οι πρόσκοποι της Πάτρας

Κωνσταντίνος Δάσιος

100 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΥ

Οι Πρόσκοποι της Πάτρας

Γιάννης ΠικραμένοςΕκδότης

Κω

νσταντίνος Δάσιος

bull 100 ΧΡΟ

ΝΙΑ ΕΛΛΗ

ΝΙΚΟ

Υ ΠΡΟ

ΣΚΟΠ

ΙΣΜΟ

Υbull

Οι Π

ρόσκοποι της Πάτρας


laquoΖωή που συγκλονίζειraquo

Η μεγαλύτερη κίνηση νέων παγκοσμίως γιορτάζει έναν αιώνα δρά-σης και προσφοράς στη χώρα μας Το φωτογραφικό λεύκωμα μετην ιστορία των προσκόπων της Πάτρας απαθανατίζει τα πρό-σωπα τα επιτεύγματα και τις σημαντικότερες στιγμές των χιλιά-δων παιδιών και νέων που έπαιξαν το συγκλονιστικό αυτό παιχνίδιστην πόλη μας

Η κοινωνική παρέμβαση η βοήθεια στις δύσκολες στιγμές της πα-τρίδας η υπη ρεσία στον συνάνθρωπο το παιδαγωγικό έργο τοχρώμα και το κλίμα μιας εποχής που πέρασε ανεπιστρεπτί κατα -γράφονται χρόνο με το χρόνο σε περισσότερες από 600 φωτο -γραφίες και προσωπικές μαρτυρίες Tαυτόχρονα γεγονότα πα νελ - λή νιας και παγκόσμιας σπουδαιότητας στα οποία οι πρόσκοποι τηςΠάτρας πρωταγωνίστησαν γίνονται για πρώτη φορά γνωστά μέσααπό σπάνιες φωτογραφίες ντοκουμέντα και μέσα από μια συστημα-τική καταγραφή της ιστορίας του πατραϊκού προσκοπισμού

Το υλικό προσφέρει και μια διαφορετική πολύτιμη οπτική στηνιστορία της Πάτρας Είναι η οπτική στα γεγονότα 100 χρόνωνόπως τα βίωσαν κάθε φορά τα παιδιά και οι νέοι της Οι πρόσκο-ποι εξ ορισμού πάντα νέοι μετατρέπονται σε καταγραφείς των ει-δήσεων και των αλλαγών στην κουλτούρα τα ήθη και τον τρόποζωής της πόλης στη διάρκεια μιας εκατονταετίας





Κω


bull 100 ΧΡΟ

ΝΙΑ ΕΛΛΗ

ΝΙΚΟ

Υ ΠΡΟ

ΣΚΟΠ

ΙΣΜΟ

Υbull

Οι Π








ΤΙΤΛΟΣ 100 Χρόνια Ελληνικού Προσκοπισμού Οι Πρόσκοποι της Πάτρας

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Κωνσταντίνος Δάσιος

COPYRIGHT Γιάννης Σκ Πικραμενος Κωνσταντίνος Δάσιος

ΠΡΩΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Δεκέμβριος 2010

ΙSBN 978-960-6628-29-0

Γιάννης Σκ Πικραμένος Eκδότης

Ηρώων Πολυτεχνείου 92 26442 Πάτρα

Τηλ 2610 432200 E-mail infosynedragr

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ KEIMENΩN Έφη Σαββατοπούλου

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ndash ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Άντα Χάντζιου

ΕΚΤΥΠΩΣΗ ndash ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Ταχυεκτυπώσεις ndash Γραβάνης ΕΠΕ

Τηλ 2610 461780 E-mail infotachytypogr

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση η αναπαραγωγή ολική μερική ή περιληπτική ή κατά παρά-φραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικόηλεκτρονικό φωτοτυπικό ηχογράφησης ή άλλο με την προηγούμενη γραπτή άδεια τουεκδότη Νόμος 21211993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα





laquoΥπόσχομαι στην τιμή μου

να εκτελώ το καθήκον μου στο Θεό και την Πατρίδα

να βοηθώ κάθε άνθρωπο και σε κάθε περίσταση

και να τηρώ το Νόμο των Προσκόπωνraquo

Με δυσκολία ξαναγυρίζω στα παιδικά και νεανικά μου χρόνια Δυσκολία αναμνήσεων γιατί όσααφορούν τους Προσκόπους είναι καταχωνιασμένα σε μεγάλο βάθος χρόνου

Μαζί με τον αδερφό μου mdashπου εδώ και πολλά χρόνια έχει πεθάνειmdash είμαστε πρόσκοποι στην 2αομάδα και στην ενωμοτία των laquoΕλαφιώνraquo με ενωμοτάρχη τον αείμνηστο Δημήτρη Ντόντη Η ομάδαείχε βρει ένα υπόγειο στην Καραϊσκάκη απέναντι από την Παντάνασσα και ο αρχηγός μας ελέγετοΠέτροβιτς Υπαρχηγός ήταν ο Κομνηνός μετέπειτα πολύ υψηλό στέλεχος του Προσκοπισμού Άλλοιενωμοτάρχες οι Παναγιώτης Σταματιάδης Κολέτσος και Μεσσηνέζης Η πιο έντονη ανάμνησή μουήταν η διάλυση του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και η ένταξή μας στη Νεολαία του Ι Μεταξά τηνΕΟΝ Είχαμε μαζευτεί όλες οι ομάδες στην οδό Κορίνθου και ίσως Αράτου και μας μίλησε από έναμπαλκόνι ένα στέλεχος της ΕΟΝ Εκδρομές και κατασκηνώσεις θυμάμαι λιγοστές Μία απrsquoαυτέςστο Ρίο Κατάφερα να μην δραστηριοποιηθώ στην ΕΟΝ Μετά τον πόλεμο και την κατοχή ξανα-γεννήθηκαν οι Πρόσκοποι Ήμουν πια μεγάλος και έγινα Ενωμοτάρχης στην 2α πάλι ομάδα πουεγκαταστάθηκε στις άλλοτε φυλακές (Ρ Φεραίου και Σατωβριάνδου) Την Ενωμοτία μας ονομάσαμετων laquoΑγριογάτωνraquo Η ομάδα αργότερα μετακινήθηκε στην οδό Τζωρτζ Αρχηγό θυμάμαι τον Πα-πασπυρόπουλο

Όταν πέτυχα στο Πανεπιστήμιο πήρα μετάθεση για την Αθήνα και προαγωγή σε Υπαρχηγό Πήγαστην Πλατεία Βικτωρίας

Είχαμε όλοι μεγάλη αγάπη για τον Προσκοπισμό και πίστη στις αρχές του Σήμερα σε ηλικία 84 ετώνέχω την βεβαιότητα ότι ο Προσκοπισμός με επηρέασε και με βοήθησε πολύ στη ζωή μου

Εύχομαι σε όλους χρόνια πολλά για την επέτειο

Επιστολή του τέως Προέδρου της ΔημοκρατίαςΚωνσταντίνου Στεφανόπουλου

5

4 Ιουλίου 1926Πρόσκοποι της Πάτρας στην Πρώτη Πανελλήνια Προσκοπική Επίδειξη

στο Παναθηναϊκό Στάδιο

Στον Κωνσταντίνο Δάσιο

Πολλές φορές μέχρι σήμερα έχω αναφερθεί στην προσπάθεια μας να μην αφήσουμε στην λήθηόλους εκείνους που για τα 100 προηγούμενα χρόνια έχουν συνδέσει την προσωπική τους προσκο-πική ιστορία και την ιστορία του προσκοπισμού στην πόλη τους

Παράλληλοι βίοι Πρόσωπα και Προσκοπικές ομάδες Ηγέτες με κύρος που έφεραν τον Προσκοπι-σμό στην υψηλότερη κοινωνική διάσταση

Προσκοπικές κουβέντες σε ανέμελες στιγμές παρακίνηση για ανάδειξη του έργου των αρχηγώνμας αναζήτηση της ιστορίας μας προσπάθεια για έρευνα

Αυτή η σχέση έφερε καλό αποτέλεσμα

Ο Κωνσταντίνος Δάσιος ένας ακόμα νέος φίλος που αγαπά την ιστορία των ανθρώπων του προ-σκοπισμού το άκουσε και ενθουσιάστηκε

Το έκανε στόχο δικό του και μετά από λίγους μήνες μας παρουσιάζει ένα σημαντικό προσωπικόΛεύκωμα με την προσκοπική πορεία της αγαπημένης του πόλης της Πάτρας Δύσκολο εγχείρημα γιαένα τόσο νεαρό μέλος που δεν γνωρίζει αρκετά τις προηγούμενες γενιές Εύκολο γιατί χρειάζεσαιεργατικότητα και μεγαλοψυχία και ο Κωνσταντίνος διαθέτει περίσσια

Αναζήτησε πρόσωπα ηχογράφησε συνομιλίες μετέγραψε φωτογραφικά αρχεία βρήκε υποστηρι-κτές και σήμερα όλα έτοιμα

Αντί για πρόλογο γράφω σήμερα ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους ανέδειξαν τον Προσκο-πισμό στην Πάτρα και γενικότερα στην Αχαΐα και σε όσους συνεχίζουν σήμερα να υπηρετούν αυτήτην πολύ ωραία ιδέα για να δώσουμε στα νέα παιδιά την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά κάτι πουεμείς οι προηγούμενοι πιστέψαμε και αγαπήσαμε

Χρήστος Σταθόπουλος

Πρόλογος

7

Αθανάσιος ΛευκαδίτηςΙδρυτής Ελληνικού Προσκοπισμού

Η ιστορία του Ελληνικού Προσκοπισμού ξεκινά το καλοκαίριτου 1908 στο Λονδίνο Ο Αθανάσιος Λευκαδίτης καθηγητήςγυμναστικής και μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στουςΑγώνες της 4ης Ολυμπιάδας συναντά ένα μικρό παιδί ντυ-μένο με την προσκοπική του στολή το σταματά και το ρωτάτι είναι τα ρούχα που φοράει Εκείνο του εξηγεί ότι είναι πρό-σκοπος πάντα έτοιμος να βοηθάει τους άλλους και να κάνειμια καλή πράξη κάθε μέρα Η ωραία εκείνη απάντηση του Άγ-γλου προσκόπου έδωσε την αφορμή στον Λευκαδίτη να ξεκι-νήσει τις εργασίες που θα οδηγήσουν 2 χρόνια αργότερα το1910 στην ίδρυση της πρώτης ομάδας Ελλήνων ΠροσκόπωνΈτσι σαν παραμύθι ξεκίνησε πριν από εκατό χρόνια η ιστορίατου Ελληνικού Προσκοπισμού ενός θεσμού που εξελίχθηκεστην μεγαλύτερη κίνηση νέων που γνώρισε ποτέ η χώρα μαςαλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα

Η ιστορία του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και του πατραϊ-κού προσκοπισμού μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις μεγάλεςχρονικές περιόδους οι οποίες οριοθετούνται από την ιστορίατου Ελληνικού Έθνους Η πρώτη περίοδος ξεκινά από τηνίδρυσή του το 1910 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 καιαφορά τις προσπάθειες εδραίωσης του νέου συστήματος Ηδεύτερη περίοδος φτάνει ως το 1944 και είναι η πιο δύσκοληκυρίως λόγω των μεγάλων αλλαγών που σημειώθηκαν στοπολιτικό τοπίο Η τρίτη περίοδος από το 1944 ως το 1974 πε-ριλαμβάνει την επανασύσταση του ΣΕΠ και την εξάπλωσή τουΗ τελευταία περίοδος από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερααφορά τον εκσυγχρονισμό της Κίνησης με την αναγνώρισητου προσκοπισμού ως σύγχρονο πρόγραμμα εξωσχολικήςαγωγής με εξωστρεφή δράση και κοινωνική παρέμβαση

1 Το δύσκολο ξεκίνημα 1910minus1923Τα πρώτα βήματα των Ελλήνων Προσκόπων ήταν δύσκολα ΗΕλλάδα των αρχών του 20ου αιώνα ήταν επιφυλακτική σεοποιοδήποτε νέο σύστημα εξωσχολικής αγωγής Ο προσκο-πισμός καταφέρνει να επικρατήσει τα πρώτα χρόνια χάρη στηθερμή υποστήριξη προσωπικοτήτων όπως ο ΚωνσταντίνοςlaquoΚοκόςraquo Μελάς ο Ι Πανάς ο Ν Πασπάτης ο Φ Χρυσοβε-λόνης ο Μ Νεγρεπόντης ο Δ Γληνός ο Μ Τριανταφυλλίδηςκαι άλλοι Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στον ΕλευθέριοΒενιζέλο ο οποίος πίστεψε τη νέα ιδέα και στήριξε με κάθετρόπο τα πρώτα βήματα των Ελλήνων Προσκόπων Οι Έλλη-νες Πρόσκοποι κάνουν την παρθενική δημόσια εμφάνισή τουςστην παρέλαση της 25ης Μαρτίου 1912 στην Αθήνα και προ-καλούν έκπληξη στο πλήθος

Η ιστορία του προσκοπισμού στην Πάτρα ξεκινά το 1914 έναχρόνο μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων όταν ο Αθα-νάσιος Λευκαδίτης σε συνεργασία με τον Ν Παράσχο Δ Δα-μιανό και Θ Γεωργόπουλο παρουσιάζουν στην πόλη το νέοσύστημα εξωσχολικής διαπαιδαγώγησης Στα τέλη του ίδιουέτους με πρωτοβουλία του βουλευτή Αχαϊοήλιδας και προ-έδρου του Παναχαϊκού Γυμναστικού Συλλόγου Π Βουρλούμησυστήνεται περιφερειακή επιτροπή με σκοπό την ίδρυση προ-σκόπων στην πόλη Στην επιτροπή εκείνη υπό την προεδρίατου Βουρλούμη συμμετέχουν οι γυμνασιάρχες Κ Πουρναράςκαι Α Παπαλουκάς καθώς και ο καθηγητής Π Κομιανός Σύμ-φωνα με τα γραφόμενα του Ησαΐα Ησαΐα ήδη το 1914 ξεκί-νησε η λειτουργία ομάδας προσκόπων στην Πάτρα

Η πρώτη εμφάνιση πατρινών προσκόπων που καταγράφεταιστον τύπο της εποχής είναι την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου1915 στη Μητρόπολη της πόλης ενώ το απόγευμα της ίδιαςημέρας κάνει την εμφάνισή της στην οδό Μαιζώνος η laquoΕνω-μοτία των Ποδηλατώνraquo η οποία επιστρέφει από απογευμα-τινή εκδρομή προκαλώντας εντύπωση Σε μια κίνησηστήριξης των πρώτων προσπαθειών τη Δευτέρα 29 Μαρτίου1915 στην αίθουσα του laquoΕρμήraquo ο Γενικός Γραμματέας καισυνιδρυτής του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων Κ Μελάς πα-ρουσιάζει στον Νομάρχη τις Αρχές και τον κόσμο της πόληςτην αποστολή του προσκοπισμού Σε εκείνη τη διάλεξη συμ-μετέχουν και οι πρώτοι πρόσκοποι της πόλης με τους αρχη-γούς τους καθηγητές Κομιανό Λαμπρόπουλο και Βορίση

Το 1916 εγκαθίσταται στην Πάτρα ο Αρχηγός της 15ης Ομά-δας Αθηνών Ανδρέας Ιγγλέσης ο οποίος προσπαθεί να συν-τηρήσει τις υπάρχουσες ομάδες με υπαρχηγό τον ΣωτήρηΚουκούλη Τον Μάιο του ίδιου έτους κατά τη διάρκεια εορ-ταστικής τελετής στην εκκλησία του Αγίου Ανδρέα εμφανί-στηκαν και οι πρόσκοποι της πόλης Οι πρώτες αυτέςπροσπάθειες δεν έχουν επιτυχία και ο προσκοπισμός στηνΠάτρα σύντομα σβήνει Τον Αύγουστο του 1916 ο ΠρώτοςΠαγκόσμιος Πόλεμος φτάνει στο κατώφλι της Ελλάδας διαι-ρώντας την στα δύο αν και η επίσημη συμμετοχή της χώραςδεν έρχεται ως τον Μάιο του 1918

Μια δεύτερη προσπάθεια οργανώνεται το 1917 με την ίδρυσητης πρώτης ομάδας προσκόπων στο Λύκειο ΣτεφανοπούλουlaquoΆγιος Ανδρέαςraquo υπό την καθοδήγηση των βαθμοφόρων ΓΧασάπη Ν Αγουρίδη Α Κυριτσόπουλου και Α ΣπηλιώτηΠαρά τη εντατική ενασχόληση οι κοινωνικές συνθήκες δενβοηθούν στην επιτυχία ούτε της δεύτερης προσπάθειας και ηομάδα σύντομα διαλύεται

Συνοπτική Ιστορίατου Πατραϊκού Προσκοπισμού

9

Το 1917 στην Αθήνα σε μια από τις δωρεές του προς τουςΈλληνες Πρόσκοπους ο Ελευθέριος Βενιζέλος στέλνει τηνιδιόχειρη ευχή laquoΑιέν Αριστεύεινraquo που αργότερα έγινε ανα-πόσπαστο μέρος του σήματος του ΣΕΠ (σελ 23) Το ίδιοέτος με το νόμο 10661917 το Σώμα Ελλήνων Προσκόπωναναγνωρίζεται επίσημα ως Οργανισμός Δημοσίου Δικαίουυπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας

