آسیب شناسی توسعه کمی آموزش آسیب شناسی توسعه کمی آموزش مهندسی و چالش تضمین کیفیتمهندسی و چالش تضمین کیفیت

سومین کنفرانس آموزش مهندسی و توسعه پایدارسومین کنفرانس آموزش مهندسی و توسعه پایدارانجمن آموزش مهندسی ایران- دانشگاه صنعتی شریفانجمن آموزش مهندسی ایران- دانشگاه صنعتی شریف

13921392 آبان آبان 99وو88

نسرین نوشاهیرضا منیعی

زینب امینی جعفر توفیقی

موضوعات مورد بحث:

سیمای کمی آموزش مهندسی سیاست های توسعه آموزش مهندسی در

برنامه های توسعههای توسعه کمی آموزش مهندسی آسیباهکارهای تضمین کیفیت آموزش ر

مهندسی

توزیع دانشجویان موسسات آموزش عالی کشور به 1391-92تفکیک گروه تحصیلی در سال تحصیلی

جایگاه دانشجویان گروه فنی و مهندسی در کل دانشجویان کشور

 33 درص)د دانشجویان ک)ل کشور در گروه فنی و

مهندسی به تحصیل اشتغال دارند. میلیون 1 هزار دانشجو، 368 میلیون 4یعن)ی از

اشتغال 435 تحصیل ب)ه گروه ای)ن در نف)ر هزار دارند.

درص)د بیشترین و 44دانشجویان علوم انس)انی ب)ا ب))ا پزشک))ی علوم گروه درصد 5دانشجویان

کمترین تعداد دانشجویان را دارا می باشند.

روند تعداد کل دانشجویان و گروه فنی و -92 الی 1380-81مهندسی از سال تحصیلی 1391

بررسی روند دانشجویان گروه فنی و مهندسی سال گذشته12و کل دانشجویان کشور در

  دانشجویان 23، 1380-81در س)ال تحص)یلی درصد

کل کشور در گروه فن)ی و مهندسی ب)ه تحصیل اشتغال ای)ن میزان به 1391-92داشتن)د ک)ه در س)ال تحص)یلی

درصد افزایش یافته است.33 متوس)ط نرخ رش)د تعداد ک)ل دانشجویان ط)ی سالهای

درص)د می باش)د ک)ه این 9/8، 1391-92 ال)ی 81-1380مهندس)ی و فن)ی گروه برای است. 13/4نرخ درص)د

و فنی گروه دانشجویان تعداد رش)د بنابرای)ن س)رعت مهندسی بیشتر از کل دانشجویان بوده است.

توزیع دانشجویان گروه تحصیلیG فنی و مهندسی 1391-92به تفکیک جنسیتG در سال تحصیلی

بررسی دانشجویان گروه فنی و مهندسی به تفکیک جنسیت

 25 و فنی گروه دانشجویان درص))د

مهندسی را زنان تشکیل داده اند.48 زن کشور دانشجویان کل از درص)د

می باشند. و فنی رشته های در کمتری حضور زنان

مهندس)ی نس)بت ب)ه گروه های تحص)یلی دیگر دارند.

توزیع دانشجویان گروه تحصیلیG فنی و مهندسی به تفکیک دوره تحصیلی و جنسیت در سال

1391-92تحصیلی

بررسی دانشجویان گروه فنی و مهندسی به تفکیک دوره تحصیلی

  به مهندس)ی و فن)ی گروه دانشجویان توزی)ع

از: است عبارت تحص)یلی دوره 31تفکی)ک کاردان)ی، دوره در دوره 61درص)د در درصد

درص)د در دوره کارشناس)ی ارشد 7کارشناس)ی، درصد در دوره دکترای تخصصی.1و کمتر از

7/5 دانشجویان گروه فن)ی و مهندسی درص)د در تحصیالت تکمیلی به تحصیل اشتغال دارند.

