0

การทดสอบระบบการควบคมภายในของธรกจ

โดย

นางสาวขวญชนก วงศดาว

รายงานฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต (การบญชบรหาร)

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา

พ.ศ. 2556

1

2

ชอ ขวญชนก นามสกล วงศดาว ชอเลน ฝน . E-mail kwanchanok_wd91@hotmail.com โทรศพท 086-5364228 . ชอสถานทประกอบการ บรษท ธงชย คอนซลแทนต กรป จ ากด . ทอย 2570, 2572, 2574 ซ.ลาดพราว 128/2 ถ.ลาดพราว แขวงคลองจน . เขตบางกะป กรงเทพมหานคร 10240 เบอรโทรศพท 0-2733-9005-8 . ต าแหนงงานทฝก งานผชวยผสอบบญช . รายละเอยดงานทท า ทดสอบระบบซอ ขาย จาย รบ ของแตละบรษท, ตรวจสอบรายงานภาษถกหก ณ ทจายตรงตามหนงสอรบรองถกหก ณ ทจายหรอไม, มการชวยงานท าบญชบาง เปนตน .

ขอคดหรอขอแนะน าส าหรบนองๆ ส าหรบการฝกงานทน ท าใหเรยนรอะไรหลายๆอยาง ไมใชแคเพยงการตรวจสอบบญชหรอท าบญชเทานน ทงในเรองของการท างานรวมกน ความอดทนในการท างาน เพราะในชวงทเราฝกงานเปนชวงทพๆในบรษทจะยงมาก จงไมคอยมเวลาสอนงานมากนก สวนใหญจะเปนการเรยนรดวยตวเอง การท างานกจะไดท าแตงานเลกๆนอยๆซ าๆเดมๆ ไมคอยไดใชความรทเรยนเทาทควร แตโดนรวมกถอวาใชได .

เหมาะสมใหนองฝกงานตอ ไมเหมาะสมใหนองฝกงานตอ

3

4

กตตกรรมประกาศ

การศกษาหลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต (การบญชบรหาร) คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา มวตถประสงคใหนสตสาขาบญชบรหารเขารบการฝกงานใน

ส านกงานบญช ส านกงานตรวจสอบบญช หรอบรษทตางๆ เพอฝกปฏบตงานจรง ใชความรทไดศกษามาใน

การท างานและสะสมประสบการณในวชาชพ

จากการเขารบการฝกงานทบรษท ธงชยคอนซลแทนท กรป จ ากด ระหวางวนท 18 มนาคม พ.ศ.

2556 ถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ.2556 ขาพเจาพบวาในการปฏบตงานจรงตองมการปรบตวหลายอยาง ทงใน

เรองของความร ความสามารถทม และชวตการเปนอย ทตางไปจากเดม เพราะไดเขาไปอยในอกสงคมหนง

ทเปนการท างานจรงๆ ไดลงมอปฏบตจรง ยากกวาทคด ตองปฏบตงานดวยความมดระวงรอบคอบ ตองม

ความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย การทไดอยรวมกนกบคนหมมากกท าใหเราไดสรางความสมพนธ

กบเพอนรวมงาน ไดรจกเพอนๆ พๆ มากขน ท าใหงานทไดรบมอบหมายราบรนยงขน แตอยางไรกตาม

รายงานฝกงานเลมนจะไมสามารถส าเรจลลวงไดหากไมไดรบความอนเคราะห สนบสนนจากบคคลท

เกยวของดงตอไปน

ขอขอบพระคณ บรษท ธงชยคอนชลแทนท กรป จ ากด ทใหความอนเคราะหในการรบขาพเจาเขา

ฝกงาน และคอยใหความร ค าแนะน า ค าปรกษาในเรองของการท างานตางๆใหลลวงไปไดอยางราบรน

ขอขอบพระคณ คณาจารยของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา ทถายทอดความรให

ขาพเจาไดมความร ความสามารถเพมพนขน เพอน ามาใชในการปฏบตงาน และการด าเนนชวตประจ าวน

ขอขอบพระคณ บดา มารดา นองและเพอนๆทคอยเปนก าลงใจ ใหความชวยเหลอ และสนบสนน

ในเรองตางๆ ตลอดจนค าแนะน า ค าปรกษาทท าใหขาพเจาสามารถน ามาแกไขปญหาทเกดขนได

หากรายงานเลมนมความผดพลาดหรอบกพรองประการใด ขออภยมา ณ ทนดวย

ขวญชนก วงศดาว

18 พฤษภาคม 2556

5

ค าน า

รายเลมนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรญญาบรหารธรกจบณฑต สาขาการบญชบรหาร

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตศรราชา โดยผจดท าไดรวบรวมเนอหาความร

เกยวกบ เรองการทดสอบระบบการควบคมภายในของธรกจ สาระส าคญของรายงานเลมน คอ ความหมาย

ของการควบคมภายใน องคประกอบของการควบคมภายใน การทดสอบระบบซอ ขาย จาย รบ

ผจดท าหวงเปนอยางยงวารายงานเลมนจะเปนประโยชนตอผทสนใจในเรองทดสอบระบบการ

ควบคมภายในของธรกจ ไดมความร ความเขาใจเกยวกบเรองดงกลาวไมมากกนอย หากรายงานเลมนม

ความบกพรองประการใด ผจดท าขออภยมา ณ ทนดวย

ขวญชนก วงศดาว

ผจดท า

6

สารบญ

หนา กตตกรรมประกาศ 4 ค าน า 5 บทท 1 บทน า

วตถประสงคหลกของการฝกงาน 7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการฝกงาน 7

บทท 2 การฝกงาน ณ บรษท ธงชยคอนซลแทนท กรป จ ากด สถานทตง 8 ประวต สานกงาน 8 ผงการจดองคการและการบรหารจดการ 12 งานทไดรบมอบหมาย 14 ประโยชนทไดรบจากการฝกงาน 15 ขอเสนอแนะ 15 ประเดนส าคญจากการฝกงานน าสรายงานการศกษา 15

บทท 3 วตถประสงคของการศกษา ทฤษฏเกยวกบเรองทศกษา 16

บทท 4 ขอคนพบจากการปฏบตการงานจรงเกยวกบวธการปฏบต

วธการปฏบตจรง 28 ผลทไดรบจากการปฏบตจรง 29

บทท 5 สรป ขอเสนอแนะ 30

ภาคผนวก ภาคผนวก 31

บรรณานกรม 48

7

บทท 1 บทน า

การฝกงาน หมายถงกระบวนการเพมทกษะและประสบการณทเปนประโยนชแกการประกอบ

อาชพ ชวยใหนสตมความร ความเขาใจ ในการปฏบตงานจรงเพอใหเกดทกษะ และความสามารถ ในการ

ท างานทด สอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน ทงในสถานประกอบการ และการประกอบอาชพ

อสระ นสตไดมโอกาสไดใชเครองมอใหมๆ ในวงการธรกจ ตลอดจนทราบถงขนตอนการปฏบตงาน และ

เทคนคการทงานสามารถเหนถงวธการสรางสรรคผลผลตทมประสทธภาพ นอกจากนนยงสรางความเชอมน

และทศนคตทดตอวชาชพแบะใหนสตฝกงานท างานรวมกบผอน ทส าคญเปนการเสรมสราง สมรรถภาพใน

การประกอบอาชพในอนาคตตอไป

วตถประสงคของการฝกงาน

1. เพอใหนสตไดเพมทกษะ สรางเสรมประสบการณ และพฒนาวชาชพตามสภาพความเปนจรง

ในสถานประกอบการ

2. เพอใหนสตไดทราบถงปญหาตางๆ ทเกดขนในขณะปฏบตงานและสามารถ ใชสตปญญา แก

ไขปญหาอยางมเหตผล

3. เพอฝกใหนสตมความรบผดชอบตอหนาท เคารพระเบยบและการท างานรวมกนไดอยางม

ประสทธภาพ

4. เพอใหนสตมเจตคตทดตอการท างาน เพเปนแนวทางในการประกอบอาชพตอไปภายหลงจาก

ส าเรจการศกษา

5. เพอสรางสมพนธภาพทดระหวางมหาวทยาลยกบสถานประกอบการ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. มความรความเขาใจในวชาชพของตนทงในของการท าท าบญช และตรวจสอบบญชมากยงขน

