[Type text] 0

สดยอดแนวคดของนกลงทนแนว VI รนใหม “โจ ลกอสาน”

(เนอหาทงหมดเปนการรวบรวมจากสอออนไลน) รวบรวมและจดเรยง โดย | เซยว จบอดนง

อนรกษ

บญแสวง โจ ลกอสาน

1 โจ ลกอสาน

คนจนเลนหวย คนรวยเลน

หน ประโยคพลกชวต 'โจ'

อนรกษ บญแสวง กอนชวตจะ

กลบดานจาก'คนจน'

กลายเปน 'เซยนหนรอยลาน'

นยายกลายเปนจรง

ถาชวตคนคนหนงคอ

กระจกเงาสะทอนใหเหนตวเอง ชวต "โจ" อนรกษ บญแสวง กเปนยงกวานวนยาย

สะทอนใหใครหลายคนเหนวาเดกยากจนคนหนงชวตยงประสบความส าเรจได...

นยายกลายเปนความจรง!!!

ในกลมนกลงทนวไอรนใหม โจนบวาประสบความส าเรจอยางสงในวยเพยง

38 ป เขามพอรตหนใหญ "เลข 9 หลก" ดวยหลกการลงทน "ก าไรทบตน" พอรต

ขยายตวเฉลยปละ 60% ท าก าไร 400 เทา ภายในระยะเวลา 12 ป เขาท าไดมา

แลว!

โจเปนคนจงหวดพงงาแตใชนามแฝง "ลกอสาน" ตามนวนยายเรอง “ลก

อสาน” ของ ค าพน บญทว หนงสออานนอกเวลาทบรรยายชวตเดกบานนอก

ยากจนไดบาดลกถงหวใจ หลงคณพอเสยชวตตงแตยงเรยนอยชน ป.6 แมตองยด

อาชพขายของช าเลกๆ เลยงดครอบครว 5 ปาก แตทกคนมหวใจเดยวกน "ชวตตอง

ส" ในวยเดกโจมชวตคอนขางล าบาก นเองทท าใหเขามงมนตงแตเดก ชาตนตอง

ประสบความส าเรจใหได

ชวงเรยนปรญญาตรอยมหาวทยาลยสงขลานครนทร โจใชเวลาทกเยนคลก

อยในหองสมดอานหนงสอพมพและ นตยสารเกยวกบธรกจ เพอนคนอนไปเทยว

เฮฮากน โจนงอาน..อาน และอานอยางนทกวนตลอด 4 ป เขาเคยลมเหลวจาก

2 โจ ลกอสาน

ความพยายามเลนหนครงแรก และตามภรรยาไปอเมรกาไปท างานเปนผชวยพอ

ครวในรานอาหารเกาหลประมาณ 1 ปครง กอนจะก าเงน 800,000 บาท กลบมา

พชตความฝนทรอคอยจนมเงน "หลกรอยลาน" ในปจจบน

เซยนหนวไอรายน เลาสไตลการลงทนใหกรงเทพธรกจ BizWeek ฟงวา ปกต

จะเปนคนถอหนคอนขางนานเฉลยประมาณ 1 ป เคยถอนานทสด 2-3 ป ลงทน

สนทสด 2-3 เดอน ทขายเพราะราคาหนขนมาถงเปาหมายเรวกขายท าก าไร

ออกมา

การลงทนของโจจะวางน าหนกหนไมกระจกตวกนเกนไป เขามความคดวา

"นงเกาอหลายขาดกวาสองขา" ถาวเคราะหพลาดโอกาสเสยหายจะหนกมาก

เพราะฉะนนจะไมวดดวงกบหนเพยงหนงหรอสองตว แตจะกระจายอยางเหมาะสม

เพอ “จ ากดความเสยง”

“ปกตผมจะมหนในพอรตประมาณ 10-15 ตว แตชวงนมเยอะประมาณ 19

ตว เพราะพอรตเรมใหญขน ผมจะไมเลนหนเปนกลม แตเนนเปนตว ผมถอคตวา

ถาหนดจรง สดทายราคาตองขยบ”

ค าจ ากดความของหนทเขาชอบลงทนคอ “หนถก คณภาพใชได” ถาใครรจกโจแทบ

จะไมเหนเขาลงทนในหนกลมคาปลกทวไอสวนใหญชอบลงทน เขาใหเหตผลงายๆ

"มนแพงครบ!" (หวเราะ) โจเลาวา ทกวนนมนกลงทนแนววไออย 3 ประเภท พวก

แรก...ประเภทเดยวกบผม คอ ชอบ "หนถก คณภาพใชได" พวกทสอง...ชอบหน

คณภาพดหรอเปลาไมร แตขอ "ถก" ไวกอน พวกสดทาย...ชอบหน “ซเปอรสตอก”

ถกแพงไมวา ขอใหคณภาพบรษทดไวกอน ประเภทหลงน ดร.นเวศน

เหมวชรวรากร ปรมาจารยวไอในประเทศไทย “ชอบมาก”

3 โจ ลกอสาน

ส าหรบวธการเลอกหนลงทน

ขอแรก.."ผมจะดก าไร" สวนตวมความเชอวาก าไรเปนเสมอน "มอทมองไม

เหน" ก าไรคอ "เจามอตวจรง" ทจะผลกดนราคาหน

"ผมจะชอบหนทมแนวโนมวาก าไรสทธจะเตบโตมากๆ อยางนอยตองขยายตว

20-30% ตอป นนแปลวาบรษทนนมสตอรทดมารองรบแลว"

ขอสอง..ผมจะวเคราะห "มลคาหนทควรจะเปนภายใน 1 ปขางหนา" น ามา

เปรยบเทยบกบราคาหนทซอขายในปจจบน ถาหนตวนนมสวนเผอเพอความ

ปลอดภย (margin of safety) ยงมาก..ยงชอบ ถามวาวธการค านวณตองท า

อยางไร? เขาบอกวา เรองนตองไปศกษาเอง ไมมทางลด นกลงทนตองไปอานแบบ

แสดงรายการขอมลประจ าป (56-1) บอยๆ ตวเองกอานมาแลวเกอบทกบรษท

โจ สรปใหฟงวาหากมองในแงของตวเลขจะดหลกๆ ดงน

หนง..เนนดคา P/E ควรต าเขาไว แตถาคณภาพด กไมตองต ามากกได

ปกตหากบรษทนนมคณภาพทด "ผมจะเพมพรเมยม..ใหคาเฉลย P/E ขนไปอก 1

เทา" แตกไมไดใชหลกการนตายตว ถาคณภาพ "ดปานกลาง" จะเพมพรเมยม

คาเฉลย P/E อกเพยง 0.5 เทา จากคาเฉลยปกต พวกหนคาปลก และโรงพยาบาล

จะเปนกลมทมคณภาพ "ดทสด" เพราะมการเจรญเตบโตทกป แถมงบการเงนกด

ผบรหารเกง และแทบไมมความเสยง

สอง..เนนหนทมอตราผลตอบแทนผถอหน (ROE) ตองมากกวา 15%

4 โจ ลกอสาน

สาม..อตราหนสนตอทน (D/E) ธรกจทวไปไมควรเกน 1 เทา

ไมเชนนนจะเรมเสยง แตบางธรกจมขอยกเวน เชน กลมธนาคาร และกลมลสซง

เปนตน

ขอสดทาย.. ดวงจรกระแสเงนสด บรษทไหนมเงนนอนอยในบรษทมากๆ

ถอวานาสนใจ โดยเฉพาะกลมโรงพยาบาล และคาปลก เพราะเวลาเขาขายสนคา

จะรบเงนสดทนท แตเวลาซอสนคากวาจะจายเงนก 60 วน เทากบวาเขามเงนสด

กองในบรษทตลอดเวลา แถมเงนสวนนมดอกเบยดวย

“ถาผมเจอหนทมคณสมบตอยางทบอก ผมจะเคาะขวา (ซอฝง Offer) เลย

เพราะกลวมคนมาแยง ไมตองตงรอ ซอแพงหนอยไมเปนไร แตถาตวไหนดแลวอพ

ไซดไมมาก..กรอหนอย! สวนใหญจะซอทเดยวเลย ถาลงมากจะซอเพมอก ตวไหนด

มากจะซอไมเกน 30% ของพอรต ปกตจะมหนตวหลกในใจ 6-7 ตว”

กอนจะเปนวไอทประสบความส าเรจแกนแทขอหนงทจะตองทองไวเลยคอ

"เราซอธรกจไมไดซอหน" คนสวนใหญทคดวาซอหน เพราะเขาเชอวาราคาหนจะ

สงขน แตหากคดวาซอธรกจ เราจะคดวาธรกจนจะมก าไรสงขน ซงมนจะเปนตว

ผลกดนราคาหนใหสงขน แตจะคดแบบซอธรกจไดคณตองศกษาธรกจนนอยาง

ลกซง

"บางคนไมรจะเรมจากตรงไหน คณตองไปอานหนงสอ การลงทนก

เหมอนปลกทเรยนปเดยวคงไมมทางไดกน แตผมวนนศกษาขอมลเพยง 1 วน

บางครง 5-10 นาท กตดสนใจไดแลว เพราะผมพรอมตลอดเวลารจกทกบรษท

แลว"

มาถงศาสตรเรองจตวทยา และทศนคต โจเลาวา เคยมอาจารยทานหนง

สอนไวตลาดหนจะม 2 คน คอ "ตวเรา" และ "นายตลาด" ตลอดเวลาเราจะซอ

5 โจ ลกอสาน

ขายหนกบนายตลาด ซงนายตลาดเปนคนอารมณขนๆ ลงๆ บาๆ บอๆ วนไหน

อารมณดจะมาเสนอซอหนเราในราคาสงๆ แตหากวนไหนอารมณหดห มองโลกใน

แงราย จะมาเสนอขายหนใหเราในราคาต าๆ

ฉะนนเราม 2 ทางเลอก คอ

1. หาประโยชนจากนายตลาด

หรอ 2. ตกอยในอทธพลของนายตลาด ดงนนหากเราเลอกถกทาง กไมตอง

กลวหนตก

"ผมพนนเลยวากวา 90% ของคนทเขามาในตลาดหน จะกลายเปนนาย

ตลาดเสยเอง ยงเขาไมสามารถแยกตวเปนอสระจากนายตลาดได เขากจะ “เจง”

เหนคนชอบขายหนตอนราคาต าๆ แลวไปไลซอชวงสงๆ..ถาเรามนใจถอเลย

ขาดทนกไมเปนไร เชอมย! ตอนวกฤตซบไพรม ผมขาดทนครงหนง แตกไมขายของ

ดราคาต าจะขายท าไม! มนไมสมเหตสมผล ตรงขามเราควรซอเพมถามเงน อยาไป

หวนไหวตามตลาด คนทอดทนผมรบรองไมส าเรจมากกส าเรจนอยอยางแนนอน"

เขากลาวอยางมนใจ

โจบอกวา ทกๆ วนจะมองหาหนทจะซอตลอดเวลา มองหนบางตวอยแต

ราคาอาจแพงไปนด แถมโอกาสชนะมแค 50% ถาเปนแบบนน "จะยงไมซอ"

เพราะโอกาสชนะแค 50% เหมอนเรา "เลนการพนน" จะซอกตอเมอโอกาส

ชนะตองมากถง 80-90% เทานน

“ทผานมาผมลงทนในตลาดหน 100% ตลอด จากสถตพบวาตงแตตลาด

หลกทรพยกอตงในป 2518 สรางผลตอบแทนเฉลย 12% ตอป สงสดเมอเทยบ

กบสนทรพยทกประเภท ผมยงเชอวาระยะยาวตลาดหนยงจะใหผลตอบแทนด

ทสดตอไป” และ "โจ..ลกอสาน" กจะฝงตวอยในตลาดหน ททเขารกตลอดไป!!!

6 โจ ลกอสาน

รวยแลว!!! ยงอาศยบานพกขาราชการ ส าหรบเปาหมายการลงทน อนรกษ

บญแสวง บอกวา ในปน ขอผลตอบแทน 30% กพอใจแลว แตระยะยาวอยากได

ผลตอบแทนเฉลย 20% ตอป คนทเกงทสดในโลกอยาง วอรเรน บฟเฟตต กท า

ไดเทาน แตเขาท าไดตดตอกน 50 ป ถามวาภายใน 5-10 ปขางหนา อยากม

พอรตสงขนเปนระดบเทาไร มาถงตอนน "ผมพอใจแลว"

ทกวนอนรกษจะตนเชาไปสงลกทง 3 คน ไปโรงเรยน (ลกชายคนโต 9 ป

ลกชายคนรอง 7 ป ลกสาวคนสดทอง 3 ป) สงเสรจจะกลบมาอานขาว บจ.ทแจง

ตลาดหลกทรพย และอานบทวเคราะห โดยจะไมฟงค าแนะน าของมารเกตตง

"ผมถอคตวา ฟงคนอนหรอลอกหนคนอนชวตการลงทนคงไมรอด ท

ผานมาผมปฏญาณกบตวเองวาจะไมใช “อนไซเดอร” ถงไดก าไรกไมภมใจ เรา

โกหกคนอนได แตโกหกตวเองไมได ไมอยากเงยหนาอายฟา กมหนาอายดน"

ส าหรบเงนทไดก าไรจากการลงทน โจไมเคยน าไปซอบานหรอทดนทกวนน

ครอบครวเขายงอยบานพกขาราชการ (ภรรยาเปนอาจารย) เขามองวา สนทรพย

ประเภทนนไมไดสรางรายไดใหมากมาย และไมเคยซอทองค า ลองดราคายอนหลง

30 ป ผลตอบแทนทองค า "หวยทสด" แตคนมองวาทองค าดในชวง 4-5 ปทผาน

มา

"ผมมซอทดนในจงหวดพงงา 40-50 ไร ใหพชาย (อายหางกน 2 ป) น าไป

ปลกปาลมและท าสวนยาง ใหเขามอาชพเลยงตวเอง"

ปจจบนอนรกษซอขายหนหลายโบรกเกอรท บล.เอเซย พลส, บล.โนมระ

พฒนสน, บล.ไทยพาณชย, บล.ภทร และ บล.ธนชาต ถามวาท าไม! ตองเลนหลาย

โบรก เขาตอบวา อยากไดงานวจยทหลากหลายและดทสด นอกจากนแตละโบ

รกเกอรมโปรแกรมการซอขายไมเหมอนกน สวนตวมองวา บล.เอเซย พลส ม

งานวจยดทสด

7 โจ ลกอสาน

เซยนหนรอยลาน กลาวทงทายวา อยากใหนกลงทนทยงไมถงเปาหมาย

ศกษาหาความรใหมากทสด อยาไปคดวาซอแลวหนตองขนทนท ใหคดวาเรา "ซอ

ธรกจ" ถาใครไมพรอมกใหไปซอกองทนรวมแทนกได ปจจบนมหลายกองทนสราง

ผลตอบแทนไดคอนขางด

"ผมอยากฝากถงนกลงทนทกคนวา ถาอยากมชวตหลงเกษยณทดควรรบ

ลงทนตงแตอายนอยๆ หนเปนสนทรพยประเภทหนงทพสจนแลววาให

ผลตอบแทนดทสด แตกตองลงทนดวยทศนคตทถกตอง คอ มองหนใหเปนธรกจ

และมอารมณทมนคง หนจงจะกลายเปน “บอเงนบอทอง” ขดเทาไรกไมหมด แต

ถาลงทนผดวธมเทาไรกหมดได"

'โจ ลกอสาน'ถอเงนสด 20%

เดนทางไกลจากหาดใหญ เพอมา

อดรายการท กรงเทพธรกจ ทว

"โจ" อนรกษ บญแสวง เซยนหนว

ไอ วยเพยง 38 ป พอรตใหญเลข 9

หลก คนนจดเปนหนง ในยอดฝมอ

ทมแฟนๆ ตดตามผลงานกน

มากมาย หลงจาก คณพอเสยชวตตงแตยงเรยนอยชนป.6 แมตองยดอาชพ ขาย

8 โจ ลกอสาน

ของช าเลกๆ เลยงดครอบครว 5 ชวต ทกคนมหวใจเดยวกน "ชวตตองส" ในวย

เดกโจมชวตคอนขางล าบาก นเองทท าใหเขามงมนตงแตเดก ชาตนตองประสบ

ความส าเรจใหได

ความเกงของโจ เรมตนลงทนดวยเงน 800,000 บาท ดวยหลกการลงทน

"ก าไรทบตน" พอรตขยายตวเฉลยปละ 60% ท าก าไร 400 เทา ภายในระยะเวลา

12 ป โจเปน "นกอาน"ชวงเรยนปรญญาตรอยมหาวทยาลยสงขลานครนทร เขาใช

เวลาทกเยนคลกอยในหองสมดอานหนงสอพมพและ นตยสารเกยวกบธรกจ กอน

จะส าเรจโจเคยลมเหลวจาก ความพยายามเลนหนครงแรก และตามภรรยาไป

อเมรกา ไปเปนผชวยกกในรานอาหารเกาหล 1 ปครง กอนจะกลบมา พชตความ

ฝนทรอคอยจนมเงน "หลกรอนลาน" ในปจจบน

เพยงแนะน าตว "ตะวน BizWeek" โจจ าหนงสอ "16 สตรส าเรจรวยดวย

หน" ขนมาทนท "พ! เลมน ผมชอบมาก" นงคยกนเพยงเวลาสนๆ กสมผสถงความ

เกงฉกาจ ของเซยนหนหนมผน โจระมดระวงทจะพดถงรายชอหนหลงจาก "บซวค"

โทรไปขอความเหนทลงในบทความ "เจรญ Effect ปรากฏการณหน...ทะลจดเดอด"

ฉบบวนท 1 ตลาคม 2555 ตอนนนไมมใครรเลยวาหนอาหารสยาม (SFP) เปน

ของ "เจาสวเจรญ" พอโจแนะน าวาหน SFP นาสนใจตรงทมทดนเปน 10,000 ไร

ราคาหนไมแพง แถมผลประกอบการขยายตวทกป เทานนแหละ! ราคาหน SFP

ทะยานจาก 138 บาท ขนไปสงสด 502 บาท ภายในเวลาเพยง 5 วน

"แนะน าหน SFP ไปตวเดยวผมเดอดรอนเลย! คอผมไมไดมซกหนเลยนะ ไม

มสวนไดเสย...แนะน าตามจรรยาบรรณเทานนเอง ขอยนยนผมไมไดมผลประโยชน

ทบซอน"

