1

รายงานฝกงาน

เรอง

การตรวจสอบการรบรรายไดและคาใชจายของธรกจซอมาขายไปเกยวของกบบญชภาษอากร

จดท ำโดย

นำงสำว วนชพร ภมรสต รหสนสต 5330160472

มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตศรรำชำ

2

ชอ นำงสำว วนชพร นำมสกล ภมรสต ชอเลน นช

E-mail wanutch_tn@hotmail.com โทรศพท 086-3603308

ชอสถำนท ประกอบกำร ส ำนกงำน พ. เอ. เอส แอคเคำตง เซอรวส

ทอย ส ำนกงำนเลขท 250/75 หม กลำงเมองโชคชย 4 (อยตดกองปรำบ) ซอย โชคชย 4 ถนน ลำดพรำว

เขต ลำดพรำว กรงเทพมหำนคร 10230 โทร. 02 -9357988

ต ำแหนงงำนทฝกงำน พนกงำนฝกงำนสอบบญช

รำยละเอยดทท ำ รบหมอบหมำยใหตรวจสอบรำยไดและตนทนในกำรด ำเนนงำนคำใชจำยตำงๆของบรษท

ทมกำรช ำระตรงตำมรอบระยะเวลำบญช ตรวจสอบกำรรบจำยของลกหนกำรคำและเจำหนกำรคำ เพอควำม

ถกตองตำมสมควร

3

กตตกรรมประกาศ

กำรศกษำหลกสตรปรญญำบรหำรธรกจบณฑต(กำรบญชบรหำร) คณะวทยำกำรจดกำร

มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตศรรำชำ มกำรจดใหนสตสำขำกำรบญชบรหำรเขำรบกำรฝกงำนเพอ

ตองกำรใหนสตไดรบควำมรควำมช ำนำญและประสบกำรณจำกสถำนทฝกงำนและสำมำรถน ำควำมรทได

ไปใชกบจำกกำรท ำงำนและกำรด ำเนนชวตประจ ำวน

จำกกำรเขำรบกำรฝกงำนทส ำนกงำน พ เอ เอส แอกเคำตง เซอรวส ระหวำงวนท 18 มนำคม พ.ศ.

2556 ถง วนท 31 พฤษภำคม พ.ศ. 2556 นนท ำใหขำพเจำพบวำในกำรปฏบตงำนจรงตองอำศยควำมรท

ไดรบจำกกำรเรยนซงในทฤษฎกำรเรยนไมสำมำรถน ำควำมรไปใชไดโดยตรงจะตองน ำมำประยกตและ

ปรบใชกบกำรท ำงำน และจะตองปฏบตงำนดวยควำมระมดระวง รอบคอบ เพอใหงำนทไดรบมอบหมำย

เปนไปดวยด นอกจำกนนในกำรฝกงำนครงนยงชวยสรำงควำมสมพนธกบเพอนรวมงำนรจกแกไขปญหำ

เฉพำะหนำทเกดขน เมอจบกำรศกษำและตองออกไปปฏบตงำนจรงจะท ำใหขำพเจำมประสบกำรณในกำร

ท ำงำนทเพมมำกขน แตอยำงไรกตำมรำยงำนกำรฝกงำนเลมน จะไมสำมำรถส ำเรจลลวงไดหำก ไมไดรบ

ควำมอนเครำะห สนบสนนทงดำนกำรเงน แรงงำนและก ำลงใจจำกยคคลทเกยวของดงน

ขอขอบคณส ำนกงำน พ. เอ. เอส แอคเคำตง เซอรวส ทไดใหควำมอนเครำะหในกำรรบนสตฝกงำน

และคอยใหควำมรและค ำปรกษำในเรองกำรตรวจสอบบญช กำรจดท ำเอกสำรตำงๆ รวมไปถงควำมรทสำม

รถน ำไปปรบใชกบชวตประจ ำวนได

ขอขอบคณคณำจำรยประจ ำสำขำกำรบญชบรหำร และสำขำอน มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขต ศร

รำชำ ทไดใหควำมรเกยวกบวชำบญช ในเรองตำงๆ ใหค ำปรกษำเมอนสตเกดขอสงสยและคอยสนบสนน

ใหนสตเขำรบกำรฝกงำนเพอใหมประสบกำรณทสำมำรถใชในกำรท ำงำนไดในอนำคต.

ขอขอบคณบดำและ มำรดำ รวมถงญำตพนอง ทคอยเปนก ำลงใจและใหควำมชวยเหลอในดำนตำงๆ

ตลอดมำ ตลอดจนค ำแนะน ำทไดรบท ำใหขำพเจำน ำไปปรบแกไขในกำรปฏบตงำนจรง

4

กตตกรรมประกาศ(ตอ)

ขอขอบคณเพอนนสตสำขำกำรบญชบรหำร มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตศรรำชำ ทกทำนทไดให

ควำมชวยเหลอในกำรท ำรำยงำนเลมนจนส ำเรจลลวงไปดวยด

ขอขอบคณผทอยเบองหลงควำมส ำเรจของรำยงำนเลมนอกมำกมำย ซงขำพเจำตองขอขอบคณไว ณ ทน

ดวย

ทำยสดน หำกมสงขำดบกพรองหรอผดพลำดประกำรใด ผจดท ำขออภยเปนอยำงสงในขอบกพรองและ

ควำมผดพลำดนนมำยง ณ ทนดวย

วนชพร ภมรสต

16 มนำคม 2556

5

ค ำน ำ

รำยงำนนเปนสวนหนงของกำรศกษำหลกสตรปรญญำบรหำรธรกจบณฑต(กำรบญชบรหำร) คณะ

วทยำกำรจดกำร มหำวทยำลยเกษตรศำสตร วทยำเขตศรรำชำ โดยผจดท ำไดรวบรวมเนอหำควำมเกยวกบ

เรอง กำรตรวจสอบรำยไดและคำใชจำย สำระส ำคญของรำยงำนเลมน คอ ทฤษฎทเกยวของกำรตรวจสอบ

กำรรบรรำยไดและคำใชจำยของธรกจซอมำขำยไปเกยวของกบบญชภำษอำกร

ซงนสต นกศกษำ หรอผทมควำมสนใจ ตองน ำควำมรทไดนมำประยกตใช ปรบปรงในกำรศกษำหรอกำร

ท ำงำน เพอใหขนตอนกำรตรวจสอบเปนไปอยำงถกตองตำมสมควรและมควำมเปนระบบมำกยงขน

ผจดท ำหวงเปนอยำงยงวำรำยงำนเลมนจะชวยท ำใหนสต นกศกษำ ตลอดจนผทสนใจในขอแตกตำงของ

กำรรบรคำใชทเกดขน สำมำรถเขำใจในกระบวนกำรรบรมำกยงขน หำกรำยงำนเลมนผดพลำดประกำรใด

ผจดท ำตองขอ อภย มำ ณ ทนดวย

วนชพร ภมรสต

ผจดท ำ

6

สำรบญ

เรอง หนำ

บทท 1 ควำมส ำคญของกำรฝกงำน 7

วตถประสงคหลกของกำรฝกงำน 8-9

บทท2

กำรฝกงำน ณ ส ำนกงำนพ. เอ. เอส แอคเคำตง เซอรวส 10-11

บทท 3

กำรตรวจสอบกำรรบรรำยไดและคำใชจำยของธรกจซอมำขำยไปเกยวของกบบญชภำษอำกร 12-13

ทฤษฎเกยวกบเรองทศกษำ 13

7

บทท 1

ควำมส ำคญของกำรฝกงำน

จำกรปแบบกำรศกษำในปจจบนทเนนผเรยนเปนส ำคญในกำรศกษำหำควำมรเพมเตมดวยตนเอง

นอกเหนอจำกควำมรในชนเรยน รวมทงประสบกำรณในกำรทไดปฏบตงำนจรงยงเปนผลดตอกำรศกษำหำ

ควำมรซงจะชวยพฒนำทกษะควำมร ควำมสำมำรถของผเรยนเองตออนำคตกำรประกอบอำชพกำรท ำงำน

โดยเฉพำะอำชพทำงบญชทตองอำศยประสบกำรณ ควำมรควำมสำมำรถในกำรปฏบตงำนและ ส ำหรบ

งำนสอบบญชซงเปนจดมงหมำยหลกของผศกษำเอง ดวยควำมส ำคญของวชำชพสอบบญชทตองเนน

คณภำพ ควำมรควำมสำมำรถของตวผสอบบญชเองแลวยงตองอำศยคณธรรม ควำมซอสตย ควำมเทยง

ธรรม น ำมำซงกำรรกษำผลประโยชนของชำตและสงคมเอำไว จงตองมทกษะควำมรควำมสำมำรถสง

โดยเฉพำะประสบกำรณดำนกำรท ำงำนในลกษณะกำรปฏบตงำนจำกเหตกำรณจรง และกำรจะผลตนสต

กำรบญชบรหำรทดมคณภำพนน จ ำใหกำรศกษำหำควำมรภำคทฤษฎแตเพยงอยำงเดยวคงไมได ใชวงกอน

จบกำรศกษำ จงจ ำเปนตองมกำรฝกภำคปฏบตใหมำกเพยงพอจนสำมำรถปฏบตงำนในหนำทไดอยำงด ม

ควำมมนใจ และเชอมนในกำรท ำงำน โดยสวนใหญจ ำท ำกรฝกงำนในชวงปดภำคเรยน ประมำณสองถงสำม

เดอน ซงประสบกำรณทจ ำเปนและส ำคญยงเพรำะเปนชวงส ำคญทนสตจะไดน ำทฤษฎทไดจำกกำรเรยนร

ในวชำตำงๆไปประยกตสภำคปฏบตเปนโอกำสส ำคญทนสตไดฝกงำนภำยใตกำรแนะน ำของผม

ประสบกำรณ เปนกำรเพมทกษะในดำนกำรท ำงำนเตรยมควำมพรอมกำวสโลกแหงกำรท ำงำนทแทจรง

8

วตถประสงคหลกของการฝกงาน

กำรฝกประสบกำรณวชำชพ (ฝกงำน) ของนสตสำขำวชำกำรบญชบรหำร เพอใหนสตไดศกษำเรยนร

สภำพงำนของวชำชพ และท ำกำรปฏบตจรง จ ำเปนตองพฒนำทกษะทกๆดำนจำกสถำนทฝกงำนทมแหลง

ทรพยำกร จงก ำหนดวตถประสงคดงน

1.เพอใหนสตไดฝกประสบกำรณวชำชพทำงดำนตรวจสอบบญช

2.เพอใหนสตไดฝกประสบกำรณ ทเกยวของกบโปรแกรมส ำเรจรปทำงกำรบญช ตำงๆ

3.เพอใหนสตไดพฒนำบคลกภำพในกำรเปนนกบญชอยำงสมบรณแบบ

4.เพอใหนสต สำมำรถวเครำะหปญหำ และแนวทำงแกปญหำรวมกบผอน ใหลลวงไปได

5.เพอใหนสตสำมำรถศกษำปญหำ และรจกเกบขอมลตำงๆ ทไดจำกกำรฝกงำน สำมรถน ำควำมรมำ

แกปญหำกบงำนของตนในอนำคตเมอไดปฏบตงำนจรง

6.เพอใหมควำมรบผดชอบกบงำนทไดรบมอบหมำย

7.เพอใหมควำมตรงตอเวลำและกระตอรอรน รบเรงตองำนทท ำ

8.เพอใหมมนษยสมพนธอนด สมกบเปนบณฑตกำรบญชบรหำร

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการฝกงาน

1.ไดเรยนรกำรท ำงำนรวมกบผอน วฒนธรรมขององคกรทเรำท ำงำน

2.ไดฝกตวเองใหเปนคนทมระเบยบวนยมำกขน เชน กำรเขำท ำงำนใหตรงเวลำ

3. ไดฝกตนเองเรองควำมรบผดชอบตอหนำทตองำนทไดรบหมอบหมำย

4. ไดมโอกำสรจก เรยนรนสยบคคลอนมำกขน

5.ไดประสบกำรณจรงจำกกำรท ำงำนฝกงำน

6.ไดเรยนรกำรปฏบตตวในขณะฝกงำน

9

7.ไดเรยนรสงใหมๆ จำกกำรฝกงำนมำกยงขน

8.ไดเขำใจหลกกำรท ำงำนมำกขน มควำมรบผดชอบกบงำนทไดรบมอบหมำย

9. ไดมโอกำสท ำควำมเขำใจกจกรรมตำงๆทไดท ำกำรตรวจสอบเพอเปนควำมรประสบกำรณภำยหนำ

10

บทท2

กำรฝกงำน ณ ส ำนกงำนพ. เอ. เอส แอคเคำตง เซอรวส

สถำนทตง

ชอสถำนท ประกอบกำร ส ำนกงำน พ. เอ. เอส แอคเคำตง เซอรวส

ทอย ส ำนกงำนเลขท 250/75 หม กลำงเมองโชคชย 4 (อยตดกองปรำบ) ซอย โชคชย 4 ถนน ลำดพรำว

เขต ลำดพรำว กรงเทพมหำนคร 10230 โทร. 02 -9357988

ประวตส านกงานสอบบญช พ.เอ.เอ. แอคเคาตง เซอรวส

ชอ ภทรกร อกษรวรนำรถ

อำย 45 ป

ผสอบบญชรบอนญำตเลขท 4392

กำรศกษำ 2529-2533 ปรญญำตร บญชบณฑต มหำวทยำลย ธรรมศำสตร

ประสบกำรณ

2533-2536 Senior Auditor (Price Waterhouse Partnership Limited)

