توصیه کنید! روزنامه‌نگار سیاسی باشید! مصاحبه با دراماتورگ فنالندی یوها‐پکا هوتینبننبن

به قلم ماىبتىبی لیناووری

گزیت (شربیربرین مربیربرزانژاد) ترمججمجمه‌ی گروه تئاتر ا

«به جای آن که فقط به کاسىبتىبی‌های کار در نقد اشاره شود، منتقد می‌تواند جایگزین‌های هببهبهربتربری برای هببهبهبود آهبنهبها ارائه دهد.»

کوال را برای فستیوال ساوونلینا (٢٠١٢) درباره‌ی یوها‐پکا هوتینبننبن منبتنبن آوازی اپرای «ال فنیس» ساخته‌ی کیمو هاکاری بدمینتون» (٢٠٠۵)، او «اپرای کارهای دیگر از است. نوشته ١٩٩۶ سال در ونربیربز اپرای ساختمان آتش‌سوزی کی و آهنگساز مکس ساویکانگاس برای کیامسسمسما، موزه‌ی هربنربرهای معاصر هلسینکی و نربیربز مشربتربرک با هربنربرمند جبتجبجسمی تیمو ما«کار جبتجبخصصی به عنوان مبنمبمونه» (١٩٩٧) در موزه‌ی تئاتر هلسینکی است. وی در حال حاضر مشغول دراماتربیربزه کردن رمان

مارکو تاپیو «تشنج مسشمسمالگان» (١٩۶٠) برای تئاتر ملی فنالند است. فعالیت‌های هوتینبننبن به او جایگاه ممممممتازی از حللحلحاظ نقد تئاتر داده است که در فنالند نظربیربرش را کمربتربر می‌توان یافت. او در کنون دراماتورگ کمپاىبنىبی تئاتری است که کادمی تئاتر بوده است و هم‌ا زمان‌های جممجمختلف منتقد و مدرس دراماتورگی در آنقد، کننده‌ی دریافت عنوان به می‌کند. جلب خود به منتقدان سوی از است شایسته آجبنجبچه از کمربتربر توجهی تولیداتش

ىببىبی و مفهومی مانند اشعار اپرا برای اپرای ملی فنالند است. دستاوردهای هربنربری‌اش شامل اجراهای جبتجبجر

مبیمبم: آیا کسی به ادامه‌ی حیات نقد تئاتر احتیاج دارد؟ ماىبتىبی لیناووری: بگذارید صرحتیحتح بگو

یوها‐پکا هوتینبننبن: در دهه‌ی ١٩٨٠ که در روزنامه‌ها نقد می‌نوشتم، این تفکر وجود داشت که منتقدان و هربنربرمندان در دو سوی متضاد قرار دارند و این سوءتفاهم رقت‌انگربیربز نربیربز از سوی هربنربرمندان وجود داشت که نقد باید برای منفعت آهبنهبها ىببىبی می‌دانستیم که ما برای خواننده‌ی عام می‌نویسیم. اما نقد یک خصلت وجود داشته باشد، در حاىللىلی که مهھمهمه به خوروشنگرانه و تربیىبتىبی نربیربز دارد. نقد به کار هربنربری در سیاست‌های فرهنگی جامعه معنا و میدان دید می‌دهد و از این حللحلحاظ

منتقدان و هربنربرمندان بیشربتربر مهھمهمدست هستند تا دمسشمسمن.

ماىبتىبی لیناووری: هوتینبننبن (متولد ١٩۵٧) در اواخر دهه‌ی ١٩٧٠ به تئاتر آماتور دانش‌آموزی در تورکو پیوست و به زودی در کنار جبتجبحصیل در دانشگاه شروع به نوشنبتنبن نقد کرد. پس از آن تا سال ١٩٨٨ سردبربیربر جممجمجله‌ی تئاتر بود.

یوها‐پکا هوتننبینبن: نوشنبتنبن نقد راحت نبود و فکر می‌کنم این به این دلیل بود که ژانر روزنامه‌نگاری از دور خارج شده مبیمبم مستلزم این بود که من قضاوت سیاه و سفید داشته باشم. شبیه به گزارش نتاحتیحتج در صفحات ورزشی. حال من مبنمبمی گوگاه باشند. در که غربیربرضروری است، بلکه برعکس خوانندگان باید از قضاوت‌های ىببىبی‌ثبات و متغربیربر سیاه و سفید در هربنربر آبه شبیه هربنربری روزنامه‌نگاری می‌دهم ترجیح من و است خرببربری رویدادهای گزارش مهھمهمانند افتتاحیه‌ها پوشش ثاىبنىبی، روزنامه‌نگاری سیاسی باشد: پیش‌بیىبنىبی جریانات آینده. این در روزنامه‌نگاری تئاتری به معنای پشت سر گذاشنبتنبن ژانر سنىبتىبی نقدنویسی است. منتقد در مبتمبمام مقاطع تولید یک کار حضور خواهد داشت، در برنامه‌ریزی، مبتمبمرینات و غربیربره. او این یافته‌ها را پیش از اولنبینبن اجرا منتشر خواهد کرد. هر چقدر منتقد بیشربتربر درگربیربر باشد، کاسىبتىبی‌های کار را هببهبهربتربر درک خواهد کرد. به مهھمهمنبینبن دنبال دقت به را پیشرفت زیرین جریان‌های خود، وجه جذاب‌ترین و عمیق‌ترین در سیاسی روزنامه‌نگاری ترتیب،

