ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ

2015

© 2015 The German Marshall Fund of the United States. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Δεν επιτρέπεται η αναπαραγωγή ή μετάδοση οποιουδήποτε μέρους της παρούσας έκδοσης υπό

οποιαδήποτε μορφή και με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την γραπτή άδεια του German Marshall Fund των

Ηνωμένων Πολιτειών (GMF). Παρακαλούμε αποστείλετε τυχόν ερωτήματα στην εξής διεύθυνση:

The German Marshall Fund of the United States

1744 R Street, NW

Washington, DC

20009

T 1 202 683 2650

F 1 202 265 1662

E [email protected]

Μπορείτε να κατεβάσετε δωρεάν την παρούσα έκδοση από τη διεύθυνση

http://www.gmfus.org/listings/research/type/publication.

GMF Paper Series

Η GMF Paper Series παρουσιάζει έρευνα που αφορά μία ποικιλία υπερατλαντικών θεμάτων από το

προσωπικό, τους συνεργάτες, και τους εταίρους του German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι

απόψεις που εκφράζονται στο παρόν είναι προσωπικές του συγγραφέα και δεν εκφράζουν απαραίτητα της

απόψεις του GMF. Οι παρατηρήσεις από τους αναγνώστες είναι ευπρόσδεκτες – απαντήστε στην

παραπάνω ταχυδρομική διεύθυνση ή μέσω ηλ. ταχυδρομείου στη διεύθυνση [email protected].

Σχετικά με το GMF

Το German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών (GMF) ενισχύει την υπερατλαντική συνεργασία για

την αντιμετώπιση των περιφερειακών, των εθνικών, και των παγκόσμιων προκλήσεων και ευκαιριών,

λειτουργώντας στο πνεύμα του Σχεδίου Μάρσαλ. Το GMF υλοποιεί το παραπάνω υποστηρίζοντας άτομα

και ιδρύματα που εργάζονται στην υπερατλαντική σφαίρα, φέρνοντας κοντά ηγέτες και μέλη των πολιτικών

και των επιχειρηματικών κοινοτήτων, Συνεισφέροντας στην έρευνα και στην ανάλυση για υπερατλαντικά ζητήματα, και παρέχοντας ευκαιρίες

ανταλλαγών για την υποστήριξη της ανανεωμένης δέσμευσης στην υπερατλαντική σχέση. Επίσης, το

GMF υποστηρίζει μία σειρά από πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση των δημοκρατιών. Με

έτος ίδρυσης το 1972, ως μία αντικειμενική, μη κερδοσκοπική οργάνωση, που βασίστηκε σε μία δωρεά

από τη Γερμανία ως μία μόνιμη υπενθύμιση της βοήθειας από το Σχέδιο Μάρσαλ, το GMF διατηρεί μία

ισχυρή παρουσία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Πρόσθετα με τα κεντρικά του γραφεία στην

Ουάσιγκτον, DC,το GMF διατηρεί γραφεία στο Βερολίνο, στο Παρίσι, στο Βελιγράδι, στην Άγκυρα, στο

Βουκουρέστι, και στη Βαρσοβία. Επίσης, το GMF διατηρεί μικρότερες αντιπροσωπίες στη Μπρατισλάβα,

στο Τορίνο, και στη Στοκχόλμη.

mailto:[email protected]

http://www.gmfus.org/listings/research/type/publication

http://www.gmfus.org/listings/research/type/publication

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ 2015

Εισαγωγή 1

Μεθοδολογία 2

Η Οικονομία και Εγχώρια Ζητήματα 3

Διεθνείς Σχέσεις 5

Εμπιστοσύνη στους διεθνείς

οργανισμούς 6

Σχέσεις Τουρκίας - ΗΠΑ 6

Διαφωνία στην Παγκόσμια Ηγεσία 7

Εξακολουθεί το ΝΑΤΟ να είναι

σημαντικό; 7

Οι απόψεις για την ένταξη στην ΕΕ παραμένουν

θετικές 8

Εξωτερική πολιτική και Ασφάλεια 9

Συρία και ISIS: Ανάμικτες απόψεις για την Εμπλοκή 10

Ιράν: Φίλος ή Εχθρός; 11

Προσφυγικό 12

Μελέτη για την Τουρκική Κοινή Γνώμη 1

Εισαγωγή

Τουρκία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Στο πολιτικό μέτωπο, το κυβερνών κόμμα

Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) έχασε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο στις

εκλογές που διεξήχθησαν στις 7 Ιουνίου 2015, γεγονός που οδήγησε σε ένα κοινοβούλιο

χωρίς κάποιο κόμμα με απόλυτη πλειοψηφία. Καθώς τα κόμματα στο κοινοβούλιο απέτυχαν να

σχηματίσουν κυβέρνηση, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άσκησε το δικαίωμά του να

συγκαλέσει πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, 2015. Εντωμεταξύ, η Τουρκία εξακολουθεί να

βιώνει τις επιδράσεις της οικονομικής κρίσης: Οι ρυθμοί ανάπτυξης παραμένουν χαμηλοί,

περίπου στο 2,5% ανά έτος, ενώ η τουρκική λίρα συνεχίζει να διολισθαίνει. Ο Δείκτης

Εμπιστοσύνης Καταναλωτών (CCI) έχει πέσει σε επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί για τελευταία

φορά στην οικονομική κρίση του 2009.