Το 1919 ο Νομάρχης Αχαϊοήλιδας Βουτσινάς θερμός υπο-στηρικτής της προσκοπικής ιδέας ζητά τη βοήθεια του ΚΜελά για να ξεκινήσουν νέες προσπάθειες οργάνωσης προ-σκοπισμού στην Πάτρα Το εγχείρημα αναλαμβάνει ο απε-σταλμένος του Κ Μελά Ξ Μεσσηνέζης που είχε ήδη ιδρύσειπροσκοπισμό στα Ιωάννινα Ο Νομάρχης από κοινού με τονΜεσσηνέζη συστήνουν περιφερειακή επιτροπή αποτελού-μενη από τους Δ Αλεξόπουλο Ν Ματθιό Χ ΓεωργακόπουλοΚ Ανδριανόπουλο Γ Σκλαβούνο Ξ Πετραλιά και Σταυρου-λόπουλο Με εντολή του Νομάρχη και με την καθοδήγησήτων γυμνασιαρχών Παπαλουκά και Γκλαβά και του ΣχολικούΕπιθεωρητή Σταματέλου όλοι οι δάσκαλοι και καθηγητέςαναλαμβάνουν να αναπτύξουν στους μαθητές τη σημασίατου προσκοπισμού και να αναιρέσουν τις προκαταλήψεις τωνγονέων Τη νέα προσπάθεια στηρίζει με δωρεά δύο χιλιάδωνδραχμών ο πατρινός υπουργός Μαραγκόπουλος Παρά τησυστηματική προετοιμασία και η τρίτη αυτή προσπάθεια πέ-φτει στο κενό

Παράλληλα τον Ιούνιο του 1919 γράφεται στη Μικρά Ασίαμια από τις ηρωικότερες σελίδες του Ελληνικού Προσκοπι-σμού Μετά από τριήμερη επίθεση άτακτων Τσετών στο Αϊ-δίνι ο ελληνικός στρατός υποχωρεί αφήνοντας την πόληανυπεράσπιστη Οι Έλληνες Πρόσκοποι της πόλης πιστοίστην υπόσχεσή τους βοηθούν μέχρι την τελευταία στιγμή τονκόσμο Όσοι δεν φονεύτηκαν επί τόπου οδηγούνται στιςόχθες του Εύδωνα ποταμού όπου τους ζητείται να αλλαξοπι-στήσουν και να απαρνηθούν την Ελλάδα Με εμψυχωτή τονΤοπικό τους Έφορο Νικόλαο Αυγερίδη οι πρόσκοποι αρ-νούνται αναφωνώντας laquoΖήτω η Ελλάςraquo με αποτέλεσμα νασφαγιασθούν Πρόκειται για την κορυφαία ομαδική αυτοθυ-σία παιδιών για την πίστη και την πατρίδα Η θυσία των 31προσκόπων του Αϊδινίου συγκλόνισε τον Ελληνισμό τον παγ-κόσμιο προσκοπισμό και τον ίδιο τον Ιδρυτή του Προσκοπι-σμού Λόρδο Μπέιντεν Πάουελ (Baden Powell) ο οποίοςέστειλε συλλυπητήρια εγκύκλιο

Μια τέταρτη επίσης ανεπιτυχής προσπάθεια ίδρυσης προ-σκοπισμού στην Πάτρα γίνεται το 1922 με πρωτεργάτη τονΚ Χριστοδουλιά

2 Η εδραίωση 1924minus1944Οι μεγάλες δυσκολίες που σημειώθηκαν τα πρώτα χρόνιαστην επιβίωση του προσκοπικού συστήματος φαίνεται ναεξομαλύνονται και οι συνθήκες δείχνουν ώριμες πλέον δυοχρόνια αργότερα το 1924 όταν ιδρύονται η 1η Ομάδα και η2η Ομάδα laquoπεζοπροσκόπωνraquo και επομένως και η ΤοπικήΕφορεία Πατρών Η πέμπτη αυτή προσπάθεια γίνεται μεπρωτοβουλία του κοινωνικά δραστήριου Αστυνομικού Δι-ευθυντή Πατρών Νικόλαου Νέρη ο οποίος είναι ο πρώτοςΤοπικός Έφορος Πάτρας με βοηθούς τους Γρηγόρη Χασάπηκαι Νίκο Αγουρίδη Αρχηγοί των πρώτων ομάδων είναι οιΔιονύσης Φωτόπουλος (σελ 24) και Βλάσης Βαλασόπουλοςενώ σύντομα η 1η Ομάδα μετατρέπεται σε Ομάδα Ναυτο-προσκόπων

Η Τοπική Εφορεία Πατρών κάνει την πρώτη της εκτός πόληςεμφάνιση την άνοιξη του 1926 στις γιορτές της εκατονταε-τηρίδας της Εξόδου του Μεσολογγίου (σελ 25) όπου συμ-μετέχει με αντιπροσωπευτική ομάδα εντυπωσιακής για τηνεποχή δύναμης 100 προσκόπων Στις 4 Ιουλίου του ίδιουέτους οργανώνεται στην Αθήνα στο Παναθηναϊκό Στάδιο ηπρώτη Πανελλήνια Προσκοπική Συγκέντρωση που περιλάμ-βανε προσκοπικές επιδείξεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο καθώςκαι Συνέδριο βαθμοφόρων και Εφόρων στη ΜαράσλειοΣχολή Αθηνών (σελ 27ndash31) Η Τοπική Εφορεία Πατρών συμ-μετέχει με αντιπροσωπευτική ομάδα 50 προσκόπων (σελ 29)υπό την καθοδήγηση των Νέρη και Φωτόπουλου και παίρνειτην πρώτη θέση στο διαγωνισμό σηματοδοσίας μέσω βρα-χιόνων και μέσω τηλεγράφου (σελ 30) Το έπαθλο απονέμειστους νικητές ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΘεόδωροςΠάγκαλος Κατά την επιστροφή της στην Πάτρα το από-γευμα της 7 Ιουλίου τη νικήτρια ομάδα υποδέχονται στο σι-δηροδρομικό σταθμό υπό τις μουσικές της μπάντας τουΩδείου και του laquoΑπόλλωναraquo ο Πρόεδρος του ΔημοτικούΣυμβουλίου Σταμπουλόπουλος ο διευθυντής της ΝομαρχίαςΒακαλόπουλος οι πρόεδροι των εμπορικών και επαγγελμα-τικών σωματείων της πόλης ο φρούραρχος Ανδρικόπουλοςστρατιωτικές αθλητικές ομάδες οι εναπομείναντες στηνΠάτρα πρόσκοποι υπό τους αρχηγούς Σκληβανιώτη καιΠήλια και πλήθος κόσμου Ο ίδιος ο Νέρης δεν πιστεύει σταμάτια του ότι όλος αυτός ο κόσμος περιμένει τους προσκό-πους Οι πανηγυρισμοί και τα χειροκροτήματα είναι ενθου-σιώδη όταν από την αμαξοστοιχία κατεβαίνουν οι μικροίνικητές Άγγελος Παπαδάτος (σελ 29) και Ν Παπακυριαζό-πουλος κρατώντας στα χέρια τους το πρώτο έπαθλο Μέσασε αυτό το κλίμα δημιουργείται πομπή με επικεφαλής τουςνικητές που κατευθύνεται στη Δημαρχία Εκεί τους προσκό-πους υποδέχονται ο Νομάρχης και Περιφερειακός ΈφοροςΠροσκόπων Αχαϊοήλιδας Μάρκελλος ο Δήμαρχος Βλάχοςτα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου ο Διοικητής της Με-ραρχίας Ταβουλάρης πολλοί αξιωματικοί και επίσημοι Στηνομιλία του που ακολούθησε αυτές του Δημάρχου και του αν-τιπρόεδρου του Εισαγωγικού Συλλόγου Δημητρόπουλου οΤοπικός Έφορος Νέρης τόνισε

laquohellipΤὸ ἔπαθλον τοῦτο κ Δήμαρχε ὅπερ ὁκ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας εὐηρεστήθη νὰμᾶς ἀπονείμῃ ἐν τῷ Παναθηναϊκῷ Σταδίῳδὲν ἀνήκει εἰς ἡμᾶς ἀνήκει εὶς τὴν πόλιν καίἀπὸ τῆς προσκοπικῆς λέσχῃς τὸ παραδίδομενπρὸς ὑμᾶς ἵνα παραμείνη εἰς τὸ Δημαρχεῖονεἰς ὅ ὡς ἐν Πρυτανείῳ θά λάμπῃ ἐσαεὶ ὡςσύμβολον τὸ μἐν τῆς ἀπείρου εὐγνωμοσύνηςμας πρὸς τὴν πόλιν ὧν τὰ τέκνα της γνωρί-ζουσι νἀ τιμῶσι τὸ δὲ ἵνα ὑπομιμνήσκῃ εἰςτοὺς ἑκάστοτε ἄρχοντας αὐτῆς τὰς ὑποχρε-ώσεις των πρὸς τὴν Προσκοπικὴν ΝεολαίανΖήτωσαν αἱ Πάτραιhellipraquo

Η γιορτή συνεχίστηκε παρουσία του Μάρκελλου στη λέσχητων προσκόπων η οποία παρέμεινε φωταγωγημένη εκείνοτο βράδυ

Το ίδιο έτος 1926 οι πρόσκοποι της Πάτρας εκδίδουν προ-σκοπικό περιοδικό με τίτλο laquoΗ Προσκοπική Ιδέαraquo ενώ γίνε-ται και η πρώτη αλλαγή Τοπικού Εφόρου όταν ο ΝικόλαοςΝέρης παραδίδει την Τοπική Εφορεία Πατρών στον εκπαι-δευτικό Γιώργο Διδυμιώτη Ο ίδιος ο Νέρης μεταβαίνει λόγωεπαγγελματικών καθηκόντων στην Αθήνα όπου το 1927

10 100 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΥ ndash ΟΙ ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

αναλαμβάνει καθήκοντα Τοπικού Εφόρου Αθηνών Από το1927 ως το 1934 η 1η Ομάδα Ναυτοπροσκόπων Πάτραςδιοργανώνει κάθε χρόνο ναυτοπροσκοπικές επιδείξεις μεαγωνίσματα όπως λεμβοδρομίες ιστιοπλοΐα και υδατοσφαί-ριση τις οποίες παρακολουθεί πλήθος κόσμου

Στις αρχές του 1928 στην Πάτρα υπάρχουν περίπου διακό-σιοι πρόσκοποι Όμως κατά τα χρόνια 1929ndash1932 και ενώΓενικός Έφορος αναλαμβάνει ο Αντώνης Μπενάκης (σελ112 116 136) ξαναδίνοντας αίγλη στο προσκοπισμό η Κί-νηση στην Πάτρα περνάει μια νέα δύσκολη περίοδο εξαιτίαςτόσο του μειωμένου ενδιαφέροντος όσο και της έλλειψηςυλικής και ηθικής υποστήριξης Ένα παράδειγμα είναι και ηδιακοπή το 1929 της ετήσιας οικονομικής επιχορήγησηςπου ανελλιπώς δίνονταν από το Δήμο Πατρέων στους προ-σκόπους της πόλης από την ίδρυσή τους Εκείνα τα χρόνιαη προσκοπική κίνηση της Πάτρας παραμένει ζωντανή χάρηστην επιμονή και τη σκληρή δουλειά προσκόπων όπως ο Αν-δρέας Σταυρόπουλος φοιτητής Νομικής και αρχηγός της1ης Ομάδας Ναυτοπροσκόπων ο οποίος και από τα πρω-τοσέλιδα του Νεολόγου Πατρών υπενθυμίζει τα πλεονεκτή-ματα του προσκοπισμού και τα οφέλη του για την κοινωνίαΤο 1930 πεθαίνει σε ηλικία 59 ετών ο Τοπικός Έφορος Γιώρ-γος Διδυμιώτης και την Εφορεία αναλαμβάνει ο Αρχηγός της1ης Ομάδας Ναυτοπροσκόπων Γρηγόρης Χασάπης (σελ 35)Στην ίδια θέση παραμένει ως το 1936 οπότε και γίνεται Πε-ριφερειακός Έφορος Αχαΐας

Στις 15 Μαΐου 1932 στον Αρχηγό της 1ης Ομάδας Ναυτο-προσκόπων Κοζιά δίνουν την προσκοπική τους υπόσχεση ο16χρονος τότε Δημήτρης Περάτης laquoΠάνθηραςraquo μαζί με τονΓιώργο Τσελίκα laquoΚααraquo που αργότερα θα αποτελέσουν εμ-βληματικές μορφές του προσκοπισμού της πόλης (σελ 35)Δυο χρόνια αργότερα αρχηγός της 1ης Ομάδας γίνεται οΓιώργος Παπασπυρόπουλος laquoΡανraquo (σελ 55) με υπαρχηγότον Απόστολο Κατσάμπα (σελ 52)

Την περίοδο 1932ndash1939 ο προσκοπισμός της Πάτρας αρχί-ζει να αναπτύσσεται και να ακμάζει Εμφανίζονται οι πρώτεςλέσχες ενώ μέχρι το 1932 οι Πρόσκοποι της Πάτρας χρησι-μοποιούσαν κοινό τόπο συγκέντρωσης τη Δημοτική Βιβλιο-θήκη Τον Αύγουστο του 1933 η Τοπική Εφορεία Πατρώνσυμμετέχει στις Πανελλήνιες Προσκοπικές Επιδείξεις πουπραγματοποιούνται στο στάδιο του Ολυμπιακού (σελ 32)

Το 1936 ο Γρηγόρης Χασάπης και ναυτοπρόσκοποι της 1ηςΟμάδας ιδρύουν την Προσκοπική Μουσική Πατρών που συ-στεγάζεται με την Τοπική Εφορεία και τη Δημοτική Μουσικήστο παλαιό Ειρηνοδικείο στην οδό Ερμού εκεί όπου σήμεραβρίσκεται το κτίριο της Αστυνομικής Διεύθυνσης (σελ 35) Τοίδιο έτος ο Γιώργος Τσελίκας ιδρύει στην Πάτρα τα Λυκό-πουλα τον κλάδο του προσκοπισμού για παιδιά μικρότερηςηλικίας από τους προσκόπους 7ndash11 ετών (σελ 36) Η αγέλητου με 38 λυκόπουλα δρα αρχικά ανεξάρτητα όμως σύντομαεντάσσεται στην 1η Ομάδα Ναυτοπροσκόπων η οποία έχειστη δύναμή της ήδη 40 προσκόπους με αρχηγούς τον Δημή-τρη Περάτη και Απόστολο Κατσάμπα Αργότερα το 1936 τοΣώμα Ελλήνων Προσκόπων ανακηρύσσει Αρχιπρόσκοπό τουτον Αντώνη Μπενάκη για τις σπουδαίες υπηρεσίες που προ-σφέρει στην Κίνηση αδιάκοπα από το 1914 και προσέφερεμέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής του

Στις 20 Ιουλίου 1936 ομάδα από προσκόπους της Πάτραςσυμμετέχει σε ένα ιστορικό γεγονός του σύγχρονου αθλητι-σμού Tην πρώτη τελετή αφής ολυμπιακής φλόγας στην Αρ-

χαία Ολυμπία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνουτου ίδιου έτους Ο Γιώργος Τσελίκας που συμμετείχε στηναποστολή μαρτυρεί πως οι πρόσκοποι της Πάτρας είχαν κα-τασκηνώσει στον Κρόνιο Λόφο και επί μια εβδομάδα παρεί-χαν τις υπηρεσίες τους για τις ανάγκες της εκδήλωσης Πολύσημαντική είναι η πληροφορία που μεταφέρει ο Κ Δόνταςπως στη λαμπαδηδρομία που ακολούθησε συμμετείχαν ωςλαμπαδηδρόμοι και πρόσκοποιndashαθλητές της Παναχαϊκής ΟΝίκος Μπρουσινός ο πατέρας του οποίου έτρεξε σαν λαμ-παδηδρόμος εκείνη την ημέρα στην Αρχαία Ολυμπία δια-σώζει σήμερα τη μοναδική φωτογραφία όπου διακρίνονταιοι εν λόγω πρόσκοποι κατά την είσοδο των λαμπαδηδρόμων(σελ 34) Μεταξύ των λαμπαδηδρόμων είναι και ο ΓιώργοςΜπριαμάτος πρόσκοπος της 2ης Ομάδας Πάτρας

Με το πραξικόπημα της 4ης Αυγούστου 1936 ο Ιωάννης Με-ταξάς αναλαμβάνει την πρωθυπουργία της Ελλάδας και δημι-ουργεί την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΟΝ) Χωρίς να είναιυποχρεωτική η εγγραφή των νέων σε αυτή γίνεται συστημα-τική προσπάθεια με διάφορα μέσα ώστε να ενταχθεί το με-γαλύτερο μέρος της νεολαίας Οι πρόσκοποι προς το παρόνσυνεχίζουν τη δράση τους ανεξάρτητοι ενώ στο τιμόνι της Το-πικής Εφορείας Πατρών για τα έτη 1936ndash1937 είναι ο ΒατίκοΤσίτσοβιτς (σελ 36) ένας πολύ καλός Αυστριακός πρόσκο-πος που διαμένει την εποχή εκείνη στην Πάτρα Σύμφωνα μετις εφημερίδες της εποχής η Τοπική Εφορεία Πατρών αριθ-μεί εκείνη την περίοδο περίπου 400 μέλη

Στις 26 Μαρτίου 1938 πρόσκοποι της Πάτρας απαρτίζουντο τιμητικό άγημα που συνοδεύει τη λύκηθο με την καρδιάτου βαρόνου Πιέρ ντε Κουμπερτέν αναβιωτή των Ολυμπια-κών Αγώνων στην τελευταία της κατοικία την Αρχαία Ολυμ-πία σύμφωνα με την επιθυμία του (σελ 39) Στο προσκοπικόάγημα συμμετέχουν οι Αρχηγοί της 10ης Ομάδας Αλέξαν-δρος Κομνηνός αργότερα Πρόεδρος του Διοικητικού Συμ-βουλίου του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και ΓιώργοςΠανούσης Σύμφωνα με μαρτυρία του Κομνηνού στην εκ-δρομή συμμετείχε και ο Μίκης Θεοδωράκης που εκείνη τηνπερίοδο ήταν μαθητής και διέμενε στην Πάτρα και είχε ασχο-ληθεί με τον προσκοπισμό

