπειτα νομοθεσία. Το υπουργικό συμ-βούλιο πλέον είχε την εξουσία να εκδίδει δικούς του νό-μους [...]. Έτσι, σε συνδυασμό και με το αρ. 56 του Συ-ντάγματος της Βαϊμάρης, το οποίο έδινε την εξουσία στον Καγκελάριο να καθορίζει την γενική πολιτική, δό-θηκε το δικαίωμα στον Καγκελάριο Χίτλερ να νομοθετεί ουσιαστικά μόνος του. Στην πορεία του χρόνου ο Χίτλερ έκανε πολύ συχνή χρήση αυτού του δικαιώματος. Ανα-πόφευκτα, λοιπόν, η υπεράσπιση θα εξετάσει το ζήτημα της προβλεπόμενης τυπικής διαδικασίας για τη θέσπιση των νόμων και των συνεπειών της.

15


Επομένως, είμαστε αντιμέτωποι με το νομικό πρόβλημα της δέσμευσης από τις εντολές του Φύρερ. [...] Θα εξετάσουμε ολόκληρο το μηχανισμό παραγωγής νόμων, όπως διαμορφώθηκε εκείνη την περίοδο. Θα α-ποδείξουμε ότι ναι μεν το καθεστώς του Χίτλερ διέθετε Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο συνεδρίαζε, αλλά ο χα-ρακτήρας του ήταν εντελώς διαφορετικώς από τα προη-γούμενα Υπουργικά Συμβούλια. Δεν θέτονταν θέματα σε ψηφοφορία. Στο ζήτημα της νομοθέτησης, ο Χίτλερ εξασκούσε το δικαίωμά του σαν Καγκελάριος να καθο-ρίζει τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής που θα ασκούσε η κυβέρνησή του. Όσο δυνάμωνε η θέση του Χίτλερ, ειδικά μετά τον Αύγουστο του 1934, και οι εξου-σίες του Καγκελάριου του Ράιχ και του Πρόεδρου του Ράιχ ενώθηκαν στο πρόσωπό του, οι συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου μετατράπηκαν ουσιαστικά σε συναντήσεις στις οποίες ο Χίτλερ ανέλυε τις εντολές του. Για την υλοποίηση αυτών των εντολών, οι Υπουργοί κα-λούνταν να συντάσσουν νομοσχέδια, ανάλογα με το υ-πουργείο τους. Τα νομοσχέδια αυτά διανέμονταν και σε άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου για να εκφρά-σουν την γνώμη τους πριν τις συνεδριάσεις, και για να εκφράσουν τυχόν αντιρρήσεις, για κομμάτια των νομο-σχεδίων που αφορούσαν και ζητήματα των δικών τους αρμοδιοτήτων. Τα νομοσχέδια αυτά, από τη στιγμή που

16


είχαν «περάσει» από το Υπουργικό Συμβούλιο, ψηφίζο-νταν, χωρίς κάποια άλλη συζήτηση. [...]

Θα χρειαστεί να αναπαραστήσουμε τα γεγονότα εκείνα, όπως ακριβώς συνέβησαν εκείνο τον καιρό, σε ένα κράτος υπό δικτατορία, και να αποδείξουμε ποιες ήταν οι νομικές συνέπειες πράξεων που διαπράττονταν κάτω από ένα τέτοιο καθεστώς. Θα προκύψει το ερώτη-μα, ποιες θα ήταν οι συνέπειες αν κάποιος δεν συμμορ-φωνόταν με μια διαταγή και το κατά πόσο η συμμόρφω-ση με μια εντολή αποκλείει νομικά την ενοχή. Ένας άλ-λος πολύ σημαντικός παράγοντας που πρέπει να εξετα-στεί ήταν η σχέση ανάμεσα στους δικαστικούς και την αστυνομία. Ο καθοριστικός ρόλος που έπαιξε ο Χίμλερ, όντας επικεφαλής ολόκληρης της αστυνομίας, πρέπει ε-πίσης να ληφθεί υπόψη. Όπως θα φανεί και από την έκ-θεση ενώπιόν Σας όλων των δεδομένων, η αστυνομία ε-πενέβαινε σε υποθέσεις της δικαιοσύνης, με κυριότερο αποτέλεσμα αυτής της διαρκούς παρέμβασης το αποφα-σιστικό αποδυνάμωμα της δικαστικής εξουσίας. Θα δού-με με τι τρόπους προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν αυτήν την παρέμβαση οι δικαστικοί. Θα αναδειχθεί πέ-ραν πάσης αμφιβολίας η διάσταση ανάμεσα στο δικα-στικό σώμα, που από τη φύση του είναι αδύναμο, και στην αστυνομία, η οποία ήταν αδίστακτα εξοπλισμένη με όλες τις εξουσίες που μπορούσαν να της παρέχουν ο

17


Χίμλερ και ο Χίτλερ. Ξανά και ξανά θα αποδείξουμε το πώς ο Δικαστής ήταν αντιμέτωπος με τετελεσμένα γεγο-νότα, το πώς πάλεψε να υπερασπίσει ή να ανακαταλάβει χαμένο έδαφος, το πώς κάθε του ενέργεια υποσκιαζόταν από την διαρκή πίεση και τα μέσα που αξιοποιούσε η αστυνομία. [...]