Τα πράγματα δεν δείχνουν καλύτερα ούτε στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της

ασφάλειας. Η αναταραχή στο Ιράκ και στη Συρία συνεχίζει να παρουσιάζει δυσκολίες στην

Τουρκία, που επηρεάζεται από όσα συμβαίνουν. Το αυτοανακηρυχθέν Ισλαμικό Κράτος (ISIS)

έχει ξεκινήσει τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία, ενώ η ανακωχή μεταξύ της Τουρκίας και

του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) έχει διαρραγεί. Σε απάντηση σε αυτές τις

εξελίξεις, η Τουρκία άνοιξε την αεροπορική βάση του Ιτσιρλίκ στις αμερικανικές δυνάμεις, ώστε

να καταφέρουν αεροπορικά χτυπήματα κατά του ISIS, ενώ συμφώνησε να συμμετάσχει ενεργά

στη μάχη κατά του ISIS σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες και ξεκίνησε αεροπορικές

επιθέσεις κατά του ISIS στη Συρία και κατά του ΡΚΚ στο Ιράκ. Η προσφυγική κρίση αποτελεί

ακόμα μία σημαντική πρόκληση για την Τουρκία: Ο επίσημος αριθμός των Σύριων προσφύγων

που φιλοξενεί επί του παρόντος η Τουρκία έχει αυξηθεί στα 1,7 εκατομμύρια, ενώ η Τουρκία

έχει δαπανήσει 5,6 εκ. δολάρια για τους Σύριους πρόσφυγες.

Η Μελέτη για την Τουρκική Κοινή Γνώμη δείχνει την επίδραση αυτών των συγκλονιστικών

εξελίξεων στις αντιλήψεις των τούρκων πολιτών, όσο αφορά τα ζητήματα εγχώριας και ξένης

πολιτικής. Αν και αποτελεί μία ανεξάρτητη μελέτη, πολλά από τα ευρήματά της μπορούν να

συγκριθούν με την Μελέτη Υπερατλαντικών Τάσεων, την οποία διεξάγει σε ετήσια βάση το GMF

μεταξύ του 2003 και του 2014. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας θα εξεταστούν επίσης εκτεταμένα

στη σειρά για την Τουρκία (On Turkey Series), την οποία το GMF δημοσιεύει με συνεισφορές

από τούρκους εμπειρογνώμονες που βρίσκονται στο πεδίο, αλλά και από εσωτερικούς

εμπειρογνώμονες του GMF. Ευελπιστούμε ότι αυτή η έρευνα θα αποτελέσει μία πολύτιμη

συνεισφορά για την ανάλυση των εξελίξεων στην Τουρκία.

Η

2 G|M|F Οκτώβριος 2015

1 Μεθοδολογία

Μελέτη για την Τουρκική Κοινή Γνώμη για το 2015 διεξήχθη από το German Marshall

Fund των Ηνωμένων Πολιτειών, με οικονομική υποστήριξη από την αμερικανική

πρεσβεία στην Άγκυρα. Τα ερωτήματα της έρευνας αναπτύχθηκαν από την ομάδα

έργου, η οποία περιλαμβάνει το προσωπικό του γραφείου του GMF στην Άγκυρα και της Infakto

RW, ενός ανεξάρτητου οργανισμού έρευνας με έδρα στην Κωνσταντινούπολη.

Η εργασία πεδίου για την έρευνα διεξήχθη μεταξύ 4 Ιουλίου και 13 Ιουλίου 2015, μέσω

προσωπικών συνεντεύξεων με 1018 ερωτηθέντες. Το πλαίσιο της δειγματοληψίας είχε

σχεδιαστεί ώστε να εκπροσωπεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τούρκων ενηλίκων, και

διεξήχθη σε 16 επαρχίες και 125 γειτονιές, μέσω ενός στρωματοποιημένου σχεδίου

δειγματοληψίας πολλαπλών σταδίων. Υπό την υπόθεση της απλής, τυχαίας δειγματοληψίας, το

μέγεθος του συγκεκριμένου δείγματος οδηγεί σε περιθώριο σφαλμάτων ±3 τοις εκατό.

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Κωδικός Περιφέρειες Κωδικός Υπο- Επιλεγμένος Αριθμός

NUTS1 NUTS2 περιφέρειες Νομός Συνεντεύξεων TR1 Κωνσταντινούπολη Κωνσταντινούπολη 188

TR2 Δυτικός Μαρμαράς Τεκιρντάγκ 45

TR3

Αιγαίο TR31

(SRU)

Σμύρνη

Σμύρνη

48

TR32 &

TR33

Αϊδίνιο & Μανίσα

Μανίσα

80

TR4 Ανατολικός

Μαρμαράς TR41 Μπούρσα Μπούρσα 101

TR5

Δυτική Ανατολία TR51

(SRU)

Άγκυρα

Άγκυρα

64

TR52 Ικόνιο Ικόνιο 32

TR6 Μεσόγειος TR61 Αττάλεια Αττάλεια 31

TR62 &

TR63

Άδανα & Χατάι

Άδανα

88

TR7 Κεντρική Ανατολία Καϊσέρι 56

TR8 Δυτική Μαύρη

Θάλασσα Σαμψούντα 58

TR9 Ανατολική Μαύρη

Θάλασσα Τραπεζούντα 32

TRA Νοτιοανατολική

Ανατολία

Ερζερούμ

32

TRB Κεντροανατολική

Ανατολία Μαλάτεια 58

TRC Νοτιοοανατολική

Ανατολία TRC1 Γκαζιαντέπ Γκαζιαντέπ 41

TRC2 &

TRC3

Σανλιούρφα & Μαρντίν

Ντιγιάρμπακιρ

64

TR ΤΟΥΡΚΙΑ Σύνολο 1,018

Η


2 Η οικονομία και εγχώρια ζητήματα

Πο

σο

στό

Πο

σο

στό

διάθεση στην Τουρκία είναι σκοτεινή. Αντιμετωπίζοντας ασθματική οικονομική

ανάπτυξη για το τρίτο έτος, υποτίμηση του νομίσματος, βίαιο χάος στα σύνορα, και

εγχώριες διαμάχες, οι Τούρκοι έχουν πολλούς λόγους να αισθάνονται ανικανοποίητοι.

