ความรุ�นแรุงที่��บุ�คลากรุที่างการุพยาบุาลต้�องเผชิ�ญ ในโรุง

พยาบุาลแห่�งห่น��งWorkplace violence Faced by Nursing Personnel

in a Hospital

ห่ล กสู"ต้รุอาชิ�วอนาม ย ภาคว�ชิาเวชิศาสูต้รุ%ชิ�มชินคณะแพที่ยศาสูต้รุ%

มห่าว�ที่ยาล ยสูงขลานครุ�นที่รุ%

เฉล�มรุ ฐ ค+,าชิ"ชิาต้�

ความเป็.นมาและความสู+าค ญ

•ความรุ�นแรุงเป็.นป็/ญห่าสู งคม• เก�ดได�ที่�กเวลา ที่�กสูถานที่�� แม�กรุะที่ �งในที่��ที่+างาน

ความเป็.นมาและความสู+าค ญ

ความรุ�นแรุงในสูถานที่��ที่+างานเพ��มข�,นในอ ต้รุาสู"ง ป็รุากฏต้ามสู4�อต้�าง ห่น งสู4อพ�มพ% ว�ที่ย� โที่รุที่ ศน%

อ�นเต้อรุ%เน5ต้ เป็.นป็/ญห่าที่างด�านสู�ขภาพ สู�งผลต้�อรุ�างกาย

จิ�ต้ใจิและสู งคม ที่บุวงย�ต้�ธรุรุม (USA. - 19921996

) รุะบุ�ว�า ป็รุะชิากรุมากกว�า 2 ล�านคน ต้กเป็.นเห่ย4�อความรุ�นแรุงในที่��ที่+างาน

ล กษณะงานของพยาบุาล

บุรุ�การุด�านสู�ขภาพต้�อเน4�องต้ลอด 24 ชิ �วโมงป็ฏ�บุ ต้�งานในภาวะไม�ป็กต้�สู�ขของผ"�มารุ บุบุรุ�การุม�ป็ฏ�สู มพ นธ%ก บุคนรุอบุด�าน

ความรุ�นแรุงในโรุงพยาบุาล

3298

935 922531

2870

1000

2000

3000

4000

Reported Number of Violence Incidents

reported a total number of 5,932 violence incidents,Cruickshank,1995

Harsh/ Insulting language

Verbal threats of physical harm

Attempts of physical harm

Sexual harassment

Physical attack

ความเป็.นมาและความสู+าค ญ(ต้�อ)

ป็รุะเที่ศไที่ย การุศ�กษาเรุ4�องความรุ�นแรุงใน สูถานที่��ที่+างานย งม�น�อย

ข�อม"ลการุถ"กกรุะที่+าความรุ�นแรุงในสูถานที่�� ที่+างาน สู�วนให่ญ�ไม�ได�รุ บุการุเป็:ดเผย

ผลการุศ�กษาครุ ,งน�,จิะ ใชิ�เป็.นข�อม"ลพ4,นฐานเพ4�อน+ามาสู"�การุว�จิ ยและแก�ป็/ญห่าต้�อไป็

กรุอบุแนวค�ดการุว�จิ ย

สูภาพแวดล�อมเฉพาะ กรุณ�

เง4�อนไขสูถาบุ น เง4�อนไขในที่��

ที่+างาน

ผ"�กรุะที่+า, ผ"�ถ"กกรุะที่+า

ผ"�ป็รุะสูบุเห่ต้�

เพ4�อนรุ�วมงาน / เพ4�อนรุ�วมสูถาบุ น

ผลกรุะที่บุต้�อบุ�คคลผลกรุะที่บุต้�อการุที่+างาน

ห่มายเห่ต้� ใชิ�แบุบุสูอบุถาม สู มภาษณ%เชิ�งล�ก ต้ วแป็รุม�ผลกรุะที่บุ ผลโดยต้รุง ผลเล5กน�อย

ว ต้ถ�ป็รุะสูงค%การุว�จิ ย

1. ล กษณะของความรุ�นแรุงและบุ�คคลที่��กรุะที่+าความรุ�นแรุง

2. ป็/จิจิ ยสูาเห่ต้�ต้ามการุรุ บุรุ"�ของผ"�ถ"กกรุะที่+าความรุ�นแรุงและผ"�เก��ยวข�อง