Το Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1938 εγκαινιάζεται και στηνΠάτρα η εκπαίδευση βαθμοφόρων με τη διεξαγωγή στιςΙτιές της πρώτης σχολής εκπαίδευσης βαθμοφόρων προ-σκόπων γνωστής και ως laquoΠρότυπη Ομάδα Φοινίκωνraquo (σελ47ndash49) Την εποχή εκείνη η Τοπική Εφορεία Πατρών αριθμείήδη δέκα Συστήματα Αρχηγός της σχολής ήταν ο αξέχαστοςΤηλέμαχος Γκαζιάνης laquoΤίγρηςraquo (σελ 47 131 184 241) οοποίος μαζί με τον Π Περρωτή ήταν εκείνοι που το 1936είχαν πρωτοεισαγάγει στην Ελλάδα το θεσμό της εκπαίδευ-σης προσκόπων Εκπαιδευόμενοι μεταξύ άλλων είναι ο Δη-μήτρης Περάτης ο ενωμοτάρχης της 10ης Ομάδας ΣπύροςΤσικλητήρας και ο εν ζωή σήμερα Κωνσταντίνος Χρυσαυγής(σελ 47) Συνολικά εκπαιδεύτηκαν 37 βαθμοφόροι εκ τωνοποίων 8 έλαβαν τη διάκριση του Φοίνικα Στην απολογι-στική έκθεσή του ο Τηλέμαχος Γκαζιάνης αναφέρει πως η πε-ρίοδος Φοινίκων της Πάτρας ήταν μια από τις καλύτερεςπεριόδους συγχαίρει τον Περιφερειακό Έφορο Γρηγόρη Χα-σάπη ενώ εξαίρει την προθυμία το πνεύμα και την ευθυμίατων προσκόπων της πόλης (σελ 49)

Στις 21 Ιουνίου 1939 μετά από πολλές αποτυχημένες προ-σπάθειες να εντάξει στις τάξεις της ΕΟΝ τους προσκόπους ηδικτατορία Μεταξά καταργεί το Νόμο 1066 laquoΠερί ΙδρύσεωςΣώματος Ελλήνων Προσκόπωνraquo και υποχρεώνει την Κίνηση

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΑΪΚΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΥ 11

σε διάλυση και τους προσκόπους σε αναγκαστική συγχώ-νευση με τη φασιστική νεολαία Στην Αθήνα και σε όλες τιςμεγάλες πόλεις οι σημαίες του ΣΕΠ παραδίδονται στην ΕΟΝκαι οι προσκοπικές ομάδες διαλύονται Η Τοπική Εφορεία Πα-τρών ήταν μια από τις τελευταίες που διαλύθηκαν Στις 17Ιουλίου 1939 ο Περιφερειακός Έφορος Αχαΐας Γρηγόρης Χα-σάπης μεταφέρει στους βαθμοφόρους της Πάτρας τη δια-ταγή του Νομάρχη με την οποία η Τοπική Εφορεία Πατρώνκαλείται στην τελετή συγχώνευσης με την ΕΟΝ (σελ 56) Τιςημέρες που ακολούθησαν ο τότε Τοπικός Έφορος ΠατρώνΤάκης Φραγκόπουλος (σελ 43) μηχανολόγος υποστέλλειτην προσκοπική σημαία εν μέσω δακρύων των νεαρών προ-σκόπων που τραγουδούσαν το τραγούδι του αποχωρισμούΟι βαθμοφόροι της Πάτρας καταφέρνουν να φυλάξουν τη ση-μαία της Τοπικής Εφορείας η οποία διασώζεται μέχρι σήμεραΗ τελετή συγχώνευσης λαμβάνει χώρα στην Πλατεία ΓεωργίουΑrsquo το απόγευμα της Κυριακής 23 Ιουλίου 1939 (σελ 56)

Παρά τη διάλυση του ΣΕΠ οι πρόσκοποι δεν σταματούν νασυναντιούνται κρυφά (σελ 59) πολλές φορές ακόμη και μεστολή και να συνεχίζουν τη δράση τους Στα χρόνια της Κα-τοχής 1941ndash44 λειτουργούν στην Πάτρα παράνομες ομά-δες προσκόπων Με κίνδυνο της ζωής τους οι πρόσκοποιμοιράζουν πουγκιά με σταφίδες στους πεινασμένους συμπο-λίτες τους και διανέμουν κρυφά κάτω από τις πόρτες των σπι-τιών μικρά χαρτιά όπου έχουν αντιγράψει σημαντικές για τηνπατρίδα ειδήσεις

Σε μια από τις ηρωικότερες στιγμές της ιστορίας του προ-σκοπισμού στην Πάτρα ο υπαρχηγός Αλέξανδρος laquoΚέκοςraquoΓεροθανάσης (σελ 58) συστήνει ομάδα σαμποτέρ ndash προσκό-πων αποτελούμενη από 13 βαθμοφόρους ενωμοτάρχες καιυπενωμοτάρχες οι οποίοι προκαλούν δολιοφθορά στα στρα-τεύματα Κατοχής Στην ομάδα εκείνη η οποία τελικά συλλαμ-βάνεται από τους κατακτητές και εκτελείται συμμετείχαν οιυπαρχηγοί Δημήτρης Βάρλας Διονύσης ΚουτσογιάννηςΓιώργος Λαμπρόπουλος οι ενωμοτάρχες Γιώργος Γκορίνηςκαι Γιάννης Χαρίτος οι υπενωμοτάρχες Πέπος Βελελής Γερά-σιμος Καραβασίλης Γιώργος Ματθαίος και οι πρόσκοποιΙωσήφ Ιωχανάς Βασίλης Μενύχτας Αναστάσιος Μπογόρδοςκαι Δ Παρδαλάκης (σελ 58)

Στις 18 Ιουνίου του 1944 σε ηλικία 72 ετών πεθαίνει στηνΑθήνα ο Ιδρυτής του Ελληνικού Προσκοπισμού ΑθανάσιοςΛευκαδίτης που δεν πρόλαβε να ζήσει την αναβίωση του δη-μιουργήματός του η οποία επακολούθησε μεταπολεμικά

3 Η εξάπλωση 1944minus1974Η Πάτρα απελευθερώνεται στις 4 Οκτωβρίου του 1944 Αμέ-σως οι πρόσκοποι φορούν τις στολές τους και εμφανίζονταιξανά στην πόλη ενώ λόγω των κοντών παντελονιών οι πατρι-νοί τους περνούν στην αρχή για Άγγλους στρατιώτες Πρώ-τος μεταπολεμικά Τοπικός Έφορος Πατρών αναλαμβάνει οΓιώργος Παπασπυρόπουλος laquoΡανraquo ο οποίος παραμένει ωςτο 1948 ενώ ο Γρηγόρης Χασάπης μεταβαίνει στην Αθήναόπου αναλαμβάνει καθήκοντα Βοηθού Γενικού Εφόρου Το Νο-έμβριο του 1944 το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων ανασυστήνε-ται επίσημα από τον Αντώνη Μπενάκη και άλλα παλαιότεραμέλη του Διοικητικού Συμβουλίου που δραστηριοποιούντανκατά τη διάρκεια της Κατοχής στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτουπροετοιμάζοντας τις κινήσεις της αναβίωσης του ΕλληνικούΠροσκοπισμού Έτσι την επόμενη μέρα από την απελευθέ-ρωση από άκρο σε άκρο στην Ελλάδα αρχίζει εντατική δου-

λειά για την ανασυγκρότηση των Ομάδων των Εφορειών καιτων Τοπικών Προσκοπικών Συνδέσμων όπως λέγονταν τότεοι Επιτροπές Κοινωνικής Συμπαράστασης Η ανταπόκριση τηςελληνικής κοινωνίας είναι συγκλονιστική

Τα πρώτα ελεύθερα Χριστούγεννα οι πατρινοί πρόσκοποι κά-νουν την καλή τους πράξη στην πόλη Στην παρέλαση της 25ηςΜαρτίου 1945 στην Πάτρα μόλις 5 μήνες μετά την απελευθέ-ρωση κατάπληκτη η πόλη βλέπει να παρευλάνουν πλήρως ορ-γανωμένες οι προσκοπικές ομάδες (σελ 62) Ανάμεσα στουςπαρελαύνοντες πρόσκοπους βρίσκεται και ο μετέπειτα Πρό-εδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος (σελ62) αλλά και ο Υφυπουργός Εξωτερικών Ασημάκης Φωτήλαςπρόσκοποι και οι δυο της 2ης Ομάδας της Πάτρας Από εκείνητην περίοδο ξεκινά ουσιαστικά η ιδιαίτερη άνθιση του ελληνικούπροσκοπισμού Παιδιά και νέοι προσέρχονται μαζικά στις προ-σκοπικές ομάδες δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πωςσε κάθε χωριό υπήρχε και ομάδα προσκόπων Ο προσκοπισμόςέχει τώρα ένα ξεκάθαρο παιδαγωγικό χαρακτήρα Δίνει σταπαιδιά της δοκιμαζόμενης μεταπολεμικής Ελλάδας κοινωνικό-τητα συντροφιά αίσθημα προσφοράς γνώσεις σωστή δια-τροφή διασκέδαση Γίνεται το τρίτο κύτταρο μετά τηνοικογένεια και το σχολείο Όλα τα παιδιά γίνονται πρόσκοποι

Το 1945 ο Τηλέμαχος Γκαζιάνης με τον Δημήτρη Αλεξάτοιδρύουν στην Αθήνα προσκοπισμό για νέους μεγαλύτερηςηλικίας από τους προσκόπους 15ndash19 ετών που ονομάζονταιΑνιχνευτές Δημιουργούνται τα Συστήματα συστεγασμένεςομάδες λυκοπούλων προσκόπων και ανιχνευτών ώστε ναδραστηριοποιούνται όλες οι ηλικιακές ομάδες της γειτονιάςσε ένα χώρο Βελτιώνονται οι μέθοδοι εκπαίδευσης βαθμο-φόρων διοργανώνονται μεγάλες κατασκηνώσεις στην Ελ-λάδα και το εξωτερικό Στην Πάτρα διοργανώνονται τακτικάπροσκοπικοί αγώνες και επιδείξεις στο στάδιο της Παναχαϊ-κής Το 1945 η δύναμη του ΣΕΠ φτάνει τις 23000 μέλη από18000 πριν τη συγχώνευση του 1939

Το 1945 βρίσκει την Τοπική Εφορεία Πατρών με 3 αρχικά συ-στήματα με έδρα το Ιταλικό Σχολείο που βρισκόταν στη συμ-βολή των οδών Ρήγα Φεραίου και Σατωβριάνδου Μέσα σελίγους μήνες τα συστήματα γίνονται 5 και το καλοκαίρι του1945 πραγματοποιείται η πρώτη μεγάλη μεταπολεμική κα-τασκήνωση ολόκληρης της Τοπικής Εφορείας Πατρών στοΜετόχι Βλασίας (σελ 63) Η μεταφορά των προσκόπων γί-νεται με Αγγλικά στρατιωτικά καμιόνια και η στέγαση σε με-γάλες σκηνές εκστρατείας χωρητικότητας 15ndash20 ατόμωνΣτην κατασκήνωση συμμετέχει και ο Άγγλος στρατιώτηςΜπέρτ που ήταν στέλεχος του προσκοπισμού της πόλης(σελ 63) Είναι κατά τη διάρκεια της πρώτης αυτής κατασκή-νωσης στις 6 Αυγούστου του 1945 που οι κατασκηνωτέςπληροφορούνται για τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χι-ροσίμα η οποία σήμανε και το τέλος του πολέμου

Τη μεταπολεμική περίοδο κύρια πηγή οικονομικής στήριξηςτης Τοπικής Εφορείας Πατρών είναι ο πολύ δραστήριος Το-πικός Προσκοπικός Σύνδεσμος ο οποίος με τον επί σειράετών Πρόεδρό του Αριστείδη Αντωνιάδη διοργανώνει ετήσι-ους χορούς συνεστιάσεις και άλλες δράσεις για την ενίσχυσητων προσκόπων Άλλα μέλη του Τοπικού Προσκοπικού Συν-δέσμου ήταν ο Αντώνης Παπαδημητρίου και ο Πελίας Σαγρής

Το 1946 πριν ξεκινήσει για τα καλά ο δεύτερος εμφύλιος πό-λεμος στην Πελοπόννησο οι πατρινοί πρόσκοποι πραγμα-τοποιούν τη δεύτερη κοινή κατασκήνωσή τους και πάλι στηΒλασία με μεγάλη συμμετοχή και επιτυχία (σελ 69) Στα τέλη


του ίδιου έτους οι εν ζωή σήμερα Ανδρέας Παλούμπης καιΚωνσταντίνος Χρυσαυγής οργανώνουν προσκοπικές ομάδεςμεταξύ των παιδιών της Παιδούπολης Πατρών που στεγαζό-ταν στα σχολεία Γλαράκη μαζί με το 3ο Σύστημα Προσκό-πων Οι βαθμοφόροι της πόλης προσφέρουν σημαντικέςυπηρεσίες στα παιδιά εκείνα που έχουν ανάγκη σίτισης καιαγάπης (σελ 73 και 96ndash97) Το 1946 επανιδρύεται η 8ηΟμάδα από τους Ντόντη και Τσικλητήρα (σελ 67) οι οποίοινωρίτερα είχαν βοηθήσει τον Αρχηγό Δημοσθένη Μητσό-πουλο να επανασυστήσει την 2η Ομάδα

Τον Φεβρουάριο του 1947 οργανώνεται στην Πάτρα η 1ηΣχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων ΠροσκόπωνΑχαΐας με αρχηγό τον Δημήτρη Αλεξάτο (σελ 75) Το ίδιοέτος ο υπαρχηγός της 1ης Ομάδας Ναυτοπροσκόπων ΝίκοςΚρίσταν ιδρύει στην Πάτρα την 9η Ομάδα Καθολικών Ναυ-τοπροσκόπων σε συνεργασία με την οργάνωση καθολικώντης πόλης στην οποία διατελεί Έφορος Νεολαίας και Τύπου(σελ 84 99 106) Η πολυπληθής και δραστήρια καθολικήκοινότητα της Πάτρας ανταποκρίνεται θετικά και στην ομάδαπαραχωρείται χώρος συγκέντρωσης στο κτίσμα που βρί-σκεται στο προαύλιο της καθολικής εκκλησίας στην οδόΜαιζώνος Εκείνη την εποχή το 1ο Σύστημα Ναυτοπροσκό-πων με Αρχηγό τον Δημήτρη Περάτη στεγαζόταν στα σχο-λεία Καρανικολού στη οδό Κορίνθου μεταξύ των οδώνΚανάρη και Μιαούλη Αρχηγός του 2ου Συστήματος ήταν οΓιώργος Μπριαμάτος ενώ το 4ο Ναυτοπροσκόπων με αρ-χηγό τον Κωνσταντίνο Χρυσαυγή στεγαζόταν στην οδό Σα-τωβριάνδου Τα γραφεία της Τοπικής Εφορείας Πατρώνστεγάζονταν στην οδό Αγίου Νικολάου στο ύψος της δια-σταύρωσής της με την οδό Ρήγα Φεραίου στη θέση όπου σή-μερα βρίσκεται η είσοδος κεντρικού ξενοδοχείου Εκεί στις12 Απριλίου 1948 επισκέφτηκε την τοπική προσκοπική κί-νηση ο βασιλιάς Παύλος (σελ 86)

Το καλοκαίρι του 1947 ο πόλεμος μαίνεται στα βουνά τηςΑχαΐας και η Τοπική Εφορεία Πατρών πραγματοποιεί τηντρίτη κοινή κατασκήνωσή της κοντύτερα στην Πάτρα στοΛυκοχορό (σελ 79) Το 1950 οι βαθμοφόροι της 8ης Ομά-δας αναχωρούν εκτός Πατρών για να σπουδάσουν και ηΟμάδα διαλύεται χωρίς να επανεμφανιστεί ποτέ

Στις αρχές του 1948 ο Ανδρέας Παλούμπης συγκεντρώνειπροσκόπους που έχουν αποχωρήσει από την Τοπική Εφορείακαι επανιδρύει την 5η Ομάδα η λέσχη της οποίας βρισκότανσε χώρο δίπλα στα δημοτικά λουτρά στην περιοχή της Πλα-τείας Ομονοίας Τον Ιούλιο του ίδιου έτους 42 πατρινοί πρό-σκοποι με αρχηγούς τους Νικόλαο Αγουρίδη και ΑνδρέαΠαλούμπη προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες στους σεισμό-πληκτους της Λευκάδας βοηθώντας στη διανομή των τρο-φίμων την περίθαλψη των τραυματιών τη στέγαση τουπληθυσμού τη φρούρηση των ερειπίων ενώ βοηθούν καιστην κατάσβεση της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε μετά το σει-σμό (σελ 89ndash91) Ο Νομάρχης Λευκάδας ευχαριστεί τουςπροσκόπους της Πάτρας με εγκάρδιο γράμμα ενώ η ΔιοίκησηΧωροφυλακής Λευκάδος ζητά την παρασημοφόρηση της ση-μαίας της Τοπικής Εφορείας Πατρών με τον Πολεμικό ΣταυρόΓrsquo Τάξεως και την απονομή του στρατιωτικού μεταλλίου εξαί-ρετων πράξεων στους 42 πρόσκοπους της πατρινής απο-στολής (σελ 90) Η τελετή απονομής των ηθικών αμοιβώνλαμβάνει χώρα την 28η Οκτωβρίου 1948 στην Πλατεία Βα-σιλίσσης Όλγας (σελ 94) Τους πατρινούς πρόσκοπουςβραβεύει και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΠ με το προ-σκοπικό μετάλλιο εξαίρετων πράξεων