Αυτό το συναίσθημα αντανακλάστηκε στις Διαδηλώσεις στο Πάρκο Γκεζί τον Ιούνιο του 2013

και στην οργή για την υπόθεση θεωρούμενης διαφθοράς σε υψηλά επίπεδα τον Δεκέμβριο, 2014.

H δημόσια απαισιοδοξία για την κατάσταση της χώρας οδήγησε το κυβερνών κόμμα της

Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης να χάσει 9 ποσοστιαίες μονάδες στις κοινοβουλευτικές εκλογές

της 7ης Ιουνίου 2015, σε σύγκριση με το περίπου 50% των ψήφων που είχε λάβει στις

κοινοβουλευτικές εκλογές του 2011. Όταν ρωτήθηκαν για τη γνώμη τους σχετικά με τη

συνολική κατεύθυνση της χώρας, το 42% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι η Τουρκία

κατευθυνόταν προς τη σωστή κατεύθυνση, η πλειοψηφία, με 55%, δήλωσε ότι η χώρα

κατευθυνόταν προς τη λάθος κατεύθυνση. Επίσης, το 67% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχουν

επηρεαστεί αρνητικά από την υφιστάμενη οικονομική κρίση, σε αντίθεση με το 30%, που

δήλωσαν ότι δεν έχουν επηρεαστεί.

Και οι δύο αντιλήψεις για την απόδοση στο παρελθόν της οικονομίας και για τις προσδοκίες από

αυτήν για το προσεχές μέλλον ήταν μάλλον σκοτεινές. Το 47% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η

οικονομία έχει επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5 ετών, ενώ το 39% δήλωσε ότι

βελτιώθηκε. Όταν ρωτήθηκε για τη συγκεκριμένη οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του, το

43% δήλωσε ότι έχει επιδεινωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια, σε σχέση με το 29% που δήλωσε ότι

βελτιώθηκε.

Όταν ρωτήθηκαν για τους επόμενους 12 μήνες το 44% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι περιμένουν

η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας να επιδεινωθεί, ενώ το 28% περιμένει να βελτιωθεί.

Αντίστοιχα, το 38% των ερωτηθέντων αναμένουν να επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση της

οικογένειάς τους στους επόμενους 12 μήνες, το 24% αναμένει να βελτιωθεί.

Πίνακας 1: Τρέχουσα οικονομική κατάσταση Πίνακας 2: Προσδοκίες για το Μέλλον

50 50

47

44

40 40

39

30 30

28

23 20 20

13 10 10

0

Βελτίωση

Παραμένει

ίδια

Επιδείνωση

Δεν γνωρίζω /

Δεν απαντώ

0

Βελτίωση

Παραμένει

ίδια

Επιδείνωση

5


Δεν απαντώ

Ε: Σε σύγκριση με πέντε χρόνια πριν, πιστεύετε ότι η οικονομική

κατάσταση της χώρας έχει βελτιωθεί ή ότι έχει επιδεινωθεί; Ε: Όταν σκέφτεστε για τους επόμενους 12 μήνες, τι προσδοκάτε από την

οικονομική κατάσταση της Τουρκίας;

Η


Ποσ

οσ

τό

Όταν ρωτήθηκαν για το πιο σημαντικό ζήτημα

που αντιμετωπίζει η Τουρκία, η πλειοψηφία

των ερωτηθέντων απάντησε είτε η οικονομία

(28%) είτε η ανεργία (23%). Η τρομοκρατία

ήρθε τρίτη με 16%, την οποία ακολούθησε η

παιδεία (7%), και το προσφυγικό (7%).

Πίνακας 3: Το πιο σημαντικό ζήτημα

που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι:

30

28

25

23

20

15 16

10

7 7 5

0

Οικονομία

Ανεργία Τρομοκρατία

Παιδεία

Προσφυγικό

Ε: Ποιο είναι το πιο σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Τουρκία σήμερα;


3 Διεθνείς Σχέσεις

Ποσ

οσ

τό

Τουρκία αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 και μία υποψήφια χώρα για ένταξη

στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα) από το 1963.

Ωστόσο, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων τρέφει αρνητικές απόψεις για σχεδόν όλες τις

άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων και των διεθνών οργανισμών.

Το παραπάνω οδηγεί στην ιδέα της «μοναξιάς της Τουρκίας», η οποία είναι γνωστή στους διεθνείς

κύκλους. Όταν ζητήθηκε να αναφέρουν τον πιο σημαντικό εταίρο της Τουρκίας, το 50% των

ερωτηθέντων δεν έδωσε κάποια ξεκάθαρη απάντηση, το 41% είπαν ότι δεν γνωρίζουν, ενώ

το 9% ανέφεραν ότι η Τουρκία δεν έχει κάποιον.