می‌کند و آن را قادر می‌سازد به چربیربزی عمیق‌تر از یک نظرسنجی ساده دست یابد.

ماىبتىبی لیناووری: توصیه کنید!

یوها‐پکا هوتینبننبن: توصیه کردن به هربنربرمندان برای منتقدان کاری ناجببجبجا مسشمسمرده می‌شده است. من در مقابل برای استدالل به فلسفه‌ی آرماىبنىبی ارنست بلوش اشاره می‌کنم: او میان نقد سازنده‌ی منسجم و آرمانشهر مطلق، مثالً ساخنبتنبن قصری در گر منتقد تنها اشتباهات کار را جبتجبحت عنوان نقد، یافته و برمسشمسمارد، این منجر به چربیربزی جز شکوه و ابرها تفاوت قائل است. اگر من روزی به نقدنویسی گالیه جبنجبخواهد شد. منتقد می‌تواند و باید جایگزین هببهبهربتربری برای نقاط ضعف کار پیشنهاد دهد. ا

بازگردم این دقیقاً کاری است که اجبنجبجام خواهم داد: جایگزین هببهبهربتربری فراهم خواهم کرد.

پرسش اساسی این است که آیا هربنربر عرصه‌ای خودجممجمختار است یا شرکت‌کننده‌ای در میان دیگر فعالیت‌های زندگی است. گون بر آن این یک سوال «یا این یا آىبنىبی» نیست، بلکه خطی است که انسان خود را در مقاطع جممجمختلف در حللحلحظات تارجبیجبخی گوناقرار می‌دهد. منتقد ابتدا می‌بایست تصمیم بگربیربرد چه برداشىبتىبی از هربنربر دارد. پاسخ منتقد به خود است که تعینبینبن می کند چه نوعی از مقاالت را برای چه رسانه‌ای خواهد نوشت؛ یک جممجمجله‌ی زیباىبیىبی می‌تواند حاوی نقد ارزمسشمسمندی باشد و از طرف

دیگر آرایش می‌تواند ژانر هربنربری مهمی باشد.

ماىبتىبی لیناووری: در سال ١٩٨٨ هوتینبننبن به کِمی، شهر کوچکی در مسشمسمال نقل مکان کرد تا در اداره‌ی تئاتر شهر با اِسکو کادمی تئاتر به عنوان مدرس جبتجبحلیل تئاتر استخدام سالروو مشارکت کند. در بازگشت به هلسینکی در سال ١٩٩١در آمتىبنىبی، تئوریکش (آزار مقاالت کتاب در کرد. فعالیت آجبنجبجا در جممجمختلف آموزشی برنامه‌های قالب در ٢٠٠٩ سال تا و شد ٢٠٠٢) در میان مسائل دیگر، شاخصه‌های تئاتر پست‌دراماتیک را سال‌ها پیش از آن که به صورت گسربتربرده شناخته شده

باشد مطرح کرد. عمیق باشید!

بر اساس یک کلیشه‌ی معاصر، در عصر اینربتربرنت هر کسی می‌تواند یک منتقد باشد. هر کس می‌تواند ابراز عقیده کند.

یوها‐پکا هوتینبننبن: بله، اثرگذاری و قدرت متخصصان فروکش کرده است. ساختار هرم‌های قدرت از هم پاشیده است، چربیربزی که در ابتدای پست‌مدرنیسم به عنوان امری مطلوب تلقی می‌شد. امروز ما شاهد نقاط منفی آن نربیربز هستیم: آیا ما مبیمبم؟ در این صورت، هر نظری جممجمجاز است، اما هر ابزاری جز لذت فردی‌مان برای افربتربراق میان کارهای هربنربری در دست دار

نظری ارزش یکسان ندارد. نظر شخصی نسبت به دیدگاه فرهیخته اطالعات کمربتربری در بر دارد؛ دیدگاه دوم تنها در اختیار منتقد و در حالت خوش‌بینانه خالق اثر هربنربری است. مبتمبماشاچی عادی نظراتش را دارد، و درباره‌ی هربنربرمند خارج از

ژانر هربنربری خودش نربیربز مهھمهمنبینبن امر صادق است.

