آرش رادمندشرکت فناوری اطالعات و ارتباطات پاسارگاد آریان )فناپ(

1388بهمن ماه

تجارت الکترونیکی بطور ساده به هرگونه معامله ای گفته می شود که در آن خرید و فروش کاال و یا خدمات از

طریق اینترنت صورت پذیرد.

ایده انجام معامله ازطریق اینترنت، او<لین

1979بار در سال توسط یک انگلیسی به نام »م. آلدریچ«

مطرح شد. نکته قابل توجه آنکه

سال 11این تاریخ، Webقبل از اختراع و مرورگرهای

اینترنتی در سال بوده است.1990

شرکت 1987در سالSWREG برای او<لین بار این امکان را فراهم کرد که برنامه نویسان بتوانند

برنامه های خود را از طریق سیستم این شرکت به و به کمک مکانیزمی تحت Sharewareصورت عرضه نمایند.Merchant accountعنوان

SWREG یک شرکت Transaction processing آن بر Merchant accountاست، که مکانیزم

،VISAپایه سیستمهای پرداخت مختلفی )همچون Mastercard، Eurocard، American

Express، International Money Orders، Bankwires، Paypal.و ...( عمل میکند

تیم 1990در سال« ،برنرزلی« او<لین مرورگر

اینترنتی را اختراع نمود و در World Wideعمل پایه

Web.را گذاشت ( 1994چهار سال بعد )

مرورگر اینترنتی Netscape اولین مرورگر

اینترنتی با رابط کاربری گرافیکی عرضه شد، و رستورانهای زنجیره ای

Pizza Hut سیستم سفارش گیری آنالین خود را

بر روی صفحات وب آن معرفی کرد.

( 1994در همین سال )او<لین بانک آنالین افتتاح شد.

1995( افتتاح سایت فروش کتاب :Amazon)1995 استفاده گسترده از تراکنشهای اینرنتی در :

Cisco و Dellمبادالت شرکتهای 1998آغاز استفاده از تمبرهای پستی الکترونیکی :1999 راه اندازی سایت :Napster برای دانلود

موسیقی

2000 بحران دات کام در :بازار سرمایه آمریکا

، با ظهور پدیده اینترنت و 2000در سالهای پیش از زیرساختهای تجارت الکترونیکی، ایده های تجاری

( پای به com.فراوانی در قالب سایتهای اینترنتی )عرصه گذاشتند. در این رهگذر بسیاری افراد بودند

که یک شبه به ثروتهای میلیون دالری رسیدند.

و دات کام ها و Start-upهجوم ناگهانی شرکتهای و 2000 تا 95سرعت رشد آنها در فاصله سالهای

، در اقتصاد 2001سقوط ناگهانی آنها در سال -Dotآمریکا تحت عنوان پدیده بحران دات کام )

com bubble.شناخته میشود )

2002 :eBay سرویس پرداخت امن Paypal را میلیارد دالر خرید. 1.5به قیمت

2002 کمپانیهای خرده فروشی :CSN Stores و NetShops با استراتژی فروش محصوالت حوزه

های مختلف در سایتهای مجزا، به جای یک پورتال واحد ایجاد شدند.

2008 میلیارد دالر 204: پیش بینی حجم فروش در بازار خرده فروشی آنالین و تجارت الکترونیکی

منبع: درصد رشد نسبت به سال قبل(؛ 17آمریکا )Forrester Research Inc.

برای اینکه امکان انجام فرآیندهای تجارت الکترونیکیدر هر کشوری فراهم شود، الزم است زیرساختهای

این فرآیندها فراهم شود. مهمترین بخشهای این زیرساختها عبارتند از:

زیرساختهای ارتباطی و حمل و نقل: شبکه های داده)مهمترین آنها اینترنت( باید در نقاط مختلف در دسترس باشد. ضمن آنکه شرکتهای حمل کاال، مسیرهای ارتباطی زمینی و هوایی و دریایی باید به نحو مناسبی فراهم باشد.