2537-2539 ผจดกำรฝำนบญช บรษท สตำร ปรนท จ ำกด

2539-2540 ผจดกำรฝำยบญช บรษท คอสโม เนทมำรท จ ำกด

2540-ปจจบน กรรมกำร บรษท พ.เอ.เอส.ซอฟท จ ำกด

2540-ปจจบน หนสวนผจดกำร หจก.ภทรธดำ คอนซลท แอนด เซอรวส

2549-2551 กรรมกำรอสระ บรษท อนเตอรเนตประเทศไทย(มหำชน)

(บรษทในตลำดหลกทรพย)

11

2552-ปจจบน กรรมกำร บรษท ตำวน เทรดดง จ ำกด

2552-ปจจบน กรรมกำรตรวจสอบ บรษท อควำ คอรเปอเรชน จ ำกด (มหำชน)

บรษทในตลำดหลกทรพย

2552-ปจจบน กรรมกำรตรวจสอบ บรษท เอ พลส เอนเตอรเทนเมนท จ ำกด (มหำชน)

บรษทก ำลงด ำเนนกำรเขำตลำดหลกทรพย

ปจจบน

ทปรกษำดำน MIS และระบบบญช ณ ปจจบน

บรษท ไทยแสตนดำรดไปป จ ำกด ผจ ำหนำยผลตภณฑ พวซ

บรษท เวลดปกเมนท อนดสตร จ ำกด (บรษทในกลมทดแล 8 บรษท) ผผลตและจ ำหนำยผลตภณฑ เมดส

บรษท ในกลม สณหณฐ กรป (บรษทในกลมทดแล 40 บรษท) อสงหำรมทรพย หมบำนคอนโด

น ำเขำจ ำหนำยรถยโรป

น ำเขำจ ำหนำย เหลก โครงสรำง เหลกแผน

บรษท ไมครอน คลน จ ำกด ผผลตและจ ำหนำย ผลตภณฑ ส ำหรบหองแลบ คลนรม

บรษท เอส พ เอ อนทเกรชน (บรษทในกลมทดแล 3 บรษท อนทเรย ตกแตงภำยใน

12

บทท 3

การตรวจสอบการรบรรายไดและคาใชจายของธรกจซอมาขายไปเกยวของกบบญชภาษอากร

วตถประสงคของกำรศกษำ

1. เพอใหทรำบถงกำรด ำเนนงำนของธรกจซอมำขำยไป

2. เพอใหทรำบถงควำมเสยงในกำรสอบบญชและกำรควบคมภำยในตลอดจนแผนกำรสอบบญชโดยรวม

และแนวกำรสอบบญชได

3. เพอใหสำมำรถตรวจสอบวงจรรำยได วงจรรำยจำย วงจรกำรผลต วงจรคำแรงงำน วงจรกำรจดหำเงน

วงจรกำรลงทน ได

4. เพอใหปฏบตงำนกำรสอบบญชภำษอำกรได

5.ทรำบถงกำรตรวจสอบกำรรบรรำยไดและคำใชจำยของธรกจซอมำขำยไปเกยวของกบบญชภำษอำกร

6.ทรำบถงกำรรบรรำยไดส ำหรบธรกจซอมำขำย

13

ทฤษฎเกยวกบเรองทศกษา

กจการประเภทซอขายสนคา (Merchandising Business) มรปแบบกำรบนทกบญชโดยทวไปไมแตกตำงไมจำกรปแบบของธรกจประเภทบรกำรมำกนก หำกแตกจกำรประเภทซอขำยสนคำจะมสนคำเปนเครองมอในกำรด ำเนนธรกจและกอใหเกดรำยไดหลกของกจกำร ดงนนกจกำรประเภทนจงมรำยกำรคำทเกยวของกบสนคำเพมขนมำ เชน กำรซอ ขำย สงคน รบคน และกำรจำยคำขนสง เปนตน 2. ฝายจดซอด าเนนการจดซอ โดยท ำกำรคดเลอกผขำยสนคำทด มคณภำพ และรำคำถก หลงจำกนนจะจดท ำใบสงซอ (Purchase Order) ซงจะตองก ำหนดรำยละเอยดเกยวกบคณภำพ รน ปรมำณทสงซอรำคำตอหนวยและจ ำนวนเงน แลวสงไปใหผขำย ในกำรท ำใบสงซอสนคำ โดยปกตจดท ำขน 4 ฉบบ โดยตนฉบบจะสงไปใหผขำยสนคำ ฉบบท 2 สงไปใหแผนกทขอสงซอเพอตรวจสอบกบสนคำทผขำยจะน ำมำสง ฉบบท 3 สงไปใหแผนกบญชเพอตรวจสอบกบใบก ำกบสนคำท ผขำยสงมำให และฉบบท 4 เกบไวทแผนกจดซอเพอเปนหลกฐำนในกำรสงซอสนคำ กำรด ำเนนกจกำรของธรกจประเภทนอำจเปนไดทงผคำสงและผคำปลก กำรวดผลกำรด ำเนนงำนของธรกจ ซอขำยสนคำจะแสดงรำยไดจำกกำรขำยสนคำและคำใชจำยจะแบงเปน 2 ประเภทคอ คำใชจำยเกยวกบตนทนขำย และคำใชจำยเกยวกบกำรขำยและบรหำร กำรซอขำยสนคำขนอยกบขนำดของกจกำรและลกษณะกำรด ำเนนธรกจ ในธรกจขนำดเลก เชน กจกำรเจำของคนเดยว หรอหำงหนสวน เจำของหรอหนสวนผจดกำรอำจด ำเนนกำรจดซอสนคำตงแตตนจนจบเพยงคนเดยว แตหำกเปนกจกำรขนำดใหญอำจตองมฝำยจดซอ ฝำยขำย ซงกจกำรขนำดใหญกำรออกแบบเอกสำรและระบบบญชเพอ กำรควบคมภำยในเปนสงทมควำมจ ำเปนอยำงยง ขนตอนการซอ-ขายสนคา 1. ผจดการฝายขายหรอฝายคลงสนคาจดท าใบขอซอ (Purchase Requisition) เพอแจงรำยละเอยดของสนคำทตองกำรสงไปใหฝำยจดซอ เปนผด ำเนนกำรจดซอสนคำให ในกำรจดท ำใบขอซอ ฝำยทขอซอควรก ำหนดรำยกำร จ ำนวน และคณสมบตของสนคำทตองกำรอยำงละเอยด เพอฝำยจดซอจะไดด ำเนนกำรคดเลอกผขำยทมคณสมบตเหมำะสม โดยปกตใบขอซอควรจดท ำขน 2 ฉบบ โดยตนฉบบจะสงไปใหฝำยจดซอเพอด ำเนนกำรจดซอสวนส ำเนำเกบไวทแผนกคลงสนคำ เพอเปนหลกฐำนในกำรขอซอ

14

การจดท าบญชของธรกจซอขายสนคา

กจการประเภทซอขายสนคา (Merchandising Business) มรปแบบกำรบนทกบญชโดยทวไปไมแตกตำงไมจำกรปแบบของธรกจประเภทบรกำรมำกนก หำกแตกจกำรประเภทซอขำยสนคำจะมสนคำเปนเครองมอในกำรด ำเนนธรกจและกอใหเกดรำยไดหลกของกจกำร ดงนนกจกำรประเภทนจงมรำยกำรคำทเกยวของกบสนคำเพมขนมำ เชน กำรซอ ขำย สงคน รบคน และกำรจำยคำขนสง เปนตน 2. ฝายจดซอด าเนนการจดซอ โดยท ำกำรคดเลอกผขำยสนคำทด มคณภำพ และรำคำถก หลงจำกนนจะจดท ำใบสงซอ (Purchase Order) ซงจะตองก ำหนดรำยละเอยดเกยวกบคณภำพ รน ปรมำณทสงซอรำคำตอหนวยและจ ำนวนเงน แลวสงไปใหผขำย ในกำรท ำใบสงซอสนคำ โดยปกตจดท ำขน 4 ฉบบ โดยตนฉบบจะสงไปใหผขำยสนคำ ฉบบท 2 สงไปใหแผนกทขอสงซอเพอตรวจสอบกบสนคำทผขำยจะน ำมำสง ฉบบท 3 สงไปใหแผนกบญชเพอตรวจสอบกบใบก ำกบสนคำท ผขำยสงมำให และฉบบท 4 เกบไวทแผนกจดซอเพอเปนหลกฐำนในกำรสงซอสนคำ

15

16

3. เมอผขายไดรบใบสงซอ จะจดสงสนคำพรอมใบก ำกบสนคำ (Invoice) มำใหแกผซอ

17

4. เมอสนคาสงมาถงผซอ จะท ำกำรตรวจสอบสนคำในดำนปรมำณ คณภำพ และคณลกษณะวำตรงกบ ใบสงซอและใบก ำกบสนคำหรอไม จำกนนจะจดท ำใบรบสนคำ (Receiving Report) เพอแสดงรำยละเอยดของสนคำทไดรบ

18

19

เทคนคการสอบบญช หมำยถง เครองมอทผสอบบญชใชในกำรรวบรวมหลกฐำน ผสอบบญชตองเลอกใชเทคนคหรอเครองมอ / วธกำรใหเหมำะสมกบงำนตรวจสอบแตละดำน แลวน ำมำประกอบเขำเปนวธกำรตรวจสอบในแตละรำยกำรหรอแตละบญช กำรใชเทคนคเพยงอยำงเดยวอำจไมเพยงพอทจะพสจนควำมถกตองของรำยกำรผสอบบญชอำจตองใชเทคนคหลำยประกำรในกำรตรวจสอบแตละดำน เพอใหครอบคลมกำรตรวจสอบและมควำมถกตอง ครบถวน เชอถอได

ท เทคนค / วธการตรวจสอบบญช

ความหมาย วตถประสงคของการตรวจสอบ

1 การตรวจด

(Inspection)

- เปนกำรตรวจดเอกสำรหลกฐำนตำงๆและทรพยสนทมรปรำง เชน พนธบตรรฐบำล ตวสญญำใชเงน โฉนดทดน เอกสำรกำรลงหน

กรมธรรมประกนภย

- ทรพยสนมอยจรง

- มกรรมสทธในทรพยสน

- สภำพของทรพยสน

-ปรมำณของทรพยสน(หำกใชเทคนคกำรตรวจนบดวย)

- ดมลคำทรพยสน

ขอจ ากด

- สนทรพยนนตองมรปรำง

2 การสงเกตการณ

(Observation)

- เปนกำรสงเกตดวยตำ เพอชวยใหผสอบบญชไดทรำบถงขอเทจจรงทเปนอย รวมถงกำรใชวจำรณญำณสงทไดเหนและบนทกไวเชน สงเกตกำรณปฏบตงำนของเจำหนำทจำยเงนเดอน สงเกตกำรณตรวจนบสนคำ สงเกตกำรณอนมตและกำรผำนเอกสำร และควำมเหมำะสมของกำรปฏบตงำนวำไดกระท ำตำมวธทก ำหนดไว