ถามวาโจมองตลาดหนชวงนยงไง!!! ผมระวงมากกวาปกต ปกตจะถอเงน

สดไมเยอะ 5% ไมเกน 10% แตตอนน ถอเงนสดประมาณ 20% เมอไรทเราหา

9 โจ ลกอสาน

หนลงทนไดยาก กแสดงวาตลาดหนนาจะ "เรมแพง"...โจบอก จรงๆ ไมอยากเกง

ทศทางตลาด มนส าคญทวาหนทเราถออยถายงต ากวามลคากยงถอตอไป สวน

ทศทางตลาดเปนเรองทเราคาดเดายาก

วธการลงทนของโจจะไมมองหนเปนกลม ตอนนในพอรตมหนประมาณ 20

บรษท แตตวหลกๆ จะถออยแค 6-7 ตว เขาจะวางน าหนกหนไมกระจกตวกน

เกนไป เขาม ความคดวา "นงเกาอหลายขาดกวาสองขา" ชวงทผานมา นอกจาก

ถอเงนสดเยอะขนแลว ถาตวไหนม Margin of Safety นอยกขายไป เนนตวทมเงน

ปนผลรองรบ ธรกจไมผนผวนมาก เขาแพลมๆวา จะเนนกลมทท าธรกจกบ"ราก

หญา" หนอย! มประกนบาง ลสซงบาง ไมมตวไหนแนะน าเปนพเศษกลวเหมอน

คราวทแลว (กรณหน SFP)

แต "บซวค" แอบรมาวาโจถอหน SENA จ านวน 11.31 ลานหน สดสวน

1.58% หน GL จ านวน 571,000 หน สดสวน 0.83% หน TKS จ านวน 1.88

ลานหน สดสวน 0.76% และหน KTC จ านวน 1.72 ลานหน สดสวน 0.67%

เฉพาะหน 4 ตวน มมลคารวมกนประมาณ 130 ลานบาทแลว

"ผมจะไมดหนเปนกลม จะดเปนตวๆ ไป ตวไหนราคาต าผมกซอ โดย

ไมสนใจวาจะอยในกลมไหน ตราบใด ทยงหาหนไดกลงทน แตเมอไรทหา

ไมไดกจะถอเงนสด ตอนนกยงพอหาไดแตหายากนดนงคอตอนนอยากใหนก

ลงทนระมดระวง เพราะวามหนทราคาหวอหวาคอนขางเยอะ การเลอหนในจงหวะ

เวลานควรตองเลอกหนทปลอดภยพวก Defensive Stock มปนผลระดบหนง เวลา

ลงอาจจะไมลงมาก แตหนทใหหลกเลยงเลยคอ หนรอน หนปน ไมวาสภาวะตลาด

เปนยงไงกอยาเขาไปยง"

โจบอกวา ถาดขอมลยอนหลงตลาดหนไทยไมเคยขน มาตดตอกนมากเทาน

มากอน ขนมาตงแตหลงวกฤต ซบไพรม 4 ปนขนมาตลอด ดงนนแทนทเราจะมอง

10 โจ ลกอสาน

โอกาสทหนจะขนเยอะๆ เราควรตองมองตลาดหน ดวยความระมดระวงมากกวา

แตกไมถงกบตองลางพอรต ถอเงนสด ตราบใดทยงหาหนต ากวามลคาไดเรากควร

จะถอตอไป

เซยนหนรอยลาน ชวา โดยปกต นกลงทนวไอจะหาหนทต ากวามลคา

ประมาณ 30% ขนไป สมมตวาหนมมลคาประมาณ 10 บาท ถาราคา 7 บาท

เราซอได ถา 5 บาท ยงตองซอ แตถาเจอหนราคา 3 บาท เราอาจจะใสเตมทเลย

ยงไงกควรจะม "อพไซด" ประมาณ 30% ขนไป ถาหน มอพไซด 20% หรอต า

กวานน คดวาเปนการลงทนท "ไมคมกบความเสยง"

ขอส าคญของการลงทนทท าใหพอรตหนของโจเตบโต ขนอยางรวดเรว เขาม

ความเชอวา ก าไรเปนเสมอน "มอทมอง ไมเหน" ก าไรคอ "เจามอตวจรง" ท

จะผลกดนราคาหน "ผมจะชอบหนทมแนวโนมวาก าไรสทธจะเตบโต มากๆ

อยางนอยตองขยายตว 20-30% ตอป นนแปลวา บรษทนนมสตอรทดมา

รองรบแลว"

นอกจากนเขาจะเลอกหนทมโอกาสชนะสงๆ ถาเขาคดวา ซอหนแลวมโอกาส

ไดก าไรแค 50% โอกาสขาดทน 50% ถาเปนแบบนน "จะยงไมซอ" เพราะโอกาส

ชนะแค 50% เหมอนวาเรา "เลนการพนน" จะซอกตอเมอโอกาสชนะตองมากถง

80-90% เทานน

"ปกตผมจะถอเงนสดไมเยอะ 5% ไมเกน 10% แตตอนนถอเงนสดประมาณ

20% เมอไรทเราหาหนลงทนไดยากกแสดงวาตลาดหนนาจะ "เรมแพง" แลว!!!"

11 โจ ลกอสาน

ค าแนะน าการลงทนส าหรบคนพอรตเลก

แมผมจะเหนดวยกบหลายๆทาน วา

เงนลงทนมากนอย กสามารถลงทน

ตามแนวทาง vi ได แตอกดานนงผม

คดวา แมจะลงทนแบบ vi

เหมอนกนแตระดบเงนลงทนกมผล

ตอเทคนคหรอกลยทธทควรจะใช

ครงหนง Warren Buffett เคย

พดวา หากวนนมเงนลงทนแค 1 ลานเหรยญ เคาสามารถท าผลตอบแทนได

มากกวา 50% ตอป ซงผมคดวามความเปนไปไดสง เพราะชวงแรกๆทวอรเรน

ลงทนผานหางหนสวน เคาสามารถท าผลตอบแทนไดประมาณ 30% ตอป ใน

ท านองเดยวกน หาก ดร.นเวศนมเงนลงทนวนนแค 1 ลานบาท ผมคดวาแนว

ทางการเลอกหนของทาน อาจจะแตกตางออกไป

เงนลงทนนอยๆตามนยามงายๆของผม อาจจะเปนเงนหมน เงนแสน และไม

เกน 1 ลานบาท ล าพงหากลงทนโดยแนวทางอนรกษนยม อาจไดผลตอบแทน

เฉลย 10-15% ตอป ซงอาจจะเพยงพอและนาพอใจ หากเปนพอรตการลงทน

ขนาดกลางหรอใหญ แตผลตอบแทนระดบน ไมอาจสรางความแตกตางในพอรต

ขนาดเลก

ดงนนหากเปนพอรตการลงระดบเลกๆ ผมคดวาควรมกลยทธทแตกตาง ออกไป

เพอเพมผลตอบแทนใหสงขน

12 โจ ลกอสาน

กลยทธการลงทน กรณเรมตนเงนทนนอยๆ

ผมมองผานภาพใหญ 2 ประเดนคอ

1.ควรจะเพมเงนลงทนใหมากทสด

2.ตองท าใหเงนลงทนไดผลตอบแทนมากทสด

ประเดนแรก ควรจะเพมเงนลงทนใหมากทสด สามารถแยกเปน

ภาพยอยๆไดอกคอ

1.1 ควรเพมรายได เพมจ านวนเงนใหมากทสด

1.2 ลดรายจายใหมากทสด เพอเพมเงนออม ทจะน ามาลงทน

1.1 เพมรายได ผมมองในแงคนทวไปทท างานกนเงนเดอนไมสงมาก การ

เพมรายไดสามารถท าไดโดยการหารายไดเสรม การยายงานใหม การเพมความร

เพอเพมคาจาง การแตงงานทคชวตมรายไดดวย (ถาโชคดไดแฟนรวยจะดมาก )

การหยบยมเงนจากพอแมหรอญาตในระดบทหากเสยหายกไมท าใหเดอนรอนมาก

ทส าคญไมควรกเงนทตองจายดอกเบยเพอมาลงทน เพราะจะมแรงกดดนจากท

ตองจายดอกเบยตลอดเวลา

1.2 การลดรายจาย รายจายทหนกทสดส าหรบมนษยเงนเดอนสวนใหญ

คอการผอนรถ-ผอนบาน คณสวภา ผเขยนหนงสอ show me the money เคยพด

ไววาตวอยางการใชเงนทเลวทสดของหนมสาวทก าลงสรางอนาคตคอการซอรถ แต

ประเดนนมการถกเถยงกนพอสมควร หลายทานอาจจะบอกวาทงบานและรถเปน

สงจ าเปนทขาดไมได หรอตองใชประกอบการท างาน ซงผมกเหนดวยในบาง

13 โจ ลกอสาน

ประเดน แตถามองรอบดาน เราอาจจะพบวามทางเลอกอนๆอก ทท าใหสามารถ

ประหยดรายจายสวนนได เชน

-แทนทจะผอนบาน เราอาจจะอดทนอาศยอยกบพอแม พนอง ญาต เพอนท

สนท หรอแมแตการเชาบานทคาเชาไมสงมาก เหลานแมจะไมสะดวกสบายเทา แต

สามารถประหยดทงดอกเบยผอนและยงสามารถน าเงนตนไปหาดอกผลจากการ

ลงทน

-แทนทจะผอนรถ เสยทงเงนตนและดอกและยงมคาใชจายน ามน ทางดวน

ซอมแซม คาประกน เหลานเปนเงนจ านวนมากทเราคาดไมถง เราอาจจะใชบรการ

ขนสงสาธารณะ เชน รถเมล รถไฟฟา รถแทกซ หรอกระทงซอรถมอสองทราคาถก

กวามาก หรอหากยงมคาใชจายสง กอาจจะตองเปลยนงาน หรอยายบาน ยายทพก

ซะเลย ใหทท างานกบทพกอยใกลๆ กนเพอประหยดคาเดนทาง

รายจายอนๆทพอจะประหยดไดเชน คาใชจายโทรศพทมอถอ ทเราตองจาย

ทกเดอน ถาคดเปนรายจายทงปเราอาจจะตกใจ ทางเลอกคอ เราอาจะโทรนอยลง

หรอไมโทรเลย (ไมโทรไมตายซกหนอย )เปลยนเครองนานๆครง ใชเครองถกๆ

ขางตนทเขยนมาคงท าไดไมงายครบ เพราะรายจายเหลาน คนปกตทวไปใน

สงคมเคาท ากน เรยกวาบนกอน ผอนทหลง เอาสบายไวกอน เรองอนคอยวากน

แตหากเราตองการทจะแตกตางจากคนอนๆ เราควรจะท าใหได อาจจะในรปแบบ

หรอวธทตางกนออกไปตามฐานะ ความจ าเปนของแตละคน

ประเดนแรกการหาเงนมาลงทนใหมากทสด ผมคงไมเนนมากครบ แตจะไป

เนนในประเดนทสองคอท าอยางไรใหเงนลงทนไดผลตอบแทนมากทสด

14 โจ ลกอสาน

ประเดนทสอง ท าอยางไรใหเงนลงทนไดผลตอบแทนสงสด ประเดนน

เชอวานกลงทนทกคนตางตองการ และยงหากมเงนลงทนไมมาก การท า

ผลตอบแทนใหสงๆยงมความส าคญ การมเงนลงทนนอยๆและท าผลตอบแทน

ในระดบปกต เชน 10-15% ตอป กวาทเงนลงทนจะเตบโตสมมต 1 เทาตว อาจ

ใชเวลา 5-6 ป ซงอาจจะนาพอใจหากเปรยบเทยบกบผลตอบแทนกบเงนฝาก แต

อาจจะนอยไปเมอเทยบกบเวลาทใชในการศกษาการลงทน นอกจากนนแมเงนทน

จะเพมขนมาระดบน แตดวยเงนเรมตนทนอย ก าไรทท าไดกนอยไปดวย และ

สดทายจะพาลท าใหนกลงทนหมดก าลงใจ เพราะดเหมอนการลงทนอยางนท าให

รวยชา อาจหนเหไปเกงก าไร หรอไปเสยงโชคกบการธรกจอนๆ ทเหนวาจะท าให

รวยเรวกวา

การเพมเทคนค กลยทธเพยงเลกๆนอยๆ ส าหรบพอรตการลงทนเลกๆ

อาจจะเพมผลตอบแทนไดอยางนาพอใจ ทจรงกลยทธเหลานเพอนๆหลายทานก

ทราบกนดจากทโพสตมา แตหากน ามาเรยบเรยงรวมกนเปนหมวดหม จะเปน

ประโชนกบเพอนๆไดพจารณาเปนทางเลอกใหมครบ

กลยทธอนๆ

1.การท าการบาน(หน) ไมแนใจวาเปนกลยทธหรอเปลา แตผมเชอวาน

เปนการแปรเปลยนจดออนใหเปนพลง-เปนแรงบนดาลใจทชดเจนทสด ยงหาก

เราพอรตเลกเทาไหร เรากควรจะท าการบาน ศกษาหาขอมลหนใหมากขน

เทานน มเพยงสงนสงเดยวทเราควบคมไดโดยตรง ท าใหทกเวลา ทกนาท

โดยไมขนอยกบคนอน หากเราไมมความรทจะหาหน ไมมความรดานบญช ดาน

การเงน วธทดทสด กคอตองไปเรยน หาหนงสอมาอาน หากไมมเวลา ไมคอยม

15 โจ ลกอสาน

เงน ผมแนะน าใหลงเรยนทม.รามค าแหง บญชเบองตน หรอการวเคราะหทางดาน

การเงน ไมตองเสยเวลาไปเรยน ซอหนงสอซอชทมาอาน กเขาใจไดครบ

2.ไปหาปลาตรงทมปลา เนองจากเราตงโจทยวาเราตองการ

ผลตอบแทนสงๆ ดงนนเรากตองหาประเภทของหนทมโอกาสใหผลตอบแทน

สงๆ เสมอนไปหาปลาตรงทๆมปลา ขอสงเกตของผมหนทใหผลตอบแทนสงๆ

มกเปนหนขนาดกลางถงขนาดเลก หนเหลานแมมความเสยงทางธรกจบาง แตการ

เพมยอดขายหรอผลก าไรจะท าใดเรวกวาหนมนคงขนาดใหญมาก ธรกจทมก าไร

เพมขน ราคาหนกจะเพมขนเปนสดสวนทใกลเคยงกน นอกจากนนหนเหลาน

ไมคอยมนกวเคราะหคอยตดตาม ท าใหโอกาสทจะเจอหนทต ากวามลคาทควรจะ

เปนมสง

หลกทรพยบางประเภท เชน วอรแรนตทนกลงทนมกหลกเลยงเพราะมความ

เสยงสง ทงทในความเปนจรงวอรแรนตเหลานในอนาคตกคอหนสามญนนเอง

ดงนนเราควรใชบรรทดฐานในการประเมนมลคาวอรแรนตในท านองเดยวกบทเรา

ประเมนมลคาหน หากมลคาวอรแรนตต ากวามลคาทควรจะเปน กไมมเหตผล

ทเราจะหลกเลยงการลงทนในวอรแรนต และทจรงการลงทนในวอรแรนตโดย

ปกตจะใหผลตอบแทนทดกวาหนสามญ เพราะคณสมบตจากอตราทวผลหรอ

Gearing นนเอง นกลงทนทแสวงหาก าไรสงๆ ไมควรมองขามการลงทนในวอรแร

นตครบ

3. มองหาตวเรงเรา(ทรนแรง) หมายถงมองหาปจจยทจะเรงให

ก าไรของกจการเพมสงขนมาก ซงจะหมายถงราคาหนทเพมสงขนมากดวย ตวเรง

ในทนอาจจะเปนอะไรกตาม ทจะท าใหก าไรของกจการเพมขนทงโดยตวพนฐาน

เชน การขยาย ปรบปรงก าลงการผลต การขยายตลาด รวมถงการเจรญเตบโต

ปกตของกจการ การกลบตวของดมาน-ซพพลายของอตสาหกรรม การซอ

16 โจ ลกอสาน

กจการ การเพมปนผล ก าไรพเศษ นอกจากนนยงอาจเปนตวเรงทางปจจย

จตวทยา เชน การเปลยนแปลงโครงสรางผถอหน หรอผบรหาร การแตกหน

การแจกวอรแรนต

หากเปรยบเทยบการลงทนในหน 2 ตว ทมปจจยทางดานอนๆเหมอนๆกน

หรอคณภาพพอๆกน หนตวทมตวเรง มแนวโนมทจะใหผลตอบแทนทดกวา

4.เรมตนลงทนใหเรวทสด เพราะการทพอรตการลงทนจะโตมากๆ ตอง

อาศยการทบตนหรอการน าก าไรไปลงทนตอ ดงนนในปหลงๆพอรตการลงทนจะ

เพมขนเรวมากเพราะเงนตนมากกวา แมจะท าผลตอบแทนไดเทาเดม การลงทนให

เรวทสด จะท าใหเราไปถงจดทเงนลงทนออกดอกออกผลไดเรว นอกจากนน การท

เราเรมลงทนเรว เทากบวาเราไดเรมเรยนรเรวไปดวย ซงความรจะพอกพนไปตาม

วนเวลา และประสบการณทเพมขน

เคยมผลการวจยศกษา พบวานกลงทนทเรมตนลงทนดวยเงนเทาๆกน ท า

ผลตอบแทนไดเทาๆกน ตางกนตรงทเรมลงทนหางกนหลายป เมอเวลาผานไป

ผลตอบแทนของทงสองคนจะหางออกจากกนมากข น เสมอนเสน 2 เสนทลากออก

จากจดเดยวกน เสนทง 2 ท ามมกนเพยงเลกนอย ถาลากเสนยาวขนเรอยๆ เสนทง

สองจะออกหางกนมากข นทกท

5. ผบรหารในฝน เพราะผบรหารทดจะท าใหผถอหนไดรบผลตอบแทน

มากกวาปกต ผบรหารทนกลงทนควรมองหาคอ มความรซงในธรกจทท า ม

ความซอสตย มความโปรงใสในการเปดเผยขอมล ม passion ในงานทท า ม

ความกระหายทจะท าใหบรษทเตบโตและทส าคญตองมองผลประโยชนใน

มมมองเดยวกบผถอหนรายยอย

17 โจ ลกอสาน

ถาเจอผบรหารทมคณสมบตขางตน ชวยสะกดบอกผมดวย เพราะนเปน

สญญานทดทจะเจอหนดๆ การศกษาปจจยพ นฐานดานอนๆประกอบเปนสงจ าเปน

กอนทเราจะตดสนใจลงทนตอไป

(เทคนคไมยากทเราอาจจะพบผบรหารอยางน สงเกตจากบรษททเขา

รวมงาน opportunity day บอยๆ เพราะนนแสดงวาผบรหารบรษทเหลาน กลาทจะ

เปดเผยตอนกลงทนรายยอย แสดงวาผบรหารอาจจะมนใจวาบรษทดจรง)

6. ถอหนนอยตว หากเรามเงนทนนอย การกระจายการถอหนหลายๆตว

อาจท าใหเรารสกปลอดภยมากข น แตผลตอบแทนทไดจะหกลางกนท าให

ผลตอบแทนไมสงเทาทควร การเลอกทจะถอหนนอยตวเชน 2-5 ตว จะท าให

เรามความรอบคอบ พถพถนทจะเลอกถอหนในกลมทดทสด ใหผลตอบแทน

สงทสด (ภายใตความเสยงทรบได) และหากเราวเคราะหไดถกตอง ผลตอบแทนท

ไดรบจะคมคา

ตวเลข 2-5 ตวอาจจะปรบเปลยนไดตามระดบความมนใจในพนฐานของหน

ทเราจะลงทน

7. คาดหวงผลลพธ 100% เลอกลงทนในหนทมโอกาสไดก าไรสง

ทสดเมอเปรยบเทยบกบความเสยง แมหนเหลานอาจจะมความไมแนนอนอย

บาง แตเปนหนาทของนกลงทนทจะศกษาใหมากทสด เพอลดความเสยงน แนนอน

วาในการลงทนทกอยาง เราไมสามารถทจะหลกเลยงความเสยงได หากเราลงทน

ในหนทแพ เราจะแพ หากเราเลอกลงทนในหนทมโอกาสทงชนะและแพ เราจะม

โอกาสทงชนะและแพ ขนอยกบวาเราศกษามากนอยแคไหน และบางทกเปน

โชคชะตา..

