ความรุนแรงและรัฐประหาร 6 ตุลาคม 2519

เจตนาและความทารุณโหดราย 1. ในวันท่ี 6 ตุลาคม 2519 เวลาประมาณ 7.30 น. ตํารวจไทยโดยคําส่ังของรัฐบาล ม.ร.ว. เสนีย ปราโมช ใชอาวุธสงครามบุกเขาไปใน ม.ธรรมศาสตร ยิงไมเลือกหนา และมีกําลังของคณะกระทิงแดง ลูกเสือชาวบาน และนวพลเสริม บางก็เขาไปในมหาวิทยาลัยกับตํารวจ บางก็ลอมมหาวิทยาลัยอยูขางนอก เพื่อทํารายผูท่ีหนีตํารวจออกมาจากมหาวิทยาลัย ผูท่ีถูกยิงตายหรือบาดเจ็บก็ตายไปบาดเจ็บไป คนท่ีหนีออกมาขางนอกไมวาจะบาดเจ็บหรือไมตองเส่ียงกับความทารุณโหดรายอยางยิ่ง บางคนถูกแขวนคอบางคนถูกราดน้ํามันแลวเผาท้ังเปน คนเปนอันมากถูกซอมปรากฏตามขาวทางการวาตายไป 40 กวาคน แตขาวท่ีไมใชทางการวาตายกวารอยและบาดเจ็บหลายรอย ผูท่ียอมใหตํารวจจับแตโดยดีมีอยูหลายพันคน เปนนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยตางๆหลายมหาวิทยาลัย เปนประชาชนธรรมดาก็มี เปนเจาหนาท่ีและอาจารยของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตรซ่ึงไดรับคําส่ังใหเฝาดูอาคารสถานท่ีและทรัพยสินของมหาวิทยาลัยก็มิใชนอย เม่ือนําเอาผูตองหาท้ังหลายไปยังสถานีตํารวจและท่ีคุมขังอ่ืน มีหลายคนท่ีถูกตํารวจซอมและทรมานดวยวิธีการตางๆ บางคนถูกทรมานจนตองใหการตามท่ีตํารวจตองการจะใหการและซัดทอดถึงผูอ่ืน 2. เจตนาท่ีจะทําลายลางพลังนักศึกษาและประชาชนท่ีใฝเสรีภาพนั้นมีอยูนานแลว ในเดือนตุลาคม 2516 เม่ือมีเหตุทําใหเปล่ียนระบบการปกครองมาเปนรูปประชาธิปไตยนั้นมีผูกลาววา ถาฆานักศึกษาประชาชนสัก 10,000 - 20,000 คนบานเมืองจะสงบราบคาบและสืบเจตนานี้ตอมาจนถึงทุกวันนี้ ในการเลือกต้ังเมษายน 2519 มีการปดประกาศและโฆษณาจากพรรคการเมืองบางพรรควา “สังคมนิยมทุกชนิดเปนคอมมิวนิสต” และกิตติวุฒโฑภิกขุยังใหสัมภาษณหนังสือพิมพวา “การฆาคอมมิวนิสตนั้นไมเปนบาป” ถึงแมในกันยายน - ตุลาคม 2519 ยังมีผูกลาววาการฆาคนท่ีมาชุมนุมประทวงจอมพล ถนอม กิตติขจร สัก 30,000 คนเปนการลงทุนท่ีถูก 3. ผูท่ีสูญเสียอํานาจทางการเมืองในเดือนตุลาคม 2516 ไดแกทหารและตํารวจบางกลุม ผูท่ีเกรงวาในระบบประชาธิปไตยจะสูญเสียอํานาจทางเศรษฐกิจไปไดแกพวกนายทุนเจาของท่ีดินบางกลุม และผูท่ีไมประสงคจะเห็นระบบประชาธิปไตยในประเทศไทย กลุมเหลานี้พยายามอยูตลอดเวลาท่ีจะทําลายลางพลังตางๆที่เปนปรปกษแกตนเองดวยวิธีตางๆทางวิทยุและโทรทัศน ทางหนังสือพิมพ ทางใบปลิวโฆษณา ทางลมปากลือกัน ทางบัตรสนเทห ทางจดหมายซ่ึงเปนบัตรสนเทหขูเข็ญตางๆ และกอต้ังหนวยตางๆเปนเครื่องมือซ่ึงจะกลาวถึงในขอ 20 และขอตอๆไป วิธีการของบุคคลกลุมเหลานี้คือ ใชการปลุกผีคอมมิวนิสตโดยท่ัวไป ถาไมชอบใครก็ปายวาเปนคอมมิวนิสต แมแตนายกรัฐมนตรี ม.ร.ว. คึกฤทธ์ิ ปราโมช หรือ ม.ร.ว. เสนีย หรือพระราชาคณะบางรูปก็ไมเวนจากการ

ถูกปายสี อีกวิธีหนึ่งคือการอางถึงชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยเปนเคร่ืองมือในการปายสี ถาใครเปนปรปกษแปลวา ไมรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย 4. ในกรณีของกันยายน - ตุลาคม 2519 เม่ือจอมพล ถนอม เขามาในประเทศไทยอาศัยกาสาวพัสตรคือ ศาส นาเปนเคร่ืองกําบังและในการโจมตีนักศึกษาประชาชนท่ี ม.ธรรมศาสตร ใชสถาบันพระมหากษัตริยเปนขออาง

การแขวนคอ 5. จอมพล ถนอม เขาประเทศเม่ือ 19 กันยายน นักศึกษา กรรมกร ชาวนาชาวไร ประชาชนท่ัวไปมีการประ ทวง แตการประทวงคราวนี้ผิดกับคราวกอนๆ ไมเหมือนแมแตเม่ือคราวจอมพล ประภาส จารุเสถียร เขามาคือ กลุมผูประทวงแสดงวาจะใหโอกาสแกรัฐบาลประชาธิปไตยแกปญหา จะเปนโดยใหจอมพล ถนอม ออกจากประเทศไทยไป หรือจะจัดการกับจอมพล ถนอม ทางกฎหมาย ในระหวางนั้นมีการปดประกาศในท่ีสาธารณะตางๆเพ่ือประณามจอมพล ถนอม และมีการชุมนุมกันเปนคร้ังคราว (จนกระท่ังถึงวันท่ี 4 ตุลาคม) การปดประกาศประทวงจอมพล ถนอม นั้นไดรับการตอตานอยางรุนแรงจากกลุมท่ีเปนปรปกษตอนักศึกษาประชาชน นักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร 2 คน และนิสิตจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย 1 คนถูกทํารายในการนี้ บางคนถึงสาหัส ท่ี จ.นครปฐม พนักงานของการไฟฟาสวนภูมิภาค 2 คนออกไปปดประกาศประทวงจอมพล ถนอม ถูกคนรายฆาตาย และนําไปแขวนคอไวในท่ีสาธารณะ ตอมารัฐบาลยอมรับวาคนรายนั้นคือ ตํารวจนครปฐมนั่นเอง 6. ในการประทวงการกลับมาของจอมพล ถนอม นั้น ศูนยกลางนิสิตนักศึกษาไดรับความรวมมือจาก “วีรชน 14 ตุลาคม 2516” คือ ผูไดรับบาดเจ็บจากการปะทะกันในตุลาคม 2516 (บางคนพิการตลอดชีพ) และญาติของ “วีรชน” นั้นทําการประทวงโดยนั่งอดอาหารท่ีทําเนียบรัฐบาลในราวๆตนเดือนตุลาคม แตเจาหนาท่ีตํา รวจและเจาหนาท่ีท่ีทําเนียบพยายามขัดขวางดวยวิธีตางๆ ในวันท่ี 3 ตุลาคมดวยความรวมมือของนักศึกษา ม.ธรรมศาสตร ชุมนุมพุทธศาสตรและประเพณี ญาติวีรชนจึงยายมาทําการประทวงท่ี ม.ธรรมศาสตร บริเวณลานโพธ์ิ ในวันท่ี 4 ตุลาคม ผูบริหาร ม.ธรรมศาสตร คาดวาคงจะมีการกอฝูงชนข้ึนท่ีนั่น เปนอุปสรรคตอการสอบของนักศึกษาจึงมีหนังสือถึงนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีวาการทบวง มหาวิทยาลัยของรัฐขอใหรัฐบาลจัดหาที่ท่ีปลอดภัยใหผูประทวงประทวงไดโดยสงบและปลอดภัย 7. ในเท่ียงวันท่ี 4 ตุลาคมนั้น เหตุการณเปนไปอยางคาดคือ เกิดการชุมนุมกันข้ึน มีนักศึกษา ม.ธรรมศาสตร นักศึกษามหาวิทยาลัยตางๆ ตลอดจนประชาชนไปชุมนุมกันท่ีลานโพธ์ิ ใน ม.ธรรมศาสตร ประมาณ 500 คนมีการอภิปรายกันถึง (1) เร่ืองจอมพล ถนอม (2) เร่ืองการฆาพนักงานไฟฟาสวนภูมิภาคท่ี จ.นครปฐม และมีการแสดงการจับพนักงานไฟฟานั้นแขวนคอ โดยนักศึกษา 2 คน คนหนึ่งช่ือ อภินันท บัวหภักดี เปนนักศึกษาศิลปศาสตรปท่ี 4 และเปนสมาชิกชุมนุมการละคอนแสดงเปนผูท่ีถูกแขวนคอ