Την Κυριακή 22 Αυγούστου 1948 η Τοπική Εφορεία Πατρώνοργανώνει Ναυτικές Προσκοπικές Επιδείξεις στο λιμενοβρα-χίονα της οδού Αγίου Νικολάου (σελ 93) Τα αγωνίσματα πε-ριλαμβάνουν 50 μέτρα κολύμβηση με πλήρες φορτίο 50 μέτρακολύμβηση και ντύσιμο μέσα στη θάλασσα σκυταλοδρομίαλυκοπούλων 3x25 μέτρα διελκυνστίδα θαλάσσης μεταξύ ναυ-τοπροσκόπων και πεζοπροσκόπων αλλά και λεμβοδρομίαχωρίς κουπιά

Στα 1948ndash1949 οι Πρόσκοποι της Πάτρας βοηθούν τηlaquoΜάνα του Στρατιώτηraquo στη συγκέντρωση δεμάτων πουαποστέλλονται σε βοήθεια των στρατιωτών του ΕθνικούΣτρατού που πολεμούν στο Γράμμο (σελ 99) Τοπικός Έφο-ρος Πατρών από το 1948 ήταν ο Σπύρος Πέτροβιτς ο οποίοςπαρέμεινε ως το 1952 όταν και παρέδωσε την Τοπική Εφο-ρεία στον Απόστολο Κατσάμπα

Το 1950 το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων με δύναμη 38000μελών γιορτάζει την επέτειο των 40 χρόνων του διοργανώ-νοντας το 1ο Πανελλήνιο Προσκοπικό Τζάμπορη στο Διό-νυσο Αττικής όπου η Τοπική Εφορεία Πατρών συμμετέχει μεομάδα 50 προσκόπων (σελ 112ndash115) Στους προσκοπικούςδιαγωνισμούς ανάμεσα σε 2500 κατασκηνωτές η πατρινήενωμοτία με ενωμοτάρχη τον Νίκο Μπρουσινό και υπενω-μοτάρχη τον Κώστα Δόντα έρχεται πρώτη

Στα μέσα του 1950 συμβαίνει στην Πάτρα μια μικρή προ-σκοπική επανάσταση Σύσσωμοι οι βαθμοφόροι της Πάτραςμαζί με την ηγεσία της Τοπικής Εφορείας διαφωνώντας μετην Κεντρική Διοίκηση του ΣΕΠ παραιτούνται από τα καθή-κοντά τους και αποχωρούν από την ενεργή προσκοπικήδράση Παρrsquo ότι ο Τοπικός Έφορος Σπύρος Πέτροβιτς δενκάνει δεκτές τις παραιτήσεις τους (σελ 110) 32 πρώην βαθ-μοφόροι με πρωτεργάτη τον Γιώργο Παπασπυρόπουλοιδρύουν τον Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών σωματείο μεπλούσια δράση που λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία μέχρι σή-μερα Σύντομα όμως πολλοί βαθμοφόροι επανέρχονταιενεργά στην τοπική προσκοπική κίνηση

Τον Ιούλιο του 1953 οι πρόσκοποι της Πάτρας βρίσκονταικαι πάλι στην πρώτη γραμμή βοήθειας αυτή τη φορά στουςσεισμοπαθείς της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς (σελ 120ndash122) Αντιμέτωποι με πρωτόγνωρα σκληρές εικόνες ρί-χνονται στη μάχη των χαλασμάτων και της φωτιάς Για τιςυπηρεσίες τους τιμούνται από την πολιτεία με το ΜετάλλιοΕξαίρετων Πράξεων που τους απονέμει ο τότε ΥπουργόςΕθνικής Άμυνας Παναγιώτης Κανελλόπουλος ο οποίος βρι-σκόταν από την πρώτη στιγμή στο πλευρό τους στη Ζά-κυνθο (σελ 123)

Το 1954 πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 81 ετών ο Αρχιπρό-σκοπος της Ελλάδας Αντώνης Μπενάκης Σύμφωνα με τηνεπιθυμία του κηδεύεται φορώντας την προσκοπική τουστολή όπως ακριβώς συνέβη πολλά χρόνια αργότερα καιστην Πάτρα με τον Δημήτρη Περάτη Το 1955 υπολογίζεταιπως στην Πάτρα υπάρχουν 800 προσκόποι

Το 1956 με πρωτοβουλία του Τηλέμαχου Γκαζιάνη εισάγεταιο θεσμός των Εφορειών Περιοχής ως διοικητική δομή τουΣώματος Ελλήνων Προσκόπων σε επίπεδο γεωγραφικών δια-μερισμάτων Η πρώτη Εφορεία Περιοχής που ιδρύεται είναιαυτή της Πελοποννήσου με Έφορο τον ίδιο τον ΤηλέμαχοΓκαζιάνη (σελ 131 157) ο οποίος παραμένει στην ίδια θέσηγια 10 ολόκληρα χρόνια και με τη βοήθεια του Γιάννη Βα-ρουξή οδηγεί τους προσκόπους της περιοχής σε μια από τιςκαλύτερες περιόδους της ιστορίας τους


Στις 8 Νοεμβρίου 1956 επανιδρύεται από τον Πέτρο Βασιλα-κόπουλο ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας και Τάσο Μόρφηαστυφύλακα της Τροχαίας Πατρών το 5ο Σύστημα που είχεκλείσει κατά την αποχώρηση των βαθμοφόρων της ΤοπικήςΕφορείας στα 1950 αυτή τη φορά με την ειδικότητα των Αε-ροπροσκόπων (σελ 127) Η ομάδα κάνει συγκεντρώσεις σε αί-θουσα του 2ου Γυμνασίου Πατρών και προσελκύει πολλούςμαθητές του σχολείου που εντυπωσιάζονται από τις δραστη-ριότητες των αεροπροσκόπων Με την βοήθεια των υπαρχη-γών Κώστα Κουτσούγερα και Κώστα Τσάγκα καθώς και τουΤάσου Μόρφη (ο οποίος σε συνεργασία με την Πτέρυγα Αρά-ξου της Πολεμικής Αεροπορίας εξασφάλισε την ένδυση τωναεροπροσκόπων) το 5ο Σύστημα αναπτύσσεται ταχύτατα καιστις 24 Μαρτίου 1957 δίνεται ομαδικά η υπόσχεση σε ανοιχτόχώρο κοντά στην παλιά ζυθοβιομηχανία laquoΠέτρος ΜάμοςraquoΈνα μόλις χρόνο αργότερα το 1958 η 5η ομάδα προκαλεί με-γάλη εντύπωση στην πόλη όταν κατά τη διάρκεια παρέλασηςεμφάνισε ιδιοκατασκευή μοντέλου αεροπλάνου laquoDakotaraquo με-γάλης κλίμακας που κινούνταν με χρήση πεντάλ ποδηλάτουκαι το οποίο προπορευόταν των προσκόπων που κρατούσανμικρότερα χειροποίητα μοντέλα αεροσκαφών

Το 1958 το ΣΕΠ είχε προγραμματίσει τη διεξαγωγή στηνΠάτρα του 5ου Πανελλήνιου Προσκοπικού Συνεδρίου Λίγεςημέρες πριν την έναρξη του συνεδρίου που θα λάμβανεχώρα κατά την εβδομάδα της Διακαινησίμου ανακοινώθηκεη αναβολή των εργασιών λόγω των βουλευτικών εκλογώντης 1ης Μαΐου Για άγνωστους λόγους το 5ο ΠανελλήνιοΠροσκοπικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε τελικά στην Αθήνα(σελ 131) Αξίζει να σημειωθεί πως παρά την αλλαγή τουτόπου διεξαγωγής οι περισσότερες πηγές προσκοπικής ιστο-ρίας μέχρι σήμερα εμφανίζουν σαν τόπο διεξαγωγής του 5ουΠανελλήνιου Προσκοπικού Συνεδρίου την Πάτρα

Την ίδια χρονιά στην 1η Κατασκήνωση Ενωμοταρχών ΜέσηςΑνατολής και Μεσογείου laquoΦιλίαraquo στην Περδικόβρυση τουΠαρνασσού (σελ 130) συμμετέχουν δύο στελέχη της Τοπι-κής Εφορείας Πατρών οι Ελ Νικολάου και Δ Κούλης ενώ αρ-χηγός της υποκατασκήνωσής τους είναι ο Κώστας ΔόνταςΤον επόμενο χρόνο 1959 ο Κώστας Δόντας ιδρύει στηνΠάτρα τον Κλάδο Ανιχνευτών

Τον Ιανουάριο του 1960 τρεις πρόσκοποι του 5ου Συστή-ματος Αεροπροσκόπων οι Διονύσης Σιμόπουλος Αθανά-σιος Σπέτζας και Γιώργος Κιούκης και δύο πρόσκοποι του2ου Συστήματος οι Λάκης Νικολάου και Οδυσσέας Κούληςανακηρύσσονται οι πρώτοι laquoΠρόσκοποι Βασιλέωςraquo της Πε-λοποννήσου (σελ 140) Το πτυχίο laquoΠρόσκοπου Βασιλέωςraquoσήμερα laquoΠρόσκοπου Έθνουςraquo απονέμεται μετά την επιτυχήολοκλήρωση και του τελευταίου σταδίου της προόδου τουπροσκόπου και αποτελεί την ανώτατη διάκριση που μπορείνα επιτύχει στην προσκοπική του ζωή ένας νέος

Το 1960 σε μεγάλη ακμή ο ελληνικός προσκοπισμός γιορτά-ζει με 42000 μέλη και δράσεις σε όλη την Ελλάδα τη χρυσήεπέτειο των 50 χρόνων του που έμεινε στην ιστορία ωςlaquoΧρυσό Ιωβηλαίο Ελλήνων Προσκόπωνraquo (σελ 139) ΣτηνΠάτρα του 1960 καταγράφονται 1500 πρόσκοποι με ΤοπικόΈφορο τον Δημήτρη Περάτη ο οποίος έχει διαδεχθεί τονΓιώργο Δασκαλόπουλο Το 3ήμερο πρόγραμμα εορτασμούτου Ιωβηλαίου στην Πάτρα από τις 22 έως τις 24 Απριλίουπεριελάμβανε παρέλαση των προσκοπικών τμημάτων λει-τουργία στον ΙΝ Αγίου Ανδρέα με την ευκαιρία της καθιέρω-σης του Αγίου Γεωργίου ως προστάτη των προσκόπωνκατάθεση στεφάνου στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη

στην Πλατεία Όλγας πανηγυρική εκδήλωση στην αίθουσατου Εισαγωγικού Συλλόγου ανάληψη της ευθύνης της ρύθμι-σης της κυκλοφορίας στους δρόμους της Πάτρας από ανι-χνευτές δεξίωση στη Στρατιωτική Λέσχη και επίδοση τωνΕπάθλων Μπενάκη στις Εφορείες και τα τμήματα της ΤοπικήςΕφορείας Πατρών που διακρίθηκαν Το ίδιο καλοκαίρι μέσασε πανηγυρικό κλίμα διεξάγεται στην Αμφίκλεια Παρνασσούτο 2ο Πανελλήνιο Προσκοπικό Τζάμπορη laquoΧρυσού Ιωβη-λαίουraquo στο οποίο συμμετέχει και η Τοπική Εφορεία Πατρώνμε ομάδα 40 προσκόπων (σελ 147) Το ίδιο έτος Πρόσκοποιτης Πάτρας συμμετέχουν στη λαμπαδηδρομία της Ολυμπιά-δας της Ρώμης ενώ δυο πατρινοί Ενωμοτάρχες ο Γιώργος Δά-σιος laquoΓκιώνηςraquo και ο Διονύσης Μπάφης laquoΓάτοςraquo συμμετέχουνστη 2η Κατασκήνωση Ενωμοταρχών Μέσης Ανατολής και Με-σογείου laquoΦιλίαraquo στη Μπιζέρτα της Τυνισίας εν μέσω πολέ-μου στην γειτονική Αλγερία (σελ 148)

Τη δεκαετία του 1960 η Τοπική Εφορεία Πατρών διέθετε δύοοκτάκοπες ναυτοπροσκοπικές λέμβους και μια μικρότερηδωρεά των Ναυτοπροσκόπων Θεσσαλονίκης οι οποίες φυ-λάσσονταν υπό την εποπτεία του ίδιου του Τοπικού ΈφορουΠεράτη στο μόλο Αγίου Νικολάου και σε ένα μικρό αυτο-σχέδιο νεόσοικο που είχε δημιουργηθεί εκεί όπου σήμερα βρί-σκεται η μαρίνα Πατρών (σελ 105) Οι λέμβοι στις οποίεςεκπαιδεύτηκαν δεκάδες ναυτοπρόσκοποι της Πάτρας κατα-στράφηκαν τελικά από έλλειψη συντήρησης ενώ τα κουπιάμιας από τις λέμβους διατηρήθηκαν για πολλά χρόνια ως εν-θύμια στο 4ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων αρχηγός τουοποίου ήταν μετά τη λήξη της θητείας του στην Τοπική Εφο-ρεία ο Δημήτρης Περάτης Παρά το γεγονός ότι στην Πάτραλειτουργούν με σχεδόν συνεχή παρουσία από εκείνη τηνεποχή τρία Συστήματα Ναυτοπροσκόπων οι πρόσκοποι τηςπόλης ποτέ ξανά δεν είχαν στην κατοχή τους ναυτοπροσκο-πική λέμβο

Την Τρίτη 3 Ιανουαρίου 1961 φτάνει στην Πάτρα ο διάδοχοςΚωνσταντίνος τότε Αρχιπρόσκοπος της Ελλάδας για να το-ποθετήσει το θεμέλιο λίθο στο laquoΠροσκοπείο Πατρώνraquo το κτί-ριο που θα κατασκευαζόταν σε οικόπεδο δωρεάς του ΔήμουΠατρέων στη συμβολή των οδών Ζαΐμη και Αγίου Ανδρέουδίπλα ακριβώς στην Αγορά Αργύρη (σελ 151) Το Προσκο-πείο θα στέγαζε τα γραφεία της Τοπικής Εφορείας Πατρών καικάποια συστήματα Στην τελετή της θεμελίωσης συμμετείχανεκτός από τις τοπικές αρχές και την τοπική προσκοπική ηγε-σία εκπρόσωποι του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣώματοςΕλλήνων Προσκόπων όλα τα προσκοπικά τμήματα της πόληςκαι πολύς κόσμος ενώ με απόφαση της Αστυνομικής Διεύθυν-σης σπίτια και καταστήματα ήταν σημαιοστολισμένα Αξίζει νασημειωθεί πως την αρχιτεκτονική μελέτη του προσκοπείου είχεεκπονήσει ο πατρινός μηχανικός Δημήτρης Κούγκας ενώ η θε-μελίωση του προσκοπείου της Πάτρας ήταν η πρώτη δημόσιαεκδήλωση και η πρώτη χειρονομία του Κωνσταντίνου προς τοΣώμα Ελλήνων Προσκόπων Τελικά εξαιτίας οικονομικής κα-κοδιαχείρισης της πρώτης δόσης του δανείου για την ανέγερσητου κτιρίου η δεύτερη δόση δεν εγκρίθηκε ποτέ και οι εργα-σίες διεκόπηκαν Έτσι τα σχέδια για την κατασκευή προσκο-πείου στην Πάτρα ναυάγησαν και ο χώρος επέστρεψε στοΔήμο Πατρέων

Το 1961 ο Νίκος Αγουρίδης ιδρύει στο Ρούφειο Δημοτικό το 7οΕιδικό Σύστημα Πατρών δίνοντας την ευκαιρία στα κωφά παι-διά της πόλης να γίνουν πρόσκοποι (σελ 152) Εξαιτίας διαφό-ρων αντιξοοτήτων το Σύστημα αναγκάζεται να αναστείλει τηνειδική λειτουργία του το 1964 όμως πολλοί πρόσκοποι μετα-


πηδούν σε άλλα Συστήματα όπως ο Φώτης και Θόδωρος Κω-τσάκης που επέστρεψαν στον 5ο Σύστημα Αεροπροσκόπων Τοσύστημα λειτούργησε σαν 7ο Δασοπροσκόπων έως το 1967οπότε και έκλεισε χωρίς να επανεμφανιστεί ποτέ Τον Αύγου-στο του 1961 ο Κώστας Δόντας διοργανώνει την πρώτη εκ-δρομή πατρινών προσκόπων και ανιχνευτών στο εξωτερικό έναταξίδι διάρκειας ndash ρεκόρ 22 ημερών στην τότε ΓιουγκοσλαβίαΑυστρία και Γερμανία (σελ 154ndash155) Στην αποστολή εκτός απότο 2ο Σύστημα Πατρών συμμετέχει και το ιστορικό 40ό Σύ-στημα Προσκόπων Αθηνών με Αρχηγό τον Βασίλη ΑποστόλουlaquoΑλεπούraquo Είναι κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού και συγ-κεκριμένα στις 13 Αυγούστου 1961 όταν η ομάδα μαθαίνει απότο Μόναχο όπου βρίσκεται για την ανέγερση του τείχους τουΒερολίνου που δίχασε τη Γερμανία και αποτέλεσε σύμβολο τουΨυχρού Πολέμου