Οι ερωτηθέντες της έρευνας είχαν γενικά αρνητική γνώμη για τις υπόλοιπες χώρες, με την

εξαίρεση όσων διατηρούν κάποιους δεσμούς συγγένειας, όπως με το Αζερμπαϊτζάν. Αυτή η

χώρα αντιμετωπίζεται θετικά από το 63% των ερωτηθέντων.

Το Αζερμπαϊτζάν ακολουθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Γερμανία, οι οποίες

απολαμβάνουν τη θετική γνώμη του 41% και του 38% των ερωτηθέντων αντίστοιχα. Οι Ηνωμένες

Πολιτείες, ένας στρατηγικός σύμμαχος, εκλαμβάνεται θετικά μόλις από το 23%.

Οι αρνητικές απόψεις για τις υπόλοιπες χώρες στο τουρκικό κοινό περιλαμβάνουν και τους

περισσότερους γείτονες της χώρας. Η Ρωσία, η γειτονική χώρα με την περισσότερο θετική

αντιμετώπιση μετά το Αζερμπαϊτζάν, αντιμετωπίζεται θετικά από το 26% των ερωτηθέντων.

Το Ιράν και το Βόρειο Ιράκ πλησίαζαν πολύ τη βαθμολογία της Ρωσίας, με πάνω από 20%. Η

Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν στο Ιράκ είχε θετική αντιμετώπιση από το 22% των

ερωτηθέντων, ελάχιστα παραπάνω από τη Κεντρική Κυβέρνηση του Ιράκ, η οποία έχει θετική

αντιμετώπιση από το 17% των ερωτηθέντων. Δύο άλλες γειτονικές χώρες, η Ελλάδα και η

Συρία, αντιμετωπίζονται αρνητικά σε παρόμοια επίπεδα (15% και 14% αντίστοιχα). Δύο χώρες

που βρίσκονται στην εγγύς γειτονιά της Τουρκίας, η Αρμενία και το Ισραήλ σημειώνουν τη

λιγότερο θετική αντιμετώπιση από τους ερωτηθέντες (10% και 8% αντίστοιχα).

100

Πίνακας 4: Αντιμετώπιση άλλων χωρών

32 55 56

80

57 68 71 71

62

73 73 77 82 88

79 78 83

72

Αρνητική

60 63

Θετική

40

41

38 38

28 26

20

0

24 23

22 21

17

15 14

14 13

10 8

Ε: Τώρα, θα σας διαβάσω μερικές χώρες ή ομάδες χωρών. Για καθεμία που θα διαβάζω, μπορείτε να μου πείτε αν διατηρείτε αρνητική

ή θετική γνώμη για αυτήν; Έχετε μία έντονα θετική / αρνητική ή μέτρια αρνητική / θετική γνώμη;

Η


ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ

Πρόσθετα με τις γενικά αρνητικές

απόψεις για τις υπόλοιπες χώρες, οι

Τούρκοι γενικά δεν εμπιστεύονται τους

διεθνείς οργανισμούς. Οι οργανισμοί που χαίρουν τη

μεγαλύτερη εμπιστοσύνη είναι το Ευρωπαϊκό

Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (44%) και ο

Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας (39%). Η

Ευρωπαϊκή Ένωση έρχεται Τρίτη σε εμπιστοσύνη

(39%). Δύο μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί, το ΝΑΤΟ και

ο Ο.Η.Ε., θεωρούνται άξιοι εμπιστοσύνης μόλις από το

ένα τρίτο των ερωτηθέντων, ελάχιστα καλύτερα από

την αντιμετώπιση του Οργανισμού για την Ασφάλεια

και Συνεργασία στην Ευρώπη, που θεωρείται έμπιστος

μόλις από το 26%.

Η εμπιστοσύνη σε διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς ήταν ακόμα μικρότερη.

Μόνο το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων απάντησε ότι εμπιστεύονταν την Παγκόσμια Τράπεζα,

ενώ όταν ρωτήθηκαν για το ΔΝΤ, αυτός ο αριθμός έπεσε στο 16%.

Αν και η πλειοψηφία των Τούρκων δεν μπορεί να αναγνωρίσει έναν από τους στρατηγικούς

εταίρους της χώρας τους, ανάμεσα σε όσους μπορούσαν να κατονομάσουν κάποιον, οι Ηνωμένες

Πολιτείες έλαβαν την υψηλότερη βαθμολογία (27%), ενώ ακολούθησε το Αζερμπαϊτζάν (21%), η

Γερμανία (17%), και η Ρωσία (13%). Το παραπάνω δείχνει ότι όταν η ερώτηση διατυπώθηκε με

τρόπο ώστε να ρωτά για τις στρατηγικές σχέσεις και όχι για την προσωπική εντύπωση, οι

ερωτηθέντες τείνουν να αλλάζουν τις απαντήσεις τους, και έτσι οι λιγότερο αγαπητές χώρες,

όπως οι ΗΠΑ μπορούν να θεωρηθούν ως ο πιο σημαντικός εταίρος.

Η έρευνα επίσης αποκάλυψε πώς πολλοί Τούρκοι

θεωρούν την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ, της ΕΕ,

ή της Ρωσίας ως ανεπιθύμητη. Μόλις το 29% των

Τούρκων θεωρούν την ηγεσία της ΕΕ επί των

παγκόσμιων ζητημάτων επιθυμητή, ενώ η

επιθυμία για την ηγεσία των ΗΠΑ και της Ρωσίας

ήταν 26% και 22% αντίστοιχα.

ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ - ΗΠΑ

Η υποστήριξη για τις εξωτερικές πολιτικές του

Ομπάμα στην Τουρκία δεν ήταν μεγαλύτερη από

το επίπεδο εμπιστοσύνης που απολάμβανε. Όταν

ρωτήθηκαν, μόλις το 29% των ερωτηθέντων

δήλωσε ότι εγκρίνουν τις εξωτερικές πολιτικές

της διακυβέρνησής του.


Το επίπεδο έγκρισης έπεσε στο 22% όταν ρωτήθηκαν για τη διαχείριση των σχέσεων με τη

Ρωσία, στο 17% όταν ρωτήθηκαν για τη διαχείριση των σχέσεων με τη Μέση Ανατολή γενικά,

και στο 13% όταν ρωτήθηκαν για τη διαχείριση του ζητήματος Ισραήλ / Παλαιστίνης.

Αν και η δημοτικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών και η έγκριση των εξωτερικών πολιτικών του

Προέδρου Ομπάμα κυμαίνονται χαμηλά στην Τουρκία, οι αντιλήψεις για την κατάσταση των

σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας παραμένουν σχετικά θετικές.

Μόλις πάνω από το μισό (51%) των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας

μπορούν να χαρακτηριστούν ως καλές, σε αντίθεση με το 35% που διατηρούν μία αρνητική

θεώρηση για τη φύση της σχέση.

ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΗΓΕΣΙΑ

Οι ερωτηθέντες επίσης έδειξαν σημαντική προτίμηση για τουρκική μονομέρεια στις διεθνείς

σχέσεις. Όταν ρωτήθηκαν με ποιον θα έπρεπε να συνεργαστεί η Τουρκία σε διεθνή ζητήματα,

Πίνακας 7: Με ποιον θα έπρεπε να συνεργαστεί η Τουρκία;

το 29% ανέφερε ότι η

Τουρκία θα έπρεπε να δρα

μόνη της. Από την άλλη,

το 25% δήλωσε ότι θα

έπρεπε να συνεργαστεί με

χώρες της ΕΕ, ενώ το

14% προτιμούσε τις

ΗΠΑ, δημιουργώντας μία

πλειοψηφία (39%) του

προτιμά τη συνεργασία με

τις δυτικές χώρες. Το

10% των ερωτηθέντων

δήλωσε ότι η Τουρκία θα

έπρεπε να συνεργαστεί με

χώρες της Μέσης

Ανατολής, και μόλις το

4% έδειξε προς τη Ρωσία.

ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

ΤΟ ΝΑΤΟ ΝΑ

ΕΙΝΑΙ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ;

Οι ερωτηθέντες ήταν

διαιρεμένοι για το αν το

ΝΑΤΟ εξακολουθούσε να

είναι σημαντικό για την

ασφάλεια της Τουρκίας: Το

38% των ερωτηθέντων

απάντησε ότι εξακολουθεί

να είναι απαραίτητο, ενώ το

35% ότι δεν είναι. Ένα

σχετικά υψηλό επίπεδο

στην απάντηση "δεν έχω

ιδέα / δεν γνωρίζω (27%)"

Να ενεργεί μόνη

Με την

Ευρωπαϊκή

Ένωση

Με τις Ηνωμένες

Πολιτείες

Αμερικής

14

5

4

10

14

Με χώρες της

Μέσης

Ανατολής

Με τη Ρωσία

Με όλες τις

παραπάνω


Δεν απαντώ

29

25

Ε: Σε διεθνή ζητήματα, με ποια από τις παρακάτω χώρες θεωρείτε ότι θα έπρεπε να συνεργάζεται

περισσότερο στενά η Τουρκία;


Πο

σοσ

τό

ενδεχομένως να αποτελεί έναν δείκτη του χαμηλού βαθμού επίγνωσης στο κοινό της Τουρκίας σχετικά

με τον ρόλο του ΝΑΤΟ.

Η έρευνα επίσης έδειξε ότι υπάρχει μικρή υποστήριξη για της επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ εκτός της

Ευρώπης. Αν και το 41% των ερωτηθέντων υποστηρίζει τον ρόλο του ΝΑΤΟ για την εδαφική

άμυνα της Ευρώπης, το επίπεδο της υποστήριξης μειώνεται στο 35% όσο αφορά την «προσπάθεια

εδραίωσης σταθερότητας σε μέρη όπως το Αφγανιστάν», στο 32% όσο αφορά την «παροχή όπλων

ή εκπαίδευσης ώστε να βοηθηθούν άλλες χώρες να υπερασπιστούν το έδαφός τους», και στο 30%

όσο αφορά τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών και της

Ευρώπης.

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΕΕ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΘΕΤΙΚΕΣ

Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, οι Τούρκοι γενικά τρέφουν αρνητική άποψη για τις υπόλοιπες χώρες

και ομάδες χωρών, αλλά αυτό δεν ισχύει τόσο στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία

αντιμετωπίζεται θετικά από το 41% των ερωτηθέντων. Αντίστοιχα, το 44% των ερωτηθέντων

θεωρούν ότι η πλήρης ένταξη στην ΕΕ θα ήταν ωφέλιμη για την τουρκική οικονομία, ενώ το 23%

θεωρούν ότι θα ήταν επιβλαβής.

Από όσους απάντησαν ότι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα ήταν θετική για την τουρκική

οικονομία ζητήθηκε έπειτα να στηρίξουν την άποψή τους. Μέσα από μία λίστα πιθανών

επιλογών, το 45% επέλεξε ότι η «Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες», το

21% απάντησε ότι η "Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει ελευθερία για τις μετακινήσεις, την εργασία,

και την εκπαίδευση εντός των συνόρων της", το 18% ανέφερε ότι η "Ευρωπαϊκή Ένωση έχει

διατηρήσει την ειρήνη εντός της Ευρώπης", ενώ το 9% επέλεξε ότι η "ΕΕ αποτελεί μία

κοινότητα δημοκρατιών που θα πρέπει να ενεργού μαζί".