จากปากคําของอาจารยหลายคนท่ีไปดูการชุมนุมกันในเท่ียงวันท่ี 4 ตุลาคมนั้น ผูแสดงแสดงไดดีมาก ไมมีอาจารยผูใดท่ีไปเห็นแลวจะสะดุดใจวาอภินันทแตงหนาหรือมีใบหนาเหมือนเจาฟาชายมกุฎราชกุมารเปนการแสดงโดยเจตนาจะกลาวถึงเร่ืองท่ี จ.นครปฐม โดยแท เม่ืออธิการบดีลงไประงับการชุมนุมนั้นเปนเวลาเกือบ 14.00 น. การแสดงเร่ืองแขวนคอนั้นเลิกไปแลว กอนหนานั้นมีการประชุมคณบดีจนเกือบ 13.00 น. อธิการบดีรับประทานอาหารกลางวันท่ีตึกเศรษฐศาสตรราวๆ 13.00 - 13.30 น. พอกลับจากตึกเศรษฐศาสตรจะไปหองอธิการบดีเห็นวามีการประชุมกันเปนอุปสรรคตอการสอบไลของนักศึกษาจึงไปหาม 8. รุงข้ึนหนังสือพิมพตางๆหลายฉบับลงรูปถายการชุมนุมและการแสดงแขวนคอนั้น จากรูปหนังสือตางๆ เห็นวา อภินันทหนาตาละมายมกุฎราชกุมารมาก แตไมเหมือนทีเดียว แตในภาพของหนังสือพิมพดาวสยาม (ซ่ึงเปนปรปกษกับศูนยกลางนิสิตนักศึกษาตลอดมา) รูปเหมือนมากจนกระท่ังมีผูสงสัยวาดาวสยามจงใจแตงรูปใหเหมือน เร่ืองนี้สถานีวิทยุยานเกราะ (ซ่ึงเปนปรปกษกับศูนยกลางนิสิตนักศึกษา และเคยเปนผูบอกบทใหหนวยกระทิงแดงโจมตี ม.ธรรมศาสตร ดวยอาวุธและลูกระเบิด เม่ือสิงหาคม 2518) นําเอามาเปนเร่ืองสําคัญ กลาวหาวา ศูนยกลางนิสิตนักศึกษาเปนคอมมิวนิสต เจตนาจะทําลายลางสถาบันพระมหากษัตริยจึงพยายามแตงหนานักศึกษาใหเหมือนมกุฎราชกุมารแลวนําไปแขวนคอ ในการกระจายเสียงของยานเกราะนั้นมีการยั่วยุใหฆานักศึกษาท่ีชุมนุมกันอยูใน ม.ธรรมศาสตร นั้นเสีย ยานเกราะเร่ิมโจมตีเร่ืองนี้เวลาประมาณ 18.00 น. ในวันท่ี 5 ตุลาคม และกระจายเสียงติดตอกันมาท้ังคืนตอเนื่องถึงเชาวันท่ี 6 ตุลาคม

การชุมนุมประทวง 4 ตุลาคม 2519 9. สวนทางศูนยกลางนิสิตนักศึกษานั้นจัดใหมีการชุมนุมท่ีสนามหลวงประทวง (1) ใหรัฐบาลจัดการกับจอมพล ถนอม (2) ใหจับผูท่ีเปนฆาตกรแขวนคอท่ี จ.นครปฐม มาลงโทษ ต้ังแตวันท่ี 1 ตุลาคมเปนการทดลอง “พลัง” ตามท่ีนักศึกษากลาว แลวเลิกวันท่ี 2 - 3 เพราะมีตลาดนัดท่ีทองสนามหลวง แลวนัดชุมนุมกันอีกในเย็นวันท่ี 4 ตุลาคม การชุมนุมประทวงดังกลาวทราบจากนักศึกษาวา กําหนดจัดกันในชวงตนเดือนตุลาคม เพราะเปนระยะท่ีนายทหารช้ันผูใหญเปล่ียนตําแหนงท่ีสําคัญๆ เนื่องจากมีผูครบเกษียณอายุไปในวันท่ี 30 กันยายน ศูนยกลางนิสิตนักศึกษาสืบทราบมาวา อาจจะมีการกระทํารัฐประหารโดยนายทหารผูใหญบางกลุมท่ีไมพอใจการสับเปล่ียนตําแหนงท่ีสําคัญจึงตองการจะแสดงพลังนักศึกษาเปนการปองกันการรัฐประหาร ในขณะเดียวกันเพื่อเรียกรองใหรัฐบาลกระทํา 2 อยางขางตน ฝายทางสหภาพกรรมกรกําหนดวา จะมีการสไตรคสนับสนุนการประทวงเพียง 1 ช่ัวโมงเปนช้ันแรกในวันท่ี 8 ตุลาคม

เร่ืองการชุมนุมประทวงของศูนยกลางนิสิตนักศึกษาที่สนามหลวงนั้นมีหนังสือพิมพหลายฉบับไปถาม ม.ร.ว. เสนีย นายกรัฐมนตรีวา ถาเขาจะมาชุมนุมกันท่ีใน ม.ธรรมศาสตร นายกรัฐมนตรีเห็นเปนอยางไร นายกรัฐมนตรีตอบวา ถายายไปชุมนุมกันท่ี ม.ธรรมศาสตร จะดีมาก (หนังสือพิมพตอมาไดมาถามอธิการบดี ม.ธรรมศาสตร วาเห็นเปนอยางไร ในคําตอบของนายกรัฐมนตรี อธิการบดีตอบวา ไมดี) 10. ในการชุมนุมประทวงท่ีสนามหลวงเย็นวันท่ี 4 ตุลาคมนั้นเหตุการณเหมือนกับการชุมนุมประทวงในเดือนสิงหาคม เม่ือจอมพล ประภาส เขามาคือ พอฝนตกเขาผูชุมนุมหักประตูทางดานสนามหลวงเขามาใน ม.ธรรมศาสตร ต้ังแตเวลา 20.00 น. ทางผูบริหารมหาวิทยาลัยไปแจงความตอตํารวจชนะสงครามตามระเบียบ ทางตํารวจชนะสงครามสงกําลังตํารวจประมาณ 40 คนไปคุมเหตุการณท่ีดานวัดมหาธาตุรวมกับรองอธิการบดีฝายการนักศึกษา ในการชุมนุมประมาณ 25,000 - 40,000 คนนั้น ตํารวจ 40 คนคงจะทําอะไรมิได นอกจากจะใชอาวุธหามผูชุมนุมมิใหเขามหาวิทยาลัยซ่ึงถาเปนเชนนั้นจริงจะเกิดจลาจลซ่ึงมิใชส่ิงท่ีใครๆหรือรัฐบาลตองการ ฉะนั้นจึงเปนภาวะท่ีตองจํายอมใหเขามาใน ม.ธรรมศาสตร ฝายกระทิงแดงและนวพลนั้นมาชุมนุมกันอยูท่ีวัดมหาธาตุอีกมุมหนึ่ง แตเนื่องจากมีกําลังนอยเพียงไมกี่สิบคนจึงมิไดทําอะไร ทางดานศูนยกลางนิสิตนักศึกษาชุมนุมคางคืนอยูใน ม.ธรรมศาสตร ตลอดมาถึงเชาวันท่ี 6 ตุลาคมซ่ึงเปนเวลาท่ีเกิดเหตุ 11. ทางฝายผูบริหาร ม.ธรรมศาสตร เม่ือมีประชาชนจํานวนมากไหลบากันเขามาในเวลา 20.00 น. ของวันท่ี 4 ตุลาคมจึงโทรศัพทหารือกับ ดร. ประกอบ หุตะสิงห องคมนตรี นายกสภามหาวิทยาลัย และดวยความเห็นชอบของ ดร. ประกอบ จึงส่ังปดมหาวิทยาลัยทันทีเพื่อปองกันมิใหนักศึกษาอ่ืน และอาจารย ขาราชการมหาวิทยาลัยตองเส่ียงตออันตราย (คราวจอมพล ประภาส เขามาส่ังปดมหาวิทยาลัยเม่ือมีการยิงกันและท้ิงระเบิดตายไป 2 ศพแลว) และโทรศัพทหารือกับรัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐก็ไดรับความเห็นชอบจึงมีหนังสือเปนทางการรายงานนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐอีกโสตหนึ่ง คร้ันแลวผูบริหาร ม.ธรรมศาสตร ยายสํานักงานไปอาศัยอยูท่ีสํานักงานการศึกษาแหงชาติช่ัวคราวท้ิงเจาหนาท่ีรักษาทรัพยสินและอาคารของมหาวิทยาลัยไวประมาณ 40 - 50 คน และติดตอกับเจาหนาท่ีเหลา นั้นตลอดเวลาโดยทางโทรศัพทและทางอ่ืน

การปลุกระดมมวลชน และกฎหมู 12. ฝายยานเกราะและสถานีวิทยุในเครือของยานเกราะระดมปลุกปนใหผูฟงเคียดแคนนิสิตนักศึกษาประชาชนท่ีประทวงอยูใน ม.ธรรมศาสตร ตลอดเวลา โดยอางวาจะทําลายลางสถาบันพระมหากษัตริย โดยระดมหนวยกระทิงแดง นวพล และลูกเสือชาวบานใหกระทําการ 2 อยางคือ (1) ทําลายพวก “คอมมิวนิสต” ท่ีอยูใน ม.ธรรมศาสตร