8. Growth always better ถาหากหลายทานจ ากนได กระทของคณรวกะเมอ

ไมนานมาน TVI Index ทจรงอาจจะมเพอนๆเอะใจวา ค าตอบการลงทนทเราคนหา

18 โจ ลกอสาน

มานาน อาจจะซอนอยในกระททวานกได ค าตอบทผมหมายถงคอหากเราด

ผลตอบแทนยอนหลงของหนหลายๆตวทท าก าไรสงๆ ในกระทนน สงทเหมอนกน

อยอยางหนงคอ ทกบรษทเปนหนเตบโตสงหรอ growth stock ทงสน ค าอธบาย

แบบเรยบงายคอราคาหนขนอยกบก าไรทกจการท าได ถาก าไรเพม ราคาหนกเพม

คนทถอไวกไดก าไร นกลงทนทวโลกทประสบความส าเรจทงในอดตและปจจบน จะ

มหนเตบโตสงอยในพอรตเสมอๆ

...เวลาจะเปนเพอนทดเสมอ หากเราลงทนในหนโกรท...

กลยทธส าหรบนกลงทนเบยนอยหอยนอย คงมแคนครบเทาทคดออก ถา

เพอนๆมความเหนอนจะเสรมกจะเปนประโยชนครบ และทตองขอย าคอกลยทธ

สวนใหญ คงเหมาะสมกบนกลงทนทมความรการลงทนในระดบนงแลว และจะไม

เหมาะกบนกลงทนมอใหม ถาถามวากลยทธขอไหนทส าคญและจ าเปนทสดคงเปน

ขอแรก ถาไมมขอแรก ประเดนอนๆกจะไมตามมา

ผมและเพอนทานอนๆอาจจะเปนผชทางเทานน แตนกลงทนตองเดนทาง

ดวยตวเองครบ ระหวางทางอาจจะมความยากล าบาก มอปสรรค มเพยงทศนคตท

ถกตอง ความตงใจ และก าลงใจ จะท าใหเราไปถงจดหมายครบ มบทกวบทหนง

น ามาฝากเปนก าลงใจดวยครบ

Q&A คณโจ ลกอสาน

Q. ตวเรงทท าใหเกด upside

A. ตวอยาง ดหนนคม มรายไดผนผวนมาก

ขายทดนผนแปรตามเศรษฐกจ ดคาเฉลย

ยอนหลงหลายป ไดก าไร ~ 800 ลานบาท

19 โจ ลกอสาน

พอดตดตามหนโรงไฟฟาทราบวาลงทนโรงไฟฟาใหม 65% และมนคมนถอ

หน 35% พอมาประเมนดหนตวโรงไฟฟา fwd pe 7-8 เทา ไมถกเทาไร แต

ส าหรบนคม 35% นจะไดสวนแบงก าไร 1200-1400 ลานบาท ซงมนยยะมาก

แตผมกพลาดทไมไดซอมาก และเอาไปคยเยอะไปหนอย ตวเรงผลก าไรตองม ถา

ไมมก าไรไมโต ราคาหนกไมโตดวย

Q. เคยดเทป money talks เรองปนผล

A. ไดปนผลกจรง แตราคาหนไมไปไหน คมหรอไม

Q. อตสาหกรรมทเกยวกบตวแปรมากเกนไป

A. มตวแปรมากทสงผลกบกจการ แตควบคมไมได เชน หนเหลกทตวแปรเปลยน

ไป สมมตฐานทมองไวกเปลยน วอรเรนไมชอบอตสาหกรรมทมตวแปรเยอะๆ เชน

โรงงาน ถลงสงกะส จากเศษเหลก พอมปจจย 5 ตว พอคดความนาจะเปนรวมทจะ

ประสบความส าเรจเหลอราวๆ 40% เอง

Q. แชรประสบการณในอดตท perfect กบ หนทช าสดๆ กบเหตผลทพลาด

A. โอกาสทจะแพนอยมากๆ ปแรกๆ ทลงทน หนวนชย ตอนวกฤตเศรษฐกจซอได

ตอน pe 1.5 เทา และภาวะอตสาหกรรมนนก าลงฟนดวย เปนโอกาสทนานๆมาท

แตหนแบบนตองใชเวลา ผมซอเกอบปนงมากไมไปไหน แตพอราคามนขนใน 1-2

อาทตย 1-2 เทาตว และหลงจากนนขนอก 20 เทา สวนความผดพลาดทผด

หนกๆ ไมคอยเจอ เพราะถามอะไรไมเปนไปตามทคาดจะขายไปกอน มปทแลวถอ

20 โจ ลกอสาน

หน growth ตวหนง ประสบปญหา ลกคาลดลง แถมเจอน าทวม โรงงานมทเดยว

ตองใชเวลาฟนฟ ตอนนนเราไมไดคดความเสยงน

Q. ถามนใจมากไมควรถอเกน 40% ในภาวะตลาดแบบน ถาถอหน 80% ได

ไหม

A. ถาผดพลาดจะไมมอะไรรองรบเลย ในโลกนมความเสยงทเราควบคมได และ

ควบคมไมได แมแตผบรหารของบรษทยงไมถอหนตวเองบรษทเดยวเลย คนทถอ

เวลาแบบนตองย มรบเวลาเสยดวย เปนผมถาหาหนไมไดอาจถอเงนสด

Q. หนเลก หนใหญ เมอเชา อยากใหชวยขยายความ

A. บานป ลมได เซได แตหนเลกโดยรวมจะมความเสยงมากกวา แตลดความเสยง

ไดโดยเลอกหนทงบการเงนแขงแกรง ผบรหารซอสตย จะเปนเบาะรองรบถาเกด

วกฤต de ไมสง โอกาสเจงกนอย ผมเชอตามงานวจยวามนกลงทนตดตามนอยกวา

วนนตลาดใหผลตอบแทน 30% รวมปนผล ปตท. ปนใหญ ราคาข นมาเทาไร

ในขณะหนตวเลกดๆ หลายตว ขนเปนหลายเทากม

Q. อยากทราบ timing ในการขายหนวฏจกร และหนฟนตว

A. หนวฏจกร ทจรงไมคอยส าเรจในหนกลมน เมอถงวฏจกรรงเรองก าไรทท าไดจะ

เปนสดสวนเยอะมากของยอดขาย ปกตก าไร 5% ของยอดขาย ชวงท boom จะขน

ไปถง 20-30% อะไรทมากกวาปกต เชอไดวาไมยงยน อาจตองกลบไปดวฏจกร

หลายๆป หนฟนตว สวนใหญถาทกคนคดวาหนตวนเปนหนฟนตว แสดงวา ณ

21 โจ ลกอสาน

ราคานนๆ ตอบสนองตอการฟนตวแลว ทเหลอจะขนกบการเตบโตหนตวน วาได

มากไดนอยแคไหน

Q. ถาหนตก ส าหรบมอใหม ควร cut loss ไหม เชน กนยงรวง

A. ผมกไมแนใจ ประเดนนอยดๆมแรงขายอะไรมากมาย คนสวนใหญจะคดวาม

อะไรผดปกตกบหนตวนหรอเปลา ถาไมนาจะมอะไร เบาะรองรบ เงนสดเพยงพอ

ผมจะซอเพม แตอยางทบอก ผมจะไมซอเตมท จะม limit ทควบคมไวทกครง มน

ไมแน อาจมปญหาจรงๆ อยางตวทถามมามเงนสดรองรบคอนขางเยอะ บรษทลก

คอนขางด

Q. จะหาปลาอยางไร อานขาว ภาวะเศรษฐกจ

A. ตองท าทะเลใหแคบกอน ท าเปนบงเปนสระ คดตวทไมเขาใจออก หนปน ธรร

มา ภบาลไมด อตสาหกรรมตกดน ถาเหลอซก 200 กวาตว สวนใหญผม

ตดตามตวทสนใจพเศษ ตามขาวตลาดหลกทรพยดวามนยยะกบก าไรบรษทหรอ

เปลา ตอนเชา 9 โมงผมจะอานขาวตลาดแลว ไมไดตดตามทไหนเปนพเศษ ผมจะ

มองลวงหนากอนหนงป คอยตดตาม เราอยาไปจายตลาดตอนวายแลว

Q. ให mos อยางไรครบ

A. ราคาควรเปน 10 บาท สงสดทผมซอไดคอ 7 บาท คมทจะเสยง ถาเจอ upside

20% แตความแนนอนสงมากๆ กยอมเสยง

22 โจ ลกอสาน

Q. จะเกงขน ตองขยายความรเพมขน ความรการลงทน ตวหน ความรหา

โอกาส พโจหาขาวใน set อยางเดยว

A. ผมเพงรบหนงสอพมพกรงเทพธรกจ ขาวหน ทนหน 2 เลมหลงๆ เหมอนอาน

นยาย เอาเลนๆไมจรงจง วาจะยกเลกอย แตไมกตงคกชางมน มคลปวน oppday ท

เปนคลงสมบตเลย จะลกและอาจดกวา อาน 56-1 ดวยซ า ถาบรษททเราตดตาม

ด clip oppday อาน 56-1 ดไวกจะสะสมเปนฐานความร สมมตเขาแจงขาวทมนย

ยะตอผลประกอบการกเปนโอกาส

Q. ถาถอบรษททไมไดสมผสธรกจจรงๆ จะไมมนใจ ถามวาคณโจจะมนใจมน

ไดอยางไร

A. สบปากวาไมเทามอคล านะ สวนใหญหนทผมเลอกมนใจระดบหนงทกครง หนท

ผมถอไดไมนานเลย คอ หนทลอกคนอนมา ถาฟงคนอนมาแลวซอตามจะถอไดไม

นาน สวนใหญจะเชอในกรอบความคดตวเองมากกวา เรองสมผสไดจรงอาจไม

จ าเปน อยางหนเชาซอมอเตอรไซค ตองไปซอมาผอนหรอเปลา อาจแคหาขอมลมา

รวมกนเหมอนตอจกซอว พอไดภาพนนกตดสนใจวานาลงทนหรอเปลา

Q. อยากทราบ activity ประจ าวน มอะไรบาง

A. ผมบาหน แตกไมถงกบไมเลนกบลก ไมพดกบเมย เวลาทใชอานขาวไมเกน 2-

3 ชวโมงตอวน แตเวลาใชคดไมแนใจ เกอบตลอด เรากคดไปเรอย บางทผมกได

ไอเดยตอนทเคลมๆ หรอไปวงแลวปงขนมา คดวาไมนาจะเกน 5 ชวโมง ตองรบสง

ลก ท ากบขาว จายตลาด

Q. ถาแบงเปนสดสวนเรองหน เรองครอบครว ?

A. มนแบงไดดวยหรอ? คดเรองหน ซก 4-5 ชวโมง นอกนนกท านนน ในชวงแรก

23 โจ ลกอสาน

จ าไมคอยได เรากสนกไปเรอย ถาเราท าเพราะอยากจะท ามนไมใชการงานกไม

รสกเหนอย

Q. การประเมนมลคาหน ปกตใช pe จะ forecast ไปขางหนา 1-2 ป ใชวธการ

แบบไหน

A. ไดก าไรมา หา eps คณ pe ทเหมาะสม แตถาเปนหน growth เรามองไป

ขางหนา ควรมยอดขายเพม 1-2 ป เทาไร ก าไรทควรจะเปน net margin

เทาไร แลวเอามาคณ pe ทเหมาะสม เชน โฮมโปร โตปละ 20% แลวมาหา

margin พวกหนคาปลก ก าไรจะโตความกวารายได เพราะม eos เรากมาแปลง

เปน margin และก าไรทเหมาะสม

Q. สงสยค าขวญใต login การลงทนคออาหารทอรอยทสดเมอเยนดแลว ชวย

ขยายความ

A. ผมอานนยาย godfather หนงทไดรางวลออสการ จะมประโยคหนง การแกแคน

คออาหารทอรอยทสดเมอเยนดแลว มวนหนงตวละครในหนงพอมาเฟยตาย

ตระกลตองลมสลายแน แตปรากฏวาลกชายคนรองสงพวกไปจดการในคนเดยว

กลบมาครองความยงใหญได ผมเอามาใชเตอนใจการลงทนวา หนบางตวตอง

อดทนมากๆ กวาจะเหนวาเปนหนทด พอมวนหนงถาคดไมผด ราคาหนตอบสนอง

สงทอดทนมา วนเดยวเราชนะเดดขาดเลย

Q. อยากไดมมมองวาเปาหมายการลงทนปจจบนคออะไร

A. ถาตอบแบบก าปนทบดน กไมมเปาหมายแลว มนกไปเรอยๆ ไมรสกกดดนแลว

24 โจ ลกอสาน

ถาถามวามเงนเทาไรถงจะพอ ผมเชอวาเงนทเพมหลงๆ ไมไดเพมความสข มน

เพมขนแตไมมาก ผมบอกไดเลยวาผมไมไดท าเพอเงน คนสวนใหญหลงทาง ถาเรา

คดใหดตองการอะไรกนแน ทจรงตองการความสข ไมใชมเงนเยอะๆแลวจะม

ความสข ตงใจวาสดทายแลว เงนสวนนจะคนสสงคม ชวยเหลอคนทดอยโอกาส

กวา พดตรงๆวาคนทมาเลนหนเปนระดบบนของสงคมแลว เกดมาโชคด ทได

ชวยเหลอคนอน เงนชวยเหลอสงคม ชวยเทาไรกไมพอ ถามวาเราจะอยในสงคม

อยางไร ถารอบบานเราเปนสลม แตเราเปนคฤหาสนหลงใหญอยทเดยว

Q. คด forward pe ปน 6 บาท ราคาหนปจจบน 5 บาท ถาปหนานาจะเปน 9

บาท เปนพโจจะถอถงปหนาไหม

A. ขนกบเรามทางเลอกตวอนดกวานหรอเปลา ถาเราหาหนใหมทดกวากขายไป

แตถาไมไดกถอตอ

ค าถาม เจาะเรองการลงทนหนของโจ ลกอสาน

1 ประเมนสถานการณชวงนอยางไร (ณ 24/3/56)

ไมสามารถเดาตลาดได ท านายไมไดหรอกวา หนจะขน หนจะลง

2 AEC สงผลอยางไรตอตลาดหนหรอไม

ประเดนนยงเลอนลอย จบตองไมได ปจจบน ธรกจกมการลงทน มการแขงขน

ระหวางประเทศอยแลว แตถาเปด AEC อาจจะสะดวกข นงายขน

25 โจ ลกอสาน

3 ตลาดไทยตอนน ณ 24/3/56 รอนแรงไปไหม

จรงๆ รอนแรงมา 4-5 ปแลว การลงทนใหดเปนรายตว set คอนขางแพง พโจไม

สนใจดชน เนนรายตว ความผนผวนในตลาดหนเปนเรองปกต จะหวงวาหนจะขน

ขาเดยวเปนไปไมได ดงนนตองมความรการลงทนทถกตอง

4 เลอกหนดอะไรบาง มปจจยอะไรบางทใชพจารณา

ราคาหนเคลอนไหวตามก าไร ดงนนพโจจะเนนลงทนในหนทมก าไรเตบโตสงๆ

เทานน เจามอตวจรง คอ ก าไร เราตองประเมน วเคราะห ตวอยางเชน SF พโจท

ราบจากการคลกดเวปบรษท ดการประชมผถอหน แลวพบวา

บรษทจะเปดเมกะบางนา และจะมการเปลยนนโยบายการท าบญช ท าใหก าไรจะ

เพมขน กทยอยรบเรอยๆ ซงตอนนนยงไมมคนสนใจมาก พโจ อาศยความขยน

พลกหนทกกอน จงพบ ตอนนนกประเมนมลคาไดประมาณ 6 บาท กเรมทยอยรบ

ประมาณ 3.2 บาท

5 แกนของ VI

1 หนคอธรกจ ไมใชราคาข นลงรายวน ซงจะเปนการแยก VI ออกจากลงทนแนวอน

เชน ชวงหนตก กจการยงขายของได ยงขยายสาขาได กไมนากงวล

2 รมลคาของสงทเราจะซอ ตลาดหนไมไดมปายบอกราคา เราตองประเมน สวน

ใหญพโจจะใชวธ PE * eps

3 จะซอเม อมสวนลดมากเทานน (ม MOS)