Αν η κατηγορούσα αρχή επιμένει να ερμηνεύει την ουσία διαφόρων νόμων ως εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας, θα πρέπει να διερευνήσουμε το κατά πόσο οι πραγματικές συνθήκες ζωής εκείνην την εποχή απετέλεσαν την αφορμή για την λήψη τέτοιων αυστη-ρών νομοθετικών μέτρων. Μια από τις βασικές αρχές οποιουδήποτε συστήματος ποινικής δικαιοσύνης είναι ο αποτρεπτικός χαρακτήρας των ποινών. Το ποια ακριβώς μορφή θα πάρει η ποινή, για να διατηρεί αυτόν τον απο-τρεπτικό της χαρακτήρα, το καθορίζουν οι συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περίσταση. Επομένως, όταν σε μια κοινωνία επικρατούν οξυμένες συνθήκες, αντίστοιχα και οι ποινές, αν θέλουν να επιτελούν τον αποτρεπτικό τους σκοπό, θα χαρακτηρίζονται από αντίστοιχα αυξημένη αυστηρότητα. [...]

Όσον αφορά το θέμα της ευθανασίας, θα το εξε-τάσουμε σε βάθος και με την προσήκουσα προσοχή και αντικειμενικότητα. Θα αποδείξουμε ότι το μέτρο αυτό προήλθε από τον ίδιο τον Χίτλερ και την Καγκελαρία

18


του Φύρερ. Θα αποδείξουμε επίσης -και αυτό είναι απο-τέλεσμα της θέσης της Δικαιοσύνης στην δημόσια διοί-κηση- ότι οι Δικαστές δεν ενημερώθηκαν ποτέ από τους αρμόδιους για την λήψη τέτοιων μέτρων, παρά μόνο από εξωτερικές πηγές. [...]»

Για να δούμε, λοιπόν, ενδεικτικά ορισμένα από τα μέ-τρα, για τα οποία οι γερμανοί δικαστές... «δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα» ή που «συνέβαιναν χωρίς αυτοί να τα ξέρουν» κλπ.

19


Οι Νόμοι των Ναζί

1. Έγγραφο Υπ’ αριθμ. NG-715 (Υπ’ αριθμ. 112 Αποδεικτικό στοιχείο κατηγορούσας αρχής): Νόμος της 7ης Απριλίου 1933, περί της ασκήσεως του δικηγορικού επαγγέλματος

Άρθρο 1

Η άδεια άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος από δικηγόρους που, σύμφωνα με τον Νόμο για την Αποκατάστα-ση της Δημόσιας Διοίκησης της 7ης Απριλίου 1933, δεν έχουν Άρεια καταγωγή θα ανακληθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 1933.

Η ανάκληση της άδειας υπό την παρ. 1 δεν θα εφαρμο-στεί σε δικηγόρους οι οποίοι την είχαν αποκτήσει πριν την 1η Αυγούστου 1914 ή οι οποίοι κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πό-λεμο πολέμησαν στις γραμμές του Γερμανικού Στρατού ή των Συμμάχων του ή των οποίων οι πατεράδες ή οι γιοι σκοτώθη-καν στο πεδίο της μάχης κατά τον παραπάνω πόλεμο. [...]

Άρθρο 3

Άτομα που έχουν συμμετάσχει σε Κομμουνιστικές δρα-στηριότητες δεν μπορούν να αποκτήσουν άδεια άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος. Άδειες άσκησης που έχουν ήδη εκδοθεί, θα ανακληθούν.

20


2. Έγγραφο υπ’ αριθμ. NG-715 (112 Απ. στ. κατ. αρχής): Νό-μος της 28ης Ιουνίου 1935 για την τροποποίηση του Ποινι-κού Κώδικα

Μέρος Ι - Δημιουργία δικαίου από αναλογική εφαρμογή ποινι-κών νόμων.

Τα άρθρα 2 και 2α του ποινικού κώδικα τροποποιού-νται ως εξής:

Άρθρο 2: Όποιος διαπράξει μια πράξη για την οποία προβλέπεται τιμωρία από τον νόμο ή η οποία πρέπει να τιμω-ρηθεί βάσει των θεμελιωδών αρχών του ποινικού δικαίου ή του κοινού αισθήματος του λαού, τιμωρείται. Αν δεν μπορεί να ε-φαρμοσθεί κάποιος συγκεκριμένος ποινικός νόμος στην περί-πτωσή του, θα τιμωρηθεί σύμφωνα με τον νόμο ο οποίος εκτι-μάται ότι είναι πιο ταιριαστό να εφαρμοστεί στη συγκεκριμένη πράξη.

3. Έγγραφο Υπ’ αριθμ. NG-715 (112 Απ. στ. κατ. αρχής): Νό-μος της 15 Σεπτεμβρίου 1935, για την προστασία του Γερμα-νικού Αίματος και Τιμής

Εμποτισμένοι από την πεποίθηση ότι η καθαρότητα του Γερμανικού αίματος είναι προαπαιτούμενο για την σταθε-ρότητα του Γερμανικού λαού, και κινούμενοι από την άκαμπτη

21


θέληση να προστατέψουμε το Γερμανικό Έθνος, το Ράιχσταγκ ομόφωνα ψήφισε τον παρακάτω νόμο:

Άρθρο 1

(1) Απαγορεύονται οι γάμοι ανάμεσα σε Εβραίους και Γερμανούς Γερμανικής ή άλλης Αρείας καταγωγής. Γάμοι που πραγματοποιούνται σε παράβαση του παρόντος είναι άκυροι, ακόμα και αν συνήφθηκαν στο εξωτερικό, με σκοπό την παρά-καμψη του παρόντος νόμου.