Πίνακας 8: Ένταξη στην ΕΕ 50

9 44

40

18

30 45

23 24

20 21

10 10

0

Θετική

Αρνητική

Καμία

διαφορά


Δεν απαντώ

Ε: Μιλώντας γενικά, θεωρείτε ότι η ένταξη της Τουρκίας στην

Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει θετική ή αρνητική επίπτωση στη χώρα;

Ε: Και γιατί πιστεύετε ότι θα ήταν κάτι θετικό; Επειδή…


Αντίστοιχα, από όσους απάντησαν ότι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα ήταν αρνητική για

την τουρκική οικονομία ζητήθηκε έπειτα να πουν τους λόγους τους. Από μία λίστα πιθανών

επιλογών, το 32% επέλεξε ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει βλάψει την οικονομία της Τουρκίας»,

το 23% επέλεξε ότι «η ΕΕ υπονομεύει την κουλτούρα της Τουρκίας», το 20% ανέφερε ότι η

«ΕΕ δεν είναι αρκετά δημοκρατική», και το 12% είπε ότι «παρέχεται πολύ μεγάλη εξουσία στις

Βρυξέλλες».

ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η Τουρκία πέρασε από μία περίοδο ακτιβισμού για την εξωτερική πολιτική κατά τη διάρκεια της

περασμένης δεκαετίας και η εξωτερική πολιτική έχει καταστεί ένα από τα βασικά ζητήματα στη

γενική πολιτική συζήτηση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Τουρκία φιλοδοξεί να

καταστεί μία περιφερειακή μετριοπαθής δύναμη και μία πηγή έμπνευσης για τον Ισλαμικό

Κόσμο. Όμως, από την έναρξη της Αραβικής Άνοιξης, το προηγουμένως σχετικά σταθερό και

ειρηνικό στρατηγικό περιβάλλον γύρω από την Τουρκία αντικαταστάθηκε από μία περιοχή που

βρίσκεται σε σύγκρουση, με σοβαρές επιπλοκές για την ασφάλεια της ίδιας της Τουρκίας.

Η έρευνα έδειξε μία ισχυρή τάση απομονωτισμού αναμεταξύ του τουρκικού κοινού για τη

δημόσια πολιτική. Το 70% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η Τουρκία θα έπρεπε πρώτα να

αντιμετωπίσει τα δικά Πίνακας 9: Σε ποια προβλήματα πρέπει να εστιάσει η Τουρκία;

της προβλήματα. Μόλις το

20% δήλωσε ότι η Τουρκία

θα πρέπει να έχει έναν

περισσότερο ενεργό ρόλο

στη Μέση Ανατολή, στα

Βαλκάνια, και στην

Κεντρική Ασία.

Η πλειοψηφία (51%) των

ερωτηθέντων δεν εγκρίνει

την υφιστάμενη

εξωτερική πολιτική, σε

σχέση με το 41% που την

εγκρίνει. Το ποσοστό

έγκρισης πέφτει ακόμα

περισσότερο όταν

αναφέρονται συγκεκριμένα

πεδία της εξωτερικής

πολιτικής. Ο τρόπος με τον

οποίο αντιμετωπίζει η

Τουρκία τις σχέσεις της με

τη Ρωσία εγκρίνεται από το

38% των ερωτηθέντων,

ενώ οι πολιτικές προς τις

γειτονικές χώρες χαίρουν

την έγκριση του 35%, και η

πολιτική για το

μεταναστευτικό από το

32% των ερωτηθέντων.

Εσωτερικά

προβλήματα

10

20

Μέση Ανατολή, Βαλκάνια,

Κεντρική Ασία

Δεν ξέρω / Δεν απαντώ

70

Ε: Κάποιοι πιστεύουν ότι η Τουρκία θα έπρεπε να έχει έναν ενεργό ρόλο στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια και στην Κεντρική Ασία. Άλλοι πιστεύουν ότι η Τουρκία θα έπρεπε πρώτα να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά της προβλήματα. Με ποια άποψη συμφωνείτε περισσότερο;


Όταν ρωτήθηκαν για τη συνεισφορά της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής σε συγκεκριμένα

αποτελέσματα, το 40% των ερωτηθέντων ανάφερε ότι βελτίωσε τις επιχειρηματικές ευκαιρίες

για τις τουρκικές εταιρίες, αλλά το 51% διαφώνησε. Το 38% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η

εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης έχει συνεισφέρει στον ηγετικό ρόλο της Τουρκίας, αλλά το

53% διαφώνησε.

Το 38% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης έχει συνεισφέρει

στην ασφάλεια της Τουρκίας, αλλά το 54% διαφώνησε. Τέλος, το 36% δήλωσε ότι η

εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης βελτίωσε τις σχέσεις με τον δυτικό κόσμο, αλλά το 55%

διαφώνησε.