3. ผลของการุถ"กกรุะที่+าความรุ�นแรุง4. กล��มเสู��ยงในบุ�คลากรุที่างการุพยาบุาลที่��ม�ความเสู��ยงต้�อ การุได�รุ บุความรุ�นแรุง

การุออกแบุบุการุว�จิ ย การุว�จิ ยเชิ�งพรุรุณนา (Descriptive cross-

sectional survey with supplementary qualitative study)

ป็รุะชิากรุพยาบุาลว�ชิาชิ�พ พยาบุาลเที่คน�ค พน กงานผ"�ชิ�วยเห่ล4อคนไข� จิ+านวนที่ ,งห่มด 594 คน (ศ�กษาป็รุะชิากรุที่ ,งห่มด)

เครุ4�องม4อที่��ใชิ�ในการุเก5บุรุวบุรุวมข�อม"ลเชิ�งป็รุ�มาณ เป็.นแบุบุสูอบุถามพ ฒนามา

จิาก ILO/ICN/WHO/PSI, 2003; Ontario Nurses ‘Association, 1995

เชิ�งค�ณภาพ เป็.นแบุบุสู มภาษณ%เชิ�งล�กที่��ก+าห่นดแนวค+าถามเอง

การุเก5บุรุวบุรุวมข�อม"ล 1. ที่+าห่น งสู4อผ�านห่ วห่น�าห่น�วยรุะบุาดว�ที่ยา

คณะ แพที่ยศาสูต้รุ% มห่าว�ที่ยาล ยสูงขลานครุ�นที่รุ% ถ�ง ผ"�อ+านวยการุโรุงพยาบุาลของกล��มต้ วอย�าง

2. พบุห่ วห่น�ากล��มงานพยาบุาลเพ4�อชิ�,แจิงว ต้ถ�ป็รุะสูงค% และ ขอความอน�เครุาะห่%ในการุเก5บุ

รุวบุรุวมข�อม"ล 3. ก+าห่นดรุะยะเวลาในการุรุ บุแบุบุสูอบุถามค4น

ภายห่ล งแจิก แบุบุสูอบุถามแล�ว 2 สู ป็ดาห่% กรุณ�ที่��กล��มต้ วอย�างสู�ง แบุบุสูอบุถามชิ�าห่รุ4อไม�ได�

รุ บุค4น ต้�ดต้ามข�อม"ลอ�กครุ ,ง

การุเก5บุรุวบุรุวมข�อม"ล

4. สู มภาษณ%เชิ�งล�ก เล4อกกล��มต้ วอย�างจิากผ"�ต้อบุแบุบุสูอบุถามที่��ม�ป็รุะสูบุการุณ%ความรุ�นแรุง

และผ"�ที่��เก��ยวข�อง จิ+านวน 30 รุาย (ด�วยว�ธ�การุสู มภาษณ%ต้าม แนวค+าถามที่��เต้รุ�ยมไว� โดยผ"�ว�จิ ย

จิดบุ นที่�กที่�กค+าพ"ดที่��กล��มต้ วอย�างให่�ข�อม"ล) 5. ต้รุวจิสูอบุความสูมบุ"รุณ%ของข�อม"ลและว�เครุาะห่%

ข�อม"ล ที่างสูถ�ต้� 6. ได�รุ บุแบุบุสูอบุถามกล บุ 545 ฉบุ บุ ค�ดเป็.น

รุ�อยละ 91.7

การุว�เครุาะห่%ผล

1. ข�อม"ลเชิ�งป็รุ�มาณ ต้ วแป็รุพ4,นฐานใชิ�สูถ�ต้�เชิ�งพรุรุณนา โดยน+ามาห่าค�ารุ�อยละ, ค�าเฉล��ย และสู�วน

เบุ��ยงเบุนมาต้รุฐาน 2. การุว�เครุาะห่%ห่ากล��มเสู��ยงใชิ� Chi square ก+าห่นด

น ยสู+าค ญที่างสูถ�ต้�ที่�� 005. เล4อกต้ วแป็รุที่��ม�ค�า p-value น�อยกว�าห่รุ4อเที่�าก บุ 025. น+าต้ วแป็รุที่��

ได�มาที่ดสูอบุห่ากล��มเสู��ยงใชิ� logistic regression ก+าห่นดน ยสู+าค ญที่างสูถ�ต้�ที่�� 005.