توزیع تعداد دانشجویان گروه تحصیلی فنی و مهندسیG به تفکیک دستگاه اجرایی و دوره

1391-92تحصیلی در سال تحصیلی جمع دکتری

تخصصیکارشناسی

ارشدکارشناسی

کاردانی دستگاه اجرایی

درصد تعداد

13/4 192444 9109 47779 131817 3739 وزارت علوم، تح)قیقات و فناوری

7/8 111441 15 1221 110205 دانشگاه پیام نور

10/9 156303 0 87 58937 97279 دانشگاه جامع علمی کاربردی

6/9 98709 0 0 7587 91122 دانشگاه فنی و حرفه ای

0/8 12041 232 3271 7635 903 سایر دستگاههای اجرایی

0/1 1207 71 737 399 0 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

44/3 636080 1035 40453 419006 175586 دانشگاه آزاد اسالمی

15/8 227157 10 3570 146359 77218موسسات آموزش عالی غیر دولتی

غیر انتفاعی–100 1435382 10472 97118 881945 445847 جمع

100 0/7 6/8 61/4 31/1 درصد

بررسی دانشجویان گروه فنی و مهندسی به تفکیک دستگاه اجرایی و دوره تحصیلی

  ب)ا اس)المی آزاد تعداد 44دانشگاه بیشترین درص)د

آن از پ)س می باشد. دارا را گروه ای)ن در دانشج)و موس)سات آموزش عال)ی غی)ر دولت)ی و غی)ر انتفاع)ی با

با 16 فناوری و تحقیقات 13 درص)د و وزارت علوم، درصد بیشترین تعداد دانشجو در این گروه را دارند.

87 دانشجویان دکترای تخص)صی گروه فنی و درص)د به وابس)ته عال)ی آموزش موس)سات در مهندس)ی

وزارت علوم به تحصیل اشتغال دارند

بررسی توزیع دانشجویان گروه فنی و مهندسی به تفکیک استان

  از بی)ش) ب)ا تهران اس)تان تعداد 15/5 بیشترین درص)د

داده اختصاص) خود ب)ه را مهندس)ی و فن)ی گروه دانشجویان است.

درص)د از دانشجویان گروه فن)ی و مهندس)ی در استان 0/7تنه)ا ایالم به تحصیل اش)تغال دارند

تهران، 55حدود استانهای در گرو)ه ای)ن دانشجویان درص)د و رضوی خراسان مازندران، خوزس)تان، فارس، اص)فهان،

آذربایجان ش)رقی به تحصیل اشتغال دارند. اس)تا ن های ایالم، خراس)ان شمال)ی) و گلس)تان فاقد دانشجویان

دوره دکترای تخصصی در گروه فنی و مهندسی هستند. درص)د دانشجویان دکترای تخص)صی این گروه در 65بی)ش از

استان تهران به تحصیل اشتغال دارند.

توزیع تعداد دانشجویان موسسات آموزش عالی کشور در گروه تحصیلی فنی و مهندسی به

تفکیک استان محل تحصیل و دوره تحصیلی در 1391-92سال تحصیلی

درصد جمع دکتری تخصصی

کارشناسی ارشد کارشناسی کاردانی استان محل

تحصیل5/33 76441 481 6714 48504 20742 آذربایجان شرقی2/26 32461 68 1188 17819 13386 آذربایجان غربی1/22 17479 10 580 10477 6412 اردبیل8/33 119507 770 8028 79798 30911 اصفهان1/85 26514 82 938 16078 9416 البرز0/70 10089 0 62 4864 5163 ایالم2/00 28673 5 840 16909 10919 بوشهر15/54 223004 6834 32989 130032 53149 تهران0/86 12347 9 296 7286 4756

چهارمحال و بختیاری

0/91 13018 63 521 8732 3702 خراسان جنوبی6/33 90878 459 4352 57226 28841 خراسان رضوی0/91 13077 0 154 7733 5190 خراسان شمالی6/53 93697 123 4057 56318 33199 خوزستان1/84 26378 26 930 18004 7418 زنجان2/81 40307 352 4501 25201 10253 سمنان1/38 19811 91 1643 11380 6697

