Βιομηχανία και Ενέργεια

Ανάπτυξη ή αποβιομηχάνιση;

Τετάρτη, 30 Ιανουαρίου 2013

2

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ

2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα

2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική

3. Αγορά Φυσικού Αερίου1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. Περιθώρια Βελτίωσης

4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

3

Εισαγωγικά:Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ

Θεσμικός φορέας εκπροσώπησης Βιομηχανιών Εντάσεως Ενέργειας Επιχειρήσεις για τις οποίες το κόστος ενέργειας

αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα κόστους και μοχλό διεθνούς ανταγωνιστικότητας

Εκπροσώπηση 50% της βιομηχανικής ζήτησης ηλεκτρισμού (ΥΤ/ΜΤ) 45% της βιομηχανικής ζήτησης φυσικού αερίου

Περισσότερες από 10.000 άμεσες θέσεις εργασίας Δυναμικές, εξωστρεφείς επιχειρήσεις

Εξαγωγές περίπου 1,5 δισ. € ετησίως

4

Κόστος Ενέργειας Ανταγωνιστικότητα – Βιωσιμότητα

Το κόστος ενέργειας φτάνει μέχρι το 50% του κόστους παραγωγής αποτελεί τον κύριο παράγοντα διεθνούς

ανταγωνιστικότητας σε αντίθεση με το εργατικό κόστος που είναι συγκρίσιμο οδηγεί σε συρρίκνωση τη βιομηχανική παραγωγή

Η ελληνική βιομηχανία σήμερα βρίσκεται σε οριακό σημείο απαξιώνονται επενδύσεις δισεκατομμυρίων απειλούνται δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας

Κίνδυνος για τη βιωσιμότητα χιλιάδων μεταποιητικών μονάδων, ακόμα και για υγιείς, δυναμικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις άμεσες επιπτώσεις στην Οικονομία και την Απασχόληση

Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα

Η κρίση έχει πλήξει καίρια πολλούς κλάδους της μεταποίησης που για 4 ή 5 συνεχή χρονιά είναι συνολικά ζημιογόνοι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κλάδοι εντάσεως ενέργειας όπως οι κλάδοι του ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΕΙΑΣ και ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ

Όπως θα δείτε στα επόμενα 3 διαγράμματα και οι 3 κλάδοι χαρακτηρίζονται από:

Μεγάλη κάμψη των πωλήσεων στην εσωτερική αγορά Αύξηση των εξαγωγών ανάγκης Μεγάλο τμήμα του παραγωγικού δυναμικού που παραμένει

αναξιοποίητο

5

6

Εξωστρέφεια και ΑνταγωνιστικότηταH περίπτωση της Τσιμεντοβιομηχανίας

Πηγή: Στοιχεία εγχώριας αγοράς

Παραγωγικό δυναμικό και πωλήσεις (εκ. τ.) της Ελληνικής τσιμεντοβιομηχανίας

10,111,6 11 10,2

7,86,5

4,2

5,64,5

4,24,6

4,1

3,8

1,5

0,4 0,9 1,3

4,25,8

10,4

16,1 16,1 16,1 16,1 16,1 16,1 16,1 16,1

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012Ε

Συνο

λικό

παρ

αγω

γικό

δυν

αμικ

ό (ε

κ. τ.

)

Πωλήσεις Εσωτ. Ελλάδος Εξαγωγές Πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό

7,8-9,1

4,5-5,5

2,5-2,8

7

Εξωστρέφεια και ΑνταγωνιστικότηταΗ περίπτωση της Χαλυβουργίας

Πηγή: ENXE

Παραγωγικό Δυναμικό* και παραδόσεις (χιλ. τον.) των ελληνικών χαλυβουργιών

1880 1965 21051750

14001030

625350

300360

395

480

455

540985

800

320 175 270645

930 890

1350

2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500

275 465 250 105 55 50 50 40

-750-500

-2500

250500

75010001250

15001750

20002250

25002750

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012Ε

Συνο

λικό

παρ

αγω

γικό

δυν

αμικ

ό (χ

ιλ. τ

ον. )

Παραδόσεις στο Εσωτ. Ελλάδος Εξαγωγές Πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό Εισαγωγές

* Το παραγωγικό δυναμικό θεωρείται ίσο με την παραγωγή του έτους ακμής (2007)

Μείωση άμεσα απασχολούμενων στον κλάδο κατά 32% την ίδια περίοδο

8

Εξωστρέφεια και ΑνταγωνιστικότηταΗ περίπτωση της Διέλασης Αλουμινίου

Πηγή: Ελληνική Ένωση Αλουμινίου

Η μείωση της απασχόλησης στον κλάδο ξεπέρασε το 40% στην περίοδο

Εξέλιξη της αγοράς στον ελληνικό κλάδο διέλασης αλουμινίου (τόνοι)