3. ข�อม"ลเชิ�งค�ณภาพ น+าเสูนอโดยอธ�บุายป็รุะเด5นสู+าค ญของความรุ�นแรุง

โป็รุแกรุมสู+าเรุ5จิรุ"ป็ SPSS/PC และโป็รุแกรุม Stata version 7

ผลการุว�จิ ย

ความรุ�นแรุงที่��ได�รุ บุ(รุ�อยละ)

ต้ ,งแต้�เรุ��มป็ฏ�บุ ต้�งาน

จิ+านวน (N=545)

รุะยะเวลา 1ป็< ที่��ผ�านมาจิ+านวน

(N=545)

ความรุ�นแรุงที่างวาจิา เคย 250

(45.9)212 (38.9)

ไม�เคย 295

(54.1)333 (61.1)

ความรุ�นแรุงที่างรุ�างกาย เคย 35 (6.4) 17 (3.1)

ไม�เคย 510 (93.6)

528 (96.9)

การุค�กคามที่างเพศ เคย 6 (1.1) 4 (0.7)

ไม�เคย 539 (98.9)

541 (99.3)

ป็รุะเภที่ความรุ�นแรุงที่��ได�รุ บุ

ผลการุว�จิ ย

ความรุ�นแรุงที่างวาจิา* จิ+านวน (N=212)

รุ�อยละ

การุใชิ�น+,าเสู�ยงต้ะคอก /ต้ะโกน

145 68.4

การุต้+าห่น�ต้�เต้�ยน/กล�าวโที่ษ

141 66.5

การุไม�ให่�เก�ยรุต้� /ไม�เคารุพผ"�รุ�วมงาน

120 56.6

การุใชิ�ค+าพ"ดค�กคามวางต้ วเห่น4อกว�า

108 50.9

การุด�า/การุใชิ�ค+าห่ยาบุ 90 42.5

การุน�นที่าว�ารุ�าย 56 26.4

การุใชิ�วาจิาด"ถ"กด"ห่ม��น 50 23.6

การุว�พากษ%ว�จิารุณ%ให่�เสู4�อมเสู�ย

50 23.6

ล กษณะความรุ�นแรุงที่างวาจิา

ผลการุว�จิ ย

ความรุ�นแรุงที่างรุ�างกาย*

จิ+านวน (N=17)

ผล ก ด�ง ลากกรุะชิาก

9

เต้ะ 8 ต้บุ ต้� กรุะแที่ก 7 การุชิกต้�อย 4 ขว�างป็าด�วยว ต้ถ� 3 การุใชิ�อาว�ธกรุ�ด แที่ง

1

ล กษณะความรุ�นแรุงที่างรุ�างกาย

ผลการุว�จิ ย

บุ�คคลที่��กรุะที่+าความรุ�นแรุง*

ป็รุะเภที่ความรุ�นแรุง จิ+านวน (รุ�อยละ)

วาจิา (N=212)

รุ�างกาย (N=17)

การุค�กคามที่างเพศ (N=4 )

ผ"�ป็=วย/ผ"�มารุ บุบุรุ�การุ 111 (52.4)

15 0

ญาต้�ผ"�ป็=วย/สูมาชิ�กในครุอบุครุ วผ"�ป็=วย

110 (51.9)

0 1

พยาบุาล 76 (35.8)

2 3

แพที่ย% 74 (34.9)

0 0

ผ"�บุ งค บุบุ ญชิา 53 (25.0)

2 0

บุ�คคลภายนอกผ"�มาต้�ดต้�องาน

23 (10.8)

0 0

เจิ�าห่น�าที่��ต้�างห่น�วยงาน 10 (4.7)

0 0

บุ�คคลที่��กรุะที่+าความรุ�นแรุงต้�อบุ�คลากรุที่างการุพยาบุาล

ผลการุว�จิ ย

สูาเห่ต้�ป็/จิจิ ยความรุ�นแรุง*

ป็รุะเภที่ความรุ�นแรุง จิ+านวน (รุ�อยละ)