2. ไดพฒนาฝกทกษะความสามารถของตนในดานตางๆใหเพมพนขน

3. มความรบผดชอบในการงานทไดรบมอบหมายใหส าเรจทนเวลาทก าหนด มความตรงตอเวลา

4. ไดประสบการณใหมๆในการใชชวตและการท างานรวมกบผอน รจกปรบตวใหเขากบผอน

5. มความพยายามและอดทนในการท าสงตางๆใหบรรลเปาหมาย

8

บทท 2 การฝกงาน ณ บรษท ธงชยคอนซลแทนท กรป จ ากด

สถานทตง

2570, 2572, 2574 ซอยลาดพราว 128/2 ถนนลาดพราว แขวงคลองจน เขตบางกะป

กรงเทพมหานคร. 10240

โทรศพท : 0-2733-9005-8 โทรสาร : 0-2733-9009

ประวตบรษท ธงชย คอนซลแทนท กรป จ ากด

บรษท ธงชย คอนซลแทนท กรป จ ากด ไดกอตงเมอวนท 9 กนยายน 2542 โดยคณธงชย ปตเศรษฐ ซงเปนบรษทในเครอ TCG Group ทใหบรการดานงานจดทะเบยนพาณชย และภาษอากร ใหค าแนะน าเกยวกบการวางแผนการประกอบธรกจ การจดทะเบยนนตบคคล จดตงบรษท หางหนสวน จดทะเบยนพาณชย และรายการเปลยนแปลงตางๆทางดานงานทะเบยนพาณชย รวมไปถงการใหค าแนะน าและใหค าปรกษาดานการวางแผนภาษอากร และบรการทเกยวของในดานภาษ TCG Group กลมบรษททใหบรการดานบญช ดวยทมงานมออาชพ ทไดรบการขนทะเบยนเปนผท าบญชทถกตองตามกฎหมาย บรหารงานโดยคนรนใหมทมประสบการณโดยตรงทางวชาชพบญชและสอบบญช การจดท าบญชทถกตองไดตามมาตรฐาน น าสงภาษไดตรงเวลา จะชวยลดความเสยง ในภาระภาษจากสรรพากร รวมถงเปนขอมลชวยในการวเคราะหกจการเพอการบรหารธรกจไดอยางด ใหบรการ ดานงานรบท าบญช-ภาษอากรครบวงจร ตรวจสอบบญช จดทะเบยนธรกจทกชนด ยนภาษ ตดตอ กรมสรรพากร-กระทรวงพาณชย-กรมพฒนาธรกจการคา ดวยประสบการณในงานและจรรยาบรรณในวชาชพ ดวยความจรงใจ และเตมใจในการใหค าแนะน าปรกษา พรอมบรการทานดวยคณภาพ ในราคายตธรรม เรายนดน าเสนอบรการดานการท าบญชอยางครบวงจร เพอชวยผประกอบการลดภาระและความกงวลใจในความยงยากของการท าบญช บรษทยดมนนโยบายการท างานอยางมระบบตรงตามก าหนดเวลา จดเกบระบบเอกสารเปนระเบยบเรยบรอยสงผลใหงานมคณภาพลกคาสามารถตรวจสอบไดตลอดเวลา พรอมใหค าปรกษาและชแจงประเดนปญหาทางบญช และภาษอากรทไดตรวจพบจากเอกสารทางบญช

9

Our Vision : "เราจะเปนทางเลอกแรกของลกคาเสมอ" Our Value

1. กลาพดกลาท าในสงทถกตองดวยวธการทเหมาะสม 2. เพมคณคาใหกบลกคาอยเสมอ 3. ท างานเปนทม 4. มมมมองทกวางไกล 5. มเหตผล 6. มงเนนผลงาน 7. เรยนร และพฒนาอยางตอเนอง 8. ซอสตย มคณธรรม

Our Mission

"เราเปนองคกรทมการเรยนรพฒนาตนเองอยางตอเนอง ยดมนในมาตราฐานสงสดแหงจรรยาบรรณวชาชพและบรรษทธรรมาภบาล เราทมเทคดคนและน าเสนอบรการทางการบญชอนเปนทยอมรบและสรางความพงพอใจใหแกลกคา เราพรอมอทศและลงทนเพอบคลากรของเราใหไดรบการพฒนาในทกโอกาสเพอความกาวหนาทางวชาชพของการบญช"

ผลตภณฑของบรษท

จดท าบญช (Bookkeeping) : รบจดท าบญชรายเดอน รายป ยนแบบภาษประจ าเดอน

บรการดานบญชการเงน 1. ใหค าปรกษาและค าแนะน าในระบบเอกสาร การควบคมภายใน และงานดานระบบบญชของ

กจการ 2. ยนเรองเปนผท าบญชของบรษทตามระเบยบทกฎหมายก าหนด 3. วเคราะหรายการเอกสารส าหรบการจดท าบญชรายได บญชรายจาย รวมถงการปรบปรงบญช

เชน ใบสงของ ใบแจงหน ใบเสรจรบเงน เอกสารรบช าระหน เอกสารน าฝากธนาคาร การบนทกคาเสอมราคา ฯลฯ

4. จดท าบญชดวย software ส าเรจรปทกรมสรรพากรรบรองลาสด, จดท าบญชตามมาตรฐานการบญช

10

5. จดท าสมดบญชตางๆ ตามทกฏหมายก าหนดใหครบถวน ไดแก สมดเงนฝากแบงค สมดรายวนซอ-ขาย สมดรายวนรบ-จาย สมดรายวนทวไป สมดบญชแยกประเภท สมดเงนสด

6. ปดงบการเงน อพเดตขอมลทกเดอน เพอใหผประกอบการมขอมลในการตดสนใจทางธรกจ และวางแผนภาษไดทนทวงท

7. จดเตรยมงบการเงนและรายละเอยดประกอบงบการเงนประจ าป ไดแก งบกระทบยอดเงนฝากทกบญช (Bank Reconcile) ทะเบยนทรพยสนและทะเบยนคาเสอมราคา (Fixed Assets Register) ขอมลลกหน-เจาหนรายตวคงเหลอ ณ วนสนป

บรการดานภาษ + บรการดานประกนสงคม

1. จดเตรยมแบบภาษเพอน าสงกรมสรรพากรรายเดอน พรอมยนช าระภาษ(ถาม) ไดแก แบบภาษเงนไดบคคลธรรมดาหก ณ ทจายจากเงนเดอนคาจาง (ภงด.1) แบบภาษเงนไดหก ณ ทจายจากบคคลธรรมดาและนตบคคล (ภงด.3,53) แบบภาษมลคาเพม (ภพ.30) และรายงานภาษซอ-ภาษขาย

2. จดเตรยม + ค านวณแบบน าสงสมทบประกนสงคมประจ าเดอน พรอมบรการยนน าสง 3. จดเตรยมแบบภาษทตองยนน าสงสรรพากรรายป พรอมบรการยนช าระภาษ ไดแก

สอบทานการค านวณภาษครงป และจดเตรยมแบบน าสงภาษเงนไดฯ ครงป (ภงด.51) ค านวณภาษเงนไดนตบคคลประจ าป และจดเตรยมแบบน าสงภาษเงนไดฯ ประจ าป ( ภงด.