- ผลงำนมควำมถกตอง เชอถอได

- มกำรปฏบตตำมระบบทก ำหนดไว

ขอจ ากด

- ขอมลทไดมำจำกกำรปฏบตงำนจรงในชวงเวลำทสงเกตเทำนน ซงอำจจะไมจรงทงหมด ถำจะใหสำมำรถสรปรวมไดตองหำเอกสำรหลกฐำนเพมเตมมำยนยนเพอใหหนวยงำนทรบตรวจยอมรบ ขอสงเกตและยนยอมแกไขตำมขอสงเกตของผตรวจสอบ

3 การตรวจนบ

(Counting)

- เปนกำรพสจนปรมำณและคณภำพของสงทตองกำรตรวจวำมอยจรง ครบถวนตำมทบนทกไวโดยตรงใหเหนดวยตำตนเอง สภำพของสนทรพย

- พสจนควำมมอยจรง เชน เงนสด สนคำ หลกทรพย

- มกำรแสดงมลคำถกตอง

- มกรรมสทธและภำระผกพน

20

(ช ำรด / เสยหำย) กำรเกบดแลรกษำ

4 การยนยนยอด

(Confirmation)

-เปนกำรทผตรวจสอบขอใหบคคลภำยนอกซงทรำบเกยวกบหลกฐำนตำง ๆ ใหกำรยนยนเปนลำยลกษณอกษรมำยงผตรวจสอบโดยตรง เปนหลกฐำนทเชอถอไดมำกทสด ถำปฏบตโดยถกตอง และผตรวจสอบตองควบคมและสอบทำนกำรยนยนยอด รวมทงกำรจดสงใหผรบเอง และตองเปนผรบค ำตอบโดยตรง

- พสจนควำมถกตองครบถวน เชน ลกหน เจำหน เงนฝำกธนำคำร เงนรบฝำก เปนตน

- กรรมสทธในสนทรพยและภำระผกพน

- พสจนควำมมอยจรง

- มกำรแสดงมลคำถกตอง

ขอจ ำกด

- อำจไมไดรบควำมรวมมอในกำรตอบยนยนใหผตรวจสอบ

5 การตรวจสอบเอกสารใบส าคญ

(Examination of original documents) หรอการตรวจ Vouching

- เปนกำรตรวจสอบเอกสำรหลกฐำนทบนทกไวในสมดบญช เชน ใบก ำกบสนคำใบก ำกบภำษ ใบเสรจรบเงน กรมธรรมประกนชวต สญญำตำง ๆ และใบส ำคญจำย

- พสจนควำมถกตองของเอกสำรกบรำยงำนบญช

- รำยกำรเกดขนจรง

- มกรรมสทธและภำระผกพน

- มกำรตรำคำหรอกำรแสดงมลคำ

- กำรแสดงรำยกำรและกำรเปดเผยขอมลในงบกำรเงน

ขอควรระวง

- เอกสำรนนเปนเอกสำรจรง มใชเอกสำรปลอม (โดยเฉพำะในกรณทกำรควบคมภำยในไมรดกม)

- อำจไมแสดงถงสภำพทมอยจรง เชน สอบทะเบยนรถยนตไมสำมำรถพสจนวำรถมอยจรง

- มกำรบนทกรำยกำรโดยถกตอง ครบถวน

6 การค านวณ

(Recomputation)

- เปนกำรค ำนวณตวเลขในบญชซงถอเปนหลกฐำนทเชอถอไดมำก เชน บวกเลขในสมดขนตนจ ำนวนยอดคงเหลอในบญชแยกประเภท ค ำนวณคำเสอมรำคำ / หนสงสยจะสญ เปน

- พสจนควำมถกตองของตวเลขในบญช ขอจ ำกด

- พสจนแตควำมถกตองของผลลพธ

21

ตน แตมไดพสจนแหลงทมำของตวเลขทน ำมำค ำนวณ

7 การตรวจสอบการผานรายการ

(Posting)

- เปนกำรตรวจสอบควำมถกตองและควำมครบถวนของกำรผำนรำยกำรจำกสมดขนตนไปบญชสมดขนปลำย (แยกประเภท) งบทดลองดวยเรยกกนวำกำรตรวจ Posting

- พสจนควำมถกตองครบถวน

ขอจ ำกด

-เปนกำรพสจนควำมถกตองของกำรคดลอกขอมลเทำนนไมไดพสจนควำมสมบรณของรำยกำร

8 การตรวจหารายการผดปกต (Scanning)

- เปนกำรตรวจรำยกำรในสมดบญชตำง ๆ ในบญชแยกประเภท สมดขนตน หรอแหลงขอมลอน ๆ

- ตรวจดรำยกำรทผดปกต ซงอำจท ำใหพบขอผดพลำดทส ำคญได ทงนตองอำศยควำมร ทกษะ และประสบกำรณของผตรวจสอบเปนส ำคญ เชน รำยกำรคำโทรศพท คำน ำประปำคำไฟฟำ โดยปกตจะม 12 รำยกำร (12 เดอน) ถำมรำยกำรไมครบตองตดตำมใหไดขอเทจจรง

ขอสงเกต

- ควรสงเกตจำกรำยกำรทไมเปนไปตำมทควรจะเปน เชน

รำยกำรจำยเกน ยกเลกใบเสรจทใชแลว มยอดอยผดดำน

ขอจ ากด

- รำยกำรผดปกตมใชหลกฐำน แตเปนเครองชใหทรำบถงควำมจ ำเปนทตองหำหลกฐำน หรอใชเทคนคอน

9 การสอบถาม

(Inquiry)

- เปนกำรสอบถำมผบรหำรและพนกงำน เพอใหไดทรำบขอเทจจรงตำง ๆ ทเกยวของและผตรวจสอบควรทรำบซงอำจเปนลำยลกษณอกษรหรอวำจำ เชน เหตกำรณหลงวนสนปบญชทส ำคญ หนสน อำจเกดขนภำยหนำ และภำระผกพน

- ควำมมอยจรงหรอเกดขนจรง

- ควำมครบถวน

- กรรมสทธหรอภำระผกพน

- กำรตรำคำหรอแสดงมลคำ

-กำรแสดงรำยกำรและกำรเปดเผยขอมลงบกำรเงน

ขอจ ากด

22

- เปนเพยงหลกฐำนประกอบเทำนนจ ำเปนตองพสจนควำมเชอถอทผใหขอมลดวย

10 การตดตามรายการ

(Tracing)

- เปนกำรตดตำมตรวจสอบกำรบนทกรำยกำรในบญชบำงรำยกำรทเกดขนตงแตตนจนจบรำยกำร(ตดตำมตรวจสอบจำกหลกฐำนไปยงบญช)

- ควำมครบถวน

- กำรตรำคำหรอกำรแสดงมลคำ

- กำรเปดเผยขอมล

11 การตรวจสอบความสมพนธของขอมล

-เปนกำรตรวจสอบรำยกำรทเกยวของสมพนธกนเนองจำกขอมลของรำยกำรหนง ๆอำจมควำมสมพนธกบรำยกำรอน ๆ ได เชน ขำย – ตนทนขำย /รบคนสนคำ / ลกหนกำรคำ ซอ – เจำหนกำรคำ ลกหนกำรคำ – คำเผอหนสงสยจะสญ

เงนใหก – ดอกเบยรบจำกเงนใหก เงนรบฝำก – ดอกเบยจำย

ทรพยสนถำวร – คำเบยประกน / คำเสอมรำคำ

- กำรแสดงมลคำ

-ควำมถกตองของรำยกำรทเกยวของสมพนธกน

12 การวเคราะหเปรยบเทยบ

(Analytical Tests)

- เปนวธกำรตรวจสอบทโดยกำรวเครำะหควำมสมพนธทเปนไปอยำงมเหตผลของขอมลทำงกำรเงนและขอมลอนนไมใชขอมลทำงกำรเงนวำเปนไปตำมทคำดหมำยไวหรอไม รวมถงกำรเปลยนแปลงขนลงทผดปกต

- พสจนควำมถกตองของรำยกำรทำงกำรเงน เพอด

รำยกำรทผดปกต จดเดน

- ใชเวลำตรวจสอบและคำใชจำยเพยงเลกนอย

- เปนวธทมประสทธภำพถำใชกบลกษณะรำยกำรทมควำมสมพนธ

ชดเจน

- ชวยลดกำรทดสอบในรำยละเอยดของแตละบญชไดหำกผตรวจสอบ

มควำมพอใจในควำมถกตองเพยงพอของกำรตรวจสอบรำยกำร

23

นนมควำมเสยงและควำมมสำระส ำคญต ำ

ขอสงเกต

- หำกผลกำรวเครำะหเปรยบเทยบพบวำมควำมตำงท

เปนสำระส ำคญตอกำรตรวจสอบ ผตรวจสอบตอง

สอบถำมเหตผลและใชเทคนคกำรตรวจสอบอนเพมเตม

13 การตรวจทาน (Verification)

เปนกำรยนยนควำมจรง ควำมถกตอง ควำมแมนย ำ ควำมสมเหตสมผล หรอควำมนำเชอถอของสงใดสงหนง โดยกำรหำหลกฐำนยนยนกบขอเทจจรงทปรำกฏอย

- ยนยนควำมจรง ควำมถกตอง ควำมแมนย ำ ควำม

สมเหตสมผล หรอควำมนำเชอถอของสงใดสงหนง

14 การสบสวน เปนเทคนคทผตรวจสอบจะใชในกรณทไมสำมำรถคนพบขอเทจจรง ซงคำด

วำ มอยหรอควรจะเปน ผตรวจสอบตองคนหำ ขอเทจจรง

โดยกำรสบสวน

- เพอคนหำขอเทจจรง ซงคำดวำ มอยหรอควรจะเปน

กระบวนกำรตรวจสอบบญช อำจแบงออกเปนขนๆ ไดดงน คอ 1. กำรท ำขอตกลงในกำรรบงำนสอบบญช 2. กำรประเมนควำมเสยงในกำรตรวจสอบ 3. กำรวำงแนวกำรตรวจสอบ 4. กำรตรวจสอบภำคสนำม 5. กำรสรปผลกำรตรวจสอบ 6. กำรแสดงควำมเหนในรำยงำนของผสอบบญช กำรวำงแนวกำรตรวจสอบ จะเปนงำนของผสอบบญชในชวง “กำรวำงแผนกำรตรวจสอบ” เปนสงทจะชวยใหผสอบบญชปฏบตงำนอยำงมทศทำงเพอใหไดขอมลส ำคญภำยในระยะเวลำอนจ ำกด และไดรบขอมลทจะใชเปนพนฐำนในกำรแสดงควำมเหนของผสอบบญชตองบกำรเงน