วาจิา (N=21

2

รุ�างกาย (N=17)

การุค�กคามที่างเพศ

ความบุกพรุ�องในการุต้�ดต้�อสู4�อสูารุ

118 (55.7)

3 0

ความโกรุธ 109 (51.4)

4 0

สูถานการุณ%ที่��รุ�บุเรุ�ง 107 (50.5)

3 0

ความว�ต้กก งวล 91 (42.9)

2 0

อาการุแสูดงของความเจิ5บุป็=วย

91 (42.9)

11 0

การุเมาสู�รุา/ใชิ�ยาห่รุ4อสูารุเสูพต้�ด

61 (28.8)

9 0

ไม�ที่รุาบุสูาเห่ต้� 8 (3.8) 0 0

โดนกล �นแกล�ง 0 0 3

ต้ ,งใจิกรุะที่+า 0 0 1

ป็/จิจิ ยสูาเห่ต้�น+ามาสู"�ความรุ�นแรุง

ผลการุว�จิ ย

ผลด�านสู งคม

ป็รุะเภที่ความรุ�นแรุง จิ+านวน (รุ�อยละ)วาจิา (N=21

2

รุ�างกาย (N=17)

การุค�กคามที่างเพศ

สู มพ นธภาพรุะห่ว�างเพ4�อนรุ�วมงาน

ไม�เป็ล��ยนแป็ลง 106 (50.0)

13 4

เลวลง 91 (42.9)

4 0

ด�ข�,น 15 (7.1) 0 0

สู มพ นธภาพรุะห่ว�างเพ4�อน ไม�เป็ล��ยนแป็ลง 140

(66.0)15 4

เลวลง 54 (25.5)

2 0

ด�ข�,น 18 (8.5) 0 0

สู มพ นธภาพรุะห่ว�างครุอบุครุ ว

ไม�เป็ล��ยนแป็ลง 171 (80.7)

16 4

เลวลง 26 (4.8) 1 0

ด�ข�,น 15 (7.1) 0 0

ผลของความรุ�นแรุงด�านสู งคม

ผลการุว�จิ ย (ต้�อ)

ต้ วแป็รุอ�สูรุะที่��เป็.นป็/จิจิ ยเสู��ยง

Odds ratio

95 % Conf.

Interval

P-value

ว�ฒ�การุศ�กษา* ต้+�ากว�าป็รุ�ญญาต้รุ�

1

ป็รุ�ญญาต้รุ� 1.455 1.003 - 2.110

004.

ป็รุ�ญญาโที่ 2.025 .776 - 5.281

0.14

การุฝึ?กอบุรุม เคย 1

ไม�เคย 1.581 1.100 - 2.274

001

Adjusted odds ratio การุถ"กกรุะที่+าความรุ�นแรุงที่างวาจิา

* p –value for linear trend = 0.018

สูรุ�ป็ผลการุว�จิ ย1. บุ�คลากรุที่างการุพยาบุาลเผชิ�ญก บุความ

รุ�นแรุงที่างวาจิา มากที่��สู�ดรุ�อยละ 38.9 รุองลงมาเป็.นความรุ�นแรุงที่าง รุ�างกายรุ�อยละ 3.1

2.ลั�กษณะความรุ นแรุงทางวาจาเป็�นการุใช้�น��าเสี�ยงตะคอ

ก ความรุ นแรุงทางรุ างกายเป็�นการุผลั�ก ดึ#ง

กรุะช้าก การุ ค กคามทางเพศเป็�นการุใช้�ม&อสี�มผ�สี3. บุ�คคลที่��กรุะที่+าความรุ�นแรุงที่างวาจิาและรุ�างกายเป็.นผ"�ป็=วย/ ผ"�รุ บุบุรุ�การุมากที่��สู�ด การุ

ค�กคามที่างเพศเป็.นเพ4�อนรุ�วมงาน

สูรุ�ป็ผลการุว�จิ ย4. สูาเห่ต้�ความรุ�นแรุงที่างวาจิามาจิากความ

บุกพรุ�องในการุ ต้�ดต้�อสู4�อสูารุมากที่��สู�ด ความรุ�นแรุงที่างรุ�างกายมาจิาก อาการุแสูดงความเจิ5บุ