(2) Η διαδικασία για την ακύρωση του γάμου κινείται μόνο από τον εισαγγελέα.

Άρθρο 2

Απαγορεύεται η σεξουαλική επαφή (εκτός γάμου) ανά-μεσα σε Εβραίους και Γερμανούς Γερμανικής ή άλλης Αρείας καταγωγής. [...]

Άρθρο 5

(1) Όποιος παραβιάσει την απαγόρευση του αρ. 1, τι-μωρείται με καταναγκαστική εργασία.

(2) Όποιος παραβιάσει την απαγόρευση του άρ. 2, τι-μωρείται με φυλάκιση ή καταναγκαστική εργασία. [...]

Άρθρο 6

Ο Υπουργός Εσωτερικών του Ράιχ, με τη σύμφωνη γνώμη και την συνεργασία του Αναπληρωτή Φύρερ και του Υπουργού Δικαιοσύνης του Ράιχ, θα εκδώσουν ειδικότερες ο-δηγίες για την εφαρμογή του παρόντος νόμου. [...]

22


Νυρεμβέργη, 15 Σεπτεμβρίου 1935,

στο Συνέδριο Ελευθερίας του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος

Ο Φύρερ και Καγκελάριος του Ράιχ

Αδόλφος Χίτλερ

Ο Υπουργός Εσωτερικών του Ράιχ

Φρικ

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης του Ράιχ

Δρ. Γκουέρτνερ

Ο Αναπληρωτής Φύρερ, Υπουργός του Ράιχ άνευ χαρτοφυλα-κίου

Ρ. Ες

4. Έγγραφο Υπ’ αριθμ. NG-715 (112 Απ. στ. κατ. αρχής): Νό-μος της 14ης Ιουλίου 1933 για την πρόληψη της μετάδοσης κληρονομικών ασθενειών στις επόμενες γενιές

Άρθρο 1

1. Όποιος πάσχει από κληρονομική ασθένεια δύναται να στειρωθεί με χειρουργική επέμβαση, αν σύμφωνα με τα δι-δάγματα της ιατρικής επιστήμης είναι δυνατόν να μεταδώσει την ασθένειά του στους απογόνους του.

2. Όποιος πάσχει από μια από τις ακόλουθες ασθένειες, εμπίπτει στις διατάξεις του παρόντος νόμου:

23


(1) Κληρονομική ηλιθιότητα

(2) Σχιζοφρένεια

(3) Μανιο-καταθλιπτική ψύχωση

(4) Κληρονομική επιληψία

(5) Κληρονομική Χορεία Χάντινγκτον

(6) Κληρονομική τυφλότητα

(7) Κληρονομική κώφωση

(8) Κληρονομική σωματική δυσπλασία.

3. Όποιος πάσχει από χρόνιο αλκοολισμό δύναται επί-σης να στειρωθεί. […]

Άρθρο 12

Από τη στιγμή που η στείρωση έχει αποφασιστεί από το δικαστήριο, πρέπει να πραγματοποιηθεί, ακόμα και ενάντια στη θέληση του μέλλοντος να στειρωθεί ατόμου, εκτός και αν η στείρωση πραγματοποιείται μετά από αίτησή του. Ο υπεύθυ-νος ιατρός θα πρέπει να προβεί στην λήψη των κατάλληλων μέτρων, σε συνεργασία με την αστυνομία. Μπορεί να επιβληθεί ακόμα και φυσική βία, αν δεν επαρκούν τα άλλα μέτρα. […]

Βερολίνο, 14 Ιουλίου 1933 Ο Καγκελάριος του Ράιχ

Αδόλφος Χίτλερ

Ο Υπουργός Εσωτερικών του Ράιχ

Φρικ

24


Ο Υπουργός Δικαιοσύνης του Ράιχ

Δρ. Γκουέρτνερ

5. Έγγραφο Υπ’ αριθμ. 1733-PS (303 Απ. στ. κατ. αρχής): Απόρρητη Διαταγή «Νύχτα και Ομίχλη», του Χίτλερ, υπογε-γραμμένη από τον Κέιτελ την 7η Δεκέμβρη 1941, περί των μέτρων που πρέπει να ληφθούν εναντίον ατόμων που αντι-στέκονται στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής.

ΑΠΟΡΡΗΤΟ

Ο Φύρερ και ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων

Οδηγίες για την δίωξη εγκληματικών πράξεων εναντίον του Ράιχ ή των Δυνάμεων Κατοχής στις κατειλημμένες περιοχές,

της 7ης Δεκεμβρίου 1941

Από το ξεκίνημα της εκστρατείας στην Ρωσία, κομμου-νιστικά στοιχεία και άλλοι αντι-γερμανικοί κύκλοι έχουν αυξή-σεις τις επιθέσεις τους εναντίον του Ράιχ και των Δυνάμεων Κατοχής στις κατεχόμενες περιοχές. Η έκταση και η επικινδυ-νότητα αυτών των δραστηριοτήτων απαιτούν τα πιο αυστηρά μέτρα εναντίον των δολιοφθορέων, με σκοπό την εξουδετέρω-σή τους. Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να προσεχθούν οι παρακάτω κατευθύνσεις:

Ι.