(2) ประทวงรัฐบาลท่ีจัดต้ังรัฐบาลใหมโดยไมให สมัคร สุนทรเวช และ สมบุญ ศิริธร เปนรัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงมหาดไทย การทําลายพวก “คอมมิวนิสต” ใน ม.ธรรมศาสตร นั้นใชใหกระทิงแดงและอันธพาลใชอาวุธยิงเขาไปใน ม.ธรรมศาสตร ต้ังแตเท่ียงคืนจนรุงขึ้นของวันท่ี 6 ตุลาคม ฝายทาง ม.ธรรมศาสตร ใชอาวุธปนยิงตอบโตเปนคร้ังคราว 13. การปลุกระดมของยานเกราะไดผล ทางดานรัฐบาล ม.ร.ว. เสนีย เรียกประชุมคณะรัฐมนตรีเปนการดวนในตอนดึกของวันท่ี 5 ตุลาคม และมีมติใหนําตัวหัวหนานักศึกษาและอภินันทผูแสดงละคอนแขวนคอมาสอบสวน พอเชาตรูของวันท่ี 6 ตุลาคม สุธรรม แสงปทุม เลขาธิการศูนยกลางนิสิตนักศึกษาพรอมดวยผูนํานักศึกษาจํานวนหนึ่งกับอภินันทนักแสดงละคอนแขวนคอไปแสดงความบริสุทธ์ิใจท่ีบานนายกรัฐมนตรี เผอิญนายก รัฐมนตรีออกจากบานไปทําเนียบเสียกอน นายกรัฐมนตรีจึงโทรศัพทแจงใหอธิบดีกรมตํารวจคุมตัว สุธรรม อภินันท และพวกไปสอบสวน ผูเขียนบันทึกในขณะน้ียังไมทราบผลของการสอบสวนดังกลาว 14. การบุก ม.ธรรมศาสตร โดยตํารวจตามคําส่ังของนายกรัฐมนตรีนั้นเปนการกระทําของรัฐบาลโดยเอกเทศมิไดมีการหารือกับอธิการบดี แมวาในตอนดึกของวันท่ี 5 ตุลาคมอธิการบดีจะพูดโทรศัพทกับ ม.ร.ว. เสนีย นายกรัฐมนตรีก็ตาม นายกรัฐมนตรีมิไดแจงใหอธิการทราบวา รัฐบาลจะเรียกตัวหัวหนานิสิตนักศึกษา หรืออภินันทมาสอบสวน ถานายกรัฐมนตรีประสงคเชนนั้นมีวิธีท่ีจะเรียกตัวใหมาสอบสวนโดยสันติไมตองใชกําลังรุนแรงจนควบคุมมิไดและจนเกินกวาเหตุ 15. การโจมตีนักศึกษาประชาชนท่ี ม.ธรรมศาสตร ซ่ึงเร่ิมต้ังแตเท่ียงคืนโดยมีการยิงเขาไปในมหาวิทยาลัยจากภายนอกน้ันใชกําลังตํารวจลอมมหาวิทยาลัยต้ังแต 3.00 น. และเร่ิมยิงเขาไปอยางรุนแรงโดยตํารวจต้ังแตเวลา 5.00 น. ผูท่ีอยูใน ม.ธรรมศาสตร ขอใหตํารวจหยุดช่ัวคราวเพื่อใหผูหญิงท่ีอยูในมหาวิทยาลัยมีโอกาสออกไป แตตํารวจไมฟง

อาวุธในธรรมศาสตร 16. ในการบุกธรรมศาสตรนั้นวิทยุยานเกราะประโคมวา ภายใน ม.ธรรมศาสตร มีอาวุธรายแรง เชน ลูกระเบิด ปนกลหนัก และอาวุธรายแรงอ่ืนๆ ขอนี้เปนการกลาวหาโดยปราศจากความจริงต้ังแต 2517 มาแลว แตเม่ือมีเหตุการณท่ีจะพิสูจนขอเท็จจริงไดแตละคร้ัง เชน เม่ือกระทิงแดงบุกในเดือนสิงหาคม 2518 หรือเม่ือตํารวจเขาไปกวาดลาง หลังจากการชุมนุมประทวงจอมพล ประภาส มิไดมีหลักฐานประการใดวา มีอาวุธสะสมไวใน ม.ธรรมศาสตร ถึงคราวน้ีส่ิงท่ีเจาหนาท่ีตํารวจนํามาแสดงวาเปนอาวุธท่ีจับไดใน ม.ธรรม ศาสตร มีแตปนยาว 2 กระบอก ปนพก และลูกระเบิดหาไดมีอาวุธรายแรงขนาดปนกลไมเปนเร่ืองท่ีสรางขอกลาวหาจากอากาศธาตุท้ังส้ิน

ต้ังแตปลายป 2517 เปนตนมา นักการเมือง และหัวหนานักศึกษาบางคนมีความจําเปนตองพกอาวุธไวปองกันตัว เพราะหนวยกระทิงแดงและตํารวจ ทหาร ฆาตกรมักจะทํารายหัวหนากรรมกร หัวหนาชาวนาชาวไร หัวหนานักศึกษา และนักการเมืองอยูเนืองๆ และการฆาบุคคลเหลานี้ทางตํารวจไมเคยหาตัวคนรายได (ขณะเดียวกันถาตํารวจฆาตํารวจ หรือมีผูพยายามฆานักการเมืองฝายรัฐบาล ตํารวจจับคนรายไดโดยไมชักชา) พูดไปแลว การมีอาวุธไวปองกันตัวในเม่ือรูวาจะเส่ียงตออันตรายจึงมีเหตุผลพอสมควร ระหวางคืนวันท่ี 4 ตุลาคมจนถึงเชาวันท่ี 6 ตุลาคมนั้นนักศึกษาและประชาชนท่ีเขามาชุมนุมใน ม.ธรรมศาสตร มีโอกาสที่จะนําอาวุธเหลานั้นเขาไปในมหาวิทยาลัยตลอดเวลา นาเสียดายท่ีเจาหนาท่ีตํารวจมิไดต้ังดานสกัดคนอาวุธท้ังทางดานผูชุมนุมประทวง และฝายกระทิงแดงเสียแตตนมือ และเทาท่ีปรากฏเปนขอเท็จจริงตลอดมา ฝายกระทิงแดงพกอาวุธรายในที่สาธารณะเนืองๆ โดยเจาหนาท่ีตํารวจไมกลาหามหรือตรวจคน ถึงกระนั้นผูเขียนบันทึกนี้เห็นวาการชุมนุมประทวงทางการเมืองไมวาจะเปนกรณีใดก็ตามตองกระ ทําโดยสันติและปราศจากอาวุธซ่ึงเปนการชุมนุมท่ีชอบดวยกฎหมาย และรับรองโดยรัฐธรรมนูญ 17. จากการ “สอบสวน” และ “สืบสวน” ของตํารวจและทางการเทาท่ีปรากฏในเวลาท่ีเขียนบันทึกนี้มีขอกลาวหาวาใน ม.ธรรมศาสตร มีอุโมงคอยูหลายแหง แตเจาหนาท่ีมิไดแสดงภาพของอุโมงคใหดูเปนหลักฐาน เปนการปนน้ําเปนตัวสรางขาวข้ึนแทๆ ดํารง ชลวิจารณ อธิบดีกรมโยธาธิการและประธานกรรมการสํารวจความเสียหาย ม.ธรรมศาสตร ช้ีแจงเม่ือกลางเดือนตุลาคมวา ไมพบอุโมงคใน ม.ธรรม ศาสตร และย้ําวาไมมีเปนขาวลือท้ังนั้น อุทิศ นาคสวัสดิ์ กลาวในโทรทัศนถึงหองแอรและสวมท่ีอยูบนเพดานตึกคงจะหมายถึงช้ันบนสุดของตึกโดมซ่ึงไมมีอะไรเรนลับประการใด และใครเลานอกจากอุทิศจะไปใชสวมบนเพดานตึก นอกจากนั้นอุทิศยังอุตสาหพูดวา บรรดาผูท่ีไปชุมนุมใน ม.ธรรมศาสตร นั้นใชรองเทาแตะเปนจํานวนมากแสดงวาเปนผูกอการราย เพราะผูกอการรายใชรองเทาแตะ ถาเปนเชนนี้คนในเมืองไทย 40 ลานคนซ่ึงใชรองเทาแตะก็เปนผูกอการรายหมด ท่ีกลาวถึงอุทิศนั้นเปนตัวอยางของโฆษกฝายยานเกราะเพียงคนเดียว คนอ่ืนและขอใสรายอยางอ่ืนทํานองเดียวกันยังมีอีกมากท่ีใชความเท็จกลาวหาปรปกษอยางไมมีความละอาย

กฎหมูทําลายประชาธิปไตย 18. ขอเรียกรองอีกขอหนึ่งของยานเกราะและผูท่ีอยูเบ้ืองหลังยานเกราะคือ เรียกรองใหนายกรัฐมนตรีแตงต้ังสมัครและสมบุญเปนรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทย และใหขับไลรัฐมนตรี “ฝายซาย” 3 คนออกคือ สุรินทร มาศดิตถ, ชวน หลีกภัย และ ดํารง ลัทธพิพัฒน เร่ืองนี้ยานเกราะเจ็บใจนัก เพราะเม่ือ ม.ร.ว. เสนีย ลาออกในเดือนกันยายนนั้นสถานีวิทยุยานเกราะระดมจางและวานชาวบานมาออกอากาศเปนเชิงวา เปนมติมหาชน คนท่ีจางและวานมาใหพูดนั้นพูดเกือบเปนเสียงเดียวกันวาให ม.ร.ว. เสนีย เปนนายกรัฐมนตรีตอไป แตใหกําจัดรัฐมนตรีท่ีช่ัวและเลวออก การกลับกลายเปนวา ม.ร.ว. เสนีย นายกรัฐมนตรีกลับเอาสมัครและสมบุญออกไปเปนเชิงวา สมัครและสมบุญซ่ึงเปนพรรคพวกกันยานเกราะน้ันเปนคนเลวไป