سیستان و بلوچستان

6/50 93302 367 4574 59519 28842 فارس4/09 58745 4 3591 37273 17877 قزوین1/08 15537 8 468 9583 5478 قم1/08 15527 4 626 10310 4587 کردستان3/58 51355 139 3192 31446 16578 کرمان1/85 26602 34 722 14494 11352 کرمانشاه1/28 18370 8 669 11667 6026

کهگیلویه و بویراحمد

1/56 22459 0 288 13471 8700 گلستان3/27 46958 104 1564 26360 18930 گیالن2/17 31137 4 823 17827 12483 لرستان6/13 88003 172 3054 57930 26847 مازندران3/21 46080 17 3290 30873 11900 مرکزی1/50 21514 62 2339 10769 8344 هرمزگان1/92 27501 60 1162 17484 8795 همدان1/99 28611 116 2963 16578 8954 یزد100/00 1435382 10472 97118 881945 445847 جمع

گروه فنیG و درتعداد رشته محل های تحصیلی G1391-92در سال تحصیلی مهندسی

دوره تحصیلی رشتهتعداد رشته محلتعداد

6256 318 کاردانی7305 315 کارشناسی2067 308 کارشناسی ارشد680 177 دکتری تخصصی

تعداد رشته محل های تحصیلی در گروه فنی و مهندسیG به تفکیک دستگاه اجرایی و دوره

1391-92در سال تحصیلی تحصیلی جمع دکتری

تخصصیکارشناسی ارشد

کارشناسی

کاردانی دستگاه اجرایی

2704 584 1161 889 70 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

1450 2 36 1412 دانشگاه پیام نور3197 0 8 791 2398 دانشگاه جامع علمی کاربردی636 0 0 59 577 دانشگاه فنی و حرفه ای217 38 86 82 11 سایر دستگاههای اجرایی35 4 26 5 0 وزارت بهداشت، درمان و

آموزش پزشکی5903 50 632 2828 2393 دانشگاه آزاد اسالمی2166 2 118 1239 807 موسسات آموزش عالی غیر

غیر انتفاعی–دولتی 16308 680 2067 7305 6256 جمع

بررسی تعداد رشته و رشته محل ها در گروه فنی و مهندسی

  بیشترین تعداد رشته تحصیلی در گروه فنی و مهندسی مربوط

به دوره کاردانی است. بیشترین رشته محل در گروه فنی و مهندسی مربوط به دوره

کارشناسی است. رشته محل، بیشترین رشته 5903دانشگاه آزاد اسالمی با

محل را در این گروه در بین سایر دستگاه های اجرایی دارا می باشد.

موسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و رشته محل در دوره دکترای تخصصی، بیشترین 584فناوری با

تعداد رشته محل در این گروه را در بین سایر دستگاه های اجرایی دارد.