26 โจ ลกอสาน

4 แยกตวเองออกจากนายตลาดใหได นายตลาดประกอบดวยคนสวนมาก ม

อารมณขนลง ควรใชประโยชนจากนายตลาด

6 PE ทเหมาะสมคดอยางไร

หลกๆ เทยบกบ SET เชน cpall มอ านาจตอรองสงในทกๆ ดานกควรม PE

มากกวา SET (ใหพรเมยม) บางบรษททก าไรไมแนนอน กใหคา PE ต ากวา SET

7 เลอกหน TOP-DOWN หรอ BOTTOM-UP

พโจชอบ bottom up บรษททด จะดดวยตวมนเอง ไมวา แนวโนมภายนอกจะเปน

อยางไร

8 วธดหนฟนตวดอยางไร

ดยาก ถาดไดถก รวยมหาศาล แตถาดผดจะแยมาก เชน SSI อยาไปยง พโจแชร

ประสบการณเจอหน KAMART เดมขายเครองใชไฟฟาขาดทน แตเรมเปลยนธรกจ

มาขายเครองส าอาง เรมมก าไร และเหนผบรหารซอหนจ านวนมาก เลยเรมสนใจ

9 หนเตบโตดอยางไร หาสญญาณเตบโตจากอะไร

หนเตบโตจะดงาย เชน HMPRO CPALL เหนจากการขยายสาขา แผนงานตางๆ

ขยายก าลงการผลต แตตองซอในราคาทเหมาะสม

หนวฎจกรยากทสด หนฟนตวยากรองลงมา หนเตบโตดงายทสด

27 โจ ลกอสาน

10 ณ เวลานเลอกหนอยางไรด

ไมวาเวลาไหนๆ หลกการไมเปลยน ซอหนทต ากวามลคาทควรจะเปน PE ต ายงด

ระวงหน PE สงๆ ตลาดลงมโอกาสลงแรง มปนผล มการเตบโต หลกเลยงหนรอน

เชน คาปลกบางตว พลงงานทางเลอกบางตว

11 พโจมหนในพอรตกตว ถอเงนสดไหม

ตอนนถอ 20 ตว ตวหลก 10 ตว แตแนะน าวา ถาพอรตไมถง 10 ลาน อยาถอ

นอยกวา 3 ตว อยาถอตวเดยว ประมาณ 5 ตวก าลงด ตดตามงาย ตอนนถอเงน

สด 15 % มประสบการณจาก subprime ชวงนนไมมเงนสด เหมอนถกมดมอมด

เทา สดสวนเงนสดมากนอยขนอยกบเวลาไหนควรโลภ ควรกลว สวน watch list ม

ประมาณ 200 ตว

12 สญญาณวกฤต มอะไรบอกไหม

ไมรวาจะเปนระลอกคลนหรอพายราย หนาทเราคอ เลอกบรษททแขงแกรง

เตบโต ม MOS เหมอนเลอกเรอออกทะเล การท านายตลาดท าไดยาก โดยเฉพาะท

จะท านายไดถกตองอยางตอเนอง ไมเชนนนตองมคนรวยกวา วอเรน บฟเฟตต

13 แชรประสบการณชวง Subprime

28 โจ ลกอสาน

ตอนตนปก าไร 66% พอเกด Subprime กลางปก าไรลดเหลอ 3% ตอนนนใชมารจ

นดวยประมาณ 10% มารจ นดานดกม แตผลเสยมหาศาล คนใชมารจ นอาจจะมอง

โลกแงดเกนไป แตควรระวงค าวา ดวงแตก และชวงนนไมมเงนสดเหลอ

14 เวลาเกดวกฤต จงหวะรบจะดตอนไหน

ดยาก ถกยงไงกไมกลาซอ แตเมอใดท P/BV เทากบ 1 นาซอ เพราะจะเทากบป

40 และ subprime ทจะเดง ณ จดนน ปจจบน ประมาณ 2.5-2.6 เรมแพง เพราะ

เฉลยประมาณ 1.9 (ตอนนควรกลวมากกวากลา)

15 ถอยาว VS เลนรอบ

เลนรอบ ระวงโดนรอบเลน เชน cpall ขนแลวพกแลวขนตอ ถาบรษทเตบโตเรอยๆ

โอกาสขายแทบไมม บางครงประเมนมลคาวาแพงแลว แตกจการกเตบโตข นเรอยๆ

กตอบปรบราคาตามขนเรอยๆ เปน dynamic

16 มองราคาตลาดมากๆ หวนไหว ท าอยางไรด

อยาไปจองราคามาก เนนดกจการ เชน โรงพยาบาลขนาดใหญ ไปเทคโอเวอร

โรงพยาบาลอนๆ มผลตอ eps ไหม

17 โบรคไหนวเคราะหด

พโจชอบ Asia plus ภทร กรงศร

29 โจ ลกอสาน

18 VI ขายหนตอนไหน

ขายเมอเกนมลคาทควรจะเปน ขายเมอคดผด ขายเมอเจอตวอนทดกวา

19 VI ดกราฟไหม

พโจดราคาบาง แตไมไดใชเทคนคในการซอขาย ระวงจะเกดความสบสน VI มอง

หนเปนธรกจ เทคนคมองราคา ถาเอามาผสมธาตไฟอาจแตกได เชน สปดาหท

ผานมา เทคนคบอกขาย VI บอกซอ สบสนมาก

ตวอยางนกลงทนทประสบความส าเรจแบบ VI เหนมากวา มจ านวนมากกวา ท าไม

เราไมเลอกเสนทางทคนสวนใหญพสจนวาส าเรจ แลวน าไปปฎบต

20 หนประกนภยดอยางไร

รบเงนลกคามากอน แลวน าไปลงทน บรษทไหนลงทนเกงจะด ประกนทขายผาน

แบงคกด ไดเปรยบเรองจ านวนสาขา

30 โจ ลกอสาน

วธการปรบพอรต

ผมปรบพอรตบอยๆครบ เหตผลมกเปนอยางน

1.เจอหนตวทดกวา แตไมมเงนกตองขายตวทดอยทสดไป

2.ตวทถอพ นฐานเปลยน อนนแนนอนกตองขายออก

3.หนขนจนราคาสมเหตสมผล ผมกอาจจะขายไปเพมตวทยงต ากวามลคา

4.หนลงผมกปรบพอรต ขายตวทลงนอยไปซอตวทมอพไซดมาก

ผมกปรบไปเรอยครบ ตามขอมลทไดรบมา ไมมเกณฑตายตววาบอยแคไหน

หรอกเปอรเซนตของพอรต ตงแตซอหนมายงถอไมเกน 3 ปเลยครบ เฉลย

เกอบๆปประมาณนน แตเหนดวยครบวาตลาดผนผวน เราสามารถใชการปรบ

พอรตหาประโยชนจากความผนผวนนนได ผมยกตวอยางงายๆเชน เราลงทนใน

กองทนตราสารหน และหน ถาตลาดซบเซาหนกๆเรากควรยายเงนจากกองทนมา

ลงหนใหมากขน หรอเปลยนไปถอหนตวทมอพไซดสงกวา หากตลาดเปนขาขนหา

หนลงทนไดยาก อาจจะตองเปลยนไปถอตวท defensive มปนผลเยอะหนอยๆ

ประมาณนครบ

ปกตนกวเคราะหเปนคนมองโลกในแงด ถาเชยรขายแสดงวาอาจจะมอะไร

ไมดจรงๆ เราอานแลวกตองคดเองวาจรงหรอเปลา (ผมเคยก าไรหนท

นกวเคราะหเชยรใหขายนอยกวาหนทเชยรใหซอมาก) ถาเราเหนวาไมดจรงกขาย

ไปซอตวทดกวา อยามองในแงดเพยงเพราะเรามหน และอยามองในแงดวาเด ยว

ราคากจะกลบมา ราคาอาจจะกลบมากจรงแตไมร เมอไหร เสยเวลา เสยโอกาสทจะ

ซอหนดๆตวอนๆครบ

31 โจ ลกอสาน

รไดอยางไรวาก าไรจะโต? ทจรงถาเราตดตามขาวสารของบรษทสม าเสมอ

กพอจะมองออกครบวาก าไรจะโตหรอเปลา หรอจะมองแนวโนมเทรนการบรโภคก

ไดแตจะชดเจนนอยกวา เพราะหลายบรษทขายสนคาเทคโนโลยทเปนเทรน แต

กลบขาดทนกเยอะแยะ ผมยกตวอยางตอนนทกคนกรวาน ามนแพงดงนนสนคา

แทนทดน ามนนาจะไดรบผลด เชน ums lanna pttep banpu uvan cpi upoic lst

ส าคญอยทวาราคาหนตอนนกบก าไรตอหนในอนาคตมสวนตางใหนกลงทนท า

ก าไรหรอเปลา

ผมมหนทตดตามผลก าไรทกไตรมาสประมาณ 80 ตว และหนทตดตามแบบ

หางๆอกประมาณ 120 ตว รวมๆกครงนงของตลาดพอด

ผมเชอวายงตดตามมาก เรากยงรพนฐานมากขน ขอบขายความรมากขน ยง

ตดตามมากโอกาสทจะเจอชางเผอกกสง เวลามขาวสารเขามาเรากรทนทวา

เปนขาวดหรอไมด ซอหรอไมซอ ไมตองเสยเวลาไปหาขอมลอก

32 โจ ลกอสาน

วธการลงทนของ พโจ ลกอสาน

วธการเรยบงายทผมใชท ามาหากนแทบ

ทกครง จะเปนอยางนครบ..

1. หา P/E ทเหมาะสมของแตละบรษท

บรษทไหนทคาดการงายหนอย ก าไรโต

เรอยๆ ปนผลด พวกนจะ P/E สงเหมอน

พวกคาปลก โรงพยาบาล เปนตน สวนพวกทดอยกวา เชน พวกรบเหมา กให P/E

ต าๆ

2. หา P/E ในอนาคต(อนใกล)ของบรษททเราสนใจ นหมายความวาเรา

ตองประมาณก าไรของกจการได เราจะท าไดตองหาขอมลเพอประเมนก าไรให

ผดพลาดนอยทสด

หาสวนตางของ P/E ทเหมาะสม และ P/E ทจะเกดข นจรง เชน เรา

ประเมนวาบรษทนควรม P/E 15 เทา แตเราประเมนแลวราคาตลาด

วนนหรอในอนาคตใกลๆ น P/E แค 7 เทา นนแสดงวา ราคาตลาดต า

กวาทควรจะเปนถง 50% (ม margin of safety 50%) อยางนนาสนใจ

ครบ ปกตต ากวาราคาทควรจะเปนซก 30% ผมกสนใจแลว

33 โจ ลกอสาน

ความเชอเรองหนและการลงทน

*ระยะยาว หนเปนสนทรพยทใหผลตอบแทนทดทสดเสมอ

*ตลาดเหมอนฤดกาลทมทงรงเรองตกต า หนาหนาว-หนารอน ขอใหเรา

เขาใจและหาประโยชนจากความจรงขอน

*นกลงทนเอกของโลกทกคน เคยผานวกฤตมาแลวหลายครง หนกหนากวา

นกม ถาหยดลงทนกคงไมมวนน แมแต ดร.นเวศน ทานเรมลงทน 10 ปทแลว

ตอนทดชนประมาณ 800 จด ทานไดผลตอบแทน 30 เทา ทงทวนนดชนตลาดต า

กวา 10 ปทแลว

*ผมพดเสมอๆวา ตรรกะของการท าก าไรจากหนคอ ซอถกขายแพง ค าถาม

ตอไป แลวเราจะขายไดแพงตอนตลาดเปนแบบไหน และหากเราจะซอของใหได

ราคาถก เราจะซอไดตอนทตลาดเปนอยางไร

*การขายหนและเลกลงทนตอนตลาดตกต า เปนการละเมดศลทส าคญ

ทสดของนกลงทน vi เพราะนนหมายความวา เราจะไมมโอกาสไดก าไรกลบคน

ตอนตลาดกลบไปรงเรองเลย

*มองไปวนพรงน สปดาหหนา เดอนหนา ปหนา 5 ป 10 ปขางหนา แลวทก

อยางในวนนมนจะผานไป

*อยาใหอารมณของตลาด มาหยดความมงมนในการลงทนของเรา อยา

ท าใหเราหมดก าลงใจทจะท าการบาน ศกษาหาความร

*เราลงทนวนน ไมใชเพอใหรวยพรงนหรอมะรนน แตเพอ 10 ป 20 ป

ขางหนา

34 โจ ลกอสาน

ค าแนะน าในการดหน

1. หามลคาทเหมาะสมเสยกอน พจารณาจากปจจยตางๆ

2. ดราคาในตลาด วาสงหรอต ากวามลคาทเราค านวณได

3. ตดสนใจ ซอหรอขาย

ผมมองวาทหลกการลงทน vi เตบโตเดนไดรบความนยมขนมา ไมใชเพยง

เพราะมตวอยางคนทประสบความส าเรจเทานน แตเปนเพราะความเปนเหตเปน

ผลของมน คอหนจะขนจะลงเพราะมเหตผลทางธรกจ ไมใชหนจะขนเพราะหลาย

คนบอกวาจะขน และมนจะลงเพราะหลายคนบอกวามนจะลง

คงไมใชเรองงายทจะพจารณาดวยเหตดวยผลอยางเดยว เพราะเปนคนกตอง

มอารมณเขามาเกยวของ ผมกยงเปน แตถาเราจะเปน vi ทประสบความส าเรจ เรา

ตองพจาณาดวยเหตผลธรกจเปนหลกครบ

สวนเรองจาก ซอเพม, cut loss ผมไมกลาแนะน า แตผมจ าทใครคนหนงเคย

พดท านองวา ลมตนทนทซอมา คดเสยวาพอรตตอนนเปนเทาไหร หนในตลาดตว

ไหนนาซอทสด ขายไปซอตวนน ถาเปนตวเดมกไมตองท าไร

35 โจ ลกอสาน

2 แรงทผลกดนราคาหน

1. ก าไร >> เราเรยกรวมวา พนฐาน

2. ปจจยดานจตวทยา – อารมณของตลาด

ประเดนแรก เปนสงทนกลงทนแนว vi ตองวเคราะหอยแลว แตถาเขาใจ

ประเดนทสองดวย กจะเพมผลตอบแทนไดอกครบ ผมตอบไมไดชดเจนวา เราจะด

อารมณจตวทยาของตลาดไดอยางไร(ยงไมรจรง) แตประมาณวา ถาเราเขาใจ

อารมณตลาด เรามกจะไดซอหนทด ทราคาไมแพง

เหมอนท Graham เปรยบเปรยเปนนทาน Mr. Market ครบ นอกจากนน

เราอาจพจารณาจตวทยาของนกลงทนในตลาดวา เคานยมหนพมพแบบไหน

ในอตสาหกรรมใดทก าลงจะฮอต หนตวเลกหรอตวใหญ ราคาต าหรอราคาสง

เหลานเปนเกรดเลกๆนอยๆทชวยเพมผลตอบแทนไดครบ เราลงทนแนว vi แต

พจารณาไวบางกไมเสยอะไร

และถามองในแงผลตอบแทน ดตวเลขนครบ

*หนตวแรก เราซอผานไป 1 ป ขายทราคาเปาหมายไดก าไร 60% ทงปไดก าไร

60%

*หนตวท 2 เราซอผานไป 6 เดอนไดก าไร 40% ตามเปาหมาย ขายออกไปซอหน

ตวท 3 ผานไป 6 เดอนไดก าไร 40% ตามเปาหมายอก รวมทงปไดผลตอบแทน

96%

36 โจ ลกอสาน

หนตวแรกใหผลตอบแทนมากทสด แตถาใหเลอกผมขอซอหนตวท 2-3 ดกวา น

คงคลายกบ turnover rate ในงบดลครบ ยงหมนมากก าไรกยงมาก(เรายงไมพด

ถงความเสยงนะ)

ผมตดตามพนฐานของหนทอยใน watch list เสมอๆ

ผมมหนทตดตามผลก าไรทกไตรมาส ประมาณ 80 ตว และหนทตดตามแบบหางๆ

อกประมาณ 120 ตว รวมๆกครงนงของตลาดพอด

ผมเชอวา ยงตดตามมาก เรากยงรพ นฐานมากข น ขอบขายความรมากขน

ยงตดตามมาก โอกาสทจะเจอชางเผอกกสง เวลามขาวสารเขามาเรากรทนทวา

เปนขาวดหรอไมด ซอหรอไมซอ ไมตองเสยเวลาไปหาขอมลอก

ผมอานหนงสอพมพหนเกอบทกฉบบ ทงรายวน รายสปดาห อานงานวจยของ

โบรคเกอร อไฟแนนซ ขาวตลาด และ tvi ประมาณนครบ อานแบบสแกน ถาเจอ

หนทนาสนใจจะอานแบบละเอยด ไมอยางนนตองใชเวลาเยอะ

คอถาเราตดตามขาวสารบอยๆเราจะรวาแหลงขาวไหนทเราควรจะอานครบ

ทจรงใชเวลาวนละ 2 ชม. กนาจะเพยงพอส าหรบการลงทนแบบมงเนน

(ผลตอบแทน) หรอวนละ 1 ชม. ส าหรบนกลงทนทลงทนหนแบบการออม

ผมเคยท างานประจ ามากอน ยอมรบวามขอจ ากดเยอะกวาคนทลงทนเตม

เวลา และไมสนบสนนใหทกคนลาออกเพยงเพอจะไดมเวลาหาขอมล แตเรากควร

ใหเวลากบการลงทนตามสมควร

เพราะการใชเวลาวนละเลกละนอยหลงเลกงาน หาขอมล อาจจะเปลยน

สถานะภาพทางดานการเงน เปลยนชวตคนๆนงไดเลย ในขณะทถาท างานประจ า

อยางเดยวมโอกาสนอยกวามาก

37 โจ ลกอสาน

ผมยงจ าไดดร.นเวศนเคยเขยนบทความท านองวา เราใชเวลาสวนใหญ

วนๆไปกบเรองทไมส าคญ และใหเวลานอยเกนไปกบเรองทส าคญทสด

การบรหารพอรตโฟลโอและจตวทยาการลงทน

• การจดพอรตมความส าคญเทากบ stock selection ถาจดการไมดมโอกาส

เสยหายชดเจน

“อะไรกตามทเสยง อยาท า”

• พอรตอยในชอคนอน Ex. ชอญาต, แฟน(ภรรยา ยงพอไหว มอะไรกหารครง)

• การถอหนตวเดยว คนทถอคดวาไมเหนเปนอะไร ถามปญหากขายทน แตบาง

เหตการเชน ผบรหารเสยชวต การตกแตงบญชฉอฉล มนขายไมทน ตลาดขน SP

เชน SECC มรนพทซอขายไว ไมเคยตดหน ถอหนตวนอย 10 ลานบาท ตลท.