19. ยานเกราะระดมกําลังเรียกรองใหลูกเสือชาวบาน นวพล กระทิงแดง และกลุมอ่ืนๆในเครือชุมนุมกันท่ีลานพระบรมรูปทรงมาเพื่อเรียกรองเร่ืองการจัดต้ังรัฐบาล การเรียกรองกระทําตลอดคืนวันท่ี 5 คาบเชาวันท่ี 6 แลวสามารถระดมพลเพ่ือการเรียกรองจัดต้ังรัฐบาลใหมตอไปจนถึงเวลาบาย ม.ร.ว. เสนีย จึงยอมจํานนและรับวาจะคิดจัดต้ังรัฐบาลข้ึนใหมตามคําเรียกรอง ตอมาอีกประมาณ 1 - 2 ช่ัวโมงมีการยึดอํานาจกระทํารัฐประหารขึ้นในเวลา 18.00 น. 20. เปนท่ีนาสังเกตวา ต้ังแต 14 ตุลาคม 2516 เปนตนมาผูท่ีเปนปรปกษกับพลังนักศึกษา กรรมกร และชาวนาชาวไรพยายามกลาวหาวา นักศึกษา กรรมกร และชาวนาชาวไร “ใชวิธีปลุกระดมมวลชน” และ “ใชกฎหมูบังคับกฎหมาย” การกระทําของยานเกราะ กระทิงแดง นวพล และลูกเสือชาวบาน และกลุมตางๆนั้นเปนอยางอ่ืนไมได ถาไมใชวิธีปลุกระดมมวลชน และไมใชการใชกฎหมูบวกกับอาวุธมาทําลายกฎหมาย เร่ืองท่ีกลาวมานี้มิใชจะเร่ิมเกิดข้ึนใน 2519 แตเร่ิมมาต้ังแต 2517 กระทิงแดงเปนหนวยท่ีฝายทหาร กอ.รมน.จัดต้ังข้ึนจากนักเรียนอาชีวะซ่ึงบางคนเรียนจบไปแลว บางคนเรียนไมจบ บางคนไมเรียน กอ.รมน. เปนผูจัดต้ังข้ึนเพื่อหักลางพลังศึกษาต้ังแตพวกเรากําลังรางรัฐธรรมนูญอยู หนังสือพิมพตางประเทศลงขาวอยูเนืองๆ และระบุช่ือ พ.อ. สุตสาย หัสดิน วา เปนผูสนับสนุน แตไมมีการปฏิเสธขาว กอ.รมน. ไมแตเปนผูจัดต้ัง เปนผูฝกอาวุธให นําอาวุธมาใหใช และจายเงินเล้ียงดูใหจากเงินราชการลับ และต้ังแตกลางป 2517 เปนตนมา หนวยกระทิงแดงพกอาวุธปนและลูกระเบิดประเภทตางๆอยางเปดเผย ไมมีตํารวจหรือทหารจะจับกุมหรือหามปราม ไมวาจะมีการประทวงโดยสันติอยางใดโดยนิสิตนักศึกษา กระทิงแดงเปนตองใชอาวุธขูเข็ญเปนการตอตานทุกคร้ัง นับต้ังแตการประทวงบทบัญญัติบางมาตราของรัฐธรรมนูญ ในป 2517 การประทวงฐานทัพอเมริกันใน 2517 - 2518 การบุก ม.ธรรมศาสตร ในเดือนสิงหาคม 2518 การประทวงการกลับมาของจอมพล ประภาส และจอมพล ถนอม ตลอดมาแตละคร้ังจะตองมีผูบาดเจ็บลมตายเสมอ แมแตชางภาพ หนังสือพิมพท่ีพยายามถายภาพกระทิงแดงพกอาวุธก็ไมวายถูกทําราย ในการเลือกต้ังในเมษายน 2519 กระทิงแดงมีสวนขูเข็ญผูสมัครรับเลือกต้ัง และในการโจมตีทํารายพรรคบางพรรคท่ีเขาเรียกกันวาฝายซาย 21. สมควรจะกลาวถึง กอ.รมน. ในท่ีนี้ เพราะนอกจากจะเปนผูชักกระทิงแดงใหปฏิบัติการรุนแรงแลวยังมีสวนในการจัดต้ังกลุมและหนวยอ่ืนๆเปนประโยชนแกกลุมทหารดวย เชน นวพล ท้ังนี้โดยใชเงินงบประมาณแผนดินประเภทราชการลับตลอดเวลา กอ.รมน. เดิมมีช่ือวา บก.ปค. แปลวา กองบัญชาการปราบคอมมิวนิสต ตอมาเปล่ียนช่ือเปน กอ.ปค. กองอํานวยการปราบคอมมิวนิสต ตอมาเม่ือรัฐบาลมีนโยบายจะคบกับประเทศคอมมิวนิสตจึงเปล่ียนช่ือเปนกองอํานวยการรักษาความมั่นคงภายในประเทศ เปนองคกรท่ีจอมพล ประภาส ต้ังข้ึน และเปนมรดกตกทอดตอมาถึงทุกวันนี้ ความสําเร็จของ กอ.รมน. วัดไดดังนี้ เม่ือแรกต้ังประมาณ 10 ปกวามาแลวเงินงบประมาณสําหรับ บก.ปค. มีอยูประมาณ 13 ลานบาท และเนื้อที่ในประเทศไทยท่ีเปนแหลงคอมมิวนิสต ในการปฏิบัติงานของ บก.ปค.

มีอยู 3 จังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในปจจุบันมี กอ.รมน. มีงบประมาณกวา 800 ลานบาท และเนื้อท่ีท่ีประกาศเปนแหลงคอมมิวนิสตมีอยูเกือบท่ัวราชอาณาจักรประมาณ 30 กวาจังหวัด การปราบคอมมิวนิสตของ กอ.รมน. เปนวิธีลับท่ีปราบคอมมิวนิสตจริงก็คงมี แตท่ีปราบคนท่ีไมใชคอมมิวนิสตก็มีมาก ต้ังแตกอน 2516 มาแลว เร่ืองถังแดงท่ี จ.พัทลุง เร่ืองการรังแกชาวบานทุกหนทุกแหงมีอยูตลอดแลวใสความวา เปนคอมมิวนิสตจึงทําใหราษฎรเดือดรอนท่ัวไป และที่ทนความทารุณโหดรายตอไปไมไดเขาปากลายเปนพวกคอมมิวนิสตไปก็มากมาย รัฐสภาประชาธิปไตยในป 2517 - 2518 และ 2519 ในเวลาพิจารณางบประมาณของ กอ.รมน. แตละปพยายามตัดงบประมาณออก หรือถาไมตัดออกใหต้ังเปนงบราชการเปดเผยแทนท่ีจะเปนงบราชการลับประสบความสําเร็จเพียงบางสวน กอ.รมน. ยังสามารถใชเงินเกือบ 100 ลานบาทแตละปเปนงบราชการลับ ทําการเปนปรปกษตอระบบประชาธิปไตยตลอดมา 22. นวพลถือกําเนิดจาก กอ.รมน. เชนเดียวกับกระทิงแดง แตเปนหนวยสงครามจิตวิทยา ไมตองใชอาวุธเปนเคร่ืองมือสําคัญ แตทํางานรวมกับกระทิงแดงเปนองคกรท่ีพยายามรวบรวมคหบดี นายทุน ภิกษุท่ีไมใครอยากเห็นการเปล่ียนแปลงทางสังคมใหรวมกันตอตานพลังนิสิตนักศึกษาและกรรมกร วิธีการคือ ขูใหเกิดความหวาดกลัววาทรัพยสมบัติตางๆของตนน้ันจะสูญหายไปถามีการเปล่ียนแปลง แมจะเปนไปตามระบบประชาธิปไตย เคร่ืองมือของนวพลคือ การประชุม การชุมนุม การเขียนบทความตางๆ วัฒนา เขียววิมล ซ่ึงเปนผูจัดการนวพลเปนผูท่ี พล.อ. สายหยุด เกิดผล ชักจูงมารับใช กอ.รมน. จากอเมริกา มีผูท่ีเคยหลงเขาใจผิดวา นวพลจะสรางสังคมใหมใหดีข้ึนดวยวิธีสหกรณ เชน สด กูรมะโรหิต ตองประสบความผิดหวังไป เพราะนวพลประกาศวา จะสรางสังคมใหม แตแทจริงตองการสงวนสภาวะเดิมเพื่อประโยชนของนายทุนและขุนศึกนั่นเอง 23. ลูกเสือชาวบานกอต้ังข้ึนมาโดยแสดงวัตถุประสงควา จะไมเกี่ยวของกับการเมือง แตแทจริงเปนเคร่ืองมือทางการเมืองของกลุมนายทุนและขุนศึก โดยเห็นไดจากการเลือกต้ังในเมษายน 2519 ลูกเสือชาวบานมีสวนในการชักจูงใหสมาชิกและชาวบานทําการเลือกต้ังแบบลําเอียง วิธีนี้เปนวิธีท่ีอเมริกันเคยใชอยูในเวียดนาม แตไมสําเร็จ มาสําเร็จท่ีเมืองไทย เพราะใชความเท็จเปนเคร่ืองมือวา เปนการจัดต้ังเพื่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย กระทรวงมหาดไทยมีสวนสําคัญในการจัดต้ังลูกเสือชาวบานข้ึน และมักจะใชคหบดีท่ีม่ังค่ังเปนผูออกเงินเปนหัวหนาลูกเสือ การชุมนุมทางการเมืองในวันท่ี 6 ตุลาคมของลูกเสือชาวบานเปนหลักฐานอยางชัดในวัตถุประสงคของขบวนการน้ี 24. นอกจากกระทิงแดง นวพล และลูกเสือชาวบาน ฝาย กอ.รมน. และมหาดไทยยังใชกลุมตางๆ เรียกช่ือตางๆอีกหลายกลุม บางกลุมเปนพวกกระทิงแดง หรือนวพลแอบแฝงมา เชน คางคาวไทย ชุมนุมแมบาน ผูพิทักษชาติไทย เปนตน เคร่ืองมือการปฏิบัติงานของกลุมเหลานี้ไดแก บัตรสนเทห ใบปลิว โทรศัพทขูเข็ญ เปนตน 25. ฆาตกรรมทางการเมืองเร่ิมมาตั้งแตกลางป 2517 โดยผูแทนชาวนาชาวไรและกรรมกรถูกลอบทํารายทีละคนสองคนตอมาก็ถึงนักศึกษา เชน อมเรศ ไชยสะอาด และนักการเมือง เชน อ. บุญสนอง บุณโยทยาน

