تهیه و تدوین :

شجاعی

دبیر علوم اجتماعی

قم 3ناحیه

92- 93سال تحصیلی

بخش او&ل درس اول :

برای آموختن جغرافیا از چه وسایلی استفاده می کنیم ؟

درس دوم :چگونه از نقشه استفاده کنیم ؟

درس سوم :آیا وسایل دیگری برای آموختن جغرافیا وجود

دارد ؟

برای آموختن جغرافیا از چه وسایلی استفاده می کنیم ؟

درس اول

اساسی ترین وسایل مطالعه در جغرافیا

الف ( کره جغرافیایی

ویژگی ها ی کره ی جغرافیایی مزیت :

تقریبا شکل واقعی کره ی زمین را به نمایش می گذارد ا-شکال :

به دلیل کوچک بودن نمی توان جزئیات را برروی آن به نمایش گذاشت .

اطالعات قابل استخراج : محل قطب شمال و جنوب ، نصف النهارات و مدارات ،

چرخش زمین ، کروی بودن و . . .

ب ( نقشه جغرافیایی

ویژگی ها ی نقشه ی جغرافیایی تعریف :

تصویری است از پدیده های سطح زمین که به اندازه ی مورد نیاز کوچک شده است .

مراحل تهیه : تهیه عکسهای هوایی و ماهواره ای از قسمت های مورد نظر ) به

صورت عمود ( و تبدیل آنها به مفاهیم ساده و قابل فهم برای همه با استفاده از رنگ و عالمت و نوشته .

انواع نقشه : ناهمواریها ، میزان بارندگی یک منطقه ، راه های یک کشور ،

پراکندگی جمعیت و . . .

اطلس : کتابی است که در آن انواع نقشه ها جمع آوری شده باشد .

نقاط هم ارتفاع :برای تهیه نقشه از نقاط هم ارتفاع برروی آن کوه استفاده می

کنند تا بدین شکل ارتفاع نقاط مختلف یک برجستگی مانند کوه را نمایش دهند .

نقاط هم ارتفاع

درس دوم

چگونه از نقشه استفاده کنیم ؟

درخواندن نقشه باید به این نکات توجه کنیم :

الف ( توجیه نقشه : یعنی نقشه را باید طوری درمقابل خود قرار دهیم که جهت جغرافیایی آن

درست باشد یا به عبارتی شمال نقشه باید با جهت ایستادن ما منطبق باشد .

ب ( راهنمای نقشه : فهرسPتی از عالئم و رنگهPای بPه کPار رفتPه در نقشPه اسPت کPه بPا مراجعPه بPه آن می تPوانیم بفهمیم کPه هPر عالمت و رنPگ چPه چPیزی را در روی نقشPه نشPان می دهPد .) معمPوال شPکل عالئم راهنمPا بPه شPکل واقعی چPیزی کPه می خواهنPد

نشان بدهند بسیار نزدیک است (

ج ( مقیاس نقشه :

تعریف : میزان کوچXک شXدن نقشXه را نسXبت بXه انXدازه واقعی ) مقیXاس

نقشه ( می گویند .

انواع مقیاس :

الف ( عددی ) کسری (

ب ( خطی ) ترسیمی (

کاربرد مقیاس :محاسبه اندازه ی واقعی فاصله ها

انواع نقشه از نظر مقیاس :

بیشXتر بXا جزئیXات را : مسXاحت کXوچکی بXزرگ مقیXاس ) الXف نمایش می دهد .

کمXتر جزئیXات بXا را بیشXتری مسXاحت : مقیXاس کوچXک ) ب نمایش می دهد .

