92

Η Δίκη των Πιθήκων

  • Upload
    -

  • View
    677

  • Download
    7

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Απόσπασμα των πρακτικών της 7ης ημέρας της δίκης «Πολιτεία του Tennessee κατά Scopes»: Η εξέταση του W.J. Bryan από τον C. DarrowΤι συμβαίνει όταν η μισαλλοδοξία, ο φανατισμός, η θρησκοληψία, ο αντιεπιστημονισμός και ο παραλογισμός γίνονται Νόμος;Η έκδοση αυτή σε δωρεάν epub, δωρεάν mobi, δωρεάν pdf και paperback βρίσκεται εδώ: http://traversada.blogspot.com/2013/06/blog-post_21.html

Citation preview

Page 1: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 2: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 3: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Page 4: Η Δίκη των Πιθήκων

Στο εξώφυλλο: Η εξέταση του William Jennings Bryan από τον Clarence Darrow. Η εξέταση διεξαγόταν στο ύπαιθρο, λό-γω της απίστευτης ζέστης που επικρατούσε εκείνες τις μέρες στο Dayton.

Τίτλος: Η δίκη των Πιθήκων

Μετάφραση – Εισαγωγή: Μπάμπης Καββαδίας

Σύνθεση Εξωφύλλου - Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: Μπάμπης Καββαδίας

Άδεια CREATIVE COMMONS - Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα (CC BY-NC-ND 3.0 GR).

Το κείμενο προσφέρεται ελεύθερα για πειρατεία με την προϋπόθεση να αναφέρεται ο συγγραφέας και να ειδοποιείται στην διεύθυνση ηλεκτρονι-κού ταχυδρομείου [email protected]. Ο μεταφραστής θα επιφυλασσόταν των δικαιωμάτων του μόνο για την περίπτωση χολιγουντιανής κινηματο-γραφικής μεταφοράς του συγκεκριμένου έργου, αλλά –ευτυχώς- το θέμα της εργασίας αυτής έχει ήδη γίνει κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνι-στές τους Spencer Tracy και Gene Kelly: “Inherit the Wind”, σε σκηνοθεσία του Stanley Kramer (1960).

Αίγιο, Ιούλης 2013.

2013.

traversada.blogspot.gr

Page 5: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ

ΠΙΘΗΚΩΝ

Απόσπασμα των πρακτικών της 7ης ημέρας της δίκης «Πολιτεία του Tennessee κατά Scopes»:

Η εξέταση του W.J. Bryan από τον C. Darrow

Μετάφραση - Εισαγωγή: Μπάμπης Καββαδίας

traversada.blogspot.gr

Page 6: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 7: Η Δίκη των Πιθήκων

Περιεχόμενα

Λίγα λόγια για τη δίκη………………………………………..9

Οι πρωταγωνιστές………………………………………..….12

Άρχεται η συνεδρίασις… ………………………………..…13

Ο Bryan καταθέτει σαν μάρτυρας…………………………..15

Ο Ιωνάς και το Ψάρι…………………………………………17

Ο Ιησούς του Ναυή και το σταμάτημα του Ήλιου………….21

Κατακλυσμός………………………………………………...28

Οι… αντίπαλοι………………………………………………46

Ο Πύργος της Βαβέλ………………………………………...58

Η ηλικία της γης κι οι «επιστήμονες»………………………62

Ξεκαθαρίσματα………………………………………………71

Αδάμ και Εύα, μέρα και νύχτα … …………………………...81

Page 8: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 9: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Λίγα λόγια για τη δίκη

Στις 7 Απρίλη του 1925 ο 24χρονος καθηγητής Βιολο-γίας John T. Scopes συλλαμβάνεται επ’ αυτοφόρω να διδάσκει ένα κεφάλαιο από τη Θεωρία της Εξέλιξης των Ειδών του Δαρβίνου στο Γυμνάσιο του Dayton της Πολιτείας Tennessee, κατά παράβαση της νομοθεσίας της πολιτείας και συγκεκριμέ-να της λεγόμενης Butler Act. Ο συγκεκριμένος νόμος του 1925 προέβλεπε τα εξής: Είναι παράνομο να διδάσκεται στα εκπαι-δευτικά ιδρύματα της Πολιτείας «οποιαδήποτε θεωρία αντίκει-ται στην Ιστορία της Θείας Δημιουργίας του ανθρώπου, όπως αυτή περιέχεται στη Βίβλο, και αντ’ αυτής ισχυρίζεται ότι ο άνθρωπος κατάγεται από ζώα κατώτερης υπόστασης» (Tenn. HB 185, 1925).

Στη δίκη που ακολούθησε την υπεράσπιση του νεαρού δασκάλου ανέλαβε ο επιφανέστερος δικηγόρος της εποχής, ο Clarence Darrow, διάσημος αγνωστικιστής και πολέμιος της θρησκείας. Στην αντίθετη πλευρά, η Εισαγγελία κάλεσε για να προΐσταται της ομάδας των δικηγόρων της ο επίσης πασίγνω-στος δικηγόρος William Jennings Bryan, γνωστός θρήσκος.

Η στρατηγική της υπεράσπισης στη συγκεκριμένη υπό-θεση ήταν η εξής: Στην αρχή οι συνήγοροι υποστήριξαν ότι ο

9

Page 10: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

νόμος που απαγορεύει τη διδασκαλία της Εξέλιξης είναι αντι-συνταγματικός, επειδή αντίκειται στις ακαδημαϊκές ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα. Στην πορεία η υπεράσπιση άλλαξε στρατηγική, ισχυριζόμενη ότι η διδασκαλία της θεωρί-ας της Εξέλιξης δεν είναι ασύμβατη με τη Βίβλο, με την έννοια ότι η ίδια η Βίβλος δεν πρέπει να γίνεται δεκτή αυτολεξεί.

Κατά του δασκάλου κατέθεσαν οι μαθητές του, ενώ η υπεράσπιση κάλεσε σαν μάρτυρες διακεκριμένους επιστήμονες για να αναλύσουν τη θεωρία τη Εξέλιξης. Οι καταθέσεις αυτές (πλην μιας) δεν έγιναν δεκτές από το Δικαστήριο, επειδή το αντικείμενο της δίκης δεν ήταν καθαυτή η θεωρία της Εξέλι-ξης, αλλά το αν ο Scopes παρέβη την Butler Act ή όχι.

Το απόγευμα της έβδομης μέρας της δίκης (20 Ιούλη 1925) η υπεράσπιση κάλεσε να καταθέσει σαν μάρτυρας o επι-κεφαλής δικηγόρος της αντίθετης πλευράς, λόγω των γνώ-σεών του πάνω στη Βίβλο που τον καθιστούσαν κατά κάποιο τρόπο ειδικό σε αυτήν! Η κατάθεση αυτή διεξήχθη χωρίς να είναι παρόντες οι ένορκοι, επειδή σύμφωνα με την αμερικανική ποινική δικονομία δεν είχε ουσιαστική σχέση με το αντικείμενο της δίκης. Η μόνη της χρησιμότητα ήταν ότι η υπεράσπιση θα μπορούσε να την επικαλεστεί στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Η εξέταση αυτή του μάρτυρα κράτησε πάνω από δύο ώρες, και εξελίχθηκε σε έντονη αντιπαράθεση ενός αγνωστικιστή κι ενός θρήσκου. Στην εξέταση αυτή ο Clarrence Darrow γελοιοποίη-

10

Page 11: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

σε τον W. J. Bryan αξιοποιώντας το ίδιο του το όπλο, την Βί-βλο!

Την επόμενη μέρα ανακοινώθηκε η ετυμηγορία των ε-νόρκων –ένοχος- και απαγγέλθηκε η ποινή, η οποία τελικά δεν εκτελέστηκε, λόγω κάποιων τεχνικών παρατυπιών.

Τα ντοκουμέντα της δίκης (στην αγγλική γλώσσα) βρί-σκονται εδώ: http://darrow.law.umn.edu/trials.php?tid=7

Διευκρίνιση: Οι παρακάτω σελίδες είναι μια προσπάθεια μετά-φρασης των γνήσιων πρακτικών της δίκης. Σε αρκετά σημεία, επειδή ακριβώς πρόκειται για καταγραφή προφορικής ομιλίας, ο λόγος είναι δύστροπος, ενώ γίνονται και ακατανόητες για τον αναγνώστη αναφορές, πχ σε όρους της αμερικανικής ποι-νικής δικονομίας. Προσπάθησα –όσο μπορούσα- να αμβλύνω αυτές τις δυστροπίες, αλλά παρακαλώ για την κατανόησή σας για όσα έμειναν αδιόρθωτα.

11

Page 12: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Οι πρωταγωνιστές

Clarence Darrow: Ο επικεφαλής συνήγορος υπεράσπισης.

William Jennings Bryan: Συνήγορος για την κατηγορούσα αρχή. Πρώην Υπουργός Εσωτερικών, τρεις φορές υποψήφιος Πρόεδρος των ΗΠΑ με το Δημοκρατικό Κόμμα. Οποιεσδήπο-τε ομοιότητες με τη σύγχρονη πραγματικότητα (βλ. Palin, Tea Party κλπ) είναι συμπτωματικές ή μπορούν να αποδοθούν στην ιστορία και τη συνήθειά της να μας κάνει φάρσες.

Έδρα: Δικαστής της δίκης ήταν ο John T. Raulston, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι ήταν ιδιαίτερα μεροληπτικός υπέρ της κα-τηγορούσας αρχής.

Tom Stewart: Εισαγγελέας, επικεφαλής της κατηγορούσας αρχής.

Ben B. McKenzie: Συνήγορος κατηγορίας

Sue Kerr Hicks: Συνήγορος κατηγορίας

Arthur Garfield Hays: Συνήγορος υπεράσπισης

Dudley Field Malone: Συνήγορος υπεράσπισης

12

Page 13: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Άρχεται η συνεδρίασις…

Hays: Η υπεράσπιση θα ήθελε να καλέσει σαν μάρτυρα τον κύ-ριο Bryan. Η κατηγορούσα αρχή ισχυρίζεται ότι το αντικείμενο της δίκης είναι αποκλειστικά το αν ο κύριος Scopes δίδαξε τους μαθητές του αυτά που αυτοί ισχυρίζονται ότι τους δίδαξε. Ε-μείς όμως θεωρούμε ότι έχουν ανακύψει και άλλα ζητήματα και γι’ αυτό θα θέλαμε να έχουμε την κατάθεση του κυρίου Bryan, κυρίως για να γραφτεί στα πρακτικά, ακόμα και αν θεωρήσετε ότι δεν μπορεί να ληφθεί υπ’ όψη σας για την έκδοση της από-φασης. Θα θέλαμε να τον καλούσαμε τώρα.

Έδρα: Θεωρείτε ότι έχετε δικαίωμα να ζητήσετε τη κατάθεσή του όπως ζητούσατε την κατάθεση και των άλλων μαρτύρων σας;

McKenzie: Δεν νομίζω ότι είναι σωστό να κληθεί σαν μάρτυ-ρας, όντας δικηγόρος, που εκπροσωπεί έναν πελάτη του.

Έδρα: Βέβαια, αν τον ρωτήσετε κάτι που να άπτεται των θεμά-των εχεμύθειας, θα τον προστατέψω.

Darrow: Δε σκοπεύω να κάνω κάτι τέτοιο.

Έδρα: Ο κύριος Bryan μπορεί να καταθέσει για επιστημονικά ζητήματα.

13

Page 14: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Bryan: Κύριε Πρόεδρε, επιμένω να εξετάσω μετά και εγώ σαν μάρτυρες τον κύριο Darrow, καθώς και τους κυρίους Malone και Hays.

Έδρα: Καλέστε όποιον επιθυμείτε και ρωτήστε τους ό, τι θέλε-τε.

Bryan: Τότε θα τους καλέσω και τους τρεις.

Darrow: Όχι ταυτοχρόνως, βέβαια.

Bryan: Πού θέλετε να καθίσω;

Έδρα: Κύριε Bryan, έχετε κάποια αντίρρηση να καταθέσετε;

Bryan: Καμία.

Έδρα: Θέλετε να ορκιστεί ο κος Bryan;

Darrow: Όχι.

Bryan: Δεν έχω πρόβλημα να το κάνω. Μπορώ να πω, «Με τη βοήθεια του Θεού, θα πω μόνο την αλήθεια».

Darrow: Το θεωρώ δεδομένο ότι θα την πείτε την αλήθεια, κύ-ριε Bryan.

14

Page 15: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ο Bryan καταθέτει σαν μάρτυρας Εξέταση του W.J. Bryan από τον Clarence Darrow, συνήγορο

υπεράσπισης.

Ερώτηση: Έχετε μελετήσει ενδελεχώς τη Βίβλο, έτσι δεν είναι, κύριε Bryan;

Απάντηση: Βεβαίως. Την έχω μελετήσει.

Ερ.: Όλοι το γνωρίζουμε αυτό, δεν πρόκειται να το αμφισβη-τήσει κανείς. Αλλά έχετε συγγράψει και δημοσιεύσει άρθρα, σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, ενώ επίσης έχετε προβεί και σε ερμηνείες βιβλικών ζητημάτων, έτσι;

Απ.: Δεν θα τις έλεγα ερμηνείες, κύριε Darrow. Πιο πολύ σχό-λια στα πλαίσια διαφόρων διαλέξεων.

Ερ.: Αν σχολιάζετε ενδελεχώς ένα ζήτημα, αυτό σας το σχόλιο θα μπορούσε να θεωρηθεί ερμηνεία.

Απ.: Θα μπορούσα να δεχτώ ότι σε κάποιο βαθμό η συνεισφο-ρά μου θα μπορούσε να θεωρηθεί ερμηνεία, αλλά ο πρωταρχι-κός μου σκοπός δεν είναι αυτός.

Ερ.: Το έχετε εξετάσει αυτό το ζήτημα, όμως, έτσι;

Απ.: Ποιο ζήτημα;

Ερ.: Της ερμηνείας της Βίβλου.

15

Page 16: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Αυτό το ζήτημα;

Ερ.: Ναι, κύριέ μου.

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Το έχετε μελετήσει γενικά;

Απ.: Ναι, το έχω μελετήσει. Μελετώ τη Βίβλο εδώ και πενήντα περίπου χρόνια, ή και παραπάνω. Και βέβαια, όσο μεγαλώνω την μελετώ ακόμα πιο επισταμένως από όταν ήμουν παιδί.

Ερ.: Θεωρείτε πως ό, τι αναφέρεται στη Βίβλο, θα πρέπει να το δεχόμαστε αυτολεξεί;

Απ.: Πιστεύω πως ό, τι είναι γραμμένο στη Βίβλο θα πρέπει να το δεχόμαστε ως έχει. Κάποια, βέβαια, σημεία της Βίβλου είναι ξεκάθαρα μεταφορικά. Για παράδειγμα «Υμείς έστε το άλας της γης». Δεν θεωρώ ότι ο άνθρωπος είναι στ’ αλήθεια αλάτι ή ότι η σάρκα του είναι φτιαγμένη από αλάτι, αλλά θεωρώ ότι ο ό-ρος «αλάτι» χρησιμοποιείται με την έννοια ότι σαν αλάτι, θα σώσουν τους ανθρώπους του Θεού.

16

Page 17: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ο Ιωνάς και το Ψάρι

Ερ.: Όμως, όταν διαβάζουμε ότι τον Ιωνά τον κατάπιε μια φά-λαινα, συγχωρέστε με, πώς το ερμηνεύετε κυριολεκτικά αυτό;

Απ.: Το ερμηνεύω διαβάζοντας ότι ένα τεράστιο ψάρι κατάπιε τον Ιωνά. Δεν λέει πουθενά για φάλαινα.

Ερ.: Ναι; Είστε σίγουρος;

Απ.: Απ’ όσο θυμάμαι, δεν λέει για φάλαινα. Ένα μεγάλο ψάρι λέει, και το πιστεύω. Πιστεύω σε έναν Θεό που δημιούργησε τη φάλαινα και τον άνθρωπο και που μπορεί να κάνει και τους δύο να κάνουν ότι Αυτός επιθυμεί.

Ερ.: Κύριε Bryan, η Καινή Διαθήκη δεν αναφέρεται σε φάλαινα;

Απ.: Δεν είμαι σίγουρος. Η εντύπωσή μου είναι ότι μιλάει για ψάρι. Αλλά δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά. Απλά, σας επισημαί-νω ότι μιλάει για ψάρι και όχι για φάλαινα.

Ερ.: Ναι, αλλά στην Καινή Διαθήκη μιλάει για φάλαινα, έτσι δεν είναι;

Απ.: Μπορεί να έχετε δίκιο. Δεν μπορώ να θυμάμαι επακριβώς ό, τι έχω διαβάσει.