25


Στις περιπτώσεις εγκληματικών ενεργειών διαπραττο-μένων από μη Γερμανούς πολίτες, και οι οποίες στρέφονται εναντίον του Ράιχ ή των Δυνάμεων Κατοχής, θέτοντας σε κίν-δυνο την ασφάλειά τους ή το αξιόμαχό τους, θα πρέπει να επι-βάλλεται η θανατική ποινή.

ΙΙ.

Οι εγκληματικές ενέργειες που περιγράφονται στην παράγραφο (Ι) θα εκδικάζονται κατά κανόνα στις κατεχόμενες περιοχές μόνο αν εκτιμάται ότι θα επιβληθεί η θανατική ποινή στους δράστες τους ή τουλάχιστον στους άμεσους αυτουρ-γούς, και εάν η δίκη και η εκτέλεση της ποινής μπορεί να διε-ξαχθεί άμεσα και χωρίς καθυστέρηση. Στις άλλες περιπτώσεις, οι δράστες ή τουλάχιστον οι άμεσοι αυτουργοί, θα πρέπει να μεταφέρονται στην Γερμανία.

ΙΙΙ.

Οι δράστες που μεταφέρονται στην Γερμανία θα υπό-κεινται στην διαδικασία του στρατοδικείου μόνο αν τα εγκλή-ματά τους έχουν εξαιρετικό στρατιωτικό ενδιαφέρον. Ο γερ-μανικός και ο ξένος τύπος θα ενημερώνεται μόνο για τη σύλ-ληψη αυτών των δραστών, ενώ επίσης θα ενημερώνεται ότι λόγω της διαδικασίας της δίωξης, δεν επιτρέπεται η παροχή επιπλέον πληροφοριών.

IV.

Οι διοικητές των κατεχόμενων περιοχών και οι δικα-στικές αρχές, ανάλογα με την κατά τόπον αρμοδιότητά τους,

26


καθίστανται προσωπικώς υπεύθυνοι για την υλοποίηση της παρούσας Διαταγής.

V.

Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυ-νάμεων θα αποφασίσει σε ποιες από τις κατεχόμενες περιοχές θα εφαρμοστεί η παρούσα διαταγή. Αναλαμβάνει να εκδώσει διευκρινιστικές οδηγίες και κατευθυντήρια διατάγματα. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης του Ράιχ θα εκδώσει και αυτό κατευ-θυντήριες και διευκρινιστικές οδηγίες, στα πλαίσια της αρμο-διότητάς του.

Με διαταγή του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων,

Κέιτελ

6. Έγγραφο Υπ’ αριθμ. 669-PS (305 Απ. στ. κατ. αρχής): Επι-στολή του Κέιτελ της 12η Δεκεμβρίου 1941, με την οποία εξέδωσε το πρώτο εφαρμοστικό διάταγμα για την διαταγή «Νύχτα και Ομίχλη»

ΑΠΟΡΡΗΤΟ

Πρώτο Διάταγμα για την υλοποίηση της Διαταγής του Φύρερ και του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων σχετικά με την Δίωξη εγκληματικών ενεργειών εναντίον του Ράιχ και των Δυνάμεων Κατοχής στις κατεχόμενες περιοχές

27


Δυνάμει της παρ. V της από 7 Δεκεμβρίου 1941 Διατα-γής του Φύρερ (κλπ), διατάσσω τα ακόλουθα:

I.

Η παρ. I της από 7 Δεκεμβρίου 1941 Διαταγής θα ε-φαρμόζεται σε περιπτώσεις:

1. Δολοφονικών επιθέσεων

2. Κατασκοπείας

3. Δολιοφθορών

4. Κομμουνιστικής Δραστηριότητας

5. Εγκλημάτων σκοπούμενων να προκαλέσουν ανατα-ραχή

6. δραστηριοτήτων υπέρ του εχθρού ως εξής:

α) λαθραία είσοδος ατόμων σε χώρα

β) απόπειρα να καταταγεί σε στρατό εχθρικής χώρας

γ) παροχή βοήθειας σε μέλη στρατού εχθρικής χώρας (αλεξιπτωτιστές κλπ)

7. παράνομης οπλοκατοχής.

28


Οι κατηγορούμενοι ένθερμοι εφαρμοστές των φασιστικών νόμων

Βέβαια, πέρα από τους νόμους και τα διατάγματα που… τους έδεναν τα χέρια, οι ναζί δικαστές δεν παρέλειπαν να παρέχουν συνεχώς οδηγίες και συμβουλές στους κατώτε-ρούς τους με διάφορες ερμηνευτικές και άλλες εγκυκλίους. Ο-ρίστε μερικές από αυτές, οι οποίες αξιοποιήθηκαν από την κα-τηγορούσα αρχή για να καταρριφθεί το επιχείρημα της υπερά-σπισης περί αδυναμίας τους να πράξουν αλλιώς:

1. Έγγραφο υπ’ αριθμ. BG-508 (72 αποδ. στ. κατ. αρχής): Ε-γκύκλιος του κατηγορούμενου Δρ. Schlegelberger προς τους Προέδρους των Εφετείων

Ο ασκών χρέη Υπουργού Δικαιοσύνης του Ράιχ

Βερολίνο, 15 Δεκέμβρη 1941

Προς: Τους Προέδρους Εφετών και τους Εισαγγελείς

Ένας σημαντικός παράγοντας για να διατηρείται υψηλό το φρόνημα του Γερμανικού λαού στο εσωτερικό της χώρας είναι