ป็=วย5. ผลด�านสู งคม พบุว�าความรุ�นแรุงที่างวาจิาเก�ดผลเสู�ยต้�อ สู มพ นธภาพรุะห่ว�างเพ4�อนรุ�วมงานมากที่��สู�ด6. กล��มเสู��ยงต้�อการุเก�ดความรุ�นแรุงที่างวาจิาค4อกล��มที่��ไม�ได� รุ บุการุฝึ?กอบุรุมเรุ4�องการุจิ ดการุก บุ

ความรุ�นแรุง

อภ�ป็รุายผล งานพยาบุาลม�ล กษณะเฉพาะ ต้�องเผชิ�ญ

ก บุความเครุ�ยดและความกดด น ในภาวะไม�ป็กต้�สู�ขของผ"�ป็=วย

ป็ฏ�สู มพ นธ%ก บุบุ�คคลรุอบุด�าน ให่�บุรุ�การุต้�อเน4�องต้ลอด 24 ชิ �วโมง

อภ�ป็รุายผล ม�ห่ล กฐานชิ�,ชิ ดว�าบุ�คลากรุที่างการุพยาบุาล

ม�ความเสู��ยงต้�อการุถ"กค�กคามที่างวาจิามากกล��มอาชิ�พอ4�น ๆ 4 เที่�า และม�ความเสู��ยง

มากกว�ากล��มอาชิ�พที่��ด"แลด�านสู�ขภาพอ4�น ๆ 35. เที่�า (Home Office 1999)

การุใชิ�น+,าเสู�ยงต้ะคอกเป็.นการุแสูดงอารุมณ%โกรุธ เม4�อไม�สูามารุถควบุค�มได�จิะเก�ดความ

ค�กคามของความรุ�นแรุง

อาชิ�พและแห่ล�งที่��มาของความรุ�นแรุง

ผ"�ป็=วย/ผ"�รุ บุบุรุ�การุเป็.นบุ�คคลที่��ใกล�ชิ�ดก บุ บุ�คลากรุมากที่��สู�ด บุที่บุาที่การุด"แลผ"�ป็=วย ด�านการุพยาบุาล ให่�บุรุ�การุผ"�ป็=วยอาจิเก�ด

ความล�าชิ�าไม�เป็.นที่��พอใจิของผ"�รุ บุบุรุ�การุสู�งผลให่�เก�ดความโกรุธ

สูาเห่ต้�ความรุ�นแรุง

ความบุกพรุ�องในการุต้�ดต้�อสู4�อสูารุ การุป็รุะสูานงานที่��ไม�ชิ ดเจิน การุสู4�อสูารุไม�ต้รุงก น ที่+าให่�เก�ดความข ดแย�งพ"ดจิาโต้�เถ�ยง ใชิ�ค+าห่ยาบุคายบุางครุ ,งรุ�นแรุงมาก (ที่ ดดาว น�ยมาศ, 2545)

อาการุแสูดงความเจิ5บุป็=วยของผ"�ป็=วย ภาวะว�ต้กก งวลและอาการุไข� ป็วดที่+าให่�ผ"�ป็=วยขาดสูต้�และที่+ารุ�ายรุ�างกายบุ�คลากรุที่างการุพยาบุาล (ที่องศ�กรุ% บุ�ญเก�ดและคณะ,

2543 )

ที่างวาจิา ที่างรุ�างกาย

ผลด�านสู งคม ผลเสู�ยจิากความรุ�นแรุงที่างวาจิาอาจิม�มากกว�าที่��คนที่ �วไป็รุ บุรุ"�

Levin (1998)

ผลรุะยะยาวเจิ5บุป็วดเรุ4,อรุ ง ด�านจิ�ต้ใจิ ม�ความเครุ�ยด ก งวลนอนห่ล บุฝึ/นรุ�าย

สู มพ นธภาพเลวลงAnderson & Stamper (2001)

ผลต้�อห่น�วยงาน ที่+าให่�ขาดงานเป็ล��ยนห่รุ4อย�ายต้+าแห่น�งและบุางครุ ,งลาออกจิากงานและออกจิากว�ชิาชิ�พ

Cameron (1998)