Σημαντική ήταν η βοήθεια που προσέφεραν οι πρόσκοποι τηςΠάτρας στους κατοίκους του Άνω Σουλίου Αχαΐας κατά τιςκατολισθήσεις του 1962 Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους βαθ-μοφόροι και ανιχνευτές της Τοπικής Εφορείας με αρχηγό τονΧρήστο Θεοδωρίδη του 5ου Συστήματος παρέχουν τις υπη-ρεσίες τους στους πλημμυροπαθείς του χειμάρρου Διακονιάρηστην Πάτρα Για την προσφορά τους παρασημοφορούνται

Ο προσκοπισμός συνεχίζει να ακμάζει στην πόλη τα επόμεναχρόνια Ενδεικτικό της πολλής και της καλής δουλειάς που γί-νεται στα προσκοπικά τμήματα είναι ότι το 1962 και 1963 στιςαπονομές των πτυχίων laquoΠροσκόπων Βασιλέωςraquo ανάμεσα σε60ndash70 πτυχιούχους από όλη την Ελλάδα συμμετέχουν 12(σελ 157) και 10 (σελ 171) πατρινοί αντίστοιχα περισσότεροιαπό κάθε άλλη Τοπική Εφορεία Τον Σεπτέμβριο του 1962διοργανώνονται στο Βόλο τα 5α laquoΠήλειαraquo (Πανελλήνιοι Σκο-πευτικοί Αγώνες Προσκόπων) στα οποία η Τοπική ΕφορείαΠατρών συμμετέχει με ομάδα πέντε προσκόπων

Στη σημαντικότερη ίσως στιγμή της προσκοπικής ιστορίαςτης χώρας μας τον Αύγουστο του 1963 πραγματοποιείταιστον κόλπο του Μαραθώνα το 11ο Παγκόσμιο ΠροσκοπικόΤζάμπορη διεθνής κατασκήνωση που διοργανώνεται κάθε 4χρόνια και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση του παγκόσμιουπροσκοπισμού (σελ 163ndash169) Με την καθοδήγηση του εμ-πνευστή και Αρχηγού του Τζάμπορη Γενικού Εφόρου Δημή-τρη Αλεξάτου η Ελλάδα φιλοξενεί 14000 πρόσκοπους από87 χώρες και γράφεται στις χρυσές σελίδες της ιστορίας ΣτηνΠάτρα τα καράβια laquoΕγνατίαraquo laquoΑππίαraquo και laquoΑτρεύςraquo απο-βιβάζουν εκατοντάδες πρόσκοπους από τη Γερμανία τη Δανίατο Βέλγιο την Ιταλία την Αυστρία και τη Γαλλία οι οποίοι βρί-σκονται καθrsquoοδόν προς τον Μαραθώνα Οι πρόσκοποι και οιβαθμοφόροι της Πάτρας υποδέχονται τους ξένους αδερφούςτους και αναλαμβάνουν να τους ξεναγήσουν στην πόλη Η Το-πική Εφορεία Πατρών συμμετέχει στο Τζάμπορη με αποστολή40 προσκόπων και πρωτεύει σε πολλές δράσεις Αρχηγός τηςαποστολής ήταν ο Αναπληρωτής Τοπικός Έφορος Νίκος Ιορ-δανίδης ενώ ο Τοπικός Έφορος Δ Περάτης παρέμεινε στηνΠάτρα για να βοηθήσει στις κατασκηνώσεις των υπόλοιπωνπροσκόπων Οι αναμνήσεις από τις υπέροχες εκείνες ημέρεςστον Μαραθώνα έχουν μείνει ανεξίτηλες σε ανθρώπους απόκάθε γωνιά του πλανήτη Στα χρόνια που ακολούθησαν μετάτο παγκόσμιο Τζάμπορη η δύναμη του ΣΕΠ έφτασε τοναριθμόndashρεκόρ των 60000 μελών Ανάλογη έκρηξη συμμετο-χών γνώρισε η κίνηση και στην Πάτρα Το έτος 1964 ΤοπικόςΈφορος Πατρών αναλαμβάνει ο Κίμωνας Ρηγόπουλος ενώαργότερα στα 1965ndash1967 ο Γιώργος Σούλος

Κατά τη διάρκεια της επταετίας η δράση των Ελλήνων Προ-

σκόπων ατονεί αισθητά Χωρίς να διαλύσει την ήδη πολυπληθήκαι λαοφιλή κίνηση η δικτατορία των συνταγματαρχών υπο-στηρίζει αντί της δημιουργίας καινούργιας Νεολαίας τηναναβίωση των Αλκίμων που είχαν ιδρυθεί το 1924 και είχανεξαφανιστεί από κάθε ενεργό δραστηριότητα Το Σώμα Ελ-λήνων Αλκίμων προσπαθεί να στρατολογήσει βαθμοφό-ρους προσκόπων και να αντιγράψει την προσκοπική μέθοδοΓενικός Έφορος του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων ανα-λαμβάνει ο Νικόλαος Μπρατσιώτης ο Καθηγητής Θεολο-γίας του Πανεπιστημίου Αθηνών που κατάφερε να κρατήσειτον Προσκοπισμό αποστασιοποιημένο από τις επιβολές τηςδικτατορίας

Κατά τη διάρκεια της επταετίας η δύναμη των Συστημάτων τηςΠάτρας μειώθηκε αρκετά αλλά η δράση δεν σταμάτησε Κά-ποια συστήματα συνέχισαν να πηγαίνουν καλοκαιρινές κατα-σκηνώσεις Τα χρόνια εκείνα το Σώμα Ελλήνων Προσκόπωναπασχολούσε τρεις μόνιμους υπάλληλους (ένας εκ των οποίωνηταν ο Παναγιώτης Στρατάρας) στα γραφεία της Εφορείας Πε-ριοχής Πελοποννήσου που στεγάζονταν στον 3ο όροφο τηςπολυκατοικίας στην Πλατεία Γεωργίου 2 (σελ 190) Στο τιμόνιτης Τοπικής Εφορείας Πατρών ήταν ο ιατρός Γιάννης ΖούγλαςΜια δεύτερη προσπάθεια ανέγερσης Προσκοπείου στηνΠάτρα γίνεται το 1968 με το ξεκίνημα οικοδομικών εργασιώνσε οικόπεδο στην κορυφογραμμή του Δασυλλίου εκεί όπουσήμερα βρίσκονται οι τηλεοπτικοί αναμεταδότες Μετά απόπαρέμβαση της Δασικής Υπηρεσίας διαπιστώνεται παραβίασηδασικής περιοχής και οι εργασίες διακόπτονται απότομα Σεαντάλλαγμα για το χώρο που χάθηκε ο τότε Γενικός Γραμμα-τέας Αθλητισμού Κ Ασλανίδης στην αρμοδιότητα του οποίουείχε περιέλθει επί δικτατορίας η εποπτεία του ΣΕΠ προσέφερεστους προσκόπους έναν από τους τρεις ορόφους στο laquoΚέντροΝεότηταςraquo που θα χτιζόταν από τη δικτατορία στη διασταύ-ρωση των οδών Παλαιών Πατρών Γερμανού και Ηλείας στηνπαλαιά πόλη Το κτίριο δεν χτίστηκε ποτέ

Το 1968 ο Έφορος Κλάδου Λυκοπούλων της Τοπικής ΕφορείαςΠατρών Κώστας Ηλιόπουλος laquoΚόκκοραςraquo διοργανώνει τοπρώτο αποκριάτικο παιχνίδι πόλεως για λυκόπουλα και μικράπαιδιά με τον τίτλο laquoBaby Rallyraquo (σελ 186) Η επιτυχία ξεπερνάκάθε προσδοκία και το παιχνίδι καθιερώνεται σαν βασικό μέροςτου προγράμματος του Πατρινού Καρναβαλιού Το 1996 μετάαπό 28 χρόνια συνεχούς επιτυχημένης διοργάνωσης το BabyRally εξελίσσεται σε laquoΚαρναβάλι των Μικρώνraquo

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1971 ο Κλάδος Ναυτοπροσκόπων τηςΓενικής Εφορείας διοργανώνει στην Πάτρα Πανελλήνιους Ναυ-τικούς Αγώνες (σελ 189) Ένα χρόνο αργότερα το Μάιο του1972 την Πάτρα επισκέπτεται ο Γενικός Έφορος ΝικόλαοςΜπρατσιώτης με την ευκαιρία της διεξαγωγής του 15ου Συνε-δρίου Εφόρων Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας (σελ 192)

4 Ο εκσυγχρονισμός 1974minusσήμεραΜε τη μεταπολίτευση ξεκινά μια νέα περίοδος εκσυγχρονι-σμού και ανανέωσης του ΣΕΠ Με πρωτεργάτη τον ΓενικόΈφορο Νίκο Καλογερά αναπροσαρμόζονται τα προγράμματατων κλάδων Λυκοπούλων Προσκόπων και Ανιχνευτών ΣτηνΠάτρα την Τοπική Εφορεία αναλαμβάνει ο Κώστας Δόντας οοποίος παραμένει ως το 1979 Το θέμα του Προσκοπείου επα-νέρχεται στο προσκήνιο το 1975 Με πρωτοβουλία του ίδιουτου Γενικού Έφορου αρχιτέκτονα ndash πολεοδόμου στο επάγ-γελμα εξασφαλίζεται μέρος του οικοπέδου στο οποίο η δι-κτατορία θα παραχωρούσε χώρο στους προσκόπους και


επισπεύδονται οι διεργασίες που οδήγησαν τελικά στην ανέ-γερση μερικά χρόνια αργότερα του Προσκοπείου σε σχέδιαΣτέφανου Νομικού γνωστού αρχιτέκτονα της Αθήνας καιΈφορου Κλάδου Ανιχνευτών της Γενικής Εφορείας

Το 1976 στο laquoΚαταστατικόraquo 9ο Πανελλήνιο Προσκοπικό Συ-νέδριο που διεξάγεται στην Πάτρα (σελ 207) αποφασίζεταιη νέα σύγχρονη μορφή του ΣΕΠ ως ξεκάθαρου συστήματοςεξωσχολικής αγωγής που διαθέτει πρόταση για τα σύγχροναπροβλήματα των νέων και πλήρες παιδαγωγικό πρόγραμμαπου στηρίζεται στην αυτομόρφωση Επίσης αποφασίζεται οεκδημοκρατισμός των διαδικασιών ανάδειξης ΔιοικητικούΣυμβουλίου (το οποίο οριζόταν από το κράτος μέχρι τότε) μετη διαδικασία εκλογής από Γενική Συνέλευση Το ίδιο έτος ηεποπτεία του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων περνά στην αρ-μοδιότητα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμά-των με το Νόμο 4401976 Στην Πάτρα ο Δημήτρης Περάτηςιδρύει το νέο 9ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων ενώ επανιδρύε-ται mdashγια πρώτη φορά μεταπολεμικάmdash το 10ο Σύστημα Προ-σκόπων από τον Παναγιώτη Τρόντζα Το 10ο Σύστημασυστεγάστηκε μέχρι το 1984 όταν και έκλεισε με το 2ο Σύ-στημα Προσκόπων στο νεοκλασικό οίκημα στη συμβολή τωνοδών Τζουρτζ και Καρόλου που κατά καιρούς φιλοξένησε ταγραφεία της Περιφερειακής Εφορείας Προσκόπων Αχαΐας τομόνο προσκοπικό πρατήριο που λειτούργησε στην Πάτρα καισήμερα φιλοξενεί τα γραφεία της Εφορείας Προσκόπων Πε-ριοχής Πελοποννήσου

Το 1978 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΚωνσταντίνοςΤσάτσος εγκαινιάζει στην Αθήνα στην οδό Πτολεμαίων 1 τοκαινούργιο κτίριο της Κεντρικής Διοίκησης του ΣΕΠ που χτί-στηκε σε οικόπεδο δωρεάς το 1919 του Εμμανουήλ και τηςΒιργινίας Μπενάκη Παράλληλα στις κοινότητες ανιχνευτώνσε όλη την Ελλάδα έχει ξεκινήσει η ένταξη πειραματικά τωνπρώτων γυναικών Στην Πάτρα το 1978 η Κασσιανή Παρ-τσάλη γίνεται η πρώτη Ανιχνεύτρια της πόλης

Τοπικός Έφορος Πατρών από το 1979 ως το 1982 είναι ο Θεό-δωρος Βαζούρας Το 1979 το 2ο Σύστημα δημιουργεί προ-σκοπισμό μεταξύ των παιδιών του Σκαγιοπούλειου Ιδρύματοςκαι του Ιδρύματος laquoΠαιδική Μέριμναraquo απασχολώντας δημι-ουργικά μικρά παιδιά που έχουν ανάγκη από αγάπη (σελ 216)Οι προσπάθειες βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση και οδηγούνστην ανεπίσημη ίδρυση στο χώρο της laquoΜέριμναςraquo του 11ουΣυστήματος Προσκόπων Πάτρας Η προσπάθεια συνεχίστηκεγια πολλά χρόνια με μεγάλη επιτυχία ενώ μέχρι σήμερα ακόμηεπισκέπτονται τα Συστήματα της πόλης τα παιδιά εκείνα μεγά-λοι πια που ποτέ δεν ξέχασαν την προσφορά του προσκοπι-σμού στα ευαίσθητα χρόνια τους

Το 1980 οι Έλληνες Πρόσκοποι γιορτάζουν τα 70 χρόνια τουςΚατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου το 2ο 5ο και 10οΣύστημα Πάτρας διοργανώνουν κοινή κατασκήνωση στη Ζά-κυνθο με συμμετοχή 70 προσκόπων χωρισμένων σε 9 ενωμο-τίες (σελ 221) Η Τοπική Εφορεία Πατρών και το 3ο Σύστημααποκτούν καινούργια στέγη στο ισόγειο του Προσκοπείου πουείναι έτοιμο στην οδό Παλαιών Πατρών Γερμανού 78ndash80 Τοεπόμενο καλοκαίρι το 4ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων πραγ-ματοποιεί μια μοναδική στο είδος της καλοκαιρινή κατασκή-νωση στο Άγιο Όρος (σελ 225)

Το 1983 καθιερώνεται η συνεκπαίδευση αγοριών και κορι-τσιών στο Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και εντάσσονται κορί-τσια και στα προσκοπικά Συστήματα της Πάτρας Το ίδιο έτοςκαι ως το 1985 Τοπικός Έφορος Πάτρας αναλαμβάνει ο Σταύ-

ρος Σολωμός του 4ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Το κα-λοκαίρι του ίδιου χρόνου βαθμοφόροι της Πάτρας κατά τηδιάρκεια αναζήτησης χώρου κατασκήνωσης ανακαλύπτουντην Ελαία Τριφυλίας ένα ειδυλλιακό χωριό στα σύνορα τωνΝομών Ηλείας ndash Μεσσηνίας με ατελείωτη χρυσή αμμουδιά καιένα από τα τελευταία παράκτια πευκοδάση στην Ελλάδα πουέμελλε να φιλοξενήσει αναρίθμητες κατασκηνώσεις και χιλιάδεςπροσκόπους από κάθε σημείο της χώρας μας Μόνιμος πλέονχώρος προσκοπικών κατασκηνώσεων η Ελαία υποδέχεταικάθε χρόνο Συστήματα της Πάτρας της Ελλάδας της Γερμα-νίας της Γαλλίας και άλλων χωρών και η καλοκαιρινή περίο-δος είναι απόλυτα συνυφασμένη με τον προσκοπισμό

Τον Ιούλιο του 1984 η 2η Κοινότητα Ανιχνευτών της Πάτραςπου φιλοξενείται στην κατασκήνωση της 2ης Ομάδας στηνΕλαία σώζει τους προσκόπους και το πυκνό δάσος από εμ-πρησμό που εκδηλώνεται στη μέση της νύχτας δίπλα ακριβώςστην κατασκήνωση Για την πράξη τους αυτή βραβεύονταιαπό την Κεντρική Διοίκηση του ΣΕΠ με το Μετάλλιο Εξαίρε-των Πράξεων (σελ 239) Το μετάλλιο απονέμει στο Σήμα τηςΚοινότητας ο Έφορος Περιοχής Πελοποννήσου ΠαναγιώτηςΚανελλόπουλος υπό την καθοδήγηση του οποίου οι πρό-σκοποι της περιοχής είχαν την ευκαιρία να ζήσουν αξέχαστεςμεγάλες δράσεις συνάξεις συσκηνίες συνέδρια και πρωτό-τυπες εκπαιδευτικές δραστηριότητες

Στην 3η Ανιχνευτική Πολιτιστική Ενημέρωση το 1985 στηνΑθήνα οι ανιχνευτές της 2ης Κοινότητας με πρωτεργάτη τονΓιώργο Χείρα παρουσιάζουν την πρωτογενή έρευνά τουςστην προστασία της θαλάσσιας χελώνας CarettandashCarettaπου συναντούν και μελετούν από το 1980 στη Ζάκυνθο τηνΕλαία και τον Κυπαρισσιακό Κόλπο (σελ 238) Η ενασχόλησήτους έχει ήδη βοηθήσει στην ίδρυση το 1983 από τον ΓιώργοΧείρα του πρώτου σωματείου που ασχολήθηκε εξειδικευμέναμε το θέμα στην Ελλάδα του laquoΣυλλόγου για την Προστασίατης Θαλάσσιας Χελώναςraquo σήμερα laquoΑρχέλωνraquo Έχουν κα-ταφέρει να αναθρέψουν τεχνητά σε ενυδρείο στη Λέσχη τουςστην Πάτρα ένα νεογνό χελωνάκι που βρήκαν τον Οκτώβρητου 1984 στην Καλόγρια και το οποίο δεν θα επεβίωνε στιςθερμοκρασίες του επερχόμενου χειμώνα Το χελωνάκι έζησεκαι αφού μαρκαρίστηκε με τον κωδικό Ε401 επέστρεψε στοφυσικό του περιβάλλον την επόμενη άνοιξη Πρόκειται γιατην πρώτη στην Ελλάδα τεχνητή εκτροφή θαλάσσιας χελώ-νας Σε βράβευση των προσπαθειών τους ο Έφορος ΚλάδουΑνιχνευτών της Γενικής Εφορείας ΣΕΠ Κώστας Μπερζουάνηςαπένειμε στο Σήμα της Κοινότητας την πρώτη στα χρονικάΟμαδική Αναγνώριση Προσπάθειας στην ειδική ερασιτεχνικήασχολία της Προστασίας Περιβάλλοντος (σελ 238) Tο κα-λοκαίρι του 1985 οι Ανιχνευτές της ίδιας Κοινότητας πραγ-ματοποιούν υπό εξαιρετικά περιπετειώδεις συνθήκες τηνπρώτη προσκοπική κατασκήνωση στον ποταμό Βοϊδομάτησε μια από τις ομορφότερες αλλά πιο δυσπρόσιτες mdashτότεmdashορεινές τοποθεσίες της Ελλάδας στην καρδιά του ΕθνικούΔρυμού Βίκου ndash Αώου (σελ 242)