50) จดเตรยมแบบน าสงงบการเงนตอกรมพฒนาธรกจฯ ไดแก สบช.3, แบบรายชอผถอหน

(บอจ.5) พรอมยนน าสงกระทรวงพาณชย

ตรวจสอบบญช (Audit) : บรการตรวจสอบบญช และจดท างบการเงน ขอบเขตงานบรการตรวจสอบบญช ทานจะไดรบบรการดงตอไปน

1. ตรวจสอบบญช-งบการเงนโดยทมงานผสอบบญชรบอนญาตทไดมาตรฐาน โดยจะปฏบตงานตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป โดยใชวธการทดสอบรายการบญช ระบบควบคมภายในและการเปดเผยขอมลงบการเงน ประเมนความเหมาะสมของหลกการบญชทกจการใช รวมทงประมาณการเกยวกบรายการทางการเงนทเปนสาระส าคญ

2. เสนอขอสงเกตตอผบรหาร การตรวจสอบมไดมวตถประสงคทจะหาขอผดพลาดทางการบญช หรอการทจรตในเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ อยางไรกตามผลการตรวจสอบอาจจะชใหเหนถงขอผดพลาด หรอการทจรตในบางเรองได ทงนส านกงานจะเสนอขอสงเกตตอ

11

ผบรหาร เพอใหทราบถงขอบกพรองในการควบคมภายในทางบญชทส าคญ ซงไดพบในระหวางปฏบตงานตรวจสอบบญช

3. วตถประสงคของการตรวจสอบกเพอใหสามารถแสดงความเหน ในรายงานการสอบบญชวา งบการเงนแสดงฐานะผลการด าเนนงาน โดยถกตองตามทควรในสาระส าคญ ตามนโยบายการบญชทรบรองทวไปหรอไม เพยงใด ความเหนของผสอบบญชจงขนอยกบผลของการตรวจสอบ หากตองเสนอรายงานเปนอยางอน ส านกงานจะเรยนชแจงถงเหตผลขอเทจจรงกอนเสนอรายงานการสอบบญช

4. บรการยนงบการเงน พรอมจดเตรยมรายละเอยดประกอบการยนงบการเงน ตามก าหนด ไดแก สปช.3, ส าเนารายชอผถอหน (บอจ.5) น าสงตอกระทรวงพาณชย

จดทะเบยนธรกจ (Registration) : บรการจดทะเบยนจดตง เปลยนแปลง เลกกจการ บคคลธรรมดา นต

บคคลตาง ๆ บรการจดทะเบยนทใหบรการ

1. จดทะเบยนบรษท / หางหนสวนจ ากด, จดทะเบยนคณะบคคล, จดทะเบยนหางรานตางๆ 2. จดทะเบยนแกไขเปลยนแปลง เชน แกไขเปลยนแปลงกรรมการ, เปลยนทตงส านกงาน,

เพมทน / ลดทน ฯลฯ 3. จดทะเบยนเลก ทงหางหนสวนหรอเลกบรษท และช าระบญช 4. ขอเลขประจ าตวผเสยภาษฯ ของคณะบคคล, หรอนตบคคล 5. จดทะเบยนเขาระบบภาษมลคาเพม, ภาษธรกจเฉพาะ, ด าเนนการขอ user id, password เพอ

ยนแบบทาง internet ฯลฯ 6. แจงการเปลยนแปลงภาษตาง ๆ ตอกรมสรรพากร เชน แจงยายเขา-ออก, ยายทอย, แจง

เปลยนชอหรอเปลยนลกษณะการประกอบธรกจ ฯลฯ 7. ขนทะเบยนประกนสงคม : นายจาง, ลกจาง, แจงการเปลยนแปลงตาง ๆ ตอ สนง.

ประกนสงคม, ยนเรองขอ username password เพอด าเนนการตางๆ กบส านกงานประกนสงคม ฯลฯ

8. จดทะเบยนเครองหมายการคา

12

ผงการจดองคการและการบรหารจดการ

กลมลกคาของบรษท

ประเภทธรกจอสงหารมทรพย ปรชา กรป โครงการอสงหารมทรพย บรษท แพลทนม แอสเซท แมเนจเมนท จ ากด ( เดอะแพลทนม แฟชนมอลล) บรษท บรรลอ รสอรท จ ากด บรษท ปยต จ ากด บรษท เอมทะเล จ ากด บรษท เทพไทยธานเคหะการ จ ากด บรษท ซต รสอรท ดเวลลอพเมนท จ ากด บรษท ภทราพร พรอพเพอรต จ ากด บรษท ภพบฟา จ ากด

ผบรหาร

ดร. ธงชย ปตเศรษฐ

ผจดการ

ทววฒ ศรผล

หวหนาฝายการเงน

และฝายบญช

ธนาวด ข าขาว

หวหนาฝายบญช 1

กลยา โดดเดชา

หวหนาฝายบญช 2

วนดา ธ ารงคสกลศร

หวหนาฝายตรวจสอบ

นพรตน บญเกษม

ทปรกษาทางการบรหาร

ผสด ปตเศรษฐ

ทปรกษาทางการบรหาร

นลนา กาญจนมงคล

หวหนาฝายไอท

เอกพจน บญเลศ

ทปรกษาดานภาษและการจดทะเบยนธรกจ

จตตมา ศภกล

13

ประเภทธรกจโรงแรมและภตตาคาร โรงแรม ด เอมเมอรลด บรษท วชระสนทรพย จ ากด (Forrum park hotel) บรษท มณยา เรยลต จ ากด (Renaissance Bangkok Ratchaprasong Hotel) บรษท สวนอาหารบานกลางน า จ ากด บรษท 97 เอนเตอรเทนเมนท จ ากด (Hip Hotel) บรษท พ รชมตร จ ากด (Plazzo Hotel)

ประเภทธรกจทองเทยวและบรการ

บรษท เพลนวาน จ ากด บรษท โฮมา ทราเวล จ ากด บรษท พ.เอส.เอช ทราเวล จ ากด

ประเภทธรกจใหบรการเชาพนทศนยการคาและศนยอาหาร

บรษท พรโกษย จ ากด (Indra Square) บรษท เดอะ แพลทนม แฟชนมอลล จ ากด บรษท ซ.อาร.เอน. ดเวลลอปเมนท จ ากด บรษท แพลทนม ฟ ดส เซนเตอร จ ากด

ประเภทธรกจอพารทเมนทและเซอรวสอพารทเมนท

บรษท นพมาศ อพารทเมนท จ ากด บรษท นพมาศ เพลส จ ากด บรษท พรสยามภม จ ากด บรษท ศรมหทธโน จ ากด บรษท ท.เอม.แมนชน จ ากด บรษท มงคลทพยรกษ จ ากด

ประเภทธรกจโรงงานและอตสาหกรรมการผลต

บรษท พรอมมตรเคม จ ากด บรษท พรอมมาศ จ ากด บรษท กวงไถ สเปเชยลเปเปอร จ ากด บรษท ยนคแวร จ ากด

14

บรษท ปแดง ไคโตซาน จ ากด บรษท สามคค ผลตภณฑคอนกรต จ ากด

ประเภทธรกจซอมาขายไป

บรษท ศนยยางใหญและบรการ บรษท บางใหญ เซนเตอร จ ากด บรษท ปแดง 168 (ไทยแลนด) จ ากด บรษท ไววา ดเวลลอปเมนท จ ากด บรษท มณยา คอนเซพทส จ ากด บรษท โมเดรนเทคนค ลอค จ ากด

ประเภทธรกจรบเหมากอสราง

บรษท เวสทคอน จ ากด บรษท เอมจ เอนจเนยรง บรษท พฒนชลาลย จ ากด บรษท มาสเตอรคอนส เอนจเนยรง จ ากด บรษท ดอาคเทคส แอนด เทรนคย จ ากด

งานทไดรบมอบหมาย 1. จดเตรยมเอกสารประกอบงบการเงน โดยการถายเอกสารจากตนฉบบของบรษทลกคา ไดแก งบ

ทดลอง, ภงด.3, 53, 51, 1, 1ก. , ภพ.30, Statement เดอน12ของปงบการเงน และเดอน1ของปปจจบน ของทกบญชทบรษทไดเปดไว, คาเสอมราคา, คาเบยประกน, รายละเอยดลกหน, เจาหน เปนตน