Ερ.: Μάλιστα. Λέτε ότι το μεγάλο ψάρι κατάπιε τον Ιωνά, και ότι αυτός παρέμεινε μέσα του για πόσο; τρεις μέρες, και μετά

17

Page 18: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

τον έφτυσε στη στεριά. Πιστεύετε ότι αυτό το μεγάλο ψάρι εί-χε δημιουργηθεί για να μπορεί να καταπιεί τον Ιωνά;

Απ.: Δεν είμαι προετοιμασμένος να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Η Βίβλος απλά λέει ότι έγινε.

Ερ.: Δεν ξέρετε αν ήταν η συνήθεια του ψαριού αυτού να κα-ταπίνει ανθρώπους ή αν δημιουργήθηκε ειδικά για αυτό το σκοπό;

Απ.: Μπορείτε να μαντέψετε. Αυτό δεν κάνετε εσείς, οι «Εξελι-κτιστές»; Δεν μαντεύετε;

Ερ.: Ναι, αλλά όταν μαντεύουμε έχουμε την τάση να μαντεύ-ουμε σωστά.

Απ.: Μην το κάνετε τόσο συχνά.

Ερ.: Δεν μπορείτε να μας απαντήσετε αν το ψάρι είχε δημιουρ-γηθεί ειδικά για να καταπίνει τους ανθρώπους;

Απ.: Η Βίβλος δεν λέει κάτι τέτοιο, επομένως ούτε εγώ μπορώ να το πω.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε αν είχε φτιαχτεί ειδικά γι’ αυτό το σκοπό;

Απ.: Όχι, η Βίβλος δεν λέει τίποτα.

Ερ.: Όμως, πιστεύετε ότι το δημιούργησε ο Θεός, ότι Αυτός έφτιαξε ένα τέτοιο ψάρι, τόσο μεγάλο που να μπορεί να κατα-πιεί τον Ιωνά;

Απ.: Και βέβαια. Και αφήστε με να προσθέσω και τούτο: Ένα θαύμα είναι το ίδιο εύκολο να το πιστέψεις όπως και οποιοδή-ποτε άλλο.

18

Page 19: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Όχι τόσο για μένα.

Απ.: Είναι για μένα.

Ερ.: Το ίδιο δύσκολο;

Απ.: Είναι δύσκολο να το πιστέψετε εσείς, αλλά είναι εύκολο για μένα. Ένα θαύμα είναι κάτι που πραγματοποιείται πέρα από αυτά που κατανοεί ο άνθρωπος. Όταν ξεπερνάς αυτά που κα-τανοεί ο άνθρωπος, περνάς στο Βασίλειο των Θαυμάτων. Και έτσι σου είναι εύκολο να πιστέψεις τόσο το θαύμα του Ιωνά, όσο και οποιοδήποτε άλλο θαύμα της Βίβλου.

Ερ.: Σας είναι απόλυτα εύκολο να πιστέψετε ότι τον Ιωνά τον κατάπιε η φάλαινα;

Απ.: Αν το λέει η Βίβλος, ναι. Η Βίβλος δεν περιέχει βαρύ-γδουπες δηλώσεις, σαν εσάς τους Εξελικτιστές.

Ερ.: Αυτό είναι αμφισβητήσιμο, κύριε Bryan.

Απ.: Το μόνο πρόβλημα είναι ότι έχετε έναν ορισμό του «δεδο-μένου», που περιέχει μπόλικη φαντασία.

Ερ.: Και εσείς έχετε έναν ορισμό που αποκλείει τα πάντα εκτός από την φαντασία. Τα πάντα εκτός από την φαντασία.

Stewart: Ενίσταμαι γι’ αυτούς τους ισχυρισμούς.

Μάρτυρας: Εσείς…

Darrow: Ούτε και ο μάρτυρας δεν πρέπει να κουβεντιάζει με μένα.

Ερ.: Θεωρείτε την ιστορία του Ιωνά και της φάλαινας ένα θαύ-μα;

19

Page 20: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Βεβαίως, θεωρώ ότι είναι θαύμα.

20

Page 21: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ο Ιησούς του Ναυή και το σταμάτημα του Ήλιου

Ερ.: Θεωρείτε ότι ο Ιησούς του Ναυή έκανε τον ήλιο να μείνει ακίνητος;

Απ.: Πιστεύω ό, τι λέει η Βίβλος. Φαντάζομαι ότι εννοείτε αν η γη έμεινε ακίνητη;

Ερ.: Δεν ξέρω. Εγώ λέω τι λέει η Βίβλος.

Απ.: Εγώ δέχομαι απόλυτα ό, τι λέει η Βίβλος.

Ερ.: Η Βίβλος λέει ότι ο Ιησούς του Ναυή διέταξε τον ήλιο να μείνει ακίνητος, για να μεγαλώσει τη μέρα, έτσι δεν είναι; Το πιστεύετε αυτό;

Απ.: Ναι.

Ερ.: Πιστεύετε ότι εκείνη την εποχή ο ήλιος περιστρεφόταν γύρω από τη γη;

Απ.: Όχι, πιστεύω ότι η γη κινείται γύρω από τον ήλιο.

Ερ.: Θεωρείτε ότι οι άνθρωποι που κατέγραψαν την ιστορία του Ιησού του Ναυή πίστευαν ότι ήταν δυνατόν να μεγαλώσει η μέρα ή να μείνει ακίνητος ο ήλιος;

Απ.: Δεν ξέρω τι σκέπτονταν.

21

Page 22: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Δεν το ξέρετε;

Απ.: Πιστεύω ότι κατέγραψαν εκείνα τα γεγονότα χωρίς να εκφράζουν προσωπικές τους απόψεις.

Ερ.: Έχετε διαμορφώσει κάποια άποψη όσον αφορά το λόγο που αυτοί που κατέγραψαν…

Stewart: Θέλω να προβάλλω ένσταση, κύριε Πρόεδρε. Πλέον έχουμε ξεφύγει πολύ πέρα από το αντικείμενο αυτής της δίκης. Θεωρώ ότι ο εναγόμενος δεν έχει δικαίωμα να συνεχίσει αυτήν την εξέταση και ζητώ από την εξοχότητά σας να την αποκλεί-σει.

Έδρα: Θα ακούσω τον κύριο Bryan.

Μάρτυρας: Μου φαίνεται ότι θα είναι εξαιρετικά απαιτητικό από την υπεράσπιση να περιοριστεί στην εξέταση των δεδομέ-νων. Αν δεν τους επιτραπεί να εξετάσουν κάτι άλλο πέρα από τα κατατεθειμένα γεγονότα, τότε τι άλλο να κάνουν;

Έδρα: Ο κος Bryan επιθυμεί να εξεταστεί. Συνεχίζουμε.

Darrow: Είστε της άποψης ότι όποιος έγραψε το συγκεκριμένο βιβλίο –νομίζω είναι το Βιβλίο του Ιησού του Ναυή, έτσι;- πί-στευε ότι ο ήλιος κινείτο γύρω από τη γη ή όχι;

Απ.: Θεωρώ πως ό, τι έγραψε το έγραψε με τη Θεία Φώτιση.

Ερ.: Μπορείτε να απαντήσετε στην ερώτησή μου;

Απ.: Μπορείτε να με αφήσετε να ολοκληρώσω την απάντησή μου;

Ερ.: Η ερώτηση είναι πολύ απλή. Ολοκληρώστε.

22

Page 23: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Μάρτυρας: Δεν μπορείτε να μετράτε το μέγεθος της απάντη-σης με βάση το μέγεθος της ερώτησης.

(Γέλια στο ακροατήριο)

Darrow: Όχι, εκτός κι αν η απάντηση είναι μεγαλύτερη της ερώτησης!

(Γέλια στο ακροατήριο)

Απ.: Πιστεύω ότι η Βίβλος είναι Θεόπνευστη, όπως και ο συγ-γραφέας της. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν αυτός που έγραφε κα-τανοούσε ό, τι Φωτιζόταν να καταγράψει.

Ερ.: Φωτιζόταν; Πιστεύετε ότι αυτός που έδινε την φώτιση, θεωρούσε ότι ο ήλιος γύριζε γύρω από τη γη;

Απ.: Πιστεύω ότι ο συγγραφέας της εμπνεύστηκε από τον Με-γαλοδύναμο και ότι αυτός μπορεί να χρησιμοποιούσε τέτοια γλώσσα για να τον κατανοούν πιο εύκολα οι άνθρωποι εκείνων των καιρών.

Ερ.: Ήταν…

Απ.: Αντί να χρησιμοποιεί τέτοια γλώσσα που να μην είναι κα-τανοητή τουλάχιστον μέχρι να γεννηθεί ο Darrow.

(Γέλια και χειροκροτήματα στο ακροατήριο)

Ερ.: Δηλαδή; Τα κείμενα θα μπορούσαν να υποστούν ερμηνεία;

Απ.: Είναι πιθανόν να χρησιμοποιήθηκε μια γλώσσα που να είναι εύκολο να την κατανοήσουν τότε.

Ερ.: Αυτό σημαίνει ότι είναι δεκτικά ερμηνείας;

23

Page 24: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Αυτή είναι η δικιά σας ερμηνεία. Εγώ δεν απαντώ στην ερμηνεία σας.

Ερ.: Αλήθεια;

Απ.: Αυτή είναι η απάντησή μου.

Ερ.: Μπορείτε να απαντήσετε;

Απ.: Θα μπορούσα να πω ότι ο Ησαΐας μας λέει ότι Θεός κάθε-ται πάνω στα όρια της γης.

Ερ.: Δεν ρωτάω για τον Ησαΐα.

Έδρα: Αφήστε τον να εμβαθύνει, αν το επιθυμεί.

Darrow: Θεωρείτε ότι το ανωτέρω απόσπασμα μπορεί να δε-χτεί ερμηνεία;

Απ.: Λοιπόν, θεωρώ ότι ο καθένας μπορεί να ερμηνεύσει το απόσπασμα όπως ο ίδιος επιθυμεί, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα το ερμηνεύσει σωστά. Απάντησα στην ερώτησή σας.

Ερ.: Δεν θεωρείτε ότι για να επιμηκυνθεί η μέρα, θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει ότι η γη ήταν αυτή που έμεινε ακίνητη;

Απ.: Δεν πρόκειται να προσπαθήσω να πω τι θα μπορούσε να είναι σωστό, αλλά γνωρίζω το εξής: Μπορώ να πάρω ένα πο-τήρι νερό και αυτό να πέσει στο έδαφος χωρίς να βάλω καθό-λου δύναμη και ότι μπορώ να αμφισβητήσω το νόμο της βαρύ-τητας και να το σηκώσω ψηλά. Χωρίς την παρέμβαση του χε-ριού μου, το ποτήρι πέφτει στο έδαφος. Αν το μικρό μου χερά-κι έχει τέτοια δύναμη να ξεπεράσει το νόμο της βαρύτητας, τη πιο δεδομένη δύναμη στο σύμπαν, δεν τολμώ να σκεφτώ τι δύ-

24

Page 25: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

ναμη έχει το χέρι του Παντοδύναμου για να επηρεάζει το σύ-μπαν.

Darrow: Αυτό το ακούω εδώ και χρόνια. Μπορείτε να απαντή-σετε ευθέως στην ερώτησή μου; Αν θέλαμε να επιμηκύνουμε τη μέρα, και έπρεπε να επιλέξουμε αν θα σταματούσαμε τη γη ή τον ήλιο, το σωστό δεν ήταν να επιλέγαμε τη γη;

Απ.: Ναι, αυτό είναι το σωστό.

Ερ.: Ναι; Αλλά την περίοδο που γραφόταν αυτή η ιστορία οι άνθρωποι τα ήξεραν διαφορετικά, με αποτέλεσμα σήμερα να διαβάζουμε ότι σταμάτησε ο ήλιος να κινείται γύρω από τη γη. Σήμερα, δεν γνωρίζουμε επίσης και το ότι ο ήλιος δε στέκεται ακίνητος;

Απ.: Αυτό είναι σχετικό, όπως θα έλεγε και ο κύριος Αϊνστάιν.

Ερ.: Σας ρωτώ, λοιπόν. Αν ο ήλιος έμενε όντως ακίνητος;

Απ.: Το γνωρίζετε πολύ καλά, όπως κι εγώ.

Ερ.: Καλύτερα. Έχετε καμιά αμφιβολία για τον ήλιο;

Απ.: Καμία. Και η γη γυρίζει γύρω του.

Ερ.: Αλήθεια;

Απ.: Όμως δεν θεωρώ καθόλου απρεπές να προστατεύω τον Κύριο από τις επικρίσεις σας.

Ερ.: Τη χρειάζεται την προστασία σας, να υποθέσω;

Απ.: Εκείνη την περίοδο χρησιμοποιούσε όρους που μπορού-σαν να κατανοήσουν οι άνθρωποι.

Ερ.: Και αυτό το αποκαλείτε «ερμηνεία»;

25

Page 26: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Όχι, κύριε. Δεν θα το αποκαλούσα «ερμηνεία».

Ερ.: Κι όμως, νομίζω ότι αυτό είναι όντως ερμηνεία, να λέτε ότι κάτι σήμαινε κάτι διαφορετικό τότε.

Απ.: Μπορείτε να λέτε ό, τι θέλετε για να μου υπαγορέψετε αυτά που θα θέλατε να πω, κι εγώ να επιμένω να μιλώ όπως θέλω εγώ.

Ερ.: Κύριε Bryan, έχτε ποτέ αναρωτηθεί τι θα συνέβαινε αν η γη έμενε ακίνητη;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Δεν έχετε αναρωτηθεί;

Απ.: Όχι. Ο Θεός στον οποίο πιστεύω θα την φρόντιζε τη γη, κύριε Darrow.

Ερ.: Κατάλαβα. Έχετε ποτέ αναρωτηθεί τι μας λέει η Φυσική ότι θα συνέβαινε αν η γη έμενε ακίνητη ξαφνικά;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε ότι θα μετατρεπόταν σε μια πολτοποιημένη μάζα ύλης;

Απ.: Καταθέστε το εσείς όταν θα σας εξετάζω εγώ σαν μάρτυ-ρας. Θα σας την δώσω αυτήν την ευκαιρία.

Ερ.: Δεν το πιστεύετε;

Απ.: Θα ήθελα να άκουγα την τοποθέτηση κάποιου ειδικού ε-πιστήμονος πάνω σε αυτό το ζήτημα.

Ερ.: Δεν έχετε ασχοληθεί ποτέ με το θέμα;

Απ.: Όχι, δεν νομίζω να μου έθεσαν ποτέ ένα τέτοιο ερώτημα.

26

Page 27: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Ούτε καν το έχετε σκεφθεί;

Απ.: Είμαι πολύ απασχολημένος με άλλα ζητήματα, μεγαλύτε-ρης σπουδαιότητας από αυτό.

27

Page 28: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Κατακλυσμός

Ερ.: Θεωρείτε ότι η ιστορία του Κατακλυσμού συνέβη ακριβώς όπως περιγράφεται στη Βίβλο;

Απ.: Μάλιστα κύριε.

Ερ.: Πότε έγινε αυτός ο Κατακλυσμός;

Απ.: Δεν θα τολμούσα εγώ να προσδιορίσω κάποια χρονολογί-α. Σήμερα το πρωί κατατέθηκε από εδώ ότι όντως, έχει προσ-διοριστεί το πότε συνέβη ο Κατακλυσμός.

Ερ.: Κάπου κοντά στο 4004 π.Χ.;

Απ.: Αυτή είναι μια υπόθεση που αναφέρθηκε σήμερα το πρωί. Δεν μπορώ να πω αν είναι ακριβής.

Ερ.: Η υπόθεση αυτή, είναι τυπωμένη στην Βίβλο;

Απ.: Όλοι ξέρουν –ή τουλάχιστον, θεωρώ ότι οι περισσότεροι γνωρίζουν- ότι αυτή είναι μια απλή εκτίμηση.

Ερ.: Εσείς, όμως, τι θεωρείτε ότι λέει η ίδια η Βίβλος; Δεν ξέρε-τε πώς προέκυψε αυτή η εκτίμηση;

Απ.: Δεν έχω κάνει τους υπολογισμούς αυτούς.

Ερ.: Τι υπολογισμούς;

Απ.: Δεν μπορώ να πω.

28

Page 29: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Υπολογισμούς των γενεών των ανθρώπων που αναφέρο-νται στη Βίβλο;

Απ.: Δεν θα ήθελα να τοποθετηθώ σε αυτό το θέμα.

Ερ.: Τι πιστεύετε;

Απ.: Δεν έχω άποψη για ζητήματα τα οποία δεν έχω μελετήσει.

Ερ.: Έχετε άποψη για ζητήματα που έχετε μελετήσει;

Απ.: Μερικές φορές.

(Γέλια στο ακροατήριο)

Αστυνομικός: Ησυχία!

Darrow: Κύριε Bryan, έχετε διαβάσει τις ημερομηνίες αυτές αρκετές φορές, έτσι;

Απ.: Όχι σχολαστικά. Καμιά φορά τις συμβουλεύομαι για να έχω μια γενική ιδέα του χρόνου.