Τοπικός lsquoEφορος Πατρών από το 1985 έως το 1989 αναλαμ-βάνει ο Δημήτρης Τσιμπούρης ο χαρούμενος και δημιουργι-κός Αρχηγός της 1ης και της 4ης Ομάδας Ναυτοπροσκόπωνπου υπήρξε στυλοβάτης της κίνησης τη δεκαετία του lsquo80(σελ 240)

Το 1986 με πρωτεργάτη τoν Βίκτωρα Στιβανάκη διοργανώνεταιγια πρώτη φορά στην Πάτρα η Ανιχνευτική Πολιτιστική Ενημέ-ρωση (ΑΠΕ) εκδήλωση όπου ανιχνευτές παρουσιάζουν τα απο-τελέσματα της έρευνάς τους σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά


θέματα και απαντούν σε σύγχρονους προβληματισμούς Η Ενη-μέρωση είχε ήδη διοργανωθεί τρεις χρονιές στην Αθήνα Ηπρώτη εκείνη ΑΠΕ που έγινε στην Πάτρα έχει θέμα laquoΣύγχροναΠροβλήματα Οικολογία Ποιότητα Ζωήςraquo Για τα επόμενα δε-καοκτώ χρόνια οι ΑΠΕ πραγματοποιούνται αποκλειστικά στηνΠάτρα (σελ 359ndash363) Ο τοπικός προσκοπισμός όχι μόνο κρα-τάει ζωντανή την εκδήλωση αλλά την εξελίσσει στο σημαντικό-τερο πολιτιστικό θεσμό του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων

Τον καλοκαίρι του 1986 πατρινοί ανιχνευτές πραγματοποι-ούν την πρώτη προσκοπική κατασκήνωση στην ερημική καιδυσπρόσιτη τότε Ελαφόνησο Λίγες ημέρες αργότερα στις 2Σεπτεμβρίου 1986 ο Εγκέλαδος χτυπά την Καλαμάτα καιπροκαλεί εκτεταμένες ζημιές Πατρινοί βαθμοφόροι και ανι-χνευτές αναχωρούν αμέσως για την περιοχή και καταπιάνον-ται με το στήσιμο καταυλισμών στα προαύλια των σχολείωντης πόλης (σελ 246) Παραμένουν στην Καλαμάτα επί έναμήνα έχοντας την ευθύνη οργάνωσης του μεγάλου καταυλι-σμού των 120 οικογενειών στο γήπεδο του Μεσσηνιακού

Καθοριστική ήταν η συνεισφορά των προσκόπων της Πάτραςκαι στην ανακούφιση των σεισμοπαθών του Βαρθολομιού το1988 όπου βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή και με την κα-θοδήγηση του Ν Χουντάλα και Θ Αργυρόπουλου βοήθησανστο στήσιμο των καταυλισμών και τη διενέργεια συσσιτίων

Το 1988 και 1989 η Εφορεία Περιοχής Πελοποννήσου με τονΝ Χουντάλα στο τιμόνι διοργανώνει στην Πάτρα τα Αrsquo καιΒrsquo Ιορδανίδεια αντίστοιχα laquoΠαμπελοποννησιακά ΤουρνουάΜπάσκετμπωλraquo για ανιχνευτές και στελέχη ομάδων προ-σκόπων με πολυπληθή συμμετοχή της Τοπικής Εφορείας Πά-τρας (σελ 251)

Τον Αύγουστο του 1989 ανιχνευτές της Πάτρας κατασκηνώ-νουν για πρώτη φορά στο Καψάλι Κυθήρων ένα φιλόξενο τόπογεμάτο πολιτισμό ο οποίος αποτέλεσε για πολλά χρόνια mdashκαιαποτελεί μέχρι σήμεραmdash την laquoΕλαίαraquo των Ανιχνευτών της Πά-τρας (σελ 254 258)

Το ίδιο έτος βαθμοφόροι της Τοπικής Εφορείας Πατρών μεεπικεφαλής τον Β Στιβανάκη είναι οι πρωτεργάτες της ίδρυ-σης και οργάνωσης του Besa Scout of Albania της Αλβανι-κής Προσκοπικής Κίνησης η οποία αναγνωρίζεται από τοΠαγκόσμιο Προσκοπικό Συνέδριο που πραγματοποιείται στατέλη του έτους στη Στοκχόλμη Στα τέλη του 1989 ΤοπικόςΈφορος Πατρών αναλαμβάνει ο Θανάσης Γιαννόπουλοςπου παραμένει ως τα τέλη του 1991 Τον Αύγουστο του 1990διεξάγεται στο Φλαμπουράρι Ιωαννίνων το 5ο ΠανελλήνιοΤζαμπορέτο Ενωμοταρχών με συμμετοχή δυο πατρινώνπροσκόπων των Θόδωρου Δάσιου και Γιώργου Καραμέρου(σελ 266) Το 1992 σε μια κρίσιμη για τα ΕλληνοndashΑλβανικάθέματα περίοδο ανιχνευτές της Πάτρας διοργανώνουν κοινήκατασκήνωση με προσκόπους της Νότιας Αλβανίας και τηςΒορείου Ηπείρου και πάλι στο Φλαμπουράρι Ιωαννίνων καιβοηθούν στη μετάδοση της προσκοπικής μεθοδολογίας στονεοϊδρυθέν Σώμα στην Αλβανία (σελ 274ndash275) Το ίδιο έτοςτην Τοπική Εφορεία Πατρών αναλαμβάνει ο Χαράλαμπος Πα-νάρετος ο οποίος παραμένει ως το 1995

Το Νοέμβριο του 1992 η Τοπική Εφορεία Πατρών με τη βοή-θεια των Χρήστου Κόγκα Χρήστου Τουμπανάκη και του τότεΕφόρου Περιοχής Πελοποννήσου Βίκτωρα Στιβανάκη πα-ρουσιάζει στον 1ο Πανελλήνιο Ανιχνευτικό Συνέδριο στη Λά-ρισα το Σχέδιο Λειτουργίας Κοινοτήτων ένα πρωτοποριακόοδηγό σε θέματα οργάνωσης και λειτουργίας κοινοτήτωνανιχνευτών αποκύημα πολύτιμων εμπειριών μιας δεκαετίας

ανιχνευτικής δουλειάς υψηλού επιπέδου στην Πάτρα Το σχέ-διοndashπρόταση αν και σε γενικές γραμμές βασίζεται στον κα-νονισμό του κλάδου ανιχνευτών εισηγείται πρωτοποριακέςαλλαγές στη λειτουργία της κοινότητας με κυριότερη τηνομαδοκεντρική διοίκησή της από ειδικό όμιλο εργασίας εξά-μηνης θητείας που ονομάζεται Όμιλος Διοίκησης και ανα-δεικνύεται από τους ίδιους τους ανιχνευτές Η μέθοδος μετην οποία λειτούργησαν παραδειγματικά οι κοινότητες στηνΠάτρα για πολλά χρόνια και λειτουργούν μέχρι σήμερα απο-τέλεσε πλαίσιο εκτεταμένου διαλόγου και έκανε τον πατραϊκόανιχνευτισμό σημείο αναφοράς στην Ελλάδα Τελικά δόθηκεαπό την Κεντρική Διοίκηση η ελεύθερη δυνατότητα επιλογήςστην εσωτερική λειτουργία της Κοινότητας Έτσι το ΣχέδιοΛειτουργίας Κοινοτήτων εφαρμόστηκε σε πολλές κοινότητεςτης Ελλάδας με λαμπρά αποτελέσματα για τους νέους

Τον Μάρτιο του 1993 ισχυρός σεισμός πλήττει τον Πύργοτης Ηλείας Σε βοήθεια των σεισμοπαθών η Τοπική ΕφορείαΠατρών στέλνει τον αριθμόndashρεκόρ των 120 βαθμοφόρωνκαι ανιχνευτών σε σύνολο 200 από όλη την Ελλάδα (σελ276) Επί ενάμιση μήνα οι πρόσκοποι της Πάτρας προσφέ-ρουν τις υπηρεσίες τους στην οργάνωση και λειτουργία επτάκαταυλισμών Την προσφορά τους αναγνωρίζουν όλα τακόμματα του Ελληνικού Κοινοβουλίου και το ΣΕΠ

Στις 14 Ιούλιου 1993 και ενώ τα περισσότερα προσκοπικάτμήματα βρίσκονται στις κατασκηνώσεις τους ισχυρός σει-σμός 54 Ρίχτερ πλήττει την πόλη της Πάτρας και τις γύρω πε-ριοχές Δεν δημιουργήθηκαν καταυλισμοί ωστόσο οι ζημιέςσε μικρές και παλιές κατοικίες ήταν τέτοιες που να απαιτήσουντο στήσιμο αρκετών μεμονωμένων σκηνών σε διάφορα ση-μεία της πόλης και των περιχώρων Με προεξάρχοντες τουςβαθμοφόρους και ανιχνευτές της 1ης Κοινότητας ΑνιχνευτώνΠάτρας και με όσους βαθμοφόρους και ανιχνευτές ήταν δια-θέσιμοι από τα άλλα Συστήματα στήθηκαν περίπου 300 σκη-νές μέσα σε δύο εβδομάδες και δόθηκε έτσι η δυνατότηταπροσωρινής στέγασης στους κατοίκους μέχρι να αποκατα-σταθούν οι ζημιές στα σπίτια τους

To 1994 μια ομάδα παλαιών προσκόπων με επικεφαλής τονΜαρίνο Αλεξανδρίδη ιδρύουν την Ένωση Παλαιών Προσκό-πων Πατρών με πρώτο πρόεδρο τον Νίκο Μπρουσινό καιαντιπρόεδρο τον Μάριο Παλούμπη Η Ένωση εγγράφει πάνωαπό 120 παλαιούς προσκόπους και φίλους και πραγματο-ποιεί τακτικές δράσεις (σελ 295) και αυτόνομες κατασκηνώ-σεις Μεταξύ των μόνιμων δράσεών της μέχρι σήμερα ακόμηείναι η περιφορά από ένστολους νέους και παλαιούς προ-σκόπους του Επιταφίου του ΙΝ Αγίου Χαραλάμπους πουβρίσκεται στον προαύλιο χώρο του παλαιού Δημοτικού Νο-σοκομείου Πατρών (σελ 295)

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους στην Αμφίκλεια Παρνασσούδιοργανώνεται η 2η Διεθνής Κατασκήνωση ΕνωμοταρχώνlaquoΦιλία lsquo94raquo Στη μια από τις τέσσερις υποκατασκηνώσειςόπου συμμετέχουν και οι πατρινοί πρόσκοποι αρχηγός είναιο Χαράλαμπος Πανάρετος (σελ 283) Στην Κατασκήνωσησυμμετείχε και η ομάδα Αλβανών προσκόπων που είχε ιδρυ-θεί δυο χρόνια νωρίτερα στο Φλαμπουράρι με τη βοήθεια τωνπροσκόπων της Πάτρας Στους αθλητικούς αγώνες που διε-ξήχθησαν στα πλαίσια της Φιλίας η ομάδα βόλεϊ της ΤοπικήςΕφορείας Πατρών κατέλαβε την πρώτη θέση

Το 1995 Τοπική Έφορος Πατρών αναλαμβάνει η ΑποστολίαΠανταζή η οποία παραμένει ως τον Σεπτέμβριο του 2000Από το 1995 ως το 1999 η Εφορεία Περιοχής Πελοποννήσου


διοργανώνει στην Πάτρα και την Τρίπολη πέντε συνολικάlaquoΦόρουμ Ανιχνευτών Πελοποννήσουraquo (σελ 300 318) Ονέος θεσμός έχει στόχο την ανάπτυξη προβληματισμών στασύγχρονα θέματα της νεολαίας και τη λήψη αποφάσεων απότους ίδιους τους ανιχνευτές για την πορεία δράσης τους Τηνίδια περίοδο οι ανιχνευτές της Πάτρας πραγματοποιούν πολύπεριπετειώδεις καλοκαιρινές κατασκηνώσεις σε απομακρυ-σμένα και δύσκολα μέρη της Ελλάδας Χαρακτηριστικά πα-ραδείγματα είναι η διάσχιση το 1993 του φαραγγιού τηςΣαμαριάς από ανιχνευτές του 3ου Συστήματος η κατάβασητου Αχελώου με κανόεndashκαγιάκ από το ίδιο Σύστημα το 1995και η κατασκήνωση της 2ης Κοινότητας στο laquoΠαρθένοΔάσοςraquo της Ελατιάς (Καρά Ντερέ) στον Εθνικό Δρυμό Ρο-δόπης επίσης το 1995 (σελ 291)

Οι Πρόσκοποι της Πάτρας βρίσκονται στην πρώτη γραμμήβοήθειας και στους καταστροφικούς σεισμούς του Αιγίουτον Ιούνιο 1995 (σελ 286ndash287) Η προσφορά τους αναγνω-ρίζεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση την Πολιτεία την Εκ-κλησία και κυρίως από τους πληγέντες κατοίκους Το ίδιοκαλοκαίρι οι πρόσκοποι της Πάτρας διοργανώνουν στο Λαμ-πίρι Αχαΐας σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησηκαι υπεύθυνη την Μαρία ΜασσαράndashΔαφαλιά τις πρώτες κα-τασκηνώσεις Ελληνόπουλων της τέως Σοβιετικής Ένωσης

Το 1996 το 2ο Σύστημα με πρωτοβουλία του αρχηγού κοινό-τητας Κωνσταντίνου Δάσιου δημιουργεί από το Πίτσμπουργκτων Ηνωμένων Πολιτειών την πρώτη ελληνική προσκοπικήιστοσελίδα στο διαδίκτυο με τον τίτλο laquoΠρόσκοποςraquo(wwwproskoposcom) σε ανάμνηση του περιοδικού που εξέ-διδε παλαιότερα το ΣΕΠ (σελ 296) Με σκοπό την προσέγγισητων Ελλήνων Προσκόπων δημιουργείται και μια μικρή λίσταηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τις διευθύνσεις των πρώτωνΕλλήνων προσκόπων στο διαδίκτυο που ξαναβρέθηκαν ή γνω-ρίστηκαν μέσω της ιστοσελίδας Η παρέα εκείνη μεγάλωνε συ-νέχεια και εξελίχθηκε αργότερα στη Λίστα ΗλεκτρονικούΤαχυδρομείου Ελλήνων Προσκόπων ή αλλιώς laquoλητεπraquo πουυιοθετήθηκε από το ΣΕΠ και αποτελεί σήμερα την επίσημη επι-κοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Σώματος Ελ-λήνων Προσκόπων με περισσότερους από 700 συνδρομητές

Τον Ιανουάριο του 1997 η Ένωση Παλαιών Προσκόπων διορ-γανώνει Αναδρομική Έκθεση Φωτογραφίας στο Μέγαρο Λόγουκαι Τέχνης όπου εκτίθεται πολύτιμο φωτογραφικό υλικό απότην προσκοπική ιστορία της πόλης (σελ 299) Η έκθεση σημει-ώνει πολύ μεγάλη επιτυχία και η λειτουργία της παρατείνεται

Τον Απρίλιο του 1998 η Εφορεία Περιοχής Πελοποννήσουδιοργανώνει τα Γrsquo Ιορδανίδεια αγώνες ανιχνευτών στην Αρ-χαία Ολυμπία όπου η Τοπική Εφορεία Πατρών συμμετέχει μεπολυάριθμη αποστολή (σελ 302ndash303) Τον Αύγουστο τουίδιου έτους πατρινοί ανιχνευτές με εμπνευστή τον Βίκτωρα Στι-βανάκη κατασκηνώνουν για πρώτη φορά στα ελληνόφωναχωριά της Κάτω Ιταλίας και εκπλήσσονται από τη γνωριμίαενός άγνωστου μεν εντυπωσιακά ζωντανού δε ελληνικού πο-λιτισμού που κατάφερε να διατηρήσει για δυόμισι χιλιάδεςχρόνια τη γλώσσα και τα έθιμα της άλλοτε Μεγάλης Ελλάδας(σελ 307) Οι ανιχνευτές βρίσκονται στην Ιταλία όμως ακούντον κόσμο να μιλάει μια διάλεκτο με λέξεις που αναγνωρίζουνδιαβάζουν τις πινακίδες στους δρόμους και στα καταστήματαπου είναι στα ελληνικά και τα τοπικά τραγούδια αγάπης έχουνστίχους όπως laquoElamu Kondaraquo Στο εγκάρδιο καλωσόρισμάτου ο αρχηγός του προσκοπικού Συστήματος της ελληνόφω-νης πόλης Bova Marina σήμερα laquoΓιαλός του Βούαraquo SalvatoreDieni απευθύνεται στους έλληνες πρόσκοπους λέγοντας laquoΣας