2. ตรวจสอบยอดยกมา-ยกไป ในสมดบญชแยกประเภททวไป เพอตรวจสอบวามยอดตรงกนหรอไม ถาหางมการบนทกผดตงแตยอดยกมา กจะท าใหตวเลขในงบการเงนไมถกตอง

3. ตรวจสอบเอกสารถกหก ณ ทจาย มการบนทก และเกดขนจรงหรอไม 4. ทดสอบระบบซอ ขาย จายเงน รบเงน ซงเปนการตรวจสอบการควบคมภายในของบรษท วาบรษท

ลกคามการควบคมภายในดหรอไม เปนการปองกนการทจรตภายใน 5. บนทกคาใชจายตางๆของบรษทลกคาลงในสมดรายวนจาย

15

ประโยชนทไดรบจากการฝกงาน 1. รและความเขาใจวชาชพของตนทงในของการท าท าบญช และตรวจสอบบญชมากยงขน 2. มความรบผดชอบ และตรงตอเวลามากขน

3. ไดประสบการณใหมๆในการใชชวตและการท างานรวมกบผอน

4. รจกปรบตวใหเขากบผอน

5. มความพยายามและอดทนในการท าสงตางๆใหบรรลเปาหมาย

6. รจกสงเกตสงรอบขางมากขน

ขอเสนอแนะ

เนองจากชวงของการฝกงานเปนชวงททางบรษทตองรบจดท างบการเงนใหแลวเสรจและน าสง

ภายในวนท 30 พฤษภาคม พๆในบรษทจงไมมเวลาสอนงานตางๆเทาทควร ใหท าเพยงสวนเลกนอยซงไม

สามมารถท าใหเราเหนภาพรวมของการท างบการเงนไดทงหมด ดงนนขาพเจาคดวาทางบรษทควรใหนสต

ฝกงานไดท างานในสวนทใชความรความสามารถมากกวาน เพอฝกใหนสตมทกษะและปฏบตงานใน

วชาชพของตนไดอยางแทจรง

ประเดนสาคญจากการฝกงานน าสรายงานการศกษา

จากงานทขาพเจาไดรบมอบหมายสวนใหญในชวงฝกงานคอการทดสอบระบบซอและเจาหน

ระบบขายและลกหน ระบบจายเงน และระบบรบเงน หรอทเรยกวา Vouching เปนการตรวจสอบใบส าคญ

พรอมเอกสารประกอบตางๆ ซงเปนการทดสอบการควบคมภายในของบรษทอยางหนง เพอตรวจสอบวาใน

บรษทของลกคามการควบคมภายในทดหรอไม ปองกนการทจรตไดมากนอยเพยงใด เนองจากการซอ การ

ขาย การจายเงน และรบเงน ตองผานกระบวนการจากหลายๆฝาย ขาพเจาจงเกดความสนใจและตองการ

ศกษาหลกการและความหมายของการควบคมภายในจงเกดเปนรายงานเลมน

16

บทท 3

การทดสอบระบบการควบคมภายในของธรกจ

วตถประสงค

1. เพอศกษาความหมาย องคประกอบของระบบการควบคมภายใน

2. เพอศกษาการทดสอบระบบซอ ขาย จายเงน และรบเงน

ความหมายของการควบคมภายใน

การควบคมภายใน หมายถง กระบวนการทผบรหารและบคลากรขององคกรจดใหมขน เพอสราง

ความมนใจอยางสมเหตสมผลวา การด าเนนงานขององคกรจะบรรลผลส าเรจตามวตถประสงคทก าหนดไว

ตามค าจ ากดความของการควบคมภายใน ไดกลาวถงเรองวตถประสงคของการด าเนนงานซงอาจจ าแนก

วตถประสงคของการด าเนนงาน เปน 3 ประเภท คอ

1) ประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงาน คอ วตถประสงคพนฐานของการด าเนนงานในทกองคกร

โดยมงเนนทกระบวนการปฏบตงานทมคณภาพ และเอออ านวยใหการด าเนนงานเปนไปตามเปาหมายท

ก าหนดไว ในขณะเดยวกน ผลทไดรบจากกระบวนการนนตองคมคากบตนทนทใชไป จงจะท าใหเกดความม

ประสทธภาพ

2) ความนาเชอถอของรายงานทางการเงน คอ การจดใหมขอมลและรายงานทางการเงนทถกตอง เพยงพอ และ

เชอถอได เพอสรางความมนใจใหกบผบรหาร บคลากรในองคกร และบคคลภายนอกในการน าขอมลดงกลาว

ไปใชประกอบการพจารณาตดสนใจในเรองตางๆ

3) การปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของ คอ การมงเนนใหกระบวนการปฏบตงานเปนไปตาม

กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ เงอนไขตามสญญา ขอตกลง นโยบาย และแนวทางการปฏบตงานตางๆ ท

เกยวของ

17

การก าหนดวตถประสงคของการด าเนนงานขนมานน ผบรหารจะตองก าหนดวธการท างานใหไปส

วตถประสงคนน และในขณะเดยวกนกตองมการควบคมการปฏบตงานตางๆ ในองคกรใหด าเนนไปอยางม

ประสทธภาพและประสทธผลดวย การควบคมตางๆ เหลาน กคอ การควบคมกระบวนการปฏบตงานภายใน

องคกร หรอเรยกสนๆ วา การควบคมภายในนนเอง

จากทกลาวขางตน จะเหนวาการควบคมภายในเปนกลไกส าคญทชวยใหองคกรสามารถบรรล

วตถประสงคของการด าเนนงาน ดงนน การควบคมภายในจงไมใชสงทจะเลอกวาองคกรควรท าหรอไมควร

ท า แตเปนสงทจ าเปน ตองพจารณาวาท าอยางไร จงจะท าใหการควบคมภายในมประสทธภาพและ

ประสทธผลมากทสด ทงในวนนและวนหนาโปรดสงเกตวา การควบคมภายในสามารถสรางความมนใจตอ

การบรรลวตถประสงคไดในระดบทสมเหตสมผลเทานน สาเหตทใหความมนใจเตม 100% ไมได เพราะ

กระบวนการปฏบตงานบางอยางนนขนอยกบความสามารถสวนตวในการตดสนใจของผปฏบตงาน

บางอยางถาจะควบคมกระบวนการปฏบตงานใหเตมท ตองเสยคาใชจายสงเกนกวาทจะยอมรบได กเลยตอง

ท าใหดทสดเทาทจะท าได และทส าคญทสด การควบคมภายในจะไมชวยใหการด าเนนงานขององคการ

บรรลผลส าเรจตามวตถประสงคหากผบรหารไมใหความส าคญกบการควบคมภายใน และพยายามจะละเลย

ขนตอนการปฏบตงานตางๆ อยเสมอ

ดงนน การควบคมภายในจะชวยใหการด าเนนงานขององคกรบรรลผลส าเรจตามวตถประสงค

จ าเปนตองมการปฏบตอยางตอเนอง สม าเสมอ ไมใชท าครงเดยวเรองเดยวเสรจ และจ าเปนตองมการตดตาม

ประเมนผลการควบคมภายในอยางเปนระบบและมประสทธผลดวย

องคประกอบการควบคมภายใน

เมอท าความเขาใจค าจ ากดความของการควบคมภายในแลว ตอไปขอกลาวถงองคประกอบทส าคญ

ของการควบคมภายใน ซงจ าแนก เปน 5 องคประกอบทส าคญ ตามแนวทางของ COSO ซงเปนแมแบบ

สากลของการควบคมภายใน ประกอบดวย

- องคประกอบท 1 สภาพแวดลอมของการควบคม (Control Environment)