29


Ο Φύρερ αναφέρθηκε σε αυτό στην ομιλία του στο Ρά-ιχσταγκ στις 11 Δεκεμβρίου 1941:

«[…] Την ώρα που χιλιάδες από τους καλύτερούς μας άντρες, πατεράδες και γιους, σκοτώνονται στη μάχη, κανείς από αυτούς που επιχειρούν να απαξιώσουν εδώ στην πατρίδα αυτές τις θυσίες δεν θα πρέπει να ελπίζει στη ζωή. Όποια μορ-φή κι αν έχουν οι προσπάθειές τους να διαρραγεί το Γερμανικό Μέτωπο, να υποσκαπτεί η δύναμη της αντίστασης του λαού μας, να αδυνατίσει η ισχύς του καθεστώτος ή να σαμποταρι-στεί η εγχώρια παραγωγή: Οι δράστες θα πεθαίνουν! Όμως, υπάρχει μια διαφορά. Ενώ ο θάνατος στο πεδίο της μάχης απο-τελεί την ύψιστη τιμή για ένα στρατιώτη, αυτοί που απαξιώ-νουν αυτές τις θυσίες, θα πεθαίνουν μέσα στην ντροπή.»

Κάθε δικαστής και κάθε εισαγγελέας, κατά την άσκηση των καθηκόντων του, θα πρέπει να έχει στο μυαλό του αυτά τα λόγια του Φύρερ. Έτσι θα έχει τη δυνατότητα να εκπληρώνει τα καθήκοντά του με τον προσήκοντα τρόπο που απαιτεί από όλους ο Φύρερ.

Υπογραφή: Δρ. Schlegelberger

2. Έγγραφο υπ’ αριθμ. NG-676 (178 αποδ. στ. κατ. αρχής): Επιστολή του κατηγορούμενου Klemm προς τον Πρόεδρο του Εφετείου Στουτγκάρδης

Υπουργείο Δικαιοσύνης του Ράιχ

Βερολίνο, 5 Ιουλίου 1944

30


Προς τον Πρόεδρο του Εφετείου Στουτγκάρδης και τον Γενικό Εισαγγελέα Στουτγκάρδης

Θέμα: Πρακτική του Εφετείου Στουτγκάρδης σε υπο-θέσεις ηττοπάθειας

Εδώ και αρκετό καιρό η πρακτική του ποινικού τμήμα-τος του Εφετείου της Στουτγκάρδης με έχει προβληματίσει, όσον αφορά τις υποθέσεις ηττοπάθειας. Στην πλειοψηφία των υποθέσεων αυτών οι επιβληθείσες ποινές είναι εξαιρετικά ή-πιες, και δεν έχουν ληφθεί με γνώμονα την προστασία που πρέπει να δεχθεί ο λαός όταν πρόκειται για την καταπολέμηση της ηττοπάθειας. Ταυτόχρονα, βρίσκονται σε μεγάλη αναντι-στοιχία με αποφάσεις που λαμβάνει σε παρόμοιες υποθέσεις το Δικαστήριο του Λαού και τα Εφετεία άλλων κρατιδίων. Θα ήθελα να αναφερθώ σε ορισμένες συγκεκριμένες υποθέσεις:

[…] 2. Υπόθεση Karl Unger. Ο κατηγορούμενος είναι ένας παλιός αλλά ακόμα ενεργός Κομμουνιστής, ο οποίος προφανώς συνέχισε τη δραστηριότητά του και μετά την έναρ-ξη της ποινικής δίωξης εναντίον του, χωρίς να εγκαταλείψει τις απόψεις του. Η ηλικία και η ασθένειά του, τις οποίες επικαλεί-στε την έκθεσή σας της 17ης Μαΐου 1944, δεν τον εμπόδισαν να συνεχίσει την βλαπτική προφορική Κομμουνιστική προπα-γάνδα, σε ιδιαιτέρως δύσκολους καιρούς. Υπό αυτές τις συν-θήκες, θεωρώ ότι η ποινή της φυλάκισης 2 χρόνων που του ε-πιβλήθηκε είναι υπερβολικά επιεικής. Γι’ αυτό το λόγο έχω πα-

31


ραπέμψει την υπόθεση αυτή στον Ανώτατο Εισαγγελέα του Δικαστηρίου του Λαού. […]

Αναπληρωτής Υπουργός Δικαιοσύνης του Ράιχ

Klemm

32


Η καταδίκη των «Δικαστών»

Και τελικά, σε τι απόφαση κατέληξε το ειδικό αυτό Δι-καστήριο της Νυρεμβέργης; Ακολουθούν ενδεικτικά αποσπά-σματα από το σκεπτικό της απόφασης που εξέδωσαν οι Αμερι-κανοί Δικαστές James T. Brand, Mallory B. Blair και Justin W. Harding:

«Οι κατηγορούμενοι επικαλούνται για την υπεράσπισή τους την αρχή nullum crimen sine lege, παρόλο που οι ίδιοι αρνήθηκαν την ευεργετική της εφαρμογή σε άλλους στο Χιτ-λερικό καθεστώς. Προφανώς η συγκεκριμένη αρχή δεν θέτει κανένα φραγμό στην εξουσία του Στρατιωτικού Δικαστηρίου να τιμωρήσει κολάσιμες πράξεις οι οποίες αποδεδειγμένα έγι-ναν παραβιάζοντας Διεθνές Δίκαιο που ίσχυε κατά τη στιγμή της διάπραξής τους. […] Όπως και αν αντιλαμβάνεται κάποιος τη φύση ή την πηγή από την οποία εκπορεύεται η εξουσία αυ-τού του δικαστηρίου, βάσει του Διεθνούς Δικαίου και του C.C. Law 10, η αρχή ex post facto (για την μη αναδρομική εφαρμογή των νόμων), σωστά ερμηνευμένη, δεν ορθώνει κανέναν νομικό ή ηθικό φραγμό στην δίωξη αυτής της υπόθεσης.