ประกาศ SP ตอนนยงตดหนตวนอยเลย ซอขายไมได

• ใชเงนก ใช Margin เปนการท าใหเราออนแอโดยไมจ าเปน แมคดถกกอาจ

ท าใหเราขาดทนได เชน เจอหนตวหนง 5 บาท มลคาแทจรง 10 บาท เราซอ

เตมท + margin ปราฏกวาเราคดถกครบ มนไปท 10 บาทจรง แตระหวางทาง 5

บาทมนลงไป 3 บาทกอน โดน force sell ชวตการลงทนจบเหเลย

• Ex. มพคนหนงมาขอค าปรกษา ซอหนตวหนงลงไป 20%, ซอตวเดยว, ใช

margin, อก 2 เดอนขางหนา(ต.ค.54) ตองใชเงน หลงจากนนปรากฏโดนน าทวม

หลงจากนนผมกไมเจอพคนนนอก

• คนทท าส าเรจกม แตคนทตายไมไดมาพด

38 โจ ลกอสาน

การกระจายการลงทน(ถอหนหลายตว)

• รบประกนไดวาเราไมเจงแนนอน ถาถอหน 5 ตวแลวผดหมด กไมตองเลนหน

แลว

• การถอหนหลายตวสดทายจะไดคาเฉลย แตถาฝมอดผลตอบแทนกจะดกวา

ตลาด

• หนแมจะม upside 50% แตมนไมไดขนพรอมกน หากเราเผลอไปคดผดซอ

หนทตองรอ 2-3 ปกวาจะขน ผลตอบแทนจะแย

• “ผมพอใจทจะถกพอประมาณ ดกวาผดจงๆ” Anonymous

• จะมพอรตทต ากวามลคาเสมอและขายหนทเกนมลคา

• ถาเปนหน Super stock อาจถอตลาดไปกได

• สามารถลงทนในหน ขนาดกลาง/เลกได

• ขยายขอบเขตความร ยงรหนมากเทาไรกไดเปรยบ

ขอเสย

• ไมใชวธทท าก าไรสงสด

• เสยเวลามากกวาในการหาความร

• ตองซอๆขายๆดวย

39 โจ ลกอสาน

พอรตควรมหนกตว?

• มเวลาตดตามหนมาก ถอมากตวได

• “ตองเขาใจทไปทมาของบรษท ถาไมเขาใจอยาซอเดดขาด”

• ในทกกรณ ไมควรต ากวา 3 ตว ถาหน 2 ตว นอยไปเกาอ 2 ขาหกไปขาแลวนง

ไมได

• ขนาด 1 แสน – 1 ลาน 3-5 ตว

• 1 – 10 ลาน 4-6 ตว

• 10 ลาน – 100 ลาน 6-8 ตว

ควรถอเงนสดในพอรตเทาไร?

• เมอกอนผมถอ 100% แตหลงจากเจอวกฤต ผมกถอ 10-15% เพราะไมรวา

โอกาสจะมาเมอไร เหมอน warren ทถอเงนเอาไว มวกฤตเมอไรไดใชทกครง peter

lynch กเหมอนกน

• ถอเงนสดสวนใหญได หากไมเหนโอกาส

• การเกงตลาด เขาๆออกๆ ไมใชความคดทด ทางปฏบตท าไดยาก วกฤต sub-

prime พดมา 2-3 ปกวาจะลง ถาเราคดวามนจะลง แตไมลง แลวขนท า new high

วนแลววนเลา ถามวาการตกรถ เปนวกฤตหรอเปลา? แถมเปนวกฤตทเราสราง

ขนมาเองดวย

40 โจ ลกอสาน

พอรตทพรอมรบวกฤต (ถาจดพอรตแบบนไมมวนตาย)

• ตองมเงนสดอยเสมอไมต ากวา 10%

• ไมมเงนก (ท าใหพอรตออนแอโดยไมจ าเปน)

• Warren บอกวา สงทท าใหคนเปลยนไป คอ เหลา การพนน ในแวดวงการลงทน

สงทท าใหเราออนแอทสด คอ หน เพราะเจาหนตอนฝนไมตกเคายนรมมาใหเรา

พอฝนตกเคาดงรมกลบ

การซอเฉลยขาลง

• ถาม MOS อย กแนะน าใหซอ แตพ นฐานกจการตองไมเปลยนแปลงเทานน

• การทยอยซอเปน step เพราะราคาอาจลงกทเราคาด

• เมอเจอวกฤตเศรษฐกจ จ าไดตอนนนใจกลา 10% เราเขาไปซอแลว มนดนลง

ไป 40% มดยงไมตกถงพ นอยาไปซอ

• จะรไดอยางไรวามดตกถงพนแลว ตองใชขอมล อยาใชอารมณ เขาไปดขอมล

ตลาดหลกทรพย P/BV ของตลาดหลกทรพยเฉลยอยท 1.9 จดนคอไมถกไมพอ

เชน ตอนน 2.2-2.3 แพงพอสมควรแตยงไมฟองสบ ตอนวกฤต 40/ subprime

ของ p/bv ตลาด เหลอประมาณ 1 เทา ผมคดวาปลอดภยสงแลว

• PE เอาก าไรปเดยวมาคด ถาเจอวกฤตก าไรหายหมด แต PBV เปนผลรวมของ

หลายๆป ตงแตตงกจการจะมความผนผวนต ากวา

41 โจ ลกอสาน

• ตองมตง limit ไวในใจเสมอ เชน พโจ ตอใหหนดแคไหนจะซอไมเกน 40% อาจ

มสงทเราไมร หรอคดผด

ท าอยางไร เมอเจอหนตแตก?

• รบซอใหเยอะทสด แตไมเกน 40%

พอรตควรกระจายหลายอตสาหกรรมหรอไม?

• แนนอน เปนเรองทด

• Ex. กระจายในอตสาหกรรมพลงงานทดแทน บรษทผลตไบโอดเซล พลงงานลม

เอทานอล พงพาปจจยเดยวกนหมด ควรกระจายอตสาหกรรมดวย ไมใชแคบรษท

• ถอกลมเดยวกน Ex. คาปลก แตเปนคาปลก อปโภคบรโภค คาหนงสอ ตกแตง

บาน แบบนถอเปนคนละอตสาหกรรม

ถอหนใหญหรอเลก?

• ถาใครถามแบบนคอม bias มนไมใชประเดน

• ผมเคยไดยนงานวจยใน us วาหนตวเลกใหผลตอบแทนทดกวาเสมอ

• หากหนตวเลกผลตอบแทนดกวาแค 4% แตถาในระยะยาวมผลมาก

• หนตวเลกถกละเลย คนตดตามมนอย

• หนตวเลกโอกาสเตบโตไดมาก ตลาดยงไมอมตว

42 โจ ลกอสาน

• หนทก าลงเปลยนสถานะ ex. สมมตหนตวนนเตบโตมาเรอยๆ ก าลงจะเขา

Set100, set50 สถาบนซอได จะท าใหหนขนเรวมาก

ดชนผลตอบแทนรวม 2518-2554 (37 ป)?

• หน ขน 80 เทา (ตกปละ 12% ทบตน)

• พนธบตร ข น 25 เทา

• เงนฝากประจ า 10 เทา ในชวง 10 ปหลงขนนอยมาก ต ากวาเงนเฟอดวยซ า

• ทองค า 8 เทา

• อนภาพปนผล ถาน าเขาไปรวมอยในดชนไทยจะอยท 6000-7000 จด

ทางเลอกในการสรางพอรตการลงทน?

• หนในผลตอบแทนสงสด แตความผนผวนสงมาก

• พนธบตร ผมคดวาเปนสงท hedging เงนเฟอไดดทสด

• เงนฝากผลตอบแทนต ากวาเงนเฟอ ฝากไวขาดทน และตอไปรฐบาลไมค า

ประกน

• ทองค าใหผลตอบแทนต าสด แตน ามาใสได

• ทดน สนทรพยท supply จ ากด แต demand เพม จะใหผลตอบแทนทด แตตองม

ความรความเขาใจระดบหนง

43 โจ ลกอสาน

• บานเชา/คอนโด ขอดบานเชาคอไดคาเชาดวย ไดทดนดวย แตคอนโดไดคาเชา

แตมลคาเพมนอย ทผานมาคอนโดด เพราะรถไฟฟามากระจกตว แลว supply มน

จ ากด แตเมอไรทรถไฟฟา 10 สาขา สรางเสรจ supply condo จะเพมมาก ตอไป

จะไปปลอยเชาแพงกยาก

พอรตส าหรบคนทวไป?

• ต ากวา 40 ป เนนลงทนหนสวนใหญ ถาไมมเวลาใหซอกองทน LTF ทลงทนใน

หนเปนหลก มบลจ.บางแหงทบรหารไดด

• มากกวา 40 ป ไมควรมหนเกน 60% ทเหลอตามความถนดและความชอบ

พอรตลงทนเชงรก?

• ลงทนในหนเปนสวนใหญเทานน ระยะยาวผลตอบแทนดสด

• ถอหนขนาดกลางและเลก

• เหมาะกบนกลงทนอายนอย รบความเสยงไดมาก

• เหมาะกบนกลงทนทอทศตว เวลาใหกบการลงทน

• หวงผลตอบแทน 25-30% ตอป

• ถาซก 10 ปนาจะพอได แตยาวกวานนจะยากแลว

• ตวอยางถอพอรต 7 ตว ในหนกลาง/เลก : siri, sat, ktc, kamart, bland, bigc,

hmpro

44 โจ ลกอสาน

พอรตลงทนเชงรบ?

• ถอหนไมเกน 50% กระจายลงทนตราสารหน ทอง อสงหา

• หน blue ship กบ ขนาดกลาง

• เหมาะกบนกลงทนมอาย

• ผลตอบแทน 10-15%

• ตวอยางถอพอรต 9 ตว ในหนใหญ : ptt, scc, advance, scb, bgh, cpf, cpall

,ratch, cpn

พอรตวดดวง?

• ลงทนในหนอยางเดยว

• ใช leverage

• ถอหนนอยตว

• มเวลาเกาะตดขาวสาร cut loss ไดทน

• เหมาะกบนกลงทนทลมได

• หวงผลตอบแทน 50% ขนไป

• ยนระยะเวลาการลงทน แตไมควรใชนานเกนไป ธรรมชาตแจกการดแหง

ความโชคดมาให เหมอนคนขบรถดวยความเรว 200 km/hr ไปท างานทกวน อาจ

มอยวนอาจทกลบไมถงบาน

45 โจ ลกอสาน

• ขอด บางคนเงนตนไมเยอะ ถาใชวธธรรมดาผลตอบแทนไปชา ถาเรารอดจะ

สามารถเรมตนไดเรว

• ตวอยางถอพอรต 1 ตว : siri-w2

ตดตามหนอยางไรจากหนทงตลาด 550 ตว?

• ใครบอกผมรจกหนเยอะ จรงแคบางสวน ผมเลอกตดตาม และละเวนบางตว

• หนทผมไมตดตาม ไมเขาใจทมาทไปก าไรของรายได ไมสามารถหาขอมลได เชน

หน sawang ตอใหอาน 56-1 ผมกไมรอยดวาเคาจะเตบโตยงไง

• ใครถอ ptt ผมถามวารายไดมาจากไหน ถาตอบขายน ามนไมใชแลว ไมมผลเลย

• ไมลงทนในหนปน

• ไมลงทนหนไรอนาคต อยาเขนครกข นภเขา สงทอ รองเทา

• ไมลงทนหนระเบดเวลา สมปทาน สญญาชเปนชตาย เชน rpc ถาปตท.ไม

ขายน ามนใหจบเลย , bts สมปทาน, upoic มสญญาเชาทดน

• พวกสญญาเหลานถายงอกนาน กยงมเวลาเกบเกยวก าไร ผลกระทบกอาจลดลง

แตถา rpc ชดเจนวาสญญามความเสยงมาก

• ผบรหารไมมธรรมาภบาล สงเกตไดวา ราคาไปกอนขาวจะมา ม insider หรอ

ราคาลงไปกอน เกมพวกนเสยเปรยบ insider อยแลว

• ผบรหารไมคอยใหขาว แบบนเราไมรเสยเปรยบ

46 โจ ลกอสาน

• Ex. หนเสย ก. พ นฐานธรกจกใชได แตไมเคยปนผล เพราะตองเผอเงนไวส าหรบ

ธรกจ และอกอยางเกบเงนไวในบรษทไซฟอน ตดคาใชจาย ซอขายสนคาทแพงกวา

ความเปนจรง ถาคนจะโกงยงไง กลต.กชวยไมได งายทสดคอหลกเลยงดกวา

ซอหนใหก าไร

ผมพยายามมองอะไรใหงายๆเขาไวครบ

คอเรองซอหนอยางไรใหก าไร หรอพดอกอยางวาซอหนอะไรทราคาข น ถามตอไป

วา อะไรท drive ราคาหน? บางคนบอกวากมคนซอมากกวาคนอยากขายนะซ

กไมผดครบ แตการทมคนอยากซอมากกวาคนอยากขายเคากคงมเหตผลซงนาจะ

เปนอยางนครบ..

1.ซอเพราะหนตวนนราคาต ากวาปจจยพนฐาน

2.ซอเพราะคาดวาราคาจะขน ประเดนนหลากหลายหนอย มคนมา multipulate

ราคาใหสงขนกนบเปนขอน

แนนอนวาเราสนใจขอแรก ขอทสองนเราควบคมอะไรไมได ไมมแตมตอเลย

เรากไมควรจะไปสนใจ ขอแรกกแนนอนวาพ นฐานของกจการประเดนใหญคอก าไร

ถาเปนก าไรจรงๆไมมกลการบนทกบญชซอนเรน นกลงทนทกคนสนใจก าไร

47 โจ ลกอสาน

ก าไรนเองท drive ราคาหน เรากหาหนทก าไรจะเพมซครบ ถาหาเจอแลวก

ตามมาดทราคาวาตอบรบกบก าไรในอนาคตหรอยง ถายงเรากหาประโยชนจาก

สวนตางนน ท าใหตลาดมประสทธภาพมากขน

สรปอกครงวา ราคาหนขนอยกบก าไรทกจการท ามาหาได

นองฮงถามตอวาเอ ถาเราสนใจก าไรรายป รายไตรมาสอยางนมกลายเปน

นกเกงก าไรเหรอ แถมไมท าตวเปนเจาของกจการ เรองนผมไมมไอเดย แตผมลอง

มองยอนกลบไปดนกลงทนทประสบความส าเรจมากๆอยางวอรเรน ดร.นเวศน

หรอเสยป. ทกคนรวาทงสามทานประสบความส าเรจมาก มเงนลงทนมากถงมาก

ทสด ทกคนดหนททานลงทน แลวสรปเอาวาทานรวยมากจากหนแบบน ประเภทน

แตประเดนทผมอยากตงค าถาม คอทานลงทนในหนแบบนมาตงแตตนหรอเปลา

หรอเพงมาลงทนเมอทานมเงนลงทนมากแลว

-ผมลองจนตนาการตวเองวาถามเงนระดบหลายรอยลาน หรอถงลานลาน

ซงแนนอนวามขอจ ากดในการยายเงนทน เวลาลงทนกลงทนในหนเลกๆไมได ตอง

ลงทนในหนขนาดใหญทเตบโตอยางยงยน ซงแนนอนวาตองม dca แมจะรวาไดรบ

ผลตอบแทนไมมากนกกตาม มเงนพนลานท าใดแคปละ 10% กคอ 100 ล.ใช

ชาตนงกไมหมด แตถาเราม 100,000 ท าให 10% คอ 10,000 บ. ซงเอาไปท า

อะไรแทบไมไดเลยในยคของแพงอยางน นนคอนกลงทนทมชอเสยงลงทนในหน

แบบทเราเหน เปนเพราะสถานการณบงคบกลายๆใหตองลงทนอยางนน ได

ผลตอบแทนต าๆแลกกบความยงยน มนคง มองในอดตวอรเรนท าผลตอบแทนได

สงถงปละ 30-50% ซงคงไมใชเพราะลงทนในหนทม dca นาจะเปนหนกนบหร

มากกวา ดร.นเวศนกเชนกน ทานก าไรในหนสงออกหลงลอยตวเงนบาท ไมใช

หนทม dca แบบทเรานยมในปจจบน สดทายคอ เสยป. ทานประสบ

48 โจ ลกอสาน

ความส าเรจจากหนเกงก าไร พอรวยทานกลางมอในอางทองค า ไมตองไปเสยง

กบหนเกงก าไรและเสยงทางกฎหมายกบกลต. ไดผลตอบแทนปละ 10-15% กใช

ไมหมดแลว

ถามวานกลงทนรายยอยทวไป มขอจ ากดอยางนกลงทนรายใหญหรอเปลา

จ าเปนหรอทเราตองลงทนเหมอนกบนกลงทนพอรตใหญ ท าไมไมใชจดแขงของนก

ลงทนพอรตเงนนอยเพอสรางความไดเปรยบ เราก าลงเหนชางข ขตามชางอยหรอ

เปลา

สรปวาตอนน ผมชอบหนทราคาต ากวาพนฐาน ไมเกยงวาจะม dca

หรอไม จะยงยนหรอระยะสนไมสนใจ และผมกไมคดวา เปนความผดอะไรทคน

พอรตใหญๆจะแนะน าใหลงทนในหนทมนคง มdca ตองวเคราะห five forces เคา

กถกของเคา เรากถกของเรา ลงทนใหเหมาะกบสถานะของตวเราเองดทสดครบ

ล าดบความส าคญในการซอหน

1. ความโลภจะท าใหผมคดหาทางทไดก าไร นนคอซอหนแลวตองขน

และตวทผลกดนราคาหนไดดทสดคอก าไรของกจการ สรปวา ขนแรก ผมดกอนวา

ก าไรจะเพมขนหรอเปลา แลวมาดวาราคาตอบรบกบก าไรทอาจจะเพมหรอยง ถา

ยงผมกจะศกษาตอ ถาราคาตอบรบไปแลว ผมกผานไป การดวาตวไหนจะก าไร

เพมกตองศกษาและคาดการณบนพนฐานของขอมลทไดครบ

2.ความกลวท าใหผมคดถงทางทจะเสย หากทกอยางไมเปนไปตามคาด

ผมกจะไปดความเปนไปไดทคาดวาก าไรจะเพมขน จะท าไดจรงหรอเปลา หรอเปน

เพยงค าหวานๆของผบรหาร รวมถงดงบการเงนวาดหรอเปลา ก าไรเพมตอง

49 โจ ลกอสาน

แลกกบการเพมทนหรอไม ดปนผล ดอตราสวนทางการเงน กระแสเงนสด ด

ผบรหาร ถาผมคดผดไป ราคาหนจะตกหนกหรอเปลา รวมๆนาจะเรยกวาผมด

margin of safety ครบ

ความเสยงทท าใหหนตกแบบแรงๆ

ผมลองจ าแนกความเสยงทท าใหหนตกแบบแรงๆเปน 2 แบบดงนครบ..