แตละคร้ังตํารวจไมสามารถหาตัวคนรายไดจึงเปนท่ีนาสงสัยวาตํารวจคงจะมีสวนรวมแนๆ เพราะถึงท่ีมีผูรายทํารายตํารวจ หรือนักการเมืองฝายขวาตํารวจจับไดโดยไมชักชา 26. ในตอนท่ี ม.ร.ว. คึกฤทธ์ิ เปนนายกรัฐมนตรีนั้นเร่ิมมีการครอบคลุมส่ือมวลชนคือ หนังสือพิมพ วิทยุ และโทรทัศน ทางวิทยุและโทรทัศนนั้น พล.ต. ประมาณ อดิเรกสาร รองนายกรัฐมนตรี หัวหนาพรรคชาติไทยเปนผูคุมอยู ผูท่ีพูดวิทยุและโทรทัศนไดตองเปนพวกของตน ถาไมใชพวกไมยอมใหพูด และตองโจมตีนักศึกษา กรรมกร ชาวนาชาวไร อาจารยมหาวิทยาลัย ขาประจําเร่ืองนี้ ไดแก ดุสิต ศิริวรรณ, ประหยัด ศ.นาคะนาท, ธานินทร กรัยวิเชียร, อุทิศ นาคสวัสดิ์, ทมยันตี (วิมล เจียมเจริญ), อาคม มกรานนท, พ.ท. อุทาร สนิทวงศ เปนตน และการครอบคลุมเชนนี้มีมาจนกระท่ังทุกวันนี้ 27. นิสิตนักศึกษาสวนใหญมีเจตนาบริสุทธ์ิตองการประชาธิปไตย ตองการชวยเหลือผูยากจน แกไขความ อยุติธรรมในสังคม ฉะนั้นพลังนิสิตนักศึกษาจึงเปนพลังท่ีสําคัญสําหรับประชาธิปไตย และขอกลาวหาวา นิสิตนักศึกษาทําลายชาตินั้นเปนขอกลาวหาท่ีบิดเบือนปายสีเพื่อทําลายพลังท่ีสําคัญนั้น แตในสภาวการณในป 2518 - 2519 ฝายนิสิตนักศึกษาไมมีวิธีการผิดแผกไปจากตุลาคม 2516 เม่ือทํางานไดผลใน 2516 นัก การเมืองตางๆพากันประจบนิสิตนักศึกษา อยากไดอะไรพยายามจัดหาใหถึงกับสนับสนุนใหออกไปตามชนบทเพื่อสอนประชาธิปไตย ในโลกน้ีไมมีท่ีไหนใครจะสอนประชาธิปไตยกันได และนักศึกษาโอหัง เม่ือออกไปตามชนบทสรางศัตรูไวโดยไปดาเจาหนาท่ี คหบดี ชาวบานตางๆ ตอมานักศึกษายังคิดวา พลังของตนนั้นมีพอท่ีจะตอตานองคกรตางๆใหมๆของ กอ.รมน. มหาดไทย และนายทุนขุนศึกจับเร่ืองตางๆทุกเร่ืองใหเปนเร่ืองใหญ พรํ่าเพร่ือจนประชาชนเกิดความเบ่ือหนาย เชน ชุมนุมกันทีไรตองมีการดารัฐบาล ไมวารัฐบาลไหน เร่ืองการถอนทหารอเมริกันก็จัดชุมนุมอีก แมวารัฐบาลจะสัญญาวา จะมีกําหนดถอนไปหมดแน การจัดนิทรรศการก็จัดแตเฉพาะเปนการโออวดประเทศคอมมิวนิสต เปนตน ท่ีท่ีนักศึกษาไมมีความเกรงใจคือ ใน ม.ธรรมศาสตร ใชมหาวิทยาลัยพรํ่าเพร่ือจนเกินไป และทําใหมหาวิทยาลัยลอแหลมตออันตรายแหงเดียว แทนท่ีจะกระจายฐานของนักศึกษาใหแพรหลายออกไป ผูบริหาร ม.ธรรมศาสตร มีเร่ืองตองขัดแยงกับนักศึกษามากครั้งบอยท่ีสุด แตท่ีสําคัญท่ีสุดนั้นคือ ศูนยกลางนิสิตนักศึกษาแทนท่ีจะเปล่ียนวิธีการยังใชวิธีการเดิม แทนที่จะปลูกนิยมในหมูประชาชนกลับนึกวา ประชาชนเขาขางตนอยูเสมอแทนท่ีจะบํารุงพลังใหกลาแข็งข้ึนกลับทําใหออนแอลง

อธิการบดีและที่ประชุมอธิการบดี 28. เม่ือมีขาววา จอมพล ถนอม จะเขาประเทศไทยนั้น ผูเขียนไดรับบทเรียนจากคราวท่ีจอมพล ประภาส เขามาเมืองไทยเดือนสิงหาคมจึงเห็นวา มหาวิทยาลัยตางๆจะตองไดรับความกระทบกระเทือนแนจึงเรียกประชุมอธิการบดีท้ังหลายท่ีทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐโดยรัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐเห็นชอบดวย ที่ประชุมอธิการบดีมีมติตอนตนเดือนกันยายนใหเสนอขอใหรัฐบาลพยายามกระทําทุกอยางมิใหจอมพล ถนอม เขามาในประเทศไทย เพราะจะทําใหเกิดความยุงยากในการศึกษา และจะทําใหสูญเสีย

การเรียน ในขณะเดียวกันมีขอตกลงกันภายในระหวางมหาวิทยาลัยท้ังหลายวา ถาจอมพล ถนอม เขามาจริง แตละมหาวิทยาลัยตองใชดุลพินิจวามหาวิทยาลัยใดควรปดมหาวิทยาลัยใดควรเปดตอไป ท้ังวางมาตรการรวมกันหลายประการ 29. เม่ือจอมพล ถนอม เขามาจริงในวันท่ี 19 กันยายนผูเขียนในฐานะประธานในท่ีประชุมอธิการบดีสําหรับ 2519 เรียกประชุมอธิการบดีอีกทันที ในวันท่ี 20 กันยายนโดยมีรัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐรวมดวย ท่ีประชุมเรียกรองใหรัฐบาลจัดการเรื่องจอมพล ถนอม โดยดวน และขอทราบวา รัฐบาลจะทําเด็ด ขาดอยางใดเพ่ือจะช้ีแจงใหนักศึกษาแตละมหาวิทยาลัยทราบเปนการบรรเทาปญหาทางดานนักศึกษา แตรัฐบาลหาไดตัดสินใจอยางหนึ่งอยางใดไม เพียงแตออกแถลงการณอยางไมมีความหมายอะไร ตอมามีการประชุมอธิการบดีเร่ืองนี้อีก 2 คร้ัง แตละคร้ังไมไดรับคําตอบจากรัฐบาลเปนท่ีแนนอนอยางไร ดร. นิพนธ ศศิธร รัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัยของรัฐใหความพยายามอยางมาก และเห็นใจอธิการบดีท้ังหลายในเร่ืองนี้ แตไมประสบความสําเร็จ ในอันท่ีจะใหคณะรัฐมนตรีหรือนายกรัฐมนตรีแสดงทาทีอยางไร 30. ในคืนวันท่ี 4 ตุลาคมเม่ือนักศึกษา และประชาชนหักเขามาใน ม.ธรรมศาสตร นั้น ผูบริหาร ม.ธรรมศาสตร ประกาศปดมหาวิทยาลัยตามท่ีไดกลาวมาขอ 11 ท้ังนี้เปนไปตามขอตกลงกันในที่ประชุมอธิการบดี ตอมาในคืนวันท่ี 5 ตุลาคมผูเขียนพูดโทรศัพทกับ ม.ร.ว. เสนีย นายกรัฐมนตรี ในเวลาประมาณ 23.00 น. ขอใหนายกรัฐมนตรีต้ังใครท่ีมีอํานาจเจรจากับนักศึกษาไปเจรจาใน ม.ธรรมศาสตร เพราะท่ีแลวมารัฐบาลเปนเพียงฝายรับคือ เม่ือนักศึกษาตองการพบนายกรัฐมนตรีจึงใหพบผูเขียนเสนอวา การต้ังผูแทนนายกรัฐมนตรีไปเจรจากับนักศึกษานั้นจะชวยใหการชุมนุมสลายตัวงายข้ึน นายกรัฐมนตรีตอบวา จะตองนําความหารือในคณะรัฐมนตรีกอน หลังจากนั้นผูเขียนปลดโทรศัพทออกกระท่ังรุงเชา เพราะเหตุวา ในคืนวันนั้นมีผูโทรศัพทไปดาผูเขียนอยูตลอดคืน พอรุงเชาก็เกิดเร่ือง 31. กอนหนานั้นมีการนัดหมายอยูแลววา จะมีการประชุมสภา ม.ธรรมศาสตร ในวันท่ี 6 ตุลาคม เวลา 10.00 น. ดร. ประกอบ นายกสภามหาวิทยาลัยเปนประธานในท่ีประชุม ทายการประชุมนั้น ผูเขียนแถลงลาออกจากตําแหนงอธิการบดี ม.ธรรมศาสตร โดยอางวา จะอยูเปนอธิการบดีตอไปไมได เพราะนักศึกษาและตํารวจถูกทํารายถึงแกความตายมากมาย สภามหาวิทยาลัยแสดงความหวงใยในความปลอดภัยสวนตัวของอธิการบดี 32. ในตอนบายมีเพื่อนฝูง อาจารยหลายคนแนะใหผูเขียนเดินทางออกไปจากประเทศไทยเสีย เพราะยานเกราะก็ดี ใบปลิวก็ดียุยงใหมีการลงประชาทัณฑอธิการบดี ม.ธรรมศาสตร ในฐานท่ีเปนผูยุยงสงเสริมนักศึก ษาใหทําลายสถาบันพระมหากษัตริย ผูเขียนเห็นวา อยูไปไมเปนประโยชน ตองหลบๆซอนๆ ระวังกระสุนจึงตัดสินใจวาจะไปอยูกัวลาลัมเปอร (มาเลเซีย) ดูเหตุการณสักพักหนึ่ง เพราะขณะน้ันยังไมมีการรัฐประหาร