33


Σύμφωνα με τα γραπτά Συντάγματα, η αρχή ex post facto απαγορεύει τη θέσπιση κανόνων οι οποίες χαρακτηρίζουν ως κολάσιμες πράξεις που έχουν διαπραχθεί πριν τη θέση σε ισχύ αυτών των κανόνων. Όμως στο διεθνές επίπεδο, η αρχή αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί με τον ίδιο τρόπο που εφαρμό-ζεται σε χώρες με σύνταγμα. Επίσης, δεν βρίσκει εφαρμογή σε χώρες όπου ισχύει το σύστημα του common law. Το Διεθνές Δίκαιο δεν είναι αποτέλεσμα της θέσπισης κανόνων δικαίου, λόγω του ότι δεν υπάρχει μια παγκόσμια αρχή η οποία να μπο-ρεί να θεσπίζει τέτοιους κανόνες παγκόσμιας ισχύος και εφαρ-μογής. Το Διεθνές Δίκαιο είναι αποτέλεσμα πολυμερών συνθη-κών, συνεδρίων, δικαστικών αποφάσεων και εθίμων, τα οποία απολαμβάνουν διεθνούς αποδοχής ή ανοχής. Θα ήταν παρά-λογο να επικαλείται κάποιος ότι αρχή ex post facto, όπως αυτή ισχύει σε κράτη με συντάγματα, θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε μια συνθήκη, ένα έθιμο ή μια απόφαση ενός Διεθνούς Δικα-στηρίου. Το να προσπαθείς να εφαρμόσεις αυτήν την αρχή σε κανόνα του διεθνούς δικαίου θα ήταν σαν να προσπαθείς να στραγγαλίσεις αυτόν τον νόμο εν τη γενέση του. […]

Ας εξετάσουμε τώρα το ζήτημα του δικαίου που ίσχυε τότε και την επιρροή της λεγόμενης «Αρχής του Φύρερ» στην άσκηση των καθηκόντων των στελεχών του Υπουργείου Δι-καιοσύνης, των Εισαγγελέων και των Δικαστικών. Δύο βασικές αρχές καθόριζαν τη λειτουργία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Η πρώτη αφορούσε στην απόλυτη εξουσία του Χίτλερ, τόσο στο πρόσωπό του, όσο και στην εξουσία του να θεσπίζει Δίκαι-

34


ο, να επιβάλει την εφαρμογή του και να εκδικάζει. Η δεύτερη αρχή αφορά στην αστάθεια αυτού του Δικαίου. Και οι δυο αυ-τές αρχές αναπτύχθηκαν από τον διακεκριμένο καθηγητή Jahreiss, μάρτυρα υπερασπίσεως. Όσον αφορά την πρώτη αρ-χή, ο δρ. Jahreiss κατέθεσε τα εξής:

«Αν κάποιος θελήσει να εξετάσει τους νομικούς περιο-ρισμούς στο ηπειρωτικό δίκαιο, και πρώτα και κύρια του Γερ-μανικού Δικαίου, θα διαπιστώσει ότι αυτοί οι περιορισμοί δεν ίσχυαν για τον Χίτλερ. Ήταν legibus solutes, ακριβώς ότι ισχυ-ριζόταν για τον εαυτό του και ο Λουδοβίκος ΙΔ στη Γαλλία. Όποιος ισχυριστεί κάτι διαφορετικό, δεν περιγράφει τα πραγ-ματικό νομικό καθεστώς.»

Όσον αφορά στη δεύτερη αρχή, ο Jahreiss υποστήριξε την άποψη του Gerhard Anschuetz, κορυφαίου νομικού της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ο οποίος ισχυριζόταν ότι αν οι γερμανικοί νόμοι θεσπίζονταν σύμφωνα με την προβλεπόμενη τυπική διαδικασία, τότε οι δικαστικές αρχές δεν μπορούσαν να τους αμφισβητήσουν, ούτε σαν αντισυνταγματικούς ούτε σαν ανήθικους. Τόσο υπό το ναζιστικό καθεστώς όσο και προη-γουμένως, οι Γερμανοί Δικαστές ήσαν υποχρεωμένοι να εφαρ-μόζουν τους γερμανικούς νόμους, ακόμα και αν αυτοί παραβί-αζαν αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Όπως κατέθεσε και ο Καθη-γητής Jahreiss:

«Για να το πω με άλλον τρόπο, αν ο νόμος είχε ψηφι-στεί από το Κράτος με τρόπο που ήταν ανακόλουθος με το Δι-

35


εθνές Δίκαιο, είτε επίτηδες είτε όχι, αυτό δεν είχε καμία σημα-σία. Έτσι ήταν η νομική κατάσταση του Κράτους, όσο δυσάρε-στη κι αν φαίνεται.»