1.ความเสยงทเรามเวลาปรบตว เชน การเกดเศรษฐกจตกต า การเปลยนแปลง

เทคโนโลยทมผลตอกจการ การเปล ยนแปลงของพฤตกรรมผบรโภค ความเสยง

เหลานไมไดเกดทนททนใด หากเราตดตามขอมล ขาวสาร กพอจะมเวลาปรบตวได

ครบไมวาจะถอหนในกจการแบบใด มหรอไมม dca

2.ความเสยงแบบปจจบนทนดวน ผมยกตวอยางในอดตใหเหนชดเจน เชน

มาตรการ 30% มาตรการลอยตวคาเงน เหตการณ9-11 การปฎวตรฐประหาร

เหลานเกดทนททนใด ไมมเวลาตงตว ใครถอหนอะไรกราคาลดลง การรบมอทด

ทสดอยางทดร.นเวศนแนะน าคอการไมตองท าอะไรเลย เหตการณเหลานสงผล

กระทบความรสกดานจตใจ แตมผลกระทบตอกจการนอยมาก

มความเสยงบางอยางทเราอาจจะไมเคยเจอ แตถาเกดจะสงกระทบตอชวต ความ

เปนอยของมนษยในวงกวาง เชนภยธรรมชาตทรายแรงมากๆ อบตเหตจาก

เทคโนโนโลยทมนษยสรางขน โรคระบาดรายแรงในวงกวาง ความเสยงเหลานยง

ไมเคยเกดขน แตเรารวาสกวนจะเกดข น ทางรบมอทดทสดกคงเหมอนเดมคออย

50 โจ ลกอสาน

เฉยๆ เพราะถาถงวนนจรงๆ เราจะยงอยหรอเปลายงไมร ระบบเงนตรากอาจลม

สลายไปแลว

ในชวตการลงทนแบบ vi ซงสวนใหญจะมเงนลงทนในหนตลอดเวลา ดงนนจงม

โอกาสทจะประสบกบเหตการณตางๆทจะท าใหตลาด ราคาหนตกต า หนทาง

รบมอทดทสดนอกเหนอจากการ"เตรยมใจ" ผมมความเหนเลกๆนอยๆอยางน

ครบ

-ถอหนทม margin of safety งบการเงนดๆ พอต าๆ ปนผลสง แมจะประสบ

ปญหา กจการกยงอยรอดได หนทม dca ทตลาดใหคาความนยมซอขายทพอ

สงๆ คนถออาจจะขาดทนหนกกไดนะครบ หากเจอเหตการณตลาดซบเซา คณสมา

อเพอนเราเคยโพสตท านองวา "เราไมรวาพายจะมาเมอไหร ทางรบมอทดทสดคอ

ใหเลอกเรอทแขงแรงทสด"