ΣΥΡΙΑ ΚΑΙ ISIS: ΑΝΑΜΕΙΚΤΕΣ ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΛΟΚΗ

Η πλειοψηφία (57%) των ερωτηθέντων

ήταν κατά μίας στρατιωτικής

παρέμβασης στη Συρία προς

υποστήριξη των δυνάμεων που

μάχονται κατά του καθεστώτος του

Ασάντ, το 29% θα υποστήριζε την

στρατιωτική παρέμβαση. Όταν

ρωτήθηκαν για το τί θα έπρεπε να κάνει

η Τουρκία αν γινόταν μία τέτοια

παρέμβαση, το 37% δήλωσαν ότι η

Τουρκία θα έπρεπε να μην συμμετάσχει

καθόλου, το 30% δήλωσε ότι η Τουρκία

θα πρέπει να υποστηρίξει την

παρέμβαση με μη στρατιωτικό τρόπο,

ενώ το 17% δήλωσε ότι η Τουρκία θα

πρέπει να συμμετάσχει ενεργά στη

συμμαχία.

Η ιδέα να στείλει η Τουρκία

στρατεύματα για να δημιουργηθεί μία ζώνη ασφαλείας στη Συρία δεν υποστηρίζεται από τους

Τούρκους, εκτός αν πρόκειται να προστατέψει τους ανθρώπους στην περιοχή από το

αυτοανακηρυχθέν Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Απαντώντας σε γενική ερώτηση, μόλις το 29% των

ερωτηθέντων υποστηρίζει την ιδέα της ζώνης προστασίας. Σε πιο συγκεκριμένη ερώτηση, το

35% ανέφερε ότι θα υποστήριζε τη συμμετοχή τουρκικών στρατευμάτων στη δημιουργία μίας

ζώνης για την προστασία της συριακής αντίστασης στο καθεστώς του Ασάντ, ενώ το 37%

δήλωσε ότι θα υποστήριζαν τη δημιουργία μίας ζώνης προστασίας κατά του Κόμματος της

Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), ώστε να αποτρέψουν τον σχηματισμό μίας κουρδικής ζώνης

στην περιοχή. Αν και η πλειοψηφία ήταν κατά της αποστολής στρατευμάτων υπό κάθε άλλο

σενάριο, το μεγαλύτερο ποσοστό (47%) υποστηρίζει την ιδέα αποστολής στρατευμάτων για τον

σχηματισμό μίας ζώνης για την προστασία των ανθρώπων στην περιοχή από το ISIS - το 42%

δεν ήταν υπέρ του παραπάνω. Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση κατά του ISIS

στην τουρκική κοινωνία. Όταν ρωτήθηκαν, το 91% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι το ISIS ήταν

μία τρομοκρατική οργάνωση και το 82% δήλωσε ότι αποτελούσε μία απειλή για την Τουρκία.

Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στις απόψεις για το αν η Τουρκία θα έπρεπε να

συμμετάσχει στη συμμαχία κατά του ISIS και με ποιον τρόπο. Το 38% των ερωτηθέντων

δήλωσε ότι η Τουρκία θα έπρεπε να παραμείνει τελείως εκτός της συμμαχίας, ενώ το 24%

δήλωσε ότι η Τουρκία θα έπρεπε να συμμετάσχει στην συμμαχία με ενεργό ρόλο, και το 23%

δήλωσε ότι η Τουρκία θα έπρεπε να υποστηρίξει τη συμμαχία με μη στρατιωτικά μέσα.


Πο

σο

στό

ΙΡΑΝ: ΦΙΛΟΣ Ή ΕΧΘΡΟΣ;

Αν και οι περισσότεροι

ερωτηθέντες συμφώνησαν ότι το

Ιράν ανταγωνίζεται την Τουρκία,

100

Πίνακας 11: Απόψεις για το Ιράν

Συμφωνώ

οι περισσότεροι διαφώνησαν με το

ότι συνιστά μία πραγματική

απειλή. Το 46% των ερωτηθέντων

συμφώνησε ότι το Ιράν βρίσκεται

σε ανταγωνισμό με την Τουρκία

στη Μ. Ανατολή, ενώ το 41%

διαφώνησε. Μόλις το 38% των

ερωτηθέντων απάντησαν ότι το

Ιράν συνιστά μία πραγματική

απειλή για τα συμφέροντα της

Τουρκίας, ενώ το 47% είπε ότι δεν

συνιστά. Το 38% απάντησε ότι το

Ιράν αποτελεί απειλή για την

ασφάλεια της Τουρκίας, ενώ το

49% απάντησε πως όχι.

46 80

60

40

41

20

0

Το Ιράν ανταγωνίζεται την Τουρκία στην Μ.

Ανατολή

Ε: Συμφωνείτε ή διαφωνείτε ότι:..

38

47

Το Ιράν απειλεί τα

συμφέροντα της

Τουρκίας

38

49

Το Ιράν απειλεί την

ασφάλεια της

Τουρκίας

Διαφωνώ


Προσφυγικό

4

Ποσ

οσ

τό

Ποσ

οσ

τό

προσφυγική κρίση της Συρίας έχει επιταχύνει τη συνεχιζόμενη μετάβαση της Τουρκίας

από μία χώρα μεταναστών σε μία χώρα προσωρινής φιλοξενίας. Κοινά χερσαία σύνορα

μήκους 911 χιλιομέτρων με τη Συρία και μία πολιτική ανοικτών συνόρων προς τους

πρόσφυγες από τη νότια γείτονά της έχουν οδηγήσει να φιλοξενεί η Τουρκία σύμφωνα με τις

επίσημες εκτιμήσεις 1,7 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες, όπως υπολογίστηκαν τον Σεπτέμβριο

2015. Τα ανεπίσημα στοιχεία αυξάνουν αυτόν τον αριθμό μέχρι και στα 2 εκατομμύρια. Από