περιμέναμε μια ολόκληρη ζωήraquo Οι εκδηλώσεις φιλίας πουεκτυλίχθηκαν μεταξύ των κατά τα άλλα άγνωστων μεταξύ τουςπροσκόπων των δυο χωρών είναι ενδεικτικές του συγκινητι-κού κλίματος που επικρατούσε Η πρώτη εκείνη κατασκήνωσηήταν η απαρχή για τη δημιουργία στενών δεσμών συναδέλ-φωσης μεταξύ προσκόπων της Πάτρας και προσκόπων τηςBova Marina και άλλων πόλεων της ελληνόφωνης Ιταλίας Μεπρωτεργάτες τον Salvatore Dieni που ο ίδιος προτιμά να απο-καλείται Σωτήρης Διγενής και τον Βίκτωρα Στιβανάκη δημι-ουργείται δίκτυο συνεχούς επικοινωνίας το οποίο παραμένειακόμα σήμερα δραστήριο με εκατέρωθεν επισκέψεις

Τον ίδιο Αύγουστο διοργανώνεται στη Σκοτίνα Πιερίας το 3οΠανελλήνιο Προσκοπικό Τζάμπορη με συμμετοχή 2000 προ-σκόπων Οι πρόσκοποι της Πάτρας δίνουν το παρόν και εκείΤο επόμενο καλοκαίρι τον Αύγουστο του 1999 η 2η Κοινό-τητα διεκδικεί και κερδίζει την οικονομική στήριξη του Ευρω-παϊκού Προγράμματος laquoΝεολαία για την Ευρώπη ΙΙΙraquo με τηνοποία γίνεται δυνατή η φιλοξενία 20 ελληνόφωνων προσκό-πων από τη Bova Marina σε μια κατασκήνωση δύο εβδομά-δων στα Κύθηρα όπου επικράτησαν τα χαρακτηριστικά τηςανταλλαγής πολιτισμών της περιπετειώδους δράσης της συ-ναδέλφωσης και της φιλίας που διατηρούνται μέχρι σήμερα(σελ 316) Στις αρχές Σεπτέμβρη 1999 στην είδηση των φο-νικών σεισμών της Αθήνας ομάδα προσκόπων αναχωρεί αμέ-σως από την Πάτρα και καταπιάνεται με το στήσιμο τωνκαταυλισμών και την οργάνωση της σίτισης των πληγέντων(σελ 317)

Με το ξεκίνημα της νέας χιλιετίας το Σώμα Ελλήνων Προσκό-πων τίθεται επίσημα υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δη-μοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου Τον Ιούλιο του 2000 οπαλαιός βαθμοφόρος (1945) της 2ης Ομάδας Πάτρας υπο-δέχεται στο Προεδρικό Μέγαρο αντιπροσωπεία προσκόπωντου Συστήματός του (σελ 321) Το ίδιο έτος λυκόπουλα πρό-σκοποι και ανιχνευτές της πόλης δεντροφυτεύουν την περιοχήΚαβουκάκι στην Πάτρα η οποία είχε καταστραφεί παλαιότερααπό πυρκαγιά Στην προσπάθεια συμπαραστέκονται και φυ-τεύουν τα πρώτα δενδρύλλια ο Δήμαρχος της πόλης Ευάγγε-λος Φλωράτος και ο Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος καιΠρασίνου Κώστας Χριστόπουλος παλαιός πρόσκοπος στο6ο Σύστημα Αεροπροσκόπων και τότε Πρόεδρος της Επι-τροπής Κοινωνικής Συμπαράστασης της Περιφερειακής Εφο-ρείας Προσκόπων Αχαΐας (σελ 320) Τον Αύγουστο του ίδιουέτους ανιχνευτές της 2ης Κοινότητας Πάτρας μετά το τέλοςτης δεύτερης κατασκήνωσής τους στην ελληνόφωνη Ιταλίαεπισκέπτονται τη Ρώμη όπου διεξάγεται η επετειακή mdashλόγωχιλιετίαςmdash συγκέντρωση νέων από όλο τον κόσμο laquoJubileo2000raquo (σελ322ndash323) Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστοκατά τη διάρκεια της κορύφωσης των εκδηλώσεων ο ΠάπαςΙωάννης Παύλος Βrsquo απευθύνεται σε εκατοντάδες χιλιάδεςνέους που έχουν συγκεντρωθεί στην πλατεία Αγίου Πέτρουστο Βατικανό Ανάμεσά τους οι πρόσκοποι της Πάτρας ανε-μίζουν ψηλά δεμένη σε ένα προσκοπικό κοντάρι τη μοναδικήγαλανόλευκη Τον Σεπτέμβριο του 2000 η Τοπική ΕφορείαΠατρών βοηθά στη διοργάνωση της πανελλήνιας Ειδικής Δο-κιμασίας Προσκόπων Έθνους και της Σύναξης ΑνιχνευτώνΠελοποννήσου που πραγματοποιούνται στην Ελαία (σελ326ndash327) Στην Πάτρα Τοπικός Έφορος αναλαμβάνει ο Διο-νύσης Τσαγκαρουσιάνος ο οποίος παραμένει ως το 2003

Τον Απρίλιο του 2002 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ Στε-φανόπουλος απονέμει τα πτυχία και το ειδικό μαντήλι στουςνέους laquoΠρόσκοπους Έθνουςraquo εκείνης της χρονιάς Η Τοπική


Εφορεία Πατρών βρίσκεται για ακόμη μια φορά στις πρώτεςθέσεις επιτυχίας με τη βράβευση 11 πατρινών προσκόπων(σελ 331) Τον Ιούλιο του ίδιου έτους η χώρα μας φιλοξενείδυο παγκόσμιες προσκοπικές διοργανώσεις το 36ο Παγκό-σμιο Προσκοπικό Συνέδριο και το 8ο Παγκόσμιο Προσκο-πικό Φόρουμ Νέων στη Θεσσαλονίκη και το Μέτσοβοαντίστοιχα Το 2003 ολοκληρώνεται η περιτοίχιση του Προ-σκοπείου της οδού Γερμανού με πρωτοβουλία του ΚώσταΧριστόπουλου

Το 2004 Τοπική Έφορος Πατρών εκλέγεται η Στέλλα Κον-δύλη η οποία παραμένει μέχρι τις αρχές του 2005 όταν η Το-πική Εφορεία ενσωματώνεται στην Περιφερειακή ΕφορείαΠροσκόπων Αχαΐας και παύει να υφίσταται διοικητικά Την ευ-θύνη των προσκόπων της Πάτρας αναλαμβάνει ο Περιφερει-ακός Έφορος Αχαΐας Βίκτωρας Στιβανάκης ο οποίος στα τέλη2006 παραδίδει την Εφορεία στον νέο ΠΕ Χάρη Κεφάλα

Τον Μάρτιο του 2005 η Πάτρα διοργανώνει την 21η κατάσειρά Ανιχνευτική Πολιτιστική Ενημέρωση για πρώτη φοράμε πανελλήνια συμμετοχή (σελ 334) Το εγχείρημα πετυχαί-νει και η ΑΠΕ ανοίγει φτερά η Κεντρική Διοίκηση του Σώ-ματος αποφασίζει να υιοθετήσει τη διοργάνωση νακαθιερώσει την πανελλήνια συμμετοχή και να διεξάγει τηδράση εκ περιτροπής σε μια μεγάλη πόλη της Ελλάδας κάθεχρόνο Ο επόμενος χρόνος βρίσκει την Πάτρα να είναι Πο-λιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006 Στο πλαίσιο τωνεκδηλώσεων εντάσσεται και η νέα Πανελλήνια ΑΠΕ (ΠΑΠΕ)Δεκαεννέα χρόνια μετά τη διεξαγωγή της πρώτης Ανιχνευ-τικής Πολιτιστικής Ενημέρωσης η πόλη αποχαιρετά τοθεσμό με την οργάνωση της 22ης ΠΑΠΕ κατά την οποία εγ-καινιάζεται με μεγάλη επιτυχία και ο θεσμός του φεστιβάλταινιών Αξέχαστη θα μείνει η συμμετοχή Ιταλών προσκό-πων από τις Ελληνόφωνες περιοχές της Νότιας Ιταλίας (σελ336) και η συναυλία που έδωσε για τους ανιχνευτές το πα-τρινό συγκρότημα Raining Pleasure με πρωτοβουλία τουερμηνευτή του συγκροτήματος και παλιού βαθμοφόρουτου 2ου Συστήματος Βασιλικού (σελ 289 290 337) Η κο-ρύφωση της εκδήλωσης ήταν η δημιουργία της πρώτης αν-θρώπινης αλυσίδας στη γέφυρα Ρίου ndash Αντιρρίου απόπροσκόπους που ένωσαν την Πελοπόννησο με τη ΣτερεάΕλλάδα πιασμένοι χέριndashχέρι (σελ 337)

Στις 20 Ιουνίου του 2006 στα πλαίσια των εκδηλώσεωνlaquoΠάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006raquo γιορ-τάζεται η Μέρα της Μουσικής με την ιδιότυπη συναυλία μετίτλο laquoΣυμφωνία του Λιμανιούraquo που υπογράφει ο διάσημοςΚαναδός συνθέτης Pομπ Πάουερ και laquoπαίχτεςraquo της είναι πα-τρινοί πρόσκοποι Η συναυλία είχε γραφτεί ειδικά για ταπλοία του λιμανιού της Πάτρας και οι πρόσκοποι που στέ-κονταν στα πηδάλια των πλοίων με το ειδικό σινιάλο μετα-μόρφωσαν τις κόρνες των πλοίων σε μια συντονισμένηπλεούμενη ορχήστρα που απελευθέρωσε μια καταπληκτικήβοή που ακούστηκε σε ακτίνα δέκα χιλιομέτρων

Την 1η Απριλίου του 2007 ο Κλάδος Λυκοπούλων της ΓενικήςΕφορείας διοργανώνει στην Αθήνα την πανελλήνια δράσηlaquoΛυκόπουλα 75 Ετώνraquo στα πλαίσια του προγράμματος εορ-τασμού των 75 χρόνων Λυκοπούλων Τρεις χιλιάδες λυκό-πουλα από όλη την Ελλάδα και το Κάιρο μεταξύ τους εκατόλυκόπουλα από το 2ο 3ο 4ο 9ο και 10ο Σύστημα της Πάτραςσυνοδευόμενα από 26 βαθμοφόρους γεμίζουν το Καλλιμάρ-μαρο Στάδιο και τα έδρανα της Παλαιάς Βουλής (σελ 340)

Τον Απρίλιο του 2007 ιδρύεται επίσημα το τέταρτο τμήμα

του Προσκοπικού Συστήματος το Προσκοπικό Δίκτυο ισό-τιμο με την Αγέλη Λυκοπούλων την Ομάδα Προσκόπων καιτην Κοινότητα Ανιχνευτών Το Δίκτυο έχει μέλη άτομα ηλικίας19ndash33 ετών και προσφέρει την ευκαιρία σε μια καινούργιαγια το ΣΕΠ ηλικιακή ομάδα νέων να απολαύσει την ομορφιάτης προσκοπικής ζωής Στην Πάτρα ιδρύεται και δραστηριο-ποιείται Προσκοπικό Δίκτυο στο 2ο Σύστημα το οποίο λει-τουργεί σαν πόλος έλξης και παλαιών προσκόπων

Το 2007 ο παγκόσμιος προσκοπισμός γιορτάζει τα 100 χρόνιατου και στη γενέτειρά του την Αγγλία διοργανώνεται από τις26 Ιουλίου έως τις 8 Αυγούστου το 21ο Παγκόσμιο Τζάμπορητης Εκατονταετίας με συμμετοχή 38000 προσκόπων από 158χώρες Νωρίτερα στις 22 Φεβρουαρίου παγκόσμια προσκο-πική Ημέρα Σκέψης είχε ξεκινήσει από το Νιέρι της Κένυας ηλαμπαδηδρομία laquoSpirit Flameraquo με την αφή της φλόγας στηντελευταία κατοικία του Ιδρυτή του Προσκοπισμού ΛόρδουΜπέιντεν Πάουελ (ΒΡ) Στις 31 Ιουλίου και αφού είχε διασχίσει7 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα η φλόγα έφτασεστο νησί Μπράουνσι (Brownsea Island) όπου το 1907 ο ΒΡ είχεπραγματοποιήσει την πρώτη στα χρονικά προσκοπική κατα-σκήνωση Στις 20 Ιουνίου 2007 η προσκοπική φλόγα διέσχισεκαι την Πάτρα στα χέρια παλιών και νέων προσκόπων τηςπόλης που την παρέλαβαν στο Λαμπίρι Αχαΐας και τη μετέφε-ραν ως το κεντρικό μόλο της Πάτρας (σελ 341) Εκεί σε μιασεμνή τελετή η φλόγα παραδόθηκε σε αντιπροσωπεία Ιταλώνπροσκόπων που είχαν φτάσει από τη χώρα τους με ιστιο-πλοϊκό σκάφος Στην οργάνωση της λαμπαδηδρομίας και τηςτελετής παράδοσης συμμετείχαν οι Παλαιοί Πρόσκοποι τηςΠάτρας και το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών

Κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής κατασκηνωτικής περιό-δου 2007 στα πλαίσια του προγράμματος εορτασμού τηςεκατονταετίας του παγκόσμιου προσκοπισμού οι Πρόσκο-ποι της Πάτρας ανανεώνουν την Προσκοπική τους Υπό-σχεση όπως κάνουν την ίδια ημέρα αδελφοί τους από όλητην Ελλάδα και τον κόσμο Στην Ελαία Μεσσηνίας η ανανέ-ωση της υπόσχεσης βρίσκει στο ίδιο πέταλο 120 παλιούς καινέους πρόσκοπους του 2ου Συστήματος Πάτρας που γιορ-τάζει την πεντηκοστή του κατασκήνωση με μια επετειακή συ-νάντηση (σελ 342) Τρεις γενιές προσκόπων ηλικίας από 11έως 82 ετών επαναλαμβάνουν με μια φωνή laquoΥποσχέθηκαστην τιμή μου να εκτελώ το Καθήκον μου στο Θεό και τηνΠατρίδα να βοηθώ κάθε Άνθρωπο και σε κάθε περίστασηκαι να τηρώ το Νόμο των Προσκόπωνraquo

Το καθήκον κάλεσε τους προσκόπους της Πάτρας για άλλη μιαφορά τον Αύγουστο του 2007 όταν στις εκτεταμένες πυρκα-γιές της Ηλείας καταστράφηκε έκταση μεγαλύτερη από 100τετραγωνικά χιλιόμετρα κατακαίγοντας από άκρη σε άκρη τονομό και κοστίζοντας τη ζωή σε 37 ανθρώπους (σελ 345) Οιπατρινοί πρόσκοποι βρέθηκαν αμέσως στην πρώτη γραμμήβοήθειας και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στο στήσιμο τουκεντρικού καταυλισμού στο κάμπινγκ της Ζαχάρως και σε άλλασημεία καθώς και στο σβήσιμο μικροεστιών Παράλληλα είχαντην αποκλειστική ευθύνη της λειτουργίας της αποθήκης τρο-φοδοσίας και της διανομής τροφίμων στους πυρόπληκτουςτων 19 Δημοτικών Διαμερισμάτων Ζαχάρως (σελ 346) Για τιςυπηρεσίες τους τιμήθηκαν από τον Δήμο Ζαχάρως Νωρίτερατο ίδιο καλοκαίρι τον Ιουλίο στις πυρκαγιές του Αιγίου είχεκαταστραφεί ολοσχερώς το Προσκοπικό Κατασκηνωτικό Κέν-τρο στο Πυργάκι το οποίο προσέφερε φιλοξενία σε γενεέςολόκληρες προσκόπων της Πάτρας (σελ 344)

Στις 15 Μαρτίου 2009 οι πρόσκοποι της Πάτρας προχωρούν



σε δεντροφύτευση του δάσους της Ελαίας που επί 26 συνεχήχρόνια προσφέρει στους προσκόπους το κατάλληλο περι-βάλλον για τις κατασκηνώσεις τους και που σήμερα διατρέ-χει σοβαρό κίνδυνο λόγω της εκτεταμένης βαμβακίασης πουέχει προσβάλει τα πεύκα (σελ 349)

Στην αυγή των εκατό τους χρόνων στις 3 Ιανουαρίου 2010οι Έλληνες Πρόσκοποι ξεκινούν τον εορτασμό της μοναδικήςεπετείου με επίσκεψη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στο Φα-νάρι Ο ΑΘΠ Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίοςαναφέρεται στο έργο και την ετοιμότητα των Ελλήνων Προ-σκόπων και προσφέρει την ευχή του για την έναρξη των εορ-τασμών laquoτης πρώτης Εκατονταετίας του ΕλληνικούΠρο σκοπισμούraquo Αργότερα σε αναγνώριση του παιδαγωγι-κού και κοινωφελούς έργου του προσκοπισμού στην ελλη-νική κοινωνία η Υπουργός Παιδείας δια Βίου Μάθησης καιΘρησκευμάτων Άννα Διαμαντοπούλου θέτει τον εορτασμότης εκατονταετίας της Ελληνικής Προσκοπικής Κίνησης υπότην αιγίδα του Υπουργείου της