24

กำรวำงแนวกำรตรวจสอบเปนเครองมอทท ำใหผสอบบญชไดไตรตรองโดยถถวนวำควรท ำอะไร และท ำอยำงไรในกำรปฏบตงำนตรวจสอบกจกำรเพอแสดงควำมเหนตองบกำรเงน ผสอบบญชจะวำงกลยทธในกำรสอบบญช ก ำหนดขอบเขต ชวงเวลำ และแนวทำงกำรตรวจสอบ และพฒนำแผนกำรตรวจสอบ ซงในแผนกำรตรวจสอบจะระบ กำรทดสอบรำยกำรบญชตำงๆ โดยก ำหนด ลกษณะ ชวงเวลำ และขอบเขต (Nature, timing and extent) ของกำรทดสอบในแตละหวขอไว โดยเรำมกจะเรยกวำ Audit Program กำรก ำหนดหวขอในแผนกำรตรวจสอบ มกแบงตำมกลมบญชในงบกำรเงน เชน เงนสดและเงนฝำกธนำคำร ลกหนกำรคำ สนคำคงเหลอ สนทรพยหมนเวยนอน สนทรพยถำวร สนทรพยไมหมนเวยน เงนเบกเกนบญชและเงนกยมจำกสถำบนกำรเงน เจำหนกำรคำ หนสนหมนเวยนอน หนสนไมหมนเวยน ทนและก ำไรสะสม รำยได ตนทนขำย คำใชจำย โดยแผนกำรตรวจสอบจะระบวธกำรตรวจสอบแตละหวขอไววำจะตรวจสอบอะไร ในชวงเวลำใด ตรวจในขอบเขตของขอมลชวงใดถงชวงใด และระบวำบญชใดเปนบญชทมนยส ำคญทผสอบบญชตองใหควำมส ำคญเปนพเศษ ตวอยำง 1 หำกเปนกจกำรขำยสนคำแบบซอมำขำยไป ลกหนกำรคำ สนคำคงเหลอ เจำหนกำรคำ รำยไดจำกกำรขำย และตนทนขำย จะเปนกลมบญชทมควำมส ำคญเนองจำกรำยกำรคำสวนใหญของกจกำรจะวงเขำออกในบญชเหลำนเปนจ ำนวนมำก และมกจะมยอดคงเหลอในกลมบญชเหลำนสง ตวอยำง 2 ในกจกำรทมกำรกยมเงนจำกสถำบนกำรเงน กลมบญช หนสน จะเปนอกสวนหนงทผสอบบญชตองตรวจสอบและยนยนยอดกบสถำบนกำรเงน ซงกำรวำงแผนกำรตรวจสอบอำจจะระบไวโดยละเอยดวำ ควรจดท ำหนงสอยนยนยอดกบสถำบนกำรเงนแตเนนๆ กอนเรมตนงำนภำคสนำม เพอใหมชวงเวลำทสถำบน

25

กำรเงนจะตอบกลบมำในชวงทเรมตนงำนภำคสนำมแลว เปนตน นอกจำกกำรยนยนยอดแลว ผสอบบญชอำจวำงแผนตรวจสอบเอกสำรหลกฐำนเกยวกบสญญำเงนกยม ขอก ำหนดและเงอนไขกำรกยมเงน สงทกจกำรใชเปนหลกทรพยในกำรค ำประกนวงเงนกยม ซงจะตองน ำมำเปดเผยในหมำยเหตประกอบงบกำรเงน กำรแยกเงนกเปนหนสนหมนเวยน และสวนทถงก ำหนดช ำระเกนกวำ 1 ป เปน หนสนไมหมนเวยน เปนตน กำรวำงแนวกำรตรวจสอบนนควรจดท ำเปนเอกสำรโดยระบสงทผสอบบญชตองกำรใหผชวยผสอบบญชปฏบตระหวำงงำนภำคสนำม และผชวยกจะทรำบขอบเขตงำนชดเจน และรวำผสอบบญชตองกำรเนนรำยกำรบญชในกลมไหนเปนพเศษ โดยทวไป แผนกำรตรวจสอบบญชในบญชทวๆ ไป จะมวธกำรทผสอบบญชตองด ำเนนกำรแนนอนอยแลว เชน กำรสงหนงสอยนยนยอดกบสถำบนกำรเงน และลกหนกำรคำ กำรสงเกตกำรณกำรตรวจนบสนคำคงเหลอ กำรสอบทำนงบกระทบยอดเงนฝำกธนำคำร กำรทดสอบค ำนวณกำรคดคำเสอมรำคำสนทรพยถำวร เปนตน รำยกำรเหลำนเปรยบเหมอนแผนกำรตรวจสอบมำตรฐำนทผสอบบญชตองปฏบตเสมอในกำรตรวจสอบกจกำรโดยทวไป กำรวำงแผนกำรตรวจสอบนน ผสอบบญชควรใหผชวยมสวนรวมในกำรจดเตรยมดวย เนองจำกผชวยผสอบบญชเปนผท ำงำนในภำคสนำมและตดตอพดคยโดยตรงกบกจกำร ท ำใหทรำบขอมล และรจกกจกำรด ทงเรองกำรประกอบธรกจ บคลำกร และลกษณะของผบรหำร อำจใชวธกำรประชมวำงแผน หรอทเรยกวำ Planning Meeting กำรวำงแนวกำรตรวจสอบทดควรสอดคลองกบผลจำกกำรประเมนควำมเสยง หำกกำรประเมนควำมเสยงพบวำกจกำรมควำมเสยงในเรองใด ยอมสะทอนวำผสอบบญชจะตองระแวดระวง และตรวจสอบรำยกำรทเกยวของกบควำมเสยงนนๆ อยำงระมดระวงเปนพเศษ โดยเนนใหคนพบสงทอำจสงผลตอกำรบนทกรำยกำร และกำรแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสำระส ำคญ ผสอบบญชควรจดท ำแนวกำรตรวจสอบบญชออกมำเปนเอกสำร ในเรอง กลยทธกำรสอบบญช แผนกำรสอบบญช กำรเปลยนแปลงกลยทธกำรสอบบญช หรอแผนกำรสอบบญชทมนยส ำคญในระหวำงกำรตรวจสอบ และเหตผลส ำหรบกำรเปลยนแปลงนน กำรวำงแผนกำรตรวจสอบจะขนอยกบขนำดและควำมซบซอนของกจกำร ประสบกำรณของผปฏบตงำนตรวจสอบในปกอนๆ ในกจกำรนน และกำรเปลยนแปลงสภำพแวดลอมทเกดขนระหวำงกำรตรวจสอบ กำรวำงแผนกำรตรวจสอบไมใชขนตอนทแยกจำกงำนตรวจสอบ แตเปนกระบวนกำรทตองปฏบตตอเนองกนไปโดยตลอด และเชอมโยงกำรประเมนควำมเสยงกบกจกรรมและวธกำรตรวจสอบทผสอบบญชจะปฏบตอยำงสอดคลองกน โดยสรปแลว ในแผนกำรตรวจสอบนน จะประกอบดวย (1) กลยทธกำรตรวจสอบ รวมทงกลยทธกำรตรวจสอบปกอนทจะน ำมำใชกบกำรตรวจสอบปปจจบน (2) สภำพแวดลอมกำรควบคมภำยใน (3) ระดบ

26

ของสำระส ำคญ (4) บญชทมนยส ำคญ (5) ประเดนปญหำทพบจำกกำรตรวจสอบปกอน หรอทอำจพบ (จำกกำรวำงแผน) (6) แผนกำรตรวจสอบ หรอสงทผสอบบญชจะปฏบตงำน ขอขยำยควำมรปแบบของแผนกำรตรวจสอบหรอกำรก ำหนดกลยทธกำรตรวจสอบบญชวำ โดยทวไป กจกำรทมขนำดใหญ และขนำดกลำง ทมระบบควบคมภำยใน และมกำรแบงแยกหนำทกำรท ำงำนทชดเจน ผสอบบญชอำจวำงแผนสอบทำนระบบควบคมภำยในและกำรปฏบตตำมระบบ ทเรยกวำ กำรตรวจสอบระหวำงป (Interim Audit) ซงหำกผลกำรตรวจสอบระบบพบวำ มระบบควบคมภำยในทมประสทธภำพแลว ผสอบบญชอำจลดขอบเขตกำรท ำงำนตอนสนป เกยวกบกำรตรวจสอบยอดคงเหลอลงได ในทำงกลบกน หำกเปนกจกำรขนำดเลกทไมมระบบควบคมภำยในทด ผสอบบญชอำจเลอกไมตรวจสอบระหวำงป แตไปเนนตรวจสอบยอดคงเหลอ ทเรยกวำ Substantive Test หรอเนนตรวจสอบเนอหำสำระของยอดในแตละบญชตอนสนปเพยงอยำงเดยว เอกสำรทถอเปนกระดำษท ำกำรส ำคญในขนตอนกำรวำงแนวกำรตรวจสอบคอ (1) บนทกกำรวำงแผนกำรตรวจสอบ ทเรยกวำ Audit Planning Memorandum และ (2) แนวกำรตรวจสอบ (Audit Program) และ (3) กระดำษท ำกำรกำรตรวจสอบแตละบญช ซงเปนเอกสำรส ำคญทผสอบบญชควรจดท ำและเกบในแฟมตรวจสอบเพอเปนเอกสำรอำงอง และเปนหลกฐำนวำ ผสอบบญชมขอสรปตอบญชของกจกำรแตละรำยกำรอยำงไรบำง รวมถงเหตผลทผสอบบญชไดขอสรปเชนนนดวยวำ มำจำกสำเหตใด ผสอบบญชสรปโดยอำศยขอมลใดประกอบกำรตดสนใจในกำรแสดงควำมเหน

27

การบญชเพอการภาษอากร - ควำมหมำย และวตถประสงคของกำรบญชภำษอำกร - ขอบเขตของวชำกำรบญชภำษอำกร - กำรจดท ำบญชตำมกฎหมำยวำดวยกำรบญช - หลกเกณฑกำรรบรรำยกำรและกำรค ำนวณก ำไรทำงบญช - กำรค ำนวณก ำไรเพอเสยภำษเงนไดนตบคคล การบญชภาษอากร หมำยถง กำรจดท ำบญชของธรกจ รวมทงกำรจดท ำบญชพเศษและรำยงำนภำษตำงๆตำมทกฎหมำยก ำหนด วตถประสงคของการบญชภาษอากร เพอใหไดขอมลทตองใชในกำรค ำนวณภำษสรพำกร และภำษ อำกรประเภทอนทธรกจมหนำทเสยภำษ รวมทงภำษทตองหก ณ ทจำย และน ำสงภำษไดอยำงถกตองครบถวน ตำมเวลำท กฎหมำยก ำหนด ขอบเขตของวชาการบญชภาษอากร เปนกำรจดท ำบญชทจะใหขอมลเพอกำรเสยภำษ และน ำสงภำษสรรพำกร ซงแก ภำษเงนได ภำษเงนไดหก ณ ทจำย ภำษมลคำเพม และภำษธรกจเฉพำะ โดยกจกำรตองยนแบบแสดงรำยกำรภำษพรอมทงช ำระคำภำษ และยนแบบเพอน ำสงภำษหก ณ ทจำย ภำยในเวลำทก ำหนด การจดท าบญชตามกฎหมายวาดวยการบญช พระรำชบญญตกำรบญช (พ.ศ.2543) เปนกฎหมำยวำดวยกำรบญชทมผลบงคบใชในปจจบน มบทบญญตใหธรกจมกำรจดท ำบญชทใหขอมลในงบกำรเงนเชอถอได โดย ก ำหนดผรบผดชอบในกำรจดท ำบญชของธรกจ แนวปฏบตในกำรจดท ำบญช และหนวยงำนทมหนำทในกำรก ำกบดแลกำรจดท ำบญชของธรกจ พรอมทงบทลงโทษ หลกเกณฑการรบรรายการและการค านวณก าไรทางบญช หลกเกณฑกำรรบรรำยกำรและกำรค ำนวณก ำไรทำงบญช ทตอง น ำไปปรบปรงใหเปนไปตำมเงอนไขกำรค ำนวณก ำไรเพอเสย ภำษตำมกฎหมำย สรปสำระส ำคญไดดงน แมบทการบญช เปนแนวคดเกยวกบกำรจดท ำและน ำเสนองบ

กำรเงน วตถประสงคงบกำรเงน ขอสมมตในกำรจดท ำงบกำรเงน ลกษณะเชงคณภำพของงบกำรเงน องคประกอบและกำรรบร

28

องคประกอบของงบกำรเงน กำรวดมลคำองคประกอบของงบ กำรเงน รวมทงแนวคดเกยวกบทนและกำรรกษำระดบตนทน การรบรรายการ เปนองคประกอบของงบกำรเงนแมบทกำร บญชก ำหนดใหมกำรรบรรำยกำร องคประกอบของงบกำรเงน โดยใหควำมหมำย และเงอนไขของกำรรบรรำยกำรไว การรบรรายการ หมำยถง กำรรวมรำยกำรเขำเปนสวนหนงของ งบดลหรองบก ำไรขำดทน หำกรำยกำรนนเปนไปตำมค ำนยำม ขององคประกอบ และเขำเงอนไข ทง 2 ขอ