ผลต้�อการุป็ฏ�บุ ต้�งาน เป็.นสูาเห่ต้�ความ ผ�ดพลาดในการุป็ฏ�บุ ต้�งาน ค�ณภาพ

การุพยาบุาลลดลง เพ��มภารุะให่�เพ4�อนรุ�วมงาน

การุฝึ?กอบุรุม ผลการุฝึ?กอบุรุมเรุ4�องการุจิ ดการุก บุความรุ�นแรุง

สูามารุถแก�ไขและป็Aองก นความรุ�นแรุงในสูถานที่��ที่+างาน

Rau-Foster(2000)

ชิ�วยให่�ม�ความเข�าใจิในต้ วผ"�ป็=วยและอารุมณ%บุ�คคล

Cook, et al (2001)

การุฝึ?กอบุรุมที่+าให่�ม�การุจิ ดการุก บุความรุ�นแรุงที่��

เห่มาะสูมInfantino & Musing (2001)

พบุว�าพยาบุาลที่��ได�รุ บุการุฝึ?กอบุรุมเสู��ยงต้�อการุถ"กกรุะที่+าความรุ�นแรุงน�อยกว�ากล��มที่��

ไม�ได�รุ บุการุอบุรุม

ข�อเสูนอแนะ

1. ผ"�เก��ยวข�องที่�กฝึ=าย ผ"�บุรุ�ห่ารุบุ�คลากรุที่างการุพยาบุาลควรุรุ บุที่รุาบุข�อม"ลเห่ล�าน�, เพ4�อเข�าใจิความเสู��ยงของว�ชิาชิ�พและห่าที่าง

ป็Aองก นแก�ไขต้�อไป็ 2. สูน บุสูน�นและสู�งเสูรุ�มให่�ม�การุฝึ?กอบุรุม

เรุ4�องการุจิ ดการุก บุ ความรุ�นแรุงในสูถานที่��ที่+างาน

3. พ ฒนาเที่คน�คการุสู4�อสูารุ

ข�อเสูนอแนะ (1)

ความรุ�นแรุงในว�ชิาชิ�พพยาบุาลพบุบุ�อยม�ผลเสู�ยมากกว�าที่��เก�ดข�,น

เผยแพรุ�ความเสู��ยงให่�ผ"�เก��ยวข�องรุ บุที่รุาบุและห่าที่างป็Aองก น

ข�อเสูนอแนะ (2)

พยาบุาลที่��ม�ความเสู��ยงค4อกล��มที่��ไม�ได�รุ บุการุฝึ?กอบุรุมเรุ4�องการุจิ ดการุก บุความรุ�นแรุง

งานว�จิ ยที่��ผ�านมา พบุว�าการุฝึ?กอบุรุมสูามารุถลดความเสู��ยงต้�อการุเก�ดความรุ�นแรุงและลดรุะด บุความรุ�นแรุงได�

อบุรุมพยาบุาลที่�กคนเรุ4�องว�ธ�ป็Aองก นและควบุค�มความรุ�นแรุง

ข�อเสูนอแนะ (3)

สูาเห่ต้�ของความรุ�นแรุงที่างวาจิามาจิากความบุกพรุ�องในการุสู4�อสูารุ

ผลของความรุ�นแรุงม�ผลเสู�ยต้�อสู มพ นธภาพรุะห่ว�างเพ4�อนรุ�วมงาน

อบุรุมที่ กษะการุต้�ดต้�อสู4�อสูารุและห่าที่างรุ กษาสู มพ นธภาพรุะห่ว�างเพ4�อนรุ�วมงาน

จิ�ดเด�นและจิ�ดอ�อนของงานว�จิ ยจิ�ดเด�น1. แบุบุสูอบุถามได�รุ บุการุต้อบุกล บุ รุ�อย

ละ 91.7

2. ศ�กษาข�อม"ลเชิ�งค�ณภาพสูน บุสูน�นผลว�จิ ยจิ�ดอ�อน1. การุรุายงานอาจิจิะสู"งกว�าห่รุ4อต้+�ากว�าความเป็.นจิรุ�งได�2. การุรุ บุรุ"�ความรุ�นแรุงแต้กต้�างก นอาจิจิะที่+าให่�แป็ลผลผ�ด