-หนไมเขาใครออกใคร ถอหนดไดก าไร ถอหนไมดกขาดทน หนบางตวเราถอ

มายาวนาน มความผกผน เกดเหตการณในแงลบทท าใหพ นฐานเปลยนไป อคตอา

จะท าใหเราไมรบรความจรง ยงผกผนกบเรองราวในอดต กวาจะรตวกขาดทนหนก

เสยแลว ขอไดเปรยบของผถอหนรายยอยคอถาหนไมด เราขายทงได ไมเหมอนผ

ถอหนใหญทเปนเจาของนะครบ อยากขายกขายไมได หนเยอะไมมใครซอ ความ

คลองตวในการซอขายหน คอขอไดเปรยบของผถอหนรายยอยครบ

51 โจ ลกอสาน

-หลกเลยงการขายหนตอนทตลาดตกต า เวลาราคาหนลง เราจะไมสบายใจและ

หาทางทจะก าจดความไมสบายใจนน โดยการขายหนตอนตลาดขาลง นนเทากบวา

ขาดทนทยงไมรบรจะกลายเปนขาดทนจรงๆ หรอก าไรทเคยมากๆกลายเปนเทา

ทน หลายคนหวงวาพอขายไปแลวราคาหนจะลงไปอก คอยไปซอคน แตความเปน

จรงหลายครงขายไปแลวราคาไมลง หรอลงไปอกแตยงไมกลาซอคน พอหนเร ม

กลบตวกยงไมกลา มากลาตอนทราคาหนขนมามากแลว หลายครงมากกวาราคาท

ขายไป

แมเราถอหนทด แตเลอกขายผดจงหวะ เทากบวาเราซอแพง ขายถก คนทก าไรหน

ตองซอถก ขายแพง มใชหรอ

ค ำแนะน ำธรรมดำๆ เพอก ำไรทไมธรรมดำ

1.การลงทนในหนไมมทางลด หากนกลงทนตองการผลลพธการลงทนทด การ

ลงทนศกษาหาความร ตดตามขาวสารทเกยวของกบปจจยพนฐานของกจการเปน

สงจ าเปน นกลงทนทท ามากกวา ยอมมแนวโนมทจะท าใหดกวาคนทท านอย

หากเปรยบเทยบผลลพธกบความพยายามในแงความคมคา ชวตคนๆหนงอาจใช

เวลาในการศกษา เลาเรยนศาสตรตางๆเกอบ 20 ป และส าเรจออกมาเพยงเพอ

เปนมนษยเงนเดอน ซงมโอกาสนอยทจะบรรลอสรภาพทางการเงน และมเวลาทจะ

ท าสงทอยากจะท า มก าลงทจะชวยเหลอสงคม การมงเนนศกษาการลงทนในหน

ตามแนวทางเนนมลคาเพยงระยะเวลาไมนาน และสละเวลาตดตามขาวสาร

ความกาวหนาของกจการบาง อาจจะเปลยนชวตคนทงชวต

52 โจ ลกอสาน

2. ตดสนใจซอและขายหนบนพนฐานของกจการ การลงทนซอหรอขายหนทก

ครง นกลงทนควรพจารณาจากปจจยพนฐานของกจการ เพราะหนคอสวนหนงของ

เจาของกจการ การวเคราะหหนกคอการวเคราะหกจการนนเอง

3. สงทยากทสดในการลงทนระยะยาวในหน คอการพยายามเปนนกลงทนทใช

เหตผล ในสภาวะทไมมใครมองหาเหตผล ความสามารถในการมองเหนกระแส

โดยทตวนกลงทนเองไมไดเปนสวนหนงของกระแสนน สงทนกลงทนควรเขาใจคอ

เมอมนษยมาอยรวมกน จะเกดพฤตกรรมเลยนแบบคลายๆกนเกดเปนพฤตกรรม

หม หากเกดมากๆเรยกวากระแส ซงบอยครงพฤตกรรมเหลานจะออกหางจาก

ความมเหตมผลมากข นทกทๆ นกลงทนทใชเหตผลควรเพกเฉยและมองหา

ประโยชนจากกระแสนนๆ การประสบความส าเรจในการลงทนระยะยาวนน ตอง

อาศยทงปญญาและสต การขาดสงใดสงหนงจะท าใหการลงทนไปไมถงฝง

4. การลงทนอยางมความสข คอการหาจดสมดลระหวางผลตอบแทนและ

ความเสยง การมงเนนผลตอบแทนมากเกนไป อาจจะท าใหการลงทนประสบ

หายนะ ในขณะทการเนนปกปองความเสยงมากเกนไป จะท าใหการลงทนไมอาจ

สรางความแตกตาง เสมอนเรอทลอยนงอยกลางน า

5. รจกตวเอง และลงทนใหเหมาะกบสภาพของตวเอง นกลงทนแตละคนยอม

แตกตางกนทงในดานทศนะคต อปนสยใจคอ ความสามารถในการรบความเสยง

จ านวนเงนทน ดงนนการรตวเอง เขาใจตวเอง และน าจดแขงมาใชประโยชนในการ

ลงทน จะดกวาการพยายามเลยนแบบการลงทนตามนกลงทนคนอนๆ ซงมสภาพ

53 โจ ลกอสาน

ทแตกตางออกไป ตวอยางเชน นกลงทนทเนนความปลอดภยของเงนตน ยอมรบ

ความเสยงไดนอยกวา การลงทนในหนขนาดใหญและมนคงจะเปนทางเลอกตนๆ

ในขณะทนกลงทนทมเงนลงทนไมมาก สามารถลงทนในหนพนฐานดทมขนาดเลก

ในขณะทนกลงทนทมเงนทนสงไมสามารถลงทนได

6. แรงผลกดนราคาหน ประการแรกคอโดยปจจยพนฐานความกาวหนาของ

กจการ ประการทสองคอแรงผลกดนจากปจจยทางดานอารมณของนกลงทน

ในตลาด การเขาใจแรงผลกดนประเดนแรก เพยงพอทจะท าใหการลงทนประสบ

ความส าเรจ แตการเขาใจทงสองประเดน จะท าใหการลงทนประสบความส าเรจยง

กวา

7. หนของทกๆกจการมมลคาทควรจะเปน นกลงทนสามารถท าก าไรได หากซอ

หนไดในราคาทต ากวามลคาทควรจะเปน หนทแมจะมความสามารถในการแขงขน

ทโดดเดน มการเตบโตของผลก าไรสง หากนกลงทนเขาซอทราคาแพงเกนไป การ

ลงทนนนอาจจะไมท าก าไร แยกวานนอาจจะขาดทน ในขณะท หนทอาจจะม

พนฐานดอยกวา หากซอในราคาทต า มสวนเผ อเพอความปลอดภยเพยงพอ การ

ลงทนนนกสามารถสรางก าไรได พดไดวาผลลพธการลงทนขนอยกบราคาทเรา

จายเปรยบเทยบกบคณภาพของกจการทนกลงทนไดรบ

8.หนทชนะในระยะยาวคอหนของกจการทมอตราการเตบโตสง และกจการ

ตองมความสามารถในการแขงขนทโดดเดน การขาดอยางใดอยางหนงจะท าให

ธรกจหรอราคาหนไปไดไมไกล ธรกจทโดดเดน มกจะขายผลตภณฑหรอบรการท

ลกคาตองใชซ าๆ สามารถขยายฐานลกคาออกไปได ในขณะทลกคาเดมยงคงอย

และคแขงไมสามารถเขามาแขงขน หรอเขามาไดยาก หากนกลงทนสามารถซอหน

54 โจ ลกอสาน

กจการเหลานไดในราคาถกหรอราคาสมเหตสมผล และถอไวในระยะยาว การ

ลงทนเชนนจะสรางผลตอบแทนทดเลศ

9. ราคาหนในระยะสนเหมอนเครองโหวตคะแนนเสยง แตราคาหนในระยะ

ยาวเสมอนเครองชง ในระยะสนๆมปจจยมากมายทกระทบราคาหน ทงขาวสาร

ตางๆ ภาวะเศรษกจ อารมณโลภ กลว แรงซอจากรายใหญ แรงซอจากตางชาต

ราคาหนสามารถขนหรอลงไดอยางไรเหตผล แตในระยะยาวราคาหนจะไปตามผล

ประกอบการเสมอ ผลประกอบการเปนเสมอนมอทมองไมเหนทคอยก าหนดราคา

หน ความจรงทวาราคาหนในระยะยาวจะสะทอนผลประกอบการเสมอ เปนความ

จรงทสมบรณแบบในตลาดหน

10. จงหวะในการซอหนทดทสดคอตอนทมขาวรายมากทสด ทงทพ นฐานของ

ธรกจไมไดเปลยนแปลง เปนเร องปกตทนกลงทนทวไปมแนวโนมจะขายหนเมอ

ราคาลดลง และเขาซอหนเมอราคาหนเพมขน เพราะนนท าใหนกลงทนสบายใจ

มากกวา หากซอหนแลวราคาลดลง นกลงทนจะรสกผด และสงสยวาท าไมตลาด

หรอนกลงทนคนอนๆไมคดอยางนน ดวยความไมแนใจน นกลงทนจะมขออาง

ตางๆในการขายหนออกไป เชนวา หนดท าไมราคาลง มขาวรายอะไรทนกลงทนยง

ไมรหรอเปลา ขายไปกอนแลวรอรบกลบทราคาต ากวา หรอค ากลาวทวาถกแลวยง

มถกอก

และในทางตรงกนขามเมอราคาหนเพมขน นกลงทนจะกระตอรอรนทจะซอหน

ดวยขออางทคลายคลงกน เชน หนนาจะด เพราะไมดราคาคงไมขน มขาวดๆอะไร

55 โจ ลกอสาน

ทนกลงทนยงไมรหรอเปลา ดวยเหตผลเหลาน หนทราคาสงขน จะสงขนอก ยงซอ

ราคากยงเพมสงขนยงท าใหนกลงทนสบายใจ เพราะเขาใจวาการลงทนนนถก

ตดสนจากตลาดวาถกตอง แนวโนมทนกลงทนท าการขายเมอราคาหนถก ซอเมอ

ราคาหนแพง อยางน จะท าใหการลงทนลมเหลวหรอไปไดไมไกล นกลงทนทด

ควรท าในทางตรงกนขาม โดยตดสนใจซอและขายบนพนฐานของกจการ

หลกเลยงไมใหอารมณของตลาดเขามามผล ขอควรระวงของประเดนนคอ การซอ

หนเพยงเพราะเหนวาราคาลดลง โดยไมไดตรวจสอบดวาพ นฐานของกจการมการ

เปลยนแปลงไปหรอเปลา จะเปนอนตรายตอการลงทนพอๆกน

11. มองภาพใหญ อยาใสใจภาพเลก กจการทกกจการยอมมขอด ขอเดนขอดอย

แตกตางกนไป ไมมกจการใดทดพรอม หรอแยไปหมดทกอยาง นกลงทนควรจะ

เลอกกจการทมขอเสยนอยทสดเมอเปรยบเทยบกบราคา การใหความส าคญมาก

เกนไปกบขอเสยเลกๆนอยๆ ทไมไดมนยยะส าคญอะไร ท าใหนกลงทนหลายๆคน

พลาด ปลอยโอกาสทจะไดลงทนในกจการทดเยยมหลดลอยไป

12. พฒนาการลงทน เทคนควธการลงทนทเคยใชไดผลดในวนน อาจจะใชไมได

ผลดในวนขางหนา วธทเคยใชไดผลดในตางประเทศ ไมสามารถน ามาใชไดผลด

ภายในประเทศ ธรกจทดในวนน อาจจะไมใชธรกจทดในเวลาตอมา มธรกจดาว

รวงกมธรกจดาวรง นกลงทนทดควรยดหยนทจะปรบการลงทนใหสอดคลองกบ

สภาพแวดลอม กาลเวลาทเปลยนไป แตสงหนงทไมเปลยนแปลงคอควรตดสนใจ

ลงทนโดยพจารณาจากปจจยพนฐานของธรกจ

56 โจ ลกอสาน

13. อยาเสยงเกนตว การกหนยมสนเพอซอหน การทมซอหนตวใดตวหนงมาก

เกนไป แมอาจจะใหผลตอบแทนสงๆตดตอกนหลายครง แตหากเกดความ

ผดพลาดเพยงแคครงเดยว อาจไมมโอกาสแมจะแกตว แมความเสยงสามารถลดลง

ไดดวยความร แตเปนไปไมไดทนกลงทนคนหนงๆจะมขอบเขตความรในทกๆเรอง

นอกจากนนยงมความเสยงภายนอกทไมสามารถควบคมได การกระจายเงนลงทน

ในสนทรพยหรอในจ านวนกจการทลงทนบาง เปนสงทนกลงทนควรใสใจ

14. การลงทนระยาวในหน แนนอนทสดวาจะตองผานทงวนคนทด วนคนทแย

และวนทแยสดๆ การรบรและเขาใจเรองน พรอมทจะรบมอกบวนรายๆ จะดกวา

การพยายามทจะหาจงหวะเขาออกจากตลาด โดยการท านาย ทายทก คาดเดา ซง

เปนไปไมไดทจะประมาณความถกตอง หากการลงทนระยะยาว สรางความ

หวาดกลววตกวาสกวนเหตการณแยๆ อาจจะเกดข น การมทศนคตทวาในระยะยาว

การลงทนในหนจะใหผลตอบแทนสงสด จะท าใหนกลงทนถอหนระยะยาวไดอยาง

มนคง

ทศนคตเพอประสบความส าเรจ

• คนทประสบความส าเรจไมมใครงอมงอเทา

• ตองมความฝน ถาไมมกเหมอนอยไปวนๆ

• ตองลงมอท า ไมงนเปนฝนกลางวน

• ตองมจตใจทมงมนดวย

57 โจ ลกอสาน

• ทกคนมใจเหมอนกนทกคน แตอะไรท าใหคนเราแตกตางกน นนคอมใจยงใหญ

เกนตว เกนฐานะ

ทศนคตการลงทน

• ถาโชคด เรมถกทางไปถงเปาหมาย เรมผดทาง ตอให IQ สงกไปไมถง

• ไปเชยงใหมไดหลายทาง เลอกในเสนทางทถกจรต ถกนสยเราดไหม? ผมบอกวา

ไมถกตอง บางทจรตเราอาจไมใชวธทถกตอง ดกวาไหม ถาเราปรบจรตเราใหตรง

กบวธทถกตอง ผมเชอวาเลนหนจะมวธการหนงทถกตองในระยะยาว นนคอวธ vi

ขอสงเกตวธการอนกดสมเหตสมผล technical บอกประวตศาสตรตองซ ารอย ผม

ถามวาท าไมคนไมรวยดวยวธการน เราตองมาคดวา มนมสมมตฐานอะไร

บางอยางทผดกได

• VI เราเลอกกจการดไมพอ แตเราซอทราคาต ากวามลคา จะปลอดภยมากกวา ได

ผลตอบแทนมากกวา

• ตองมความศรทธาในการลงทน ชวตการลงทนมนยาวนาน ความเชออยาง

เดยวไมพอตองศรทธาดวย(ขนลก) ผมเชอวาถาเรามศรทธาจะผานวกฤตไปได เรา

ไมไดศรทธาอยางงมงาย แตดวยความเปนเหตเปนผล เราเหนตวอยางคนประสบ

ความส าเรจทงในและตางประเทศ

เตรยมใจรบสถานการณทเลวรายทสดจะเกดขน

• มนจะเกดข นแนนอน ไมรวาวนไหน อบตเหตนวเคลยร แผนดนไหวรนแรง น า

ทวมใหญ โรคระบาดทมคนตายมากมาย ในการลงทนจรงๆ อาจมโอกาสเกดได

58 โจ ลกอสาน

ลองคดดวามวกฤตอะไรเกดข นได บางอยางอาจนอกเหนอจากทเราคดได

อยางเชน อสราเอลโจมตอหราน แลวอหรานตอบโตดวยนวเคลยร แลวสหรฐรวม

ดวย ซงนวเคลยรเปนสงทคาดการณผลลพธยาก หรอทซาอฯ มไวรสระบาด มนก

นากลว

• ผมวาในการลงทนตองมองตามความเปนจรง ไมไดบอกใหทกคนกงวลใจ แตตอง

เตรยมใจ

วธการเอาชนะความโลภ ความกลว

• เราซอเพราะอะไร? เหตผลทางพ นฐานสมเหตสมผล นนถกตอง

• เราซอเพราะอะไร? ซอตาม yoyo ซอตามพโจ ไมถกตอง นนคอโลภ

• ในตลาดหนมรถออกทกวน มหนปนทกวน

• หนปนจะทดสอบเราวายดมนในหลกการหรอเปลา หรอโดนความโลภชกจง

• เราไมสามารถควาทกโอกาส แตตองเลอกโอกาสทเรามนใจ โอกาสอนๆกแบง

กนไป

• มองระยะยาวจะท าใหชนะความโลภความกลวได ระยะยาวตลาดหนให

ผลตอบแทน 12%

• อยาหวงผลสนๆ ทจะรวยมองไปเลย 10-20 ป

• องกบตวเลข วดคาไดแนนอน

• ตอน sub-prime หน pe 3-4 เยอะเลย ไมมเหตผลทจะขายหน

59 โจ ลกอสาน

ดชนตลาดหลกทรพย

• แมผลตอบแทนระยะยาว 12% ทบตนกจรง แตความผนผวนเยอะ มขนมลง

เอาชนะความผนผวน

• หามเปนสวนหนงของนายตลาด คนเลนหนรวยหมดแลว ถาแยกตวเองออกจาก

นายตลาดได

จตวทยาการซอ

• ถาเปนหนดจรงๆ ไมชากเรวตองเปนคนเหนเหมอนเรา ผมเคยตอราคาชอง

สองชอง เสยหายมากมาย หรอแมกระทง warren เคยซอ wal-mart ราคากระโดด

ขน แลวกไมกลาซอ เสยหายไปหลาย billion

• ฆาควาย อยาเสยดายเกลอ ไมงนเนอควายจะเนาหมด เกลอถงหนง 3-4 บาท

• มองภาพใหญ อยาใสใจภาพเลกๆ ผมเคยคยกบเซยนทานหนงจะซอหนถาน

หน ภาพการเตบโตอะไรดหมด ผมเปนคนหนงทซอหนตวหนง ขน 2 เทากวา แต

เซยนคนนนเหนเหมอนผมแตไมซอ เคาพลาดเพราะมองภาพเลก ดทกอยาง แตผ

ถอหนใหญซอขายหนบอย ดไมนาไววางใจเอาเปรยบผถอหนรายยอย

• หนทดพรอมไมเคยม ผมสามารถหาขอเสยของหนทกตวได ตองมาชงน าหนก

อยาพลาดเพราะอคต

• ทยอยซอ หนขนก าไร หนลงม mos มากขน

60 โจ ลกอสาน

จตวทยาการขาย

• หนทกตวทผมขายไมเคยมประวตวาขายไดราคาสงสด ขนไป 1-2 เทาเยอะ

มาก เลยตองจ าไววาทยอยขาย 1/3-1/3-/1/3 บางครงหนม momentum

มากกวาทเราคาด จากประสบการณ

• Vi มกจะซอกอน ขายกอน เปนเรองปกต เวบในเมองนอกของฝรงกประสบ

ปญหานทงนน

• อยาง warren ขาย sinopec แลวกยงขนอกหลายเทา

• เหตผลทซอเพราะอะไร ถามนเสยไป อยารรอ ตองตดอวยวะ เพอรกษาชวต

• การขายหมเจอกนทกคน แมดชนจะขนไปสงสดวนน แสดงวาคนทขายหนทผาน

มาเปนการขายหมใชไหมครบ ถาไมอยากขายหมกอยาขายหน

รบมออยางไรเมอหนตก

• ตองปนก าแพงความกลวดวยเหตและผล ตวเลข

• พ นฐานแยลง มเทาไรกขาย อยาใหความเสยหายลกลาม

• ถาพ นฐานไมเปลยนแปลง เกดจากผลกระทบระยะสน นคอโอกาสซอ

• วกฤตรายแรง อยา sub-prime หรอ ป 40 หนตกทงตลาด วธงายทสดคอไมตอง

ท าอะไร ยงท ายงเสยหาย แต… หามขายหนทงตอนตลาดตกต า เพราะผมเคยท า

มาแลว ชวงวกฤตผมขาย margin ถอเงนสด 10% เสยหายมากเหมอนกน

• เอาชนะความกลวดวยตวเลข

61 โจ ลกอสาน

สนามหญาบานอนเขยวกวาบานเราเสมอ

• เราดใจท าผลตอบแทนได 100% แตเพอนบอกวาได 150% ความรสก

เปลยนไปเลย

• มคนคอนแคะการลงทนแบบ vi ไมไดบอกจงหวะการซอ ตองใช technical ลงทน

vi ตองมวนยสง ท าไมไมใชระบบเทรดหน หนลงจะถอท าไม

• อยางทผมเลา vi ระยะยาวเปนวธทดทสด แตระยะสนหนลงจะมคนมาคอนแคะ

เราเสมอ

• เรองแบบนฟงดดทกอยาง ในเมอผลมนออกมาแลว ถาหากวธการของคณดมาก

เลย ท าไดตองรวยทสดในประเทศไปแลว ท าไมท าไมได

• คนทอจฉาคนอนใจมนรอนรม คนทชอบกน แมจะอวน แตตอนกนกมความสข

แตคนอจฉามนไมมสวนไหนทมความสข

• ใครทมาแขวะอยาไปโกรธเขา ถอวาคนเหลานเคาอจฉาเรา คนจะอจฉาเพราะเรา

เกงกวา ไมตองไปตอบโตอะไรใหวนวาย

การยดมน อตตา อโก น าทเตมแกว

• Vi เลนหนแลวขาดทนไมเปน vi ตองไดก าไร เปนพวกไมยอมรบความคดใหมๆ

เปนแบบนนจรงหรอเปลา? ผมบอกไดเลยวามสวนจรง เพราะหลกการเราถกตอง

ทกแนวทางกคดวาหลกการของเขาถกตองเหมอนกน สงส าคญคอ vi มนยนอยบน

เหตและผล ทส าคญคอมคนพสจนมาแลว

62 โจ ลกอสาน

• ในชวตจรงในสงคมเราตองประนประนอม แตในการลงทนไมใช ผมยดใน

หลกการ ในระยะยาวเราเจอวกฤตแนนอน ถาเราเชอเพยงครงใจ เราไมรอดแน จะ

โดนทดสอบในวนทเลวราย มสงเดยวทจะยดคอหลกการ

อคต (Bias)

• ท าไมคนเราเกดอคต ? เพราะใชอารมณ รก เกลยด กลว

• บางครงอคต เพราะไมร ไมขวนขวาย

อคตเมอซอหน

• ซอหนเพราะผบรหารหนาตาด

• มนกวจยบอกวาครงหนงแรงขบดนของมนษยคอแรงขบดนทางเพศ เราอยากได

การยอมรบจากเพศตรงกนขามกเปนไปได

• ซอหนเพราะผบรหารปฏบตด ไปประชม เลยงโตะจน คยกบเราด

• อยาหลงประเดน ผบรหารด กบ บรษทด ตองดดวยวาผบรหารท าไดตามทพด

หรอเปลา เชน คณ ส. ไอหลง ฟงพดเคลมเลย แตออกมาคนละเรอง

• คดวาคนสวนใหญใชผลตภณฑ ใชชวตเหมอนเรา

• เราเลนหน ไมไดเลนการเมอง เสอแดง เสอเหลอง ธรกจกคอธรกจ

63 โจ ลกอสาน

• ชาตนยม เชน จะซอหนของคนไทย ไปซอกจการตางประเทศ อยาง ยนคอด จ

เอฟ เปนไฟแนนซบรษทเดยวทไมมใครหนนหลง อลฟาเทค เปนเทคโนโลยขนสง

ปรากฏวาทง 3 บรษทนเจงหมดเลย นคอใชเหตผลผดในการซอหน

• ซอเพราะอยากตดรายชอผถอหนใหญ ถาไมไดเปนบรษททด อะไร

• ซอเพราะกลวตกรถ หนเสย จ. อยากลองบาง เปนเหตผลผดๆ

• ซอเพราะเปนธรกจบญ/บาป มนขนตามก าไร ไมไดขนกบธรกจท าใหสงคมเสย

ประโยชน อยางหน ฟลปมอรรส ผลตบหร มคดความเยอะแยะ กองทนกไมกลาซอ

ปรากฏวาตวนเปนหนหนงทใหผลตอบแทนดทสดในตลาดอเมรกา

• บางครงคนเรากตองมอคตเพอความภาคภมใจของตวเอง ขนอยกบดกรของแต

ละคน เชน อาบอบนวดเขาตลาด ผมกไมซอเหมอนกน เปนความเชอของแตละคน

อคตเมอถอหน

• ซอหนเหมอนเราแตงงาน มองเหนแตดานด มองขามขอเสยไป

• เมอไรทเราขายหนไป ตาสวางเหนขอเสยเพยบเลย

อคตเมอขายหน

• หนขนมาเทาตวขายไปครงหนงเอาทนคน เทากบทเหลอไมมตนทน ไมมกฏ

ขอไหน ทผมอานหนงสอเจอมา เปนการตงตวเลขเอง บางตว upside 300-400%

กม

• ขายเพราะขนมาเยอะ เจอบอย mos ลดลงกจรง แตถามนสงอยกไมตองขาย

64 โจ ลกอสาน

• ไมขายเพราะอยากเหนพอรตเขยว

• ไมขายเพราะผกพน เชน ผมมหนตแตกทท าใหผมมเชอเสยงระบอ ได

ผลตอบแทนเยอะจะเกดความผกพน แม upside จะไมมแลว นน คอเราโดนอคต

เลนงาน

• ไมขายเพราะมตนทนต า เชน ถอหน ptl, sta ซอตอน sub-prime ตนทนต า

มาก ปรากฏถอ 2-3 ป วฏจกรมนบมมาก ปรากฏวาพคนนรวยเละ เจอครงลาสด

ขายไปหรอยง เคายงไมขายซกหน เพราะมตนทนต า

การแสวงหาความภาคภมใจ หลกเลยงความเสยใจ

• นกเลนหนทวไป เขยว 2-3% เปนขาย แตตวขาดทนเมอไร ไมยอมขาย แพไมได

ดงนนพอรตคนคดแบบนจะมแตตดดอย เดดดอกไม รดน าวชพช

• ไมขายไมขาดทน หลอกแมกระทงตวเอง

• VI ทมฬ คออะไร ลอกหนตามเซยน ไปซอหนตอนราคาสงๆ แลวขาดทน ก

ไปโทษคนอน คนทคอยแตจะโทษคนอนตลอดเวลา ไมเคยคดวาตวเองผด เปนคน

ทเหนแกตวอยางรายกาจ ในการลงทนคนทไมเคยเรยนรขอผดพลาดของตวเอง ไม

มทางเจรญ

• Sunk cost มนองโพสตในรอยคนรอยหนถอ xxxมา 5 ป จะถงจดสนสดแลวละ

ผมจะรอดจนถงวนสดทายทมนจบ นองคนนเสยเวลามา 5 ป ถาคณถอหน 10 ป

ไดผลตอบแทนเทาตว ผมคดวานอยมาก ถาหนบางตวก าไร 5% ใน 3-4 วน คด

เปนตอปเสยหายมหาศาล

65 โจ ลกอสาน

การค านงถงอดต

• เงนของเจามอ (House – money effect) เมอไดก าไรมา เราคดวาเปนลาภ

ลอย ไมใชเงนเรา แตทจรงก าไรตรงนคอเงนเรา เงนมคาเสมอ เราไปแยกวา

เปนเงนตนทน กบ ก าไร ทจรงมนกคอเงนเราเหมอนกนหมด พอเอาเงนจากก าไร

มากๆ ไปซอหน สดทายของแพงๆเรากจะซอ เปนจดเรมตนฟองสบ

• ตอนวกฤต pe 2,3 หรอ 1.5 ยงมเลยครบ ท าไมไมมคนซอ? มนเกดเรองความ

กลวความเสยง ไมมใครอยากขาดทนอก ถกยงไงกไมกลาซอ

• มบางคนเสยไปแลว แทนทจะเขด กลบพยายามท าอกแบบคอเอาทนคน พอ

เราแพมากๆ จนไมรจะเอาเงนคนอยางไร จะ double ไปจนพนนหมดหนาตกเพอ

เอาทนคนแลวเลก

• การค านงถงอดต ยดราคาสงสด/ต าสด anchoring bias เปน technical ใชการ

ฟอรมตวราคาอดตคาดการณอนาคต สมมตฐานนสมเหตสมผลหรอไม เหตการณ

มนเปนอสระตอกน

• เชน บานป เคยไปถง 800 ถาถอยาวไมมวนขาดทนหรอก อาจจะจรงครบ แต

เกดตนทนเสยโอกาส อกอยางวนนม shale gas นะ หรอ ททเอ เคยไปถง 70 กวา

บาท ตอน BDI สงๆ ตองดวาพ นฐานเปลยนไปหรอเปลา

ความมนใจเกนไป

• ถอหนตวเดยว ใช margin เคาคดวาจะหนทนนะ แตวนหนงจะเกด black swarm

66 โจ ลกอสาน

• แมแตนกเศรษฐศาสตร nobel prize จดตงกองทนทม Model ไมมขอผดพลาด

เลย ใช leverage สง arbitrage แตตอนทเคาขาดทน เพราะเกดเหตการณไมอยใน

model ภายใน 1 เดอน กองทนนเจง ชอเสยงทสงสมมาจบทนท

พฤตกรรมแบบฝง

• คนทอยในกวนจะมความคดคลายๆ กน แตกตางจะโดนเฉดหวออก

• สมมตมพวกเราคนหนงโนเนม ไปโพสตในรอยคนรอยหน คนทเขาไปอานด

เหตผลกด นะ แตเคาเปนใครไมร แตพอมคนเขามาใหความเหนสนบสนน จะเรม

ลงเล จะเชอแลว ตอไปถามคนบกเนมหนอยมาโพสตอก คนอานหลงๆจะเชอแลว

• เรองในสงคม… ดอกทวลป จตคามรามเทพ หลนปง เสอเหลอง เสอแดง น าหมก

ปาเชง

• ในสงคมหน… หนดอทคอม(ตางประเทศ) หนไฟแนนซ(สมยกอน) หนคาปลก

(อาจจะสมยน)

• เรองจตใจ เอาชนะดวยเหตและผล ดวยตวเลข

• คนทไมโอนออนไปกบความเหนคนอน จะโดนเยาะเยย จ าไดตอนหนตกๆ มคน

เยาะเยย vi ตายหมดแลว กอดหนจนตาย

• เราถกเพราะเหตผลเราถก ไมใชถกเพราะคนสวนใหญท ากน

67 โจ ลกอสาน

ซอหนตามเซยน

• เซยนหน เปนจตวทยาตวแทนความส าเรจ ซอตวไหนกขน สมองคนเราเลย

หาทางลดไปซอหนตามเซยนดกวา วธนไมมทางประสบความส าเรจในระยะ

ยาว จะเปนไปไดอยางไรทเราจะลอกหนจากเซยนทกครง ถาไมไดเปนแฟนเซยน

และเซยนกคดผดเหมอนกน แตเคาไมไดมาบอกเรา

• ทางทดกวาผมสนบสนนใหเราหาปลาเอง เพราะมนอยกบตวเรา เปนการทบตน

ความร มนเยอะยงกวาทบตนเงน

ความคนเคย

• มหลายๆตวเปนหนไมรจก คนสวนใหญจะเชอวาหนใหญๆไมเจง หรอหนทเหน

สนคาหรอไดใชบรการ

• ผมมเพอนซอ LTF ทกสนป ของธนาคารสมวง ซงผลประกอบการหวยแตกมาก

ตางเปน 10% หลายปตอกน สดทายผลตอบแทนคนละเรอง ถาจะซอท าการบาน

หนอย

การมงเนนระยะสน

• นกลงทน VIVI มองสนๆ ราคาผนผวน แผนบางอยางประกาศตงนานแลว มอง

สนๆเกงก าไรราคา ระหวางรอราคาหนซบเซา เปนโอกาส

68 โจ ลกอสาน

• Ex. 14/5/55 ประกาศผลประกอบการผลประกอบการลดลง ราคาหนลดลง

11% และ 4 วนหลงยงลดลงตอเนอง ทงทเปนเรองกระทบชวคราว เพราะบรษทม

ปญหางดปลอยสนเชอชวคราว ถาศกษาดๆจะพบวาหนสนตอทนเยอะ ถาไป

ประชมผถอหนอะไรจะรวาโตไดเยอะ ปรากฏวาผานไป 4 เดอน หนขนไปเกอบ 2

เทา ไมรวมปนผลและ warrant ทไดฟร

Do and Don’t

• ศรทธาในอดมการณ

• มความฝน

• เหตผลเอาชนะทกคอคต

• บนทกความส าเรจ และความผดพลาด

• อยาขายหนตอนตลาดตกต า

• อยารรอเมอเจอหนตแตก

• อยาอจฉาคนอน

VI กขาดทนได

เหนหลายทานบนวาลงทนแบบ vi ไหงขาดทนได

ผมคดวาทกคนทลงทน vi กเคยขาดทนกนแทบทกคน

แตจะเกดขนไมบอย และขาดทนไมหนก

69 โจ ลกอสาน

แตเทาทผมมองหนทท าให vi หลายทานขาดทน มองแบบดอดตนะครบงายด

1.มความคาดหวงสง หนจงมกซอขายท P/E คอนขางสง พอทกอยางไมเปนไป

ตามทคาด ราคาหนจะลงแรง คนทยงมองแงด กจะซอเฉลย ซอจนหมดเงนหนกยง

ลง คนทถอตงแตราคาต าคงไมเปนไร แตคนทเขาไปซอตอนราคาสงๆ ทกอยางดด

ไปหมด จะเจบมาก คนทถอตงแตราคาต าๆ พอขนไปสงๆ P/E สงไมขาย ราคา

กลบมาเทาทนไมไดอะไร เปรยบเหมอนนงรถเมล สองขางทางดสวยงามเหลอเกน

นงเพลนจนเลยปาย ลงกไมทนแลว ตองรอใหรถวกกลบ เสยเวลา เสยโอกาสครบ

หนพวกนเชน tr uec snc bh team แตไมไดหมายความวาหนเหลานไมดนะครบ

เพยงแตทผานมาราคาแซงพ นฐานไปเทานนเอง

เหมอนทหลายคนพดบอยๆวา ไมมหน vi ทแทจรง เพราะทราคาหนงอาจ

ต ากวาพนฐานเปนหน vi พอราคาขนไปมากๆเตมมลคาหรอเกนพนฐาน หน

นนกไมใชหน vi แลว อยาลมหน vi ตองเปรยบเทยบกบราคาดวย

2.ตอจากขอแรก เนองจากเราไมสามารถคาดการณอะไรได 100% โดยเฉพาะ

ในตลาดหน ดงนนการถอหนตวเดยวหรอนอยตว ตองระวงใหมาก มอใหม

หลายคนใจรอนอยากรวยเรว พยายามถอหoนอยตว ตวทคดวาดทสด แตเนองจาก

ความรอาจจะนอย วเคราะหผด ราคาหนลงมาก คนถอกขาดทนหนก คนทถอนอย

ตวควรมความรในระดบนงแลว ไมเหมาะส าหรบมอใหม

70 โจ ลกอสาน

สรป

• การจะรวยตองอาศยก าลงใจคอนขางเยอะ ถาท างายๆทกคนรวยหมดแลว

• ถาแรกผลกเหมอนบงไฟไมนานกรบ แรงถบเหมอนกระสวยอวกาศเปลยนชนชน

จากจนเปนรวยได

• ผมเคยเหนคนทซอรถเบนซตองหาเงนหลายหมนไปผอนรถคนน หรอไปซอ

น ามนเถอนประหยดลตร 5-10 บาท เพราะเขาไมมความมนคง สมมตผมขบรถ

มอ 2 เกาๆ แตในพอรตผมม 40-50 ลาน คนไหนจะมความมนคงมากกวากน ถา

ใจเราอม ทาทางเราจะอมดวย

• เรารวยเมอไร อยามองแคตวเอง เพอรวมชาต รวมโลก ยงล าบากกวานเยอะ เรา

โชคดมเงนเยอะ มความสามารถ ใชโอกาสนชวยเหลอคนอนดวย บญชเรามเงน

มากพอ เกดประโยชนอะไรกบโลกใบนไหม เศษเงนของเราแตส าหรบคนอน ม

ประโยชนมหาศาล คนทดอยโอกาสกวาเรามอกเยอะ

• มองยอนกลบไปวาผมฝาฟนมาถงจดนไดอยางไร ตอนจบใหมๆ ผมท างานใน

กรงเทพ เงนเดอน 8 พนบาท ตองเชาหอพกอยท างานในยานธรกจ หอพกธรรมดา

แบบมแอร 7 พนบาท ไมมแอร 5 พนบาท สดทายผมไปเชาหองแถวแบงใหเชา

1.6 พนบาท เปนหองน ารวมใชสายยางอาบน า ทนอยหลายปเพอเรยนหนงสอ

เกบตงคหาเงน ผมไปเมองนอก ลางจาน ไปหาเงน มองยอนกลบไปไมนาเปนไปได

แตผมกท ามาแลว ผมมบทกวของคณ เปลอง ท าใหมแรงใจใหตอส

• เมอเรมสนนมนมดยงกวามอ ครงยนหยดยาวยดมดคอยหาย….