1. เมอมควำมเปนไดทคอนขำงแนทประโยชนเชงเศรษฐกจใน อนำคตของรำยกำรจะเขำกจกำรหรอออกกจกำร 2. รำยกำรดงกลำวมรำคำทนหรอมลคำทสำมำรถวดไดอยำงนำเชอถอ กำรค ำนวณก ำไรเพอเสยภำษเงนไดนตบคคล กำรค ำนวณก ำไรสทธเพอเสยภำษ ซงสรปหลกเกณฑ และเงอนไขกำรค ำนวณก ำไรสทธเพอเสยภำษ หรอก ำไร(ขำดทน) ทำงภำษ ดงน

1. เกณฑทใชในกำรค ำนวณก ำไรเพอเสยภำษเงนไดนตบคคล

ระบใหเงนไดทตองเสยภำษ คอ ก ำไรสทธทค ำนวณจำกรำยได ของกจกำรในรอบระยะเวลำบญช หกดวยรำยจำยตำมเงอนไขท ระบไว สรปไดวำ กำรค ำนวณก ำไรสทธเพอเสยภำษ ใชเกณฑคง คำงตำมหลกกำรบญชทรำยไดและคำใชจำยของงวดบญชนน 2. การผอนปรนการใชเกณฑสทธ ส ำหรบรำยไดของธรกจบำงประเภททกำรค ำนวณตำมเกณฑ สทธนนอำจแสดงรำยไดทไมสอดคลองกบควำมเปนจรง จงไดม กำรผอนปรนกำรใชสทธส ำหรบกำรค ำนวณรำยไดของกจกำร บำงประเภท 3. เงอนไขเกยวกบรำยไดและคำใชจำย เงอนไขทเกยวกบรำยไดและคำใชจำยของกจกำรทมทงเหมอน และตำงไปจำกหลกเกณฑทำงบญช เพอใหเกดควำมเปนธรรม ในกำรจดเกบภำษ ไดแก - มำตรำ 65 ทว

29

- มำตรำ 65 ตร - มำตรำ 70 ตร - เกณฑทใชรวบรวมเงนไดพงประเมนเพอค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำ - ภำระหนำทของผมหนำทเสยภำษ - ควำมรบผดชอบของผมหนำทเสยภำษ - กำรขอคนภำษสรรพำกร เกณฑทใชรวบรวมเงนไดพงประเมนเพอค านวณภาษเงนได บคคลธรรมดา เกณฑทใชรวบรวมเงนไดพงประเมนเพอค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำทใชค ำนวณภำษอำกร คอ ใชเกณฑเงนสด ในกำรรวบรวมรำยได เพอค ำนวณเงนไดสทธทจะใชเปนฐำนในกำรค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำ 1.2 ภำษเงนไดบคคลธรรมดำครงป ใหผมเงนไดตำมมำตรำ 40(5) ทมหนำทเสยภำษเงนได ยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนไดครงป (ภ.ง.ด.94) ภำยในเดอนกนยำยนของทกป 2. ภาษเงนไดนตบคคลประจ าป 2.1 ภำษเงนไดนตบคคลประจ ำป ใหยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนได ภำยใน 150 วน นบแตวนสนรอบระยะเวลำบญช 2.2 ภำษเงนไดนตบคคลครงรอบระยะเวลำบญช ใหยนแบบแสดงรำยกำร (ภ.ง.ด.51) ภำยใน 2 เดอน นบแตในครงรอบระยะบญช 3. ภาษมลคาเพม 3.1 ผประกอบกำรทขำยสนคำหรอใหบกำรในรำชอำณำจกร ใหยนแบบแสดงรำยกำรภำษมลคำเพม (ภ.พ.30) ภำยในวนท 15 ของเดอนภำษถดไป 3.2 ผประกอบกำรทจำยคำบรกำรทท ำในตำงประเทศและไดมกำรใชบรกำรนนในรำชอำณำจกร ใหยนแบบแสดงรำยกำรภำษมลคำเพม (ภ.พ.36) และช ำระภำษภำยในวนท 7 นบแตวนสนเดอนของเดอนทจำยคำบรกำรนน 4. ภาษธรกจเฉพาะ ใหผประกอบกำรทตองเสยภำษธรกจเฉพำะยนแบบแสดงรำยกำรภำษธรกจเฉพำะ (ภ.ธ.40) และช ำระภำษ (ถำม) ภำยในวนท 15 ของเดอนภำษถดไป

1. ความรบผดชอบของผมหนาทเสยภาษความรบผดทางอาญา ผเสยภำษทไมปฏบตตำมบทบญญต

เกยวกบกำรขอประจ ำตวผเสยภำษ ไมจดท ำบญชหรอรำยงำนทก ำหนด และหลกเลยงกำรเสยภำษ

อำกร มควำมผดอำจตองรบโทษทำงอำญำ

30

2. ความรบผดทางแพง ผมหนำทเสยภำษสรพำกรทมไดยนแบบแสดงรำยกำรภำษและช ำระภำษหรอไมน ำสงภำษตำมก ำหนดเวลำ มควำมผดอำจตองรบโทษทำงแพง

การขอคนภาษสรรพากร กรณทผมหนำทเสยภำษถกหก ณ ทจำย เปนจ ำนวนเงนเกนกวำคำภำษทควรตองช ำระ หรอยนแบบแสดงรำยกำรและช ำระภำษไวเกนกวำภำษทควรช ำระ ผเสยภำษมสทธขอคนเงนภำษทถกหกไวเกนหรอทไดช ำระภำษไวเกนกวำจ ำนวนทควรช ำระโดยปฏบตดงน

1. ใหผทช ำระภำษไวเกนขอคนภำษไดภำยใน 3 ป นบแตวนสดทำยก ำหนดเวลำยนรำยกำรภำษ หรอนบแตวนทยนรำยกำร โดยยนค ำรอง(แบบ ค.10) ณ สนง.สรรพำกรพนทเขตกำรขอคนภำษ ในตำงจงหวดใหยนตอผวำรำชกำรจงหวด ณ ทวำกำอ ำเภอ โดยแนบเอกสำรทเกยวของใหครบถวน

2. ผทช ำระภำษหรอถกหกภำษไวเกนกวำจ ำนวนภำษทตองเสย จะขอคนภำษ โดยใหยนค ำรอง (แบบ ค.10) กได ซงตองรอใหถงระยะเวลำกำรยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนไดประจ ำป และกรอกขอควำมและลงนำมในชองขอคนเงนภำษพรอมทงแนบเอกสำรทเกยวของใหครบถวน การแยกหนวยภาษเงนไดบคคลธรรมดา เนองจำกบคคลธรรมดำเสยภำษในอตรำกำวหนำ ดงนน กำรแยกหนวยภำษจะท ำใหฐำนภำษเงนไดของผ ประกอบธรกจแคบลง เปนกำรลดภำระภำษเงนได ถำผประกอบกำรทแยกหนวยภำษไมเสยภำษใหถกตองอำจถกประเมนภำษ ซงผเปนหนสวนหรอบคคลในคณะบคคลตองรบผดชอบ โดยทคนใดคนหนงหรอทก คนอำจถกอำยดทรพยสนเพอขำยทอดตลำดและน ำเงนทไดมำช ำระภำษทคำงจำย ตำมมำตรำ 12 การจดท าบญชและเกณฑทใชในการรวบรวมเงนไดของผประกอบธรกจ ผประกอบกำรธรกจทมหนวยภำษเงนไดบคคลธรรมดำไมตองจดท ำบญชตำม พ.ร.บ.กำรบญช พ.ศ.2543 แตตองจดท ำบญชตำมตรำ 17 วรรค 2 แหงประมวลรษฎำกร เกยวกบภำษเงนได (ฉบบท 161) ซงตองบนทกรำยกำรทเกดขนตำม เกณฑคงคาง เพอใหไดขอมลทำงกำรเงนทครบถวน เปนประโยชนตอกำรตดสนใจ แตในกำรค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำของผประกอบธรกจยงคงตองใช เกณฑเงนสด ในกำรรวบรวมรำยไดทเปนเงนไดพงประเมน เพอค ำนวณเงนไดสทธทจะใชเปนฐำนในกำรค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำ การผอนปรนการใชเกณฑเงนสด เกณฑทใชในกำรรวบรวมรำยไดทเปนเงนไดพงประเมน เพอค ำนวณเงนไดสทธทจะใชเปนฐำนในกำรค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำ ใช เกณฑเงนสด แตเงนไดรบลวงหนำกลบเปนภำระทำงภำษเนองจำกตองน ำมำเสยภำษตำมอตรำกำวหนำ จงใหมกำรผอนปรนกำรใชเกณฑเงนสดเฉพำะเงนทไดรบลวงหนำ การหกคาใชจายทเกดจากการประกอบธรกจ วธท 1 หกคำใชจำยตำมอตรำเหมำ วธท 2 หกคำใชจำยตำมควำมจ ำเปนและสมควร ซงตองเปน คำใชจำยทมลกษณะดงน

31

(1) เปนคำใชจำยปกตทมควำมเกยวของกบกำรประกอบธรกจประเภทนนๆ (2) เปนคำใชจำยทมจ ำนวนทเหมำะสมแกกำรประกอบกจกำรนนๆ (3) เปนคำใชจำยทใหหกได ตำมเงอนไขกำรค ำนวณก ำไรเพอเสยภำษ ตำมประมวลรษฎำกร (4) เปนผประกอบกำรธรกจตองจดท ำบญช และมกำรเกบหลกฐำนเอกสำรประกอบกำรบนทกบญช พรอมทจะใหเจำพนกงำนประเมนตรวจสอบได เงนไดพงประเมนทสามารถเลอกน ามารวมค านวณภาษ เงนไดทสำมำรถทจะเลอกน ำมำรวมหรอไมน ำมำรวมค ำนวณภำษม ดงน

(1) ดอกเบย เงนปนผล สวนแบงก ำไรจำกกองทนรวมทถกหกภำษ ณ ทจำยไวแลว (2) เงนไดจำกกำรขำยอสงหำรมทรพยทไดมำโดยเสนหำ หรอเงนไดจำกกำรขำยอสงหำรมทรพยทไดมำโดยมไดมงทำงกำรคำหำก ำไรทถกหกภำษ ณ ทจำย ในวนทมกำรจดทะเบยนโอนกรรมสทธแลว

(3) เงนไดจำกกำรขำยอสงหำรมทรพยทผขำยมใชผคำอสงหำรมทรพย แตเปนกรณทเขำขำยเปนกำรขำยอสงหำรมทรพยทมงทำงกำรคำหรอหำก ำไร

บทท 2 ภาษเงนไดนตบคคลธรรมดาส าหรบผทประกอบธรกจ (ตอ) - เงนไดทไดรบยกเวนภำษ - กำรหกคำลดหยอน - กำรค ำนวณภำษเงนไดบคคลธรรมดำส ำหรบผประกอบธรกจ - รำยไดขนต ำทผประกอบธรกจตองยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนได - กำรยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนไดบคคลธรรมดำร เงนไดทไดรบยกเวนภาษ

• เงนไดจำกกำรขำยหรอสวนลดจำกกำรขำยอำกรแสตมปหรอตรำไปรษณยยำกรของรฐบำล • ดอกเบย • รำงวลเพอกำรศกษำหรอคนควำในวทยำกร • เงนสวนแบงของก ำไรจำกหำงหนสวนสำมญ หรอคณะบคคลทมใชนตบคคล • รำงวลสลำกบ ำรงกำชำดไทย

ดอกเบยทไดรบจำกกำรคนภำษตำมมำตรำ 4 ทศ • เงนไดจำกกำรขำยหนวยลงทนในกองทนรวม • เงนไดจำกกจกำรของโรงเรยนรำษฎร • เงนไดจำกกำรจ ำหนำยหรอสวนลดจำกกำรจ ำหนำยสลำกกนแบงรฐบำล • เงนไดจำกกำรขำยสนคำยำสบ ทโรงงำนยำสบ กระทรวงกำรคลง • ดอกเบยเงนฝำกออมทรพยของธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร

32

• เงนไดจำกกำรขำยหลกทรพยในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย แตไมรวมถงเงนไดจำกกำรขำยหลกทรพยทเปนหนกหรอพนธบตร

• เงนไดจำกกำรขำยหนวยลงทนรวมทจดตงตำมพรบ.หลกทรพยและตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย พ.ศ.2534