33. เคร่ืองบินไปกัวลาลัมเปอรจะออกเวลา 18.15 น. ผูเขียนไปท่ีดอนเมืองกอนเวลาเล็กนอย ปรากฏวาเคร่ือง บินเสียตองเล่ือนเวลาไป 1 ช่ัวโมงจึงนั่งคอยในหองผูโดยสารขาออก ตอมาปรากฏวา มีผูเห็นผูเขียนและนําความไปบอกยานเกราะ ยานเกราะจึงประกาศใหมีการจับกุมผูเขียน และยุใหลูกเสือชาวบานไปชุมนุมท่ีดอนเมืองขัดขวางมิใหผูเขียนออกเดินทางไป เวลาประมาณ 18.15 น. มีตํารวจช้ันพันโทตรงเขามาจับผูเขียน โดยท่ีกําลังพูดโทรศัพทอยูใชกิริยาหยาบคายตบหูโทรศัพทรวงไป แลวบริภาษผูเขียนตางๆนานาบอกวา จะจับไปหาอธิบดีกรมตํารวจ ผูเขียนไมไดโตตอบประการใด เดินตามนายตํารวจนั้นออกมา บรรดา สห. ทหารอากาศและตํารวจกองตรวจคนเขาเมืองออกความเห็นวา ไมควรนําตัวผูเขียนออกไปทางดานหองผูโดยสารขาออก เพราะมีลูกเสือชาวบานอยูเปนจํานวนมาก เกรงวาจะมีการทํารายข้ึนจึงขออนุญาตทางกองทัพอากาศจะขอนําออกทางสนามกอลฟกองทัพอากาศ ระหวางท่ีคอยคําส่ังอนุญาตน้ันตํารวจท้ังหลายคุมตัวผูเขียนไปกักอยูในหองกองตรวจคนเขาเมืองทางดานผูโดยสารขาเขา 34. เม่ือถูกกักตัวอยูนั้นตํารวจกองปราบคนตัวผูเขียนไมเห็นมีอาวุธแตอยางใด มีสมุดพกอยูเลมหนึ่ง เขาเอาไปตรวจ และกําลังอานหนังสือ Father Brown ของ G.K. Chesterton อยูเขาก็เอาไปตรวจ กระเปาเดินทางก็ตรวจจนหมดส้ิน 35. นั่งคอยคําส่ังใหเอาตัวไปคุมขังอยูประมาณ 1 ช่ัวโมง ระหวางนั้นทราบแลววา มีการปฏิวัติรัฐประหารข้ึนนึกกังวลใจวา เพื่อนฝูงจะถูกใสความไดรับอันตรายหลายคน สวนตัวของตัวเองนั้นปลงตกวา แมชีวิตจะรอดไปไดคงตองเจ็บตัว ประมาณ 20.00 น. ตํารวจมาแจงวา มีคําส่ังจากเบ้ืองบนใหปลอยตัว และใหเจาหนาท่ีจัดหาเคร่ืองบินใหออกเดินทางไปตางประเทศ ขณะนั้นเคร่ืองบินท่ีจะไปกัวลาลัมเปอรหรือสิงคโปรออกไปเสียแลว มีแตเคร่ืองบินไปยุโรปหรือญ่ีปุนจึงตัดสินใจไปยุโรป นายตํารวจท่ีเอาสมุดพกไปตรวจนําสมุดพกมาคืนให ผูเขียนขอบใจเขาแลวบอกวา คุณกําลังจะทําบาปอยางราย เพราะผมบริสุทธ์ิจริงๆ นายตํารวจผูนั้นกลาววา นักศึกษาที่เขาจับไปน้ัน 3 คนใหการซัดทอดวา ผูเขียนเปนคนกํากับการแสดงละคอนแขวนคอในวันท่ี 4 โดยเจตนาทําลายลางพระมหากษัตริย และเพิ่มเติมดวยวา นักศึกษาท่ีใหการซัดทอดนั้นพวกกระทิงแดงเอาไฟจี้ท่ีทองจึง “สารภาพ” ซัดทอดมาถึงผูเขียน 36. ระหวางท่ีนั่งรอคําส่ังอยูนั้นมีอาจารยผูหญิงของ ม.ธรรมศาสตร ท่ีเปนนวพลเขามานั่งอยู 2 คน นัยวาตองการเขามาเยาะเยย แตผูเขียนจําเขาไมไดจึงไมไดผล และขณะน้ันมีคําส่ังใหปลอยตัวเดินทางได เขาใจวาอาจารยท้ังสองคือ อ. ราตรี และ อ. ปนัดดา ตอมาอีกสักครู วัฒนา เขียววิมล เขามาในหองท่ีผูเขียนถูกคุมขังอยู เคยรูจักกันมากอน เขาจึงเขามาทักผูเขียนก็ทักตอบ แตแลวหันไปจัดการจองเคร่ืองบินกับเจาหนาท่ีวัฒนาอยูสักครูเล็กๆก็ออกไป

การปฏิวัติรัฐประหาร 37. คณะท่ีกระทําการปฏิวัติเรียกตนเองวา “คณะปฏิรูปการปกครอง” เพื่อมิใหฟงเหมือนกับการ “ปฏิวัติ” ของจอมพล สฤษดิ์ และจอมพล ถนอม ท่ีแลวมาซ่ึงเปนท่ีเบ่ือหนายของประชาชน แตความจริงเปนการปฏิวัติรัฐประหารนั่นเองโดยทหารกลุมหนึ่งโดยมีพลเรือนเปนใจดวย เพราะ (1) มีการลมรัฐธรรมนูญ (2) มีการลมรัฐสภา (3) มีการลมรัฐบาลโดยผิดกฎหมาย (4) คําส่ังของหัวหนาคณะ “ปฏิรูป” เปนกฎหมาย (5) มีการจับกุมปรปกษทางการเมืองโดยพลการเปนจํานวนมาก และยังมีลักษณะอ่ืนๆท่ีไมผิดแผกแตกตางไปจากการปฏิวัติรัฐประหารที่แลวๆมา 38. มีพยานหลักฐานแสดงวา ผูท่ีตองการจะทําการรัฐประหารนั้นมีอยูอยางนอย 2 ฝาย ฝายท่ีกระทํารัฐประหารเม่ือเวลา 18.00 น. วันท่ี 6 ตุลาคมกระทําเสียกอนเพื่อตองการมิใหฝายอ่ืนๆกระทําได ขอนี้อาจจะเปนจริง เพราะปรากฏวา พล.อ. ฉลาด หิรัญศิริ นักทํารัฐประหารถูกปลด และไปบวชอาศัยกาสาวพัสตรอยูท่ีวัดบวรนิเวศเชนเดียวกับจอมพล ถนอม (วัดบวรนิเวศตอไปนี้คงจะจํากันไมไดวาแตกอนเปนวัดอยางไร) และ พล.ท. วิฑูร ยะสวัสดิ์ รีบรับคําส่ังไปประจําตําแหนงพลเรือนท่ีประเทศญ่ีปุน แตอยางไรก็ตามยังเปนปฏิวัติรัฐประหารอยูวันยังคํ่า 39. ตามประเพณีการรัฐประหารของไทยในระยะ 20 ปท่ีแลวมา คณะรัฐประหารจัดใหมีการปกครองออกเปน 3 ระยะ (ก) ระยะท่ี 1 เพิ่งทําการรัฐประหารใหมๆ มีการลมรัฐธรรมนูญ ลมรัฐสภาจับรัฐมนตรี และศัตรูทางการเมืองประกาศต้ังหัวหนาและคนรองๆไป ต้ังท่ีปรึกษาฝายตางๆ เชน การตางประเทศ เศรษฐกิจ ฯลฯ ใหปลัดกระทรวงทําหนาท่ีรัฐมนตรีออกประกาศและคําส่ังตางๆ เปนตน ระยะนี้เปนระยะท่ีเผด็จการมากท่ีสุด (ข) ระยะท่ี 2 เปนระยะท่ีมีธรรมนูญการปกครอง ต้ังคณะรัฐมนตรี ต้ังสภา ออกกฎหมายโดยสภา แตยังเปนระยะท่ีเผด็จการอยูมาก เพราะคณะรัฐมนตรีก็ดี รัฐสภาท่ีแตงต้ังข้ึนก็ดีหัวหนาปฏิวัติยังเปนผูคุมอยู (ค) ระยะท่ี 3 เปนระยะท่ีรัฐสภาแตงต้ังนั้นรางรัฐธรรมนูญใหมเสร็จแลวจะมีการเลือกต้ังผูแทนราษฎร แตหัวหนาปฏิวัติยังสามารถบันดาลใหการเลือกต้ังนั้นลําเอียงเขาขางตนเอง แตระยะเวลาจะกินเวลาเทาใดนั้นแลวแตหัวหนาคณะปฏิวัติ เชน สมัยจอมพล สฤษด์ิ ธนะรัชต ระยะท่ี 2 กินเวลากวา 10 ป การจับกุมศัตรูทางการเมือง และใชอํานาจเผด็จการนั้นกระทําไดทุกเม่ือทุกระยะ โดยอาศัยกฎหมายปองกันการกระทําอันเปนคอมมิวนิสต และอาศัยธรรมนูญการปกครองหรือรัฐธรรมนูญ (ปกติมาตรา 17) ใหอํานาจแกหัวหนาคณะปฏิวัติและนายกรัฐมนตรีอยางเต็มท่ี 40. ในการรัฐประหารปจจุบัน ระยะท่ี 1 กินเวลาต้ังแต 6 - 22 ตุลาคมนับแตนั้นมาเราอยูในระยะท่ี 2 ขณะนี้ แตนายกรัฐมนตรีธานินทรยังขยายความตอไปอีกวา ระยะที่ 2 จะกินเวลา 4 ป และระยะท่ี 3 จะแบงเปน 2 ตอนๆละ 4 ป โดยจะกุมอํานาจตอไปในระยะท่ี 3 ตอนตน “เพื่อใหเวลาประชาชนไทยสามารถเรียนรูการใชสิทธิตามระบบประชาธิปไตย”