หมายถง ปจจยตางๆ ทสงผลตอทศนคตและความตระหนกถงความจ าเปนและความส าคญ

18

ของการควบคมภายในของบคลากรทกคนในองคกร โดยบคลากรทกคนเขาใจความ

รบผดชอบและขอบเขตอ านาจหนาทของตนเอง มความร ความสามารถ และทกษะทจ าเปน

ตอการปฏบตงาน รวมถงการยอมรบและปฏบตตามกฎเกณฑและวธการท างานตางๆ ท

องคกรก าหนดไว

สภาพแวดลอมของการควบคม มผลกระทบอยางมากกบกระบวนการปฏบตงานทงหมดท

เกดขนในองคกร จงเปนรากฐานทส าคญขององคประกอบอนๆ ของการควบคมภายใน

เพอสรางระเบยบวนยดานการควบคมภายในใหแกทกคนในองคกร และจดใหมโครงสราง

ของการควบคมภายในทเหมาะสม

ปจจยตางๆ ตอไปนเปนปจจยทชวยเสรมสรางใหมสภาพแวดลอมของการควบคมทด ผ

ประเมนควรประเมนวาองคกรของทานใหความส าคญกบปจจยเหลาน มากนอยเพยงใด

„ ความซอสตยและจรยธรรม ซงอาจพจารณาไดจากการก าหนดแนวทางปฏบตในเรองตางๆ ใหชดเจน แลว

แจงใหทกคนทเกยวของทราบ รวมไปถงการกระท าตนเปนแบบอยางใหกบผใตบงคบบญชา ทงค าพดและ

การกระท า

„ รปแบบและปรชญาการท างานของฝายบรหาร โดยพจารณาจากความรความสามารถ และประสบการณ

ของฝายบรหารทเปนประโยชนตอหนาททรบผดชอบ และความสนใจในองคกรทตนเปนผบรหาร

„ การจดโครงสรางองคกรและสายการบงคบบญชาใหเหมาะสมกบขนาดและลกษณะการด าเนนงาน

„ การก าหนดลกษณะงานและคณสมบตเฉพาะต าแหนง (Job Description & Job Specification) ส าหรบทก

ต าแหนงงาน อยางชดเจน

- องคประกอบท 2 การประเมนความเสยง (Risk Assessment)

ความเสยง คอโอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล การสญเปลาหรอเหตการณ

ทไมพงประสงค ทท าใหการด าเนนงานไมบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไว ความ

เสยงเหลานอาจเกดจากสาเหตภายนอกหรอภายในองคกรกได โดยเฉพาะในการด าเนนงาน

ปจจบน ภายใตการเปลยนแปลงของนโยบายรฐบาล สภาพเศรษฐกจ กฎระเบยบตางๆ ท าใหแตละ

องคกรตองเผชญกบความเสยงมากขน ถาองคกรสามารถบงชและประเมนความเสยงไดอยาง

เหมาะสม กจะชวยใหสามารถเตรยมการแกไขปญหาเหลานนไดทนทวงท

19

ขอควรพจารณาในการประเมนความเสยง คอ ความเสยงเปนตวถวงใหการด าเนนงานไม

ส าเรจตามวตถประสงค ผประเมนตองพยายามเปลยนจากวกฤตทองคกรเผชญอยใหเปนโอกาส

โดยการเตรยมการใหพรอมในการรบมอกบความเสยงทอาจจะเกดขน แตการเตรยมการดงกลาว

ไมไดหมายความวา การควบคมภายในยงมากยงด การควบคมภายในทมากจนเกนไป อาจจะท า

ใหงานสะดด แตถามนอยจนเกนไป กจะท าใหงานไมส าเรจ ดงนน จงตองก าหนดการควบคม

ภายในใหพอเหมาะ โดยถอหลกการทวามความเสยงมาก ควบคมมาก มความเสยงนอย ควบคม

นอย

การประเมนความเสยงทมประสทธผลนน ผประเมนตองเขาใจวตถประสงคของการ

ด าเนนงานอยางชดเจนกอน หลงจากนน จงพจารณาวามความเสยงอะไรบางในการท างาน แลวจง

พจารณาวาความเสยงเหลานนเกดขนบอยครงหรอไม และเมอเกดความเสยงนนแลวจะสงผล

กระทบตอการด าเนนงานมากนอยเพยงใด หากผประเมนพจารณาแลว เหนวายงคงมความเสยงสง

เกนกวาทจะยอมรบได จะตองพจารณาปรบเปลยนการควบคมภายในใหเพยงพอและเหมาะสม

ตอไป

- องคประกอบท 3 กจกรรมการควบคม (Control Activities)

กจกรรมการควบคมเปนองคประกอบทจะชวยใหมนใจไดวา นโยบายและกระบวนการ

เกยวกบการควบคมภายในก าหนดขนนน ไดมการน าไปปฏบตตามภายในองคกรอยาง

ทวถง นอกจากน กจกรรมการควบคมยงชวยสรางความมนใจวาองคกรมกจกรรมท

เหมาะสมในการปองกนหรอลดความเสยงทอาจเกดขน ดงนน กจกรรมการควบคมควร

ก าหนดใหสอดคลองกบความเสยงทประเมนได โดยมขอควรพจารณาในการก าหนด

กจกรรมการควบคม ดงตอไปน

„ กจกรรมการควบคมควรเปนสวนหนงของกระบวนการปฏบตงานตามปกต

„ กจกรรมการควบคมตองสามารถปองกนหรอลดความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได

20

„ คาใชจายในการก าหนดใหกจกรรมการควบคมตองไมสงกวาผลเสยหายทคาดวาจะเกดขน หากไม

ก าหนดใหมกจกรรมการควบคมปญหาทเกดขนกบองคกรสวนใหญ คอ การก าหนดกจกรรมการ

ควบคมตามทมการปฏบตอยเดม โดยมไดพจารณาความมประสทธภาพ และความสอดคลองกบ

วตถประสงค ของการด าเนนงาน และความเสยงทเปลยนไปขององคกร

- องคประกอบท 4 สารสนเทศและการสอสาร (Information and Communication)

การควบคมภายในทดจะเกดขนได เมอขอมลทเกยวของกบการด าเนนงานนนไดมการบงช

รวบรวมและชแจงใหแกบคคลทควรทราบ โดยผานทางรปแบบและเวลาการสอสารท

เหมาะสมขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจ การบรหารจดการ และการปฏบตงานนน

อาจเปนไดทงขอมลทเกยวกบการด าเนนงาน การเงน และการปฏบตตามกฎระเบยบตางๆ

โดยแหลงขอมลอาจมาจากภายในหรอภายนอกองคกร

องคประกอบในเรองสารสนเทศและการสอสาร อาจพจารณาประเดนทส าคญไดดงน

„ - ขอมลเพยงพอ ถกตอง ภายใตรปแบบทเหมาะสม และทนเวลา เพอชวยสนบสนนการตดสนใจ

การบรหารจดการ และการปฏบตงานในเรองตางๆ

„ - การสอสารขอมลเกดขนอยางทวถงทงองคกร จากผบรหารถงพนกงานและในทางกลบกน ระหวาง

หนวยงานหรอแผนก ระหวางองคกรกบบคคลภายนอกเชน สอมวลชน ผออกกฎระเบยบตางๆ

„ - การสอสารอยางชดเจนใหบคลากรทราบถงความส าคญและความรบผดชอบตอการควบคมภายใน

- องคประกอบท 5 การตดตามประเมนผล (Monitoring)

การควบคมภายในทงหลายทจดใหมขนนน จ าเปนอยางยงทตองมกลไกในการตดตาม

ประเมนผล เพอใหมนใจวาไดมการปฏบตการควบคมภายในนนอยางสม าเสมอ และการ

ปฏบตนนยงมความเหมาะสมกบลกษณะการด าเนนงานและการเปลยนแปลงทเกดขน

เพราะอยาลมวา การเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนอาจมผลกระทบตอความเสยงในการ

