ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد 1391بیست و سوم آدرماه

1

همايش ملی سامانه های سطوح آبگير بارانهمايش ملی سامانه های سطوح آبگير باران

– مشهد مقدس – مشهد مقدس13911391 آذرماه آذرماه 2424 و و 2323

ک. داوری - دانشگاه فردوسی مشهدک. داوری - دانشگاه فردوسی مشهد

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

4

ساالنه )بطور ساالنه )بطور متوسط( حدود متوسط( حدود

ميلي متر ميلي متر 160160ریزش های ریزش های

جوی در سطح جوی در سطح کشورکشور

... که حدود ... که حدود آن آن % % 7070

تبخیر تبخیر میشود.میشود.

آب آبی: رواناب سطحیآب آبی: رواناب سطحیبعالوه نفوذ به آب بعالوه نفوذ به آب

زیر زمینیزیر زمینی

آب سبز: آب در خاک آب سبز: آب در خاک ذخیره شده که در ذخیره شده که در

فاصله بارش ها فاصله بارش ها تبخیر میگردد.تبخیر میگردد.

چه مقدار آب چه مقدار آب تجدید پذیر تجدید پذیر داریم ؟؟؟!داریم ؟؟؟!

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

5

آب آبیآب آبی( ≡ ( ≡ ..Natural R.WNatural R.W ) )طبيعیطبيعی

NRWNRW = = تبخيرتبخير – – بارشبارش

((..Actual R.WActual R.W ) )واقعیواقعی

ARWARW = = NRWNRW – – خروجی های اجباریخروجی های اجباری

((..Manageable R.WManageable R.W))تحت مدیریت تحت مدیریت

MRWMRW = = ARWARW – – خروجی های قابل خروجی های قابل

پیشگیریپیشگیری

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

6

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

7

33

22

11

تعادل بیالنتعادل بیالن

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

8

.تفکیک ناپذیرند M M تفکیک ناپذیرند.منابع آب سطحی و زیرزمینی ذاتا منابع آب سطحی و زیرزمینی ذاتا

( حجم آب در اختیار( حجم آب در اختیارMRWMRW محدود و برای تأمین تقاضا ) محدود و برای تأمین تقاضا )

ناکافی است.ناکافی است.

.فشار بر منابع آب در حد مخاطره آمیزی است.فشار بر منابع آب در حد مخاطره آمیزی است

( کمبود( کمبودShortageShortage( کمیابی / )( کمیابی / )ScarcityScarcity))

،تخصیص یکپارچه باشد. تخصیص یکپارچه باشد.بایدبایددر شرایط کمیابی، در شرایط کمیابی

... ،برداشت سطحی، آبکشی از چاه، سطوح باران گیر، ...برداشت سطحی، آبکشی از چاه، سطوح باران گیر

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

9

مدیریت منابع + مدیریت مصارفمدیریت منابع + مدیریت مصارف

:پایداری کمی و کیفی آبهای سطحی و پایداری کمی و کیفی آبهای سطحی و هدف مدیریت منابع: هدف مدیریت منابع

زیرزمینی زیرزمینی

نیازمندی : چارچوب و سامانه پایش، قوانین و ضوابط، فرهنگ سازی، جلب مشارکت نیازمندی : چارچوب و سامانه پایش، قوانین و ضوابط، فرهنگ سازی، جلب مشارکت

گروداران، ...گروداران، ...

:حداکثر نمودن بهره وری آب )مصرف معقول(حداکثر نمودن بهره وری آب )مصرف معقول(هدف مدیریت تقاضا: هدف مدیریت تقاضا

... ،نیازمندی: اندازه گیری و قیمت گذاری آب، ایجاد بازار آب، فرهنگ سازی، ...نیازمندی: اندازه گیری و قیمت گذاری آب، ایجاد بازار آب، فرهنگ سازی

با مدیریت منابع )استحصال منابع( است. با مدیریت منابع )استحصال منابع( است.اولویت اولاولویت اول

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

10

پروژه های استحصال آب هر کدام مزایا و محدودیت هایی دارند؛ پروژه های استحصال آب هر کدام مزایا و محدودیت هایی دارند؛

و با توجه به شرایط محلی، پروژه مناسب انتخاب می شود.و با توجه به شرایط محلی، پروژه مناسب انتخاب می شود.

)بایستی بایستی در هر حال در تخصیص منابع )بحرانی و شکننده( در هر حال در تخصیص منابع )بحرانی و شکننده

لحاظ شود.لحاظ شود.یکپارچگی یکپارچگی

رویکرد موجود بایستی با شرایط ایران )با بارش های بسیار کمتر رویکرد موجود بایستی با شرایط ایران )با بارش های بسیار کمتر

از متوسط جهانی(؛ بخصوص در حوزه کشاورزی تطبیق یابد. از متوسط جهانی(؛ بخصوص در حوزه کشاورزی تطبیق یابد.

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

11

:: منابع آب و خاک منابع آب و خاکپایداریپایداری احیاءاحیاءبرنامه برنامه == دارای == دارای تدریجیتدریجی و و ترتیبیترتیبی ،،متوازنمتوازن

برنامه راهبردیبرنامه راهبردی // یکپارچگی یکپارچگی // جامع نگری جامع نگری »»مبتنی بر: مبتنی بر: «« عدالت عدالت //مشارکت مشارکت

گام به گام از وضعیت گام به گام از وضعیت ::مدیریت تحول مدیریت تحول بحرانی به وضعیت تعادلبحرانی به وضعیت تعادل

پیشگیری از وقوع خسارات پیشگیری از وقوع خسارات : : اقدام عاجل اقدام عاجل جبران ناپذیرجبران ناپذیر

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

12

افزایش بهره برداری و بهره وری آب سبز )= بیش از افزایش بهره برداری و بهره وری آب سبز )= بیش از

% بارش های جوی در مناطق شرقی و مرکزی کشور(% بارش های جوی در مناطق شرقی و مرکزی کشور(8080

تأکید بر الگوی کشت منطبق بر فصل بارشتأکید بر الگوی کشت منطبق بر فصل بارش

تأکید بر عملیات مدیریتی آب و خاک در مزرعهتأکید بر عملیات مدیریتی آب و خاک در مزرعه

توسعه تکنیک های توسعه تکنیک هایIF-RWHIF-RWH)متناسب با شرایط ایران متناسب با شرایط ایران )در مزرعه( )در مزرعه

ک. داوری / دانشگاه فردوسی مشهد1391بیست و سوم آدرماه

13