Ερ.: Δηλαδή θέλετε να μας πείτε ότι δεν έχετε ιδέα για το πώς υπολογίστηκαν αυτές οι ημερομηνίες;

Απ.: Όχι, δεν λέω κάτι τέτοιο. Σας είπα τι πιστεύω. Σας λέω ότι δεν γνωρίζω πόσο ακριβείς είναι αυτοί οι υπολογισμοί.

Ερ.: Λέτε, από τις γενιές των ανθρώπων…

Stewart: Ενίσταμαι γι’ αυτήν την αντεξέταση του μάρτυρα.

Darrow: Είναι μάρτυρας της αντίπαλης πλευράς1.

1 Ο ακριβής όρος είναι «hostile witness». Σύμφωνα με την αμερικανική δικονομία, είναι ο μάρτυρας που καλείται μεν από την υπεράσπιση, αλλά με την κατάθεσή του αντί να ενισχύει, αποδυναμώνει τη θέση του κατηγορούμενου. Γι’ αυτό και ο Stewart

29

Page 30: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Έδρα: Θα αφήσω τον κύριο Bryan να…

Μάρτυρας: Θέλω να τον αφήσω να πλατειάσει όσο θέλει. Γιατί θα πλατειάσω κι εγώ όταν τελειώσει αυτός.

Darrow: Να πλατειάσετε πάρα πολύ! Και εις μήκος και εις πλάτος!

(Γέλια)

Έδρα: Ησυχία!

Stewart: Ο μάρτυρας πρέπει να εξεταστεί όπως αρμόζει στην περίπτωση. Νομίζαμε ότι η εξέταση θα οδηγούσε στην καρδιά της υπόθεσης, αλλά απ’ ό, τι φαίνεται, χάνουμε τη μέρα, κύριε Πρόεδρε.

McKenzie: Ενίσταμαι!

Stewart: Κύριε Πρόεδρε, είμαι σίγουρος ότι ο κύριος Bryan μπορεί να τα βγάλει πέρα με αυτήν την εξέταση, όμως πραγ-ματικά, δεν προκύπτουν στοιχεία για την υπόθεσή μας.

Μάρτυρας: Οι κύριοι αυτοί δεν είχαν πολλές ευκαιρίες. Δεν ήρθαν εδώ μόνο για να διεξάγουν μια δίκη. Ήρθαν για να δι-κάσουν την Αποκεκαλυμμένη Θρησκεία. Εγώ είμαι εδώ για να την υπερασπιστώ και δέχομαι να μου κάνουν όποια ερώτηση θέλουν.

Έδρα: Πολύ καλά.

χαρακτηρίζει την εξέταση του Bryan «αντεξέταση». Αντεξέταση (cross examination): όταν η υπεράσπιση (ή η κατηγορούσα αρχή) εξετάζει τον μάρτυρα που έχει καλέσει η κατηγορούσα αρχή (ή η υπεράσπιση, αντίστοιχα). (ΣτΜ)

30

Page 31: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

(Χειροκροτήματα από το ακροατήριο)

Darrow: Πολύ χειροκρότημα από τις κερκίδες!

Μάρτυρας: Από αυτούς που τους αποκαλείτε βλαχαδερά!

Darrow: Ποτέ μου δεν τους αποκάλεσα βλαχαδερά.

Μάρτυρας: Ιδού η πνευματική ένδεια του Τενεσί, η θρησκολη-ψία.

Darrow: Εννοείτε αυτών που σας χειροκροτούν; (Χειροκρότη-μα)

Μάρτυρας: Αυτοί είναι οι άνθρωποι που τους προσβάλλετε.

Darrow: Εσείς προσβάλλετε όποιον επιστήμονα και δάσκαλο δεν πιστεύει στην ηλίθια θρησκεία σας.

Έδρα: Δεν θα το ανεχτώ άλλο.

Darrow: Αυτά που κάνει ο μάρτυρας;

Έδρα: Απευθύνομαι και στους δυο σας.

Stewart: Έχουμε ξεφύγει από την υπόθεση, κύριε Πρόεδρε. Εί-ναι καθήκον μου να σας ζητήσω να σταματήσετε αυτή τη δια-δικασία. Ο κύριος Darrow προσπαθεί να προσβάλει τον κύριο μάρτυρα και ζητώ να σταματήσει, γιατί κινδυνεύει να του α-σκηθεί μήνυση.

Έδρα: Αν σταματούσα την εξέταση του μάρτυρος τώρα, δεν θα ήταν δίκαιο για τον κύριο Bryan. Θα θέλει να ρωτήσει τον κύ-ριο συνήγορο κι αυτός παρόμοιες ερωτήσεις.

Stewart: Μα δεν είναι αρμόδιος κανείς για κάτι τέτοιο.

Μάρτυρας: Άλλωστε οι ένορκοι δεν είναι παρόντες.

31

Page 32: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Έδρα: Θα ήθελα να είμαι λίγο πιο χαλαρός στη διαδικασία αυ-τή.

Darrow: Κύριε Πρόεδρε, εσείς αποφασίζετε, κι εγώ αποδέχομαι τις αποφάσεις σας.

Stewart: Οι ένορκοι δεν είναι εδώ.

Darrow: Κύριε Bryan, πριν πόσα χρόνια συνέβη ο Κατακλυ-σμός;

Απ.: Αφήστε με να δω τους υπολογισμούς του Usher για να σας πω.

Ερ.: Βεβαίως (δίνει στον μάρτυρα μια Βίβλο).

Απ.: Δεν νομίζω να τους γράφει αυτή η Βίβλος.

Ερ.: Μα, αφού την περιγράφει την ιστορία του Νώε. Πού είναι η Βίβλος που έχει κατατεθεί σαν αποδεικτικό στοιχείο; Είμαι σίγουρος ότι εκεί το γράφει.2

Απ.: Ω, δεν έχω λόγο να εκτιμήσω ότι ο Κατακλυσμός έγινε σε κάποια άλλη στιγμή, αλλά θα πρέπει να δω τους υπολογισμούς του Usher για να σας πω την ακριβή χρονολογία.

2 Οι υπολογισμοί του Επισκόπου Usher (αναφέρεται παρακάτω πώς προέκυψαν) χρησιμεύουν για να χρονολογηθούν τα περιστατικά που αναφέρονται στην Βίβλο. Κάποιες εκδόσεις της Βίβλου στο πάνω μέρος της σελίδας είχαν τυπωμένη και την χρονολογία κατά την οποία συνέβησαν τα περιστατικά που περιγράφονται σε εκεί-νες τις σελίδες, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Usher. Εδώ προφανώς η Βίβλος που δίνει ο Darrow στον Bryan δεν έχει αυτές τις ημερομηνίες, ενώ αντίθετα η Βί-βλος που κατατέθηκε στα πρακτικά της δίκης σαν Αποδεικτικό Στοιχείο τις περι-λαμβάνει. (Σ.τ.Μ.)

32

Page 33: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Κι εγώ το ίδιο. Θυμάστε σε ποιο ακριβώς βιβλίο της Βί-βλου περιγράφεται ο Κατακλυσμός;

Απ.: Στη Γέννεση.

Hays: Αυτή εδώ δεν είναι η Βίβλος που θέλετε;

Neal: Αυτή η έκδοση πρέπει να σας κάνει.

Darrow: Αυτή που ήταν στα αποδεικτικά στοιχεία της δίκης.

Μάρτυρας: Το λέει εδώ: 2.348 π.Χ.

Ερ.: Μάλιστα. 2.348 χρόνια πριν το Χριστό. Πιστεύετε ότι όλα τα πλάσματα που δεν συμπεριλαμβάνονταν στην Κιβωτό πέ-θαναν;

Απ.: Φαντάζομαι ότι τα ψάρια τουλάχιστον θα επέζησαν.

Ερ.: Πέρα από τα ψάρια;

Απ.: Δεν μπορώ να το πω.

Ερ.: Δεν μπορείτε να το πείτε;

Απ.: Όχι. Πέρα από αυτά που αναφέρει η Βίβλος, δεν έχω κά-ποια απόδειξη για το αντίθετο.

Ερ.: Ρωτάω εσείς τι πιστεύετε.

Απ.: Το πιστεύω.

Ερ.: Ότι όλα τω ζωντανά, πέρα από τα ψάρια, πέθαναν.

Απ.: Αυτό που είπα για τα ψάρια, το είπα χάριν αστεϊσμού.

Ερ.: Κατάλαβα.

33

Page 34: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Μάρτυρας: Λόγω του ότι κάποιος κάποτε έγραψε σε κάποιον ότι τα ψάρια πέθαναν κι αυτά και αυτός του απάντησε ότι μπορεί να τα ψάρια να επέζησαν.

Ερ.: Εγώ όμως ρωτάω και για τα ψάρια.

Απ.: Κι εγώ, λοιπόν, το δέχομαι. Από τη στιγμή που η Βίβλος το λέει και δεν βρήκα ποτέ ούτε ένα λόγο να την αρνηθώ, να την διαστρεβλώσω ή να την απορρίψω.

Ερ.: Ας το συγκεκριμενοποιήσουμε. 2.348 χρόνια πριν;

Απ.: Δεν ισχυρίστηκα κάτι τέτοιο. Αυτή είναι η χρονολογία που εκτιμάται εδώ μέσα (δείχνει την Βίβλο), αλλά δεν μπορώ να βεβαιώσω ότι είναι σωστή.

Ερ.: Δεν το υπολογίσατε ποτέ μόνος σας, μετρώντας τις γε-νεές;

Απ.: Όχι, κύριε. Όχι, δεν το υπολόγισα.

Ερ.: Όμως η έκδοση αυτή της Βίβλου που προτείνατε σαν απο-δεικτικό στοιχείο λέει ξεκάθαρα 2.340 κάτι. Δηλαδή 4.200 χρό-νια νωρίτερα από εμάς στη γη δεν υπήρχε ούτε ένα ζωντανό πλάσμα, πέρα από αυτά που επέζησαν μέσα στην Κιβωτό.

Απ.: Υπήρχε ζωή πριν από τότε.

Ερ.: Εννοείτε εκείνη την εποχή;

Απ.: Μετά από αυτήν.

Ερ.: Γνωρίζετε ότι υπάρχουν αρκετοί πολιτισμοί που οι αφετη-ρίες τους χρονολογούνται πάνω από 5.000 χρόνια πριν;

34

Page 35: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Απ.: Γνωρίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι που εξετάζουν πράγματα του παρελθόντος και τα χρονολογούν ανάλογα με τις επιγρα-φές που αποκρυπτογραφούν. Αλλά δεν θεωρώ ότι είναι ακρι-βείς στις εκτιμήσεις τους.

Ερ.: Δεν σας ικανοποιεί το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετοί πο-λιτισμοί που χρονολογούνται πριν από 5.000 χρόνια;

Απ.: Δεν μπορώ να πιστέψω κάτι τέτοιο, γιατί δεν υπάρχει κα-νένα επαρκές στοιχείο που να το αποδεικνύει.

Ερ.: Το πιστεύετε πραγματικά αυτό;

Απ.: Λοιπόν, απ’ όσο ξέρω, οι απόψεις των επιστημόνων δια-φέρουν όσον αφορά το πότε ξεκίνησε η ζωή στη γη. Άλλοι λένε 24.000.000 χρόνια πριν, άλλοι 306.000.000. Θα ήθελα να είναι πιο ακριβείς και να συμφωνήσουν σε κάποια πράγματα μεταξύ τους πριν εμφανιστούν ενώπιόν μου και απαιτήσουν να εγκα-ταλείψω την πίστη μου στη Βίβλο.

Ερ.: Ισχυρίζεστε ότι δεν πιστεύετε πως υπήρξαν πολιτισμοί στη γη πριν από 5.000 χρόνια;

Απ.: Δεν είμαι ικανοποιημένος από κανένα στοιχείο από αυτά που έχω δει.

Ερ.: Δεν σας ρώτησα με τι είσθε ικανοποιημένος. Σας ρώτησα τι πιστεύετε.

Απ.: Θα μου επιτρέψετε να απαντήσω;

Έδρα: Συνεχίστε.

35

Page 36: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Μάρτυρας: Δεν είμαι ικανοποιημένος από κανένα από τα στοι-χεία που έχω εξετάσει, τόσο που να αποδεχτώ τις απόψεις αυ-τών των ανθρώπων, ενάντια σε αυτό που θεωρώ ως Θεόπνευ-στο Λόγο.

Ερ.: Και πιστεύετε ότι κάθε έθνος, κάθε κοινωνία, κάθε συλλο-γικότητα ανθρώπων, κάθε ζώο, εκτός από τα ψάρια...

Μάρτυρας: Σας το ξαναείπα, τα ψάρια τα ανέφερα χάριν αστε-ϊσμού...

Ερ.: Α, νόμιζα ότι το έλεγε και η Βίβλος. Να συμπεριλάβουμε λοιπόν και τα ψάρια;

Απ.: Μάλλον πρέπει να το κοιτάξουμε καλύτερα.

Darrow: Θα το κοιτάξουμε, αφού τελειώσουμε αυτήν την εξέ-ταση. Πιστεύετε ότι οι διάφορες φυλές των ανθρώπων που υ-πάρχουν σήμερα εμφανίστηκαν τα τελευταία 4.000 ή 4.200 χρόνια;

Απ.: Όχι, ενδεχομένως εμφανίστηκαν νωρίτερα.

Ερ.: Το 1925;

Απ.: Κάποια στιγμή πριν τη Δημιουργία και πριν τον Κατα-κλυσμό.

Ερ.: Αν προσθέσουμε το 1925 σε αυτή τη χρονολογία;

Απ.: Ο Κατακλυσμός έγινε το 2.300 και κάτι και η Δημιουργία, σύμφωνα με αυτούς τους υπολογισμούς, έγινε αρκετά νωρίτε-ρα.

36

Page 37: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Δεν με καταλάβατε. Κοιτάξτε το βιβλίο. Έχουμε 1925, έ-τσι; Ας το σημειώσουμε, 1925. Έχετε ένα μολύβι;

(ένας από τους συνεργάτες του Darrow του δίνει ένα μολύβι)

Μάρτυρας: Και να προσθέσουμε σε αυτό το 4.004;

Darrow: Ακριβώς.

Απ.: Αυτή είναι η ημερομηνία που γράφει εδώ στην πρώτη σε-λίδα, σύμφωνα με τον Επίσκοπο Usher, την οποία επαναλαμ-βάνω ότι αποδέχομαι επειδή δεν έχω κανένα λόγο να την αμ-φισβητήσω. Στην πρώτη σελίδα αυτό λέει.

Ερ.: 1.925 συν 4.004 μας κάνει 5.929. Αν το ταπεινό μου μυαλό δεν έκανε λάθος. Τι συμπεραίνετε από αυτό;

Απ.: Τότε ήταν η αρχή.

Ερ.: Εννοούσα σε σχέση με τον Κατακλυσμό.

Απ.: Που έγινε το 2.348, όπως είπαμε, έτσι;

Ερ.: Το αμφισβητείτε;

Απ.: Όχι. Αφαιρέστε το από τα 4.000 χρόνια, μας κάνει 1.700 χρόνια.

Ερ.: Το ίδιο δεν είναι;

Απ.: Όχι. Ο Κατακλυσμός συνέβη περίπου 2.300 πριν το Χρι-στό και περίπου 1.700 χρόνια μετά τη Δημιουργία.

Αστυνομικός: Ησυχία στο ακροατήριο.

Darrow. Αν προσθέσω στον Κατακλυσμό 2.300 χρόνια, φτάνω στην εποχή του Χριστού;

37

Page 38: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Αν προσθέσω σε αυτά τα 2.300 και τα 1.925 θα φτάσω στο σήμερα, έτσι;

Απ.: Ακριβώς.

Ερ.: Έχουμε σύνολο, δηλαδή, 4.262 χρόνια. Αν κάνω λάθος, πείτε το μου.

Απ.: Σύμφωνα με τη Βίβλο, υπήρχε κάποιος πολιτισμός πριν τόσα χρόνια, ο οποίος καταστράφηκε με τον Κατακλυσμό.

Ερ.: Επιτρέψτε μου να ξεκαθαρίσω λίγο τα πράγματα. Πιστεύ-ετε ότι όλοι οι πολιτισμοί της γης και όλα τα ζωντανά πλάσμα-τα, εκτός ενδεχομένως των ψαριών, που έμειναν έξω από την Κιβωτό εξολοθρεύτηκαν από το Κατακλυσμό;

Απ.: Εκείνη την εποχή, ναι.

Ερ.: Εκείνη την εποχή. Και μετά, όλοι οι άνθρωποι, όλες οι φυ-λές που κατοίκησαν τον κόσμο και συνεχίζουν να τον κατοι-κούν, για γενιές και γενιές, και όλα τα ζώα, όλοι αυτοί λοιπόν, εμφανίστηκαν στη γη μετά τον Κατακλυσμό;

Απ.: Ναι.