ด าเนนงาน และความเสยงทเปลยนแปลงไป อาจจ าเปนตองปรบปรงการควบคมภายในให

เหมาะสมดวย

21

การตดตามผล นนสามารถท าไดโดยรวมอยในกระบวนการปฏบตงานนนๆ เชน การท

ผบงคบบญชาคอยตดตามถามไถปญหาในการท างาน กถอวาเปนการตดตามผลอยางหนง การ

ประเมนผล คอ การประเมนผลการด าเนนงานเปนระยะหรอเปนครงคราว เชน การตรวจสอบโดย

หนวยตรวจสอบภายใน ซงอาจจะเปนบคคลในองคกรนนเอง หรอการมอบหมายใหบคคลภายนอก

มาท าหนาทเปนผตรวจสอบภายใน หากองคกรมหนวยตรวจสอบภายใน กตองสงเสรมและพฒนา

หนวยงานนใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลจรงๆ ดงค ากลาวในปจจบน

ทวา ผตรวจสอบภายในคอทปรกษาอนมคายงตอผบรหาร วชาชพตรวจสอบภายในกาวหนาไปอยาง

รวดเรวมาก พรอมๆ กบความส าคญของการควบคมภายใน ดงนน ผบรหารจงควรอยางยงทจะตอง

พฒนาสองเรองนไปพรอมๆ กน

การประเมนการควบคมภายในอกลกษณะหนงทก าลงมาแรงในปจจบน คอการสราง

ความรบผดชอบในการควบคมภายใน ใหแกทกคนทเปนเจาของงานนน ถาสรางความรบผดชอบ

แบบนขนมาได ผบรหารกจะบรหารงานไดอยางเบาใจ เพราะทกคนจะสอดสองดแลอยางสม าเสมอ

ใหงานทตนตองรบผดชอบนน สามารถบรรลวตถประสงคไดอยางจรงจง การปฏบตแบบน

เรยกวา การประเมนการควบคมดวยตนเอง (Control Self Assessment)

22

บทท 4

ขอคนพบจากการปฏบตการงานจรงเกยวกบวธการปฏบต

การควบคมภายในเกยวกบ การซอ 1).มแผนกจดซอเปนหนวยงานแยกตางหากหรอมพนกงานจดซอไมเกยวของกบ

1.1 การบญชทวไป 1.2 การท าบญชสนคา 1.3 การรบของ 1.4 การจดสงสนคาใหลกคา 1.5 การจายเงนใหเจาหน

2). การซอกระท าโดย 2.1 แผนกจดซอหรอพนกงานจดซอตามใบเสนอซอทไดรบอนมตแลว 2.2 การจดซอแตละครง แผนกผลตและคลงเปนผเสนอแนะเกยวกบชนดและ ปรมาณของสนคาทซอ 2.3 สงซอจากรายการราคาขายของผขายทไดรบการอนมต 2.4 มการเปรยบเทยบราคาจากผขายหลายแหง เพอใหไดราคาทดทสด 2.5 ใบสงซอท าขนโดย 1. เรยงล าดบหมายเลขไวลวงหนา 2. มการอนมตการสงซอ 2.6 ส าเนาใบสงซอไดสงไปยง

1. แผนกบญชหรอเจาหนาทผท าใบส าคญสงจาย 2. แผนกรบของหรอเจาหนาทผท าการตรวจรบของ

2.7 ใบรบของแสดงจ านวนทนบไดจรง พรอมทงลายเซนผตรวจรบอยางนอย 2 คน 2.8 ในใบรบของไดระบถงเงอนไขตางๆ ในกรณทจะตองมการทดสอบคณภาพในภายหลง 2.9 ของทมคณภาพพเศษ จะตองมรายงานการตรวจสอบจากผทมความช านาญใน เรองนนโดยเฉพาะ 2.10 ใบรบของทมเลขทเรยงล าดบและมส าเนาสงให 1. แผนกบญช เพอเกบไวกบใบสงซอ 2. แผนกจดซอ เพอตดตามรายการทสงซอแลว แตยงไมไดรบของ 3. แผนกคลงสนคา เพอบนทกบญชพสดคงเหลอ 4. เกบไวทแผนกรบของ หรอเจาหนาทผกระท าการตรวจรบของ

23

2.11 เมอมการคนของ จะจดการโดยแผนกคลงสนคาและแผนกรบของหรอเจาหนาทผตรวจรบของ 1. ตดตอเพอขอใบลดหน 2. แผนกจดซอและบญชไดรบแจงเรองราวการคนสนคา 2.12 การตรวจสอบ 2.12.1 ใบสงของหรออนวอยซ/ใบก ากบภาษ จากผขายไดตรวจสอบกบเอกสารเหลานกอนจายเงน 1.ใบสงซอ 2. การรบของ 3. รายงานการตรวจสอบคณภาพ (ถาม) 2.12.2แผนกบญชไมมหนาทเกยวของกบ 1. การสงซอ 2. การรบของ 2.12.3 มหลกฐานแสดงวามการตรวจสอบใบสงของในเรองตอไปน 1. ราคา 2. คาขนสง 3. การลดราคา หรอขอโตแยงตางๆ 2.12.4 ใบส าคญทจายเงนแลว จะตองมการการท าเครองหมายเพอปองกนการจายซ า 2.13 ใบส าคญสงจายจะตองจดท าส าหรบการซอและคาใชจายทกรายการ 2.14 ใบส าคญสงจายและเอกสารประกอบทกฉบบ จะตองมเครองหมายแสดงวาไดจายเงนแลว 2.15 จะตองมการตรวจสอบระยะเวลาทจะตองจายดวย เพอปองกนการเบกจายผดงวด 2.16 ใบส าคญการสงจายจะตองมการตรวจสอบและอนมต

การควบคมภายในเกยวกบ การขาย 1). มการรบค าสงซอจากลกคาเปนลายลกษณอกษร 2). ค าสงซอของลกคามการตรวจสอบอนมตกอน โดย

2.1 ผจดการแผนกขาย 2.2 ผจดการแผนกสนเชอ

3). ใบสงของหรอ อนวอยซ/ใบก ากบภาษ จดท าโดยพนกงานทไมเกยวกบ 3.1 การจดสงของใหลกคา 3.2 บนทกบญชลกหน

24

3.3 การรบจาย และเกบรกษาเงนสด 4). มการเรยงล าดบหมายเลขของ ใบสงของหรอใบอนวอยซ/ใบก ากบภาษ ไวลวงหนาทงหมด 5). มการตรวจสอบราคา โดยพนกงานทรบผดชอบกบรายการราคา Price List 6). Price List ไดมการตรวจสอบโดยผจดการขายเปนครงคราว 7). พนกงานตรวจสอบใบสงของหรออนวอยซ/ใบก ากบภาษ ซงเปนคนละคนกบพนกงานสงของ พนกงานการเงน พนกงานบญชลกหน จะตองกระท าการตรวจสอบในเรอง

7.1 ราคาและการลดราคา 7.2 บนทกบญชลกหน 7.3 การรบจาย และการรกษาเงนสด

8). เมอมการยกเลกใบสงของหรออนวอยซ/ใบก ากบภาษ ฉบบใด จะตองเกบส าเนาทกฉบบไวดวยกน 9). พนกงานน าของไปสงใหลกคาจะตองน าตนฉบบทมลายเซนรบของมาเกบไวทแผนกการรบเงนเพอเปนหลกฐานการเกบเงน 10). มการตรวจสอบ เปรยบเทยบใบสงซอของลกคากบใบสงของหรออนวอยซ/ใบก ากบภาษ

การควบคมภายในเกยวกบ การจายเงนสดยอย

1. มเพยงบคคลเดยวรบผดชอบวงเงนแตละวง ถาจ าเปนตองมหลายวง จะตองเกบไวในลกษณะทสะดวกแกการตรวจสอบแตละวงเงน