94.300 94.100 97.600 90.500 71.000 63.000

51.300 40.000

56.500 60.200 64.300

61.000

48.000 57.200 59.500

58.000

19.200 15.700 8.100 18.500

51.000 49.800 59.200 72.000

-

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

180.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

ΕΓΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΛΕΟΝΑΖΟΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

9

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ

2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα

2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική

3. Αγορά Φυσικού Αερίου1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. Περιθώρια Βελτίωσης

4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

10

Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας

Απουσία ανταγωνισμού στην προμήθεια Η αγορά δεν λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή Δεσπόζουσα θέση ΔΕΗ (99% της προμήθειας)

Στρεβλώσεις Μονοπώλιο ΔΕΗ στις εθνικές πηγές ενέργειας (λιγνίτη – νερά) To “υποχρεωτικό pool” (ημερήσια αγορά) έχει κλείσει τον κύκλο του Πλήθος ρυθμιζομένων χρεώσεων:

Ειδικοί φόροι, τέλος ΑΠΕ, ΥΚΩ, χρεώσεις δικτύου… Μεταβατικοί μηχανισμοί εγγυημένου εσόδου (πχ “cost recovery”)

Η αγορά παραμένει ένα εσωστρεφές, κλειστό κύκλωμα, χωρίς κίνητρο να λειτουργήσει προς όφελος του καταναλωτή

11

Φορολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας

- Η Ελλάδα έχει πρακτικά τους υψηλότερους συντελεστές ΕΦΚ στην ΕΕ- Στις χώρες με ονομαστικά υψηλότερους συντελεστές, ισχύουν μηχανισμοί

επιστροφής και/ή απαλλαγής στις βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας- Ο ΕΦΚ στον ηλεκτρισμό αποτελεί το 5% του τελικού κόστους!

Πηγή: DG-Tax

Ε.Φ.Κ. Ηλεκτρικής Ενέργειας για Βιομηχανία (€/MWh)

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0Ε

λά

χ.

ΕΚ

/96

ΕΛ

ΛΑ

ΔΑ

ΥΤ

ΕΛ

ΛΑ

ΔΑ

ΜΤ

ΓΕ

ΡΜ

ΑΝ

ΙΑ

ΑΥ

ΣΤ

ΡΙΑ

ΔΑ

ΝΙΑ

ΟΛ

ΛΑ

ΝΔ

ΙΑ

ΒΕ

ΛΓ

ΙΟ

ΓΑ

ΛΛ

ΙΑ

ΙΣΠ

ΑΝ

ΙΑ

ΒΟ

ΥΛ

ΓΑ

ΡΙΑ

ΡΟ

ΥΜ

ΑΝ

ΙΑ

ΠΟ

ΡΤ

ΟΓ

ΑΛ

ΙΑ

12

«Πράσινη» Ανάπτυξη: Βιώσιμο μοντέλο?

Άμεσο κόστος Εκρηκτικά αυξανόμενο Το μίγμα ΑΠΕ έχει

εκτραπεί έναντι των στόχων (Φ/Β – Αιολικά)

Υψηλές εγγυημένες τιμές Μέσο κόστος 190

€/ΜWh το 2013)

Πληθωριστική πίεση στο κόστος ενέργειας Συμβατικές MWh

αντικαθίστανται από πολύ ακριβότερες

Αρνητικό ισοζύγιο προσφοράς εργασίας Ελάχιστη εγχώρια προστιθέμενη αξία

Πηγή: ΛΑΓΗΕ, ΡΑΕ

Εξέλιξη διείσδυσης και κόστους ΑΠΕ (2011-2013)

1600

350

700

190

137

117

0

400

800

1200

1600

2000

2011 2012 2013

0

40

80

120

160

200

Κόστος (εκ. €) Μέση τιμή (€/MWh)

13

Το αφανές κόστος της πράσινης ανάπτυξης

• Οι ΑΠΕ χαρακτηρίζονται από μεγάλη μεταβλητότητα στη διαθεσιμότητα (άνεμος, ηλιοφάνεια)- Επειδή η ηλεκτρική ενέργεια δεν αποθηκεύεται, απαιτείται

ισχύς εφεδρείας για τη εξισορρόπηση του φορτίου - Αυτό αποτελεί ένα δευτερογενές κόστος

• Επενδύσεις για την ευστάθεια συστήματος: 1. Δίκτυα: Επέκταση και Ενίσχυση2. Εφεδρική παραγωγή: Ευέλικτες μονάδες φυσικού αερίου

- Κόστος που μετακυλύεται αφανώς στα τιμολόγια ως:

- χρεώσεις δικτύων- αυξημένο κόστος διαθεσιμότητας και λειτουργίας

εφεδρικών μονάδων

14

Ευρωπαϊκή Πολιτική (?) για την Ενέργεια

Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Εμπορίας Ρύπων (EU ETS) Μονομερής δέσμευση της Ευρώπης - Απουσία διεθνούς συμφωνίας Υπάρχει Οδηγία για Μηχανισμό Αντιστάθμισης (carbon leakage) Επιδιώκεται τεχνητή αύξηση της τιμής ρύπων (Back-loading)!