• เงนปนผลหรอเงนสวนแบงของก ำไรจำกบรษท หรอหำงหนสวนนตบคคล • เงนปนผลทไดรบจำกกจกำรทไดรบสงเสรมทน • เงนไดทจำยเปนคำเบยประกนชวตทมสญญำประกนตงแต10 ปขนไป

หกคำลดหยอน • คำลดหยอนทหกไดส ำหรบหำงหนสวนหรอคณะบคคล คอคำลดหยอนส ำหรบหำงหนสวนสำมญ

หรอคณะบคคลทมใชนตบคคล ตำมจ ำนวนผเปนหนสวน หรอบคคลในคณะบคคลแตละคนทอยในประเทศไทย คนละ 30,000 บำท แมเมอรวมคำลดหยอนแลวไมเกน 60,000 บำท

• คำลดหยอนสทธสวนตวใหน ำมำหกในกำรค ำนวณภำษของหำงหนสวนหรอคณะบคคลไมได • ดอกเบยเงนกยมเพอทอยอำศย ตองมหนงสอรบรองทมชอหำงหนสวนหรอคณะบคคลเปนผม

กรรมสทธในทดนและเอกสำรทน ำไปค ำประกนเงนก ตองมชอหำงหนสวนหรอคณะบคคลอยในใบเสรจจงจะน ำมำหกได

การค านวณภาษเงนไดบคคลธรรมดาส าหรบ ผประกอบธรกจ • ผประกอบธรกจทมเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40(2) ถง 40(8) ในปภำษทลวงมำ ใหค ำนวณภำษ

เงนไดบคคลธรรมดำทง 2 วธ 1) ค ำนวณจำกฐำนเงนไดสทธ 2) ค ำนวณจำกฐำนเงนไดพงประเมน เพอเปรยบเทยบคำภำษทค ำนวณไดจำก 2 วธ วำคำภำษทมำกกวำไปช ำระภำษพรอมกบกำรยนแบบแสดงรำยงำนภำษเงนไดครงป และ/หรอภำษเงนไดประจ ำป ตำมบทบญญตตำมมำตรำ 48 รายไดขนต าทผประกอบธรกจตองยนแบบแสดงรายการภาษเงนได

• ผประกอบธรกจทมคสมรสและมเงนไดพงประเมนจำกกำรประกอบธรกจ ทไดรบ ในปภำษ ทลวงมำแลวเกน 60,000 บำท กรณทไมมคสมรส มเงนไดเกน 30,000 บำท

• คณะบคคลและหำงหนสวนสำมญทไมไดจดทะเบยนนตบคคลมเงนไดเกน 30,000 บำท การยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา

• ผประกอบธรกจตองเปนผมหนำทยนเอง หรอมอบอ ำนำจเปนหนงสอใหผอนยำนแทนกได • ผประกอบธรกจทมเงนไดทอยในตำงประเทศ ใหผจดกำรกจกำรอนกอใหเกดเงนไดพงประเมนนน

ยนในนำมผมเงนได

33

• ผมเงนไดทเปนหำงหนสวนสำมญหรอคณะบคคลทมใชนตบคคล ใหผอ ำนวยกำรหรอผจดกำรของหำงหนสวนหรอของคณะบคคลนนยนรำยกำรในนำมหำงหนสวนหรอคณะบคคล

• กรณผประกอบธรกจมคสมรสและควำมเปนสำมภรยำมตลอดปภำษและตำงมเงนได ใหถอเงนไดของภรยำเปนเงนไดของสำม และใหสำมมหนำทยนแบบแสดงรำยกำรและช ำระภำษ

การยนแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดา

• ผประกอบธรกจตองเปนผมหนำทยนเอง หรอมอบอ ำนำจเปนหนงสอใหผอนยำนแทนกได • ผประกอบธรกจทมเงนไดทอยในตำงประเทศ ใหผจดกำรกจกำรอนกอใหเกดเงนไดพงประเมนนน

ยนในนำมผมเงนได • ผมเงนไดทเปนหำงหนสวนสำมญหรอคณะบคคลทมใชนตบคคล ใหผอ ำนวยกำรหรอผจดกำรของ

หำงหนสวนหรอของคณะบคคลนนยนรำยกำรในนำมหำงหนสวนหรอคณะบคคล • กรณผประกอบธรกจมคสมรสและควำมเปนสำมภรยำมตลอดปภำษและตำงมเงนได ใหถอเงนได

ของภรยำเปนเงนไดของสำม และใหสำมมหนำทยนแบบแสดงรำยกำรและช ำระภำษ บทท 3 ภาษหก ณ ทจาย วตถประสงคของภำษหก ณ ทจำย -หนำทควำมรบผดชอบของผทมหนำทหกภำษ ณ ทจำยและของผมเงนได -กำรหกภำษเงนไดบคคลธรรมดำ ณ ทจำย -กำรหกภำษเงนไดนตบคคล ณ ทจำย -กำรหกภำษเงนไดตำมมำตรำ ๒ เตรส แหงประมวลรษฎำกร

• เพอบรรเทำภำระกำรเสยภำษใหแกผรบเงนได • เพอใหรฐบำลมรำยไดเขำคลงอยำงสม ำเสมอ • เพอใหเกดประสทธภำพในกำรจดเกบภำษของภำครฐ

หนาทความรบผดชอบของผมหนาทหกภาษ ณ ทจายและของผมเงนได 1. หนำทของผมหนำทหกภำษ ณ ทจำย

1.1 ขอเลขประจ ำตวผเสยภำษ 1.2 ค ำนวณภำษทตองหกใหถกตองครบถวน 1.3 ออกหนงสอรบรองกำรหกภำษ ณ ทจำย 1.4 ยนแบบแสดงรำยกำรภำษเงนได หก ณ ทจำย และน ำสงภำษภำยในก ำหนดเวลำ 1.5 จดท ำแบบแจงขอควำมเกยวกบเงนไดของคนตำงดำว

34

1.6 จดท ำบญชพเศษแสดงกำรหกภำษ ณ ทจำยและน ำสง 2. ควำมรบผดชอบผมหนำทหกภำษ ณ ทจำย

2.1 ควำมรบผดทำงแพง 2.2 ควำมรบผดทำงอำญำ 3. หนำทและควำมรบผดของผมเงนไดทถกหกภำษ ณ ทจำย กำรหกภำษเงนไดบคคลธรรมดำ ณ ทจำย

1. กำรหกเงนภำษ ณ ทจำยจำกเงนไดประเภทคำจำง เงนเดอน กำรรบท ำงำนให 1.1 กำรหกภำษส ำหรบกำรจำยเงนคำจำงทจำยเปนปกต 1.2 กรณทมกำรเปลยนแปลงจ ำนวนเงนทจำยใหระหวำงปภำษ 1.3 กำรหกภำษเมอมกำรจำยเงนไดเพมเตมจำกเงนไดประจ ำ 1.4 กำรหกภำษส ำหรบกำรจำยเงนทมจ ำนวนครำวทจำยไมแนนอน 1.5 กำรหกภำษส ำหรบกำรจำยเงนไดเพมเตมจำกคำจำงตำมปกต 1.6 กรณจำยเงนไดพงประเมนใหผรบทคสมรสมเงนได 1.7 กำรหกภำษกรณผมเงนไดมสทธส ำหรบคำลดหยอนเปลยนแปลงไป 1.8 กำรหกภำษส ำหรบกำรจำยเงนไดทนำยจำงใหครงเดยว เพรำะเหตออกจำกงำน 1.9 กำรหกภำษกรณทนำยจำงออกภำษแทนใหแกลกจำง 1.10 กำรหกภำษ ณ ทจำย ในอตรำรอยละ 3 ของคำแรงรำยวน

2. กำรหกภำษ ณ ทจำยจำกเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (3) และ (4) 2.1 กำรหกภำษจำกเงนไดประเภทคำแหงกดวลล ลขสทธ หรอสทธอยำงอน 2.2 กำรหกภำษส ำหรบกำรจำยเงนไดประเภทดอกเบย 2.3 กำรหกภำษส ำหรรบเงนไดประเภทเงนปนผล

3. กำรหกภำษ ณ ทจำยจำกเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (5) และ (6) 4. กรณสวนรำชกำรองคกำรของรฐบำล หรอองคกำรบรหำรสวนทองถนจำยเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (5) (6) (7) และ (8)

การหกภาษเงนไดบคคลธรรมดา ณ ทจาย 5. กรณจำยเงนไดใหผขำยอสงหำรมทรพย

5.1 กรณขำยอสงหำรมทรพยทไดมำโดยมไดเปนทำงกำรคำหรอหำก ำไร 5.2 กรณขำยอสงหำรมทรพยทเปนทำงกำรคำหรอหำก ำไร กำรหกภำษเงนไดนตบคคล ณ ทจำย

1. กำรหกภำษเงนไดนตบคคลตำมมำตรำ 69 ทว 2. กำรหกภำษเงนไดนตบคคล ณ ทจำยตำมมำตรำ 69 ทว

การหกภาษเงนไดตามมาตรา 3 เตรส แหงประมวลรษฎากร

35

1. กำรจำยเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (2) และ (3) 2. กำรจำยเงนไดประเภทดอกเบยตำมมำตรำ 40 (4) (ก) 3. กำรจำยเงนปนผล เงนสวนแบงก ำไร หรอประโยชนอนใด ตำมมำตรำ 40 (4) (ข) 4. กำรจำยเงนไดประเภทคำเชำ ตำมมำตรำ 40 (5) 5. กำรจำยเงนไดจำกวชำชพอสระ ตำมมำตรำ 40 (6) 6. กำรจำยเงนไดประเภทคำจำงตำมมำตรำ 40 (7) และคำจำงท ำของตำมมำตรำ 40 (8) 7. กำรจำยเงนไดตำมมำตรำ 40 (8) ซงเปนเงนรำงวลในกำรประกวด แขงขน ชงโชค

. กำรจำยเงนไดตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนเงนคำจำงหรอคำตอบแทนทจำยใหนกแสดงสำธำรณะ 9. กำรจำยเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนเงนคำโฆษณำ 10. กำรจำยเงนคำบรกำรทไมเขำขอยกเวนและไมใชคำบรกำรทถกก ำหนดใหหกภำษไวในขออนแลว

11. กำรจำยเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนคำขนสง 12. กำรจำยเงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนเงนรำงวล สวนลด หรอประโยชนใด ๆ เนองจำกกำรสงเสรมกำรขำย

13. เงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนเงนคำเบยประกนวนำศภย 14. เงนไดพงประเมนตำมมำตรำ 40 (8) ทเปนคำซอผลทำงกำรเกษตร

บทท 5 ภาษมลคาเพม กจกำรทตองเสยและไมตองเสยภำษมลคำเพม - ควำมรบผดในกำรเสยภำษมลคำเพม - ใบก ำกบภำษ - กำรจดท ำใบก ำกบภำษ - ภำษซอตองหำม - กำรเฉลยภำษซอ

• เปนภำษทำงออมทก ำหนดใหผประกอบกำร ผน ำเขำ และผทประมวลรษฎำกรก ำหนดเปนผมหนำทเสยภำษมลคำเพม แตสำมำรถผลกภำระภำษใหกบผซอสนคำและ/หรอผรบบรกำร โดยเรยกเกบคำภำษมลคำเพมนอกเหนอจำกคำสนคำและบรกำร ตำมทกฎหมำยก ำหนดไว

กจกำรทตองเสยและไมตองเสยภำษมลคำเพม 1. กจกำรทตองเสยภำษมลคำเพม ไดแก กำรขำยสนคำทเปน สงหำรมทรพยและ/หรอกำรใหบรกำรในทำงธรกจหรอวชำชพโดยทวไปทมใชกำรใหบรกำรทถกก ำหนดใหเสยภำษธรกจเฉพำะ

2. กจกำรทไมตองเสยภำษมลคำเพม 2.1 กจกำรทตองเสยภำษธรกจเฉพำะ 2.2 กจกำรทเขำขำยตองเสยภำษมลคำเพมแตไดรบกำรยกเวนภำษมลคำเพมตำมมำตรำ 81 และ พระรำชกฏษฎกำทเกยวของ ไดแก