2. มการท าเครองหมาย “จายเงนแลว” บนหลกฐานประกอบทกฉบบ เพอปองกนการน ามาใชอก 3. เมอมการจายเงนตองมใบส าคญจายเงนสดยอย 4. การเบกเงนทดแทนวงเงนสดยอย จะตองท าโดยผรกษาเงนสดยอย 5. มการอนมตโดยผทมอ านาจ 6. ถามการเปลยนแปลงวงเงนสดยอย จะตองไดรบอนมตจากผบรหารหรอเจาของกจการ 7. การเบกเงนทดแทนจ าตองท าโดยการออกใบส าคญจายเชค

การควบคมภายในเกยวกบ การจายเชค

1. สมดเชคจะตองประทบตราบรษท ปจจบน ธนาคารจะแจงวาไมจ าเปนตองประทบตราแลว แตเพอการควบคมทถกตอง บรษท นาจะยงตองประทบตราเหมอนเดม

2. จะตองท างบกระทบยอดเงนฝากธนาคารทกเดอนเปนอยางนอย 3. เชคยกเลกมเครองหมาย “ยกเลก” และเกบไวกบตนขว

25

4. ในกรณทเปนบรษท จ ากด การเซนสงจายเชคกระท าโดยบคคลตงแตสองคนขนไปซงคณะกรรมการก าหนดไว

5. จะตองน าหลกฐานการสงจายเงนสงไปพรอมกบเชคทเขยนแลว เพอใหผมอ านาจหนาทลงนามสงจายเชคตรวจสอบกอนลงนาม

6. ไมมการจายเงนตามใบส าคญสงจายโดยใชหลกฐานประกอบซงเปนแตเพยงส าเนา 7. ใบส าคญสงจายจะตองบนทกเลขทเชคทจาย ชอธนาคาร และวนทในเชค 8. การจายเงนออกจากกจการทกรายการ ยกเวนเงนรองจาย ไดจายเปนเชค 9. ใบส าคญสงจายจะตองมการตรวจสอบอนมตโดยบคคลซงเปนคนละคนกบผท าใบส าคญสงจาย 10. 1 ใน 2 ของผมอ านาจลงนามในเชค จะตองไมเปน

10.1 ผบนทกรายการทางบญช

10.2 ผรกษาเงน

10.3 ผอนมตใบส าคญสงจาย

11). เชคจะตองไมมการลงนามไวลวงหนา

12). เมอผมอ านาจลงนามไวในเชคแลว หลกฐานประกอบการจายทกใบจะตองประทบตรา “จายแลว” เพอปองกนการน ามาเบกซ า

13). ใบส าคญการสงจายจะตองมใบเสรจรบเงนและหลกฐานการสงจายครบจงจะเกบเขาแฟมได

14). งบกระทบยอดตองท าโดยบคคลทไมไดลงรายการในสมดเงนสดรบและจาย เกบรกษาเงนหรอ ลงนามในเชค

15). รายงานจากธนาคาร ( Bank Statement ) จะสงตรงมายงบคคลทท าหนาทท างบกระทบยอด

16). ในสมดเงนสดไดมการท าเครองหมายแสดงการตรวจสอบการน าเงนเขาบญชธนาคารแลว หรอการจายออกจากธนาคารโดยบคคลทท างบกระทบยอด

การควบคมภายในเกยวกบ การรบเงน 1). เมอไดรบเงนจากลกคาควรมการควบคมดงน

1.1 ออกใบเสรจรบเงนทกครงทมการรบเงน 1.2 ใบเสรจจะตองมลายเซนของผจดการฝายการเงนหรอผทมหนาทควบคมการเงนและการบญช

26

1.3 ใบเสรจรบเงนตองมการพมพหมายเลขเรยงล าดบไวลวงหนา 1.4 ยอดรวมของใบเสรจรบเงนในแตละวน ไดมการตรวจสอบยอดรวมของเงนทน าฝากธนาคารและหลกฐานการรบเงนฝากธนาคารวาเปนยอดเงนทตรงกน 1.5 มการตรวจสอบวาใบเสรจรบเงนไดน ามาลงบญชครบทกฉบบ และหากมการยกเลกจะตองมเอกสารอยครบชด และขดฆาเขยน ค าวา ยกเลกทกฉบบ 1.6 เงนสวนทไมสามารถน าฝากทนในวนนน ใหแสดงยอดเงนแยกไวตางหาก และเมอน าฝากในวนรงขน จะตองสามารถตรวจสอบไดวาตรงกบหลกฐานการรบเงน 1.7 เมอมการปรบบญช เพอแสดงเงนขาดเงนเกน ตองไดรบการอนมตทกครง

2). เมอกจการไดรบเงนจากลกคาทางไปรษณย ควรมการควบคมดงน 2.1 ผเปดจดหมาย ตองไมใชบคคลเดยวกบผทน าเงนฝากธนาคาร หรอผทบนทกบญช 2.2 ผทเปดจดหมายจะเปนผทท ารายละเอยดเกยวกบการรบเงน เพอใหทราบวาไดรบเงนจากลกคารายใด เปนเชคธนาคารใด เลขทเทาใด จ านวนเงนเทาใด 2.3 ผทเปดจดหมายจะตองขดครอมเชคทกฉบบเขาบญชของบรษทเทานน 2.4 จะตองมการตรวจสอบวาเงนทไดรบทางไปรษณย ตรงกบหลกฐานการน าฝากธนาคาร

3). การเกบเงนโดยพนกงานเกบเงน ควรมการควบคมดงน 3.1 ใบเสรจรบเงนมการใหเลขทเรยงล าดบไวลวงหนา 3.2 เงนทไดรบจะตองน าสงเจาหนาทการเงนทนท และจะตองตรวจสอบความถกตองกบหลกฐานการรบเงนและน าฝากธนาคารทนท 3.3 สามารถตรวจสอบไดทกเวลาวาใบสงของ/ใบก ากบภาษ และใบเสรจรบเงนทยงเกบเงนไมได ขณะนนอยทใคร มจ านวนเทาใด จ านวนเงนเทาใด มหลกฐานเปนลายลกษณอกษร สามารถหาตวผรบผดชอบได

4). หากกจการมการรบเงนตามใบเสรจรบเงนชวคราว ควรมการควบคมดงน 4.1ไดมการแสดงไวในทะเบยนคมวา ไดมการออกใบเสรจรบเงนจรงแลว ถงเลขทเทาใด 4.2ไดมการบนทกในใบเสรจรบเงนชวคราววา ไดยกเลกและออกใบเสรจรบเงนจรงแลวเลขทเทาใดแทน 4.3 ใบเสรจรบเงนชวคราวทยงไมไดใชตองมการควบคมเชนเดยวกบใบเสรจรบเงนจรง 4.4 ตองมการตรวจสอบและระมดระวงวา เมอไดออกใบเสรจรบเงนจรง จะตองมวธปองกนมใหมการบนทกการรบเงนซ าอกครงหนง 4.5 ใบเสรจรบเงนทยงไมไดใช ตองเกบในทปลอดภยและมการท าทะเบยนคม เพอบนทกการรบจายและจ านวนคงเหลอ และควรจะมการตรวจนบวามอยจรงตามทะเบยนคม

5). เงนทไดรบทงหมดแตละวนไมวาจะไดรบโดยวธใดกตามตองปฏบตดงน 5.1 มการบนทกเลขทใบเสรจรบเงนทงหมดในรายงานการรบเงน หรอในสมดเงนสด

27

5.2 จะตองน าฝากธนาคารทงหมด เมอสนวน โดยตองไมน าไปใชจายใดๆ ทงสน 5.3 จะตองมผไดรบมอบหมายตรวจสอบรายการบนทกการรบเงน กบ ส าเนาใบน าฝากธนาคาร