Τάση στην Ευρώπη αναθεώρησης των επιθετικών περιβαλλοντικών πολιτικών – προτεραιότητα στην ανάπτυξη Αγγλία: έμφαση σε shale gas Γερμανία: μείωση επιδοτήσεων ΑΠΕ

Κρατικές Ενισχύσεις και Μηχανισμοί αντιστάθμισης για τη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας: Αγγλία: 110 εκ. Λίρες για δυο έτη Γερμανία: έχει ανακοινώσει ότι θα εφαρμόσει μηχανισμό Νορβηγία: σύμφωνα με Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ

15

Ελλάδα και ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική

Σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή τάση, η Ελλάδα παραμένει απροετοίμαστη θεσμικά.

Το 2013 έφτασε: Η βιομηχανία απειλείται με νέα, μεγάλη αύξηση τιμολογίων λόγω

κόστους ρύπων (+ 8-15%) Μηχανισμός «αντιστάθμισης» για τη στήριξη της βιομηχανίας δεν

έχει ακόμα ενεργοποιηθεί Σημαντικοί ενεργοβόροι κλάδοι (πχ τσιμέντα) έχουν εξαιρεθεί από

τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς

Ο χρόνος εξαντλείται – χρειάζεται δράση άμεσα

16

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ

2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα

2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική

3. Αγορά Φυσικού Αερίου1. Δομή – Στρεβλώσεις

2. Περιθώρια Βελτίωσης

4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

17

Αγορά Φυσικού αερίου

Οι υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη των 27! Τιμές κατά 40-50% υψηλότερες σε σχέση με ανταγωνιστές

Πηγή: EBIKEN, EEX, IEA

Τιμές προμήθειας ΦΑ (€/MWh)

52

3531,5

36

9

0

10

20

30

40

50

60

Ελλάδα Γερμανία Βουλγαρία Ισπανία ΗΠΑ

18

Μεγάλα περιθώρια βελτίωσης σε όλη την αλυσίδα

Ποια απελευθέρωση? Ανυπαρξία

εναλλακτικών προμηθευτών

Γεωγραφικά μονοπώλια (ΔΕΠΑ, ΕΠΑ)

Τεχνικά και ρυθμιστικά εμπόδια εισόδου

Οι δημοπρασίες δεν είναι λύση

Υψηλά περιθώρια: 15-20% σε σχέση με τις

τιμές εισαγωγής

Σύγκριση ΜΤΦΑ - Τιμών ΔΕΠΑ (€/MWh)

20

25

30

35

40

45

50

Ιαν-

11

Μα

ρ-1

1

Μα

ϊ-11

Ιουλ

-11

Σεπ

-11

Νο

ε-11

Ιαν-

12

Μα

ρ-1

2

Μα

ϊ-12

Ιουλ

-12

Σεπ

-12

Νο

ε-12

Τιμές ΔΕΠΑ ΜΤΦΑ (ΡΑΕ)

Πηγή: ΡΑΕ

Επιτακτική η άμεση μείωση των τιμών στην εγχώρια αγορά

19

Φορολόγηση φυσικού αερίου

- Ο ΕΦΚ αποτελεί το 10% του τελικού κόστους του φυσικού αερίου!

- Στις χώρες με ονομαστικά υψηλότερους συντελεστές, ισχύουν μηχανισμοί επιστροφής και/ή απαλλαγής στις βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας

- Ο ΕΦΚ στον ηλεκτρισμό αποτελεί το 5% του τελικού κόστους!