نقشه بزرگ مقیاس : مساحت کمتر با جزئیات فراوان

نقشه کوچک مقیاس : مساحت بیشتر با جزئیات کمتر

با دقت مقایسه کنید

نقشه بزرگ مقیاس

نقشه کوجک مقیاس

درس سوم

آیا وسایل دیگری برای آموختن جغرافیا وجود دارد ؟ ( عکس ) معمولی – هوایی – 1

ماهواره ای ( ( فرهنگ جغرافیایی 2 ( مدل جغرافیایی 3 ( نمودار و جدول جغرافیایی4 ( رایانه 5 ( مشاهده مستقیم ) بازدید 6

علمی (

عکس های جغرافیایی

عکس معمولی : ، منXاظر طXبیعی از عکس هXایی ، فعXالیت هXای ، خانXه هXا شXهرها بXا دقت درآنهXا ... کXه انسXانی و تXXوان می را جXXالبی اطالعXXات

بدست آورد .

عکس های جغرافیایی

عکس هوایی : عکس هXایی کXه از آنهXا بXرای تهیXه

انواع نقشه استفاده می شود .

عکس های جغرافیایی

عکس ماهواره ای : عکس هXایی کXه اطالعXات مفیXد و زمین کXره ی از سXطح را جدیXدی و دهنXد می قXرار مXا دراختیXار جغXرافی دانXان بXا اسXتفاده از آن ، وقXوع حXوادثی چXون طوفXان هXای آتش از و بیXنی پیش را شXدید دورافتXاده هXای جنگXل در سXوزی از آنهXا اطالع . شXوند می مطلXع این تغیXیرات جXان انسXانهای زیXادی طXبیعی حXوادث بXروز هنگXام را

نجات می دهد .

فرهنگ جغرافیایی

آن در کXه اسXت کتXابی بXXXاره در اطالعXXXاتی اسXXامی و اصXXطالحات مXا دراختیXار جغرافیXایی بXا اگXر و دهXد می قXرار همXراه نقشXه و تصXاویر شXوند بXه آن فرهنXگ نامXه ی مصXور جغرافیXایی گفتXه

می شود .

مدل جغرافیایی

سXازی مشXابه بXرای اسXت ابXزاری بخشXی از محیXط طXبیعی پXیرامون مXا و آزمXایش پدیXده هXای جغرافیXایی در

مقیاس کوچک بر روی آنها .

انواع مدل جغرافیایی

مدل میز شن

مدل ساعت آ فتابی

مدل بادنما

مدل قطب نم ا

بازگشت

بازگشت

بازگشت

بازگشت

نمودارها و جدول های جغرافیایی

وسXایلی هسXتند کXه بXرای نمXایش دادن و مقایسXه ساده ی اطالعات جغرافیایی به کار می روند .

دایXره ، ، سXتونی تصXویری : هXا نمXودار انXواع ای ، منحنی

بیشXXتری ارزش باشXXد تXXر هرقدرنمودارسXXاده دارد .

نمودار تصویری پوشش گیاهی

ع وا

انر

داومن

نمودار تصویری انواع باد بر پایه ی مقیاس

بوفورت

ع وا

انر

داومن

ع وا

انر

داومن

نمودار ستونی نمودار منحنی

ع وا

انر

داومن

نمودار دایره ای

جدول جغرافیایی

جدول میانگین بارش و دما

رایانه امXروزه فنXاوری جدیXد ازجملXه رایانXه بXا ارائXه و جغرافیXایی هXای برنامXه ، افزارهXا نXرم ، هXا نقشXه حXاوی کXه اینترنXتی سXایتهای اطلس هXا و اطالعXات فXراوان اسXت مXورد

توجه قرار گرفته است .

مشاهده مستقیم ) بازدید های علمی (

جغرافیXXا دانش هXXXر از بیش بXه دانش دیگXری ی مشXXXXاهده نیXXاز مسXXتقیم زیXXXرا . دارد دانXXان جغXXرافی می درصXXورتی اطالعXات تواننXد جدیXد جغرافیXایی کXه کننXد تولیXد پدیXده و محیXط هXای جغرافیXایی مشXXXXاهده را

کرده باشند .

) خوانسار ( گلستان کوه - دشت الله های واژگون –

1389اردیبهشت

پایان فصل اول