Ερ.: Μέσα σε 4.200 χρόνια; Γνωρίζετε έστω και έναν επιστήμο-να άνθρωπο σε ολόκληρη τη γη να πιστεύει κάτι τέτοιο;

Απ.: Δεν μπορώ να ξέρω. Γνωρίζω, όμως, αρκετούς επιστήμο-νες που διαφωνούν σθεναρά με τις εκτιμήσεις άλλων επιστη-μόνων, όσον αφορά στην ηλικία του ανθρώπου.

38

Page 39: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Ω, αυτό δεν είναι απάντηση στην ερώτησή μου. Γνωρίζετε έστω και έναν επιστήμονα σε ολόκληρη τη γη που να πιστεύει αυτό το οποίο εσείς ισχυριστήκατε όσον αφορά την ηλικία του ανθρώπου;

Απ.: Δεν νομίζω να έχω ρωτήσει ποτέ κανέναν τους τι πιστεύει.

Ερ.: Δεν είναι όμως σημαντικό ζήτημα αυτό;

Απ.: Δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό.

Ερ.: Μπορεί και να είναι ασήμαντο, δηλαδή;

Απ.: Θα ήταν σημαντικό αν δεν είχα να κάνω τίποτα άλλο πέ-ρα από το να κάνω υποθέσεις για τους μακρινούς μας προγό-νους και για το πώς θα ήσαν οι μελλοντικοί μας απόγονοι. Όμως, πιο πολύ με απασχόλησαν οι Χριστιανοί που ζούνε τώ-ρα. Γι’ αυτό και δεν δίνω μεγάλη σημασία στις εικασίες για το παρελθόν ή το μέλλον.

Ερ.: Δεν σας απασχόλησε, λοιπόν, ποτέ το παρελθόν των φυ-λών, των ανθρώπων, των πολιτισμών, ακόμα και των ζώων, που υπάρχουν σήμερα στη γη. Σωστά;

Απ.: Ποτέ μου δεν με συγκίνησε η προσπάθεια που γίνεται από κάποιους να αμφισβητήσουν τη Βίβλο με τις εικασίες τους ή τις έρευνές τους.

Ερ.: Είσαστε ο μοναδικός άνθρωπος στη γη που γνωρίζει το πραγματικό νόημα της Βίβλου;

Stewart: Ενίσταμαι.

39

Page 40: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Έδρα: Δεκτή η ένσταση. (Ο συνήγορος υπεράσπισης συμμορ-φώθηκε)

Darrow: Γνωρίζετε ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι, που αν και ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανοί, θεωρούν ότι η γη είναι πολύ παλαιότερη και ότι ο άνθρωπος εμφανίστηκε σε αυτή πο-λύ νωρίτερα;

Απ.: Φαντάζομαι ότι θα υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι.

Ερ.: Και εσείς δεν ενδιαφερθήκατε ποτέ να εξετάσετε πόσο καιρό περίπου βρίσκεται στη γη ο άνθρωπος;

Απ.: Δεν το θεώρησα ποτέ σκόπιμο.

Ερ.: Για κανένα λόγο, όποιος κι αν ήταν αυτός;

Απ.: Για να εξετάσω κάθε μια εικασία. Αν ξεκινούσα να κάνω κάτι τέτοιο, θα παράταγα όλες μου τις άλλες ασχολίες.

Ερ.: Θα ήθελα μια ευθεία απάντηση.

Απ.: Από την τυχόν ενασχόλησή μου με το ζήτημα δεν πρόκει-ται να μάθω τα πάντα για όλες τις φυλές.

Ερ.: Δε σας ρώτησα αυτό. Σας ρωτάω αν σας γεννήθηκε ποτέ το ενδιαφέρον να προσπαθήσετε να εξετάσετε πόσο παλιοί ή-σαν οι αρχαίοι πολιτισμοί.

Απ.: Όχι. Δεν έχω μελετήσει καθόλου αυτά τα θέματα.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε ότι ο πολιτισμός της Κίνας υπολογίζεται ότι έχει ηλικία περίπου 6.000 με 7.000 χρόνια τουλάχιστον;

Απ.: Όχι. Αλλά δεν είναι δυνατόν να υπήρχαν πριν από την Δημιουργία, σύμφωνα με την Βίβλο, πριν από 6.000 χρόνια.

40

Page 41: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Δεν γνωρίζετε πόσο παλιοί είναι, έτσι;

Απ.: Όχι, δεν γνωρίζω πόσο παλιοί είναι, αλλά απ’ ό, τι φαίνε-ται εσείς το γνωρίζετε καλά! (Γέλια στο ακροατήριο) Εσείς θα ακούσετε τι λένε αυτοί που αντιτίθενται στη Βίβλο, εγώ θα ε-μπιστευτώ την ίδια τη Βίβλο.

Ερ.: Κατάλαβα. Είστε ελεύθερος να διατηρήσετε τις απόψεις σας. Έχετε καμιά ιδέα πόσο παλιός είναι ο Αιγυπτιακός πολιτι-σμός;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Ξέρετε οποιοδήποτε στοιχείο στον κόσμο που να επιβε-βαιώνει το ότι πριν από περίπου 4.200 χρόνια όλη η ζωή εξα-φανίστηκε από προσώπου γης;

Απ.: Νομίζω ότι έχουν βρεθεί τέτοια στοιχεία.

Ερ.: Γνωρίζετε κάτι πιο συγκεκριμένο;

Απ.: Έχουν βρεθεί αποδείξεις για τον Κατακλυσμό, αλλά δεν έχω ειδικές γνώσεις πάνω στο ζήτημα αυτό.

Ερ.: Κύριε Bryan, γνωρίζετε οποιοδήποτε στοιχείο ή έχει πε-ριέλθει στην αντίληψή σας η ανακάλυψη οποιουδήποτε στοι-χείου που να αποδεικνύει ότι πριν από 4.200 χρόνια συνέβη ένας Κατακλυσμός στη Γη ο οποίος αφάνισε όλη τη ζωή;

Απ.: Απ’ όσο θυμάμαι από αυτά που έχω διαβάσει για αυτό θέ-μα, δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για την χρονολογία του Κα-τακλυσμού, αλλά έχω μάθει για αρχαιολογικές ανακαλύψεις όπου ανακαλύφθηκαν ίχνη μιας τεράστιας πλημμύρας.

41

Page 42: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Κύριε Bryan, γνωρίζετε ότι αρκετές αρχαίες θρησκείες α-ναφέρουν και αυτές κάποιο Κατακλυσμό;

Απ.: Όχι, δεν το γνωρίζω αυτό.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε κι άλλες, πέρα από τον Ιουδαϊσμό;

Απ.: Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν αναφορές άλλων θρησκειών στον Κατακλυσμό.

Ερ.: Δεν έχετε μελετήσει τις άλλες θρησκείες;

Απ.: Πέρα από τη Βίβλο;

Ερ.: Ναι.

Απ.: Όχι. Δεν έχω μελετήσει τόσο καλά τις άλλες θρησκείες για να γνωρίζω αυτό που με ρωτήσατε.

Ερ.: Γενικά, δεν έχετε μελετήσει άλλες θρησκείες;

Απ.: Ακριβώς.

Ερ.: Έχετε διαβάσει τίποτα για την προέλευση των θρησκειών;

Απ.: Όχι κάτι ιδιαίτερο.

Ερ.: Πραγματικά, δεν έχετε μελετήσει άλλες θρησκείες;

Απ.: Όχι, κύριε.

Ερ.: Και δεν γνωρίζετε αν άλλες θρησκείες έχουν παρόμοιες αναφορές για την καταστροφή της ζωής στη γη από τον Κατα-κλυσμό;

Απ.: Η Χριστιανική θρησκεία μου είναι αρκούντως ικανοποιη-τική και δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη να μελετήσω αντίπαλες θρησκείες.

42

Page 43: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Πιστεύετε ότι όλες οι άλλες θρησκείες ανταγωνίζονται το Χριστιανισμό;

Απ.: Είμαι σίγουρος ότι όποιος δεν πιστεύει στο Χριστιανισμό το βλέπει έτσι...

Ερ.: Σας ρωτάω εσείς τι πιστεύετε.

Απ.: Δεν τις θεωρώ ανταγωνιστικές, επειδή δεν πιστεύω ότι έχουν την ίδια Πηγή που έχει η δικιά μας θρησκεία.

Ερ.: Επομένως, κατά λάθος είπατε προηγουμένως «αντίπαλες»;

Απ.: Δεν θα τους έλεγα «αντιπάλους». Θα τους έλεγα άπι-στους.

Ερ.: Τίνος πράγματος άπιστους;

Απ.: Του Χριστιανισμού.

Ερ.: Και όσον αφορά το Βουδισμό;

Απ.: Θα μπορούσα να σας πω κάτι για τον Βουδισμό, αν θέλα-τε να μάθετε.

Ερ.: Όσον αφορά το Βουδισμό ή τον Κομφουκιανισμό;

Απ.: Θα μπορούσα να σας πω κάτι και για τον Βουδισμό και τον Κομφουκιανισμό, αν θέλατε να μάθετε.

Ερ.: Τι; Τις έχετε μελετήσει αυτές τις θρησκείες;

Απ.: Κατά κάποιο τρόπο.

Ερ.: Τις θεωρείτε αντίπαλες;

Απ.: Όχι. Θεωρώ ότι είναι κατά πολύ κατώτερες. Θέλετε να σας πω κάτι γι’ αυτές;

43

Page 44: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Όχι.

Απ.: Εγώ θα επιμείνω να σας το προσφέρω.

Ερ.: Δεν θα μιλήσετε για τζάμπα ασήμι, έτσι;

Απ.: Ίσα ίσα.

Stewart: Ενίσταμαι. Ο συνήγορος το έχει παρατραβήξει. Εξετά-ζει το μάρτυρα σαν να μην τον έχει καλέσει η υπεράσπιση, σαν να είναι της κατηγορούσας αρχής!

Darrow: Λοιπόν, στρατηγέ, καταλαβαίνετε ότι αυτό που κά-νουμε είναι πρωτοποριακό. Υποθέτω ότι και ο πιο άπειρος δι-κηγόρος ξέρει πολύ καλά ότι έχουμε το δικαίωμα σαν υπερά-σπιση να εξετάσουμε έναν μάρτυρα του αντιπάλου. Έχουμε καμιά αμφιβολία γι’ αυτό;

Stewart: Σύμφωνα με τους νόμους της Πολιτείας του Tennes-see, αν εξετάσετε έναν μάρτυρα ο οποίος αποδεικνύεται ότι καταθέτει ενάντια στην υπόθεσή σας, πρέπει να τηρηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία. Πρέπει να ανακοινώσετε ότι έχετε εκπλαγεί από την κατάθεσή του και μετά μπορείτε να προχω-ρήσετε στην αντεξέταση.

Bryan: Μπορεί ο μάρτυρας να ανακοινώσει ότι εκπλήσσεται από την επιθετικότητα του συνηγόρου;

Darrow: Δεν είμαι επιθετικός απέναντί σας. Είμαι επιθετικός απέναντι στις απόψεις σας, και υποθέτω ότι το ίδιο είστε και εσείς απέναντι στις δικές μου.

44

Page 45: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Bryan: Θεωρώ ότι όταν με ρωτήσατε για τον Κομφούκιο, υπο-χρεούστε να με αφήσετε να απαντήσω.

Darrow: Άντε, πείτε το κύριε Bryan. Δεν θα σας πάω κόντρα σ’ αυτό.

45

Page 46: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Οι… αντίπαλοι

Bryan: Είχα την ευκαιρία να μελετήσω τον Κομφουκιανισμό όταν πήγα στην Κίνα. Βρήκα ό, τι μπορούσα να βρω για τον Κομφούκιο και αγόρασα και ένα βιβλίο, που έλεγε τις απόψεις του Menches για τις διδαχές του Κομφούκιου, και διαπίστωσα ότι υπήρχαν τρανταχτές διαφορές ανάμεσα στη διδασκαλία του Κομφούκιου και τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού. Κατ’ αρχάς, ένας από τους μαθητές του Κομφούκιου τον ρώτησε αν υπήρχε μια λέξη που να εκφράζει όλα όσα ήταν απαραίτητα να γνωρίζει κανείς στις διαπροσωπικές σχέσεις, και αυτός του α-πάντησε: «Η αμοιβαιότητα δεν είναι η λέξη που θες;» Δεν μπο-ρώ να βρω πιο καλή περιγραφή του χάσματος που χωρίζει το Χριστιανισμό από τον Κομφουκιανισμό από αυτή τη λέξη. Η αμοιβαιότητα είναι ένας υπολογιστικός εγωισμός. Αν κάποιος σου κάνει κάτι, τότε του κάνεις κι εσύ κάτι αντίστοιχο, για να είσαστε ισόπαλοι. Αυτή είναι η βάση της φιλοσοφίας του Κομ-φούκιου. Ο Χριστός, όμως, δεν κήρυττε την αμοιβαιότητα. Μας διδάσκει να βοηθούμε το συνάνθρωπο όχι για να του α-νταποδώσουμε τη δικιά του βοήθεια, αλλά επειδή το έχει ανά-γκη. Είναι τελείως διαφορετικές δυο θρησκείες που η μια τους σου λέει να κοιτάς να κάνεις ό, τι σου κάνουν, ενώ η άλλη σου

46

Page 47: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

λέει να αφιερώσεις τον εαυτό σου στην υπηρεσία των άλλων ανθρώπων, για να βοηθήσεις όσους έχουν ανάγκη.

Ερ.: Καμία αντίρρηση πάνω σε αυτά. Όμως δεν σας είχα ρωτή-σει τίποτα τέτοιο.

Απ.: Αυτή είναι η πρώτη διαφορά του Κομφουκιανισμού από τον χριστιανισμό.

Ερ.: Γνωρίζετε πόσο παλιός είναι ο Κομφουκιανισμός;

Απ.: Δεν μπορώ να σας απαντήσω επακριβώς.

Ερ.: Το ψάξατε καθόλου;

Απ.: Δεν μπορώ να σας απαντήσω κατηγορηματικά, αλλά μπο-ρώ να σας αναφέρω κάτι που διάβασα κάποτε.

Ερ.: Μπορείτε να απαντήσετε επιτέλους στις ερωτήσεις μου;

Απ.: Βεβαίως.

Ερ.: Διακόψτε με, αν θεωρήσετε ότι μεταφέρω τα λεγόμενά σας λάθος. Γνωρίζετε πόσο παλιά είναι η θρησκεία του Ζωροαστρι-σμού;

Απ.: Όχι, κύριε.

Ερ.: Το γνωρίζετε ότι και ο Κομφουκιανισμός και ο Ζωροα-στρισμός είναι αμφότερες πολύ παλαιότερες θρησκείες του Χριστιανισμού;

Απ.: Δεν πρόκειται να δεχθώ την γνώμη αυτών που προσπα-θούν να βρουν δικαιολογίες για να απορρίψουν το Χριστιανι-σμό, προσπαθώντας να προσδιορίσουν χρονολογίες και ημέρες και ώρες. Ας συμφωνήσουν πρώτα μεταξύ τους και μετά ας έρ-

47

Page 48: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

θουν, αν είναι ικανοί, να με αναγκάσουν να δεχτώ αυτά που λένε σας την απόλυτη αλήθεια.

Ερ.: Γνωρίζετε το βιβλίο του James Clark για τις 10 μεγάλες θρησκείες;

Απ.: Όχι.

Ερ.: O Clark ήταν ένας Ουνιταριανός3 ιερέας, έτσι δεν είναι; Πιστεύετε ότι είχε κακούς σκοπούς;

Απ.: Δεν μπορώ να σχολιάσω τα κίνητρα του κάθε ανθρώπου.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε πόσο παλιές είναι, όλες οι άλλες θρησκείες;

Απ.: Δεν θα τολμούσα να τοποθετηθώ χωρίς να γνωρίζω. Ό-μως θεωρώ ότι είναι πολύ πιο σημαντικό να γνωρίζουμε τις δι-αφορές τους, παρά την ηλικία τους.

Ερ.: Θα κάνω μια ερώτηση άσχετη με την εξέταση της υπόθε-σης. Κύριε Bryan, γνωρίζετε πόσοι άνθρωποι ζούσαν στη γη την εποχή του Χριστού;

Απ.: Όχι, δεν μπορώ να πω ότι έχω διαβάσει ποτέ μου κάτι σχετικό.

Ερ.: Γνωρίζετε πόσοι άνθρωποι ζούσαν στη γη πριν από 3.000 χρόνια;

Απ.: Όχι.

3 Ο ουνιταριανισμός είναι μια μονοθεϊστική αντιχριστιανική θρησκεία, που αρνείται τη θεϊκή ιδιότητα του Χριστού. Βέβαια, πιστεύουν στο Θεό, έτσι όπως αυτός παρα-δίδεται από τη Βίβλο. Αρκετά διαδεδομένη θρησκεία στις ΗΠΑ (Σ.τ.Μ.)