6). ใบเสรจรบเงนทยงไมไดใชมการควบคมดงน 6.1 มการพมพหมายเลขเรยงล าดบไวลวงหนาทกฉบบทกเลม 6.2 มการเกบรกษาไวในทปลอดภย หรอมอบหมายใหผอยในความรบผดชอบทไมเกยวของกบการรบเงนเปนผดแล 6.3 มการควบคมโดยทะเบยนหรอบนทก เพอแสดงถงจ านวนทไดรบจายและจ านวนคงเหลอ และผท าทะเบยนตองไมใชเปนผเบกใช 6.4 มการตรวจนบสวนทยงไมไดใช เพอดวาตรงกบยอดคงเหลอในทะเบยนคมหรอไม 6.5 การเบกไปใชทกครง ผเบกตองลงนามไวเปนหลกฐานในทะเบยนคมหรอบนทก 6.6 มการบนทกและควบคมชดทยกเลก คอ ตองเกบไวตรวจสอบทกฉบบทกเลม

7). พนกงานทท าหนาทรบเงนจะตองไม ปฏบตหนาทตอไปนดวยอกต าแหนง 7.1 ท าหนาทบนทกบญชลกหน และรายงานยอดคงเหลอของบญชลกหน 7.2 ท าหนาทจดสงสนคาใหแกลกคา 7.3 ออกใบสงของ/ใบก ากบภาษ 7.4 ตดตามลกหนทคางช าระเกนก าหนด 7.5 อนมตสนเชอ 7.6 ท าบญชแยกประเภท 7.7 ท างบกระทบยอดเงนฝากธนาคาร

8). ใบแสดงการรบเงนฝากธนาคาร มการสอบทานกบรายละเอยดการน าเงนฝากธนาคารประจ าวน โดยพนกงานบญชหรอผตรวจสอบภายใน 9). หากกจการมการรบเชคลงวนทลวงหนา ควรมการควบคมดงน

9.1 มการเกบเชคนนในทปลอดภยจนกวาจะถงก าหนดน าฝาก 9.2 มการบนทกในทะเบยนเมอไดรบหรอน าฝากธนาคารและตองใหผน าฝากเซนรบดวย

10). มการตรวจสอบเงนสดทยงไมไดน าไปฝากธนาคารกบหลกฐานรบเงนในบางวน โดยไมใหพนกงานการเงนทราบลวงหนา 11). หากกจการมการรบเงนของสาขา หรอสงพนกงานไปเกบเงนตางจงหวด

11.1 การรบเงนนนไดน าฝากธนาคารในบญชเงนฝากทสามารถเบกไดเฉพาะส านกงานใหญ 11.2 ส าเนาเงนฝากธนาคารทมลายเซนของผรบเงนและประทบตราธนาคารไดสงตรงไปยงส านกงานใหญ และไดมการน าส าเนาใบน าฝาก มาตรวจสอบกบรายละเอยดการฝากเงน

12). เอกสารทสามารถแลกเปลยนเปนเงนไดนอกจากเงนและเชค เชน ใบเสรจรบเงน เชครบลวงหนา และตวเงน ไดเกบในทปลอดภยโดยพนกงานทไมใชบคคลทรบผดชอบเกยวกบการรบเงน

28

13). การเปดบญชกบธนาคารแตละบญช จะตองไดรบอนมตจากคณะกรรมการของบรษท หรอเจาของกจการ 14). ถาพนกงานการเงนถอเงนของพนกงานทยงไมมารบเงนเดอนหรอคาแรง จะตองแยกไวตางหากจากเงนสวนอนของกจการ 15). รายไดอน เชน เงนปนผล ดอกเบยรบ คาเชา คานายหนา จะตองตรวจสอบเสมอโดยเจาหนาททไดรบมอบหมายเพอใหการรบถกตองและมการน าฝากธนาคารในวนทไดรบ วธการปฏบตจรง ยกตวอยางวธการทดสอบระบบรบเงนของธรกจ (Vouching)

บรษท ตวอยาง จ ากด กระดาษท าการ

เรอง การทดสอบระบบรบเงน ส าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 2555

Pay

in

ใบเสรจ

รบเงนW/T ผรบของ ผรบเงน

State

ment

ภาษ

ขาย

สมด

รายวนรบG/L

ล าดบ ว/ด/ปเลขท

ใบส าคญรายการ

จ านวน

เงน

เอกสารประกอบ ลายเซน ทดสอบ

การ

ค านวณ

ตรวจกบ

วธการทดสอบระบบรบเงน

1. สมรายการรบเงนของบรษทมาสกจ านวนหนง แลวแตความเหมาะสม ตามขนาดของธรกจนนๆ ประมาณเดอนละ 3-10 รายการ

2. จากนนเขยนล าดบของรายการ วนท เลขทใบส าคญ อธบายรายการ และจ านวนเงนลงในกระดาษท าการขางตน

3. ตรวจสอบเอกสารประกอบซงไดแก ใบ Pay in หรอใบน าฝาก มการน าฝากจรงหรอไม , ใบเสรจรบเงนมจ านวนเงนถกตองตรงตามจ านวนเงนทน าฝากหรอไม , W/T มหนงสอหก ณ ทจาย ถกตองหรอไม

4. ตรวจสอบลายเซนในใบเสรจรบเงน มการรบของ และรบเงนครบถวนหรอไม

29

5. ทดสอบการค านวณตวเลขในใบเสรจ เพอยนยนความถกตอง 6. ตรวจสอบกบ Statement ของธนาคาร มตวเลขน าฝากตามใบ Pay in จรงหรอไม 7. หากเปนธรกจบรการ ตองท าการตรวจสอบกบ รายงานภาษขาย เนองจาก ธรกจ

บรการจะเกดภาษกตอเมอรบเงน ซงตางจากธรกจซอมาขายไป จะเกดเมอออกใบแจงหน

8. ตรวจสอบกบสมดรายวนรบเกด วามการบนทกบญชถกตอง ตามเอกสารทไดมาหรอไม

9. หากบางบรษท ไมมสมดรายวนมาให กตองตรวจสอบกบบญชแยกประเภททวไป ตามบญชทควรจะบนทก

10. เมอท าการตรวจสอบครบทกรายการแลว จงน ามาสรปผลการตรวจสอบในกระดาษท าการ

ผลทไดรบจากการปฏบตจรง หลงจากทไดท าการทดสอบระบบซอ ขาย จายเงน และรบเงนแลว จงน าผลทไดมาสรปผล

การตรวจสอบเพอสรปการควบคมภายในของธรกจนนๆ วามการควบคมภายในทสมบรณหรอไม

ปองกนการทจรตไดหรอไม เนองจากการท าธรกรรมในแตละครงจะผานหลายๆฝายในการเซนอนมต

และตองมเอกสารทชดเจน เพอเปนการแสดงวารายการนนมการเกดขนจรง

30

บทท 5 สรป

จากการทขาพเจาไดเขารบการฝกงานทบรษท ธงชยคอนซลแทนท กรป จ ากด ในระหวางวนท 18 มนาคม 2556 ถง 31 พฤษภาคม 2556 ทผานมานน งานสวนใหญทขาพเจาไดรบมอบหมายคอการทดสอบระบบซอ ขาย จายเงน และรบเงน ซงเปนเพยงสวนหนงในเครองมอของการทดสอบการควบคมภายในของกจการตางๆ ซงเปนองคประกอบหนงของการตรวจสอบบญช เพอเพมความนาเชอทใหแกงบการเงนในระดบหนง

ปญหาและขอเสนอแนะ เนองจากไมไดรบความรวมมอในเรองของเอกสารตวอยางในการจดท ารายงานเลมนจาก

บรษท เพราะทางบรษทตองการเกบขอมลของลกคาเปนความลบ จงไมสามารถน าเอกสารตวจรงมา

เปนตวอยางเพอประกอบความเขาใจใหไดเทาทควร จงไมสามารถท าใหเหนภาพชดเจนนก ขออภยมา

ณ ทนดวย

31

ภาคผนวก

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

บรรณานกรม

http://dobunchee.blogspot.com/2009/12/blog-post.html

http://www.jarataccountingandlaw.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5327409

http://www.gotoknow.org/posts/367393