قوانین و مقررات: وضع قوانین و مقررات الزم برای اینکهمعامالتی که از طریق اینترنت انجام میشود به لحاظ حقوقی

رسمیت داشته باشد. زیرساختهای پرداخت الکترونیکی: بانکها باید این امکان را

فراهم نمایند که پرداخت و دریافت پول از طریق اینترنت ممکن باشد.

:شبکه های داده مطابق آخرین آمار رسمی، تعداد کاربران اینترنت در

میلیون نفر است. این بدان معنی 24کشور بالغ بر است که با همه کاستی ها، حداقلی از زیرساختهای فناوری اطالعات و ارتباطات در کشور موجود است.

:حمل و نقل( وجود انواع سرویسهای پرداخت پستیCOD و )

� فراگیر آنها از شبکه پست نشان دهنده استفاده نسبتااین واقعیت است که زیرساختهای اولیه حمل و نقل و

ارسال کاال در کشور وجود دارد.انواع شرکت های پیک کاال و خدمات در شهرهای بزرگ

1382قانون تجارت الکترونیکی کشور در دی ماه به تصویب مجلس شورای اسالمی و تأیید شورای

نگهبان رسیده است.

طرح ها، قوانین و زیرساختهای الزم برای بهکارگیری و استفاده فراگیر از امضاهای دیجیتال در

مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت بازرگانی تدوین گردیده و درحال تکمیل است.

بدون وجود زیرساختهای پرداخت الکترونیکی درعمل، بازار به سمت تولید مکانیزمهای جایگزین

حرکت کرده است:

انواع کارتهای اینترنتانواع کارتهای تلفن اینترنتیانواع کارتهای شارژ سرویسهای مختلف( انواع روشهای پرداخت پستیCOD)...

هرگاه زیرساختهای ارتباطی، و امکان انجام عملیاتبانکی آنالین فراهم و فراگیر شده است، زمان رشد انفجاری فرآیندهای تجارت الکترونیکی در آن نقطه

فرا رسیده است. مناسب ضریب نفوذ اینترنت در ایران در � رشد نسبتا

سالهای اخیر و همچنین فراهم شدن امکان پرداخت های اینترنتی موجب رونق بازارهای اینترنتی و راه

اندازی فروشگاههای متعدد اینترنتی شده است. ارائه خدمات و فروش کاالها از طریق اینترنت

امروزه در سطح کشور فراگیر شده است، و به نظر میرسد هم اکنون در سالهای ابتدایی رشد انفجاری

IT.و تجارت الکترونیکی در اقتصاد ایران هستیم

نمونه هایی از سیستمهای پرداخت اینترنتی درسایتهای ایرانی:

پرداخت اینترنتی قبوض و عوارض شهرداریشارژ تلفن همراهخرید بلیط قطار و هواپیمارزرو هتلکمک به مؤسسات خیریهفروش آنالین بیمه نامهفروش اینترنتی خودروخرید و فروش آنالین سهامو ... و انواع فروشگاههای اینترنتی متنوع

امکان ارائه حداکثر انعطاف و سرعت عمل در تعریف و تولید خدماتجدید مبتنی بر زیرساختهای نرم افزاری، با تولید نرم افزارهای بومی:

( سامانه متمرکز بانکیCore banking) اختصاصی پاسارگاد( سوئیچ پرداختPayment Switch)( سامانه مدیریت کارتCard Management System)( سامانه پرداخت الکترونیکePayment)( سامانه پرداخت موبایلmPayment)( سامانه بانکداری نوینModern Banking)( سامانه امتیاز دهی مشتریانCredit Rating)( سامانه مدیریت ارتباط با مشتریCRM)

بانک پاسارگاد تالش نموده تا با جذب و سازماندهینیروهای متخصص در حوزه فناوری اطالعات و

ارتباطات و آموزش آنها در حوزه خدمات مالی و اعتباری در قالب یک

در ICTشرکت تخصصی این بخش نیز توانایی های

خود را تقویت نماید.

برگزاری كالس های رایگان آموزشبانكداری الكترونيك در محل شعب

بانک پاسارگاد برای مشتریان.