48

Page 49: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Ασχοληθήκατε ποτέ να το μάθετε;

Απ.: Όταν επιμένετε να προβάλετε την άγνοιά μου, δεν θα έ-πρεπε να μου δίνετε κι όλας και τις σωστές απαντήσεις για να μην είμαι πλέον αδαής; Μπορείτε να μου πείτε πόσοι άνθρωποι ζούσαν στη γη όταν γεννήθηκε ο Χριστός;

Ερ.: Ξέρετε, κάποιοι είναι δυνατόν να παραμείνουν αδαείς, α-κόμα και αν γνωρίζουν τα δεδομένα.

Απ.: Όπως και να’ χει, μπορείτε να μου τα δώσετε; Δεν επιτρέ-πεται να με ρωτάτε κάτι που δεν το γνωρίζετε ούτε εσείς.

Ερ.: Μπορώ να κάνω μια εκτίμηση.

Απ.: Και ποια είναι η εκτίμησή σας;

Ερ.: Θα χρειαστεί να περιμένετε λίγο. Γνωρίζετε πόσοι άνθρω-ποι κατοικούσαν στην Αίγυπτο πριν από 3.500 χρόνια ή πόσοι κατοικούσαν στην Κίνα πριν 5.000 χρόνια;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Ασχοληθήκατε ποτέ να το ψάξετε;

Απ.: Όχι, κύριε. Είστε ο πρώτος άνθρωπος που γνωρίζω να εν-διαφέρεται γι’ αυτά τα πράγματα! (Γέλια στο ακροατήριο)

Ερ.: Κύριε Bryan, είμαι ο πρώτος άνθρωπος που γνωρίζετε ή είμαι ο πρώτος άνθρωπος γενικά που ενδιαφέρεται για τον πρωτόγονο άνθρωπο και τις κοινωνίες του;

Απ.: Είστε ο πρώτος άνθρωπος που εγώ προσωπικά έχω ακού-σει να μιλά για τους πληθυσμούς των ανθρώπων εκείνες τις χρονικές περιόδους.

49

Page 50: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Πού έχετε ζήσει όλη σας τη ζωή;

Απ.: Μακριά σας! (Γέλια και χειροκροτήματα από το ακροατή-ριο)

Ερ.: Προφανώς μακριά και από επιστήμονες κι ερευνητές.

Απ.: Ω, μην νομίζετε ότι τα ξέρετε όλα!

Ερ.: Το γνωρίζετε ότι υπάρχουν χιλιάδες βιβλία σε όλες τις βι-βλιοθήκες της χώρας μας που ασχολούνται με τα ζητήματα που σας ρωτάω εγώ τώρα;

Απ.: Δεν μπορώ να απαντήσω με βεβαιότητα, αλλά σας πι-στεύω.

Ερ.: Έχετε διαβάσει ποτέ έστω και ένα βιβλίο για τους πρωτό-γονους ανθρώπους; Σαν το «Πρωτόγονος Πολιτισμός» του Tyler ή του Boaz ή οποιασδήποτε άλλης αυθεντίας;

Απ.: Δεν νομίζω να έχω διαβάσει κάποιο από αυτά που αναφέ-ρατε.

Ερ.: Έχετε διαβάσει, όμως κάποιο άλλο;

Απ.: Όλο και κάτι έχω διαβάσει για αυτό το θέμα. Όμως δεν το επεδίωκα, επειδή δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα με καλούσατε για μάρτυρα!

Ερ.: Σε όλη σας τη ζωή, δεν έχετε προσπαθήσει ούτε μια φορά να μάθετε κάτι για τους άλλους συνανθρώπους μας, για το πό-σο παλιοί είναι οι πολιτισμοί τους, πόσο καιρό βρίσκονται στη γη;

50

Page 51: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Απ.: Όχι, κύριε. Είμαι τόσο πολύ ικανοποιημένος και πλήρης με το Χριστιανισμό, που δεν ξόδεψα καθόλου χρόνο ψάχνοντας να βρω επιχειρήματα εναντίον του.

Ερ.: Μήπως φοβόσασταν το ενδεχόμενο να βρείτε αρκετά πει-στικά επιχειρήματα;

Απ.: Όχι κύριε. Δεν φοβάμαι ούτε καν τώρα, μήπως μου δείξετε εσείς τέτοια επιχειρήματα.

Ερ.: Θυμάστε αυτόν που είπε –δεν το θυμάμαι αυτολεξεί- ότι δεν πρόκειται κάποιος να γίνει ευτυχισμένος, ακόμα και αν α-ναστηθεί από τους νεκρούς. Να υποθέσω ότι εσείς θα ήσασταν ευτυχισμένος;

Απ.: Θα το ολοκληρώσετε, κύριε Darrow;

Ερ.: Όχι.

Απ.: Γιατί όχι;

Ερ.: Γιατί δεν με ενδιαφέρει η συνέχειά του.

Απ.: Γιατί τσαλαπατάτε τη Βίβλο; «Έχουν τον Μωυσή και τους Προφήτες».

Ερ.: Ποιος;

Απ.: Αυτή είναι η συνέχεια της φράσης που αφήσατε στη μέση προηγουμένως.

Ερ.: Οπότε θεωρείτε ότι αν ο άνθρωπος έχει το Μωυσή και τους Προφήτες δε χρειάζεται τίποτα άλλο;

Απ.: Αυτή η απάντηση δόθηκε τότε εκεί.

Ερ.: Και εσείς συμφωνείτε;

51

Page 52: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Έχω όλες τις πληροφορίες που χρειάζομαι. Ζω μ’ αυτές και θα πεθάνω με αυτές.

Ερ.: Και μόνο αυτό σας ενδιαφέρει;

Απ.: Δεν επιζητώ τίποτε παραπάνω από τη θρησκεία.

Ερ.: Δε σας νοιάζει η ηλικία της γης, του ανθρώπου, πόσο και-ρό βρίσκονται στη γη τα ζώα;

Απ.: Δεν με ενδιαφέρουν καθόλου.

Ερ.: Και ούτε ποτέ ασχοληθήκατε με αυτά τα θέματα.

Απ.: Ποτέ.

Ερ.: Ωραία.

Απ.: Τώρα, θα με αφήσετε να ολοκληρώσω την απάντησή μου;

Ερ.: Σε ποια ερώτηση; Αν θέλετε να πείτε κάτι για τον Κομ-φούκιο, δεν έχω καμία αντίρρηση.

Απ.: Μα, βέβαια. Έχω να πω κάποια πραγματάκια ακόμα.

Darrow: Κύριε Πρόεδρε, εγώ δεν έχω αντίρρηση να ακουστούν αυτά που θέλει ο μάρτυρας, αλλά να σημειωθεί ότι δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που τον είχα ρωτήσει.

Hicks: Κύριε Πρόεδρε, ο ίδιος τον έβαλε να καταθέσει.

Έδρα: Κι εσείς συμφωνήσατε. Θα του επιτρέψω να μου εξηγή-σει.

Darrow: Τον ρώτησα συγκεκριμένες ερωτήσεις για τον Κομ-φούκιο.

52

Page 53: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Hicks: Ούτε οι άλλες ερωτήσεις που του απευθύνει είναι σχετι-κές.

Darrow: Θεωρώ ότι είναι.

Μάρτυρας: Ανέφερα προηγουμένως τη λέξη «αμοιβαιότητα», για να αναδείξω τη διαφορά ανάμεσα στη διδασκαλία του Χρι-στού σε σχέση με τις διδασκαλίες του Κομφούκιου. θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας και σε μια άλλη διαφορά. Ένας από τους μαθητές του Κομφούκιου τον ρώτησε «Τι πιστεύεις για την άποψη που λέει ότι πρέπει να ανταμείβεις το κακό με καλό;» Και η απάντηση το Κομφούκιου ήταν η εξής: «Τιμώρη-σε το κακό με δικαιοσύνη και αντάμειψε το καλό με καλό». Ενώ ο Χριστός έλεγε: «Αγάπα τον εχθρό σου. Απάντησε στο κακό με καλό». Να μια ακόμα διαφορά ανάμεσα στις δύο θρη-σκείες. Μια ανυπολόγιστης σπουδαιότητας διαφορά. Και η τρίτη διαφορά. Όλοι αυτοί που χλευάζουν τη θρησκεία και προσπαθούν να πείσουν ότι ο Χριστός δεν έφερε τίποτα και-νούριο στον κόσμο, αναφέρουν τον Χρυσό Κανόνα του Κομ-φούκιου. Ο Κομφούκιος είπε «μην κάνεις στους άλλους ό, τι δεν θέλεις να σου κάνουν». Ξεκάθαρα αρνητικός. Ο Χριστός, όμως, δίδαξε: «κάνε στους άλλους αυτό που θέλεις να κάνουν οι άλλοι για εσένα». Η διαφορά είναι τεράστια, ανάμεσα σε μια αρνητική απραξία και μια θετική προτροπή για αρωγή. Ο Χρι-στιανισμός είναι η θρησκεία της αρωγής, της βοήθειας, της προσφοράς, όπως διατυπώθηκε από το λόγο του Κυρίου όταν είπε «Ός εάν θέλη γενέσθαι μέγας εν υμίν, έστε υμών διάκονος,

53

Page 54: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

και ός εάν θέλη υμών γενέσθαι πρώτος έστε πάντων δούλος». Αυτές είναι οι τρεις διαφορές ανάμεσα στη διδασκαλία του Ιη-σού Χριστού και του Κομφούκιου. Τεράστιες διαφορές, σε πο-λύ σημαντικά θέματα. Τώρα, κύριε Darrow, με ρωτήσατε αν γνωρίζω τίποτα για τον Βούδα.

Ερ.: Θέλετε να βγάλετε λόγο και για τον Βούδα τώρα;

Απ.: Όχι κύριε. Θέλω να απαντήσω στην ερώτησή σας για τον Βούδα.

Ερ.: Σας ρωτώ, λοιπόν. Γνωρίζετε τίποτα για το Βούδα;

Απ.: Γνωρίζω.

Ερ.: Πολύ καλά, η ερώτησή μου απαντήθηκε, λοιπόν.

Απ.: Ο Βούδας...

Ερ.: Μισό λεπτό. Την απαντήσατε την ερώτηση...

Έδρα: Θα του επιτρέψω να πει τι γνωρίζει.

Darrow: Όλα όσα γνωρίζει;

Έδρα: Δεν ξέρω.

Μάρτυρας: Δεν επιμένω στο να αναφέρω όσα γνωρίζω. Θα πω κάτι παραπάνω από αυτά που θέλει ο κύριος Darrow να ακου-στούν.

Darrow: Πολύ καλά, κάντε ό, τι θέλετε. Δε με νοιάζει.

Μάρτυρας: Ο Βουδισμός είναι μια αγνωστικιστική θρησκεία.

Darrow: Απέναντι σε τι; Τι εννοείτε αγνωστικιστική;

Απ.: Δεν γνωρίζω.

54

Page 55: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Δεν γνωρίζετε τι εννοείτε;

Απ.: Αυτό είναι ο αγνωστικισμός. Δεν ξέρω. Όταν ήμουν στην Rangoon, στη Βιρμανία, ένας από τους Βουδιστές μου είπε ότι θα έστελναν μια αντιπροσωπεία σε ένα συνέδριο αγνωστικι-στών που θα πραγματοποιείτο στη Ρώμη, κι εγώ διάβασα και ένα επίσημο κείμενο...

Ερ.: Θυμάστε το όνομά του;

Απ.: Όχι, κύριε. Δεν το θυμάμαι.

Ερ.: Πώς έμοιαζε; Πόσο ψηλός ήταν;

Απ.: Μου φαίνεται ότι ήταν σαν και σας ψηλός, αλλά όχι τόσο καμπούρης.

Ερ.: Θυμάστε τι ηλικία είχε, ξέρετε αν ήταν αρκετά μεγάλος για να γνωρίζει καλά τι έλεγε;

Απ.: Μου φάνηκε αρκετά μεγάλος για να ξέρει τι λέει. (Γέλια στο ακροατήριο)

Darrow: Κύριε Πρόεδρε, αντί να μας απαντά σε απλές ερωτή-σεις, επιτρέπουμε στον μάρτυρα να αστειεύεται με το ακροα-τήριο για κάτι που του είπε κάποιος μαύρος στην Ρανγκ-κάτι στην Ινδία.

Μάρτυρας: Ήταν μελαμψός, όχι μαύρος.

Έδρα: Θα τον αφήσω να ολοκληρώσει την απάντησή του.

Μάρτυρας: Ήθελα να πω ότι στη συνέχεια διάβασα μια εφημε-ρίδα που μου έδωσε, την επίσημη εφημερίδα της Βουδιστικής Εκκλησίας, η οποία διαφήμιζε τη συμμετοχή της αντιπροσω-

55

Page 56: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

πείας σε εκείνο το συνέδριο των αγνωστικιστών στη Ρώμη, α-ναφέροντας μάλιστα ότι ο Βουδισμός είναι μια αγνωστικιστική θρησκεία. Θα σας φέρω και μια ακόμα απόδειξη αυτού του πράγματος. Συνάντησα έναν Βουδιστή δάσκαλο...

Darrow: Ενίσταμαι στην προσπάθεια του κυρίου Bryan να βγάζει λόγο κάθε φορά που του απευθύνω μια ερώτηση.

Έδρα: Αφήστε τον να ολοκληρώσει αυτήν την απάντηση και συνεχίστε.

Μάρτυρας: Συνάντησα ένα Βουδιστή ιερέα την ώρα του δεί-πνου του, ενώ κοντά του βρισκόταν και ένας Άγγλος, επίσης Βουδιστής. Είχε φτάσει εκεί πέρα σαν μαραγκός πλοίου και έ-γινε Βουδιστής πριν από έξι χρόνια. Όσο περίμενα τον ιερέα, συζήτησα με τον Άγγλο. Τον ρώτησα τι ήταν το σημαντικότε-ρο για το Βουδισμό, και αυτός μου είπε ότι το σημαντικότερο για τον Βουδισμό ήταν ότι δεν ήσουν υποχρεωμένος να πι-στεύεις για να γίνεις Βουδιστής.

Ερ.: Γνωρίζετε το όνομα του Άγγλου;

Απ.: Όχι, κύριε. Δεν γνωρίζω το όνομά του.

Ερ.: Πώς έμοιαζε;

Απ.: Σαν ένας συνηθισμένος άνθρωπος.

Ερ.: Πού το ξέρετε ότι ήταν Άγγλος;

Απ.: Μου το είπε.

Ερ.: Πώς το ξέρετε ότι έλεγε την αλήθεια;

Απ.: Δεν το ξέρω με σιγουριά. Τον εμπιστεύτηκα.

56

Page 57: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Έδρα: Κύριε Darrow, συνεχίστε την εξέτασή σας.

57

Page 58: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ο Πύργος της Βαβέλ

Ερ.: Γνωρίζετε τον Πύργο της Βαβέλ, έτσι;

Απ.: Μάλιστα, κύριε.

Ερ.: Τον πύργο αυτό ξεκίνησαν να τον κτίζουν έχοντας τη φι-λοδοξία να φτάσουν μέχρι τον ουρανό, έτσι δεν είναι; Και ο Θεός είδε τι έκαναν και για τους αποτρέψει από το να φτάσουν μέχρι τον ουρανό, τους μπέρδεψε τις γλώσσες, έτσι;

Απ.: Κάπως έτσι, ναι. Δεν θα έλεγε ότι το έκανε για τους απο-τρέψει από το να φτάσουν στον ουρανό. Δεν είναι νομίζω να πιστεύει κανείς ότι ο Θεός φοβόταν ότι οι άνθρωποι θα τον απειλούσαν στον ουρανό…

Ερ.: Με αυτό τον τρόπο;

Απ.: Θεωρώ ότι ήταν κάτι σαν επίπληξη.

Ερ.: Επίπληξη που προσπάθησαν να τον φτάσουν με αυτόν τον τρόπο;

Απ.: Που έχτισαν έναν πύργο γι’ αυτό το σκοπό.

Ερ.: Και «έκοψαν» δρόμο;

Απ.: Εσείς τα λέτε αυτά, όχι εγώ.

Ερ.: Και πότε έγινε αυτό;

Απ.: Δώστε μου τη Βίβλο.

58

Page 59: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Ορίστε. Θα μας τα πείτε σαν ειδικός στη Βίβλο ή σαν επι-στήμονας;

Απ.: Το περιστατικό με τον Πύργο της Βαβέλ έγινε περίπου 100 χρόνια πριν τον Κατακλυσμό, κύριε Darrow, σύμφωνα με αυτό εδώ το χρονολόγιο. Στη μια σελίδα η χρονολογία είναι 2.218 και στην άλλη 2.247.