ماىبتىبی لیناووری: به عنوان مثال من در جببجبخش کنفرانس مسشمسماره‌ی جدید نشریه پیشنهاد داده‌ام که تئاترها باید خود شروع به انتشار نقد کنند، چرا که خانه‌های رسانه دیگر به این موضوع عالقمند نیستند.

یوها‐پکا هوتینبننبن: این هم منطقی است که اجبتجبحادیه‌ی کارگردانان یا هر اجبتجبحادیه‌ای در شاخه‌ی تئاتر نقد منتشر کنند.

ماىبتىبی لیناووری: هوتننبینبن از سال ٢٠٠٩ به عنوان دراماتورگ با رادیوی تئاتر شبکه‌ی رسانه‌ای فنالند مهھمهمکاری می‌کند. رادیو تئاتر شنوندگان بسیاری دارد، بیشربتربر از بسیاری از تئاترهای شهرها. با این حال، افتتاحیه‌هایش را به طور معمول تنها

یک روزنامه و یک جممجمجله‌ی ادىببىبی پوشش می‌دهد. مسشمسما جزء اولنبینبن کساىبنىبی هستید که با انقراض نقد روبرو می‌شوید.

یوها‐پکا هوتینبننبن: برخی از مهھمهمکاران من در رادیو تئاتر آن‌قدر در آجبنجبجا کار کرده‌اند که شاهد زوال تدرجبیجبجی توجه مبیمبم در حاىللىلی که تئاتر ملی ده افتتاحیه دارد. با منتقدان بوده‌اند. من کمربتربر نگران هستم. ما در سال ٢۶ افتتاحیه دارىببىبی قابل مقایسه با تئاتر ملی است. اما کانال‌های تلویزیوىبنىبی حساب دقیق، مربیربزان فضاىبیىبی که به ما اختصاص داده می‌شود به خو

جدید و مبنمبمایش‌های تلویزیوىبنىبی بسیاری نربیربز به وجود آمده‌اند. و بله، رادیو جممجمخاطبان بسیاری را از دست داده است.

نوشته هربنربر به اشتیاق خاطر به نقد حال این با اما کند، تامنبینبن را منتقدان زندگی مبنمبمی‌تواند دیگر نقد لیناووری: ماىبتىبی می‌شود. آیا به نظر مسشمسما سازندگان تئاتر هم به مهھمهمنبینبن ترتیب عمل می‌کنند؛ مثالً آماتور می‌شوند؟

گربیربری تشکیل شده است. یوها‐پکا هوتینبننبن: نه، دست کم نه به طور کامل. حرفه‌های تئاتری از مهارت‌های خاص و فراهرچند این ایده که هر نظری باید امهھمهمیىبتىبی برابر داشته باشد به تئاتر نربیربز نفوذ کرده است. آدم می‌بیند که گزارشگر رادیو یا ىبیىبی چننبینبن تغیربیربر حرفه‌ای مسئله‌ای طبیعی و بدهبیهبهی کی روی حتیحتخ یک‌ شبه تبدیل به مدیر اجراىبیىبی تئاتر شهر می‌شود، گو ىببىبی ها مراست. این‌طور نیست. آدم باید اعتبار خودش را بسنجد. باید هبنهبهاد هربنربری را با استعداد و تواناىبیىبی خودش متقاعد کند و

پذیرش از سوی منتقدان جببجبخشی حیاىبتىبی از این امر است.

—منبع: نشریه‌ی اجبنجبجمن جهاىبنىبی منتقدان تئاتر‐مسشمسماره ١٠

درباره‌ی نویسنده: ماىبتىبی لیناووری سردبربیربر جببجبخش نقد تئاتر نشریه‌ی اجبنجبجمن جهاىبنىبی منتقدان تئاتر است. او مهھمهمچننبینبن به صورت منظم برای جممجمجله‌ی پارناسو، نشریه‌ی ادىببىبی در کشورش فنالند نربیربز می‌نویسد. او مبنمبمایشنامه‌های متعددی را به زبان انگلیسی مبنمبمایشنامه‌ی یک نوشنبتنبن در او است. کرده کارگرداىبنىبی نربیربز را گوىبنىبی گونا ىبیىبی رادیو مبنمبمایش‌های و است کرده ترمججمجمه و نوشته

صحنه‌ای نربیربز به نام «در جستجوی توپ بیس‌بال گمشده» برای تئاتر کوکو در هلسینکی مهھمهمکاری کرده است.