مشتریان بانک با شرکت در ایندوره ها به هزینه بانک ، طریقه

بهره مندی از انواع خدمات بانکداری الکترونیک ارایه شده در بانک پاسارگاد مانند اینترنت بانک،

ای میل بانک، اس ام اس بانک، تلفنبانک، موبایل بانک، پرداخت

قبوض و خدمات کارت های الکترونیکی را آموزش میبینند.

،در عین حال، بانک پاسارگاد به عنوان یک نهاد مالی و اعتباریهمواره نیم نگاهی نیز به تقویت زیر ساختهای فناوری اطالعات و ارتباطات کشور دارد، و تالش مینماید تا با شناسایی نیازهای کشور در بخش زیرساختهای سخت افزاری و مخابراتی نسبت

به سرمایه گذاری در این بخش ها نیز اقدام نماید.

رشد تجارت الکترونیکی دردنیا، عالوه بر نیاز به

زیرساختهای مناسب، نیازمند تولید و توزیع ابزارهای

مناسب نیز هست. انواع نرم افزارها و سخت

افزارهای متنوعی که به مناسبتهای مختلف در

فرآیندهای تجارت الکترونیکی به کار گرفته میشوند، نمونه

هایی از این ابزارها هستند.

پرهیز از وارد شدن مستقیم به حوزه ابزارسازی ودر عوض ایجاد زمینه های ترویج زیرساختهای بانکی در یک پروسه مدیریت تجاری، با نگاهی

مدرن و با شبکه سازی.

درنظر داشتن تفاوت ماهوی بین تجارتالکترونیکی و بانکداری الکترونیک:

یعنی انجام عملیات بانکی بانکداری الکترونیکی ،)مشاهده صورتحسابهای بانکی، انتقال پول بین

حسابهای بانکی و ...( از طریق اینترنت. به هرگونه معامله ای گفته می شود تجارت الکترونیکی

که در آن خرید و فروش کاال و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد.

باید توجه داشت که ارائه خدمات بانکداری الکترونیکیبه هیچ وجه به معنای حضور در بازار تجارت الکترونیک

نیست.

:بانک نباید خود را در جایگاه قوه قضائیه بنشاند باید توجه داشت که بانک به عنوان فراهم کننده

زیرساختهای پرداخت بانکی، مسئولیت کیفیت خدمات نخواهد و کاالهای مبادله شده از این طریق را به عهده

.داشت

در صورتی که یک فروشگاه اینترنتی با استفاده اززیرساختهای بانکی اقدام به فروش کاالیی کند، که در ادامه آن کاال را با کیفیت مورد نظر به مشتری ارائه

قو<ه قضاییه باید ندهد، بانک مسئولیتی نخواهد داشت، و .در این مورد تصمیم گیری نماید

لزوم سرعت عمل و انعطاف در تصمیم سازیها واجرا:

به کارگیری فناوریهای جدید در کسب و کار، نیازمند نگاهکارشناسانه و شناخت دقیق از سیر تحول این فناوریها

میباشد. سرعت تغییر و تحول در حوزه های مرتبط با فناوری

اطالعات بر کسی پوشیده نیست. حضور موفق در بازارهای مبتنی بر فناوریهای جدید )از جمله تجارت

الکترونیک( نیازمند اعتماد به توان کارشناسی و دادن اختیارات الزم برای انجام امور در این حوزه به آنهاست.

عدم وجود سرعت عمل و انعطاف الزم در تصمیمگیریها و به کارگیری فناوریهای جدید در حوزه تجارت

الکترونیک پاشنه آشیل ضربه پذیر این حوزه است.

:نگاه جد<ی به بازارهای خرد، و خرده فروشی ها هر دو طیف مشتریان حقیقی و لزوم ارائه امکانات به

. حقوقی

باید توجه داشت که بخش بزرگی از تراکنش های مالیقابل انجام در حوزه تجارت الکترونیکی در حوزه بازارهای خرد است. تجربه نشان داده است که

مشتریان خریدهای خرد و روزمره خود را خیلی راحت تر از طریق اینترنت انجام میدهند، تا خرید امالک و

خودرو و ...

شرکت فناوری اطالعات و ارتباطات پاسارگاد

آریان )فناپ(