41. การรัฐประหารปจจุบันมีขอแตกตางจากการรัฐประหารที่แลวมาอยู 3 ขอใหญๆ คือ (1) หัวหนาปฏิวัติไมเปนนายกรัฐมนตรีเสียเอง กลับแตงต้ังพลเรือนเปนนายกรัฐมนตรี และมีการแตงต้ังลวงหนา 14 วัน (2) ตามธรรมนูญการปกครองท่ีประกาศใชเม่ือ 22 ตุลาคม 2519 (เขาเรียกกันวารัฐธรรมนูญ) นายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีมีอิสรภาพในการบริหารนอยกวาท่ีแลวมา เพราะมีสภาท่ีปรึกษา (ทหารลวน) คํ้าอยู และ (3) มีการเทิดทูนความเท็จในทางปฏิวัติมากกวาคราวกอนๆ 42. ในการรัฐประหารแตละครั้งในประเทศไทย หัวหนาปฏิวัติเปนนายทหารบก คราวนี้หัวหนาเปนนายทหารเรือ และรองเปนนายทหารอากาศ เปนท่ีเขาใจกันวา พล.ร.อ. สงัด ชลออยู เปนผูท่ีถูกอุปโลกนข้ึนมามากกวา เพราะนิสัยใจคอและลักษณะการคุมกําลังนั้นคงจะไมทําใหสงัดกระทํารัฐประหารไดเอง การท่ีรีบต้ังพลเรือนข้ึนเปนนายกรัฐมนตรีแทนท่ีจะเปนเสียเองทําใหเกิดความฉงนมากข้ึน ปญหาท่ีมีผูกลาววิจารณกันมากคือ ใครเลาอยูเบ้ืองหลังการรัฐประหารคราวน้ีซ่ึงรูสึกวา กระทํากันแบบรีบดวน อาจจะวางแผนไวกอนหนาแลว แตรูสึกวารีบจัดทําข้ึนในวันท่ี 6 ตุลาคมหลังจากฆาตกรรมใน ม.ธรรมศาสตร นั่นเอง จะวาพวกของพลเอกฉลาดก็ไมใช จะวาพวกของ พล.ท. วิฑูร ก็ไมใช จอมพล ถนอม ยังไมออกหนามา และคงจะไมแสดงหนาออกมา จะเปนใครเลาเปนประเด็นท่ีนักประวัติศาสตรคงจะคนหาความจริงได 43. รัฐธรรมนูญ 22 ตุลาคมยังใหอํานาจแกนายกรัฐมนตรีอยางกวางขวาง เชน จะใชอํานาจตุลาการลงโทษผูใดก็ไดตามอําเภอใจตามมาตรา 21 ซ่ึงถอดมาจากมาตรา 17 ของธรรมนูญการปกครองเดิม แตคราวนี้มีสภาท่ีปรึกษาของนายกรัฐมนตรีมาคํ้าคอนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี (มาตรา 18 และมาตรา 21) สภาท่ีปรึกษาของนายกรัฐมนตรีไดแก “คณะปฏิรูปการปกครอง” นั่นเองคือ เปนกลุมนายทหารและตํารวจ (1 คน) ท่ียึดอํานาจเม่ือ 6 ตุลาคม 2519 44. มาตรา 8 ของ “รัฐธรรมนูญ” เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของบุคคลมีขอความประโยคเดียวคือ “บุคคลมีสิทธิเสรีภาพภายใตบทบัญญัติแหงกฎหมาย” และเราพอจะทราบวาใครเปนผูบัญญัติกฎหมาย นอกจากนั้นในทางปฏิบัติเทาท่ีเปนมาประชาชนจะไมมีสิทธ์ิทราบความจริงอยางไร นอกจาก “ขอเท็จจริง” ท่ีรัฐบาลอนุญาตใหทราบ เพราะ “คณะปฏิรูป” ต้ังกรรมการข้ึน 2 คณะ คณะหนึ่งเปนผูวินิจฉัยวา จะอนุญาตใหหนังสือพิมพใดบางออกตีพิมพได และอีกคณะหนึ่งเปนผูเซ็นเซอรหนังสือพิมพท่ีออกได บุคคลท่ีไดรับแตงต้ังใหเปนกรรมการท้ัง 2 คณะน้ีเปนผูเช่ียวชาญในการกลาวเท็จเขียนเท็จท้ังนั้น และหนังสือพิมพท่ีไดรับอนุญาตใหออกจําหนายไดมีแตหนังสือท่ีเช่ียวชาญในความเท็จ ฉะนั้นในระยะนี้และระยะตอไปนี้ซ่ึงยังไมทราบวาจะหมดส้ินเม่ือใด หนังสือพิมพของเมืองไทยสวนใหญจะมีแตความเท็จเปนเกณฑ เช่ือถือไมได ยกตัวอยาง เชน ดาวสยามลงขาววาตํารวจตามจับ คําสิงห ศรีนอก แลว ทางทหารไดหลักฐานยืนยันวา คําสิงหกับปวยกับเสนหกับสุลักษณไปประชุมกันท่ีโคราชกับ KGB เพื่อทําลายชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย แลวลงรูปถายหมูมีฝร่ังอยูดวยอางวา เปน KGB (รัสเซีย) ความจริงนั้นรูปถายหมูถายท่ีเข่ือนน้ําพรม การประชุมนั้นเกี่ยวกับการสรางเข่ือนผามอง ผูรวมประชุมนอกจากอาจารยมหาวิทยาลัย ชาวบาน ขาราชการท้ังสวนกลางและทองถ่ินแลวยังมีผูแทนการไฟฟาฝายผลิตดวย และคนท่ีดาวสยามอางวา เปนรัสเซีย KGB นั้น

คือ สจวต มีแซม ชาวอเมริกัน ศาสนาคริสเตียน นิกายเควกเกอ ขณะนั้นเปนผูอํานวยการสัมมนาของเควกเกออยูท่ีสิงคโปร เวลานี้กลับไปอเมริกาแลว ความเท็จท่ีหนังสือพิมพเหลานี้คาอยูมีตลอดเวลาต้ังแตป 2517 สวนวิทยุโทรทัศนนั้นยังคาความเท็จอยูตลอดเวลาเชนเดิม ในคืนวันท่ี 5 ตอวันท่ี 6 ตุลาคมสถานีวิทยุ ท.ท.ท. พยายามเสนอขาวเกี่ยวกับการชุมนุมประทวงอยางเปนกลาง แตสถานีวิทยุยานเกราะไมพอใจ เพราะ ท.ท.ท. เสนอความจริงทําใหการปลุกระดมของยานเกราะเสียหายจึงประณาม ท.ท.ท. อยูตลอดเวลาดวย คร้ันมีการรัฐประหารขึ้นมีการปลดผูรับผิดชอบทาง ท.ท.ท. ท้ังวิทยุและโทรทัศนออกโดยไมมีเหตุผล เปนอันวาจะหาความจริงจากหนังสือพิมพหรือวิทยุโทรทัศนเมืองไทยมิได แมแตขาววาตํารวจหรือทหารจับใครตอใครไปบาง หรือใครขามไปลาว หรือใครทําอะไร อยูท่ีไหน พูดวาอยางไร นอกจาก “ขาว” ท่ีรัฐบาลปอนให