71 โจ ลกอสาน

อดตหน/เหตผลทซอ

คดจากเวบ thaivi.org (เปนขอมลทนานมาแลวนะครบ ใชเปนกรณศกษาเทานน

เพราะตอนนพโจ อาจจะขายหนพวกนออกไปหมดแลว)

TFI

Q: ถามคณลกอสานหนอยครบวา ตอนเลอกซอ TFI ใชเกณฑอะไรในการ

เลอกครบ แลวไปสะดดไดยงงย ขอทราบเคลดลบหนอยครบ

A: ผมอานรายงานผลประกอบการของ MD บอยๆครบ ซงบอกวา วฎจกรขา

ขนของอตสาหกรรมฟลม BOPP ก าลงจะมาถงกลางป 50 หลงจากเปนวฎจกร

ขาลงมา 3-4 ปท าใหบรษทขาดทนอยางหนก

ผลประกอบการq1ป50 ขาดทน -180 ล. q2 -23 ล. q3-130

แตถาดก าไรทแทจรงของธรกจฟลม q1 -45 ล, q2=0, q3 + 105 ล.

นนแสดงวาวฎจกรขาขนมาถงแลวจรงๆ ประกอบกบไมมการตงดอยคา

อกแลว(ตงไปหมดแลว) ผมคดงายๆวา q เดยวท าได 100 ล. ทงปนาจะท าได

400 ล. ตอนนน market cap ของ tfi ~ 800 ล. เทากบซอขายท P/E 2 เทา!!!!

ตอนนนแมประกาศผลประกอบออกมา ราคาหนกไมขยบ คงเปนเพราะนก

ลงทนเหนงบรวมยงขาดทน ผมกเรมซอท .77 บ. ปรากฎวามคนแยงซอ ลากราคา

จน ceiling วนนนเลย ผมไมกลาซอตามเลยไดหนไมมาก ไปเรมซอใหมตอนเงยบๆ

กนแลวประมาณ 90 สตางค -1บ. พอประกาศงบq 4 กตามคาดคอ ยงมผล

72 โจ ลกอสาน

ขาดทน แตจะเหนไดวาขาดทนลดจากq 3 200 ล. นนคอก าไรธรกจฟลม

ลวนๆ ยนยนขาขนของฟลม BOPP ราคาหนก ceiling อกรอบ ถอตวนมาครงป

ceiling ไปแลว 3 รอบ

AIT

ผมกตดตามพนฐานของหนทอยใน watch list เสมอๆ ตวนมเหตผลทผม

สนใจคอ

-เปนเหตผลแปลกๆคอผมสนใจหนทเคยฮตใน tvi พอเลกฮตราคากไหลลง

กระทกไมคอยมใครอพเดท และทส าคญพ นฐานกไมไดแยนก ผมจะสนใจหน

เหลานมากกวาปกต

-ผมชอบซอหนทเจอกบปจจยลบชวคราว ตว ait ท าธรกจวางระบบ IS ซง

ตองอาศยงานจากรฐวสาหกจ ภาครฐคอนขางมากและไดรบผลกระทบจาก

ปญหาการเมอง ท าใหมการตรวจสอบโครงการเกา โครงการใหมๆ กไมออกมา

การเบกจายงบกลาชา ท าใหผลการด าเนนงานปทผานมาไมด ผมมองในแงดวา ถา

ทกอยางกลบมาเปนปกตเมอไดรฐบาลไหม ait ควรจะพนตวกลบมาเชนกน

(ผบรหารพดบอยๆวาป 50 เปนปผดปกต)

-แมแตปทแย ait กยงท าก าไรไดคอนขางด ทราคา 13-14 PE กแค 6 เทา

สวนงบการเงนด มเงนสดสทธ กระแสเงนสดดมาก ปนผลกดมาก

- backlog ตอนสนปประมาณ 600 ล.ซงถอวานอย แตผานไป 2 เดอน

ผบรหารใหสมภาษณอกครงวา backlog เพมเปน 2000 ล.แลว(ป 50 ยอดขายแค

1650ล) ตอนนนหนกประมาณ 13-15 บ.

73 โจ ลกอสาน

สรปวาตอนนนผมซอ ait เพราะหวงวาจะเปนหน turnaround โดยมความเสยงทจะ

ขาดทนคอนขางนอย และมโชคดวยท backlog เพมขนมากแบบเขมขดสน

GFPT

ตวนผมเรมมาสนใจเพราะอานงานวจยของโบรค บรษทลมๆดอนๆมาหลาย

ปผลจากวกฤตไขหวดนก และปรมาณสนคาทเกนความตองการ q1-q2 ยงขาดทน

แตq3 ก าไร 140 ล. ผมกสนใจแตยงไมแนใจวาดจรงหรอเปลา อาจเปนความผน

ผวนรายไตรมาส กไมไดสนใจอกเลย จนประกาศผลประกอบการรอบปก าไรโต

ขนมาก ผมกดผานๆ ลมไปแลววาดตดตอกน 2 ไตรมาส วนรงขนไปสงลกท

โรงเรยนเจอรนพนอกเวป บอกวาตวนก าไรโตข นมาก ผมสนใจหรอเปลา กลบมา

ผมรบหาขอมลประมาณ 1 ชม.กอนตลาดเปด เปดมาหนขนไป 10% ผมกยงซอ

ซอจนเงนหมด ชกสงสยวาหนดจรงหรอเปลา เพราะมแรงขายเยอะเหลอเกน

กลบมาดพ นฐานกพอจะสบายใจไดบาง ถาท าก าไรไดเหมอนq4 ท 180 ล. P/E ท

ราคา 13.8 ประมาณ 2.4 เทา

AH PREB NVL

ผมเคยผดหวงกบหน turnaround หลายตว โชคดทไมขาดทนมากเพราะความ

ระแวดระวงนนเอง ม 3 ตวทจ าไดคอ ah preb nvl

ah หลายทานตดตาม บรษทมปญหาเรองอ านาจการตอรอง ผบรหารน าเสนอแต

แงด การตดสนใจลงทนทยงไมสรางก าไร ทผมสนใจเพราะยอดขายเกอบหมนลาน

แตก าไรแค 3-4% แคนนเอง ซงถาดก าไร/ยอดขายผมคดวาต าเกนไป แตสงทมอง

74 โจ ลกอสาน

กยงไมเกดข น ก าไรยงไมเพมขน แถมยงมความเสยงเรองสญญาหลกทก าลงจะ

หมดอาย

preb เปนหนรบเหมาทผมชอบรองจาก syntec บรษทขาดทนหนกเพราะรบงาน

ผดพลาดไมมมารจน หลงจากบรษทมบทเรยนทกอยางกดขน แตปญหาเฉพาะ

หนาคอราคาวสดกอสราง น ามนเพมขนมาก ดงนนผมไมคดวาบรษทจะดขนมากอ

ยางทหวง

nvl บรษทไดผบรหารไหม เลกลดธรกจเกาทสธนาคารไมได หนมาสธรกจใหมท

ไมมค แขง แตตอนนแบงคสามารถเขามาท าธรกจใหมนไดแลว ประกอบกบก าไรยง

ไมมาเหมอนทคยไว

หากผมตดตามขาว ความคบหนา แลวไมเปนตามทผมคาดหวง กงายๆคอขายทง

ไปหรอลดสดสวนรอความชดเจนมากกวาน

SC

ผมสนใจหนตวนเพราะอานคณ Alastor ในหองรอยคนรอยหนครบ สนใจทวาเปน

บรษทอสงหาทมรายไดคอนขางมนคง เพราะมสดสวนรายไดจากการใหเชา

ประมาณ 30% สนคากดมกลมเปาหมาย งบการเงนกดมาก ทส าคญซอขายกนท

P/E ต ามากประมาณ 4-5 เทา หากเปรยบเทยบกบบรษทระดบเดยวกนควรจะ

ซอขายท PE ประมาณ 8-9 เทา

75 โจ ลกอสาน

สาเหตทตลาดใหราคาต ากวาปกต กอยางทหลายคนรคอมคดกลาววาผ ถอ

หนใหญปกปดสดสวนการถอหนตอนขาย IPO ท าใหสามารถยบยงมตส าคญๆได

ประเดนนเปนความเสยงทตลาดใหราคาหนต ากวาทควรจะเปน ผมลองคดถงความ

เสยงขอน และสรปเอาเองวาตลาดอาจจะใหน าหนกคดมากเกนไป ดวยเหตผล

เหลานครบ

- หากผดจรง ควรจะเปนความผดของผถอหนเดม ผถอหนรายยอยไมมสวนรบร

ท าไมตองปรบบรษท ท าใหผถอหนรายยอยเสยประโยชนไปดวย

- คาปรบ ท าไมตองปรบสงสดท 2000 ล.บาท ท าไมไมปรบทต าสด พสจนได

อยางไรวาผถอหนใหญไดประโยชนจาการท าผดนนเปนมลคา 2000 ลาน

- ถาผดจรง กวาจะเอาผดไดคงใชเวลานาน

- ถาผดจรง กจการกยงไมเจง และสามารถด าเนนงานไดตามปกต แตก าไรอาจจะ

ลด

- สรปวาเปนวาขอกลาวหาทผมคดวามแรงจงใจทางการเมอง และผมคดวาพรรค

พลงประชาชนนาจะไดจดตงรฐบาล

ผมทยอยซอ 9-9.7 บ. และขายไปท 15-16 บ. กอนรบปนผล เพราะราคา

ถงเปาหมายทผมคดวาเหมาะสมกบพนฐานแลว เพราะผลประกอบการปนนาจะโต

20-25% แตปทแลวมก าไรรายการพเศษดวย ดงนนปนก าไรนาจะเพมไมมาก

ครบ ทราคาตลาด 13.1 บ. พอ 6.8 ถารวมรายการพเศษนาจะเปน 7-8 เทา ปน

นาจะโตอกนดหนอย กยงพอม upside แตผมขายไปเพราะไปซอตวอนทคดวาดกวา

ครบ :D

สรปวาผมซอ SC เพราะเปนหนสถานการณพเศษ และผมคดแลววาความ

เสยงของสถานการณนนนาจะลงเอยดวยด หรอเสยหายไมมากครบ

76 โจ ลกอสาน

CSL

1.ทจ าได csl มธรกจหลายประเภทครบหลกๆเปน บรหารอนเตอรเนต ขายคอน

เทนตมอถอ สมดหนาเหลอง และลาสดขายแผนพบโฆษณา แตตวทสรางก าไรหลก

นาจะเปนสมดหนาเหลอง เพราะเปนกงๆผกขาด ทจรงจ าไดวาไมมสมปทานใดๆ

แตไมมคนมาท าแขงครบ ไมรเพราะอะไรเหมอนกน สวนบรการอนเตอรเนตหลงๆ

จะเนนใหบรการ lease line ลกคาทเปนองคการ มการเตบโต 14 ไตรมาสตดแลว

โบรควาอยางงน ปสองปทแลวไปซอเวปหรอ หนงสอพมพวฎฎะ 80 ล. ไมแนใจวา

สวนนสรางก าไรหรอยง สรปไดวาธรกจทสรางก าไรเปนกอบเปนก าคอสมดหนา

เหลองและอนเตอรเนตทเนนลกคาองคกรครบ ค าถามทวา csl มสวนแบงเทาไหรก

ตองไปดแยกแตละธรกจ ซงผมกไมทราบเหมอนกน ไมแนใจใน 56-1 จะมตวเลข

หรอเปลา

2.ธรกจบรการอนเตอรเนตรายไดเกอบทงหมดมาจากลกคา lease line

3000 รายแลวครบ ไมไดเนนขายประชาชนทวไปครบ เพราะคงสพวกยกษใหญท

มความพรอมกวาอยาง tot true tt&t ไมได

3.ทหลายทานมอง csl วากระแสเงนสดด ลงทนนอยซงกจรง แตอาจจะม

เหตผลอยางน คอ มการลงทนไปครงแรกในธรกจทไดรบสมปทานจาก กสท.

หลงจากนนกตดคาเสอมทกๆป นเองทท าให csl มกระแสเงนสดทด แตอาจจะไม

ตลอดไปเพราะสมปทานนเขาใจวาหมดหรอใกลหมดแลว ดงนนตอไปอาจจะตอง

ลงทนใหม และไมมการตดคาเสอมมากๆอกแลว จะเหนไดวาสนทรพยถาวรเหลอ

แค 300 ล.เทานน

csl เปนหนนอยตวในตลาดหลกทรพยทใหผลตอบแทนด โดยสวนใหญเปน

ผลตอบแทนจากเงนปนผล ทจายแบบรดกนจนหยดสดทาย เรยกวามก าไรสะสม

(งบเดยว)เมอไหรจายปนผลทนทเกอบทงหมด ถาไมมก าไรสะสมกมการลดทนลด

77 โจ ลกอสาน

หนกนเลย ผลจากการปนผลเกอบหมดทกป ท าใหตอนนงบดลดอยลง ยงไมถงกบ

แย คอมเงนสดกจรง แตเปนเงนทมภาระผกผนตองใหบรการในอนาคต

นอกจากนนเรมมการเบกวงเงนกมาใชบางแลว(ดอกเบยเรมเดน) และผลของการ

จายเงนปนผลมากๆ ท าใหไมมเงนไปขยายซอกจการ ก าไรกเลยทรงๆ ครบคงหวง

capital gain ไดยากหนอย

แมของ csl คอ thcom ครบ แมลกจะดแตแมเอาตวไมคอยจะรอดครบ

SVI

ถาจ าไมผดสนคาท svi รบจางผลตเปนชนสวนทใชในอปกรณอตสาหกรรมขนาด

ใหญ ซงคงไดรบผลกระทบนอยกวาสนคาอเลคทรอนคสทขายใหผ บรโภคโดยตรง

ทผบรหารบอกวาก าลงการผลตปหนาเตมแลวกเปนไปไดมากครบ เพราะคณโพธ

มกพดแลวท าได เหตผลนงอาจเปนเพราะ svi เปนผผลตตนทนต า แมเศรษกจจะ

ไมด ลกคากอาจจะโยกรายอนมาให svi ผลตแทนเพราะตนทนต ากวา อยางนกท า

ใหก าลงการผลตเตมตลอดเวลาแมเศรษกจไมดครบ

ปจจยนงทผมแปลกใจคอไมวาคาเงนเปนอยางไร svi มก าไรคาเงนทกไตร

มาส(คณพศมย สายบว cfo คงเกงมากครบ :o ) แตไมรจะเปนอยางนนานแคไหน

ชวงนเขาใจวาเงนยโรตลาดหลกของ svi คาเงนออนลงมาก ท าใหยอดขายในรปเงน

บาทอาจจะลดลงครบ

ผมยงถอบางสวนครบ ทราคาตลาด 90 สตางค PE ประมาณ 2.3-2.4 เทา หรอ

ผลตอบแทน 40% ถายงท าก าไรไดดอยางน แค 2 ปกวาๆกเทากบราคาหนแลว ท

จรงเศรษกจอยางนไมตองลงทนมาก ก าไรเทาไหรนาจะปนผลใหหมด ถายลดปน

78 โจ ลกอสาน

ผลปน 40% หนไมขนกใหมนรไป แทนทคณโพธจะบนวาท าอยางไรหนกไมขน

นาจะลองไอเดยทผมและหลายทานเคยเสนอเรองปนผลแบบนบางนะครบ เงนกม

ผถอหนกองทนกนาจะสนบสนน ไมตองไปเรขายหนใหคนอนถกๆ ปนผล

ออกแบบ asl กหมดปญหา ดไปหมด..

คลปสมภาษณ

- https://www.youtube.com/watch?v=PHEiNj-H8HY

- https://www.youtube.com/watch?v=StWZn-05zCE

- https://www.youtube.com/watch?v=JRBedbh5wkA

- https://www.youtube.com/watch?v=-NzSObxomMo

- https://www.youtube.com/watch?v=NBfL-f36s2g

- https://www.youtube.com/watch?v=xU7NAxpxTu4

- https://www.youtube.com/watch?v=2q2kK_xwjmc

- https://www.youtube.com/watch?v=lhhjqVnJVi4

- https://www.youtube.com/watch?v=CiGecVw0VUQ

- https://www.youtube.com/watch?v=K1IjN8CEojY

- https://www.youtube.com/watch?v=ogxwShvfgAY

- https://www.youtube.com/watch?v=FBorJM3ME-c

- https://www.youtube.com/watch?v=vLf7-dZevlE

- https://www.youtube.com/watch?v=6m7Y70Oj-QI

- https://www.youtube.com/watch?v=MWcDRnk3Syo