درصد

کاردانی درصد

کارشناسی

درصد

کارشناسی ارشد

درصد

دکترای تخصصی

34%

ITکامپیوتر و 25%

مهندسی و کامپیوترIT

22%

مهندسی عمران

22%

مهندسی برق

13%

برق 16%

مهندسی عمران

18%

مهندسی برق 17%

مهندسی مکانیک

13%

الکتروتکنیک 17%

مهندسی برق

15%

مهندسی و کامپیوترIT

16%

مهندسی عمران

12%

عمران 9% مهندسی مکانیک

%12

مهندسی مکانیک

9% مهندسی شیمی

7% مکانیک خودرو 8% مهندسی صنایع

8% مهندسی صنایع

8% مهندسی کامپیوتر و

IT79%

75 رشته 5جمع در %

5جمع در رشته

75%

5جمع در رشته

72%

5جمع در رشته

رشته ای که بیشترین تعداد دانشجویان 5 گروه فنی و مهندسی در دوره های تحصیلی

مختلف در آن مشغول به تحصیل هستند

انتخاب رشته هزار نفرG اول داوطلبان گروه 1392ریاضی فیزیک در آزمون سراسری سال

درصد تجمعی تعداد تجمعی داوطلبان

درصد تعداد داوطلب

رشته تحصیلی

49.7 497 49.7 497 مهندسی برق

75.3 753 25.6 256 مهندسی مکانیک

82.8 828 7.5 75 مهندسی عمران

89.8 898 7 70 مهندسی کامپیوتر

92.1 921 2.3 23 مهندسی معماری

93.6936

1.515 دکتری

پیوسته بیوتکنولوژی

94.6 946 1 10 مهندسی شیمی

100 1000 5.4 54 سایر رشته ها

تعداد رشته

محل

کاردانی تعداد رشته

محل

کارشناسی تعداد رشته

محل

کارشناسی ارشد

تعداد رشته

محل

دکترای تخصصی

331 ITکامپیوتر و 468 مهندسی و کامپیوترIT

268 مهندسی عمران

130 مهندسی برق

95 برق 381 مهندسی عمران

256 مهندسی برق 99 مهندسی مکانیک

183 الکتروتکنیک 351 مهندسی برق

122 مهندسی IT و کامپیوتر

127 مهندسی عمران

265 عمران 182 مهندسی مکانیک

150 مهندسی مکانیک

45 مهندسی شیمی

66 مکانیک خودرو 132 مهندسی صنایع

81 مهندسی صنایع

45 مهندسی ITکامپیوتر و

940 151 رشته 5جمع در 4

5جمع در رشته

877 5جمع در رشته

446 5جمع در رشته

رشته ای که بیشترین تعداد 5تعداد رشته محل های دانشجویان گروه فنی و مهندسی در دوره های تحصیلی مختلف در آن مشغول به تحصیل هستند

توزیع تعداد ثبت نام شدگان موسسات آموزش عالیG کشور در گروه فنی و مهندسی در سال

جمع1391-92تحصیلی دکتری تخصصی

کارشناسی ارشد

کارشناسی کاردانی دستگاه اجرایی

درصد جمع مرد زن جم

ع مرد زن جمع مرد زن جمع مرد زن جمع مرد زن

12/47 51525 3565115874

2517

2014

503

17253

12592

4661

30512 2017410338

1243 871 372وزارت علوم، تحقیقات و

فناوری3/96 16359 8922 7437 3 3 0 616 385 231 15740 8534 7206 0 0 0 دانشگاه پیام نور18/42 76074 58048

18026

0 0 0 87 84 3 33113 24011 9102 42874 33953 8921دانشگاه جامع علمی کاربردی

9/25 38217 33113 5104 0 0 0 0 0 0 2798 2167 631 35419 30946 4473دانشگاه فنی و

حرفه ای0/72 2990 2607 383 139 124 15 1184 998 186 1289 1165 124 378 320 58

سایر دستگاههای اجرایی

0/10 410 165 245 24 5 19 297 128 169 89 32 57 0 0 0وزارت بهداشت، درمان و آموزش

پزشکی

19/26 79569 5816021409

1 1 0 1878 1225 653 50431 3536115070

27259 21573 5686

موسسات آموزش عالی غیر

غیر –دولتی انتفاعی

35/81147912

119621

28291

329 239 9014856

11217

3639

74688 5776016928

58039 50405 7634دانشگاه آزاد

اسالمی100/00

413056

316287

96769

3013

2386

627

36171

26629

9542

208660

149204

59456

165212

138068

27144

جمع

توزیع تعداد دانش آموختگان موسسات آموزش عالیG کشور در گروه تحصیلی فنی و مهندسی در

1390-91سال تحصیلی جمع دکتری

تخصصی

کارشناسی ارشد

کارشناسی کاردانی دستگاه اجرایی

درصد جمع مرد زن جمع

مرد

زن جمع مرد زن جمع مرد زن جمع مرد زن

10/11 23949 16786 7163484

410

74 8201 60562145

13939 9497 4442 1325 823 502وزارت علوم،

تحقیقات و فناوری2/41 5714 3035 2679 7 6 1 2 1 1 5688 3021 2667 17 7 10 دانشگاه پیام نور13/04 30884 21577 9307 0 0 0 0 0 0 7953 6312 1641