Ερ.: Και αυτό έγινε, λοιπόν στα 2.247;

Απ.: Κοιτάξτε, στην κορυφή της μιας σελίδας γράφει 2.218 π.Χ. και στην κορυφή της άλλης 2.247 π.Χ., ενώ τίποτα άλλο δεν διευκρινίζει πότε έγινε αυτή η εναλλαγή.

Ερ.: Ας πούμε, λοιπόν, ότι έγινε στα 2.230.

Απ.: Περίπου.

Ερ.: Ας προσθέσουμε σε αυτό 1.500…

Απ.: Όχι, 1925.

Ερ.: Σωστά, προσθέτουμε 1.925 στο 2.230 και έχουμε 4.155. Πριν λοιπόν 4.155 χρόνια, όλοι οι άνθρωποι μιλούσαν την ίδια γλώσσα;

Απ.: Μάλιστα, κύριε. Νομίζω ότι αυτό το συμπέρασμα πρέπει να βγει από αυτήν την ιστορία.

Ερ.: Όλες οι διαφορετικές γλώσσες του πλανήτη χρονολογού-νται από την εποχή του Πύργου της Βαβέλ, λοιπόν; Γνωρίζετε πόσες γλώσσες μιλιούνται σήμερα;

Απ.: Όχι. Γνωρίζω ότι η Βίβλος έχει μεταφραστεί σε 500 γλώσ-σες. Δηλαδή σε περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο.

59

Page 60: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον, αν όντως ισχύει. Γνωρίζετε πόσες γλώσσες μιλιούνται σήμερα;

Απ.: Όχι κύριε, δεν γνωρίζω. Μπορεί να υπάρχουν αρκετές δι-αφορετικές διάλεκτοι, αλλά οι κύριες γλώσσες πρέπει να είναι 500.

Ερ.: Υπάρχουν και άλλες γλώσσες, που δεν είναι κύριες;

Απ.: Μάλιστα, κύριε.

Ερ.: Αλλά δεν έχετε ιδέα πόσες είναι;

Απ.: Όχι, κύριε.

Ερ.: Πόσοι άνθρωποι μιλούν αυτές τις διάφορες γλώσσες;

Απ.: Δεν γνωρίζω, κύριε.

Ερ.: Και ισχυρίζεστε ότι όλες αυτές οι γλώσσες όλων των αν-θρώπων γεννήθηκαν πριν από μόλις 4.150 χρόνια;

Απ.: Δεν έχω υπόψη μου κάτι που να μου αποδεικνύει ότι οι γλώσσες γεννήθηκαν πριν από αυτήν την χρονολογία.

Ερ.: Τέλος πάντων, αυτό πιστεύετε, ότι οι γλώσσες των αν-θρώπων γεννήθηκαν λόγω της σύγχυσης κάτω από τον Πύργο της Βαβέλ. Έχετε μελετήσει καθόλου φιλολογία;

Απ.: Όχι, δεν έχω μελετήσει ποτέ μου φιλολογία, όχι τουλάχι-στον όπως την εννοείτε εσείς.

Ερ.: Έχετε χρησιμοποιήσει αρκετά τη γλώσσα στη ζωή σας;

Απ.: Σχεδόν σε όλη μου τη ζωή, από τότε που ήμουν ενός χρο-νού.

60

Page 61: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Και έχετε κάνει καλή χρήση της γλώσσας, και δεν έχετε προβληματιστεί καθόλου για την προέλευσή της;

Απ.: Ποτέ μου δεν μελέτησα επιστημονικά τη γλώσσα.

Ερ.: Μήπως έχετε κατά τύχη διαβάσει καθόλου τον Max Muel-er;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Τον μεγάλο Γερμανό φιλόλογο;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Κάποιο άλλο βιβλίο για αυτό το θέμα;

Απ.: Δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει ποτέ μου κάποιο βιβλίο για το ζήτημα της γλώσσας ειδικά, αλλά θυμάμαι να έχω διαβάσει κάποια αποσπάσματα ή κάποια φιλολογικά άρθρα.

61

Page 62: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Η ηλικία της γης κι οι «επιστήμονες»

Ερ.: Κύριε Bryan, μήπως μπορείτε να μου πείτε πόσων χρονών είναι η γη;

Απ.: Όχι, κύριε, δεν μπορώ.

Ερ.: Να μαντέψετε, μήπως;

Απ.: Δεν θα το τολμούσα καν. Μπορεί να πλησιάσω τις εκτι-μήσεις των επιστημόνων αλλά θα ήθελα να ήμουν σίγουρος πριν το επιχειρήσω.

Ερ.: Δεν τους εκτιμάτε και πολύ τους επιστήμονες, έτσι;

Απ.: Όχι, κύριε δεν είναι αλήθεια αυτό.

Ερ.: Υπάρχει κάποιος επιστήμονας που να τον εκτιμάτε;

Απ.: Υπάρχουν κάποιοι.

Ερ.: Ποιοι;

Απ.: Λοιπόν, θεωρώ ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιστημό-νων…

Ερ.: Δεν θέλω τέτοια απάντηση κύριε Bryan. Ποιοι ακριβώς είναι;

Απ.: Θα σας πω για παράδειγμα τον George M. Price.

Ερ.: Ποιος είναι αυτός;

62

Page 63: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Απ.: Καθηγητής Γεωλογίας σε ένα κολλέγιο.

Ερ.: Πού;

Απ.: Κάπου κοντά στο Lincoln, της Nebraska.

Ερ.: Πόσο κοντά στο Lincoln;

Απ.: Περίπου τρία ή τέσσερα μίλια μακριά. Τώρα βρίσκεται σε ένα κολλέγιο στην Καλιφόρνια.

Ερ.: Πού είναι αυτό το κολλέγιο;

Απ.: Στο Lodi.

Ερ.: Αυτό είναι μικρό κολλέγιο;

Απ.: Δεν ήξερα ότι κρίνετε έναν άνθρωπο από το μέγεθος του κολεγίου. Νόμιζα ότι τον κρίνετε από τον εαυτό του.

Ερ.: Γιατί; Νομίζετε ότι το μέγεθος του κολλεγίου δεν έχει κα-μιά σημασία;

Απ.: Μπορεί να δημιουργήσει μια προκατάληψη στα μυαλά ορισμένων.

Ερ.: Θα προσπαθούσατε να διαπιστώσετε αν οι απόψεις του συμβαδίζουν με τις δικές σας απόψεις ή προκαταλήψεις πριν εκφράσετε την εκτίμησή σας ότι πρόκειται περί ενός αξιόλογου επιστήμονα;

Απ.: Ε, ξέρετε ότι η λέξη «προκατάληψη» είναι…

Ερ.: Αν σας ενοχλεί, τότε αλλάξτε την με το «πιστεύω».

Απ.: Δεν θεωρώ ότι είμαι προκατειλημμένος υπέρ της Βίβλου παραπάνω από όσο είσαστε εσείς εναντίον της.

63

Page 64: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Αναφέρατε τον Price επειδή είναι ο μοναδικός στο κόσμο που γνωρίζετε που υπογράφει σαν γεωλόγος και πιστεύει ό, τι κι εσείς;

Απ.: Όχι, υπάρχει και ένας Wright, που σπούδασε στο Oberlin.

Ερ.: Θα φτάσω και στον κύριο Wright σε ένα λεπτό. Ποιος ε-ξέδωσε το βιβλίο του κυρίου Price;

Απ.: Δεν ξέρω να σας πω. Μπορώ όμως να σας δώσω το βιβλίο του.

Ερ.: Δεν ξέρετε; Δεν ξέρετε ότι είναι ο εκδοτικός οίκος Revell & Co του Chicago;

Απ.: Δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα.

Ερ.: Ο οποίος εκδοτικός οίκος εκδίδει και τα δικά σας βιβλία, έτσι δεν είναι;

Απ.: Μάλιστα, κύριε.

Stewart: Θα μου επιτρέψετε να κάνω μια εξαίρεση. Δεν νομίζω ότι υπάρχει συνάφεια του αντικειμένου της δίκης με το ποιος εκδίδει ένα βιβλίο.

Darrow: Ο κύριος Bryan επικαλέστηκε έναν άνθρωπο που όλοι οι επιστήμονες της χώρας θεωρούν ότι είναι τσαρλατάνος και αγύρτης και όχι γεωλόγος.

Έδρα: Ρωτήστε τον για τον άνθρωπο, αλλά όχι για το ποιος εκδίδει τα βιβλία του.

Ερ.: Γνωρίζετε τίποτα για το κολλέγιο στο οποίο αυτός βρί-σκεται αυτήν την περίοδο;

64

Page 65: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Απ.: Όχι, δεν μπορώ να σας πω τίποτα για αυτό.

Ερ.: Γνωρίζετε πότε έγραψε το βιβλίο του;

Απ.: Όχι, κύριε, αλλά είναι πρόσφατο.

Ερ.: Γνωρίζετε τίποτα για τις σπουδές του;

Απ.: Όχι, δεν γνωρίζω τίποτα.

Ερ.: Γνωρίζετε αν κανένας γεωλόγος, ο οποιοσδήποτε, θα μπο-ρούσε να τον αναγνωρίσει;

Απ.: Δεν μπορώ να το γνωρίζω αυτό.

Ερ.: Θεωρείτε ότι έχει δίκιο στις απόψεις του; Πόσων χρονών θεωρεί ότι είναι η γη;

Απ.: Δεν είμαι σίγουρος αν θα αποδεχόμουν έναν γεωλόγο για τον οποίο εγγυάστε εσείς, εάν προηγουμένως σιγούρευα ότι συμφωνούσε με τις απόψεις σας.

Ερ.: Θα τον θεωρούσατε αξιόλογο αν συμμεριζόταν τις από-ψεις σας;

Απ.: Θεωρώ ότι οι συλλογισμοί του συγκεκριμένου είναι πολύ καλοί.

Ερ.: Πόσων χρονών θεωρεί ο κύριος Price ότι είναι η γη;

Απ.: Δε διάβασα το σύγγραμμά του για να είμαι προετοιμασμέ-νος να απαντήσω σε τυχόν ερωτήσεις γι’ αυτό.

Ερ.: Τότε δεν ξέρετε ποια θεωρεί ότι είναι η ηλικία της γης;

Απ.: Αναφέρεται στα στρώματα του εδάφους, που υποτίθεται ότι υποδηλώνουν την ηλικία της και τονίζει ότι δεν είναι ο-μοιόμορφα και πανομοιότυπα και επιχειρεί να μετρήσει την

65

Page 66: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

ηλικία της γης με βάση εκείνα τα στρώματα που δεν βρίσκο-νται με τη συνηθισμένη σειρά, με αποτέλεσμα να αποδεικνύει πόσο δύσκολος είναι ο ακριβής υπολογισμός της ηλικίας της γης.

Ερ.: Κάνει κάποια εκτίμηση για την ηλικία της γης;

Απ.: Δεν δύναμαι να καταθέσω κάτι τέτοιο.

Ερ.: Δεν έχετε αποκομίσει καμία ιδέα για την ηλικία της γης από το έργο του;

Απ.: Λοιπόν, ξέρω ότι αμφισβητεί αυτό που πιστεύετε εσείς, και μάλιστα με αξιόλογες αποδείξεις, αμφισβητεί αυτό που πιστεύ-ουν και διάφοροι άλλοι σχετικά με την ηλικία της γης.

Ερ.: Εσείς από πού έχετε συλλέξει πληροφορίες για την ηλικία της γης;

Απ.: Δεν θα τολμήσω να σας δώσω οποιαδήποτε πληροφορία για την ηλικία της γης.

Ερ.: Μας είπατε και για κάποιον κύριο Wright από το Oberlin;

Απ.: Θα προτιμούσα να εξετάζω τις ηλικίες των ανθρώπων, παρά την ηλικία της γης.

Ερ.: Υπάρχουν δύο Wright από το Οberlin;

Απ.: Δεν γνωρίζω.

Ερ.: Και οι δύο γεωλόγοι. Γνωρίζετε ποιά είναι η άποψη του κυρίου Wright όσον αφορά την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη;

Απ.: Απ’ όσο γνωρίζω, αναφέρει τις εκτιμήσεις διαφόρων.

66

Page 67: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ερ.: Δεν αναφέρει και τη δικιά του άποψη;

Απ.: Νομίζω ότι την αναφέρει.

Ερ.: Η οποία είναι;

Απ.: Δεν είμαι σίγουρος.

Ερ.: Η οποία είναι;

Απ.: Είναι βασισμένη στην τελευταία Εποχή των Παγετώνων. Ότι ο άνθρωπος εμφανίστηκε μετά την τελευταία Εποχή των Παγετώνων.

Ερ.: Ισχυρίζεται ότι δεν υπήρχαν άνθρωποι στη γη πριν την τελευταία Εποχή των Παγετώνων;

Απ.: Θεωρώ ότι αμφισβητεί τα ευρήματα –όπου αυτά είναι αυ-θεντικά- αλλά προτιμώ να τον διαβάζω από το να τον επικα-λούμαι. Δεν μου αρέσει να επικαλεστώ κάτι λανθασμένα.

Ερ.: Δεν γνωρίζετε πότε ακριβώς τοποθετεί ο Wright την εμ-φάνιση του ανθρώπου;

Απ.: Δεν θα τολμήσω να σας το πω.

Ερ.: Πότε ήταν η τελευταία Εποχή των Παγετώνων;

Απ.: Ούτε αυτό μπορώ να σας το πω.

Ερ.: Δεν έχετε ιδέα για το πότε περίπου ήταν;

Απ.: Δεν θα ήθελα να πω κάτι αν δεν συμβουλευόμουν προη-γουμένως κάποια στοιχεία.

Ερ.: Δεν ήταν την εποχή του Πύργου της Βαβέλ;

67

Page 68: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Δεν μπορώ να πω με σιγουριά κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι ή-ταν πριν την εποχή που αναφέραμε εδώ, και ότι ο συγγραφέας την αναφέρει σαν μια πιθανή εποχή εμφάνισης του ανθρώπου και όχι απόλυτα την πραγματική.

Ερ.: Έχετε καθόλου ιδέα πόσο παλιά ήταν η τελευταία Εποχή των Παγετώνων;

Απ.: Όχι, κύριε.

Ερ.: Γνωρίζετε αν συνέβη πριν 6.000 χρόνια;

Απ.: Νομίζω ότι συνέβη πολύ πριν τα 6.000 χρόνια.

Ερ.: Έχετε καθόλου ιδέα για το πόσων χρονών είναι η γη;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Το βιβλίο που καταχωρίσατε σαν αποδεικτικό στοιχείο δεν το λέει αυτό;

Απ.: Δεν νομίζω να το λέει, κύριε Darrow.

Ερ.: Για να δούμε τι γράφει. Είναι αυτό που κρατώ στα χέρια μου;

Απ.: Μάλιστα, αυτό είναι.

Ερ.: Δεν λέει 4.004 π.Χ.;

Απ.: Αυτοί είναι οι υπολογισμοί του Επισκόπου Usher.

Ερ.: Και βρίσκονται στο αντίτυπο της Βίβλου που καταχωρί-σατε σαν αποδεικτικό στοιχείο.

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Καθώς και σε άλλων ειδών Βίβλους;

68

Page 69: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Απ.: Μάλιστα, κύριε.

Ερ.: Βρίσκονται και στις Βίβλους που κυκλοφορούν εδώ, στο Tennessee;

Απ.: Δεν το γνωρίζω.

Ερ.: Και στην έκδοση του Scofield;

Απ.: Ούτε αυτό το γνωρίζω.

Ερ.: Αυτούς τους υπολογισμούς, τους έχετε δει και πουθενά αλλού;

Απ.: Νομίζω ότι χρησιμοποιούνται ευρέως, σαν χρονολόγιο.

Ερ.: Αυτό επισημαίνεται στη Βίβλο που έχετε θέσει υπ’ όψη των ενόρκων;

Απ.: Θα έπρεπε να ρωτήσετε αυτούς που την καταχώρισαν σαν αποδεικτικό στοιχείο.

Ερ.: Έχετε καιρό να εξασκήσετε το δικηγορικό επάγγελμα, ο-πότε σας ξαναρωτάω αν αυτό το αντίτυπο της Βίβλου είναι αυτό που καταχωρίσατε σαν αποδεικτικό στοιχείο. Αυτές εδώ δεν είναι οι σημειώσεις σας;

Απ.: Ναι, νομίζω ότι αυτό είναι το αντίτυπο.

Darrow: Υπάρχει καμιά αμφιβολία γι’ αυτό, κύριοι;

Gen. Steart: Αυτό είναι.

Ερ.: Ισχυρίζεστε, λοιπόν, ότι η γη είναι μόνο 4.000 χρονών;

Απ.: Ω, όχι. Πιστεύω ότι είναι πολύ μεγαλύτερη.

Ερ.: Πόσο;

69

Page 70: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Δεν γνωρίζω.

Ερ.: Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο το λέει και η Βίβλος;

Απ.: Όχι, δεν νομίζω η ίδια η Βίβλος να λέει κάτι τέτοιο για την ηλικία της γης.