Αυτό το γεγονός, βέβαια, δεν μπορούσε να αμφισβητή-σει την υπεροχή του Διεθνούς Δικαίου. Παραθέτουμε ένα άλλο σημείο, εξαιρετικής ευθύτητας, από την κατάθεση του καθηγη-τή Jahreiss:

«Από την άλλη, ήταν δεδομένο ότι υπήρχαν εδαφικοί περιορισμοί για τον Χίτλερ από το Διεθνές Δίκαιο. Ήταν δε-σμευμένος από αυτό. Επομένως, ήταν δυνατόν να προβεί σε ενέργειες που παραβίαζαν το Διεθνές Δίκαιο. Άρα, ήταν δυνα-τόν να εκδώσει εντολές προς τους Γερμανούς, παραβιάζοντας το Διεθνές Δίκαιο.»

Το συμπέρασμα που προκύπτει από τα ανωτέρω, όπως αυτά παρουσιάστηκαν μάλιστα από την πλευρά της υπεράσπι-σης, είναι το εξής: Σύμφωνα με την γερμανική νομική θεωρία, ο νόμος του Χίτλερ ήταν μια ασπίδα σε αυτούς που τον εφάρμο-ζαν κάτω από αυτόν. Όμως ενώπιον ενός Διεθνούς Δικαστηρί-ου, το οποίο θα είχε την εξουσιοδότηση να εφαρμόζει το Διε-θνές Δίκαιο, τα διατάγματα του Χίτλερ δεν προστάτευαν κα-νέναν, ούτε τον Χίτλερ, ούτε τους υφιστάμενούς του, αν αυτά παραβίαζαν το δίκαιο της Διεθνούς Κοινότητας.

Σύμφωνα με την γερμανική νομική θεωρία, ο Χίτλερ δεν ήταν μόνο ο Ανώτατος Νομοθέτης. Ήταν και ο Ανώτατος Δικαστής. […]

36


Η αντίληψη ότι ο Χίτλερ είχε συγκεντρωμένη στα χέρια του όλη την εξουσία δεν ήταν μια νέα κατάσταση, επιβεβλημέ-νη από τις έκτακτες ανάγκες του πολέμου. Η Διακήρυξη του Ράιχσταγκ (Σ.τ.Μ.: της 16ης Απριλίου 1942) ήταν ο απόηχος της Διακήρυξης του Χίτλερ στις 13 Ιουλίου 1934. Μετά τις σφαγές εκείνης της μέρας (το Πραξικόπημα του Ρεμ και τις Νύχτες των Μεγάλων Μαχαιριών), που διαπράχθηκαν σύμ-φωνα μετά από ρητές εντολές του Χίτλερ, στην διακήρυξή του αυτός είπε τα εξής:

«Όταν κάποιος με κατακρίνει για το ότι δεν ακολούθη-σα την πρέπουσα οδό του δικαστηρίου για την τιμωρία τους, το μόνο που μπορώ να του πω είναι το εξής: Σε αυτήν τη δύ-σκολη ώρα, είμαι υπεύθυνος για τη μοίρα του γερμανικού έ-θνους, και επομένως και ο υπέρτατος άρχοντας του γερμανι-κού λαού.»

Την αντίληψη αυτή του Ανώτατου Δικαστή Χίτλερ υ-ποστήριζε και ο κατηγορούμενος Rothenberger. Παραθέτουμε τα λόγια του:

«Με τον Φύρερ έχει ορθωθεί μέσα από το γερμανικό λαό μια φιγούρα που ξυπνάει τους παλιούς, ξεχασμένους και-ρούς. Να, ένας άντρας που από την θέση του αυτή αντιπροσω-πεύει το ιδανικό του Δικαστή στην τελειότερή του μορφή. Και ο γερμανικός λαός τον εξέλεξε για Δικαστή του. Πρώτα και κύρια, φυσικά, σαν έναν Δικαστή γενικά της μοίρας του, αλλά επίσης και σαν τον Ανώτατο Διοικητή και Δικαστή.» […]

37


Από τα παραπάνω γίνεται καθαρό ότι η ναζιστική αντί-ληψη για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης βασιζόταν στην απόλυτη ανεξαρτησία του Φύρερ, η οποία μέσω των αρμόδιων κρατικών αξιωματούχων, θα έφτανε και στον δικαστή. […]

Ο κατηγορούμενος Schlegelberger, στις 19 Μαΐου 1936 δήλωσε:

«Πρέπει να δοθεί έμφαση, βέβαια, στο ότι και στη σφαίρα του Νόμου, αυτός που καθορίζει τον βηματισμό της εξέλιξής του, είναι ο Φύρερ και μόνο ο Φύρερ.» […]

Στις 17 Φεβρουαρίου του 1943 ο κατηγορούμενος Δρ. Rothenberger συνόψισε τη νομική του φιλοσοφία με τις παρα-κάτω λέξεις:

«Ο δικαστής είναι κατ’ αρχήν δεσμευμένος από τον νό-μο. Οι νόμοι είναι οι εντολές του Φύρερ». […]

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ήταν ενήμερο για την ε-μπλοκή του Χίτλερ στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης. Στις 10 Μαρτίου 1941 ο κατηγορούμενος Schlegelberger έ-γραψε τα παρακάτω στον Υπουργό Lammers:

«Έχει περιέλθει στην αντίληψή μου ότι αρκετές πρό-σφατες αποφάσεις έχουν προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στο Φύρερ. Δεν γνωρίζω ακριβώς ποιες είναι αυτές, αλλά έχω υπό-ψη μου ότι πότε πότε εκδίδονται αποφάσεις οι οποίες είναι επι-εικώς απαράδεκτες. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα δράσω με την μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Βέβαια, θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό για τη δικαιοσύνη και το πώς αυτή εφαρμόζεται στο

38


Ράιχ, ο επικεφαλής του Υπουργείου Δικαιοσύνης να γνωρίζει σε ποιες ακριβώς αποφάσεις ενίσταται ο Φύρερ». […]

Ο Χίτλερ όχι μόνο συμμορφώθηκε με το αίτημα αυτό του υφιστάμενού του, αλλά προχώρησε ακόμα περισσότερο: Με προσωπικές του εντολές άτομα που είχαν καταδικαστεί σε φυλάκιση παραδίδονταν στην Γκεστάπο για να εκτελεστούν σε θάνατο. […] Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ήταν ενήμερο γι’ αυ-τές τις διαδικασίες. […] Ο μάρτυρας Δρ. Lammers, πρώην Δι-ευθυντής της Καγκελαρίας του Ράιχ, του οποίου η εχθρότητα απέναντι στον Κατήγορο ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής κατά τη διάρκεια της κατάθεσής του, κατέθεσε ότι αυτή η πρα-κτική συνεχιζόταν και επί της υπουργίας του Schlegelberger, παρόλο που αυτός δεν συμφώνησε ποτέ με αυτήν. […]

[…] Το δόγμα της ασυλίας του δικαστή, που προβλέπει ότι ο δικαστής δεν υπέχει προσωπική ευθύνη για τις αποφάσεις που εκδίδει, βασίζεται στο σύστημα ενός ανεξάρτητου και αμε-ρόληπτου μηχανισμού απονομής δικαιοσύνης. Ακόμα κι έτσι, όμως, δεν έχει αποφευχθεί η δίωξη δικαστών για αδικήματα κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους. Πόσω μάλλον σε ένα σύστημα, που όπως αποδείχθηκε από όλα τα παραπάνω, η δικαιοσύνη μόνο ανεξάρτητη και αμερόπληπτη δεν ήταν. Τα δικαστήρια των Ναζί μπορούσαν να θεωρούνται δικαστήρια μόνο κατ’ όνομα. Στην πραγματικότητα έμοιαζαν περισσότερο με διοικητικές επιτροπές, που λειτουργούσαν βάσει άνωθεν εντολών με έναν τρόπο που έμοιαζε με δικαστικό.

39


Υπό το ναζιστικό καθεστώς διαμορφώθηκαν δύο κατη-γορίες Δικαστών. Στην πρώτη βλέπουμε δικαστές οι οποίοι διατήρησαν τα πιστεύω τους στο ιδανικό της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, και των οποίων οι αποφάσεις διέπονταν από αμε-ροληψία και μετριοπάθεια. Οι κρίσεις τους απείχαν πολύ από τον μηδενισμό. Πολύ συχνά οι κατηγορούμενοι υποθέσεων τις οποίες είχαν δικάσει αυτοί μεταφέρονταν στην δικαιοδοσία της Γκεστάπο δήθεν για την επιβολή της ποινής τους, αλλά στην πραγματικότητα για να σταλούν στα στρατόπεδα συγκέντρω-σης ή για να εκτελεστούν. Οι ίδιοι αυτοί οι δικαστές αντιμετω-πίζονταν εχθρικά, τους ασκείτο αυστηρή κριτική και αρκετές φορές τους έδιωχναν από την υπηρεσία. Σε αυτήν την κατηγο-ρία δικαστών εμπίπτει ο κατηγορούμενος Cuhorst. Στην άλλη κατηγορία ανήκαν οι δικαστές που με φανατισμό και ζήλο ε-φάρμοζαν την βούληση του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, με τέτοια αυστηρότητα, που δεν αντιμετώπισαν ούτε μια δυ-σκολία ή παρέμβαση από τα στελέχη του καθεστώτος. Σε αυ-τήν την κατηγορία ανήκουν οι κατηγορούμενοι Rothaug και Oechey.»

Για την ιστορία, από τους 16 κατηγορούμενους, ο ένας αυτοκτόνησε πριν την έναρξη της δίκης, για τον έναν κηρύ-χθηκε κακοδικία, τέσσερις απαλλάχθηκαν όλων των κατηγο-ριών, και οι υπόλοιποι δέκα κηρύχθηκαν ένοχοι. Από αυτούς τους 10, 4 καταδικάστηκαν σε ισόβια και οι υπόλοιποι 6 σε φυ-

40


λάκιση 5 – 10 χρόνων. Όλοι τους, μέχρι το 1956 είχαν βγει από τη φυλακή.

41


Πηγές

Οι 1267 σελίδες πρακτικών της δίκης των Δικαστών του Γ΄ Ρά-ιχ:

http://www.loc.gov/rr/frd/Military_Law/pdf/NT_war-criminals_Vol-III.pdf

Υλικό και φωτογραφίες από την δίκη:

http://nuremberg.law.harvard.edu/php/docs_swi.php?DI=1&text=overview

42

Documents

Η Δίκη των "Δικαστών"