22931

15265

7666دانشگاه جامع علمی کاربردی

10/68 25294 21722 3572 0 0 0 0 0 0 2386 1785 60122908

19937

2971دانشگاه فنی و

حرفه ای1/01 2390 2109 281 0 0 0 462 404 58 1773 1596 177 155 109 46

سایر دستگاههای اجرایی

0/10 242 124 118 0 0 0 95 54 41 147 70 77 0 0 0وزارت بهداشت، درمان و آموزش

پزشکی

14/66 34717 2378710930

1 1 0 220 144 76 26870 18544 8326 7626 5098 2528موسسات آموزش

–عالی غیر دولتی غیر انتفاعی

47/98113628

9611917509

42 34 8 3285 2692 593 74509 6237012139

35792

31023

4769دانشگاه آزاد

اسالمی100/00

236818

185259

51559

534

451

8312265

93512914

133265

103195

30070

90754

72262

18492

جمع

توزیع تعداد اعضای هیات علمی تمام وقت موسسات آموزش عالی کشور به تفکیک گروه

-92تحصیلی و مرتبه علمی در سال تحصیلی جمع1391

مربی آموزشیار مربی استادیار دانشیار استاد گروه تحصیلی

درصد تعداد

31/37 21508 733 10125 8578 1519 553 علوم انسانی

15/55 10660 191 3798 4755 1211 705 علوم پایه

19/21 13166 54 3583 6759 2032 738 علوم پزشکی

21/05 14433 338 7609 4657 1191 638 فنی و مهندسی

8/98 6153 66 1928 3039 775 345کشاورزی و دامپزشکی

3/84 2632 34 1978 531 61 28 هنر

100 68552 1416 29021 28319 6789 3007 جمع

توزیع تعداد اعضای هیات علمی تمام وقت موسسات آموزش عالی کشور در گروه تحصیلی

فنی و مهندسی به تفکیک دستگاه اجرایی و جمع1391-92مرتبه علمی در سال تحصیلی

مربی آموزشیار

مربی

استادیار

دانشیار

استاد دستگاه اجرایی

درصد تعداد

37/46 5406 8 988 2843 1016 551 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری1/32 190 49 101 40 دانشگاه پیام نور0/35 50 36 13 1 دانشگاه جامع علمی کاربردی0/18 26 2 21 3 دانشگاه فنی و حرفه ای2/72 392 18 136 209 26 3 سایر دستگاههای اجرایی

0/37 53 23 21 5 4وزارت بهداشت، درمان و آموزش

پزشکی50/84 7338 253

5513

1385 123 64 دانشگاه آزاد اسالمی

6/78 978 8 791 143 20 16موسسات آموزش عالی غیر دولتی

غیر انتفاعی–100 14433 338 760

9 4657 1191 638 جمع

راه کارهای ارتقاء کیفیت آموزش مهندسی

پروژه اجرای در عالGی آموزش مؤسGسات مشارکGت و همکاری های بزرگ مملکتی به منظور انتقال تکنولوژی

نیازهای رفع جهGت در مدت کوتاه آموزشGی های دوره ایجاد آموزشی صنعت

کارشناسی دوره دانشجویان توسGط صGنعتی های پروژGه انجام ارشد و دکتری

ش صنعت جهت پیشبرد آموزش و پژوهشGاستفاده از امکانات بخدر گروه فنی ومهندسی

تقویت بGGه صGGنعتی سGGرمایهگذاریهای از بخشGGی تخصGGیص دانشگاههای فنGی و مهندسGی و ایجاد رشتGه های جدیGد در جهت