36

2.2.1 กำรขำยสนคำ (ทมใชกำรสงออก) บำงประเภท 2.2.2 กำรน ำเขำสนคำทเปนพชผลทำงกำรเกษตร สตว ปย ปลำปน อำหำรสตว ยำหรอเคมภณฑทใชส ำหรบพชหรอสตว หนงสอพมพ นตยสำร หรอต ำรำเรยน 2.2.3 ผประกอบกจกำรขำยสนคำหรอใหบรกำรทอยในบงคบตองเสยภำษมลคำเพม และกจกำรดงกลำวมมลคำของฐำนภำษไมเกนมลคำของฐำนภำษของกจกำรขนำดยอม 1.8 ลำนบำทตอป ซงไดรบกำรยกเวนไมตองเสยภำษมลคำเพม ความรบผดในการเสยภาษมลคาเพม

• กจกำรทตองเสยภำษมลคำเพม ถกก ำหนดใหมควำมรบผดในกำรเสยภำษมลคำเพมตำมมำตรำ 78 เปนเรองทมควำมสมพนธเกยวของโดยตรงกบฐำนภำษมลคำเพม และกำรจดท ำใบก ำกบภำษ ซงเปนเอกสำรทตองใชประกอบกำรบนทกรำยกำรทเกยวกบภำษมลคำเพม ตำมหลกและวธปฏบตทำงกำรบญชและกำรจดท ำรำยงำนภำษมลคำเพมตำมประมวลรษฎำกร

ใบก ากบภาษ

• ใบก ำกบภำษ (Tax Invoice) คอ เอกสำรทผประกอบกำรจดทะเบยนจะตองออกใหกบผซอสนคำหรอผรบบรกำรทกครงทมกำรโอนกรรมสทธในสนคำ หรอไดรบช ำระคำบรกำร

• ใบก ำกบภำษ หมำยควำมถงใบก ำกบภำษอยำงยอ ใบเพมหน ใบลดหน ใบเสรจรบเงนททำงรำชกำรออกใหในกำรขำยทอดตลำด ใบเสรจรบเงนของกรมสรรพำกร กรมศลกำกร หรอกรมสรรพสำมต ทงน เฉพำะสวนทเปนภำษมลคำเพม

ผมหนาทออกใบก าก าภาษ • ผประกอบกำรจดทะเบยนภำษมลคำเพม • ตวแทนของผประกอบกำรจดทะเบยน • ผประกอบกำรทอยนอกรำชอำณำจกรและเขำมำประกอบกจกำรขำยสนคำ หรอใหบรกำรใน

รำชอำณำจกรเปนชวครำวทไดรบยกเวนไมตองจดทะเบยนภำษมลคำเพม แตไดจดทะเบยนภำษมลคำเพมชวครำวตำมหลกเกณฑ และวธกำรทอธบดก ำหนด

• ผขำยทอดตลำดทมใชสวนรำชกำรซงขำยของทอดตลำดของผประกอบกำรจดทะเบยน โดยใหผขำยทอดตลำดออกใบก ำกบภำษในนำมของผประกอบกำรจดทะเบยนทเปนเจำของทรพยสน

• ผประกอบกำรจดทะเบยนเลกประกอบกจกำร หรอเพรำะอธบดสงเพกถอดกำรจดทะเบยนภำษมลคำเพมของผประกอบกำรจดทะเบยน

การจดท าใบก ากบภาษ • ผประกอบการจดทะเบยนจดท าใบก ากบภาษและส าเนาใบก ากบภาษทกครง เมอความรบผดใน

ภาษมลคาเพมเกดขน โดยใหสงตนฉบบใหกบผซอสนคาและหรอผรบบรการ และใหเกบส าเนาไว

37

ภาษซอตองหาม • ผประกอบการจดทะเบยนมสทธน าภาษมลคาเพมทถกผประกอบการจดทะเบยนอนเรยกเกบ มาหก

จากภาษมลคาเพมทเรยกเกบหรอพงเรยกเกบ เพอการค านวณภาษมลคาเพมของเดอนภาณนน ๆ ได ตอเมอภาษซอนนเปนภาษซอทเปนไปตามหกเกณฑและเงอนไขทประมวลรษฎากรก าหนดเทานน ภาษซอทไมเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนด ไมสามารถน าไปหกจากภาษขายได นยมเรยกภาษซอทไมใหน ามาหกในการค านวณภาษมลคาเพมวา ภาษซอตองหาม

การเฉลยภาษซอ

• ผประกอบกำรจดทะเบยนภำษมลคำเพมทมรำยไดจำกกำรประกอบกจกำรทตองเสยภำษมลคำเพมและกจกำรทไมตองเยภำษมลคำเพม ไดแก กจกำรทไดรบยกเวนเสยภำษมลคำเพมและกจกำรทตองเสยภำษธรกจเฉพำะนน ไมสำมำรถน ำภำษซอทเกดจำกกำรซอทรพยสนทใชรวมกนทง 2 กจกำรไปหกจำกภำษขำยไดทงจ ำนวน ประมวลรษฎำกรก ำหนดใหเฉลยภำษซอทจำยไปส ำหรบกำรลงทนในทรพยสนถำวรนน เพอใหไดภำษซอส ำหรบกจกำรทจดทะเบยนภำษมลคำเพม เพอน ำไปหกจำกภำษขำยในกำรค ำนวณภำษมลคำเพมทตองช ำระ ส ำหรบเดอนภำษนนๆ ได

38

กรณศกษ

ระบบภาษมลคาเพม ภาษซอ ภาษขาย ภ.พ.30 กบผประกอบการเกยวของกนอยางไร

1. ตองกำรออกใบก ำกบภำษใหกบลกคำหรอไม หรอลกคำตองกำรใบก ำกบภำษจำกเรำ ดงนนเรำตองจด ภำษมลคำเพมอยำงแนนอน ถงแมวำเรำรำยไดไมถง 1,800.000 บำท / ป ก

ตำม (ไมจดไมมสทธ)

2. มรำยไดถง 1,800,000 บำทตอปหรอไม ถำถงกตองจดทะเบยนภำษมลคำเพม

3. พจำรณำวำกจกำรของเรำไดรบกำรยกเวนไมตองจดภำษมลคำเพมหรอไม เชน กจกำรขนสง นอกจำกทกลำวมำแลวบคคลธรรมดำทรบงำนสวนตวและใหบรษทหรอนตบคคล

หกภำษ ณ ทจำยเปนคำจำง คำบรกำร ถำหำกรำยไดเกน 1,800,000 บำท ตอป กตองจดทะเบยนภำษมลคำเพมเชนเดยวกน เรองนตองระวงเพรำะถกภำษยอนหลงกนเยอะ เพรำะ

สวนใหญมกจะไมทรำบวำ ในนำมบคคลธรรมดำตองจดภำษมลคำเพมดวย

ระบบภำษในประเทศไทย เปนระบบททำงกำร ยมมอ กรณ ภำษมลคำเพม ผประกอบกำรเปนผประกอบกำรทเปนผขำยและอยในระบบภำษมลคำเพม จะตองบวก ภาษขาย (VAT ขาย) เพมจำกยอดขำยหรอบรกำรทเกบไดจำกลกคำ เมอเกบภำษแทนกรมสรรพำกรเสรจ ผประกอบกำรกมหนำทตองน ำ ภาษขาย สงใหกรมสรรพำกรกอนวนท 15 ของเดอนถดไป (กรอกฟอรมน ำสง ทเรยกวำ ภ.พ.30 หรอ แบบแสดงรำยกำรภำษมลคำเพม)

สวนในกรณทผขำยกลบกลำยมำเปนผซอ ผประกอบกำรกจะโดนกระท ำในลกษณะเดยวกน คอ ผประกอบกำรจะตองจำย ภาษซอ ( VAT ซอ) ใหกบผขำย นอกเหนอจำกรำคำสนคำหรอคำบรกำรทถกเกบภำษไป ผประกอบกำรจะสำมำรถน ำภำษซอ มำหกจำก ภำษขำย เพอน ำ ภำษมลคำเพมสทธ สงใหแกกรมสรรพำกรหรอเรยกคนจำกกรมสรรพำกรกอนวนท 15 ของเดอนถดไป

การค านวณภาษมลคาเพม

ภำษมลคำเพม = ภำษขำย – ภำษซอ

สวนตางทเกดขนแสดงผลดงน

ภำษขำย > ภำษซอ = ภำษมลคำเพมทตองช ำระ

ภำษขำย < ภำษซอ = ภำษมลคำเพมทมสทธไดรบคน หรอเครดตภำษ (ยกไปเดอนถดๆ ไป)

39

ตวอยางกรอกแบบฟอรม กรณ ภาษขาย มากกวา ภาษซอ

40

วธคด ถาอตราภาษมลคาเพมรอยละ 7

กจกำรขำยสนคำเปนเงนสด 1,000 บำท ตองคดเงนจำกลกคำ จ ำนวน 1,070 บำท (1,000 x 7%) เงนจ ำนวน 70 บำททเกนมำน คอ ภำษมลคำเพมหรอ “VAT ขาย”

กจกำรซอสนคำ ตองโดนบงคบโดยอตโนมตใหจำย ภำษซอ แกคนขำย ดงนน ถำกจกำรซอสนคำจ ำนวน 1,000 บำท กจกำรตองจำย 1,070 บำท เงนจ ำนวน 70 บำท ทเกนมำน คอ ภำษมลคำเพมหรอ “VAT ซอ”

ดงนนถำ สนคำจ ำนวน 1,000 บำท ภำษมลคำเพมอตรำอยท 7% กจกำรตองจำยเงนทงสน 1,070 บำท เงนจ ำนวน 1,000 บำทถอเปนคำใชจำยของกจกำร สวนเงนอก 70 บำท ถอเปน “ภำษซอ” ทกจกำรสำมำรถน ำมำหกจำก “ภำษขำย” ในแบบ ภ.พ.30 กอนทจะน ำสงกรมสรรพำกร (ภำษขำยและภำษซอทน ำมำหก ตองเปนภำษทเกดในเดอนเดยวกน)

วธค ำนวณ น ำ “ภำษขำย” จ ำนวน 70 บำท มำหกจำก “ภำษซอ” จ ำนวน 70 บำท ยอดสทธทไดจะเทากบศนย ซงหมำยควำมวำ กจกำรไมจ ำเปนตองน ำไปจำยใหกบกรมสรรพำกร แตกจกำรตองยนแบบ ภ.พ.30 ใหทนวนท 15 ของเดอนถดไป โดยกรอกแบบฟอรมใหเรยบรอย

กรณท ถำกจกำรบงเอญมภำษซอมำกกวำภำษขำย กจกำรสำมำรถขอภำษซอสวนทเกนจำกภำษขำยคนจำกกรมสรรพำกรได แตขอแนะน ำวำ ควรยกยอดไปหกจำกภำษขำยในเดอนถดไป

กรณท ถำกจกำรมภำษซอนอยกวำภำษขำย แตกจกำรน ำใบก ำกบภำษซอมำหกจำกภำษขำยในเดอนทตองมำค ำนวณ กจกำรสำมำรถน ำภำษซอทลมนน น ำมำหกจำกภำษขำยไดภำยในระยะเวลำ 6 เดอน นบจำกเดอนทระบในใบก ำกบภำษ พรอมทงอธบำยเหตผล

กรณท กจกำรลมน ำภำษขำย มำค ำนวณ เพอยน ภ.พ.30 กจกำรตองยนเพมเตมในเดอนถดไป พรอมเสยคำปรบรอยละ 0.50 คณดวยจ ำนวนเดอน กรณนควบคมไดโดยกำรจดเกบเอกสำรอยำงมระเบยบและมกำรบนทกและกอนยนภำษ ภ.พ.30 กตรวจสอบควำมถกตองกอนใหแนใจ เปนก ำลงใจใหนะคะ