คณะรัฐมนตรี 22 ตุลาคม 2519 45. ธานินทรนายกรัฐมนตรีเปนคนสะอาดบริสุทธ์ิเทาท่ีเกี่ยวกับการปฏิบัติราชการแผนดิน เปนผูท่ีออกวิทยุโทรทัศนแบบนิยม “ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย” และสอนกับเขียนหนังสือเกี่ยวกับการตอตานปราบปรามคอมมิวนิสตมากพอสมควรจนมีผูกลาวกันวา เปน “ขวาสุด” เม่ือยังหนุมๆอยูกลับจากศึกษาท่ีประเทศอังกฤษใหมๆธานินทรเปนผูท่ีรักการเขียนอยูเปนนิสัยจึงเขียนบทความหลายๆเร่ือง โดยอยากเห็นความเปล่ียนแปลงทางสังคมของไทย คร้ังนั้นวงการตุลาการมีเสียงกลาวหาวา ธานินทรเปนคอมมิวนิสตจะดวยเหตุนั้นกระมังท่ีมีปฏิกิริยาตอตานคอมมิวนิสตอยางไมหยุดยั้ง ธานินทรมีความรูดี มีสติปญญาเฉียบแหลม และรูตัววาฉลาดและสามารถ ปญหามีอยูวา จะทนใหสภาท่ีปรึกษานายกรัฐมนตรีคํ้าคออยูไดนานเทาใด เฉพาะอยางยิ่งถาสภาท่ีปรึกษานั้นเขาขางคนทุจริตในราชการ หรือทําการทุจริตเสียเอง 46. ในคณะรัฐมนตรีฝายทหารสงวนตําแหนงไว 3 ตําแหนงคือ รองนายกรัฐมนตรี 1 รัฐมนตรีวาการกระ ทรวงกลาโหม 1 และรัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงกลาโหม 1 ท้ัง 3 ตําแหนงนี้ไมตองกลาวถึง รัฐมนตรีวา การกระทรวงมหาดไทยเหมาะสมกับฉายาของกระทรวงนี้ท่ีเราเรียกกันวา กระทรวงมาเฟย รัฐมนตรีท่ีเปนขาราชการประจําไมถึงช้ันปลัดกระทรวงไดรับแตงต้ังเปนรัฐมนตรี 8 คนคือ รองนายก รัฐมนตรีคนท่ี 2 รัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงมหาดไทย รัฐมนตรีวาการกระทรวงการตางประเทศ รัฐมน ตรีวาการกระทรวงพาณิชย รัฐมนตรีวาการกระทรวงยุติธรรม รัฐมนตรีวาการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีวาการกระทรวงสาธารณสุข และรัฐมนตรีวาการทบวงมหาวิทยาลัย รองนายกรัฐมนตรีคนท่ี 2 และรัฐมนตรีวาการกระทรวงยุติธรรมเปนเพื่อนสวนตัวของนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีวาการกระทรวงการคลังเลือกมาจากประธานคณะกรรมการตรวจเงินแผนดิน รัฐมนตรีวาการกระทรวงเกษตรเปนขาราชการบํานาญอายุ 77 ป รัฐมนตรีวาการกระทรวงอุตสาหกรรมเปนขาราชการ

บํานาญทหารอากาศ รัฐมนตรีวาการกระทรวงคมนาคมเปนเจาของรถเมลขาวมาแตเดิม ท้ัง 4 คนนี้คงจะทําหนาท่ีไดตามสมควรตามความประสงคของสภาท่ีปรึกษาของนายกรัฐมนตรี แตเทาท่ีทราบมา นายกรัฐ มนตรีทาบทามผูอ่ืนกอน และไดรับการปฏิเสธมาหลายราย

รัฐมนตรีประจําสํานักนายกรัฐมนตรีโกหกเกง และโกหกจนไดดี 47. คนอ่ืนๆท่ีโกหกเกง แตนาเสียใจท่ียังไมไดดีคือ ศ.ดร. อุทิศ นาคสวัสดิ์, อาคม มกรานนท, ทมยันตี, วัฒนา เขียววิมล , อุทาร สนิทวงศ , ประหยัด ศ .นาคะนาท และเพื่อนๆของเขาอีกหลายคนที่ เปนนักหนังสือพิมพ นักพูดวิทยุและโทรทัศน

อะไรจะเกิดขึ้น 48. ผูเขียนใหสัมภาษณหนังสือพิมพเม่ือเดือนกันยายนซ่ึงบางตอนนํามาถายทอดใน Far Easten Economic Review วา ถาเกิดปฏิวัติรัฐประหารขึ้นในประเทศไทยจะมีนักศึกษา อาจารย นักการเมือง กรรมกร ชาวนาชาวไรเขาปาไปสมทบกับพวกคอมมิวนิสต (ท้ังๆท่ีไมเปนคอมมิวนิสต) อีกเปนจํานวนมาก เทาท่ีฟงดูในระยะ 20 วันท่ีแลวมารูสึกเปนจริงตามนั้น ยิ่งมีเหตุรายแรงท่ี ม.ธรรมศาสตร ซ่ึงกระทบกระเทือนท่ัวไปหมด มิใชแตนักศึกษาธรรมศาสตรเทานั้น ยิ่งมีชองทางเปนจริงมากข้ึน 49. ขอท่ีนาเสียดายสําหรับคนรุนหนุมสาวท่ีใฝในเสรีภาพคือ เหตุการณในวันท่ี 6 ตุลาคม 2519 ไมเปดโอกาสใหเขามีทางเลือกท่ี 3 เสียแลว ถาไมทําตัวสงบเสง่ียมคลอยตามอํานาจเปนธรรมก็ตองเขาปาไปทํางานรวมกับคอมมิวนิสต ใครท่ีสนใจในเร่ืองสันติวิธี ประชาธิปไตย และเสรีภาพจะตองเร่ิมตนใหม เบิกทางใหแกหนุมสาวรุนนี้และรุนตอๆไป 50. ไดกลาวมาขางตนแลววา ทหารท้ังหลายยังแตกกัน และยังแยงทํารัฐประหาร สภาพการณคงจะเปนอยูเชนนั้น แมวาตัวการคนหน่ึงจะหลบไปบวช และอีกคนหนึ่งไปญ่ีปุนจะทําอยางไรใหเกิด “ความสามัคคี” ในหมูทหารซ่ึงหมายความวาเปน “ความสามัคคีในชาติ” ได นาคิดวาบทบาทของจอมพล ถนอม นาจะยังมีอยู อาจจะสึกออกมารับใชบานเมืองเพื่อสรางความสามัคคีใหเกิดข้ึน อยางท่ีเคยมีมาในประวัติศาสตรไทยสมัยกรุงศรีอยุธยาหลายคร้ังหลายหน เชน พระมหาธรรมราชา เปนตน แลวจอมพล ประภาส เลา พ.อ. ณรงค กิตติขจร เลา 51. เหตุการณจะเปนอยางไรทางดานการเมืองก็ตามเปนท่ีแนชัดวา โครงการสรางระบบประชาธิปไตย 3 ระยะ 12 ปของธานินทรกับพวกคงจะไมเปนไปตามนั้น “เส้ียนหนามศัตรู” ของรัฐบาลนี้มีหลายทางหลายฝายนัก อะไรจะเกิดข้ึน และสภาวะบานเมืองก็คงจะอํานวยใหเกิดข้ึนไดหลายอยาง ขอท่ีแนชัดคือ สิทธิ

เสรีภาพพื้นฐานจะถูกบ่ันทอนลงไป สิทธิของกรรมกร ชาวนาชาวไรจะดอยถอยลง และผูท่ีจะไดรับความเดือดรอนมากท่ีสุดคือ ประชาชนพลเมืองธรรมดานั่นเอง 52. เม่ือกรรมกรไมมีสิทธิโตแยงกับนายจาง เม่ือการพัฒนาชนบทแตละชนิดเปนการ “ปลุกระดมมวลชน” เม่ือมีการปฏิรูปท่ีดินเปนสังคมนิยม เมื่อราคาขาวจะตองถูกกดตํ่าลง เม่ือไมมีผูแทนราษฎรเปนปากเสียงใหราษฎร เม่ือผูปกครองประเทศเปนนายทุนและขุนศึก การพัฒนาประเทศและการดําเนินงานเศรษฐกิจและสังคมของประเทศคงจะเปนไปอยางเดิมตามระบบท่ีเคยเปนมากอน 2516 ฉะนั้นพอจะเดาไดวา ปญหาเศรษฐกิจของประชาชนจะมีมากข้ึนทุกที โดยชองวางระหวางคนมีกับคนจนจะกวางข้ึน ชนบทและแหลงเส่ือมโทรมจะถูกทอดท้ิงยิ่งข้ึน สวนชาวกรุงเทพและหัวเมืองใหญๆท่ีรํ่ารวยอยูแลวจะรวยยิ่งข้ึน ความฟุงเฟอจะมากข้ึนตามสวน การปฏิรูปการศึกษา การกระจายสาธารณสุขไปสูชนบท การกระจายอํานาจการปกครองทองถ่ินอยางดีจะหยุดชะงัก ปญหาสังคมของประเทศไทยจะมีแตรุนแรงข้ึน 53. ทางดานการตางประเทศ อเมริกาคงจะมีบทบาทมากข้ึนในประเทศ โดยใชเปนหัวหอกตอสูกับประเทศคอมมิวนิสตเพื่อนบานของเรา ประเทศตางๆท่ีเปนภาคีในองคการอาเซียนคงดีใจ เพราะไดสมาชิกใหมท่ีเปนเผด็จการดวยกัน แลวยังเปนดานแรกตอสูคอมมิวนิสตใหเขาดวย ภายในรัฐบาลไทยเองความสัมพันธกับประเทศเพ่ือนบานท่ีเปนคอมมิวนิสตคงจะไมราบร่ืนนัก จะเห็นไดจากการท่ีเอาปลัดกระทรวงการตางประเทศ และอธิบดีกรมการเมืองออกจากราชการ นัยวาพวกทหารไมชอบ เพราะไปทําญาติดีกับญวน เขมร และลาว โดยสมรูรวมคิดกับรัฐมนตรีวาการกระทรวงการตางประเทศคนกอน การ “ปราบ” ญวนอพยพคงจะมีตอไปการวิวาทกับลาวและเขมรเร่ืองเขตแดน หรือเร่ืองอ่ืนๆท่ีหาไดงาย คงจะเปนเร่ืองจริงจังข้ึนมา ปญหามีอยูวา จะเปนเร่ืองวิวาทเฉพาะประเทศเล็กๆดวยกันอยางเดียว หรือจะชักนํามหาอํานาจใหเขามารวมทําใหลุกลามตอไป 54. ผูเขียนรูสึกวาเทาท่ีเขียนมานั้นคอนขางจะเปนเร่ืองเศรานาสลด อนาคตมืดมน ใครเห็นแสงสวางบางในอนาคต โปรดบอก ดร. ปวย อ๊ึงภากรณ

28 ตุลาคม 2519