Ερ.: Πιστεύετε ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε σε 6 ημέρες;

Απ.: Όχι σε 6 24ωρα.

Ερ.: Αυτό δεν λέει η Βίβλος;

Απ.: Όχι, κύριε.

70

Page 71: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Ξεκαθαρίσματα

Stewart: Θα ήθελα να προβάλλω ξανά ένσταση. Ποιος είναι ο σκοπός αυτής της εξέτασης;

Bryan: Ο σκοπός της είναι να γελοιοποιήσει οποιονδήποτε πι-στεύει στη Βίβλο και εγώ είμαι πρόθυμος να αποδείξω στον κόσμο ότι γνωρίζω πολύ καλά τους σκοπούς αυτών των κυρί-ων να γελοιοποιήσουν όλους τους Χριστιανούς που πιστεύουν στη Βίβλο.

Darrow: Ο σκοπός μας είναι να αποτρέψουμε τον έλεγχο της εκπαίδευσης των Ηνωμένων Πολιτειών από ένα μάτσο άσχε-των και φανατικών. Τον ξέρετε πολύ καλά το σκοπό μας.

Bryan: Είμαι ευτυχής που σας ανάγκασα να προβείτε σε αυτή τη δήλωση. Θα ήθελα να τους δει ο κόσμος να ομολογούν ότι ο σκοπός τους είναι άλλος από αυτόν που δήλωσαν όταν κα-τέφτασαν εδώ για να αναλάβουν την υπεράσπιση του κατηγο-ρουμένου. Απεδείχθη ότι ο σκοπός τους είναι να αποδείξουν ότι η Βίβλος δεν λέει την αλήθεια.

Malone: Ο κύριος Bryan είναι αγχωμένος να καταγραφούν στοιχεία στα πρακτικά για να ισχυριστεί ότι οι έγγραφες δια-βεβαιώσεις μας είναι ψευδείς.

71

Page 72: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Bryan: Δεν προσπαθώ να καταγράψω τίποτα τέτοιο στα πρα-κτικά. Απλά προσπαθώ να προστατέψω το Λόγο του Θεού α-πέναντι στους μεγαλύτερους άθεους ή αγνωστικιστές των Η-νωμένων Πολιτειών. (Εκτεταμένο χειροκρότημα από το ακρο-ατήριο) Θα ήθελα ο Τύπος να καταγράψει ότι δεν φοβήθηκα να σταθώ απέναντί του και να τον αφήνω να κάνει ό, τι χειρό-τερο μπορεί. Θέλω να το μάθει καλά αυτό ο κόσμος. (Εκτετα-μένο χειροκρότημα από το ακροατήριο)

Darrow: Πόσο θα ήθελα μια φωτογραφία όλων αυτών των κλακαδόρων!

Stewart: Δεν αμφιβάλλω ότι ο κύριος Bryan είναι απόλυτα ικα-νός να προστατέψει τον εαυτό του, αλλά αυτή η εξέταση δεν είναι σύννομη και δεν έχει καμία αξία. Κύριε Πρόεδρε, πραγ-ματικά το ζητάω και ζητώ από Εσάς, στο όνομα της νομιμότη-τας, να σταματήσετε αυτήν την εξέταση και να τη σταματήσε-τε αμέσως.

Hays: Συμμερίζομαι τις ανησυχίες του Στρατηγού, κύριε Πρόε-δρε, αλλά ο κύριος Bryan επιλέχθηκε σαν μάρτυρας επειδή εί-ναι μελετητής της Βίβλου και προφανώς κατανοεί τη σημασία της. Είναι ένας από τους πιο έγκριτους μελετητές της στις Η-νωμένες Πολιτείες και εμείς ευελπιστούμε να αποδείξουμε στον κύριο Bryan, που είναι μελετητής της Βίβλου ποια η σχέ-ση της με την θεωρία της Εξέλιξης. Ο κύριος Bryan έχει ήδη καταθέσει ότι ο κόσμος δεν είναι μόνο 6.000 χρονών. Αυτή του η δήλωση μας εξυπηρετεί πάρα πολύ, μιας και στα αποδεικτικά

72

Page 73: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

στοιχεία της δίκης η Βίβλος ισχυρίζεται ότι ο κόσμος δημιουρ-γήθηκε το 4.0004 π.Χ.

Bryan: Νομίζετε ότι αυτό το λέει η Βίβλος;

Hays: Αυτή που έχετε καταχωρίσει σαν αποδεικτικό στοιχείο το λέει.

Bryan: Δεν συμφωνώ καθόλου.

Hays: Γνωρίζετε ότι αυτή η χρονολογία προέκυψε από την πρόσθεση των ηλικιών όλων των ατόμων που αναφέρονται στη Βίβλο. Τώρα λοιπόν, αφήστε μας να αποδείξουμε, με τη βοήθεια ενός μελετητή της Βίβλου, ότι αυτά που αναφέρονται στη Βίβλο δεν πρέπει να τα πιστεύουμε αυτολεξεί, αλλά ότι ο καθένας μπορεί να τα ερμηνεύει όπως θέλει.

Stewart: Την ερμηνεία θα την κάνει το Δικαστήριο.

Hays: Όμως το Δικαστήριο δικαιούται να λάβει υπ’ όψη του την ερμηνεία που δίνει στη Βίβλο ένας διακεκριμένος μελετη-τής της.

Stewart: Αυτή η τακτική σας είναι καθαρά δημαγωγική.

Darrow: Κάθε άλλο. Ο κύριος Bryan προσπαθεί να δημαγωγεί.

Stewart: Ξέρετε πολύ καλά ότι εσείς το κάνετε αυτό.

Darrow: Ναι, καλά.

Malone: Ο κύριος Bryan δε χρειάζεται υποστήριξη από κανέ-ναν.

73

Page 74: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Stewart: Και βέβαια όχι. Αλλά κάνω αυτό που θεωρώ ότι είναι το καθήκον μου και δεν χρειάζομαι τις συμβουλές σας, κύριε. (Χειροκροτήματα από το ακροατήριο)

Έδρα: Αν αυτή η κατάθεση γινόταν ενώπιον των ενόρκων, θα εθεωρείτο αβάσιμη και άσχετη. Όπως είναι φυσικό, λοιπόν, από αυτή τη διαδικασία αποκλείστηκαν οι ένορκοι, επειδή δεν πρόκειται για μια εξέταση σχετική με το καθαυτό αντικείμενο της δίκης όπως οι υπόλοιπες ένορκες καταθέσεις.

Hicks: Κύριε πρόεδρε, ζητώ για λίγο το λόγο. Είναι στη διακρι-τική ευχέρεια του Δικαστηρίου Σας ο χρόνος τον οποίο παρα-χωρείτε για τη διεξαγωγή αυτής της εξέτασης, που θα αξιοποι-ηθεί μόνο σε τυχόν διαδικασία ενώπιον ανωτέρου δικαστηρίου. Βέβαια, εμείς, ως φορολογούμενοι πολίτες αυτής της χώρας, θεωρούμε ότι αυτή η διαδικασία έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια.

Έδρα: Το ότι είσαστε φορολογούμενοι πολίτες δεν επηρεάζει ιδιαίτερα την κρίση μου, ειδικά από τη στιγμή που απομένουν μόνο 20 λεπτά για την ολοκλήρωση της συζήτησης.

Darrow: Θα είχα ολοκληρώσει την εξέταση μέσα σε μισή ώρα, κύριε Πρόεδρε, αν ο κύριος Bryan απαντούσε στις ερωτήσεις μου.

Stewart: Αφού θέλουν να αντικαταστήσουν με ένορκες κατα-θέσεις αυτά που ορκίστηκαν ενώπιόν Σας οι μάρτυρες, γιατί να μην τους αφήσουμε να πάρουν μια ακόμα ένορκη κατάθεση από τον κύριο Bryan;

74

Page 75: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Bryan: Θεός φυλάξοι!

Malone: Θα ήθελα να κάνω μια πρόταση…

Stewart: Δεν έχουν καμία αξία αυτά που επιχειρούν, κύριε Πρόεδρε, έστω κι αν επιδιώκουν να τα χρησιμοποιήσουν ενώ-πιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου.

Hays: Δεν θα έχει αξία, αν καταφέρουμε να αποδείξουμε ότι ο κύριος Bryan, ένας μελετητής της Βίβλου, αποδέχεται το ότι δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψη ό, τι γράφει η Βίβλος σαν απόλυτη αλήθεια;

Stewart: Η Βίβλος μιλά από μόνη της.

Hays: Θέλετε να πείτε ότι η Βίβλος από μόνη της λέει τι είναι παραβολές και τι αλήθεια; Αυτό εννοείτε;

Stewart: Έχουμε εγκαταλείψει από ώρα τα προβλεπόμενα από τις διαδικασίες. Εδώ έχουμε μια φιλονικία ανάμεσα στον κύριο Darrow και τον μάρτυρά του. Προβαίνει σε τόσες δηλώσεις, που είναι αναγκασμένος να υπερασπίζεται τον εαυτό του.

Darrow: Δεν κάνω τίποτα τέτοιο.

Stewart: Αυτή η διαδικασία θα ήθελα να αποκλειστεί από τα πρακτικά, όντας άσχετη με την υπόθεση.

Έδρα: Φυσικά. Δεν έχει καμία σχέση, γι’ αυτό και δεν αναπτύσ-σεται ενώπιον των ενόρκων.

Stewart: Πραγματικά, δεν θα είχε καμία αξία αν γινόταν ενώ-πιον των ενόρκων.

Έδρα: Τελειώνετε, κύριε Darrow;

75

Page 76: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Darrow: Θα ήθελα να κάνω μερικές ακόμα ερωτήσεις, σχετικά με τη Δημιουργία.

Έδρα: Κατάλαβα. Θα διακόψουμε όταν ολοκληρώσετε την εξέ-ταση του κυρίου Bryan. Να είστε εξαιρετικά σύντομος.

Darrow: Φυσικά. Θα προσπαθήσω να γίνω απόλυτα κατανοη-τός. Συμφωνώ ότι είναι μια κατάθεση που δεν προβλέπεται να γίνει ενώπιον των ενόρκων. Ο μόνος λόγος που την ζήτησα είναι γιατί θα μπορώ να την αξιοποιήσω στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, δείχνοντας πώς θα έπρεπε να είναι πραγματικά οι μαρτυρικές καταθέσεις.

Bryan: Ο λόγος για τον οποίο απαντώ δεν είναι για να βοηθή-σω την υπεράσπιση στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Απαντώ για να εμποδίσω αυτούς τους κύριους να ισχυριστούν ότι φο-βήθηκα να αντιπαρατεθώ μαζί τους. Τους αφήνω να με εξετά-σουν επειδή θέλω όλοι οι Χριστιανοί του κόσμου να μάθουν ότι κανένας άθεος, άπιστος ή αγνωστικιστής δεν πρόκειται να αμφισβητήσει την πίστη μου στο Θεό και να μείνει αναπάντη-τος.

Darrow: Θα ήθελα αυτή η τοποθέτηση του μάρτυρα να εξαιρε-θεί από τα πρακτικά. Μπορεί να είναι αρκετά δημοφιλής σε αυτά τα μέρη, εδώ κάτω, αλλά δεν χρειάζεται να ξέρω για ποιο λόγο μου απαντάει.

Έδρα: Μάλιστα.

Bryan: Αν δεν είχα τόσο σπουδαίο λόγο, δεν θα απαντούσα τις ερωτήσεις σας.

76

Page 77: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Hays: Δεν εξετάζουμε τον κύριο Bryan ευελπιστώντας ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο θα αποφασίσει αν η εξέταση αυτή πραγματοποιήθηκε καλώς. Ο λόγος που το κάνουμε αυτό είναι γιατί ο νόμος σας αναφέρει γενικά τη Βίβλο. Δεν υποχρεώνει την κυριολεκτική της ερμηνεία. Αν ο κύριος Bryan, ο οποίος είναι μελετητής της Βίβλου, καταθέσει ότι η Βίβλος δεν πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη κατά κυριολεξία, ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να κρίνει πώς κατανοεί την Βίβλο από μόνος του, αν το καταθέσει αυτό, τότε φυσικά, θα πρέπει να το ανακοινώσετε και στους ενόρκους. Δεν δεσμευόμαστε από μια κατά λέξη ερ-μηνεία τα Βίβλου. Αν έγινα κατανοητός από την κατηγορούσα αρχή, ολοκλήρωσα την παρέμβασή μου.

Stewart: Παραδέχομαι ότι ορισμένες φορές μου είναι δύσκολο να σας κατανοήσω, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν φταίω κι εγώ γι’ αυτό.

Hays: Σας καταλαβαίνω.

Stewart: Δεν νομίζω ότι μπορούν να συμπεριληφθούν σαν στοιχείο για τις ανάγκες του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου οι ισχυρισμοί της υπεράσπισης. Η συγκεκριμένη έκδοση της Βί-βλου, όπως έχετε πει κι εσείς κύριε Πρόεδρε...

Έδρα: Δεν έχω πει τίποτα.

Stewart: Η εξοχότητά Σας έθεσε υπ’ όψη των ενόρκων αυτή τη συγκεκριμένη έκδοση.

Έδρα: Κάνετε λάθος, κύριε. Δεν έκανα τίποτα τέτοιο.

77

Page 78: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Gen. Stewrt: Κύριε Πρόεδρε, αυτήν εδώ τη Βίβλο δώσατε στους ενόρκους για να λάβουν υπ’ όψη τους.

Έδρα: Τυγχάνει να έχω στα χέρια μου μια Βίβλο, τη συγκεκρι-μένη έκδοση. Όμως υπ’ όψη των ενόρκων θέτω την Βίβλο που χρησιμοποιείται γενικά στο Tennessee, εκείνο το βιβλίο το ο-ποίο όλοι ανεξαιρέτως στο Tennessee κατανοούν ως τη Βίβλο. Δεν θεωρώ σκόπιμο να υποδείξουμε μια συγκεκριμένη έκδοση στους ενόρκους.

Stewart: Μα, και βέβαια. Αυτό ζητούμε από την Εξοχότητά Σας. Όσον αφορά την εξέταση ή ανάκριση του κυρίου Bryan, ο κύριος Bryan εκκλήθη να καταθέσει όντας συνήγορος της κα-τηγορούσας αρχής σε αυτήν την υπόθεση. Του απεύθυναν πά-νω από χίλιες ερωτήσεις, άσχετες με την υπόθεση, με αποτέλε-σμα να καταλήξουμε σε μια λογομαχία, η συνέχεια της οποίας δεν μπορεί να αποφευχθεί, όποιες κι αν είναι οι επόμενες ερω-τήσεις. Κύριε Πρόεδρε, ενώπιόν Σας καταθέτω αίτημα να μην καταγραφεί τίποτα από αυτά, από τη στιγμή που δεν είναι νό-μιμο. Ο κύριος Bryan είναι πρόθυμος να καταθέσει και μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Το δέχομαι αυτό, αλλά παρα-καλώ το Δικαστήριό Σας να διατάξει την λήξη αυτής της δια-δικασίας.

Hays: Μπορώ να ρωτήσω κάτι; Αν ο ισχυρισμός σας είναι σω-στός ότι ο νόμος δεν είναι σίγουρο ότι επιβάλλει την κυριολε-κτική ερμηνεία της Βίβλου, λέξη προς λέξη, αυτό δεν είναι ε-παρκές αποδεικτικό στοιχείο;

78

Page 79: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Stewart: Γιατί δεν αποδείξατε αυτά που θέλατε με τους επιστή-μονές σας;

Darrow: Έχουμε καλέσει τον πιο διακεκριμένο ειδικό για τη Βίβλο. Κι εσείς το επιβεβαιώνετε αυτό.

Gen. McKenzie: Θεωρείτε ότι αυτό είναι επαρκές στοιχείο ε-νώπιον των ενόρκων;

Darrow: Νομίζω πως ναι.

Έδρα: Δεν είναι επαρκές στοιχείο για τους ενόρκους.

Gen. McKenzie: Ούτε ενώπιον δευτεροβάθμιου δικαστηρίου είναι επαρκές. Αυτοί οι κύριοι πιο εύκολα θα μπορέσουν να πιάσουν έναν κροταλία με τα χέρια τους, παρά να περάσουν την κατάθεση του κυρίου Bryan στα πρακτικά.

Darrow, Hays και Malone (ταυτόχρονα): Θα τα περάσουμε, θα τα περάσουμε. Να καταγραφεί η κάθε λέξη.

Bryan: Κύριε Πρόεδρε, δεν έχουν ρωτήσει ούτε μία νομότυπη ερώτηση. Ο μόνος λόγος που ρωτάνε για το Σκοπό του Θεού, για τον Ιωνά και ούτω καθεξής, είναι για να έχουν μια ακόμα ευκαιρία αυτοί οι αγνωστικιστές να αμφισβητήσουν την εμπι-στοσύνη ενός πιστού στο Λόγο του Θεού. Εγώ απάντησα στις ερωτήσεις του για να του βουλώσω το στόμα. Για να μην μπο-ρεί να βρει αύριο τους άθεους φίλους του και τους πει ότι εγώ αδυνατούσα να απαντήσω στις ερωτήσεις του. Αυτός είναι ο μοναδικός λόγος που απάντησα.