Πηγή: DG-Tax

ΕΦΚ στο Φυσικό Αέριο στη Βιομηχανία (€/MWh)

0

1

2

3

4

5

6

Ελ

άχ

. ΕΚ

/96

ΕΛ

ΛΑ

ΔΑ

ΓΕ

ΡΜ

ΑΝ

ΙΑ

ΑΥ

ΣΤ

ΡΙΑ

ΔΑ

ΝΙΑ

ΟΛ

ΛΑ

ΝΔ

ΙΑ

ΓΑ

ΛΛ

ΙΑ

ΙΣΠ

ΑΝ

ΙΑ

ΒΟ

ΥΛ

ΓΑ

ΡΙΑ

ΡΟ

ΥΜ

ΑΝ

ΙΑ

ΠΟ

ΡΤ

ΟΓ

ΑΛ

ΙΑ

20

Περιεχόμενα

1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα

2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας1. Δομή – Στρεβλώσεις2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική3. Περιθώρια βελτίωσης

3. Αγορά Φυσικού Αερίου1. Δομή – Στρεβλώσεις2. Περιθώρια Βελτίωσης

4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

21

Πληθώρα στρεβλώσεων“φουσκώνουν» τα κόστη

Ηλεκτρισμός Φυσικό αέριο

Απουσία ανταγωνισμού και υψηλές τιμές προμήθειας

ΕΦΚ 5-7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤ ΕΦΚ 15-20%

ΑΠΕ 7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤ

ΥΚΩ 7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤ

Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (+15%)

22

Προτάσεις1. Ηλεκτρική Ενέργεια

Μείωση του κόστους στη βιομηχανία στα επίπεδα των ευρωπαϊκών ανταγωνιστριών χωρών

Με βάση τις ανταγωνιστικές εθνικές πηγές (λιγνίτη, νερά) Υιοθέτηση διεθνών benchmark στην τιμολόγηση

Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας για τη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας

Δραστική μείωση ή απαλλαγή από ρυθμιστικές χρεώσεις, φόρους και τέλη που επιβαρύνουν το τελικό κόστος (ΕΦΚ, ΥΚΩ, CO2)

Θέσπιση Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης και Αντιστάθμισης του κόστους αερίων ρύπων (κόστος μέτρου 25εκ Ευρώ)

Να μελετηθούν κινήσεις ανάσχεσης του κόστους των ΑΠΕ

23

Προτάσεις2. Φυσικό αέριο

Μείωση του κόστους στη βιομηχανία στα επίπεδα των ευρωπαϊκών ανταγωνιστριών χωρών

Πρωτοβουλία της Πολιτείας για αναδιαπραγμάτευση διεθνών συμβάσεων προμήθειας (Ρωσία, Τουρκία, Αλγερία)

Άμεση σύνδεση τιμολόγησης της βιομηχανίας με τις μέσες τιμές εισαγωγής αερίου

Ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς Αύξηση επιλεξιμότητας καταναλωτών Ευελιξία στην είσοδο νέων πηγών και προμηθευτών

Δραστική μείωση του ΕΦΚ για τις βιομηχανίες στο ελάχιστο δυνατό (0,54Ευρώ/MWh) - κόστος μέτρου 41 εκ. Ευρώ

24

Συμπεράσματα - Επίλογος Χαμηλό κόστος ενέργειας σημαίνει:

Ανταγωνιστικότητα Ανάπτυξη Αύξηση Εξαγωγών Τόνωση της Απασχόλησης

Η φθηνή ενέργεια είναι ο πιο διαφανής και δίκαιος τρόπος να στηρίξει μια χώρα τη Βιομηχανία και την Οικονομία της:

Χωρίς Επιδοτήσεις Χωρίς Φοροαπαλλαγές Με ΙΣΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ για ΟΛΟΥΣ

Οι χώρες της Ευρώπης το έχουν καταλάβει καλά και στηρίζουν τις Βιομηχανίες τους

εξασφαλίζοντας γι αυτές ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας.

Ήρθε η ώρα και η Ελληνική Κυβέρνηση να στηρίξει την Ελληνική Βιομηχανία

Ευχαριστούμε

Ερωτήσεις;

Παράρτημα Ι

Τιμές Φυσικού Αερίου (προ φόρων) για Βιομηχανικούς Πελάτες* σε €/MWh

19,029,7

32,333,0

33,735,135,435,735,836,136,1

37,838,2

39,239,9

42,743,3

44,844,9

50,450,5

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55

ΡουμανίαΑγγλίαΤσεχίαΒέλγιο

ΠολωνίαΙρλανδίαΕσθονία

ΔανίαΛάτβια

ΙσπανίαΒουλγαρία

ΓαλλίαΣλοβακία

ΦινλανδίαΠορτογαλία

ΚροατίαΓερμανίαΣουηδία

ΛιθουανίαΛουξεμβού

Ελλάς

*Για ετήσιες καταναλώσεις από 2.777 MWh εως 27.777 MWh

Η Ελλάδα είναι ακριβότερη σε όλες τις κατηγορίες βιομηχανικών καταναλωτών φυσικού αερίου στην ΕΕ

Πηγή: Eurostat