41

กฎหมายการบญชและการสอบบญช กฎหมำยกำรบญชฉบบแรกของประเทศไทย คอ พระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2482 ตอมำไดแกไขเพมเตมในป พงศ. 2496 และไดถกยกเลกโดยประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 285 เมอป พ.ศ. 2515 ตอมำในป พ.ศ. 2543 ไดมพระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2543 ซงไดยกเลกประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 285 ปจจบนน กฎหมำยกำรบญช คอพระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2543 กฎหมำยทเกยวของกบกำรสอบบญชในทำงรำชกำรหรอภำครฐฉบบแรกของประเทศไทยคอ พระรำชบญญตส ำหรบกรมพระคลงมหำสมบตและวำดวยกรมตำง ๆ ซงจะเบกเงนสงเงนในป พ.ศ. 2418 ตอมำกลำยเปนกรมตรวจในป พ.ศ. 2433 กลำยเปนกรมตรวจเงนแผนดน ในป พ.ศ. 2458 กลำยเปนส ำนกงำนคณะกรรมกำรตรวจเงนแผนดน (คตง.) ในป พ.ศ. 2476 และเปนส ำนกงำนตรวจเงนแผนดน (สตง.) ในป พ.ศ 2522 และเปนส ำนกงำนกำรตรวจเงนแผนดนในป พ.ศ. 2542 สวนกฎหมำยทเกยวของกบกำรสอบบญชในทำงธรกจหรอภำคเอกชนฉบบแรกของประเทศไทยคอ พระรำชบญญตลกษณะเขำหนสวนและบรษทรตนโกสนทร ศก 130 (พ.ศ. 2454 ) ตอมำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย พ.ศ. 2467 และถกยกเลกในป พ.ศ. 2472 โดยใชประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย พ.ศ. 2472 จนถงปจจบน กฎหมำยทเกยวของกบวชำชพสอบบญชโดยตรง คอ พระรำชบญญตผสอบบญช พ.ศ. 2505 ตอมำ ถกยกเลกในป พ.ศ. 2547 โดยพระรำชบญญตวชำชพบญช พ.ศ. 2547 2.3.1 กฎหมำยกำรบญชของประเทศไทย กฎหมำยกำรบญชของประเทศไทยทจะกลำวถง ไดแก พระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2543 ซงมสำระส ำคญดงน 1. พระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2543 มำตรำ 8 ก ำหนดใหผมหนำทจดท ำบญช 5 ประเภทไดแก หำงหนสวนจดทะเบยน บรษท จ ำกด บรษทมหำชน จ ำกด ทจดตงขนตำมกฎหมำยไทย นตบคคลทตงขนตำมกฎหมำยตำงประเทศทประกอบ

42

ธรกจในประเทศไทย และกจกำรรวมคำตำมประมวลรษฎำกรตองจดใหมกำรท ำบญช มำตรำ 11 ก ำหนดใหผมหนำทจดท ำบญชตองจดท ำงบกำรเงนและยนงบกำรเงนตอส ำนกงำนกลำงบญชหรอ ส ำนกงำนบญชประจ ำทองท มำตรำ 11 วรรคสำม ก ำหนดใหงบกำรเงน ตองมรำยกำรยอตำมทอธบดกรมพฒนำธรกจกำรคำก ำหนด เวนแตกรณทไดมกฎหมำยเฉพำะก ำหนดไวเปนอยำงอน มำตรำ 11 วรรคส ก ำหนดให งบกำรเงนตองไดรบกำรตรวจสอบ และแสดงควำมเหนโดยผสอบบญชรบอนญำต เวนแตงงบกำรเงนของผมหนำทจดท ำบญช ซงเปนหำงหนสวนจดทะเบยนทจดตงขนตำมกฎหมำยไทย มำตรำ 19 ก ำหนดใหผมหนำทจดท ำบญชตองจดใหมผท ำบญชซงเปนผมคณสมบตตำมทอธบดกรมพฒนำธรกจกำรคำก ำหนด และมหนำทควบคมดแลผท ำบญชใหจดท ำบญชใหตรงตอควำมเปนจรงและถกตองตำมกฎหมำย 2.ประกำรกรมทะเบยนกำรคำ เรอง ก ำหนดรำยกำรยอทตองมงบกำรเงน พ.ศ. 2544 งบกำรเงนของผมหนำทจดท ำบญชตองมรำยกำรยอตำมทก ำหนดไวในแบบดงตำรำงท 2.-1 จำกตำรำงมค ำอธบำยเพมเตม ดงน งบใดงบหนง ตำมงบทระบชอไวในตำรำงกบงบก ำไรขำดทนเบดเสรจ งบกำรเงนเฉพำะแบบ 1 เปนงบกำรเงนปเดยว นอกนนเปนงบกำรเงนเปรยบเทยบสองป งบกำรเงนเฉพำะแบบ 3 เปนงบกำรเงนรวมและงบกำรเงนเฉพำะบรษท นอกนนเปนงบกำรเงนเดยวเฉพำะกจกำร ผมหนำทจดท ำบญชทมลกษณะหรอสภำพของธรกจ ซงไมมรำยกำรทตองแสดงรำยกำรยอตำมทก ำหนดไวในแบบ ใหไดรบกำรงดเวนไมตองแสดงรำยกำรยอทไมมดงกลำวนน ในกรณทมำตรฐำนกำรบญชก ำหนดใหมกำรแสดงรำยกำรยอ นอกเหนอจำกรำยกำรทก ำหนดไวตองแสดงรำยกำรนนเพมเตมดวย 3. ประกำศกรมทะเบยนกำรคำ เรอง ก ำหนดคณสมบตและเงอนไขของกำรเปนผท ำบญช พ.ศ. 2543 ผท ำบญชตองมคณสมบต ดงน มภมล ำเนำหรอถนทอยในรำชอำณำจกร มควำมรภำษำไทยเพยงพอทจะท ำหนำทเปนผท ำบญชได ไมเคยตองโทษโดยค ำพพำกษำถงทสดใหจ ำคก

43

มคณวฒไมต ำกวำประกำศนยบตรวชำชพชนสง (ปวส.) ทำงกำรบญช ส ำหรบผมหนำทจดท ำบญช ซงเปนหำงหนสวนจดทะเบยนและบรษทจ ำกดซงมขนำดเลก มคณวฒไมต ำกวำปรญญำตรทำงกำรบญช ส ำหรบผมหนำทจดท ำบญชอน (นอกเหนอจำกหำงหนสวนจดทะเบยนและบรษทจ ำกดซงมขนำดเลก ) 2.3.2 กฎหมำยกำรสอบบญชของประเทศไทย กฎหมำยกำรสอบบญชของประเทศไทยทจะกลำวถงในทน ไดแก ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย พ.ศ.2472 และพระรำชบญญตวชำชพบญช พ.ศ. 2547 1.ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย พ.ศ. 2472 มำตรำ 1197 ก ำหนดวำ งบดลนน ตองจดใหมผสอบบญชคนหนง หรอหลำยคนตรวจสอบแลวน ำเสนอ เพออนมตในทประชมภำยในสเดอนนบแตวนทลงในงบดลนน อนงใหสงส ำเนำงบดลไปยงบคคลทกคนบรรดำทมชอในทะเบยนผถอหนของบรษท แตกอนวนนดประชมใหญลวงหนำไมนอยกวำ สำมวน นอกจำกนนใหมส ำเนำงบดลเปดเผยไวในส ำนกงำนของบรษทในระหวำงเวลำเชนวำนน เพอใหผทรงใบหนชนดออกใหแกผถอนนตรวจดไดดวย จำกมำตรำนสรปไดวำ บรษทจ ำกด ตองแตงตงผสอบบญชเพอใหตรวจสอบงบดลเปนประจ ำทกป มำตรำ 1208 ผสอบบญชนน จะเปนผถอหนของบรษทกได แตบคคลผมสวนไดเสยในกำรงำนทบรษทท ำโดยสถำนอนอยำงหนงอยำงใด นอกจำกเปนแตผถอหนในบรษทเทำนนแลว ทำนวำจะเลอกเอำมำเปนต ำแหนงผสอบบญชหำไดไม กรรมกำรกด หรอผอน ซงเปนตวแทนหรอเปนลกจำงของบรษทกด เวลำอยในต ำแหนงนน ๆ กจะเลอกเอำมำเปนต ำแหนงผสอบบญชของบรษทหำไดไม มำตรำ 1213 ก ำหนดวำ ใหผสอบบญชทกคนเขำตรวจสอบสรรพสมดและบญชของบรษทในเวลำอนสมควรไดทกเมอ และในกำรอนเกยวดวยสมดและบญชเชนนน ใหไตถำมสอบสวนกรรมกำรหรอผอนซงเปนตวแทนหรอเปนลกจำงของบรษทไดไมวำคนหนนงคนใด มำตรำนกลำวถงสทธในกำรไดมำซงหลกฐำนและวธกำรตรวจสอบของผสอบบญช มำตรำ 1214 ก ำหนดวำ ผสอบบญชตองท ำรำยงำนวำดวยงบดล และบญชยนตอทประชมสำมญผสอบบญชตองแถลงในรำยงำนเชนนนดวยวำ ตนเหนวำงบดลไดท ำโดยถกถวน ควรฟงวำส ำแดงใหเหนกำรงำนของบรษททเปนอยตำมควำมเปนจรงและถกตองหรอไม จำกมำตรำนสรปไดวำ เมอผสอบบญชตรวจสอบงบกำรเงนเสรจแลว ผสอบบญชจะตองจดท ำรำยงำนกำรสอบบญชเพอน ำเสนอตอทประชมสำมญประจ ำป 2.พระรำชบญญตวชำชพบญช พ.ศ 2547

44

พระรำชบญญตวชำชพบญช พศ. 2547 ใหยกเลกพระรำชบญญตผสอบบญช พ.ศ. 2505 และไดก ำหนดเรองทส ำคญ ดงน วชำชพบญช หมำยควำมวำ วชำชพในดำนกำรท ำบญช ดำนกำรสอบบญช ดำนกำรบญชบรหำร ดำนกำรวำงระบบบญช ดำนกำรบญชภำษอำกร ดำนกำรศกษำและเทคโนโลยกำรบญชและบรกำรเกยวกบกำรบญชดำนอนตำมทก ำหนดโดยกฎกระทรวง ใหมคณะกรรมกำรก ำกบดแลกำรประกอบวชำชพบญช (กกบ.) ซงมหนำทก ำกบดแลกำรด ำเนนกจกำรของสภำวชำชพบญช ใหมสภำวชำชพบญช เพอสงเสรมและพฒนำวชำชพบญช ใหวชำชพบญชดำนกำรท ำบญชและดำนกำรสอบบญชอยภำยใตกำรควบคม โดยหำมมใหผใดประกอบวชำชพกำรสอบบญช เวนแตเปนผสอบบญชรบอนญำต หรอเปนกำรกระท ำในอ ำนำจหนำทรำชกำร และหำมมใหผใดประกอบวชำชพดำนกำรท ำบญชเวนแตเปนผท ำบญชตำมพระรำชบญญตกำรบญช พ.ศ. 2543 ซงเปนสมำชกสภำวชำชพบญชหรอขนทะเบยนไวกบสภำวชำชพบญช นตบคคลซงประกอบกจกำรใหบรกำรดำนกำรท ำบญชและดำนกำรสอบบญช ตองจดทะเบยนตอสภำวชำชพบญชตำมเงอนไข 2 ขอ ดงน นตบคคลนนตองจดใหมหลกประกนเพอควำมรบผดชอบตอบคคลทสำม ในกรณประกอบกจกำรใหบรกำรดำนสอบบญช บคคลซงมอ ำนำจลงนำมผกพนนตบคคลนนในกำรใหบรกำรดำนกำรสอบบญช (หรอหวหนำส ำนกงำนสอบบญช) ตองเปนผสอบบญชรบอนญำต นตบคคลซงผสอบบญชสงกดอยตองรวมรบผดตอบคคลทสำมดวยอยำงลกหนรวม รวมทงหนสวน หรอกรรมกำรผมอ ำนำจลงนำมผกพนนตบคคล หรอผแทนนตบคคล ซงตองรบผดชอบในกำรด ำเนนกำรของนตบคคลนน ตองรวมรบผดดวย ผประกอบวชำชพบญชหรอผขนทะเบยนไวกบสภำวชำชพ ตองปฏบตตำมจรรยำบรรณและมำตรฐำนของวชำชพบญชทก ำหนดไว

45

บรรนำณกรม http://www.pantipmarket.com/items/12455574 http://www.thammavanit.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538666&Ntype=69 http://www.jarataccountingandlaw.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=430701&Ntype=6