79

Page 80: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Malone: Κύριε Πρόεδρε, γι’ αυτό ακριβώς το θέμα: Θα ήθελα να πω ότι θα μπορούσα να ρωτούσα κι εγώ –και θεωρώ τον εαυτό μου το ίδιο καλό Χριστιανό όσο κι ο κύριος Bryan- τις ερωτήσεις που του απηύθυνε ο κύριος Darrow, επειδή ο σκο-πός μας είναι να αποδείξουμε ότι η Βίβλος δεν πρέπει να ερμη-νεύεται κατά λέξη. Ή ότι δεν γίνεται να χτίσουμε ένα στέρεο κατασκεύασμα πάνω στα αποσπάσματα στα οποία επικεντρώ-θηκαν οι ερωτήσεις του κυρίου Darrow. Θα ήθελα να μην επα-ναλάβουν οι συνήγοροι της κατηγορούσας αρχής και ο κύριος Bryan τις κατηγορίες ότι η υπεράσπιση συμμερίζεται τις θρη-σκευτικές απόψεις του κυρίου Darrow ή την ανυπαρξία αυτών. Είμεθα εδώ ως δικηγόροι, με το δικαίωμα να διατυπώνουμε τις απόψεις μας. Έχω τα ίδια δικαιώματα σαν Χριστιανός που έχει και ο κύριος Bryan, και δεν έχω καμία διάθεση να δυναμιτιστεί αυτή η δίκη από τον αγνωστικισμό του κυρίου Darrow ή από την υπερβολική θρησκοληψία του κυρίου Bryan (Μακρύ χει-ροκρότημα από το ακροατήριο).

Έδρα: Θα επιτρέψω να απαντηθούν οι ερωτήσεις ως έχουν.

80

Page 81: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Αδάμ και Εύα, μέρα και νύχτα …

Darrow: Κύριε Bryan, πιστεύετε ότι η Εύα ήταν η πρώτη γυ-ναίκα στον κόσμο;

Bryan: Μάλιστα.

Ερ.: Πιστεύετε ότι όντως δημιουργήθηκε από το πλευρό του Αδάμ;

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Ανακαλύψατε τελικά πού βρήκε ο Κάιν τη σύζυγό του;

Απ.: Όχι, κύριε. Αυτό το κυνήγι το αφήνω στους αγνωστικι-στές.

Ερ.: Δεν την εντοπίσατε ποτέ;

Απ.: Ποτέ μου δεν προσπάθησα να την βρω.

Ερ.: Δεν προσπαθήσατε ποτέ να την βρείτε;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Η Βίβλος λέει ότι τη βρήκε, έτσι; Υπήρχαν και άλλοι άν-θρωποι στη γη εκείνη την περίοδο;

Απ.: Δεν μπορώ να γνωρίζω.

Ερ.: Δεν μπορείτε να γνωρίζετε. Δεν σας απασχόλησε ποτέ αυ-τό το ζήτημα;

81

Page 82: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Απ.: Ποτέ.

Ερ.: Χωρίς να είναι καταγεγραμμένοι άλλοι άνθρωποι, ο Κάιν βρήκε σύζυγο.

Απ.: Αυτό λέει η Βίβλος.

Ερ.: Από πού ήρθε αυτή η γυναίκα δεν το ξέρετε. Πολύ καλά. Οι φράσεις «και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί, ημέρα μία» και «και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί, ημέρα δευτέρα» σας λένε τίποτα;

Απ.: Δεν πιστεύω ότι αναφέρεται κυριολεκτικά σε εικοσιτε-τράωρα.

Ερ.: Όχι;

Απ.: Όχι.

Ερ.: Σε τι νομίζετε ότι αναφέρεται;

Απ.: Δεν μπορώ να το ερμηνεύσω. Αν δείτε στο δεύτερο κεφά-λαιο –δώστε μου σας παρακαλώ το βιβλίο- η τέταρτη στροφή του δευτέρου κεφαλαίου λέει: «Αύτη η βίβλος βίβλος γενέσεως ουρανού και γης, ότε εγένετο. Ή ημέρα εποίησε Κύριος ο Θεός τον ουρανόν και την γην». Η λέξη «μέρα» σε αυτό το κεφάλαιο χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει μια μεγαλύτερη περίοδο χρόνου. Δεν βρίσκω το λόγο να ερμηνεύουμε τις λέξεις «εσπέ-ρα και πρωί» σαν ένα εικοσιτετράωρο, «ή ημέρα εποίησε Κύρι-ος ο Θεός τον ουρανόν και την γην».

Ερ.: Επομένως, όταν η Βίβλος λέει για παράδειγμα «και εκάλε-σεν ο Θεός το στερέωμα ουρανόν. και εγένετο εσπέρα και εγέ-

82

Page 83: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

νετο πρωί, ημέρα δευτέρα» δεν αναφέρεται κατ’ ανάγκη σε ένα πραγματικό εικοσιτετράωρο;

Απ.: Ακριβώς.

Ερ.: Αυτό είναι η δικιά σας πεποίθηση ή η πραγματικότητα;

Απ.: Γνωρίζω αρκετούς που πιστεύουν ότι είναι η πραγματικό-τητα.

Ερ.: Εσείς τι πιστεύετε;

Απ.: Δεν νομίζω ότι αναφέρεται σε πραγματικό εικοσιτετράω-ρο.

Ερ.: Δεν νομίζετε ότι αναφέρεται σε πραγματικό εικοσιτετρά-ωρο;

Απ.: Αυτή είναι η άποψή μου. Βέβαια, δεν θεωρώ ότι η δικιά μου άποψη είναι πιο σωστή από αυτών που πιστεύουν κάτι δι-αφορετικό γι’ αυτό το ζήτημα.

Ερ.: Όχι;

Απ.: Όχι. Αλλά θεωρώ ότι είναι πολύ εύκολο για τον Θεό να δημιούργησε τη γη κυριολεκτικά σε έξι ημέρες ή έξι εκατομμύ-ρια χρόνια ή εξακόσια εκατομμύρια χρόνια. Δεν θεωρώ σπου-δαίο το να πιστέψω το ένα ή το άλλο.

Ερ.: Δηλαδή πιστεύετε ότι μπορεί να αναφέρεται και σε κυριο-λεκτικές ημέρες;

Απ.: Η εντύπωσή μου είναι ότι αναφέρεται σε μακρύτερες χρο-νικές περιόδους, αλλά δεν τολμούσα να αντιπαρατεθώ με κά-ποιον που θεωρεί ότι επρόκειτο για πραγματικές ημέρες.

83

Page 84: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Έχετε καμιά ιδέα για το πόσο μεγάλες ήσαν αυτές οι περί-οδοι;

Απ.: Όχι, καμία ιδέα.

Ερ.: Πιστεύετε ότι ο ήλιος δημιουργήθηκε την τέταρτη ημέρα;

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Και ήταν δυνατόν να υπάρχει ημέρα και νύχτα χωρίς τον ήλιο;

Απ.: Επαναλαμβάνω ότι ενδεχομένως πρόκειται για χρονική περίοδο.

Ερ.: Δηλαδή πιστεύετε ότι για τέσσερις περιόδους είχαν εναλ-λαγή ημέρας και νύχτας χωρίς ήλιο;

Απ.: Πιστεύω στην Δημιουργία έτσι όπως έχει καταγραφεί, και αν δεν είμαι ικανός να την ερμηνεύσω, τότε την πιστεύω ως έχει. Αν θέλετε, ερμηνέψτε την εσείς.

Ερ.: Κύριε Bryan, αυτό που θέλω να ξέρω είναι αν πραγματικά πιστεύετε ότι ο ήλιος δημιουργήθηκε την τέταρτη ημέρα.

Απ.: Πιστεύω ό, τι είναι γραμμένο.

Ερ.: Πιστεύετε ότι ο ήλιος δημιουργήθηκε την τέταρτη ημέρα;

Απ.: Διαβάστε το.

Ερ.: Συγγνώμη, νόμιζα ότι τόσες φορές που θα το έχετε διαβά-σει, θα το ξέρατε απ’ έξω. Θα το διαβάσω, όμως, έτσι κι αλλιώς: «Και είπεν ο Θεός. γενηθήτωσαν φωστήρες εν τω στερεώματι του ουρανού εις φαύσιν επί της γης, του διαχωρίζειν ανά μέσον της ημέρας και ανά μέσον της νυκτός. και έστωσαν εις σημεία

84

Page 85: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

και εις καιρούς και εις ημέρας και εις ενιαυτούς. και έστωσαν εις φαύσιν εν τω στερεώματι του ουρανού, ώστε φαίνειν επί της γης. και εγένετο ούτως. και εποίησεν ο Θεός τους δύο φω-στήρας τους μεγάλους, τον φωστήρα τον μέγαν εις αρχάς της ημέρας και τον φωστήρα τον ελάσσω εις αρχάς της νυκτός, και τους αστέρας. και έθετο αυτούς ο Θεός εν τω στερεώματι του ουρανού, ώστε φαίνειν επί της γης και άρχειν της ημέρας και της νυκτός και διαχωρίζειν ανά μέσον του φωτός και ανά μέ-σον του σκότους. και είδεν ο Θεός, ότι καλόν. και εγένετο ε-σπέρα και εγένετο πρωί, ημέρα τετάρτη.» Πιστεύετε ότι –είτε μιλάμε κυριολεκτικά για μέρα είτε για χρονική περίοδο- ότι ο ήλιος και το φεγγάρι δημιουργήθηκαν την τέταρτη ημέρα;

Απ.: Πιστεύω ότι φτιάχτηκαν με τη σειρά που είναι καταγε-γραμμένη, και μάλιστα στην διαμάχη μεταξύ Gladstone και Huxley, θα έλεγα ότι…

Ερ.: Δεν μπορείτε να μου απαντήσετε απλά στην ερώτησή μου;

Απ.: … μάλλον συμφωνώ με τον Gladstone.

Ερ.: Δεν με ενδιαφέρει ο Gladstone.

Απ.: Τότε, θα συμφωνήσω με όποιον μου υποδείξετε εσείς.

Ερ.: Μπορείτε να απαντήσετε στην ερώτησή μου;

Απ.: Απάντησα. Πιστεύω ότι φτιάχτηκε την τέταρτη ημέρα. Την τέταρτη ημέρα.

Ερ.: Και υπήρχε εναλλαγή μέρας και νύχτας για τις τρεις προη-γούμενες ημέρες ή χρονικές περιόδους. Πολύ καλά. Τώρα, αν

85

Page 86: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

τις θεωρείτε περιόδους, θα μπορούσαν να είχαν πολύ μακριά διάρκεια, έτσι;

Απ.: Ακριβώς.

Ερ.: Δηλαδή η Δημιουργία να διαρκούσε αρκετό χρονικό διά-στημα.

Απ.: Μπορεί να διήρκεσε και εκατομμύρια χρόνια.

Ερ.: Μάλιστα. Πολύ καλά. Πιστεύετε την ιστορία του Πειρα-σμού της Εύας από τον Όφι;

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Πιστεύετε ότι αφότου η Εύα έφαγε το μήλο, ή το έδωσε στον Αδάμ ή έγινε ό, τι έγινε τέλος πάντων, πιστεύετε ότι ο Θεός καταράστηκε την Εύα και διακήρυξε ότι έκτοτε όλες οι γυναίκες θα υποφέρουν από πόνους κατά τη γέννα;

Απ.: Πιστεύω ότι ακριβώς λέει εκεί μέσα, και το περιστατικό αυτό θεωρό ότι…

Ερ.: Αυτό λέει έτσι;

Απ.: Μάλιστα.

Ερ.: Και εξ’ αιτίας αυτού του περιστατικού κάθε γυναίκα, κάθε γυναίκα που γεννάει, που πρέπει να αναπαραχθεί για να διατη-ρηθεί το ανθρώπινο είδος πρέπει να πονάει; Εξ’ αιτίας του Πει-ρασμού της Εύας και του Αδάμ στον Κήπο της Εδέμ;

Απ.: Πιστεύω ακριβώς ό, τι λέει η Βίβλος. Προτιμώ να το α-κούσω από την ίδια τη Βίβλο, γιατί δεν μου αρέσει καθόλου ο

86

Page 87: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

τρόπος που το αφηγείστε εσείς. Διαβάστε την Βίβλο και θα απαντήσω.

Ερ.: Πολύ καλά, θα το κάνω. «και έχθραν θήσω ανά μέσον σου και ανά μέσον της γυναικὸς…» εδώ απευθύνεται στον όφι, έ-τσι;

Απ.: Ναι, στον όφι.

Ερ.: «…και ανά μέσον του σπέρματός σου και ανά μέσον του σπέρματος αυτής. αυτός σου τηρήσει κεφαλήν, και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν. και τη γυναικὶ είπε. πληθύνων πληθυνώ τας λύπας σου και τον στεναγμόν σου. εν λύπαις τέξῃ τέκνα, και προς τον άνδρα σου η αποστροφή σου, και αυτός σου κυριεύ-σει.» Έτσι δεν τα λέει;

Απ.: Τα αποδέχομαι ως έχουν.

Ερ.: Και πιστεύετε ότι αυτό συνέβη επειδή η Εύα δελέασε τον Αδάμ να φάει από τον καρπό;

Απ.: Ακριβώς ό, τι λέει.

Ερ.: Και πιστεύεται ότι αυτός είναι ο λόγος που ο Θεός διέταξε τον όφι να σέρνεται με την κοιλιά του, αφότου αυτός πείραξε την Εύα;

Απ.: Πιστεύω στην Βίβλο ως έχει και δεν σας επιτρέπω να δια-στρεβλώνετε με τα λόγια σας το Λόγο του Παντοδύναμου. Διαβάστε τη Βίβλο, κάντε μου ερωτήσεις και εγώ θα σας απα-ντήσω. Δεν θα απαντήσω σε ερωτήσεις που κάνετε από το μυαλό σας.

87

Page 88: Η Δίκη των Πιθήκων

C. Darrow εναντίον W. J. Bryan

Ερ.: Θα σας διαβάσω, λοιπόν, το σχετικό απόσπασμα: «και είπε Κύριος ο Θεός τω όφει. ότι εποίησας τούτο, επικατάρατος συ από πάντων των κτηνών και από πάντων των θηρίων των επί της γης. επί τω στήθει σου και τη κοιλία πορεύσῃ και γην φαγή πάσας τας ημέρας της ζωής σου.»

Απ.: Το πιστεύω και αυτό.

Ερ.: Έχετε ιδέα για το πώς κινείτο το φίδι πριν από αυτό το πε-ριστατικό;

Απ.: Όχι, κύριε.

Ερ.: Γνωρίζετε αν περπατούσε στην ουρά του ή όχι;

Απ.: Όχι κύριε. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίζω κάτι τέτοιο. (Γέ-λια στο ακροατήριο)

Ερ.: Τώρα, πάμε το σύννεφο που εμφανίστηκε στον ουρανό μετά τον Κατακλυσμό και το ουράνιο τόξο. Το πιστεύετε και αυτό;

Απ.: Διαβάστε το.

Ερ.: Εντάξει, κύριε Bryan, θα σας το διαβάσω και αυτό.

Bryan: Κύριε Πρόεδρε, θεωρώ ότι μπορώ να συντομεύσω την εξέταση. Ο μοναδικός σκοπός του κυρίου Darrow είναι να γε-λοιοποιήσει τη Βίβλο, αλλά εγώ θα απαντήσω στην ερώτησή του. Θα απαντήσω με μιας σε όλες του τις ερωτήσεις, χωρίς να προβάλλω καμιά αντίρρηση. Γιατί θέλω ο κόσμος να μάθει ότι αυτός εδώ ο άνθρωπος, που δεν πιστεύει στο Θεό, χρησιμοποι-εί το Δικαστήριο του Tennessee…

88

Page 89: Η Δίκη των Πιθήκων

Η ΔΙΚΗ ΤΩΝ ΠΙΘΗΚΩΝ

Darrow: Ένσταση.

Bryan: … για να το γελοιοποιήσει, και εγώ θα του αντισταθώ, όσο χρόνο και να χρειαστεί!

Darrow: Ενίσταμαι στην τελευταία σας δήλωση. Σας απαλλάσ-σω από μάρτυρα, λόγω των ηλίθιων ιδεών σας, τις οποίες δεν συμμερίζεται ούτε ένας νοήμων χριστιανός στον κόσμο.

Έδρα: Η δίκη διακόπτεται για τις 9 η ώρα αύριο το πρωί.

89

Page 90: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 91: Η Δίκη των Πιθήκων
Page 92: Η Δίκη των Πιθήκων