αυτούς τους πρόσφυγες, 260.000 διαμένουν σε 25 «προσωρινά κέντρα προστασίας», τα οποία

βρίσκονται σε 10 πόλεις της Τουρκίας, ενώ οι υπόλοιποι έχουν επιλέξει να κατοικούν εκτός

αυτών των κέντρων. Η Τουρκία έχει δαπανήσει 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια στους Σύριους

πρόσφυγες από την αρχή της κρίσης. Η παρούσα έρευνα δείχνει μία αρνητική στάση προς τους πρόσφυγες στην Τουρκία, αν και λόγω

του μεγέθους της προσφυγικής κρίσης στην Τουρκία, τα αποτελέσματα θα πρέπει να θεωρούνται

μετριοπαθή. Η συντριπτική πλειοψηφία (76%) των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι πρόσφυγες ήρθαν

στην Τουρκία κυρίως για να αποκτήσουν άσυλο, το 32% ότι ήρθαν για να εργαστούν, το 23% για

να αναζητήσουν κοινωνικά επιδόματα, και το 21% ένιωθε ότι ήρθαν για να ενωθούν με την

οικογένειά τους. Η πλειοψηφία (41%) των ερωτηθέντων δήλωσε ότι υπάρχουν «πάρα πολλοί»

ξένοι στην Τουρκία, ενώ το 25% δήλωσε ότι υπάρχουν «πολλοί, αλλά όχι πάρα πολλοί». Ένα

πρόσθετο 25% των ερωτηθέντων ανάφερε ότι "δεν υπάρχουν πολλοί" ξένοι στην Τουρκία.

Καθώς η Τουρκία έχει φιλοξενήσει σχεδόν 2 εκατομμύρια Σύριους στα τελευταία χρόνια, θα

μπορούσε να θεωρηθεί ότι μία απάντηση όπου το 50% υπάρχουν πολλοί, αλλά όχι πάρα πολλοί,

είναι σχετικά ισορροπημένη.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανησυχούν για τους πρόσφυγες που έρχονται από διάφορες περιοχές,

αλλά ιδιαίτερα με όσους προέρχονται από τη Συρία. Το 54% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι

ανησυχούσε για τους πρόσφυγες που προέρχονται από τις Τουρκικές και πρώην Σοβιετικές

Δημοκρατίες, ενώ το 40% είπε ότι δεν ανησυχεί. Το 64% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι

ανησυχούσε για τους πρόσφυγες που προέρχονται από τις αφρικανικές χώρες, ενώ το 31% είπε

ότι δεν ανησυχεί. Μία συντριπτική πλειοψηφία της τάξης του 84% δήλωσε ότι ανησυχούν για

τους πρόσφυγες που προέρχονται από τη Συρία, ενώ μόλις το 14% δήλωσε ότι δεν ανησυχεί.

Μία αντίστοιχα συντριπτική πλειοψηφία, 81% των ερωτηθέντων, θεωρεί ότι οι πρόσφυγες δεν

έχουν ενταχθεί καλά στην τουρκική κοινωνία - μόλις το 15% δήλωσε ότι έχουν ενταχθεί καλά.

Πίνακας 12: Αριθμός ξένων στην Τουρκία

50

100

Πίνακας 13: Ανησυχία για τους Πρόσφυγες

Ανησυχώ

40 41

84 64 54

80

Δεν ανησυχώ

60

30

25 25

20

10

40 40

31

20

14

0

Πάρα πολλοί

Αρκετοί αλλά όχι πάρα πολλοί

Όχι πάρα πολλοί

0 Σύριοι πρόσφυγες

Πρόσφυγες από

Αφρικανικές

χώρες

Πρόσφυγες από Τουρκικές

και πρώην Σοβιετικές

δημοκρατίες

Ε: Γενικά, πώς αισθάνεστε για τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν στην Τουρκία και

δεν γεννήθηκαν σε αυτήν; Υπάρχουν πολλοί, αρκετοί αλλά όχι πάρα πολλοί, ή όχι

πολλοί;

Ε: Μπορείτε να μου πείτε αν ανησυχείτε ή δεν ανησυχείτε για:

Η


Πο

σοσ

τό

Όταν ρωτήθηκαν, το 68 των

ερωτηθέντων θα ήθελε μία

περισσότερο περιοριστική πολιτική

για τους πρόσφυγες. Το 73% δήλωσε

ότι οι υφιστάμενοι πρόσφυγες θα

έπρεπε να επιστρέψουν σπίτι τους, σε

αντίθεση με το 17% που δήλωσε ότι

εξαρτάται από τις περιστάσεις, και με

το 8% που δήλωσε ότι θα ήθελε να

τους προσφερθεί νόμιμη διαμονή στην

Τουρκία.

Πίνακας 14: Ένταξη προσφύγων

100

80 81

60

40

20

15

0 Οι πρόσφυγες δεν έχουν

ενταχθεί καλά

Οι πρόσφυγες

εντάχθηκαν καλά

Ε: Γενικά μιλώντας, πόσο καλά πιστεύετε ότι οι πρόσφυγες έχουν ενταχθεί

στην Τουρκική κοινωνία; Πολύ λίγο, λίγο, καλά, ή πολύ καλά;

ΓΡΑΦΕΙΑ

Ουάσιγκτον • Βερολίνο • Παρίσι • Βρυξέλλες Βελιγράδι• Άγκυρα • Βουκουρέστι • Βαρσοβία

www.gmfus.org

http://www.gmfus.org/

Documents

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