Τον Απρίλιο 2010 1200 ανιχνευτές από όλη την Ελλάδα με-ταξύ των οποίων και 70 από την Πάτρα γιόρτασαν τα 100χρόνια Ελληνικού Προσκοπισμού στην 26η Πανελλήνια Ανι-χνευτική Πολιτιστική Ενημέρωση στη Θεσσαλονίκη σχηματί-ζοντας με τα σώματά τους ένα τεράστιο ανθρώπινο laquo100raquoπου κατέλαβε ολόκληρη την Πλατεία Αριστοτέλους (σελ356) Στο χαιρετισμό της η Περιφερειακή Έφορος Προσκό-πων Θεσσαλονίκης Κατερίνα Αγγελίδη ευχαρίστησε τουςανιχνευτές της Πάτρας για τη φλόγα της ΑΠΕ που κράτησαναναμμένη για 20 χρόνια

Η κορυφαία εκδήλωση εορτασμού της Εκατονταετίας των Ελ-λήνων Προσκόπων ήταν το 4ο Πανελλήνιο Προσκοπικό Τζάμ-πορη που έλαβε χώρα στα τέλη Αυγούστου 2010 σταΚαμένα Βούρλα Ανάμεσα σε 2500 χιλιάδες έλληνες προσκό-

πους από την Ελλάδα την Κύπρο την Αίγυπτο και τη Γαλλίασυμμετείχαν και 8 πατρινοί πρόσκοποι του 4ου ΣυστήματοςΝαυτοπροσκόπων υπό την καθοδήγηση της Αρχηγού Αν-τριάννας Δριβήλα (σελ 357)

Η ιστορία του προσκοπισμού στην Πάτρα δεν τελειώνει εδώΑξέχαστα γέλια και δάκρυα χιλιάδες πρόσωπα αναρίθμητεςμεγάλες και μικρές στιγμές με τραγούδι και παιχνίδι συνθέ-τουν το μοτίβο των αναμνήσεων ndash αναμνήσεις και μνήμεςπου για τον καθένα ξεχωριστά είναι σημαντικότερες από ταlaquoμεγάλαraquo βήματα που προαναφέρθηκαν Ίσως τελικά ούτεγια την Κίνηση να είναι σημαντικότερες αυτές οι ημερομηνίεςndash σταθμοί Σημαντικός είναι ο κάθε ένας από τους χιλιάδεςπροσκόπους αυτής της πόλης χωριστά που με την αγέλη τηνομάδα ή την κοινότητά του Δημιούργησαν Προσκοπισμό Ση-μαντικός είναι ο βαθμοφόρος που με το προσωπικό του πα-ράδειγμα καθοδηγεί τον μικρό πρόσκοπο όπως θα έκανε ομεγαλύτερος αδερφός Όσα προαναφέρθηκαν ήταν μια συ-νοπτική μόνο αποτύπωση της ιστορίας των 100 πρώτων μαςχρόνων όπως τη διηγούνται οι εικόνες και ο χρονογράφοςτης εποχής οι ελάχιστοι μελετητές της προσκοπικής ιστορίαςκαι οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές

Σήμερα ο Ελληνικός Προσκοπισμός ατενίζει το μέλλον δυ-νατότερος από ποτέ παράγοντας παιδαγωγικό και κοινω-νικό έργο και προσφέροντας σε εκατοντάδες νέους και νέεςμια ζωή που συγκλονίζει Έτσι στο επετειακό λεύκωμα τουμέλλοντος όσα προαναφέρθηκαν θα αποτελούν ένα μικρόμόνο μέρος της ιστορίας μας Γιατί θα κυκλοφορήσει σίγουραένα μεγαλύτερο λεύκωμα Πότε Μα ξεκίνησε ήδηhellip

Κωνσταντίνος ΔάσιοςΛέκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Αν Έφορος Πληροφορικής Γενικής Εφορείας ΣΕΠ


Βιβλιογραφία

Ιστορικό Αρχείο Εφημερίδας laquoΝεολόγος Πατρώνraquo Μουσείο ΤύπουΠάτρας ΕΣΗΕΠΗΝ

Περιοδικό laquoΟ Πρόσκοποςraquo Σώμα Ελλήνων Προσκόπων Φύλλα121958 61960

Ιστορικό Αρχείο Εφημερίδας laquoΤο Φωςraquo Μουσείο Τύπου ΠάτραςΕΣΗΕΠΗΝ

Κώστας Δόντας laquoΗ ιστορία του Προσκοπισμού στην Πάτραraquo Πε-ριοδικό Ενώσεως Παλαιών Προσκόπων Πατρών laquoΤα Νέα τωνΠαλιών ή Τα Παλιά των Νέωνraquo τεύχη Ιανουαρίου ndash Μαρτίου1995 Απριλίου ndash Ιουνίου 1995 Ιουλίου ndash Σεπτεμβρίου 1995Οκτωβρίου ndash Δεκεμβρίου 1995 Ιανουάριου ndash Μάρτιου 1996

Κώστας Δόντας laquo1917ndash1997 80 Χρόνια Προσκοπικής ζωής στηνΠάτραraquo τρίπτυχο Αναδρομικής Έκθεσης Φωτογραφία Ενώ-σεως Παλαιών Προσκόπων Ιανουάριος 1997

laquoΗ Βιογραφία του Δημήτρη Περάτηraquo Περιοδικό Ενώσεως Πα-λαιών Προσκόπων Πατρών laquoΤα Νέα των Παλιών ή Τα Παλιάτων Νέωνraquo τεύχος Ιουλίου ndash Σεπτεμβρίου 1996

Χρήστος Σταθόπουλος laquoΕλληνικός Προσκοπισμός 1910ndash2002raquo Έν-θετο laquo7 Ημέρες ndash Έλληνες Πρόσκοποιraquo Καθημερινή 2422002

Ησαΐας Ησαΐας laquoΙστορία του Ελληνικού Προσκοπισμούraquo Τόμος ΙΑθήνα 1949

Δημήτρης Αλεξάτος laquoΠροσκοπισμός Ένας Ωραίος ΚόσμοςraquoΑθήνα 1997

Σπύρος Λουκόπουλος laquoΗ γοητεία του προσκοπισμούraquo ΠεριοδικόΕνώσεως Παλαιών Προσκόπων Πατρών laquoΤα Νέα των Παλιών ήΤα Παλιά των Νέωνraquo τεύχος Απριλίου ndash Ιουνίου 1996

laquoΟι Πρόσκοποι στον Πύργο Κοντά στους Σεισμόπληκτους Κατοί-κουςraquo Σώμα Ελλήνων Προσκόπων Δεκέμβριος 1993

Εφημερίδα Καθημερινή laquoΣυμφωνία του Λιμανιούraquo 20 Ιουνίου 2006

Προσωπική επικοινωνία

Θεόδωρος Βαζούρας τέως Αρχηγός 2ου Συστήματος ΠροσκόπωνΤοπικός Έφορος Πατρών 1978ndash1982

Ιωάννης Βαρουξής Βοηθός Γενικός Έφορος Σώματος Ελλήνων ΠροσκόπωνΒλάσης Βελλόπουλος παλαιός πρόσκοπος 1ης Ομάδας Ναυτο-

προσκόπωνΠαναγιώτης Γεωργόπουλος παλαιός πρόσκοπος 4ης Ομάδας Ναυ-

τοπροσκόπωνΘανάσης Γιαννόπουλος τέως Αρχηγός 2ου Συστήματος Προσκό-

πων Τοπικός Έφορος Πατρών 1990ndash1992Γιώργος Δάσιος παλαιός πρόσκοπος 2ου Συστήματος Προσκόπων Οικογένεια Κώστα Δόντα τέως Τοπικού Έφορου Πατρών 1974ndash1978Κώστας Ηλιόπουλος τέως Έφορος Κλάδου Λυκοπούλων Τοπικής

Εφορείας ΠατρώνΣτυλιανή Κονδύλη τέως Αρχηγός 3ου Συστήματος Προσκόπων

Τοπικός Έφορος Πατρών 2003ndash2005Νίκος Κρίσταν παλαιός πρόσκοπος και ιδρυτής 9ης Ομάδας Κα-

θολικών Ναυτοπροσκόπων

Θεόδωρος Κωτσάκης παλαιός πρόσκοπος 7ου Ειδικού Συστήμα-τος και 5ου Συστήματος Αεροπροσκόπων

Φώτης Κωτσάκης παλαιός πρόσκοπος 7ου Ειδικού Συστήματος και5ου Συστήματος Αεροπροσκόπων

Κωνσταντίνος Μπάζας Έφορος Κλάδου Λυκοπούλων Γενικής Εφο-ρείας ΣΕΠ

Νίκος Μπρουσινός παλαιός πρόσκοπος 2ου Συστήματος Προ-σκόπων

Ανδρέας Παλούμπης παλαιός πρόσκοπος 5ου Συστήματος Προ-σκόπων

Μάριος Παλούμπης παλαιός πρόσκοπος 6ου Συστήματος Ναυτο-προσκόπων

Χαράλαμπος Πανάρετος τέως Αρχηγός 10ου Συστήματος Προ-σκόπων Τοπικός Έφορος Πατρών 1992ndash1995

Αποστολία Πανταζή τέως Αρχηγός 4ου Συστήματος Ναυτοπρο-σκόπων Τοπικός Έφορος Πατρών 1995ndash2000

Άγγελος Πολυδωρόπουλος τέως αρχηγός 6ου Συστήματος Αερο-προσκόπων

Κίμων Ρηγόπουλος παλαιός βαθμοφόρος 2ου Συστήματος Προ-σκόπων Τοπικός Έφορος Πατρών 1962ndash1963

Διονύσης Σιμόπουλος παλαιός πρόσκοπος 5ου Συστήματος Αε-ροπροσκόπων

Σταύρος Σολωμός τέως Αρχηγός 4ου Συστήματος Ναυτοπροσκό-πων Τοπικός Έφορος Πατρών 1983ndash1985

Αθανάσιος Σπέντζας παλαιός πρόσκοπος 5ου Συστήματος Αερο-προσκόπων

Χρήστος Σταθόπουλος Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Σώμα-τος Ελλήνων Προσκόπων

Βίκτωρας Στιβανάκης τέως Έφορος Περιοχής Πελοποννήσου καιμέλος ΔΣ ΣΕΠ

Διονύσης Τσαγκαρουσιάνος τέως Αρχηγός 2ου Συστήματος Προ-σκόπων Τοπικός Έφορος Πατρών 2000ndash2003

Γεώργιος Τσελίκας παλαιός πρόσκοπος 1ου Συστήματος Ναυτο-προσκόπων και ιδρυτής (προπολεμικά) του κλάδου λυκοπού-λων στην Πάτρα

Ανδρέας Φιλιππάτος παλαιός πρόσκοπος (προπολεμικά) της 1ηςΟμάδας Ναυτοπροσκόπων

Κωνσταντίνος Χρυσαυγής παλαιός Αρχηγός 4ης Ομάδας Ναυτο-προσκόπων συμμετέχων της πρώτης Σχολής Φοινίκων στηνΠάτρα το 1938

Άλλες πηγές

Ιστορικό Αρχείο Σώματος Ελλήνων ΠροσκόπωνΕθνικό Οπτικοακουστικό ΑρχείοΙστορικό Αρχείο ΕΡΤΦωτογραφικό Υλικό Αναδρομικής Έκθεσης Φωτογραφίας Ενώ-

σεως Παλαιών Προσκόπων Πατρών Πάτρα Ιανουάριος 1997Προσωπικό αρχείο Κώστα ΔόνταΠροσωπικό φωτογραφικό αρχείο Νικόλαου Ιορδανίδη Οικο-

γένεια Ν Ιορδανίδη

Ιστορικές πηγές

1912Το πρώτο λογότυπο και η πρώτη σφραγίδα του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων

ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ 1910 amp 1920 23

Η φωτογραφία με την ιδιόχειρη αφιέρωση laquoΑιέν Αριστεύεινraquo που συνόδευε τη δωρεά του Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλουπρος το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων τον Απρίλιο του 1914

Η ευχή του καθιερώθηκε ως το ρητό των Ελλήνων Προσκόπων δεκα

ετίε

ς 191

0 amp

1920


Ο Διονύσης Φωτόπουλος Αρχηγός της 1ης Ομάδας Προσκόπων το 1924 εδώ σε προγενέστερη φωτογραφία


Άνοιξη 1926Από την πρώτη εκτός πόλεως εμφάνιση των προσκόπων της Πά-τρας στο Μεσολόγγι για τον εορτασμό της εκατοστής επετείουτης Εξόδου της πόλης Δεξιά ο Μιχάλης Καθρέπτας

Το δεύτερο λογότυποτου Σώματος Ελλήνων Προσκόπων

που καθιερώθηκε στις αρχέςτης δεκαετίας του 1920

1922 ή 1923Στην αποβάθρα του σιδηροδρομικού σταθμού διακρίνονται παραταγμένοι πρόσκοποι με τα χαρακτηριστικά ανοιχτόχρωμα

πλατύγυρα καπέλα Μπροστά τους περνά πομπή με επικεφαλής ιερέα που κρατά το Λάβαρο της Επανάστασης του 1821


Ο Νικόλαος Νέρης πρώτος Τοπικός Έφορος Πατρών το 1924 εδώ σε μεταγενέστερη φωτογραφία

15 Ιουνίου 1926Επιστολή του Νικόλαου Νέρη προς τον Τοπικό Έφορο Προσκόπων Αθηνών

λίγες ημέρες πριν τη διεξαγωγή της Πρώτης Πανελλήνιας Προσκοπικής Συγκέντρωσης στην Αθήνα


4 Ιουλίου 1926Πρόσκοποι της Πάτρας στη Μαράσλειο Σχολή Αθηνών όπου πραγματοποιήθηκε το Πρώτο Πανελλήνιο Προσκοπικό Συνέδριο

Στο κέντρο της φωτογραφίας πρώτος από δεξιά με πολιτικά ο Τοπικός Έφ ορος Πατρών Νικόλαος Νέρης

Πρώτη Πανελλήνια Προσκοπική ΣυγκέντρωσηΑθήνα 4 Ιουλίου 1926


4 Ιουλίου 1926Η αφίσα της Πρώτης Πανελλήνιας Προσκοπικής

Επίδειξης στο Παναθηναϊκό Στάδιο

23 Ιουνίου 1926Κατάσταση συμμετεχόντων ανά πόλη στην

Πρώτη Πανελλήνια Προσκοπική Συγκέντρωση

4 Ιουλίου 1926Το πρόγραμμα της Επίδειξης


4 Ιουλίου 1926Πρόσκοποι της Πάτρας στην Πρώτη Πανελλήνια Προσκοπική Συγκέντρωση στην Αθήνα

Διακρίνεται καθιστός ο μικρός πρόσκοπος Γιώργος Πανούσης με το τύμπανο και δεξιά οι Γ Κωνσταντίνου Σταυρόπουλοςο νικητής του διαγωνισμού σηματοδοσίας (χαμογελαστός) Άγγελος Παπαδάτος και ο Κινόρτας

Όρθιος τέταρτος από δεξιά με το ανοιχτόχρωμο πουκάμισο ο Διονύσης Φωτόπουλος

4 Ιουλίου 1926Ολόκληρη η αποστολή της Τοπικής Εφορείας Πατρών σε αναμνηστική φωτογραφία

έξω από τη Μαράσλειο Σχολή Αθηνών όπου πραγματοποιήθηκε το Πρώτο Πανελλήνιο Προσκοπικό Συνέδριο


4 Ιουλίου 1926Άποψη του Παναθηναϊκού Σταδίου κατά τη διάρκεια της Πρώτης Πανελλήνιας Προσκοπικής Επίδειξης

4 Ιουλίου 1926Διαγωνισμός προσκόπων στη σηματοδοσία μέσω τηλεγράφου (Μορς)

Το πρώτο έπαθλο στον συγκεκριμένο διαγωνισμό κέρδισαν οι πατρινοί πρόσκοποιΆγγελος Παπαδάτος και Νίκος Παπακυριαζόπουλος

Περιεχόμενα

Επιστολή του τέως Πρoέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου 5

Πρόλογος του Χρήστου Σταθόπουλου Προέδρου ΔΣ Σώματος Ελλήνων Προσκόπων 7

Συνοπτική Ιστορία του Πατραϊκού Προσκοπισμού 9

Δεκαετίες 1910 amp 1920 23

Δεκαετία 1930 33


Νίκος Μπρουσινος Πρόσκοποι 100 ετών ήμουν και εγώ εκεί 61


Κωνσταντίνος Γεροκωστόπουλος Περιπέτειες ωραίες Αναμνήσεις ζωηρές 119

Διονύσης Σιμόπουλους Παλιό κι ωραίο παρελθόν 137


Γιώργος Δάσιος Αναμνήσεις από ένα παγκόσμιο παιχνίδι 161



Βίκτωρας Στιβανάκης Οι τρεις τομείς πρωτοπορίας 257



Ανιχνευτικές Πολιτιστικές Ενημερώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Πάτρα 359

Διατελέσαντες Τοπικοί Έφοροι Πατρών 364

Ευχαριστίες 365

367





Κω


bull 100 ΧΡΟ

ΝΙΑ ΕΛΛΗ

ΝΙΚΟ

Υ ΠΡΟ

ΣΚΟΠ

ΙΣΜΟ

Υbull

Οι Π












ΙSBN 978-960-6628-29-0























5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367






ΙSBN 978-960-6628-29-0























5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367





ΙSBN 978-960-6628-29-0























5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367















5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367











5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367







5













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367













Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367











Πρόλογος

7










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367










9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367









9

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367

















































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367







































































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367



























































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367















































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367



































































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367

























































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367














































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367


































































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367




















































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367










































































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367






























































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367




















































ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367





ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367




ετίε

ς 191

0 amp

1920






















































367






















































367




















































367














































367










































367






































367
































367


























367






















367

Documents

οι πρόσκοποι της Πάτρας