تامین نیروهای مورد نیاز متهای فرسودهGازی قسGا و بازسGا و آزمایشگاههGز کارگاههGتجهی

شده طی دوره

راه کارهای ارتقاء کیفیت آموزش مهندسی

ت)وج))ه ب))ه تربی))ت دانشجویان فن))ی مهندس))ی در و طراح)ی پای)ه حوزه طراح)ی )طراح)ی مفهوم)ی،

طراحی تفصیلی(

ت)وج)))ه ب)))ه ترب)ی)))ت دانشجویان در حوزه انتقال فناوری )دانشجویان مهارتهای الزم در ان)تقال

فناوریهای مورد نیاز را دریافت کنند(

راه کارهای ارتقاء کیفیت آموزش مهندسی

توج)))ه ب)))ه آماده س)))ازی فارغ التحص)))یالن جه)))ت اشتغال در واح)د های تحقی)ق و توس)عه برای حص)ول

به فناوریهای جدید توج))))ه ب))))ه تشکی))))ل مهارتهای کار آفرین))))ی در

دانشجویان فنی مهندسی توج)ه ب)ه ارائ)ه آموزشه)ا و دوره های میان رشت)ه ای توجه ص)رف آمو)زش مهندس)ی ونکردندان)ش محور

توانمندیهای مهارتی و بینشیبه افزایش

کیفیت آموزش مهندسی کارهای ارتقاءاهر   گسترش دوره های مهندسی چند رشته ای

Multidisciplinary engineering – توجه به مدیریت و برنامه ریزی مسیر شغلی

career plansحرفه ای دانشجویان مهندسی توجه به مهارتهای سبز در آموزش دانشجویان

The role of green skills inمهندسی engineering education

توجه به شکل گیری توانمندی نوآوری دردانشجویان فنی مهندسی

کیفیت آموزش مهندسی کارهای ارتقاءاهر   اثر بخشی یادگیری مشارکتی به عنوان راهکاری

برای تقویت کیفیت آموزش مهندسی توجه به شایستگیهای کانونیCore

competencies (team work ,communication data analysis ,problem solving ) در آموزش

مهندسی تقویت دوره های مشترک ارشد و دکتری با

های دانشگاههای موفق جهان در غالب پروژهصنعتی بین المللی آموزشی و

کیفیت آموزش مهندسی کارهای ارتقاءاهر   باز نگری در هدف گذاری آموزش ها و برنامه

های درسی فنی و مهندسی با رویکرد نیاز محوری و با حضور ذینفعان آموزش عالی

اجرای برنامه های توسعه توانمندی های هیاتعلمی متناسب با تحوالت آموزش مهندسی

(Faculty Development) استقرار نظام ارزیابی و بهبود سیاست ها و

برنامه های آموزش مهندسی

کیفیت آموزش کارهای ارتقاءاهر مهندسی

   جایگزینی شیوه های آموزشی یکطرفه و

حافظه محور با شیوه های یاد دهی – یادگیری فعال

تقویت شیوه های یاد دهی- یادگیری مهارتمحور در موازنه با شیوه های دانش محور

تقویت شیوه های یاد گیری مسئله(Problem Based Learning)محور

کیفیت آموزش مهندسیG کارهای ارتقاءاهر   استفاده از شیوه های یادگیری تکنولوژی

(Technology – Based Learning)محور استفاده از خبرگان و متخصصان صنعت در برنامه

ریزی های آمو)زش مهندسی و همچنین در فرآیند یاد دهی-یادگیری

بازنگری در شیوه های ارزشیابی دروس مهندسیایجاد دفاتر تجاری سازی تکنولوژی در دانشگاه ها

کیفیت آموزش کارهای ارتقاءاهر مهندسی

   توسعه فرصت های شغلی برای دانش

آموختگان فنی و مهندسی طراحی و استقرار نظام مهندسی مشابه

سازمان نظام پزشکیبازنگری و تقویت نظام کارآموزی و کارورزی

با تشکر از توجه شما